UIT DE TIJD
BANNELING KARL MARX (TRIER 1818 – LONDEN 1883) FILOSOOF EN ECONOMIST
Karl Marx was een Duits denker die de (politieke) filosofie, de economie, de sociologie en de journalistiek Tekst: Jos Laporte
10 2021
sterk heeft beïnvloed. Hij was één van de grondleggers van de arbeidersbeweging en een centraal figuur in de geschiedenis van het socialisme en het communisme. Marx woonde en werkte in Duitsland, Frankrijk, België en in Engeland. Zijn bewogen leven deelde hij met zijn vrouw Jenny von Westphalen en zijn vriend Friedrich Engels, die hem zijn hele leven steunde en die na Marx’ dood zijn werken persklaar maakte.
maart april
Trier
Brussel (1845-1848)
Karl Marx werd geboren in Trier, Duitsland, op 5 mei
Op 1 februari 1845 had Pruisen een aanhoudingsbevel
1818. Zijn vader, Heinrich Marx, was er advocaat en
afgekondigd tegen Karl Marx. Hij was niet meer
een notabele van de stad. Hij was oorspronkelijk jood
welkom in Pruisen noch in Frankrijk. Daarom week
uit een voorgeslacht van rabbijnen, maar bekeerde
Marx uit naar Brussel. Ook het jonge België stond
zich tot het Luthers protestantisme. Zijn moeder
niet te springen om Marx te ontvangen. Net als
Helena Presburg was de dochter van een rabbijn
Frankrijk wilde België een goede verstandhouding
uit Nijmegen. Haar zuster was gehuwd met bankier
met de Pruisen. Op 1 februari 1845 komt Marx toe
Lion Philips uit Zaltbommel en stichter van
in het Brusselse Noordstation, op het
de Philipsfabrieken (gloeilampen). Karl
Natiënplein (Rogierplein) te Sint-
Marx trok naar de universiteiten van
Joost-ten-Node. Hij gaat logeren in
Bonn en Berlijn en studeerde er
hotels in de Nieuwstraat: "Hôtel
rechten, geschiedenis, literatuur
de la Gare" en het "Hôtel du
en filosofie. Karl Marx was
Saxe", om nadien zijn intrek
steeds in financiële problemen.
te nemen in het "Pension du
Steeds ging hij aankloppen bij
Bois Sauvage" op het Sint-
zijn moeder in Trier, die wel
Goedeleplein. Ook zal hij in
geregeld wat geld bezorgde.
dit pension logeren in 1848
Meerdere malen ging Marx
als hij België moest verlaten.
voor centen aankloppen
Hij huurde enige maanden
bij zijn oom Lion Philips uit
(maart-mei 1845) een huisje
Zaltbommel.
in de Pachecostraat 35, niet ver van de Brusselse Sint-
Schrijver
Goedelekerk.
Karl Marx had steeds een scherpe
Naar Sint-Joost-ten-Node
pen. In maart 1843 verliet hij de
Op 3 mei 1845 verhuisde hij naar Sint-
redactie van de krant "Rheinische Zeitung", omwille van de politieke censuur en hij verhuisde naar Parijs. In september 1844
K a rl M a r x
Joost-ten-Node en huurde er een huis in de Verbondsstraat nummer 5 (hoek met de
bezocht Friedrich Engels gedurende tien dagen Karl
Scailquinstraat).
Marx in zijn woonplaats te Parijs. Hiermede begon
Een jaar voordien, in april 1845, had Friedrich Engels
een levenslange vriendschap en samenwerking.
zich in de Verbondsstraat nummer 7 gevestigd. De
Ook hier werd Marx medewerker aan het tijdschrift
huisjes waren vrij nieuw, gezien de straat in 1844
"Vorwärts". Begin 1845 verscheen van hem een artikel
werd aangelegd. De beide buren brachten uren en
over de mislukte aanslag op de Pruisische koning,
dagen samen door. Zij werden vrienden voor het
dat werd toegejuicht. Voor de Franse regeringsleider
leven. Na de dood van Marx (+ 1883) publiceerde
was de maat vol en hij werd onder druk gezet door de
Engels niet uitgegeven werken van Marx. Een jaar
Pruisen. Het blad werd verboden en alle medewerkers
later, In mei 1846 verliet Marx uit armoede dit pand.
werden uitgewezen.
Opnieuw nam hij zijn intrek in het "Hôtel du Bois
