TravelPro - Juli/Augustus 2022 by Travelpro

nr. 7/8 - juli/augustus 2022

“Nederland is het eerste land waar dit zo gebeurt” Slotcoördinator Schiphol

JOHN DE BEVER “Geen Filipijnen, maar een soort Alcatraz”

Een gesprek vol anekdotes, humor en scherpe vragen NR. 7/8 - JULI/AUGUSTUS 2022

Linda Kromhout (CLUB MED) en Nico Bleichrodt (HAL)

nr. 7/8 - juli/augustus 2022

Pionier sinds 1950

Met wereldwijd meer dan 70 Resorts is Club Med marktleider op het gebied van upscale en premium all-inclusive vakantie. clubmed.nl | infonl@clubmed.com 0900 – 20 20 306

VOORWOORD

VAKANTIEVOORPRETSTRESS Wanneer dit magazine uitkomt zit de vakantie er voor velen weer op. De problemen op de luchthavens, de (mogelijk) lange files door de steeds populairder wordende autovakanties en volop onduidelijkheid over maatregelen. ‘Vakantievoorpret’, kunnen we dat woord nog wel gebruiken of is het een woord dat de geschiedenisboeken ingaat? Helaas maar waar, de vakantievoorpret was dit jaar anders dan anders. In negatieve zin. Wie heeft het om zich heen niet gehoord: ‘Ik ga dit jaar écht niet vliegen, want als ik zie hoe het eraan toegaat op de luchthavens dan hoeft het voor mij al niet’. Heel jammer, want voor veel Nederlanders was dit het jaar waarin de zomervakantie hét moment zou worden dat er voor het eerst sinds tijden weer een buitenlandse reis zou worden ondernomen. Zowel vakantiegangers die zelf boeken als reisprofessionals werden in de voorbereidingen met tal van vragen opgescheept, zo weten wij uit ervaringen die wij om ons heen horen en door het aantal vragen dat door reisprofessionals wordt gesteld op onze besloten Facebook-pagina Travelpro’s Only. Een van de meest gestelde vragen tijdens de vakantievoorpret was toch wel: ‘Hoe laat moet ik op de luchthaven aanwezig zijn?’. Het was niet de enige vraag over de luchthavenchaos die dit jaar als een virus over de wereld is verspreid. ‘Moet ik als ik op P3 parkeer alsnog achteraan in de rij aansluiten?’, ‘wat zijn jullie ervaringen met Vertrekhal 2?’ en ook over de regionale luchthavens bleven de vragen komen. Ook de regels ten aanzien van het coronavirus zorgden voor veel stress voorafgaand de vakantie. ‘Herstelbewijs tot eind juli. Nu opnieuw corona. Kan je dan het oude herstelbewijs nog gebruiken tot het nieuwe geldig is?’, ‘Weet iemand of er voor reizen naar Indonesië ook een maximum is voor de laatste vaccinatie?’, buitenlandse coronaapps waarbij het niet lukt de taal aan te passen naar bijvoorbeeld Engels en vraagtekens of het wel lukt om documenten 48 uur voorafgaand de terugreis naar Nederland te uploaden.

Arjen Lutgendorff Hoofdredacteur arjen@travelpro.nl

Andere vragen die opvallend vaak voorbij kwamen waren de vragen over de situatie ter plaatse. ‘Is de kwaliteit in het hotel nog zoals we dat gewend waren van voor corona?’, ‘heeft die cruisemaatschappij ingeleverd aan service in vergelijking met de situatie voor corona’ en ‘zijn de buffetten nog van dezelfde kwaliteit als voor corona?’. Ondanks alle FAQ’s die je voorbij ziet komen, blijven de vragen als een tsunami binnenkomen. En eerlijk is eerlijk, lang niet op alle vragen zijn antwoorden te vinden tussen de FAQ’s. Als reisprofessional moet je dan zeker tijdens het hoogseizoen 24/7 aan staan, bereikbaar zijn voor je (onzekere?) klanten die er vanuit gaan dat ze je dag en nacht kunnen bereiken (soms ook voor de meest onzinnige vragen). Benieuwd hoeveel reisprofessionals inmiddels kosten in rekening brengen wanneer reizigers die zelf ergens iets hebben geboekt opeens bij een reisprofessional aankloppen met vragen. Dat je dit voorwoord nu leest, betekent dat je even de tijd hebt genomen voor jezelf. Hopelijk heb ik je voorpret om dit magazine te gaan lezen niet bedorven, want we hebben de tafel weer rijkelijk bedekt met interessante achtergrondartikelen, interviews, reportages en specials. En ja, bij het maken van een magazine hebben wij ook weleens ‘voorstress’, maar de pret overheerst. Ik ben er van overtuigd dat na een genoten of geboekte vakantie ook bij vakantiegangers en reisprofessionals de pret overheerst. Leve de vakantievoorpret! Veel leesplezier en fijne vakantie(herinneringen)!

Arjen Lutgendorff

14. JOHN DE BEVER

leidt een bijzonder leven

06. IN GESPREK MET DE SLOTCOÖRDINATOR Wie is het en wat doet hij?

INHOUD

18. WINTERSPORT

maar dan net even anders

32. LINDA KROMHOUT & NICO BLEICHRODT Anekdotes, humor en scherpe vragen

27. AVENGERS CAMPUS Het nieuwe gebied in Disneyland Paris

MEER COLUMN 03. Arjen Lutgendorff 48. Hilda van der Wel - Gonzalez

COLOFON

40. EEN 10-DAAGSE RONDREIS door Indonesië¨

68. VEELZIJDIG AFRIKA

bijzonder, afwisselend en puur ¨

Tom van Apeldoorn - Uitgever T.J. van Apeldoorn - Commercieel Directeur Arjen Lutgendorff - Hoofdredacteur Sharon Evers - Eindredacteur Dylan Cinjee - Redacteur Rahanna van Stapele – Redacteur Theo de Reus - Redacteur Tijn Kramer - Redacteur Judith Wetselaar - (Web)redacteur Dennis de Groot - Sales Manager Dennis Ebbers - Sales Manager Danielle van Ewijk – Event Manager Tina Bakker - Sales Support Iris Beenen - Graphic Design Kantooradres: Arendstraat 33A, 1223 RE Hilversum Tel: +31(0)35-2005481 E-mail: redactie@travelpro.nl Internet: www.travelpro.nl Verantwoording: Travelpro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

52. EEN DROOMCRUISE door de Bahama’s

76. AANTOONBARE BLUNDERS van de Rabobank

Dit magazine is als volgt verspreid: Oplage: 7.218 Digitaal via issuu.com Nieuwsbrief: 7.400+ abonnees Social media: 12.500+ volgers Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31(0)251-25 79 24 Fax +31(0)251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.

58. BERT WILDEMAN over Flexible Autos

61. DOSSIER SCHIPHOL problemen van alle tijden

78. SEVILLA Spaanser wordt het niet

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij ons wordt opgezegd. Dit kan uitsluitend per mail: info@travelpro.nl Kijk voor actuele tarieven op travelpro.nl/abonneren. Vragen? redactie@travelpro.nl Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Travelpro.

Hugo Thomassen

INTERVIEW

“MET DE VINGER WIJZEN MAG, MAAR OP EEN GEPAST MOMENT” DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Van luchtvaartmaatschappijen, touroperators, media en ministers; iedereen had het over ‘de slotcoördinator’ toen bekend werd dat luchtvaartmaatschappijen, die vanaf Schiphol vliegen, stoelen moesten schrappen in juli en augustus. Travelpro spreekt met Hugo Thomassen, Managing Director Airport Coordination Netherlands (ACNL).

r wordt altijd gesproken over ‘de slotcoördinator’, maar ‘wie’ is de slotcoördinator eigenlijk? “De slotcoördinatie is een rol en die is toegekend aan Airport Coördination Netherlands (ACNL). Er werken hier acht mensen waarvan er vier zich feitelijk bezighouden met het coördineren van de slots en vier die zich bezighouden met beleid, bestuurlijke en juridische zaken.” Werkten er voorheen meer mensen? Is jullie team nu groot genoeg? “Nee, acht medewerkers is het aantal dat we nodig hebben om ons werk goed te kunnen doen en ons team is gelukkig heel stabiel.” Waar was u hiervoor werkzaam? “Bij het spoor, waaronder tien jaar in dezelfde rol als die ik bij ACNL heb. Ik was verantwoordelijk voor de capaciteitsverdeling op het Nederlandse spoor.” Hoe ziet u het spoor als alternatief voor korte afstandsvluchten? “Er zijn routes waarvan ik denk dat er mogelijkheden zijn. Ik weet uit ervaring dat de Eurostar naar Londen een fantastisch product is. Naar het centrum van Londen ga ik ook veel liever met de trein. In de trein kan je heel goed werken en je hebt weinig wachttijd. Verder hangt het heel erg van je eindbestemming af om te bepalen of het spoor relevant is. Er is voor de trein op een aantal bestemmingen zeker winst is te behalen. Er zouden meerdere luchthavens aangesloten moeten worden op het railsysteem, want vooral dan kan de trein een alternatief zijn voor al het feederverkeer van Schiphol.” Wat zou het spoor kunnen leren van de luchtvaart? “Een systeem van historische rechten, zoals we dat in de luchtvaart kennen, is wat mij betreft ook goed

toe te passen op internationaal treinverkeer. Als je als treinbedrijf een route netjes uitvoert, dan moet je het recht op die route krijgen. Eurostar zou dat bijvoorbeeld kunnen verdienen voor haar traject naar Londen, zowel in Nederland als in België, Frankrijk en Engeland. Daarmee versterk je het internationale treinproduct. Dat kan het spoor echt wel leren van de luchtvaart.” En andersom, wat zou de luchtvaart van het spoor kunnen leren? “Dan gaat het om operational excellence. Het Nederlandse spoor is het drukst bereden spoor van Europa en heeft de hoogste punctualiteit. Let wel: de hoge punctualiteit is een noodzakelijke voorwaarde voor een hoge benutting. Daar kan de luchtvaart van leren. En dus ook op tijd terugschakelen. Ik vind het bijvoorbeeld knap hoe NS operationeel excellent blijft met het personeelsprobleem door op tijd keuzes te maken. Zo zijn tienminutendienstregelingen bijvoorbeeld tijdig gewijzigd naar een halfuurdienstregeling en het blijft een mooi voorspelbaar product voor de reizigers.” Wat was uw opdracht toen u in 2020, vlak voor de coronacrisis, bij de ACNL aan de slag ging? “Er speelden een aantal zaken. Organisatorisch speelde de omvorming van een privaatrechtelijk naar een publieksrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan. Daar is destijds een omvormingswet voor gemaakt en we zijn nu dan ook een volledig publieksrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan.” Wat betekent dat? “Voorheen waren we een stichting en die had een Raad van Toezicht waarin de homebased carriers en de airports (Schiphol, Eindhoven en Rotterdam) zaten en nu zijn we een Tariefgefinancierd Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO). Bij de

toenemende schaarste op Schiphol is bedacht dat het goed zou zijn om alles volledig onafhankelijk te organiseren. De financiering is ook veranderd, die kwam destijds vanuit de airports en homebased carriers en die is nu op basis van een slot feesystematiek. Voor één slot betaalt de luchthaven de helft en de airline de andere helft.” Wat is een slot precies? “Een slot is de toestemming om op een bepaald moment gebruik te maken van de luchthaveninfrastructuur waarbij je op een bepaalde tijd mag landen of opstijgen. We meten die tijd aan de gate, ook wel bloktijd genoemd. Dat gaat op de vijf minuten nauwkeurig.” Hoe wordt het aantal slots bepaald? “De luchthaven stelt vast hoeveel capaciteit er is. Dat doet ze op grond van technisch operationele factoren en op basis van milieufactoren. De overheid bepaalt

de milieurestrictie. Wanneer de luchthaven aan ons heeft doorgegeven wat de capaciteit is, dan bepalen wij wie welke slots krijgt op grond van een aantal voorrangsregels.” Wat betaalt een luchtvaartmaatschappij voor één slot? “€2, en de luchthaven betaalt ook €2.” Het staat niet op de agenda om de slottarieven te verhogen? “Nee. Wij maken een begroting waarmee we denken onze taken goed te kunnen uitvoeren. Op basis van het aantal vliegbewegingen wordt er een tarief bepaald.” Jullie hoeven en willen geen winst maken? “Nee. Wij voeren een wettelijke taak uit en mogen geen winst maken. Wij worden geacht onze taak goed uit te voeren op een efficiënte manier.”

INTERVIEW

Jullie kantoor zit in The Base, waar ook tal van luchtvaartmaatschappijen zitten. Proberen ze tijdens de lunch een wit voetje bij u te halen? “Zo werkt het niet. De rol van slotcoördinator bestaat al lange tijd en de kracht is dat we neutraal en onafhankelijk zijn. Daar heeft iedereen het meeste baat bij. Situaties, zoals jij schetst, heb ik nog niet ervaren.” Wanneer kreeg u voor het eerst het idee dat het aantal vliegbewegingen op Schiphol moest krimpen? “In april-mei 2020 kwam er een verzoek bij een rechter om te handhaven op de natuurvergunning. Toen zagen we al een beetje aankomen dat het misschien wel tot een krimp van het aantal vliegbewegingen zou kunnen leiden. We hebben toen gekeken hoe we daarmee om kunnen gaan. De hele regelgeving is ingesteld op groei, maar er zijn geen regels die ons vertellen hoe we moeten omgaan met krimp. Het aantal slots dat de luchthaven ter beschikking heeft gesteld aan ACNL wordt mogelijk lager dan het aantal slots met historische rechten. Dat is een situatie die niet is beschreven in de hele slotregelgeving. Elders in de wereld is er ook geen ervaring, want Nederland is het eerste land waar dit zo gebeurt. Dat betekent ook dat er intensief wordt gekeken naar ons door andere landen, hoe dat hier gaat verlopen.” Werd de drukte die we nu zien op Schiphol al tijdens de coronacrisis besproken? Had ACNL en/of Schiphol het kunnen zien aankomen? “Ik denk dat de mate waarin het gebeurt veel partijen heeft verrast. Wij hebben er over gesproken met Europese collega’s in maart van dit jaar. Ook in Frankfurt kwam er een regulering op de capaciteit, dat was medio maart. Eind april bleek dat het ook hier heftig ging uitpakken en Schiphol heeft naar aanleiding daarvan ook een capaciteitsverlaging aan ons doorgegeven. Wij hebben aan alle airlines doorgegeven welke bijdrage ze daarin moeten leveren.” Wat vindt u van airlines die in de media roepen: ‘Wij gaan geen vluchten schrappen’? “Inmiddels heeft 100% z’n verantwoordelijkheid genomen.” Belde u diegene die zijn verantwoordelijkheid niet leken te nemen op? “Wij hebben direct contact met de airlines. Als we zien dat een airline nog niet aan ons verzoek heeft voldaan, dan nemen we dus contact met ze op. Dat doen we niet op basis van berichten in de media. We hebben altijd benadrukt dat de komende zomer een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Het is ongelooflijk vervelend wanneer je vlucht niet doorgaat of wanneer je je vlucht mist. We moeten een product aanbieden dat we kunnen waarmaken en dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Als neutrale partij hanteren we de regels en bieden een hoge mate van

transparantie, want alle airlines kunnen van elkaar zien wat zij moeten bijdragen in het schrappen van stoelen.” Krijgen airlines een boete als ze zich niet houden aan de door jullie opgelegde maatregel? “Dat is een ‘als dan’-vraag die niet aan de orde is. Ik wil mijn complimenten geven aan de verantwoordelijkheid die de sector heeft genomen. Het blijft natuurlijk heel spannend hoe de zomer eruit gaat zien en van 7 tot en met 31 juli moesten er ongeveer 750.000 vertrekkende stoelen uit en we hadden er op 7 juli nog 50.000 te gaan. Van de opgave die er lag, is dus meer dan 90% bijtijds gerealiseerd. Dat is écht heel knap.”

‘‘

Nederland is het eerste land waar dit zo gebeurt Toen het bericht kwam dat het aantal vliegbewegingen moest worden afgeschaald, waren er airlines die zeiden dat ze al maanden geleden hun schema hadden ingediend. Zij vonden dat Schiphol zich er veel beter op had kunnen voorbereiden. Wanneer leveren ze hun schema in en vindt u het een terechte opmerking dat Schiphol zich beter had kunnen voorbereiden? “Het is een correcte opmerking van airlines, maar meer een opmerking die je moet meenemen tijdens de evaluatie om te zorgen dat het niet opnieuw gebeurt. Op het moment dat de problemen groot worden kan je wel zeggen: ‘Schiphol had het allemaal kunnen zien aankomen’, maar dat telt op dat moment niet. Je moet vooruitkijken wat er de komende weken en maanden aan de hand is en dan is het van belang om te handelen. Eind september moet Schiphol de capaciteit voor de zomer van 2023 aan ons bekendmaken en dan is het van belang om te kijken of die capaciteit echt kan worden ingevuld. Ook de airlines hebben contracten met afhandelaren waar ze met personeelstekorten te maken hebben. Het is een verantwoordelijkheid op sectorniveau. Airines én airport moeten kijken of alles daadwerkelijk is uit te voeren. Dat is vooral een belangrijk moment om alle leerervaringen mee te nemen.” Is het realistisch om terug te gaan naar 440.000 vliegbewegingen? “Er is altijd meer vraag dan aanbod. Wanneer er meer capaciteit beschikbaar zou komen op Schiphol, dan verwacht ik die zo te kunnen invullen. Het is uiteindelijk een vraagstuk dat afhangt van alle belangen die er rond Schiphol spelen.”

Vindt u het slotsysteem wel eerlijk? “We passen de regels toe.” Er zijn ook luchtvaartmaatschappijen die pleiten voor wijzigingen. Bijvoorbeeld de nacht op slot en de dag langer, maar ik hoor dat KLM en Transavia dat nooit zouden willen omdat zij hun historische nachtslots niet willen opgeven. “Het is van belang om het systeem uit elkaar te trekken. De luchthaven maakt bij de beschikbare capaciteit keuzes op technisch vlak (baancapaciteit) waar bijvoorbeeld de luchtverkeersleiding ook haar inbreng heeft op operationeel vlak (denk aan capaciteit terminals, aantal gates) en op milieutechnisch gebied. Het kan zijn dat vanwege milieuoverwegingen er in de nacht minder beschikbaarheid is, bijvoorbeeld in verband met geluidsoverlast. Dat komt uiteindelijk in een democratisch proces in de Tweede Kamer tot stand. Alle afwegingen, alle belangen die maatschappijen hebben, zijn daarin gewogen. Het is van belang dat dat een democratisch proces goed zijn werk doet, wel of geen wijzigingen zijn dan een gegeven.”

‘‘

Deze zomer is op geen enkele manier maatgevend

Hoeveel nachtvluchten zijn er op dit moment en worden ze allemaal gebruikt? “Er mogen op dit moment 32.000 nachtvluchten per jaar plaatsvinden en dat mag de hele nacht door. Het laatste jaar voor Covid werden er iets meer dan 30.000 gebruikt. Het gebeurt dat een luchtvaartmaatschappij een nachtslot heeft, maar overdag aankomt. Andersom gebeurt dat ook, maar veel minder. Per saldo levert het 30.000 nachtbewegingen op.” En dat aantal moet naar 25.000? “Ja, op de lange termijn. In de kabinetsbrief waarin ook de 440.000 vliegbewegingen zijn aangekondigd, staat ook het voornemen een tussenstap te nemen naar 29.000 nachtvluchten.” Wanneer kreeg u voor het eerst van Schiphol te horen dat ze problemen hadden met personeelsbezetting en problemen voorzagen voor het voorjaar en de zomer? “In de meivakantie zijn we er voor het eerst bij betrokken.”

Vroeg u zich toen niet af of ze dat niet eerder hadden kunnen zien aankomen? “Ja, maar ik vind dat zoals gezegd geen vraag die je op dat moment moet stellen. Ik heb die opmerking veel voorbij zien komen en het is een hele belangrijke vraag, maar de timing van de vraag klopt niet. Er is iets aan de hand en dan is het de eerste focus om dat op te lossen. De sector heeft eerst een verantwoordelijkheid voor reizigers die in rijen belanden of zelfs vluchten niet halen. Dan kan je wel gaan navelstaren en roepen wie wat had moeten doen, maar laten we eerst met z’n allen onze schouders eronder zetten. Gelukkig is dat nu gebeurd. Uiteindelijk zijn 85 airlines getroffen, die allen hun verantwoordelijkheid hebben genomen.” Er circuleren allerlei getallen in de reissector met het aantal stoelen dat eruit zou moeten. Het door Schiphol gecommuniceerde aantal zou niet kloppen. “De optelsom van alles correspondeerde ongeveer met de 13.500 lokaal opstappende passagiers die Schiphol aangaf tijdens de persconferentie op de bewuste donderdag. Voor augustus is er ook meer duidelijkheid verschaft en daarvoor hebben wij weer een opgave verschaft aan de airlines. De opgave is minder groot dan voor juli.” Wat vindt u ervan dat er heel veel met de vinger naar Dick Benschop (CEO Schiphol, red.) wordt gewezen? “Dat mag best, maar doe dat dan op een gepast moment. Ik heb gezien dat iedereen z’n verantwoordelijkheid heeft gepakt. Er komt natuurlijk nog een proces waarin alles wordt geëvalueerd en waarbij we vooruitkijken naar de zomer van 2023. Het hoort erbij wanneer er in de evaluatie een bepaalde scherpte wordt opgezocht. Ik heb er verder zelf geen opvatting over.” Er wordt wel gezegd dat Schiphol de ‘Champions League voor luchthavenchaos’ wint. Bent u het daarmee eens? “Op heel veel andere luchthavens zijn er ook zeer ernstige operationele problemen. Deze zomer is op geen enkele manier maatgevend voor hoe goed je het doet op het gebied van punctualiteit. De eerste zorg is om de reizigers door het hele proces heen te krijgen en in te laten stappen in de vliegtuigen. Die zorg is er op veel meer luchthavens in Europa en elders in de wereld. Wanneer ik naar de periode voor de coronacrisis kijk, dan vind ik dat er ruimte is voor verbeteringen op Schiphol als het gaat om op tijd vliegen. Zeker als je naar full capacity gaat, is dat van een nog groter belang. Anders is het sneeuwbaleffect veel groter. Het Nederlandse spoor heeft zich ontzettend knap weten te verbeteren in de afgelopen twee decennia. De veerkracht het uithoudingsvermogen in die sector was ongelooflijk groot en die zie ik ook in de luchtvaart. Ik heb er vertrouwen in dat het Schiphol, de luchtvaart en reissector gaat lukken hier bovenop te komen. Dat is mijn professionele mening.”

INTERVIEW

Er wordt van alles over Schiphol geschreven, dat er een groter (vooropgezet) plan zit achter de huidige zomerdrukte en het terugbrengen van het aantal vliegbewegingen. Wat vindt u daarvan? “Ja, daar kan ik niks mee. Ik kijk uiteindelijk naar hoe het kabinet handelt.” Overlegt u vaak met de politiek over wat er op Schiphol moet gebeuren? “Ik vind het niet gepast om als uitvoeringsorganisatie in direct contact met de politiek te handelen. Dat hoort gewoon niet. Uiteindelijk zijn er regels die tot stand komen in Europa. Het zijn verordeningen die door de Europese Commissie, de Europese Raad en

het Europees Parlement en ook door de nationale parlementen moeten worden besproken. Laten we vooral dat soort politieke organen hun werk laten doen. Het is onze rol om de wet uit te voeren.” U zegt ‘het is mijn rol om dat uit te voeren’, maar wilt u soms niet uw persoonlijke mening inbrengen? “Totaal niet. Wat ik vind is totaal niet van belang voor het uitoefenen van mijn rol.” Daar worstelt u nooit mee? “Nee. Ik heb dit werk ook tien jaar lang bij ProRail gedaan. Daar was het ook niet van belang wat ik er persoonlijk van vond.”

U zit wel diep in de materie, dus ik kan het mij zo voorstellen dat u daar dan ook uit professioneel oogpunt uw mening en tips over op tafel wilt leggen. “In mijn rol, waarin ik word geacht om neutraal te opereren, plaats ik mijn persoonlijke mening écht ver van alles.” Verwacht u dat Lelystad Airport nog opengaat? “Wij zijn erop voorbereid om de slotcoördinatie voor Lelystad te doen. We zien vanzelf of de luchthaven wel of niet opengaat voor commercieel verkeer en of het slot gecoördineerd wordt.”

Waarom ging u als managing director van ACNL naar de Slot Conference in Seattle, terwijl Schiphol en de reissector in brand staan? Kunt u zich voorstellen dat er vanuit de sector verbaasde reacties waren? “Dat kan ik mij goed voorstellen. Tijdens de Slot Conference vond de wereldwijde afstemming plaats van de winterdienstregeling van alle luchtvaartmaatschappijen die op slotgecoördineerde luchthavens vliegen. Daartoe zijn alle slotcoördinatoren, nagenoeg alle airlines en alle slotgecoördineerde luchthavens bijeen. Dit is een

INTERVIEW

vast moment in de hele planning en vindt afwisselend plaats in Azië/Pacific, America’s en Europa. ACNL heeft zowel een ploeg in Nederland als in Seattle aan het werk. In Seattle krijgen we ook vragen van vele airlines over de zomerdrukte op Schiphol en het invullen van hun opgave. In totaal zijn 80 airlines geraakt door de capaciteitsreductie op Schiphol. Niet aanwezig zijn in Seattle zou juist niet dienstverlenend aan een groot deel van de airlines zijn geweest (wiens slotexperts daar waren) en kunnen hebben geleid tot latere beslissingen door airlines en daardoor latere informatie aan de klanten van de airlines of hun vluchten door konden gaan.” Wat is er allemaal besproken in Seattle? “De wereldwijde winterdienstregeling is er afgestemd. Het vliegverkeer is, op Azië na, natuurlijk behoorlijk op gang gekomen en ik denk dat de komende winter niet veel meer gaat schelen met de winters van voor Covid. Wat belangrijk is, is dat de Europese Commissie heeft aangekondigd dat de overmachtbepaling voor de use-it-or-lose-it-regel wordt verlengd als het gaat om Covid. Als de vluchten uiteindelijk niet uitgevoerd kunnen worden in verband met door de overheid opgelegde maatregelen, dan kan er overmacht worden toegekend. Dat is heel belangrijk, want dat geeft flexibiliteit aan de airlines om hun producten goed te kunnen maken.” Gaan we nog meemaken dat het aantal vliegbewegingen voor de winter wordt teruggebracht? “Nee. De gedeclareerde capaciteit wordt in de aanvragen altijd behoorlijk overvraagd. Meestal is er sprake van 15% tot 20% meer vraag dan dat er beschikbaar is. Ik schat in dat dat voor de komende winter ook gaat gebeuren. Meestal zien we in de aanloop naar de winter rationalisatie plaatsvinden. Airlines die niet krijgen waar zij op hoopten, trekken hun aanvraag op de wachtlijst meestal in. Meestal zo’n vijf tot zes weken na de start van het seizoen, rond half december, dan zal het duidelijk zijn hoe de winter gaat lopen.” Schiphol wil een belangrijke hub blijven. Verwacht u dat dat kan met minder vliegbewegingen? “Daar is heel veel onderzoek naar gedaan. Ook bij de kamerbrief over Schiphol zat een onderzoek. Ik denk dat het heel goed is uitgezocht. De conclusies die het kabinet eraan verbindt, kan ik volgen.” Denkt u dat Schiphol zo’n grote hub blijft? “Daarvoor zou je in de toekomst moeten kunnen kijken. Het hangt ook af van de ontwikkeling van de marktvraag. Nogmaals, ik vind dat er goed onderzoek is gedaan. Het kan goed uitpakken, maar het kan op een aantal punten ook vervelend uitpakken. Ik denk dat die 440.000 vliegbewegingen belangrijk zijn, maar ook de kwaliteit die je als luchthaven biedt en

hoe andere luchthavens zich ontwikkelen. Schiphol is een van de eerste luchthavens die te maken krijgt met deze milieueisen, maar in Engeland begint het stikstofdossier ook een item te worden.” Is het misschien beter dat Schiphol/Nederland er als eerste mee te maken krijgt…? “Dat weet ik niet, maar de positie van Schiphol als hub wordt ook bepaald door de concurrentiekracht van Schiphol ten opzichte van andere luchthavens. Je weet ook niet hoe die zich ontwikkelen.. Er zijn te veel onzekerheden om goed te kunnen voorspellen wat de uitkomst gaat zijn. Ik denk dat die onzekerheden door het kabinet goed in kaart zijn gebracht.”

‘‘

Het kan goed uitpakken, maar op een aantal punten ook vervelend Vliegt u zelf graag? “Nee, nee, ik ben een hele rationele mobiliteitsgebruiker. Als ik ergens heen ga, dan kijk ik wat een goede optie is en ben ik bereid alle opties te gebruiken.” Nog favoriete bestemmingen? “Nee, niet echt. Ik heb bijvoorbeeld in coronatijd zoals zovelen ontdekt hoe mooi Nederland is. Ik ging vorig jaar bijvoorbeeld met de trein naar Nieuweschans en ben langs de grens van Nederland met Duitsland gefietst. Dat was prachtig. Er komen vast ook weer jaren dat ik verder weg ga.” Bent u (intussen) een vliegtuig-fan? Kunt u ervan genieten als er een vliegtuig overkomt? “Dat begint te komen, maar ik ben en blijf ook treinliefhebber. Ik volg nog steeds de materiaalsoorten, dienstregelingen, spoorafkortingen en trein-serienummers. Ik ben over het algemeen geïnteresseerd in mobiliteit.” En de afkortingen in de luchtvaart? “Ja, die beginnen ook te komen. Mijn collega’s bij ACNL komen bij diverse bedrijven vandaan. Transavia, Lufthansa, Schiphol-security, ILT, enzovoorts. Heel divers en zijn net als ik erg geïnteresseerd mobiliteit. Het is fijn dat ik daarover met mijn collega’s kan sparren.”

“GEEN FILIPIJNEN, MAAR EEN SOORT ALCATRAZ” Sinds 2017 kan niemand meer om hem heen en werd zijn inmiddels bekendste lied ‘Jij Krijgt Die Lach Niet Van Mijn Gezicht’ het strijdlied van de Oranje Leeuwinnen tijdens het EK Voetbal. Niet veel later deed hij mee aan Expeditie Robinson en onlangs was John de Bever in de reality-soap De Bevers op RTL 5 te zien, waarin hij naast zanger en beste zaalvoetballer van de wereld, ook liet zien een reisleider te zijn.

DOOR: SHARON EVERS

oor Expeditie Robinson reisde je af naar Kroatië. Hoe heb je het programma beleefd? “Vanwege de coronapandemie werd het programma dichterbij huis opgenomen; dus geen Filipijnen, maar een soort Alcatraz. Dat had ik niet verwacht. Wat was dat voor eiland?! Ik was blij dat ik daar vanaf was. Ik had me namelijk voorbereid op de Filippijnen, waar Expeditie Robinson normaal gesproken wordt opgenomen. Ik wist niet dat het dat jaar in Kroatië zou zijn. Ik ging blanco dit programma in, want dat vind ik het leukst. Ik had van tevoren alleen geoefend hoe ik kokosnoten zou moeten openen. Die heb ik in Kroatië niet gevonden, haha.” Na zeventien dagen op Afvallerseiland moest je naar huis, omdat je van de evenwichtsbalk viel. "Toen ik viel, dacht ik eerst nog: oh, gelukkig, ik ga naar huis, een lekkere warme douche, een bed en een frikandel speciaal. Maar toen ik eenmaal thuis de uitzending zag, vond ik het wel erg zonde. Ik had niet door dat we vlakbij de samensmelting waren. Maar het is zoals het is, het is niet anders. Ach, ik heb een reality-soap aan dit programma overgehouden, dus we hebben toch nog iets bereikt." Daarover gesproken, waarom een reality-soap over jullie leven? “Ik treed veel op als zanger, voetbal graag en woon samen met mijn man en tevens manager Kees en onze honden Jaguar en Bentley. We leiden een bijzonder leven, maar het is wel ons leven. Daar willen we de kijkers graag in meenemen. Het moest wel een serie worden over wie wij echt zijn, dus geen poppenkast en opsmuk. Ze mochten uitzenden wat ze wilden. De mensen vinden het blijkbaar leuk, want we krijgen veel enthousiaste reacties. En niet onbelangrijk; wij vinden het zelf ook erg leuk om te maken. We hebben er weinig moeite mee dat we continu worden gevolgd door een camera. Het eerste seizoen is inmiddels

John de Bever

INTERVIEW

afgelopen, maar er wordt een tweede seizoen gemaakt dat in het najaar op televisie is.” In de documentaire is te zien dat jullie op vakantie gaan naar Curaçao, maar ook naar jullie eigen vakantie-appartement in Spanje. Houden jullie van op vakantie gaan? “Vakantie is altijd leuk. Als we even kunnen dan gaan we ook, maar ik heb tegenwoordig weinig tijd om er voor een langere tijd op uit te gaan. Ik heb elk weekend meerdere optredens, wat ik natuurlijk ook erg leuk vind. Maar daardoor kunnen we niet heel lang op vakantie. Op televisie lijkt het wel of ik niets doe, maar ik heb behoorlijk wat optredens, haha. Maar als het kan, zitten we in Altea. Soms vlieg ik dan voor het weekend terug naar Nederland.”

‘‘

Met zo'n 120 fans reizen we af naar Benidorm Als je dan in Spanje bent, heb je dan wel echt vakantie? “Zeker weten, we genieten dan echt van het Spaanse leven. We pakken hier en daar een terrasje en eten dan vaker buiten de deur. We wandelen dan ook heerlijk met de honden op het strand.” Iets anders, je gaat ook elk jaar met je fans op vakantie naar Benidorm… “We doen dit al tien jaar, met zo’n 120 fans reizen we af naar Benidorm. Dat is heel erg leuk. Ik heb ook

erg leuke fans, doodnormale mensen zoals jij en ik, die wel van een feestje houden. We verblijven met z’n allen altijd in hetzelfde hotel, Hotel Helios, Kees en ik verblijven daar dan ook. We gaan namelijk echt op vakantie samen met onze fans. Dat waardeer ik heel erg. In het hotel en in de eetgelegenheden wordt er in de avond opgetreden door mij en een aantal gastartiesten, waaronder Sieneke. Overdag mengen we ons tussen de fans, maken we uitstapjes, zoals midgetgolfen of duiken we het zwembad in voor een lesje aquarobics. Ik kijk er elk jaar weer naar uit.” Zetten jullie de fanreis zelf in elkaar? Of klop je hiervoor aan bij een specialist? “We doen dit al jaren in samenwerking met Van der Valk Vakanties en dat bevalt goed. De reis is altijd binnen een half uur uitverkocht, dat is toch bijzonder?” Zou je meer vakanties per jaar willen organiseren? “In de winter ga ik nog met mijn fans op kerstreis naar Limburg. Maar verder niet. Niet omdat we het niet zouden willen, maar we hebben het al druk genoeg.“

WIE IS JOHN DE BEVER? De carrière van John de Bever is veelzijdig. Hij maakte naam als veldvoetballer én zaalvoetballer en werd in 1997 zelfs verkozen tot beste zaalvoetballer van de wereld. Vervolgens scoorde hij in 2017 een enorme hit met 'Jij Krijgt Die Lach Niet Van Mijn Gezicht'. Afgelopen jaar was De Bever nog te zien in het survivalprogramma Expeditie Robinson.

Wintersport & -avonturen in het hart van Scandinavië

JE VLIEGT ER VANAF AMSTERDAM EN GRONINGEN RECHTSTREEKS NAARTOE Wie aan Scandinavië denkt, denkt aan de winter, de sprookjesachtige sneeuwlandschappen en het goede leven. Dat maakt Scandinavië dan ook perfect voor een wintersportvakantie in combinatie met winterse avonturen. Met BBI Travel en Transavia vlieg je deze winter elke zaterdag vanuit Amsterdam en Groningen naar de mooiste skigebieden van Noorwegen en Zweden. Laat je klant deze winter ook kennismaken met wintersport volgens Scandinavisch design. Lees hier wat zo’n vakantie uniek maakt. Scandinavische Quality-time voor het gezin Het jachtige leven en de dagelijkse beslommeringen beperken de tijd die we voor elkaar en voor onze kinderen hebben. Maar het kan heel anders tijdens de skivakantie. Voor gezinnen met jonge kinderen is een wintersport ‘Scandinavian Style’ de ultieme quality-time. Geen hele dagen skiles of dagopvang voor de kids. Néé, dat kan heel anders! Laat de kinderen ’s ochtends een skiles volgen - zodat je zelf een paar vlotte afdalingen kan maken dan vervolgens samen wat eten en ’s middags de berg op om samen te genieten. Dit vergt bij de allerkleinsten wat meer inspanning dan de net iets oudere kinderen, maar samen met je kroost door één van de funparken crossen of de bospaadjes net buiten de pistes verkennen is leuk! TIP: Voor vertrekdata 7-28 januari gelden er in Trysil, Sälen, Vemdalen en Åre speciale winterweken. Boek je accommodatie en ook de skipas voor de ouders, dan is de skihuur en skiles voor kinderen tot en met 6 jaar gratis! Kinderen tot en met 6 jaar betalen ook geen skipas (alleen de keycard). Scandinavisch recept voor een onbezorgde kerst De kerstperiode wordt nergens zo gevierd als in Scandinavië. De term Scandinavische kerst staat ergens voor. Maar wat dan? Hoe maken Noren en Zweden de donkerste dagen van het jaar tot een feest, welk receptuur gebruiken ze daar in het Noorden?

GOED EN UNIEK E V RBLIE JV N, MEESA T L SKINSKIOUT Op alle bestemmingen worden uitstekende accommodaties aangeboden, die vrijwel allemaal een ski-in/ski-out faciliteit hebben. Zowel hotels als ook self-catering appartementen en chalets. Graag lichten we de nieuwe Skistar Lodge in Hundfjället (Sälen) en de Radisson Resorts in Trysil uit. Deze drie accommodaties liggen direct aan de pistes en beschikken over moderne comfortabele faciliteiten als avonturenbad, spa, meerdere restaurants, hotelkamers en appartementen. Skiverhuur is inpandig of direct naastgelegen. Kortom, de wintersportvakantie wordt met een verblijf hier héél comfortabel. Uniek zijn de privé chalets in bijvoorbeeld Trysil. Hier vind je de meest idyllische en typisch Scandinavische verblijfsvorm: de (blok)hut in een bosrijke omgeving direct aan de pistes. Deze chalets en soms appartementen zijn er in verschillende gradaties als het gaat om ligging, aantal slaapkamers, comfort met/ zonder faciliteiten als sauna, open haard en dergelijke.

INFOTORIAL

‘Driving home for Christmas’ is Noren en Zweden op het lijf geschreven. De kerst brengen zij met het gezin en familie door. De dag voor kerstavond, bij sommigen iets eerder, komt de kerstboom in huis te staan. Deze wordt gezamenlijk opgetuigd, net als ook de rest van het huis in kerststijl wordt gebracht. Trysil, het beste skiresort in Noorwegen Op 40 minuten van Scandinavian Mountains Airport ligt het grootste skigebied van Noorwegen, Trysil. Met een aantrekkelijk en gevarieerd netwerk aan pistes is het prettig dat vrijwel alle accommodatie hier ski-in/ski-out is. ‘s Ochtends klik je de ski’s eenvoudig onder en skiën maar; aan het einde van de dag ski je gewoon terug naar je hotel, appartement of één van de fraaie (blok)hutten. Naast het skiën worden veel winteractiviteiten en – avonturen aangeboden. Wat dacht je van een tocht met husky’s of op sneeuwscooters? Uniek is een nachtelijke sneeuwschoenwandeling onder de adembenemende sterrenhemel, met wie weet zelfs het noorderlicht. Het is een misvatting dat dergelijke wintersafari’s en avonturen uitsluitend boven de poolcirkel worden aangeboden. Skiregio Sälen, op 20 minuten van de airport Een snellere weg naar skipistes is er niet. Je kunt hier binnen 40 minuten na de landing al op de piste staan. Deze streek bestaat uit de skiresorts Stöten, Sälen (Hundfjället, Tandådalen, Högfjället en Lindvallen) en Kläppen en biedt totaal bijna 150 kilometer aan gevarieerde skipistes voor jong en oud. In Lindvallen ligt één van ’s werelds grootste aaneengesloten kinderskigebieden, maar ook het avonturen bad Experium, de enige ski-in McDonalds ter wereld en de afdalingen door het trollenbos (Trollskogan) maken dit een echt kinderparadijs! De populairste gezinsactiviteit buiten de pistes is wel een huskysafari, die net als de tochten met sneeuwscooters voor verschillende tijdsduren geboekt kunnen worden. Åre, Vemdalen & winterstad Östersund Verder Noordwaarts in Zweden ligt Östersund, dat niet alleen aanvlieghaven is voor Åre en Vemdalen, maar zelf met het Winterpark en goede schaatsroutes over het meer Storsjön veel te bieden heeft. Åre geniet wereldwijd van een indrukwekkende reputatie als skiresort. In 2019 werd hier voor het laatst de World Cup Alpine georganiseerd. Een groot aanbod aan pistes (totaal 98 kilometer), uitdagingen voor skiërs van alle niveaus en een veelheid aan winteractiviteiten trekken jaarlijks vele bezoekers. Spectaculair zijn de tochten door het prachtige winterlandschap op speciale ‘snowquads’ met rupsbanden.

VLIEGEN O Z NDER OVERSTAP Vanaf 24 december 2022 vliegt BBI Travel wekelijks met Transavia vanaf Schiphol en Groningen Airport naar Scandinavian Mountains Airport en Östersund/ Åre Airport. Boek voor je klant één van de arrangementen bij BBI Travel en de bagage inclusief skiset (bij boeking door te geven) is gratis mee te nemen. Bij vertrek vanaf Groningen Airport is ook het parkeren gratis. Kijk voor reizen van december tot en met maart op bbi-travel.nl. Vluchtschema zaterdag 24 december 2022 t/m 18 maart 2023 Vanaf Amsterdam Östersund (Åre en Vemdalen): heen 07:20-09:40 uurterug 17:50-21:40 uur Scandinavian Mountains (Trysil, Sälen, Stöten Kläppen):heen 07:20-11:30 uur - terug 19:40-21:40 uur Vanaf Groningen Östersund (Åre en Vemdalen): heen 15:00-17:00 uur terug 10:30-14:05 uur Scandinavian Mountains (Trysil, Sälen, Stöten Kläppen):heen 15:00-18:50 uur - terug 12:20-14:05 uur.

Vemdalen wordt door Zweedse skiërs zelf bestempeld als ‘gezelligste skiresort van Zweden’. Met vrijwel uitsluitend skiin/ski-out accommodatie is het goed toeven open aan de pistes, te midden van het fraaie en bosrijk winterlandschap van Midden-Zweden. Je bent hier tijdens bijgeboekte winteravonturen in een mum van tijd midden in de ongerepte winternatuur, maar ook vanaf de pistes zijn de rendieren al te spotten.

WINTERSPORT

“WE WILDEN EEN ANDERE WINTERSPORTBELEVING” Bij wintersport denk je al gauw aan Oostenrijk, Frankrijk of Italië, maar er zijn veel meer plekken op de wereld waar het landschap bedekt is onder een heerlijke laag poedersneeuw.

DOOR: DYLAN CINJEE

José Pennings-Dales

wintersportvakantie naar Voss niet veel duurder in vergelijking met Oostenrijk of Frankrijk, alleen is het levensonderhoud daar wel iets meer aan de prijs. Als accommodatie zou ik een bungalow op de piste aanraden. Deze zijn ruim en hebben een openhaard en sauna, maar ook een keuken zodat je je eigen maaltijden kan bereiden.”

SPROOKJESACHTIG

Zo dacht José Pennings-Dales (ZRA bij Travel Counsellors) er ook over toen zij begin dit jaar met haar gezin op wintersport ging naar Voss in Noorwegen. “We gaan al jaren naar Mayrhofen in Oostenrijk en wilden, ook in verband met corona, naar een wat minder drukgebied en ook een andere wintersportbeleving ervaren”, aldus José die een echte wintersporter is. Actief bezig zijn met het hele gezin in de natuur, mensen met dezelfde interesses en de fijne sfeer is wat wintersport voor José zo aantrekkelijk maakt. “We hebben voor Voss gekozen omdat we meer wilden dan alleen maar skiën, daarnaast is het er heerlijk rustig. Het is een compact sneeuwzeker gebied en nog onontdekt door de massa. Daarnaast is avondskiën echt superleuk met maar liefst elf kilometer aan verlichte pistes. Ook de reis ernaartoe is een beleving. We zijn met de boot van Hirtshals naar Bergen gevaren. ’s Avonds om 20.00 uur op de boot en de volgende dag ben je dan rond 14.30 uur in Bergen. Een suite en maaltijden zijn inclusief, dus je vakantie begint eigenlijk al aan boord. Vanuit Bergen is het ongeveer anderhalf uur rijden naar Voss, dat is een prachtige route.”

ALTERNATIEF

Maar er is dus veel meer te doen dan alleen maar skiën. José: “Aanraders zijn een excursie met een RIB boot vanuit Flåm door de fjorden, een huskysafari vanuit Myrkdalen of gewoon heerlijk wandelen in het gebied. Een halve dag doorbrengen in Bergen is ook een leuke activiteit. Voss is geschikt voor iedereen, zeker voor families met kinderen. Ben je op zoek naar lange skitochten, dan zou ik niet voor Voss kiezen. Het skigebied is namelijk niet superuitdagend. Het is wel een goed alternatief voor Lapland, mocht het budget van je klanten niet al te groot zijn. Daarnaast is een

Op menig bucketlist staat Lapland hoog op het lijstje en niet zonder reden. Het hele jaar door is het een mooie bestemming, maar in de winterperiode krijgt het gebied een extra magische uitstraling. De magie van dit uitgestrekte land zit ‘m voornamelijk in het sprookjesachtige, bevroren landschap, het mysterieuze noorderlicht en de heldere sterrenhemel. Lapland is niet alleen geschikt voor een paar dagen skiën, snowboarden of langlaufen. Deze winterse bestemming biedt namelijk ook de kans om een andere soort wintersport te beleven. Denk eens aan een huskysafari, rendiertocht, ijsvissen of een sneeuwscooteravontuur. Het winterseizoen breekt in Lapland al medio oktober aan, en is het langste seizoen in het hoge Noorden. Een dikke trui, muts en handschoenen zijn onmisbaar wanneer de temperaturen dalen tot wel -45 graden. De uitgestrekte wildernis verdwijnt onder een dik pak sneeuw en dat staat garant voor een boel sneeuwplezier en ijspret. Bind een keer traditionele sneeuwschoenen onder in plaats van de lange latten. Hierdoor kun je pas echt buiten de gebaande paden gaan en nog meer genieten van de natuur.

‘‘

Nederlandse wintersporters bereiden zich onvoldoende voor TRADITIONEEL

Is je klant op zoek naar wat meer snelheid en adrenaline? Dan is een sneeuwscootertocht misschien wel een gave activiteit. Het behoeft even wat oefening en behendigheid maar al gauw zoef je over bevroren rivieren en meren, door donkere bossen en over heuvelachtige terreinen. In Lapland liggen vele routes met in totaal duizenden kilometers om te ontdekken. In het Lapland van vroeger werden goederen en mensen overigens van plek tot plek vervoerd in een kleine slee getrokken door een rendier. Deze voorloper van de sneeuwscooter nodigt vandaag de dag uit voor

Tot 50,- extra vroegboekkorting per boeking

TUI.nl/wintersport

De Extra vroegboekkorting op geselecteerde Wintersportvakanties bedraagt tot 50,- per boeking en geldt op boekingen gemaakt in de periode 30 mei 2022 tot en met 30 september 2022 bij een verblijf van minimaal 6 nachten in de periode 10 december t/m 31 maart 2023. Geldig op wintersportproducten inclusief skipas in Oostenrijk, Frankrijk, Italië en Zwitserland.

WINTERNOVITEITEN

World's Best Ski Tour Operator

Boek nú al je

wintersport

een traditioneel tochtje. Een bezoekje aan een reindierboerderij is daarbij echt een must. Hier word je ondergedompeld in het verleden van het Sami-volk. Krijg je meer informatie over hoe er vroeger in het gebied werd geleefd en je krijgt de mogelijkheid om een tochtje te maken op een rendierslee. Ook een huskytocht is een bijzondere ervaring. Bij aankomst op een huskyfarm is het geblaf van honderden husky’s al van verre te horen. Om te zien hoe enthousiast en gedreven de honden zijn is ronduit indrukwekkend. Twee personen per slee worden voortgetrokken door zes husky’s, waarbij de persoon achterop de slee de controle heeft en kan remmen wanneer dit nodig is. In hoog tempo maak je een tocht door het bos, waarbij de stilte alleen wordt onderbroken door het gehijg van de honden.

VOORPRET

Wist je dat TUI en SnowWorld hun krachten hebben gebundeld om wintersporters optimaal voor te bereiden op hun volgende wintersportvakantie? Jaarlijks boekt een groot aantal Nederlanders hun wintersportreis bij TUI. Door de samenwerking met SnowWorld wordt de voorpret nu nog leuker. Martijn van der Ploeg (Head of Overland & Wintersport bij TUI): “De samenwerking met SnowWorld zijn wij in 2019 al gestart. Maar door de coronapandemie hebben we deze de afgelopen twee jaar op een laag pitje moeten zetten. Ik ben dan ook blij dat we nu echt van start kunnen. Er liggen mooie plannen klaar om met elkaar de Nederlandse wintersporters optimaal te bedienen en voor te bereiden op hun sneeuwvakantie. Een deel van ons wintersportaanbod is inmiddels boekbaar dus de voorbereiding kan al gaan beginnen.”

ONVOLDOENDE VOORBEREID

Een goede voorbereiding schiet er nog wel eens bij in, weet ook Remko Klein (Commercial Director SnowWorld): “Uit onderzoek blijkt dat de Nederlandse wintersporters zich onvoldoende voorbereiden op hun wintersportreis. 15% weet bijvoorbeeld niet hoe ze hun sneeuwkettingen moeten omleggen en veel te veel Nederlanders storten zich op dag één al, na een jaar zonder oefening, direct van de hoge pistes. Wat natuurlijk risico’s met zich meebrengt. Door in Nederland al een paar keer de ski’s of het snowboard onder te binden of een paar lessen te nemen, begin je goed voorbereid aan je vakantie. Zo kun je op een verantwoorde manier een veel groter deel van het skigebied tijdens je vakantie ontdekken. Zeker voor de beginnende wintersporter is het fijn dat je hierdoor direct echt op pad kunt."

THE GREAT WHITE NORTH

De bijnaam ‘The Great White North’ zegt eigenlijk al genoeg. Ook in Canada zijn de condities voor een wintersportvakantie perfect. Besneeuwde bomen, bevroren meren en gletsjers waar je u tegen zegt. We snappen het wel dat Canada hot is in de winter. Het land kent maar liefst 46 nationale parken, waar het Banff National Park er één van is. Dit is het oudste nationale park van Canada en met name het uitzicht bij Lake Louise is spectaculair. In de winter kan je hier zelfs schaatsen. Vanuit het nationale park heb je de mogelijkheid om naar een van de drie skigebieden te gaan: Banff Mount Norquay, Sunshine Village en Lake Louise Ski Resort. Na het skiën is Banff the place to be. Een sfeervol en leuk dorp, dat garant staat voor veel cultuur, entertainment, gezelligheid en luxe. Met een grandioze achtertuin leent Banff zich

In het midden Remko Klein, Commercieel Directeur SnowWorld en Martijn van der Ploeg, Head of Overland & Wintersport bij TUI.

GA MEE OP WINTERSPORT! • Waanzinnige wintersportvakanties in Italië, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Scandinavië en Zwitserland • Veel gebieden met sneeuw- en prijsgarantie en vroegboekkorting • Hotels, chalets, appartementen, familiekamers en all inclusive • Wintersport zelf samen te stellen: vervoer, verblijf, skipas, skischool en skihuur • Met de eigen auto, het vliegtuig of met de luxury class pendelbus

ook nog eens perfect voor natuurliefhebbers en vakantiegangers die simpelweg willen genieten van het winterwonderland.

SKISAFARI

In het winterseizoen valt er in de Canadese Rockies gemiddeld 500 centimeter sneeuw. De skigebieden zijn niet druk, uitgestrekt en bovenal sneeuwzeker en de bekende Canadese lichte poedersneeuw is van topkwaliteit en wereldberoemd. Met heel veel pistes kunnen zowel beginners als de echte fanatiekelingen perfect uit de voeten. De skibestemming Jasper in Jasper National park is een aanrader, vanwege het skigebied van Marmot Basin, dat zich kenmerkt als een ruimtelijk gebied met een overweldigende natuur. Doordat Ski Marmot Basin niet heel druk is, ontdek je bij iedere afdaling nieuwe routes waar nog niemand door de poedersneeuw is afgedaald. Een andere aanrader is om een skisafari te maken waarbij je de skigebieden van Jasper, Lake Louise en Banff tijdens een wintersportvakantie combineert en ontdekt. Ook is het leuk om hier meerdere excursies te maken, zoals een trektocht door een bevroren canyon, hondensledetochten, wildlifetours om het wild in de Rockies te spotten of ice climbing op een bevroren waterval.

SKI-IN, SKI-OUT

Een andere aanrader is Whistler. Dit wintersportdorp ligt 125 kilometer ten noorden van Vancouver en heeft een van de grootste skigebieden in Noord-Amerika. In Whistler voel je je direct helemaal thuis. De straten zijn in het levendige dorp gezellig druk en er is altijd wel iets te

Lapland

zien of te doen. Het centrum zit vol met restaurants, barretjes en discotheken én mooie winkels. Een ander detail van Whistler is dat het dorp ski-in, ski-out is. ’s Ochtends de deur uitstappen en gelijk je ski’s aanklikken en aan het einde van de dag helemaal terugskiën. Whistler Blackcomb is een wintersportgebied in de Coast Mountains bij Whistler, ten noorden van Vancouver, in de Canadese provincie Brits-Columbia. Voor families is Big White Village een aanrader. Het dorp heeft haar naam te denken aan de gemiddelde zeven meter sneeuw dat er jaarlijks valt en aan de 2.319 meter hoge berg waarop het skigebied, een van de grootste van Canada, is gelegen. Big White Village is een van de meest familievriendelijke skidorpen van Canada, maar heeft veel meer te bieden dan alleen faciliteiten voor kinderen. Je hebt hier de beschikking over meer dan 100 kilometer aan pistes. De pistes liggen direct aan het dorp en bij veel accommodaties kan je tot de voordeur skiën. Zo niet, dan bevindt er zich op loopafstand altijd een skilift. Een dagje niet skiën? Het dorp beschikt ook over een ijsbaan en tube park en je hebt de mogelijkheid om te gaan ijsklimmen, wandelen of sneeuwscooterrijden.

VERBODEN VOOR SNOWBOARDERS

Op zoek naar een bijzondere bestemming voor de volgende wintersport? Wat dacht je van Utah in de Verenigde Staten. Bij dit gebied denk je al gauw aan Nationale Parken zoals Bryce Canyon of Zion, maar hier vind je ook het grootste skigebied van de Verenigde Staten. Het Alta Ski Resort is al geopend sinds 1938 en daarmee een van de oudste skigebieden van het land. Hoewel het

WINTERSPORT

gebied bekend staat om de steile en uitdagende afdalingen, is er ook voor beginners een zeer toegankelijk gebied, het Albion Basin. Skiërs van alle niveaus kunnen hier hun hart ophalen. Belangrijk om te weten is dat Alta een van de weinige gebieden is waar snowboarden niet is toegestaan. Verder is er ook een ruime keuze aan accommodaties. Zo zijn er hotels, privéwoningen, chalets en appartementen. Samen met Snowbird vormt Alta het skigebied Little Cottonwood Canyon.

SPECTACULAIR OF RELAXT?

De granieten bergtoppen maken van Snowbird, een van de spectaculairdere skigebieden van de Verenigde Staten. Hier kan je een grote variatie aan pistes verwachten, met name de gevorderde wintersporters vinden hier veel mogelijkheden met het steile terrein en de uitdagende pistes. Je kan hier ook heliskiën, snowcatskiën en een sneeuwscootertour maken. Na een dag op de latten, heb je de keuze uit verschillende restaurants en kan je genieten van de spa in dit moderne, luxe resort. Brighton is misschien wel het meest relaxte skiresort van Salt Lake. In tegenstelling tot Alta, trekt dit gebied juist veel snowboarders. Er zijn namelijk veel verschillende afdalingen, voor alle soorten niveaus. Een bijzondere activiteit in Brighton is het nachtskiën. In de nacht wordt meer dan 200 hectare piste verlicht, een unieke maar ook bijna romantische ervaring. Wil je twee resorts met elkaar combineren? Dan kun je vanaf Brighton gemakkelijk naar Solitude. De pistes van deze twee grenzen namelijk aan elkaar. Brighton en Solitude vormen samen het skigebied Big Cottonwood Canyon.

UNIEKE ASPECTEN

Zoals hierboven genoemd, grenst Solitude aan Brighton, ideaal voor het bezoeken van twee gebieden in één reis. Ook al ligt het dicht bij elkaar, toch heeft Solitude zijn eigen unieke aspecten. In dit resort ben je er namelijk altijd zeker van dat er verse poeder op de pistes ligt. Het ligt in een van de meest sneeuwzekere gebieden van het land. En dat op slechts 40 minuten van het centrum van Salt Lake City. Met meer dan 1.200 hectare aan pistes vind je in dit gebied een mooie mix van groene, blauwe en zwarte afdalingen. Het bergdorpje is speciaal aangelegd voor wintersporters en heeft alle benodigde faciliteiten voor jouw skivakantie. Aan de voet van de pistes bevinden zich de accommodaties en restaurants, maar ook voor de gezellige cafeetjes ben je hier aan het juiste adres.

FREERIDE

Heb je weleens nagedacht over Skivakantie naar Andorra? Andorra kent verschillende skigebieden met allemaal unieke eigenschappen. Het meest centraal gelegen skigebied van Andorra is Vallnord - Pal Arinsal, dit ligt op zes kilometer afstand van de hoofdstad. Er zijn in totaal 47 verschillende pistes

Marmot Basin, Canada

van verschillende niveaus. Dit maakt het gebied heel geschikt voor familie wintersportvakanties. Wil je liever iets meer ruimte voor jezelf? Voor uitgestrekte en eindeloze pistes ga je naar het skigebied Grandvalira. Dit is het grootste skigebied van de Pyreneeën en Zuid-Europa, met in totaal 138 pistes verspreid over 210 kilometer. Voor thrillseekers en wintersporters die van off-piste houden is het skigebied Ordino Arcalís een aanrader. Je vindt hier in totaal 30,5 kilometer aan piste. In Andorra vind je veel bijzondere avonturen die uniek zijn voor deze bestemming. Het skigebied Ordino Arcalis kent bijvoorbeeld eindeloze off-piste activiteiten, er worden dan ook regelmatig freeride-wedstrijden georganiseerd. Maar ook andere activiteiten zoals het maken van een hondensledetocht, dit wordt ook wel mushing genoemd, zijn typerend voor Andorra. In het skigebied Grandvalira kun je, terwijl je vooruit wordt getrokken door honden, genieten van de prachtige omgeving. De skigebieden hebben eindeloze kilometers aan sneeuwpret. Je kunt bijvoorbeeld ijsduiken, van de Magic Glissbergglijbaan gaan, tokkelen langs de 550 meter lange zipline of een sneeuwscooter huren.

ONTSPAN

Naast sneeuwpret vind je in Andorra ook verschillende spa's en wellnesscentra, niet geheel onbelangrijk na al die uren op de piste. Op 10 minuten afstand van Vallnord vind je Caldea. In dit kuuroord kom je helemaal tot rust in de warmte van thermale bronnen. Caldea, de grootste spa in Zuid-Europa, is verspreid over 44.849 m2, verdeeld in vier ruimtes die voor iedere soort bezoeker de ideale ontspanning biedt. Zo vind je er lagunes binnen en buiten, Indo-Romeinse baden en Turkse baden, maar je kunt ook genieten van een ontspannende massage en verschillende schoonheidsbehandelingen. Caldea kun je ook met het gezin bezoeken, er zijn namelijk speciale activiteiten voor kinderen.

ADVERTORIAL

BOEK ONZE CAMPER VOOR JOUW EVENT

Beste reisagent, Wil jij je klanten een echte Amerikaanse camper showen? Wij rijden ‘m voor! Een camperreis door de Verenigde Staten en Canada is voor velen een langgekoesterde droom. Geef reizigers samen met Fly to the West een voorproefje en maak dromen waar! Wij rijden de camper voor en reizigers kunnen ‘m van binnen en buiten bekijken. Onze camperexperts beantwoorden alle vragen. Wat en wanneer? In oktober* hebben wij een C-25 camper van Cruise America (https://na.flytothewest.nl/camperroadshow) beschikbaar. De C-25 is het meest verhuurde model en geeft een goed beeld van het reizen met een camper. We rijden de camper gratis naar jou toe. Jij bepaalt hoe het evenement eruit gaat zien. Misschien wil je een camper-event voor je klanten organiseren waarbij wij bij jou (of elders) een presentatie verzorgen. Misschien wil je samen met collega’s iets regelen of is er bij jou in de buurt een leuk evenement om bij aan te sluiten. Geef ons je ideeën en voorkeursdata door en we kijken of we naar je toe kunnen komen. Mail naar sales@flytothewest.nl

Waarom een camperreis? De VS en Canada lenen zich uitstekend voor een rondreis per camper. Deze landen zijn er zelfs helemaal op ingesteld! De voordelen: – Je camper is een huis op wielen: van badkamertje met toilet en douche tot keuken met koelkast/vriezer en gasfornuis. – Je pakt één keer je koffer uit, geen gesleep met spullen. – Alles bij de hand: Bak een eitje aan het strand en rooster marshmallows boven het kampvuur op de camping. – Je slaapt midden in de natuur: Campings zijn overal, in alle soorten en maten. Je maakt het zo luxe of zo primitief als je zelf wilt. Gezellige bijkomstigheid: je maakt op een camping gemakkelijk contact met andere reizigers.

*Beschikbare data: 4 t/m 7 oktober, 11 t/m 13 oktober, 17 t/m 20 oktober en 24 t/m 27 oktober.

REPORTAGE

Disneyland Paris opent Marvel Avengers Campus DOOR:

REDACTIE

Begin juli kwamen ’s werelds sterkste Superhelden samen voor de première van Marvel Avengers Campus in Disneyland Paris. Iron Man, Spider-Man, Captain Marvel en Captain America hebben samen met Bob Chapek (CEO Disney), Natacha Rafalski (President Disneyland Paris) en Brie Larson (Captain Marvel) het nieuwe themaland onthuld. Tom van Apeldoorn (TravelMedia) en zijn zoon Alexander waren erbij.

“Onze Imagineers, Marvel Studios-teams en alle betrokkenen hebben zichzelf echt overtroffen om je deze wereld vol actie te brengen", aldus Chapek. "Ik denk dat onze gasten versteld zullen staan van de details en creativiteit op Avengers Campus, terwijl ze een groter universum verkennen en er deel van gaan uitmaken." Rafalski: "Dit is zo'n geweldig jaar voor Disneyland Paris. In maart begonnen we met ons 30e verjaardag en nodigden we gasten uit om met ons een nieuw tijdperk in te gaan. Als onderdeel van deze geweldige mijlpaal voor ons resort, is Marvel Avengers Campus een belangrijke stap vooruit in de voortdurende uitbreiding van het Walt Disney Studios Park en onze algehele transformatie, met originele verhalen en een unieke boeiende ervaring.” De Amerikaanse actrice Brie Larson, bekend van haar rol als Captain Marvel, een rol die ze opnieuw neerzet in een van de nieuwe attracties, vertelde dat ze het geweldig vond om deel uit te maken van de première van Marvel Avengers Campus in Disneyland Paris. Ze voegde eraan toe hoe bijzonder het is dat deze verhalen een plek hebben waar ze tot leven komen.

Vuurwerk

Samen met Captain Marvel, Captain America, SpiderMan en Iron Man startte het team tijdens een epische ceremonie een reactor om het themaland van stroom te voorzien, met als hoogtepunt betoverend vuurwerk boven de Quinjet. Meer dan 1.200 genodigden waren de eersten die Marvel Avengers Campus na de inwijding konden ontdekken. Naast Brie Larson waren ook internationale bekendheden Iman Vellani (Miss Marvel), Pom Klementieff (Mantis in Guardians of the Galaxy 2) en de The Black Eyed Peas aanwezig. Spider-Man met Alexander van Apeldoorn

Captain Marvel in het Hero Training Center

Marvel Avengers Campus

Stel je voor: je helpt Spider-Man tijdens een missie waarbij je webben uit je polsen kunt schieten, je redt het universum op hoge snelheid samen met Iron Man en Captain Marvel, je traint met Okoye en de Dora Milaje, je ziet hoe Black Widow de kwade krachten bestrijdt, je danst met de Guardians of the Galaxy... en zo veel meer. Avengers Campus is door Tony Stark zelf opgericht om de volgende generatie Superhelden te ontdekken, te rekruteren en te trainen. Voor het eerst zijn rekruten in staat om een actieve rol te spelen naast de Avengers. Om deze belofte waar te maken, hebben de Walt Disney Imagineering teams in Parijs en over de hele wereld zij aan zij gewerkt met teams die de Avengers films, televisieseries en comics tot leven hebben gebracht. Samen hebben ze een gloednieuwe plek in het Marvel multiversum ontworpen en gecreëerd, die de innerlijke Superheld verdedigt die in ieder van ons leeft. Of ze nu diepgewortelde Marvel fans of nieuw zijn in de wereld van de Superhelden, zodra gasten Avengers Campus betreden, worden ze allemaal rekruten, klaar om de volgende stap te zetten in hun heldenreis.

Ontmoetingen & attracties

Gasten krijgen de kans om Spider-Man, Iron Man of Captain Marvel te ontmoeten in een nieuw speciaal gebouw dat uniek is voor Avengers Campus in Disneyland Paris: het Hero Training Center. Voor de eerste keer in een Disney Park, kan een dynamische

‘freeze frame’ videosequentie, gemaakt door Disney PhotoPass™ met 27 camera's rondom de actie, deze ontmoetingen met Captain Marvel of Iron Man vastleggen en er onvergetelijke momenten van maken. Ze zien Thor zoeken naar rekruten die het waard zijn om Mjölnir, zijn krachtige hamer, op te tillen. Rekruten kunnen trainen met de trouwe beschermers van Black Panther, de Dora Milaje, en leren hoe ze Warrior Allies van Wakanda kunnen worden. Deze speciale ontmoetingen kunnen worden geboekt via de Disneyland Paris mobiele app.

Dance-off

De wereld redden kan ook leuk zijn als bezoekers hun beste danspassen laten zien tijdens een interactieve dance-off met Star-Lord en Gamora van Guardians of the Galaxy. Bovendien zullen Black Widow en Black Panther samenwerken op de daken van Spider-Man W.E.B Adventure om Avengers Campus te beschermen tegen de gevaarlijke Taskmaster en zijn agenten. Spider-Man zal nooit te ver weg zijn om ze te helpen! Bij Gateway Portal kunnen ontmoetingen met Superhelden van Avengers Campus worden vastgelegd. F.R.I.D.A.Y., de beroemde kunstmatige intelligentie ontworpen door Tony Stark zelf, houdt een oogje in het zeil en verwelkomt bezoekers vanuit de gevel van het gebouw van Avengers Assemble: Flight Force, het Avengers hoofdkwartier. Ook controleert ze op bedreigingen en signaleert ze de aankomst

REPORTAGE

Audio-Animatronics© figuur in een Disney Park. Bezoekers kunnen met de twee Avengers meegaan op een supersnelle missie. Ze gaan aan boord van een ruimtevoertuig dat Stark heeft uitgerust met een zender dat de intergalactische dreiging weglokt van de Aarde.

Net als Spider-Man

Avengers Assemble Flight Force

van Avengers! De aanwezigheid van F.R.I.D.A.Y. in Disneyland Paris is een primeur voor Disney Parken.

Supersnelle achtbaan

Alleen in Disneyland Paris vinden gasten Avengers Assemble: Flight Force, de droom van elke held en sensatiezoeker. In deze supersnelle achtbaan werken rekruten samen met niemand minder dan Captain Marvel en Iron Man. Iron Man is in deze attractie vertegenwoordigd door een AudioAnimatronic© figuur en is het allereerste Avenger

Spider-Man W.E.B. Adventure is een nieuwe attractie in Disneyland Paris waar bezoekers van alle leeftijden webslingerende superkrachten krijgen door een innovatieve technologie die speciaal voor deze attractie is ontworpen. De behulpzame Spider-Bots van Peter Parker hebben last van bugs en dupliceren zichzelf ongecontroleerd. Bezoekers helpen Spider-Man door hun eigen webben te slingeren en Spider-Bots uit te schakelen. Door een speciale, innovatieve technologie die lichaamsbewegingen en gebaren herkent, slingeren spinnenwebben uit de polsen van bezoekers wanneer zij hun handen uitstrekken, net als bij SpiderMan. Naarmate de W.E.B. Slinger-voertuigen verder rijden en de missie vordert, blijven de Spider-Bots zich vermenigvuldigen waardoor ze steeds moeilijker zijn te verslaan. Aan het einde van de attractie kunnen bezoekers zien hoeveel Spider-Bots ze als team hebben gevangen.

Gigantische pretzels

PYM Kitchen is een innovatief wetenschapslab waar het eten en drinken een verhaal vertellen. Net zoals Ant-Man en The Wasp ‘Pym Particles’ gebruiken om zowat alles te laten groeien en krimpen, past Pym Technologies deze wetenschap toe op de creatie van hapjes, inventieve voorgerechten en zoete lekkernijen als buffet. Bezoekers kunnen genieten van items op ongebruikelijke schaal, waaronder gigantische pretzel sandwiches, hotdogs, hamburgers, groenten, taarten en hun kleinste, schattigste versies voor degenen die alles willen proberen.

PYM Kitchen

FAN-tastic

Stark Factory is een counterservicerestaurant waar bezoekers kunnen bijtanken en kunnen genieten van een kookshow met zelfgemaakte pizza's vers uit de oven van de pizzaiolo's, inclusief vegetarische optie, salades en een keuze uit verse pasta. Het dessert is een eerbetoon aan Thor, geïnspireerd op de favoriete lekkernijen van de God van de Donder, zoals te zien is in de film Thor van Marvel Studios. Stark Factory was vroeger een werkplaats voor Howard Stark en bevat artefacten van eerdere activiteiten van S.H.I.E.L.D. en vele verborgen ‘Easter Eggs’ als eerbetoon aan de fans, waaronder artefacten gebouwd door Tony Stark en de indrukwekkende HulkBuster - het harnas dat hij maakte met de hulp van Bruce Banner voor de Hulk, die alleen te zien is in Disneyland Paris. De foodtruck WEB – Worldwide Eating Brigade – wordt gerund door de uitvinders van de WEB.- werkplaats en serveert een groot aanbod aan Aziatische noedels en ook kokosballen. De FAN-tastic Food Truck, de favoriet van Tony Stark, staat in de buurt geparkeerd en serveert New Yorkse hotdogs, waaronder veganistische worstjes, verschillende soorten sauzen en toppings, en met een cheesecake op een stokje als toetje. Avengers Campus is ook de thuisbasis van de Super Diner. Dit is een klein traditioneel Amerikaans restaurant dat Reuben sandwiches serveert, een kenmerkend Amerikaans recept gemaakt met cornedbeef, kaas, zuurkool en een hartige dressing, gegrild tussen sneetjes roggebrood.

Voor thuis

Mission Equipment boetiek is de plek waar je een groot aantal Campus-uitrustingen kunt kopen, waaronder de officiële Avengers Campus en

WEB-artikelen. WEB Tech-accessoires maken de ervaring van de bezoekers nog specialer. Bezoekers kunnen pronken met een uitgebreide collectie aan kleding en andere exclusieve producten die alleen verkrijgbaar zijn in Avengers Campus in het Walt Disney Studios Park.

Overnachten

Disneyland Paris biedt de ultieme Marvel-ervaring van zonsopgang tot -ondergang voor gasten die verblijven in Disney Hotel New York – The Art of Marvel. In dit hotel, geopend in juni 2021, wordt de gastervaring naar een hoger niveau getild met een holistische, 360-graden benadering van verhalen vertellen, waaronder het Super Hero Station, dat ontmoetingen met Helden als Captain America en Black Widow aanbiedt vanaf de opening van Marvel Avengers Campus; en de Hero Training Zone, een buitenveld met speciale terreinen voor een verscheidenheid aan sportactiviteiten waar gasten van alle leeftijden van kunnen genieten. Met 350 kunstwerken gemaakt door meer dan 110 kunstenaars uit Europa en daarbuiten - waaronder 50 exclusieve stukken - is het een van de grootste publiekelijk te bezichtigen collecties Marvelkunst ter wereld.

Met Corendon naar de

winterzon Bali

Bonaire

Curaçao

Dubai

Egypte

Gambia

Kreta

Kaapverdië

Portugal

Spanje

Turkije

Zanzibar

NIEUW

Linda Kromhout & Nico Bleichrodt

INTERVIEW

“IK LIET JE WETEN DAT JE MIJ MOCHT ONTSLAAN” DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Op de vraag wie hij zou willen interviewen, kwam Nico Bleichrodt (Vice-President International Sales Holland America Line) al snel op de proppen met Linda Kromhout (Sales Manager Club Med Nederland), die hijzelf nog een baan had aangeboden bij Club Med. Een gesprek vol anekdotes, humor, scherpe vragen en een blik op de actualiteit.

ico: “Wie is Linda? Vertel eens iets over jezelf, over je carrière, je privéleven.” Linda: “Ik ben geboren in Haarlem, getogen in Heemstede en woon nu met man en twee kinderen in Cruquius, een dorpje in de Randstad tussen Hoofddorp en Heemstede in. Ik werk als Sales Manager bij Club Med en ik ben daar ooit, heel lang geleden, door jou aangenomen. Ik zat op de World Travel School in Amsterdam, solliciteerde in 1998 met twee vriendinnen en we werden door jou aangenomen. Jij deed ook onze diploma-uitreiking. Dat vonden wij heel erg gaaf. Een jaar later werd ik door jou ontslagen. Jij liet mij destijds weten: ‘Linda, Club Med gaat met het callcenter naar Parijs, dus je mag verhuizen naar Parijs of ik moet je ontslaan’. Ik liet je weten dat je mij mocht ontslaan, waarop ik met de andere twee meiden op rondreis ben gegaan naar Australië. Op de terugreis hoorde ik dat er een vacature was bij Club Med, waarop ik je mailde en ik kon beginnen op de afdeling ‘Meetings & Events’. In de tussentijd heb ik op bijna alle afdelingen gewerkt, behalve marketing en administratie.” Nico: “Heb je weleens overwogen een stap elders te maken? Linda: “Binnen de branche niet, omdat mijn hart echt bij Club Med ligt. Als er iets op mijn pad komt zou ik het wel overwegen, maar het moet wel gelijkwaardig zijn aan Club Med. Mijn vader heeft een eigen (technisch) bedrijf en ik heb gekeken of dat iets voor mij is, maar heb uiteindelijk besloten om dat niet over te nemen. Nu staat het in de verkoop. Het triggert mij om een eigen bedrijf te hebben. Je eigen dingen bepalen lijkt mij een plus, maar er zitten ook heel veel minnen aan. Ik zit heerlijk bij Club Med.” Nico: “Is de branche of Club Med voor jou hèt virus?” Linda: “Allebei. Het (verre) reizen is zeker een virus, dat deed ik al voordat ik bij Club Med begon. Nu ook

met onze kinderen, want mijn man heeft het ook te pakken. Club Med zit in mijn bloed.” Linda: “Hoe kwam jij destijds bij Club Med terecht?” Nico: “Ik kom ook uit een ondernemersnest en was voorbestemd om de kleding in te gaan, want mijn grootvader Nicolaas (ik ben vernoemd naar hem) had een kledingzaak en mijn vader nam de zaak van mijn grootvader over. Door de concurrentie adviseerde mijn vader mij om niet voor de kledingindustrie te kiezen. Hij had een vriend in de reisindustrie met een reisbureau in Den Haag. Die maakte mij warm voor de reisbranche. Zo ben ik uiteindelijk via AVR Leiderdorp bij De Boer & Wendel in Heemstede terechtgekomen. Zij waren de vertegenwoordiger van Club Med in Nederland. Dat was in 1985. Tijdens mijn sollicitatiegesprek met Ton Wendel en Piet de Boer werd er gevraagd of ik Frans sprak, wat ik met ‘nee’ beantwoorde, waarop ik de reactie kreeg dat Club Med niks voor mij zou zijn. Uiteindelijk werd ik toch aangenomen… We hebben de naamsbekendheid langzaam opgebouwd. In 1991 openden we een kantoor in Amsterdam, daar waar jij nu nog steeds zit. In totaal heb ik 24 jaar bij Club Med gezeten, waarvan zeventien jaar in Amsterdam. Met het team hebben we Club Med op de kaart gezet in Nederland.” Linda: “Waarom ben je bij Club Med weggegaan? Nico: “Ik werd niet meer uitgedaagd op het gebied van vernieuwing. Ik wist, en ik heb het in mijn afscheidsspeech ook gezegd, hoe het spel gespeeld moest worden. Daarmee bedoel ik niet dat het een spel is, maar ik wist hoe ik in de lijn der verwachtingen van het management moest opereren om uiteindelijk een voldoende te krijgen, en de cijfers waren meer dan goed. Er zat uiteindelijk geen uitdaging meer in. Op het strand van Club Med Cancun werd ik getriggerd door een vacature van

Holland America Line in Elsevier Magazine. Ik las de functieomschrijving en dacht: dit ben ik. Ik liet het aan mijn vrouw zien en die zei: ‘Dit ben jij, maar je gaat niet weg bij Club Med, want kijk eens om ons heen’. Toen ik bij de headhunter langsging, raakte het in een sneltreinvaart. Ik moest naar Seattle om de president van Holland America Line te ontmoeten. Ik liet jou en het team weten dat ik mij moe en niet zo lekker voelde en dat ik wat dagen vrij nam…” Linda: “Wij dachten: hoezo is Nico moe?” Nico: “Ik vloog op zondag naar Seattle waar ik maandagochtend een gesprek had met HR, om 9.00 uur met de sales-bazen, om 10.00 uur met de president en om 11.00 uur stond ik buiten. De volgende ochtend vloog ik terug. Vrij snel daarna werd ik aangenomen. Er werkten destijds vier medewerkers die mij direct bij mijn start vroegen wat ik wilde met de Vakantiebeurs, die een week later plaatsvond. Ik stak de handen uit de mouwen om weer op beurzen te staan, wat veel energie kostte, maar ook opleverde. Ik heb de mogelijkheid gekregen om aan mijn carrière te bouwen. Eerst in Nederland, toen in de Benelux, Duitsland, heel Europa en nu de hele wereld met Noord-Amerika uitgezonderd.”

‘‘

Ik ben mijzelf daar zó tegengekomen Nico Bleichrodt

Linda: “Wat zijn de verschillen tussen een Frans en Amerikaans bedrijf?” Nico: “In die eerste week begon ik over de marketing waarop ik te horen kreeg dat dat niet mijn taak was, omdat dat vanuit Amerika werd geregeld. Ik vertelde dat ik de mediawereld in Nederland op mijn duimpje kende en zag dat ze veel te veel betaalden aan vakbladen en kranten. Ik heb gevraagd of ik mijn contacten in Nederland mocht bellen en presenteerde de volgende ochtend de prijzen die ik kon regelen, waarop de Amerikanen verbaasd reageerden. Vervolgens ging het mediabureau van de rederij bellen met de vakbladen en kranten, waarop die mij weer belden met de vraag wat er aan de hand was. Bij Club Med had ik het totaalplaatje en dat werd geaccepteerd, ofwel Europees denken. In Amerika werd er silo gedacht. Ik was immers de Sales Director, terwijl ik mezelf ook onderdeel vond zijn van de marketingafdeling. Dat heb ik echt moeten veroveren bij Holland America Line.

Ik heb er wel heilige huisjes voor moeten afbreken. Nederlanders walsen overal overheen en dat verdient niet altijd een medaille. Ik heb altijd getracht de samenwerking met collega’s hoog in het vaandel te houden. Mijn toenmalige baas vertelde dat ik met sommige dingen geduld moest hebben. Het één en ander heeft inderdaad een paar jaar gekost, ik heb geduldig moeten zijn.” Linda: “Wanneer heb je je laatste promotie gemaakt?” Nico: “Net voor Covid, in een periode dat ik dacht te gaan accelereren. Ik was verantwoordelijk voor Europa en kreeg toen alles met uitzondering van NoordAmerika erbij. In januari 2020 wilde ik mijn tanden in Azië zetten. Iedere dag hadden we video calls met partners, maar toen kwam Covid in China. Ik dacht dat het iets was dat alleen daar zou blijven en ben mijn focus direct gaan toeleggen op Zuid-Amerika. Ik hoef je verder niets uit te leggen. Ik heb twee jaar lang dingen gedaan waarvoor ik in de basis niet was aangenomen. Dat was wel lastig.” Nico: “Ik ga zo ook weer vragen stellen hè.” Linda: “Nee hoor, dat hoeft niet, het gaat helemaal lekker zo.” Linda: “Wanneer heb je datgene kunnen oppakken waarvoor je in januari 2020 bent aangesteld?” Nico: “Ik was net Vice President International Sales en wilde er vol enthousiasme mee aan de slag gaan, maar mijn opdracht werd om 50% van de mensen te ontslaan. Wereldwijd. Uiteindelijk hebben we het kunnen beperken tot 30% - 35%. Ik ben nu bijvoorbeeld bezig om ‘international sales’ efficiënter te maken en aan het kijken hoe we de sales-structuur internationaal kunnen optimaliseren. De wereld is veranderd, we hebben schepen verkocht en hebben momenteel alle elf schepen weer in de vaart. Uiteindelijk is het aantal bedden met 10% gereduceerd. Ik hoop dat ik in mijn rol weer kan gaan bouwen.” Linda: “Je begint je dag om 6.00 uur en eindigt ’s avonds laat. Veertien jaar geleden werd je al ‘the man who never sleeps’ genoemd en dat is dus niet veranderd.” Nico: “Onlangs had ik een online meeting met mensen in Seattle, Miami en Sydney. Dat werd 22.00 of 23.00 uur Nederlandse tijd. De volgende ochtend had ik om 7.00 uur Nederlandse tijd een call met mijn managing director in Australië bij wie het 16.00 uur was. Dat is gelukkig niet iedere dag zo, maar rond 17.00 uur is het altijd spitsuur. Dan wordt Seattle wakker en begint alles te lopen. Ik ga sowieso laat naar bed en kom slecht uit mijn bed. Door Covid hebben mensen ook meer verwachtingen. Ik heb echt een pesthekel aan die stomme video-calls waarvan iedereen maar verwacht dat je gewoon op ieder moment van de dag aanwezig bent. Al was het tijdens Covid wel een uitkomst…”

INTERVIEW

Nico: “Ik vond het niet altijd makkelijk om met de Fransen samen te werken. Hoe ervaar jij dat? Linda: “We hebben nu meer te maken met de Belgen, want in 2012 is Nederland onder België terechtgekomen. De samenwerking met Belgen vind ik een stuk lastiger dan met Fransen. Met Fransen heb je heel duidelijke hiërarchie en ze accepteren het wanneer je een weerwoord hebt. Als je Belgen vraagt of ze iets willen doen antwoorden ze met ‘ja’ maar doen ze het niet. Dat trek ik zó slecht. Toen ik dat een keer terug deed, werden ze niet eens boos op mij. Ik dacht: Hoe kan dit, waarom zet je mij nu niet op mijn nummer?” Nico: “Hoe groot is jullie team in Nederland?” Linda: “Sinds 2016 is Eric Georges algemeen directeur voor de Benelux. Ik rapporteerde tot januari 2021 aan Eric, maar daar is Gilles Meyer, Directeur Nederland, nu tussengekomen. Zowel Eric als Gilles zijn chief of the village geweest. Het wordt ook gestimuleerd dat mensen uit de resorts op kantoor komen werken. Ik ben iets teruggevallen in functie, maar dat is helemaal niet erg. We zitten in Nederland met acht man op kantoor. De verkoop doen we met z’n drieën en ik spring bij waar nodig, evenals klachten en traffic. In de tijd dat jij nog voor Club Med werkte, waren we met 27 medewerkers. We zitten nog wel op dezelfde plek. Sinds juni 2021 is de verkoop bij ons aangetrokken. We zijn keihard op zoek naar personeel en dat is lastig te vinden, zoals voor iedereen. We gaan als een tierelier. De omzet van 2019 hebben we in juni al behaald en daar zijn we écht heel blij mee.”

Nico: “In de héle goede jaren van Club Med had je ook de incentives, ik denk dat daar wel wat is veranderd. We werkten toen voor groepen van IBM, de Franse automerken, enzovoorts.” Linda: “De groep JBL komt ieder jaar terug, ze gaan altijd naar Val Thorens. En L'Oréal hebben we weer terug. Het trekt weer aan.” Nico: “Hoe is de balans winter/zomer op dit moment?” Linda: “Winter is groter. Ski alleen al is 35% en dan heb je het over een korte periode. De rest is winterzon en zon. We hebben zoveel bestemmingen, je kan alles bij Club Med. Wij hebben tijdens de coronacrisis op de Seychellen een resort geopend en eind mei 2022 één in Marbella, in Spanje. Er zit nog meer aan te komen. Aankomende winter komen er twee nieuwe skiresorts bij.” Nico: “Begin 2000 besloot Club Med om resorts te sluiten op populaire bestemmingen als Spanje en Italië, maar nu zie ik met veel genoegen dat Marbella terug is. Dat was altijd al een hele populaire bestemming op de Nederlandse markt. Hetzelfde zie je met Club Med Cefalù - Sicilië in Italië. Is het een strategie van Club Med om te kijken naar de populariteit van landen? Tunesië en Marokko zijn bijvoorbeeld een stuk minder geworden.” Linda: “We hadden zes resorts in Spanje en die werden stuk voor stuk verkocht. Er werd volledig

ingezet op landen als Jemen, Egypte, Marokko, Tunesië en Egypte. Toen heb jij nog gezegd: ‘Club Med moet oppassen, want als we te veel op die bestemmingen gaan focussen dan hebben we straks een tekort aan bestemmingen in Europa’. Die woorden zijn mij altijd bijgebleven en je hebt gelijk gehad. Op een gegeven moment wilden mensen niet meer graag naar Noord-Afrikaanse landen waardoor we nog maar weinig aanbod hadden. De strategie begin 2000 was dat Club Med zich wilde richten op het hogere segment. Vervolgens hoorden we eigenlijk niet meer tot het hoger en niet meer bij het lager segment waardoor je marketingtechnisch helemaal geen positie kon innemen. Na de overname door Fosun is de keuze gemaakt om ons weer op het hogere segment te richten. In Nederland zijn we heel erg blij met die duidelijke keuze. Alle tweetridents-resorts zijn afgestoten. Ook bijna alle drietridents-resorts zijn afgestoten óf hebben een upgrade gekregen.” Nico: “Krijg je als Nederland voldoende support vanuit België met betrekking tot bestemmingen die op de Nederlandse markt potentie hebben?” Linda: “Dat is soms lastig. Nederland moet vaak kopiëren wat via Frankrijk vanuit België komt, maar daar gaan wij natuurlijk wel eens tegenin. Het is belangrijk om marktspecifiek te werk te gaan.. Soms wordt er wel en soms wordt er niet naar mijn ideeën geluisterd. Maar ga niet alle Nederlanders neerzetten op een berg in de zomer. Dan kan je je marketingbudget beter op een goede longhaulbestemming inzetten.” Nico: “Merk je iets van een cultuurverschil nu Club Med in handen is van Fosun? Linda: “In Nederland niet. De directie heeft contact met China. Bijvoorbeeld Henri Giscard d'Estaing, die heeft zichzelf ook ingekocht in Fosun en is één van de twee Europese aandeelhouders. Hij heeft ook twee secretaresses: een Frans- én een Chineessprekende.” Nico: “Ik denk overigens dat je wel een verschil krijgt tussen de Aziatische en Europese resorts. Aziaten eten ook op een andere tijd, want ze gaan vroeg naar bed, terwijl het avondprogramma bij Club Med een belangrijk onderdeel is van de beleving. De Fransen zijn frivool en gezellig.” Linda: “De doelgroepen zijn inderdaad heel verschillend. Je moet je daar echt op aanpassen en de teams krijgen er ook training in.” Nico: “Kan het een voordeel zijn voor de distributie dat Fosun ook aandeelhouder is van Thomas Cook?” Linda: “We zijn wel met Thomas Cook aan het kijken hoe we kunnen samenwerken. In Engeland wordt Club Med al via Thomas Cook verkocht en dat zal in de toekomst ook in Nederland gebeuren, maar hier staat Thomas Cook nog in de kinderschoenen. Verkopen

INTERVIEW

via de Thomas Cook-website zou heel mooi zijn, ook omdat we dan een feed krijgen zodat we ook via andere sites kunnen verkopen. Dat hebben we nu nog niet. In Engeland zijn er nu overigens ‘maar’ drie of vier Club Med’s boekbaar via Thomas Cook.” Nico: “Bestaat jullie shop-in-shop bij Relik & van Hooft nog?” Linda: “Bij Relik & van Hooft nog wel, bij andere reisbureaus niet meer. In Frankrijk en België zie je dat veel meer. Retailers investeren er daar zelf in, ondanks dat Club Med geen (marketing)bijdrage levert. Met Relik & van Hooft zijn daar goede afspraken over. We willen heel graag dat reisagenten ons blijven boeken, maar shop-in-shops gaan we niet meer doen in Nederland. Het levert te weinig op. Er zijn een paar ZRA’s die het onwijs goed doen en Club Med vol passie verkopen. In een aantal Nederlandse regio’s worden we nauwelijks verkocht, omdat we er onbekend zijn. Maar dat is prima. Overigens ben ik er ook ontzettend blij mee dat een aantal ZRA’s en reisbureaus van TUI ons weer verkopen. Dat is opgepakt nadat D-reizen wegviel.”

‘‘

Hoe kan dit, waarom zet je mij nu niet op mijn nummer?! Linda Kromhout

Nico: “Zijn er ook reisbureaus in de resorts waar mensen kunnen boeken? Linda: “Nee, maar je kan wel bij de receptie je verblijf verlengen. We kunnen door klantnummers precies zien wanneer en waar iemand boekt.” Nico: “Wij hebben een systeem dat ik Club Med zeker zou aanraden, de future cruise consultant. Terwijl iemand een cruise maakt bestaat de mogelijkheid om presentaties te volgen over andere cruises. Wanneer een klant aan boord boekt, vloeit de boeking naar de partij waar men origineel heeft geboekt. Bijvoorbeeld een touroperator of reisagent. Boekt een reisagent bij een touroperator en die klant boekt aan boord, dan gaan wij ervan uit dat de touroperator dit doorgeeft aan de reisagent.” Linda: “Hoe zitten jullie met jullie distributie?” Nico: “Wij verkopen via onze eigen kanalen, reisbureaus, ZRA’s, cruisespecialisten en touroperators. Ik ben ontzettend blij dat bijvoorbeeld sinds kort ook Sunweb onze cruises verkoopt. Ik heb al vaker gezegd

dat we als rederijen de samenwerking in de markt moeten vergroten en via touroperators als TUI, Stip en Sunweb ook vakantiegangers het schip op krijgen.” Linda: “Wij hebben voornamelijk met ZRA’s en reisagenten te maken en weinig met touroperators. We hebben wel contact gehad over ons cruiseschip de Club Med 2, maar er worden andere commissies gevraagd. Zoveel commissies betalen wij niet. De Club Med 2 is overigens een fantastisch product.” Nico: “Wat is het percentage Fransen bij jullie in verhouding met andere nationaliteiten?” Linda: “Wereldwijd is 30% Frans, maar het zal met 100% zijn begonnen. Een Belgische Olympiër uit Antwerpen (zijn opa was een Nederlander die in Amsterdam woonde) heeft Club Med in de jaren ’50 opgezet op de Balearen. Een concept met de Olympische gedachtegang: met elkaar zijn en sporten. Hij had centen nodig om te beginnen en daarvoor vroeg hij de Franse familie Trigano, tentenhandelaren. Vandaar de populariteit van Club Med in Frankrijk.” Nico: “Stel dat ik het nog eens in mijn hoofd haal om naar Club Med te gaan, welke zou je mij dan aanraden?” Linda: “Wat zouden jouw jongens leuk vinden?” Nico: “Leuke meiden ontmoeten, want ze zijn 24 en 26 jaar. Ik denk dat de mogelijkheid om te sporten geweldig is én een onderbelicht verhaal is.” Linda: “Wanneer wil je weg?” Nico: “In de schoolvakantie, want mijn vrouw is

directrice op een school.” Linda: “Juli, augustus of december?” Nico: “In december ga ik al een cruise maken.” Linda: “Oké, anders had ik je naar Brazilië geboekt. Eerst naar de Amazone, paar nachten Rio en dan Club Med.” Nico: “Dat is ook wel leuk. Maar ik heb al tickets naar Miami geboekt en Club Med is trouwens schreeuwend duur in het hoogseizoen.” Linda: “Nee, nee, nee. Je weet zelf wat je er allemaal voor terugkrijgt.” Nico: “Ik ben Nederlander hè.” Linda: “Ja, maar je hoeft ter plaatse niets meer te betalen, dat is superchill.” Nico: “Ik heb vorig jaar nog een cruise gecombineerd met een verblijf in Club Med. Ik zat toen negen dagen in Club Med Gregolimano en ben daarna zeven dagen met Seabourn gaan cruisen. De doelgroepen van Holland America Line/Seabourn en Club Med matchen misschien niet helemaal, maar voor een gedeelte wel.” Linda: “Hoe gaaf is het als opa en oma (die vroeger misschien wel naar Club Med gingen) gaan cruisen en daarna een van de kinderen met kleinkinderen ontmoeten in een Club Med. Ik zou je naar Club Med Michès Playa Esmeralda sturen. Dat is in de Dominicaanse Republiek. Jij bent in het verleden altijd

naar Punta Cana gegaan, dus het is supergaaf om een keer terug te gaan en Miches is een exclusieve plek. De Seychellen is overigens ook leuk. Die hebben we vorig jaar geopend, midden in de coronacrisis. Israëliërs en Russen hebben dat goed geboekt.” Nico: “Hebben jullie geen blok voor Russen op dit moment, een beleid dat is afgestemd op de wereldwijde politiek?” Linda: “Nee, want als een Rus in Nederland woont, dan kan die gewoon met ons op vakantie. Dat is bijna niet te sturen. Als zij naar clubmed.nl gaan, kunnen ze gewoon boeken. De bankenblok is een feit en geen discussie. We hebben op dit moment ook nog geen klachten ontvangen over Russen die bij Club Med op vakantie waren. We zijn daar wel op voorbereid.” Linda: “Laten jullie Russen toe op jullie schepen?” Nico: “Wij hebben alles geblokkeerd. Er zal ongetwijfeld een weg zijn om te boeken, maar bij de check-in kom je er altijd achter. Voor onze partners in Rusland en Oekraïne geldt op dit moment een stop sale.” Linda: “Je voelt nog veel voor Club Med. Sluit je een terugkeer naar Club Med uit? Nico: “Mijn hart ligt bij allebei de merken. Zolang ik

INTERVIEW

werk, sluit ik niks uit. Zou ik terug kunnen naar Club Med? Ja, vanwege het product en vanwege de mensen, maar het is niet aan de orde. Ik weet niet hoe de komende tien jaar eruitzien en op dit moment heb ik nog voldoende uitdagingen. Laatst was ik bij Club Med op vakantie en ik had niet bekendgemaakt dat ik bij Club Med had gewerkt. Toen de club-manager erachter kwam, zei hij dat ik dat had moeten vertellen. Hij zei: ‘Eenmaal Club Med-familie altijd Club Med-familie’. Dat is Club Med en HAL heeft dat ook. Ik zou ook bij Travelpro aan de slag willen. Ik vind zo’n interview doen wel erg leuk.”

‘‘

Ik heb echt een pesthekel aan die stomme video-calls Nico Bleichrodt

Linda: “Zou je president van Holland America Line willen worden?” Nico: “Die ambitie heb ik niet. Voor de coronacrisis, in 2019, is mij de vraag gesteld of ik verantwoordelijk wilde worden voor de wereldwijde sales waarvoor ik naar Amerika zou moeten verhuizen. Ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan, want dan was ik er misschien wel als eerste uitgebonjourd. Ik denk dat er nog heel veel uitdagingen zitten in de functie die ik nu heb. Tijdens de crisis heb ik nauwelijks iets kunnen laten zien en nu kan dat wel. Dat gebeurt ook, want de vertrekken vanuit Nederland doen het heel goed, net als de Middellandse Zee.” Linda: “Komt dat ook door de Schiphol-chaos?” Nico: “Ik denk het niet, maar het is wel een argument om mensen vanuit Nederland te laten cruisen. Het is afwachten wat Covid gaat doen, maar sinds de protocollen zijn opgeheven gaan de boekingen los. Op ons nieuwste schip komt 60% van de boekingen uit Nederland en Europa.” Nico: “Zou jij bij Holland America aan de slag willen?” Linda: “Ja hoor, wanneer kan ik beginnen? Je bent een ontzettend fijne baas, gaat voor je collega’s door het vuur, bent een people manager, weet wat je wil en je weet je collega’s te enthousiasmeren op een manier dat het je helpt om te groeien. Ik vind dat heel fijn. Natuurlijk heb ik ook wel eens van je gehoord dat ik iets niet goed heb gedaan. Holland America Line vind ik een prachtig product. Het bestaat 150 jaar in 2023,

maar je hebt mij nog niet officieel gevraagd. Rotterdam - Haarlem is wel een behoorlijke afstand.” Nico: “Succes is niet aan één persoon te danken. Intern, extern, collega’s; je moet met iedereen een goede partnership hebben. Ik wil zelf ook nog steeds groeien als persoon en dat kan alleen als anderen meegroeien, dus je moet elkaar steeds naar een hoger niveau tillen. Aan mijn functie zitten ook negatieve dingen. Tijdens Covid heb ik tijdens een teamactiviteit uitgevonden dat ik bepaalde dingen niet kan. Er was geen ruimte voor mijn kleur-type werknemers. Covid was meer voor blauw-rood, gestructureerd en georganiseerd, en dat ben ik ook wel, maar ik ben vooral geel-oranje. Er was geen ruimte voor ontwikkeling en ik ben mijzelf daar zó tegengekomen. Gelukkig heb ik ook ontdekt, dat er heel veel mensen in mijn teams zitten die wél heel goed zijn in al die andere dingen. Dan merk je dat je elkaar aanvult. Ik heb de mensen die een aanvulling zijn op mij dat ook laten weten. Tijdens Covid heb ik geleerd wat ik wel en niet leuk vind en wat ik wel en niet kan.” Linda: “Teamwork is belangrijk. Als je individuen goed voedt, dan heb je een goed team. Je moet soms dingen loslaten, dat anderen het gaan doen. In ons team zitten mensen al ontzettend lang, mensen die enorm veel loyaliteit geven. Dat geeft blijdschap om naar je werk te gaan.” Linda: “Welke activiteiten staan er op de planning rondom het 150-jarig bestaan?” Nico: “We hebben hele leuke ideeën, maar daar kan ik nog niet zoveel over vertellen. Op 15 oktober varen we met de Rotterdam van Rotterdam naar New York, want dan is het 150 jaar geleden dat we voor het eerst van Rotterdam naar New York zijn gevaren met de Rotterdam 1. De Nieuwe Waterweg bestaat ook 150 jaar en zonder de Nieuwe Waterweg was Holland America Line waarschijnlijk nooit in Rotterdam terechtgekomen. Het worden activiteiten die twaalf tot achttien maanden gaan duren. We komen het hele jaar door met acties. Het wordt een druk, maar bijzonder jaar.” Linda: “Alle schepen varen weer?” Nico: “Een schip niet, de Volendam heeft tot half september een hele speciale missie met het opvangen van honderden vluchtelingen uit Oekraïne die geen huisvesting hebben. Ik heb nog nooit zoveel kinderen aan boord gezien van een Holland America Lineschip. Het Lido Deck is een playground geworden. Heel veel Oekraïners hebben een baan gevonden, kinderen gaan naar school en we geven Nederlandse lessen aan boord. Met de Volendam hopen we straks weer te gaan cruisen. Het is opvallend dat er iedere dag Oekraïners besluiten om terug te gaan naar Oekraïne. Laten we hopen dat de oorlog zo snel mogelijk voorbij is.”

REIS MEE MET HEIDI DOOR HET ONONTDEKTE NOORD-SUMATRA Indonesië is een prachtig land voor een rondreis. Heidi Vermeer (Ver&Meer Reizen) bezocht Noord-Sumatra waar zij een 10-daagse rondreis maakte. Haar reis vinden wij een aanrader en Heidi neemt je graag mee alsof je de reis zelf beleeft!

DOOR: HEIDI VERMEER

Nadat we een maand op Bali hebben rondgereisd, stond een rondreis Sumatra op onze planning. Na twee jaar coronaperikelen in de (reis)wereld beginnen de mogelijkheden om te reizen weer langzaam op gang te komen. Op de ene plek in de wereld gaat dit sneller dan op de andere. Het is goed om te zien dat het toerisme na corona weer staat te popelen om al het moois wat het land te bieden heeft te laten zien. Op ons lijstje stond Sumatra, al ver voor corona, in de top vijf. We hebben het geluk gehad dat we in de afgelopen jaren al veel van Indonesië hebben mogen zien en daar kunnen we de komende tijd ook Sumatra bij schrijven.

DAG 1: NOORD-SUMATRA

Sumatra wordt beschreven als een van de mooiste eilanden van Indonesië. Met vulkanen, schitterende jungles, indrukwekkende watervallen, groene rijstvelden, prachtige valleien en tropische stranden is dat ook niet zo gek. Daarbij komen de meeste

reizigers naar Noord-Sumatra om orang-oetangs in hun natuurlijke leefomgeving te zien. Je maakt de meeste kans om deze schitterende dieren te spotten in Bukit Lawang. Dat Indonesië de grootste palmolieproducent ter wereld is, zal je dan ook zeker niet ontgaan in dit deel van Sumatra, maar het heeft nog zoveel meer moois te bieden. Via de Jong Intra Vakanties hebben we een rondreis op maat uitgekozen die zich dus voornamelijk in het noorden van Sumatra afspeelt; de jungle en het Tobameer staan daarbij centraal. Onze aankomst is in Medan. Dit is de op drie na grootste stad van Indonesië. Je kunt Medan relatief gemakkelijk bereiken, omdat het internationale vliegveld van Medan vluchten uit andere delen van Indonesië ontvangt. Ook vanuit Maleisië, Thailand en Singapore is het goed bereikbaar.

DAG 2: EEN TOUR DOOR DE STAD

Medan heeft een rijke Nederlandse historie en is de hoofdstad van Sumatra. Het heeft eigenlijk wel

iets wat het bruisend maakt. Het is niet per se een stad waar je heel lang wil blijven om uitgebreid te ontdekken, maar het heeft zeker zijn charme. Er zijn ruim voldoende plekken om heerlijk te eten en van de plaatselijke Sumatraanse keuken te genieten, waar de invloeden van de grote Chinese gemeenschap zeker te ontdekken en te proeven vallen. Eerlijk is eerlijk, het blijft een grote stad van waaruit je vertrekt om het echte Sumatra te gaan ontdekken. Nederland Zoals veel grote steden in Azië heeft ook Medan veel bezienswaardigheden. Wij hebben het bij een bezoek van de Raja Al-Mashun moskee, ook wel de Grote Moskee van Medan genoemd, gehouden en het paleis van de sultan van Deli, die recht tegenover elkaar liggen. Het paleis dateert uit 1888 en de moskee werd in 1909 voltooid. Zowel het paleis als de moskee zijn door de Nederlander Theodoor van Erp ontworpen. Dat is toch een leuk feitje.

DAG 3: VAN DE HOOFDSTAD NAAR TANGKAHAN

Een autorit van vier tot vijf uur van Medan naar Tangkahan laat zien waarom Indonesië de grootste producent is van palmolie. Kilometerslang zie je de palmolieplantages liggen. De palmbomen staan in kaarsrechte lijnen als je de verte in kijkt. Best schokkend om te zien dat er zoveel vierkante kilometers aan palmbomen zijn gepland. Je moet er niet aan denken hoeveel oerwoud daarvoor gekapt moet zijn in de loop der jaren. De mensen die hier wonen zijn op een of andere manier uit noodzaak verbonden met het winnen van palmolie. Gelukkig is er bij aankomst in Tangkahan voornamelijk oerwoud te vinden. Op de kruising van de Batang-rivier en de Buluh-rivier hebben wij een overnachting bij Mega Inn Cottages. Schitterend gelegen aan de rivier, alleen bereikbaar via een hangbrug en in het midden van de overweldigende natuur. De accommodatie is eenvoudig, maar zeker een topverblijf.

beurt. We beginnen met een wandeling door de jungle in de omgeving, onderweg krijgen we uitleg over het leven van de mensen hier in Tangkahan. Palmolieproductie is ook hier erg belangrijk in het dagelijks leven. Door goede voorlichting en bewustwording onder de lokale bevolking is het kappen van het regenwoud nagenoeg gestopt en en is de weg richting het ecotoerisme ingeslagen. Lokale gidsen die veel over de omgeving, de natuur en de gewoonten van de lokale bevolking weten te vertellen hebben de belangrijke taak om de toeristen op hun beurt weer voor te lichten. Wij gaan vandaag op pad met Fran. Tijdens de wandeling door de jungle weet hij ons ontzettend veel te vertellen en uit te leggen. Fran wijst ons op de flora en fauna die we onderweg tegenkomen, zoals de rubberbomen of wilde bananenbomen.

Heidi Vermeer

De hutjes zijn uitgerust met een ventilator en goede bedden met een klamboe. De douche is eenvoudig en heeft heerlijk verkoelend koud stromend water. Een echte ecolodge. Er zijn in totaal 24 kamers met elk een veranda en een hangmat waaruit je van de overweldigende natuur kunt genieten. Er is een restaurant waar heerlijke gerechten worden geserveerd met zowel westerse als lokale opties. Aan een koud drankje bij de bar is ook gedacht. Het personeel is uiterst behulpzaam en erg vriendelijk. Een rondleiding door de tuin of omgeving is bijna een must als het aan het personeel ligt. Met trots en plezier leggen zij van alles uit over wat er allemaal groeit en bloeit, een verse, rijpe ananas wordt voor je geplukt en gesneden. Je hoeft er alleen maar van te genieten.

DAG 4: TUBEN EN JUNGLE TREKKING MET GIDS

Vroeg op vandaag, want er is veel te doen en te beleven. We slapen aan een rivier, en we zagen al wat lokale mensen in een grote, opgeblazen autoband voorbijdrijven. Vandaag aan ons de

Eenmaal bij de rivier aangekomen worden de autobanden aan elkaar geknoopt tot een groot, drijvend vlot en stappen we de stromende rivier in. Tuben is echt een hele leuke en avontuurlijke manier om de rivier en aan weerskanten de jungle te ontdekken. Ja, je wordt nat maar dat is juist heerlijk verkoelend. Onderweg krijgen we nog meer uitleg over de bomen, planten en dieren die we tegenkomen. Na een tijdje stoppen we ergens langs de oever van de rivier om een korte wandeling naar een kleine maar mooie waterval te maken. Door de uitlopers van het riviertje dat uitkwam bij de waterval loop je door de dichte jungle van Sumatra. Een heel gaaf en een bijzonder gevoel, helemaal omdat je niemand anders tegenkomt. Bij de waterval aangekomen staat er een heerlijke lunch op ons te wachten op een prachtig versierde, natuurlijke tafel bij de waterval. Natuurlijk eerst even zwemmen hier, en daarna heerlijk lunchen. Genieten! Na de lunch tuben we rustig nog een stukje verder over de rivier en stoppen we aan de andere kant. Vanaf hier lopen we in een klein half uur terug naar Tangkahan en stoppen we in het kleine dorpje bij het plaatselijke winkeltje waar we thee en koffie met de lokale bewoners drinken. Alle kinderen uit de buurt komen ons bekijken en oefenen hun Engelse zinnen die ze hebben geleerd op de Engelse club. Die Engelse club is hier in samenwerking met buitenlandse initiatiefnemers opgezet. Totdat corona ook hier de boel ontregelde. Samen Iedereen in het dorp is als familie voor elkaar en zo leeft men hier ook. De kinderen spelen met elkaar en de moeders houden een oogje in het zeil als alle mannen aan het werk zijn in de jungle of op de palmplantages. Het is mooi om te zien hoe men hier samen met de natuur leeft. Alles uit de natuur wordt gebruikt om te eten, zichzelf te onderhouden of om mee te bouwen. Hier word je je er bewust van hoever wij eigenlijk van de natuur

DE MOOISTE VERRE REIZEN NAAR INDONESIË • Privérondreizen begeleid door Nederlandse en/of Engelsprekende gids en chauffeur • Exclusieve samenwerking met Singapore Airlines met uitstekende tarieven • Ruime keuze in rondreizen, maar ook (luxe) strandvakanties op Bali en Lombok • Reis op maat? Contact ons! Ons team maatwerkspecialisten staat graag voor je klaar! maatwerkspecialisten@dejongintra.nl

•

SUMATRA

•

JAVA

•

BALI

•

SULAWESI

•

LOMBOK

•

FLORES & KOMODO

af staan, terwijl bijna alle dagelijkse dingen die wij in het westen eten of gebruiken uit de natuur, zoals hier uit Sumatra, komen. Een nadenkertje voor mij persoonlijk.

DAG 5: REISDAG PER JEEP NAAR BUKIT LAWANG

Tja, Bukit Lawang, wat moet je ervan vinden? In eerste instantie kom je op de rivier veel mensen tegen die er zwemmen, tuben of raften. Vanaf de hangbrug heb je een mooie kijk op de wild stromende rivier. De aapjes kijken je aan als je langsloopt over de brug, terwijl zij heerlijk de net gestolen lekkernijen op peuzelen. Je merkt meteen dat het zogenaamde ecotoerisme hier floreert. Aan de overkant van de rivier zie ik een prachtig uit bamboe opgetrokken restaurant. De moderne ontwerpstijl doet je aan een hippe club op het strand van Bali denken. Na een tijdje wennen aan dit plekje zie ik de charme er wel van in. Ergens langs de oever van de rivier is bij iemand die ook opgeblazen binnenbanden voor het tuben verhuurt, een karaokesessie begonnen en het galmt er lustig op los. De gezelligheid hier werkt aanstekelijk. Ik zie hier ook voor het eerst op Sumatra wat meer buitenlandse toeristen rondlopen. We komen hier allemaal met één doel: jungletrekking met de kans op een treffen met de orang-oetang. Een van de twee plekken op de wereld waar deze prachtige dieren nog te vinden zijn. Eigenlijk is dit de enige plek op de wereld waar de Sumatraanse orangoetang nog te vinden is, op Borneo leeft ook een ander soort orang-oetang. Naar ik begreep zijn deze semi-wilde orang-oetangs in het Gunung Leuser National park vrij eenvoudig te vinden in de uitlopers van het regenwoud, waar Bukit Lawang dus ligt. Verder in het regenwoud, dat op de UNESCI-Werelderfgoedlijst staat, zijn er zeker echte

wilde orang-oetans te vinden, maar daar is een tocht van minimaal een dag voor nodig om die te spotten. De rit per jeep van Tangkahan naar Bukit Lawang heeft zich voornamelijk door de palmolie plantages afgespeeld. Wederom verbleek je bij het zien van de vele vierkante kilometers gekapt regenwoud. Gelukkig is het kappen grotendeels gestopt en maakt het ecotoerisme hopelijk veel goed voor de natuur hier. Ergens is het een dubbel gevoel om massaal op zoek te gaan naar de oorspronkelijke bewoners van dit regenwoud, terwijl zij met uitsterven worden bedreigd, mede door ontbossing om plaats te maken voor palmbomen voor de industrie. De Sumatraanse tijger, neushoorn, schubdier, gibbon en olifant zijn de zeldzame dieren die je hier in dit gebied kunt treffen. Dus de wandelschoenen aan, flessen water en muggenspray mee en aan de wandel. Morgenvroeg om 7.00 uur gaan we ervoor.

DAG 6: JUNGLETREKKING BUKIT LAWANG

“So we have breakfast at 6:30”, hoor ik mezelf zeggen tegen de gids. “Yes! So we can leave at 7-ish”, antwoordt Tamam, de professionele gids die ons door de jungle op sleeptouw zal nemen. Zo gezegd, zo gedaan. Na een snel, maar heerlijk ontbijt in het restaurant van Bukit Lawang Eco Lodge gaan we op pad. Gewapend met lange broek, goed schoeisel, water en liters muggenspray, en voor de zekerheid ook volledig ingesmeerd want normaal gesproken zien muggen mij van afstand als een wandelend buffet. Nog nooit het nut van muggen ingezien overigens. Maar goed, alle mogelijke ongemakken die we onderweg kunnen tegenkomen zijn op waarde ingeschat en ingedekt, denken we.

INDONESIË

Oranje reis Al vrij snel worden we gewezen op de mogelijke aanwezigheid van de vriendelijke oranje mensapen. “Een klein stukje verder”, zegt Tamam, onze gids. Hij is net telefonisch op de hoogte gesteld van de locatie door een collega ranger. Na een paar minuten staan we oog in oog met deze wonderlijke oranje reus, hoog in de bomen hangt moeders met haar vierjarig kind op wat vruchten van de rubberboom te kauwen. Met haar bijna droevige gezicht kijkt ze ons aan, terwijl ze er eens goed voor gaat zitten. Haar kind laat ze voor het gemak verder klimmen naar een hoger gelegen tak.

‘‘

Zwemmen bij de waterval en daarna heerlijk lunchen. Genieten! Wat een magisch moment om zo in de vroege ochtend mee te maken. Als we verder lopen horen we de Thomas Leaf-aapjes ofwel Funky Monkey’s al door de boomkruinen slingeren. Deze grappige punkers leven alleen in Sumatra en zo hebben we al snel de twee bijzondere bewoners van het Gunung Leuser National Park gespot. Dit park is best bijzonder aangezien dit de enige plek in de wereld is waar je de tijger, neushoorn, olifant en orang-oetan in één gebied kan treffen. Na een tijdje treffen we nog een orang-oetang-stelletje hoog in de bomen. Orang-oetangs leven normaal gesproken solitair, behalve wanneer de moeder een kind heeft, dan blijft ze zes tot zeven jaar bij haar kind. Daarna leeft ze weer alleen. Het zien van dit stelletje is dus best bijzonder. Verder de jungle in komen we nog zoveel moois tegen, eeuwenoude bomen en verschillende dieren en insecten laten het belang van dit regenwoud nogmaals tot ons doordringen. Langzaam zakken we af naar de rivier. Daar eten we vers fruit, dat Tamam heeft meegenomen en maken we ons klaar voor het tuben. Stroomafwaarts terug naar Bukit Lawang ervaren we vanaf onze opgeblazen binnenband de wild stromende Bohorok rivier en zien we links en rechts het immense oerwoud nog eens voorbijkomen. Absoluut een aanrader voor degene die een beetje avontuur en natuur niet schuwt. Wij hebben voor een dagtocht gekozen, maar een meerdaagse trekking met overnachting in de jungle is zeker een aanrader volgens onze gids en mensen die we hebben gesproken.

DE JONG INTRA’S INDONESISCHE 'REIS'-TAFEL “Toen Heidi Vermeer, ZRA van Reiscreaties, ons vertelde dat ze in juni met haar gezin naar Indonesië wilde gaan voor een werkvakantie, vroegen we haar om ons te contacteren voor ze vertrok. Heidi wilde onder meer graag een bezoek brengen aan Sumatra. Dit eiland is twee jaar lang dicht geweest; alleen wat binnenlandse toerisme, maar geen enkele internationale toerist zette daar voet aan de grond tijdens de pandemie. Ook de Jong Intra kon niet inschatten hoe de bestemming ervoor stond toen Indonesië in maart weer openging. Dan kun je als reisorganisatie afgaan op de (altijd positieve) berichten van je lokale agent of enkele hoteliers, maar beter is het natuurlijk of uit eerste hand te horen hoe zo’n bestemming er voor staat”, zegt Paul van Laarhoven (Manager Touroperating de Jong Intra Vakanties). “Dus één en één werd twee. Heidi wilde graag die kant op en voor ons een perfecte mogelijkheid om een gewaardeerde ZRA op verkenning te sturen. Samen met Heidi heeft de Jong Intra een maatwerkarrangement samengesteld en 25 juni landde ze met haar man en zoon in Medan, NoordSumatra. Het werd een prachtig avontuur, dat je misschien gevolgd hebt op de socials en waarvan je delen in dit artikel hebt kunnen lezen. De reis zoals Heidi die maakte, kun jij ook aan je klanten aanbieden. Als onderdeel van bijvoorbeeld een Sumatra/Java/ Bali-rondreis of als los arrangement. Ons team van maatwerkspecialisten maakt graag een mooie digitale reisofferte voor je.” “Java en Bali zijn weer goed toegankelijk, Sumatra dus ook. De Jong Intra biedt diverse privé rondreizen met gids en chauffeur aan op deze eilanden, maar uiteraard kun je ook een reis voor jouw klanten volledig op maat samen laten stellen. Veel enthousiaste reisagenten gingen je voor! En natuurlijk kun je ook bij ons terecht voor arrangementen op Lombok (incusie de Gili’s), Flores en Komodo of Sulawesi.”

DAG 7: REIS NAAR BRASTAGI

Na het ontbijt staat de chauffeur op ons te wachten. Vandaag rijden we naar Brastagi. Deze stad ligt tussen twee vulkanen ingeklemd en ligt hierdoor op een belangrijk punt in Sumatra. Het is de groente- en fruitkas van Sumatra. De vruchtbare grond in combinatie met de hoogte van het gebied zorgt ervoor dat groenten en fruit hier optimaal groeien, net als de koffiestruiken. Berastagi of Brastagi - zoals de vroegere Nederlanders het koele gebied hier noemden - is vooral bekend om zijn passievruchten. Het heeft ook zijn schaduwzijde

om tussen twee vulkanen in te liggen. De Sinabung vulkaan is na de uitbarsting in 2010 na 400 jaar een actieve vulkaan geworden met op 10 augustus 2020 zijn laatste uitbarsting. Ook de kleinere Sibayak vulkaan is nog steeds actief, maar kan wel worden beklommen. Naar het schijnt is het een van de makkelijkst te bereiken vulkaankraters van Sumatra. Dus wil je ooit nog eens een vulkaan beklimmen, dan is de Sibayak vulkaan wellicht jouw volgende doel. Uiteraard wel met een gids. In Brastagi aangekomen vallen we met onze neus in de bloemen. Ik weet dat het boter moet zijn maar het plaatselijke jaarlijks terugkerende bloemenen fruitcorso is in volle gang, vandaar. Een drukte van belang in de straten van dit stadje. Overal zijn versierde huizen en auto’s te zien en op de bloemenen fruitmarkt is het een drukte van jewelste. Na ruim twee jaar is het vanwege de pandemie weer de eerste keer dat dit driedaagse evenement kan worden gehouden. Na een wandeling door de gezelligheid komen we aan bij ons hotel, Sinabung Hills. Dit groots opgezette hotel heeft een prachtig uitzicht op de vallei. De kamers zijn ruim, netjes en schoon. Het hotel heeft ook een zwembad, maar daar vinden wij het net iets te koud voor.

DAG 8: EEN LANGE REISDAG NAAR HET SAMOSIR EILAND

We verlaten het koele Brastagi al redelijk vroeg in de ochtend. Er staat ons een lange trip naar het Tobameer te wachten. Dit meer is met zijn 100 bij 30 kilometer het grootse meer in Zuidoost-Azië. In dit meer ligt Samosir eiland. Op het Samosir eiland zie je de karakteristieke bouwstijl van de Tabo Bataks; de oorspronkelijke bewoners van dit eiland. Onze

gids - die wij Jasper mogen noemen en die al de hele tijd met ons meereist, komt van dit eiland en stamt af van een van de koningen hier op het eiland. Hij weet ons onderweg naar het hotel een hoop te vertellen. Eenmaal aangekomen bij ons hotel voor de komende drie nachten, zien we de prachtige ligging van de Tabo Cottages. De grote tuin met zwembad die grenst aan het Tobameer maken het een heerlijke plek. In de tuin zijn meerdere Gazebo’s te vinden waar je heerlijk kunt relaxen in de schaduw. Onze kamer heeft een prachtig uitzicht over de tuin, het meer en de bergen op de achtergrond. Eigenlijk zijn deze bergen de uiteinden van een krater. Het Tabomeer is een kratermeer van een supervulkaan die 70.000 jaar geleden is ontstaan. We hoeven ons dus niet echt zorgen te maken.

‘‘

Alle kinderen uit de buurt komen ons bekijken DAG 9 EN 10: RELAXEN EN EEN EILANDTOUR

Jasper heeft het al de hele reis over zijn geliefde Samosir eiland en het Tobameer. In alles merk je zijn trots over deze magische plek en zijn Toba Batak-roots. Of het nu de huizen zijn of de tradities die men hier nog steeds heeft, Jasper weet er

INDONESIË

alles over te vertellen. Nu hij in zijn meest geliefde deel op de planeet is, wil hij ons meenemen over het eiland en de culturele hoogtepunten laten zien. Wij bezoeken een Batak-dorp zoals die er honderden jaren geleden uit moest hebben gezien. De kenmerkende Batak-huizen die in een kluitje om een centraal plein liggen. Je ziet aan alles dat het een toeristische opzet is geworden, compleet met de bekende uitgang met tientallen souvenirwinkeltjes waar geen ontkomen aan is. Medicijnman Jasper doet zijn best om deze tour uniek te laten zijn en doet zelf het woord bij alle bezienswaardigheden in het dorpje. We beginnen bij het uitgehouwen stenen zitje rond een eveneens uitgehouwen stenen tafel. Hier kwam de koning met zijn adviseurs samen om recht te spreken en om belangrijke beslissingen over het dorp te nemen. In het geval van het uitspreken van een straf werd deze ‘rechtbank’ ook bijgewoond door een medicijnman. Als de verdachte schuldig wordt bevonden besloot de medicijnman welke dag het beste zou zijn. Een stukje verder in het dorp vind je een ander setje stenen stoelen en tafels. Dit werd gebruikt voor de executie van de schuldige. Tot in detail weet Jasper te vertellen hoe dit eraan toe ging. Ik zal je details besparen, maar het zal vast geen prettig gezicht zijn geweest. Onthoofding en kannibalisme waren hier gebruikelijk in de tijd. Het decor zijn de prachtig onderhouden Batak huizen en een soort houten palen met uit hout gesneden hoofden die in mijn beleving destijds neerkeken op de taferelen van de Bataks. Uiteraard komt dit hier niet meer voor, maar merk je het belang van dit

cultureel erfgoed. Later doen we nog een dorpje aan van de Tomok. Ook hier weet Jasper heel veel over te vertellen, mede omdat hij een afstammeling is van de laatste koning van dit kleine Batak koninkrijk. Indrukwekkend om te zien en te horen hoe Jasper met veel passie over deze koningen weet te vertellen. Niet gek als het over de geschiedenis van je voorouders gaat. De zon begint behoorlijk te branden, dus we besluiten terug naar het hotel te gaan om bij het zwembad te relaxen en van het uitzicht over het meer te genieten. Morgen nog een dagje relaxen en de dag erna vliegen we weer verder. Sumatra is echt een pareltje dat nog veel ruimte laat om ontdekt te worden. Geen hordes toeristen die elkaar vertrappen bij de diverse bezienswaardigheden en avontuurlijke trekkings door de regenwouden van Sumatra. Uiteraard is er veel meer te ontdekken hier en hebben wij voornamelijk de bekende bezienswaardigheden in het noorden van Sumatra bezocht. Zeker een reden om nog eens terug te komen en wat langer in Sumatra rond te trekken. Het noordelijk gelegen Atjeh schijnt minstens zo mooi en indrukwekkend te zijn. Volgens de mensen die wij hebben gesproken, is dit deel ook heel goed te bereizen en zijn de verhalen die je leest over de strenge Sharia-wetgeving aldaar volkomen achterhaald en ben je geheel vrij om dit deel van het eiland op jouw manier te ontdekken. Een beetje gezond verstand in de gebruiken en omgangsvormen is hier natuurlijk, net als overal op de wereld, wel wenselijk, maar zeker geen belemmering voor een mooie reis.

EEN ZOMER VOL CONTRASTEN Het is van belang om soms even stil te staan en te beseffen hoe bijzonder en mooi het eigenlijk is dat de wereld nu weer aan het reizen is na zo’n langdurige pandemie. Een jaar geleden keken we verlangend uit naar een drukke zomer zoals nu. Nu zitten we er midden in en zijn we vooral dankbaar en blij dat iedereen weer op reis wil en kan. Het creëren van droomreizen voor onze klanten blijft een magisch onderdeel van ons leven waar we iedere dag weer enorm veel positiviteit uit ondervinden. Het contrast deze zomer is groot. Er vertrekken nu klanten waarvan de reis in de afgelopen twee jaar al twee keer of meer is omgeboekt; het is geweldig om deze reizigers nu eindelijk een goede reis te kunnen toewensen. Daarnaast hebben we ook te maken met veel mensen die last-minute besluiten om deze zomer toch nog een mooie reis te willen maken. Ook in dat geval is het fantastisch als we op kort termijn toch nog de reis van hun dromen voor ze kunnen organiseren. Het vinden van de juiste balans is natuurlijk een uitdaging. In die zin is reizen op maat nog nooit eerder zo ‘op maat’ geweest. Iedere bestemming heeft haar eigen regels en uitzonderingen. Hoe heeft elk hotel de afgelopen jaren doorstaan? Hoe is de situatie ter plaatse? En we krijgen natuurlijk veel vragen over vluchten, bagage en vaccinatieregels. Tim en ik hebben de afgelopen tijd veel gereisd, waar mogelijk met onze kinderen, om met eigen ogen de situatie te zien en te ervaren. Op het moment dat zelf je op reis bent, realiseer je eigenlijk pas dat het echt weer kan. Het warme welkom dat we overal waar we kwamen hebben ontvangen en de glimlach van de lokale bevolking die je weer kan zien, geven ons veel positieve energie. I love my job! De nieuwe bestemmingen waar we de afgelopen jaren in geïnvesteerd hebben, geven een verrassende hoeveelheid aan nieuwe reizen. De ontwikkeling is zichtbaar en daar zijn we heel dankbaar voor. We voelen hierbij vooral de toegevoegde waarde van ons gehele team, die zich voor een volle 100% inzet om iedere reis uniek en speciaal voor de reiziger te maken. Het is hard werken, maar ook hard genieten. Wat me ook raakt, is dat er steeds meer mensen vragen naar de duurzaamheidsaspecten van onze reizen. Verantwoord toerisme is een heel belangrijk onderdeel van ons bedrijf. Met trots zijn we Travelife gecertificeerd en hebben we een aantal jaren geleden onze eigen Avila Foundation opgericht. Midden in de pandemie hebben we het alsnog voor elkaar gekregen om een centrum in Venezuela op te richten waarbij 80 kansarme kinderen geholpen worden. Het is gewoonweg geweldig om met ons werk niet alleen dromen van mensen waar te kunnen maken, maar ook bij te kunnen dragen om onze wereld een beetje mooier te maken. Veel leesplezier en fijne vakantie(herinneringen)!

Hilda van der Wel-Gonzalez

Hilda van der Wel-Gonzalez Avila Reizen

"“DE ONDERSTEUNING VIND IK HEEL FIJN” - TRAVEL COUNSELLOR INGE GESTART IN APRIL 2021

TRAVEL COUNSELLORS WWW.WORDEENTRAVELCOUNSELLOR.NL

26 SEPTEMBER

travday Meld je aan!

Hét vakevent voor de reisbranche TravDay is ‘the place to be’ voor de reisbranche. Ontmoet collega’s en leveranciers. Praat elkaar bij over de laatste ontwikkelingen

en doe business in een informele setting. Laat je inhoudelijk informeren op de dynamische beurvloer of tijdens een van de vele

interessante presentaties. De dag wordt vanzelfsprekend afgesloten met een waardevolle en gezellige netwerkborrel.

ZORG DAT UW BEDRIJF IS VERTEGENWOORDIGD OP DE BEURSVLOER

DATUM: 26 SEPTEMBER 14:00 - 21:00 uur. LOCATIE: HILVERSUM TravDay vindt plaats in Hotel Gooiland, uitstekend bereikbaar en centraal gelegen in Hilversum. DE HELE DAG NETWERKEN Kom weer live in contact met collega’s, leveranciers, vertegenwoordigers en andere branchegenoten. ALL-INCLUSIVE Hapjes, drankjes en een walking dinner.

BE THERE! TravDay is ‘the place to be’ voor de reisbranche. Ontmoet collega’s en leveranciers. Praat elkaar bij over de laatste ontwikkelingen en doe business in een informele setting. Laat je inhoudelijk informeren op de dynamische beurvloer of tijdens een van de vele interessante

presentaties. Aanmelden via De dag wordt vanzelfsprekend afgeslotenwww.travday.nl met een waardevolle en gezellige netwerkborrel.

of scan de QR-code

RESERVEER SNEL EEN STAND SALES@TRAVMEDIA.NL

“Deze reis was gewoonweg niet normaal” DOOR:

DYLAN CINJEE

Op één reis kennismaken met cruisen, de Caribbean en Walt Disney World. Wie wil dat nou niet? Acht gelukkige reisprofessionals kregen van Zeetours Cruises en MSC Cruises deze kans. Travelpro was erbij.

oen de uitnodiging van Zeetours Cruises was verstuurd om vijf dagen mee op reis te gaan met de MSC Divina van MSC Cruises naar de Bahama’s, stroomden de aanmeldingen binnen. Meer dan honderd reisprofessionals zagen een cruise door de Caribbean wel zitten. Bewust werd er gekozen voor acht mensen die minder bekend waren met het cruiseproduct of de bestemming, zodat Mirella de Kock-Houmes (Business Development Manager bij Zeetours Cruises) ze alle ins en outs van cruisen door de Caribbean kon bijbrengen. Een driedaagse cruise door de Bahama’s met Nassau en Ocean Cay, het privé-eiland van MSC Cruises, als bestemmingen is misschien wat kort om een echte Caribische ervaring op te doen, maar het is een perfecte instapcruise. “We hebben bewust gekozen voor de Bahama’s, hierdoor konden we de reisprofessionals in korte tijd een mooie cruise door de Caribbean laten ervaren”, aldus Mirella. De reis begon in Port Canaveral,

gelegen aan de oostkust van Florida op ongeveer 45 minuten rijden van Orlando International Airport. Het hele jaar door vertrekken hier cruises van onder meer MSC Cruises, Norwegian Cruise Line, Royal Caribbean en Disney Cruise Line naar bestemmingen in het Caribisch gebied en Zuid-Amerika. Op 9 juni kon de groep inschepen op de MSC Divina.

Extra voordelen

Voor we het gaan hebben over de reis is het goed om te weten wat het schip allemaal te bieden heeft. De MSC Divina werd in 2012 gedoopt in Marseille en is het zusterschip van de MSC Splendida, MSC Fantasia en MSC Preziosa. Het schip is 333 meter lang, 37 meter breed en 67 meter hoog en telt achttien dekken, waarvan er veertien toegankelijk zijn voor gasten. In totaal kunnen er 4.345 passagiers aan boord, maar op dit moment wordt er op ongeveer 50% van de

Yvette Bodur, Suzanne Nagtegaal, Sharon Moers, Anne Ploegmakers, Corine Munsterhuis, Mirella de Kock-Houmes, Marieke Pijnen, Sonja Schillings en Sharon Pennings

REPORTAGE

capaciteit gevaren in het Caribisch gebied vanwege de pandemie. Er zijn vier zwembaden, waarvan er één exclusief is voor Yacht Club-leden. Verder bestaat het aanbod uit zes verschillende restaurants, tien bars en lounges, drie buitenbars, negen winkels en een divers aanbod aan entertainment. Zo biedt het Pantheon theater plek aan maar liefst 1.511 gasten. Zoals eerder genoemd genieten Yacht Club-leden van extra voordelen, waaronder butler- en conciërgeservice en exclusieve ruimtes, zoals The One Pool, The One Bar en Top Sail Lounge. The Yacht Club kan worden gezien als een schip-in-schip concept. Mirella: “We zien dat exclusieve concepten, zoals The Yacht Club van MSC Cruises, op dit moment erg goed worden geboekt. Het boekingsgedrag is natuurlijk moeilijk te vergelijken met die van voor de pandemie, want de hele wereld is veranderd. Als we dat wel doen en kijken naar onze boekingen, dan zien we dat we aardig op het boekingsniveau van 2019 zitten en sommige weken zitten daar zelfs fors boven. Het gedrag is wel veranderd, want reizigers willen langer en vaker cruisen met het hele gezin. Daarnaast zien we dat de gemiddelde reissom fors omhoog is gegaan. De luxere rederijen doen het heel goed en zitten nog sneller volgeboekt dan voorheen.”

Snorkelen in Nassau

De eerste stop van de cruise is Nassau, de hoofdstad en tevens grootste stad van de Bahama’s. Hier word je tijdens het binnenvaren verwelkomd door een oude witte vuurtoren en huizen in koloniale stijl aan de linkerkant en een bruisend centrum van winkels, restaurants en barretjes aan de rechterkant. Er zijn hier verschillende excursies te boeken. Bezoek bijvoorbeeld Blue Lagoon Island, een van de meest afgelegen stranden van de Bahama's. Of ga op excursie naar Atlantis Resort op Paradise Island, waar het hele gezin kan genieten van een uitgebreid waterpark. Uiteraard is het ook mogelijk om Nassau zelf te verkennen en souvenirs te scoren bij Straw Market. Om Nassau niet alleen vanaf het water, maar ook onderwater te verkennen, gingen we op snorkelexcursie met een catamaran. Hierbij vaar je langs grote villa’s, de één nog luxer dan de ander. Zo kom je langs de villa’s van Beyoncé, Michael Jordan en de baas van Starbucks, althans als je de gids moet geloven. Na ongeveer 45 minuten varen is het tijd om het water in te gaan. En eerlijk is eerlijk, je krijgt waar voor je geld. Honderden tropische vissen zwemmen om je heen en als je geluk hebt spot je zelfs nog een schildpad. Op de terugweg wordt de bar geopend en kan je heerlijk genieten van het Caribische zonnetje op het dek van de catamaran.

Ocean Cay

De tweede dag stond in het teken van het privé-eiland van MSC, Ocean Cay MSC Marine Reserve. Het eiland van 38,5 hectare is een exclusieve bestemming, alleen toegankelijk voor gasten van MSC Cruises. Ocean Cay

bestaat uit maar liefst twee kilometer strand, 75.000 planten en struiken, waarvan 95% inheems Caribische soorten en 5.000 bomen en palmen die allemaal geplant zijn door de rederij. Voorheen was het eiland een zandwinningsgebied, maar MSC Cruises heeft gewerkt om het eiland en de oceaanbodem te ontdoen van afgedankt puin - door het verwijderen van een totaal van 7.500 ton schroot - en het verplaatsen van koraal met de langetermijnvisie om koraal aan te moedigen om te groeien en opnieuw te bevolken. “Koraalherstel is een van de belangrijkste prioriteiten voor Ocean Cay en de rol van koraal in het mariene ecosysteem is cruciaal. Daarom wordt er een koraalkwekerij opgezet aan de oostkant van het eiland met als doel koraal te vermeerderen, met name de bedreigde soorten”, aldus MSC Cruises. Ocean Cay heeft sinds het begin van de restauratiewerkzaamheden een aanzienlijke toename van zeeleven gezien, met name schelpdieren en kreeften. Mirella: “Uiteraard wordt er ook bij MSC Cruises goed gekeken naar duurzaamheid. De volledige focus is om in 2050 een zero-uitstoot beleid te hebben. Steeds meer rederijen gaan over op de LNG-schepen, om op die manier hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te maken.”

‘‘

Ik vond het een grootse, afwisselende en meeslepende reis Marieke Pijnen

Duurzaam toerismebeheer

Dit is slechts een onderdeel van het duurzaamheidsplan van MSC Cruises. De rederij werkt volgens het Planet, People, Place, Procurement-principe. Daarbij wordt er gekeken naar nieuwe technologieën en geavanceerde scheepsontwerpen. Maar ook naar de gezondheid en veiligheid van mensen. MSC Cruises heeft tienduizenden mensen over de hele wereld in dienst. Bijna 80% werkt aan boord van de schepen. MSC Cruises: “Ons doel is niet alleen om geweldige ervaringen te creëren voor onze gasten, maar ook om waarde te creëren voor onze lokale gemeenschappen. Samenwerking met lokale autoriteiten, gemeenschapsgroepen en partners, zoals de Cruise Lines International Association (CLIA), om informatie te delen en beleid en strategieën te integreren, helpt bij de ondersteuning van duurzaam toerismebeheer. Samen bevorderen wij een verscheidenheid aan activiteiten voor onze passagiers en leveren wij grotere sociale en economische resultaten

voor gemeenschappen.” Maar ook op de schepen wordt er goed gekeken naar de bevoorrading. “Van grote mechanische onderdelen voor onze schepen tot ingrediënten om duizenden mensen tegelijk te voeden, tot de kleinste details, zoals toiletartikelen en medische artikelen, we moeten een enorme hoeveelheid voorraden inkopen voor onze vloot, bemanning en gasten. Het beheer van milieu-, sociale en ethische kwesties in onze toeleveringsketen is van cruciaal belang, en we hanteren hiervoor een robuuste aanpak op alle gebieden van inkoop.” Suzanne Nagtegaal & Sonja Schillings

‘‘

We werken al 60 jaar met de retail, daar kan nog 60 jaar bij Mirella de Kock-Houmes

Mirella de Kock-Houmes

Star Wars: Rise of the Resistance

Exclusieve bestemming

Maar uiteraard draait Ocean Cay niet alleen om het herstel en toename van zeeleven, maar juist om gasten een exclusieve bestemming te bieden. Omdat alles op het eiland onderdeel is van MSC Cruises valt het eten en drinken binnen het door de klant gekochte pakket, zo kunnen de Easy-, Premium- en Premium Plus-drankpakketten op het eiland worden gebruikt. Over heel het eiland zijn er bars, restaurants en foodtrucks te vinden en ook aan activiteiten geen gebrek. Huur bijvoorbeeld een kajak, een supboard, of voor de waaghalzen een jetski. The Great Lagoon is perfect voor families met kinderen. Met ondiep water en een drijvende onderzeeër is het de perfecte plaats voor kinderen om veilig plezier te hebben. De eyecatcher van het eiland is de rood-witte vuurtoren, die je ook tegen een kleine vergoeding kan beklimmen. Vanaf de vuurtoren heb je het mooiste uitzicht op het eiland en het cruiseschip. Zeker een aanrader als je geen hoogtevrees hebt. Ook hier op het eiland zijn er exclusieve zones voor de Yacht Club-leden.

Walt Disney World

Na een dag ontspannen op Ocean Cay zette het schip aan het eind van de middag koers naar Port Canaveral, om daar de volgende ochtend vroeg weer aan te meren. Maar wat doe je als het vliegtuig pas ’s avonds vertrekt vanaf Orlando International Airport? Dan ga je naar Walt Disney World natuurlijk! En hoe, Magic Kingdom

REPORTAGE

want door Walt Disney Parks & Resorts was er een heuse VIP-gids geregeld. In een paar uur tijd konden we maar liefst acht attracties in drie parken doen, waaronder de nieuwe achtbaan Guardians of the Galaxy: Cosmic Rewind in Epcot. Een spectaculaire achtbaan, waarin je achteruit wordt gelanceerd. Ook Star Wars: Rise of the Resistance en Mickey & Minnie's Runaway Railway in Disney’s Hollywood Studios konden worden meegepakt. Uiteraard mocht een bezoek aan Magic Kingdom, die op dit moment haar 50e verjaardag viert, niet ontbreken. Uiteraard was dit niet mogelijk zonder de VIP-gids, want via deze service kwamen we achter de schermen het park in en konden we de gewone wachtrij te omzeilen. Ook word je met een busje naar de verschillende parken gebracht en aan het eind van de dag zelfs naar het vliegveld. De service is niet goedkoop, maar zeker de moeite waard als je weinig tijd hebt.

Geluksmomentje

“Ik vond het een topreis. Ik heb niet heel veel cruisekennis en deze reis heeft me daarom veel geleerd. We hebben de MSC Divina goed kunnen ontdekken op deze manier. De bestemming was natuurlijk ook prachtig, zo zaten we ineens op de Bahama’s. Het schip was erg groot, maar er was voor iedere smaak wel een leuke bar of leuk zitje. Ook het à la carte-restaurant vond ik erg fijn. Met een zeer uitgebreide keuze hebben we daar iedere avond heerlijk gegeten. Zowel de catamarantocht als de dag op Ocean Cay waren de hoogtepunten van de reis. De mooie witte stranden, de zee in allerlei kleuren blauw, echt een plaatje. Ik had ook wel even een geluksmomentje toen ik op mijn balkon stond en we vertrokken vanaf Ocean Cay, zo’n mooi uitzicht. Ik moest mezelf echt even knijpen. Eigenlijk is er voor iedereen wel een geschikte cruise te vinden. Zo vond ik de cruise die wij nu hebben gemaakt ook een erg leuke verlengingsmogelijkheid na een rondreis door Florida. Daar had ik eigenlijk nog niet eerder aan gedacht. Wat ik ook heb geleerd is dat een balkonhut wel heel erg fijn is, die zou ik dus aan mijn klanten ook aanraden”, Yvette Bodur - van der Ende (Travel Counsellors).

Boven verwachting

Anne van Haandel - Ploegmakers (Mijn Reiskennis) vond het een uitmuntende reis. “Heel goed geregeld. Van iedereen een eigen hut, een drankenpakket tot de kers op de taart een VIP-tour door Walt Disney World. Gewoonweg niet normaal. Het mooiste van de reis vond ik Ocean Cay. Dat witte strand in combinatie met een blauwe zee en natuurlijk de rood-witte vuurtoren is een prachtig plaatje. Ik vind het ook heel fijn dat je tijdens de cruise kan kiezen tussen een buffet- en à la carte-restaurant, zonder bijbetaling. Het à la carte-restaurant vond ik trouwens ook echt goed. Ik vond het hele schip boven

MSC Divina verwachting. Het is natuurlijk al een wat ouder schip, maar alles zag er top uit. De infinity pool vond ik het mooist en natuurlijk het Atrium met die Swarovskitrappen, maar dat heeft bijna elk MSC-schip.”

Reilt en zeilt

Ook Marieke Pijnen (Holiday Planners) en Sonja Schillings (Travel Counsellors) vonden Ocean Cay het hoogtepunt van de reis. Marieke: “Ik vond het een grootse, afwisselende en meeslepende reis. Een totaal andere ervaring dan andere reizen. Ik had nog niet eerder een cruise gemaakt, dus tijdens de reis heb ik geleerd hoe het reilt en zeilt op een cruiseschip, maar ook dat er verschillend publiek is voor verschillende rederijen.” Sonja had al wel eerder een cruise gemaakt en laat weten dat ondanks de reis misschien iets te kort was er alles uitgehaald is. Sonja: “Ik heb wel geleerd dat ik de bestemming Bahama’s niet zou kiezen voor een

Ocean Cay korte cruise, maar als stop voor een langere cruise. Ook is het voor mij duidelijk geworden dat ik ervoor kies om mijn boeking onder te brengen bij Zeetours Cruises in plaats van rechtstreeks bij de rederij. Dit levert meer zekerheid op.”

Maatwerk

Reizigers willen steeds meer ontzorgd worden. Niet alleen op het gebied van zekerheid, maar ook wat er allemaal inbegrepen is tijdens een reis. Mirella: “We zien dat steeds meer mensen alles erbij willen hebben, zodat ze aan boord nergens meer over na hoeven te denken. Ze kiezen dus steeds minder voor een hele voordelige reis. Bij Zeetours bieden we natuurlijk een mix aan van zowel de goedkopere als luxe rederijen, maar uiteindelijk zijn we het sterkst in maatwerk. Denk daarbij aan een afwijkende

Snorkelen bij Nassau

vlucht of hotel. Dat komt natuurlijk ook omdat wij de retail bedienen. We merken dat de drang om op reis te gaan extra sterk is op dit moment. Er zijn zelfs klanten die hun reis de afgelopen jaren maar liefst zes keer hebben omgeboekt. En dus écht die reis willen maken, in plaats van hun geld terug. Daarnaast zien we dat klanten ook vaker voor een wat luxere accommodatie kiezen, waar het voorheen een binnenhut was, kiezen ze nu voor een buiten- of balkonhut. Dat in combinatie met een langere cruise zorgt ervoor dat we zien dat de gemiddelde reissom stijgt.”

Retail

Bij Zeetours Cruises kwam voorheen meer dan de helft van de totale omzet uit de retail, maar door het faillissement van D-reizen is dit veranderd. “D-reizen was voor ons, maar voor nagenoeg alle touroperators, veruit de grootste partner. We zien nu wel dat de klanten van de boekingen die we toen hebben overgenomen bij ons terugkomen. Op dit moment hebben we nog geen contract met het nieuwe D-reizen, voor dit jaar zijn we er nog niet uitgekomen. Op het moment dat de contractonderhandeling startte was Prijsvrij nog heel erg zoekende hoe ze invulling wilde geven aan D-reizen. Ook wij hebben geworsteld, want na het faillissement bleek dat onze financiële risico’s vele malen hoger waren dan we altijd hadden gedacht. We willen heel graag met de retail samenwerken, dat hebben we al 60 jaar gedaan en daar kan nog minstens 60 jaar bij.”

Onderdompelen in luxe

Een oase van rust Zoëtry Curaçao Resort & Spa is een luxe boutique resort op Curaçao dat wordt geroemd om zijn service. In dit charmante All Inclusive hotel word je 24/7 in de watten gelegd met het Endless Privileges® concept. Met een fantastische kaart en heerlijke cocktails. Het is prachtig ingericht met warme tinten voor een rustgevende sfeer en in je royale badkamer liggen de luxe

badproducten van Bvlgari. Hier kom je volledig tot rust als je bij het zwembad ligt met het geluid van de ritselende palmbomen op de achtergrond. Daarom Zoëtry Curaçao: Luxe en sfeervol resort Oase van rust Prachtige kamers Ultiem ontspannen

Genoemde prijs is een vanafprijs p.p. o.b.v. 2 pers. incl. vlucht Economy, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl. andere toeslagen. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

Curaçao

Zoëtry Curaçao Resort & Spa5 Beoordeling: 9,5 9 dagen, All Inclusive Vertrek t/m oktober 2022 Per persoon al vanaf

1799,-

“VEEL REISSPECIALISTEN ZIJN BLIJ MET EEN NIEUWE PARTNER” DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Bert Wildeman begon ruim een half jaar geleden als Sales Manager voor Flexible Autos in Nederland en België. Travelpro spreekt Wildeman over de gang van zaken en vraagt hem naar zijn verwachtingen.

p het gebied van klanten en omzet gaat het boven verwachting goed, we mogen absoluut niet mopperen. Met de week groeit het aantal klanten, en steeds meer reisspecialisten en organisaties weten Flexible Autos te vinden. Er wordt in ieder geval veel geboekt”, aldus Wildeman. “In de afgelopen maanden hebben we heel veel geïnvesteerd in klantcontact en waren we geregeld deelnemer van evenementen of aanwezig bij diverse meetings en webinars in zowel Nederland als België. Hierdoor weten we wat er leeft onder reisspecialisten en waar nou écht behoefte aan is. Deze kennis gebruiken we om ons systeem en de processen nog verder te optimaliseren. Zo zijn we op het moment in de afrondende fase voor het automatisch inlezen van boekingen in BAS en de bijkomende administratie zoals facturen.”

verwachten aan het einde van het derde kwartaal deze module in de gehele markt aan te kunnen bieden. De reacties van de gebruikers zijn in ieder geval veelbelovend.”

Hoe gaat het met het afsluiten van contracten? “Het aantal nieuwe aansluitingen om Flexible Autos te kunnen boeken loopt voor op onze prognose. We zijn met bijna alle ketens in gesprek voor een samenwerkingsovereenkomst of hebben inmiddels een samenwerkingsovereenkomst gerealiseerd.” Wat geven partijen op als reden om met jullie samen te werken? “De belangrijkste redenen om een samenwerkingscontract aan te gaan zijn onze real-time beschikbaarheid van zowel last minute-boekingen als one ways. En dat merken we ook aan de kant van de afnemer. Want door onze techniek staan er nauwelijks boekingen op aanvraag. De reisspecialist kan het dossier dan ook direct afronden.” Hoe staat het met de ontwikkeling van jullie B2B2Cmodule voor de reisagent in Nederland en België? “De ontwikkeling van deze module loopt redelijk op schema en we zijn nu gestart met een aantal reisspecialisten om onze module te testen. Wij

Bert Wildeman

INTERVIEW

Jullie werken alleen B2B. Waarom die keuze? “Deze vraag wordt ons vaker gesteld, maar we kiezen er bewust voor om exclusief te werken met de B2Bmarkt. Het voordeel hiervan is dat wij ons volledig kunnen richten op de gebruiker en zo ligt onze focus 100% bij klantbehoeften binnen de B2B-markt. Dat maakt je uiteindelijk alleen maar krachtiger.” Je hebt ook reizigers die alleen rechtstreeks bij de aanbieder willen boeken. Is het niet aanlokkelijk om toch ook B2C te werken? “Het is maar hoe je het bekijkt. Wij geven reisspecialisten een goede vergoeding en meerdere tools om directe boekingen te genereren. We werken indirect dus ook B2C waarbij de afhandeling altijd verloopt via de reisspecialist.” Staan er nog studiereizen op de planning of kunnen reisprofessionals nog gebruikmaken van kortingen om Flexible Autos uit te proberen? “Reisspecialisten die het product Flexible Autos verkopen, krijgen bij ons standaard 25% agentenkorting. Daarbij hebben wij afgelopen

jaar ook een start gemaakt om samen met een samenwerkingspartner deel te nemen aan een studiereis. Overigens zijn wij van mening dat dit niet alleen de manier is om je product onder de man te brengen. Leuke reclame is het zeker, maar het gaat uiteraard om hetgeen je aanbiedt en met welke garanties. Het systeem moet bruikbaar zijn en afgestemd op de gebruiker. Wij zijn van mening dat onze klanten beloond moeten worden voor hetgeen ze presteren.”

‘‘

We investeren veel in klantcontact Max Vakantieman schrijft dat als je een paar uur vertraging hebt, het zomaar kan zijn dat je de huurauto die je voor meerdere dagen of zelfs weken hebt gehuurd (en betaald) helemaal niet meer krijgt. Hoe zit dat bij jullie? “Het is belangrijk dat reisspecialisten het vluchtnummer vermelden in de boeking, zodat de verhuurder hier rekening mee kan houden in haar planning. Door de vele vluchtwijzigingen zien we wel dat verhuurders zich coulanter opstellen dan in het verleden indien een auto iets later wordt opgehaald. Het blijft echter belangrijk om ook ons te informeren bij een vluchtvertraging van meer dan twee uur, zodat wij kunnen proberen de boeking te laten herbevestigen door de verhuurder. Als de vlucht binnen 48 uur wordt geannuleerd berekenen wij in tegenstelling tot de meeste andere partijen in de markt standaard alleen de kosten door van de verhuurder en niet het gehele huurbedrag.” Heeft Flexible Autos ook veel te maken met schaarste? “Door het tekort aan grondstoffen, lange levertijden en onvoldoende interesse in volumedeals bij fabrikanten is schaarste van huurauto’s een algemeen probleem in de markt. Wij hebben echter wel het voordeel dan wij exclusief werken voor de B2B-markt en een goede relatie hebben met onze partners. Hierdoor realiseren wij dat verhuurders ons verkoopkanaal vaak als laatste afsluiten.” Je introductie bij Flexible werd destijds omschreven als David tegen Goliath. Het is bekend dat David Goliath met één worp omverkegelde, maar jij gaf aan dat je al een tevreden mens bent wanneer Flexible Autos 15% marktaandeel weet te bemachtigen. Gaat Flexible Autos dat halen? “Bij de start in januari 2022 hebben wij diverse

scenario’s uitgewerkt. Doordat veel reisspecialisten blij zijn met een nieuwe partner en hiermee een monopoly is doorbroken voor autohuur, hebben wij het positieve scenario verder naar boven bijgesteld. Wij zitten op schema om al onze doelstellingen dit jaar te gaan realiseren.” Hoe zit het met jullie all-inclusive, ophaalprocedures en SGR/SGRZ? “Hier kan ik alleen maar op antwoorden om dan juist een auto te boeken bij Flexible Autos. All-inclusive autohuur van Flexible Autos is inclusief terugbetaling schadeverzekering of diefstalverzekering, glas, banden, bodem- en dakschadedekking, vervanging sleutel en sleepkosten. Klanten hoeven dus ter plaatse geen extra verzekeringen meer af te sluiten. Wij bieden daarbij bij meerdere partners de mogelijkheid aan om online in te checken, zodat dit de ophaalprocedure ter plaatse versnelt. Door onze directe koppeling met autoverhuurders hebben wij de mogelijkheid om het op dat moment beschikbare aanbod aan te bieden van de betreffende autoverhuurder. Daarbij is de omzet van Flexible Autos geen risicodragende, omdat wij deelnemer zijn van de SGR, SGRZ en de ANVR.” Welke bestemmingen doen het deze zomer goed? “Veel bestemmingen doen het goed, maar vijf echte uitschieters zijn: Spanje, Portugal, Italië, USA en Canada.”

Wat zijn je verwachtingen voor de winter? “We zien nu al een heel erg sterke groei in het aantal boekingen voor komende winter op de Canarische Eilanden. Verder zien we dat de ABC-eilanden boven verwachting presteren en dat in de korte periode waarbij we Cuba nu aanbieden deze bestemming de nodige boekingen laat zien voor de winter.”

‘‘

Aantal nieuwe aansluitingen loopt voor op onze prognose Heb je nog nieuwtjes waar we naar kunnen uitkijken? “Wij zijn nu in de eindfase om de facturen direct uit ons systeem beschikbaar te maken voor reisspecialisten. Het voordeel is dat niet alleen de factuur direct beschikbaar is na de boeking, maar dat ook alle informatie inclusief de interne opmerkingen van de reisspecialist over de betreffende autohuur op de factuur staat vermeld.”

DOSSIER SCHIPHOL

De (uitbreidings)problemen van ‘het land Kanaäns’ DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Wie denkt dat de problemen waar Schiphol vandaag de dag mee te maken heeft alleen van deze tijd zijn, komt bedrogen uit. In dit artikel kijken we naar de problemen uit de beginperiode van de luchthaven en die van de voorganger van Dick Benschop (CEO Schiphol), Jos Nijhuis.

l in de beginjaren kreeg de luchthaven Schiphol, waarvan de grond waarop het werd gebouwd ‘het land Kanaäns’ genoemd in verband met de goede landbouwgrond, verschillende bijnamen waar je zo je twijfels bij kan zetten: ‘Moeras Schiphol’ en ‘Schiphol Modderhaven’. De Fransen hebben het zelfs over ‘Schiphol-les-Bains’: Badplaats Schiphol.

Kritiek uit alle hoeken

Waar Dick Benschop de wind van voren krijgt, daar kreeg zijn voorganger Jos Nijhuis dat ook. Beiden kregen de kritiek uit dezelfde hoeken: luchtvaart en -reissector, omwonenden, milieuorganisaties en politiek. Zowel Nijhuis als Benschop begonnen hun werkzaamheden bij de luchthaven zonder enkele ervaring in de luchtvaart of -reissector, iets waar door critici vraagtekens bij worden gezet. Nijhuis kwam bij Price Waterhouse Coopers vandaan, Benschop bij Shell.

Concurrentiepositie verbeteren

In het ‘Schiphol directieverslag 2009’ lezen we veel over het belang van Schiphol als hub-luchthaven, luchtruimen milieucapaciteit en de concurrentiepositie. ‘Het handhaven en versterken van haar concurrentiepositie als knooppunt van continentaal en intercontinentaal luchtverkeer en als mainport, blijft de belangrijkste doelstelling waarop onze strategie is gericht’. En over de concurrentiepositie: ‘De Raad van Commissarissen heeft de budgetten en het meerjarig businessplan besproken en goedgekeurd. De bespreking hiervan had een bijzonder karakter, omdat meer dan in andere jaren aandacht werd besteed aan verschillende scenario’s, marktontwikkelingen en -verwachtingen en aan een meer uitvoerige concurrentie en risicoanalyse. Op het gebied van investeringen zijn hierbij uitvoerig de plannen met betrekking tot het bagagesysteem en toekomstige uitbreidingen van de terminal aan de orde

Klimaatactivisten bij Schiphol. © Dutchmen Photography/Shutterstock.com

Vliegveld Schiphol met vliegtuig en stationsgebouw in 1933. © Willem van de Poll, Nationaal Archief/Fotocollectie Van de Poll.

HET U T MULT AAN DE NIEUWE MEER In de kranten van februari 1902 gaat het al over de drukte bij Schiphol. Destijds waren het niet het aantal vliegtuigen dat voor onvrede zorgde onder de bewoners in het gebied, maar het aantal schepen. We lezen: “Vanaf het fort ’t Schiphol tot nagenoeg de dwarsweg naar Oosteind-Aalsmeer ziet men bij open water tal van schuitjes dienende voor het verkeer tusschen beide oevers van het kanaal (ringvaart Haarlemmer). ’t Is een oud spreekwoord „wat het zwaarst is moet het zwaarste wegen”; en wat is dan hier het zwaarste, het locaal belang of de scheepvaart?” geweest. Ook is intensief gesproken over de inzet van de havengeldtarieven om de concurrentiepositie van Amsterdam Airport Schiphol te verstevigen. Het verlagen van de havengeldtarieven in 2009 en het niet verhogen ervan in 2010 dragen hieraan bij. In dat kader heeft ook het afschaffen van de vliegbelasting een positief effect gehad’.

Bevooroordeling lowcost

Overigens werd al voor het aantreden van Nijhuis her en der geschreven over de bevooroordeling van lowcostluchtvaartmaatschappijen. De ‘verborgen’ subsidies, vaak onder een andere noemer, die aan de airlines gegeven zouden zijn door bijvoorbeeld het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBT&C) en de

luchthaven werden als oneerlijk beschouwd. Het is de vraag hoe duidelijk dergelijke uitgaven vandaag de dag zwart op wit zijn terug te vinden. Ook de beruchte H-pier, letterlijk en figuurlijk lowcost voor de lowcost (hoewel de luchthaven dat ten tijde van de opening tegensprak), werd al voor het aantreden van Nijhuis gepland en in 2005. In de periode dat Nijhuis CEO was van Schiphol maakte de lowcost-luchtvaart echter wel een immense groei door. Volgens berekening groeide het marktaandeel tussen 2005 en 2013 van 17% naar 32%. Kortingen voor het gebruik van de H-pier en eenmalige bonussen (van soms wel honderdduizenden euro’s) die Schiphol aan enkele nieuwe lowcosters gaf als onderdeel van het Airline Reward Programma zorgden ook in Nederland voor een groei van het aantal lowcosters. Naast de lowcost-carriers ontving de luchthaven ook veel nieuwe airlines uit het MiddenOosten, die flink concurrentie boden en nog steeds bieden aan andere maatschappijen.

Mei-drama

Net als Benschop kreeg Nijhuis te maken met stakingen en lange wachtrijen. In een recent interview met het Financieel Dagblad keek Nijhuis terug op zijn periode als CEO van Schiphol, waarbij het niet te veel wilde zeggen over de huidige problemen. Wel ging hij in op de eerste stakingen van schoonmakers die bij door Schiphol ingehuurde bedrijven werkten, zijn eerste rampzalige meivakantie als CEO en de keer dat hij op het matje werd geroepen door staatssecretaris Sharon Dijksma. Ook de toename van de lowcost kwam in het interview aan de orde waarbij het hem niet in dank werd afgenomen door KLM dat hij samen met de CEO van easyJet lachend op de foto ging toen de lowcost-airline

DOSSIER SCHIPHOL

UITBREIDING SCHIH P OL In het voorjaar van 1918 verschijnen de eerste berichten over de uitbreiding van het vliegkamp Schiphol. In het voorjaar van 1918 verschijnen de eerste berichten over de uitbreiding van het vliegkamp Schiphol. “Naar wij vernemen zal het vliegkamp, nabij het fort Schiphol in de Haarlemmermeer, een belangrijke uitbreiding ondergaan. Het benoodigde terrein verscheidene hectaren groot, is reeds aangekocht.” In een advertentie van het Ministerie van Oorlog wordt vermeld dat de luitenant-kolonel in het openbaar zal aanbesteden: “Bestek nr. 13. Het maken van gebouwen in het vliegkamp bij Schiphol, met bijbehoorende werkzaamheden (3de gedeelte) in verband met het buitengewoon onder de wapenen roepen van dienstplichtigen enz. (Raming f 65.100).”

De uitbreiding van het aantal lowcost airlines zorgde in het verleden voor volop discussie. © Aerovista Luchtfotografie/Shutterstock.com.

MILA IT IREN SCHIH P OL KIJKEN JE TPO KORFBAL Waar er in 2022 geïrriteerd wordt gereageerd door de reissector dat er geen militaire hulp wordt geboden aan Schiphol, maar wel wanneer de boeren de luchthaven dreigen te bezetten, was Schiphol vroeger een militair fort. Wie de kranten van begin twintigste eeuw leest, krijgt echter niet het beeld dat het er erg serieus aan toeging. In 1915, terwijl de Eerste Wereldoorlog gaande was, hadden de militairen van Schiphol tijd om naar een potje korfbal te kijken, een zogenaamde ‘demonstratiewedstrijd’. “Voor den demonstratie-korfbalwedstrijd schijnt zeer veel animo te bestaan. In de groep Schiphol heeft zich een commissie van heeren officieren gevormd, welke dezen wedstrijd voorbereidt. Het ligt in de bedoeling alle manschappen uit de groep den wedstrijd te doen bijwonen.”

Ingecheckte reizigers wachten op de luchthaven Schiphol op het vliegtuig. © Willem van de Poll, Nationaal Archief/Fotocollectie Van de Poll.

29 oktober 1959, er wordt gewerkt aan het slopen van het dorp Rijk dat moest verdwijnen voor de uitbreiding van Schiphol. © Wim van Rossem/ Anefo, Nationaal Archief/Fotocollectie Anefo.

De wachtrijen in 2022. © Fery Iswandy/Shutterstock.com. haar basis opende op Schiphol. Over de rampzalige meivakantie (in 2017, red.) onder het bewind van Nijhuis lezen we dat mensen soms wel tot een uur (!) in de rij moesten staan. Wie destijds aan deze reizigers had verteld dat ze vijf jaar later waarschijnlijk tot ruim vier uur in de rij zouden komen te staan, was keihard in zijn of haar gezicht uitgelachen. Ook vijf jaar geleden werden er claims ingediend tegen Schiphol om de geleden schade te verhalen. Tegenover het Algemeen

Dagblad liet Nijhuis over de lange rijen weten: ‘Voor de reiziger maakt het niet uit wie verantwoordelijk is. Als een passagier een uur in de rij staat, dan komt dat door Schiphol. Ik ben daar uiteindelijk verantwoordelijk voor, ik ben het gezicht van Schiphol.’

Vol Schiphol

In andere (afscheids)interviews kijkt Nijhuis met een voornamelijk positief gevoel terug op zijn periode (van

BEVEILIGNG SCHIH P OL Het ging 100 jaar geleden niet over de beveiligers die reizigers moesten controleren, maar beveiligers waren er wel nodig bij Schiphol. En ook destijds waren die er niet genoeg of werden ze op andere plekken ingezet als we het volgende artikel moeten geloven. “Binnen een betrekkelijk korten tijd is er nu voor de derde of vierde maal gestolen of ingebroken in het vliegkamp nabij het fort Schiphol. Uit de pas gebouwde kazerne worden allerlei voorwerpen van waarde meegenomen. Het is toch te gek, dat onder het oog van de militairen zulke dingen kunnen gebeuren; gelijk het ook onbegrijpelijk is dat er van de weinige rijksveldwachters, die in dezen polder gestationeerd zijn, geregeld enkele afwezig zijn en naar elders worden gedetacheerd.” Niet veel later worden er toegangshekken, afrasteringen en een toegangsweg gebouwd voor een bedrag van f 4.000.

Nieuwbouwwerkzaamheden in 1930. Fotograaf Onbekend/Anefo, Nationaal Archief/Fotocollectie Anefo.

DOSSIER SCHIPHOL

TE ROP TS TEGEN UITBREIDING Nadat in 1918 de uitbreiding van Schiphol bekend werd gemaakt waren er al protesten. “De oorlog brengt ook in dezen polder groote verandering. Zoo is er nabij het oude fort Schiphol een geheel vliegkamp ingericht; eerst betrekkelijk klein, langzamerhand steeds grooter. Reeds meer dan honderd hectaren zeer vruchtbaar land is van vier boerderijen afgenomen en nog is het einde er niet. Groote vliegloodsen zijn verleden jaar gebouwd, en nu komt er weer een cantine bij met onderofficierseetzaal en keuken; op zichzelf weer een kapitaal gebouw. Het is wel jammer, dat zooveel vruchtbaar 'land geheel wordt vergraven en onbruikbaar gemaakt voor de productie van ons land, want deze streek wordt door de boeren niet ten onrechte aangeduid als ‘land Kanaäns’, vanwege de buitengewone vruchtbaarheid. Laten we hopen, dat de honderdduizenden guldens, die al op het stukje grond in de laatste vier jaren zijn uitgegeven aan koopprijs, bouwkosten en arbeidsloonen, enz. straks zullen blijken tevergeefs te zijn uitgegeven; dat is toch altijd nog beter dan dat deze vliegloodsen met bijgebouwen voor oorlogsdoeleinden werkelijk gebruikt moeten worden.”

9,5 jaar) als CEO van Schiphol. Hij benoemde daarin dat Schiphol de goedkoopste hub van West-Europa was met havengelden die 20% lager waren dan op andere luchthavens waar airlines dankbaar voor zouden zijn geweest. Ook de groei van het aantal passagiers (van 43,5 miljoen in 2009 naar 68,5 miljoen bij zijn afscheid) komt regelmatig voorbij. Overigens zou hij ook hebben gewaarschuwd dat de drukte op de luchthaven uit de hand zou kunnen lopen door een tekort aan onder andere marechaussees. In een verklaring bij zijn afscheid liet Nijhuis nog weten dat hij met een gerust hart weg ging, omdat in het nieuwe regeerakkoord de groei van Schiphol ook na 2020 was gegarandeerd. Maar ook destijds was er al volop discussie over het plafond van Schiphol, 500.000 vliegbewegingen per jaar. Bij dat plafond was wel afgesproken dat vanaf 2019 vakantievluchten verplaatst zouden worden naar Lelystad Airport, maar of die luchthaven haar deuren ooit gaat openen is ook vandaag de dag nog steeds een zeer grote onzekerheid.

ZUID-AFRIKA EN MOZAMBIQUE… EEN MAGISCHE UNTAMED-COMBINATIE! In juni vertrok een groep van acht reisprofessionals samen met Mariëtte (Afrikaspecialist bij Untamed Travelling), en Vera (Tap Air Portugal) naar Zuid-Afrika en Mozambique voor een spectaculaire studiereis.

Mariëtte: “Na een soepele start op Schiphol - de drukte en chaos valt gelukkig 100% mee – vliegen we via Lissabon naar Maputo. We steken de grens over, gaan het Kruger National Park binnen en dan begint ons safari-avontuur. Wat fantastisch om op een transfer al volop wilde dieren te spotten. We verblijven op bijzondere plekken, zoals Shalati Train on the Bridge en in de ongerepte wildernis van de Lion Sands River Lodge. Wat zien we veel wildlife met als hoogtepunt een kill van een impala door wilde honden die direct verjaagd werden door hyena's. Kippenvel momenten te over... Na dit safari-avontuur steken we de grens met Mozambique weer over. Wat een andere wereld! Met een boot varen we naar het prachtige schiereiland Machangulo aan de ongerepte zuidkust. De absolute highlight is ons verblijf in White Pearl Resorts, een parel aan de Indische Oceaan, wat een rust en ruimte! We eindigen onze reis in de hoofdstad Maputo waar een vertrouwde en prettige sfeer hangt, absoluut een must-see als je in Mozambique bent.” Teun van Wel (ZRA bij The Travel Club): “Zuid-Afrika en Mozambique vormen een prachtige combinatie, geschikt voor iedereen die na een mooie rondreis in Zuid-Afrika wil genieten van heerlijke stranden. En voor iedereen die eens naar een minder geijkte bestemming wil. Ook viel me de vriendelijkheid van de bevolking in Mozambique op, heel fijn. Mozambique staat nu zeer zeker op mijn netvlies als strandverlenging na Zuid-Afrika!” Ingrid van de Rijdt (ZRA bij Travel Counsellors): “Dit was is de ultieme Afrikaanse bush&beach-combinatie. Wat mij het meest is bijgebleven? Op safari met de beste gidsen van Lion

Sands Lodge; van de weg af, dwars door de bush rijden, om uiteindelijk een luipaard te zien aankomen op zijn dooie gemak, zich niks aantrekkend van dat grote gevaarte op vier wielen met zes mensen erin. En met de speedboot van Maputo naar de Machangulo Beach Lodge voor een paar nachten ‘onbewoond eiland gevoel’. Het is goed om naast Mauritius nu ook Mozambique te hebben om aan te bieden.”

‘‘

We zien veel wildlife met als hoogtepunt een kill van een impala door wilde honden Corine Ravestein (Vakantieparels): “Qua afstand zijn beide landen goed te combineren. Ook al ben je al een paar keer in Zuid-Afrika geweest, door een combinatie te maken van meerdere accommodaties wordt je verblijf weer heel bijzonder. Voor de reizigers die écht een keer iets heel anders willen is Mozambique een ontdekking; mooie hotels, prachtige stranden, paar dagen Maputo voor de sfeer, geschiedenis en goede duikspots. Wij hebben maar een stukje van Mozambique gezien maar het smaakt naar meer, ik wil Mozambique zeker vaker gaan aanbieden!”

STIJL RAUW BELEVING FLAIR SERVICE INTERVIEW

Untamed Travelling www.untamedtravelling.com

•

info @untamedtravelling.com

•

+31 487-540367

VEELZIJDIG AFRIKA: BIJZONDER, AFWISSELEND EN PUUR Afrika is het continent van de Big Five, maar ook van adembenemend mooie landschappen, steden, cultuur en wijn. Een reis door Afrika is altijd veelzijdig. Van kamelen in het noorden, berggorilla's in het oosten tot aan pinguïns in het uiterste zuiden.

DOOR: SHARON EVERS

AFRIKA

regenwoud tot theeplantages waarin je allerlei actieve tochten kunt maken, zoals die in Nyungwe Forest National Park. Tip: Bekijk het park eens vanaf een canopy-brug!

KENIA

Eén keer per jaar trekken de grote kuddes gnoes, zebra’s en antilopen in een razende tocht dwars door Kenia. De vlaktes van het Masai Mara National Park en Hell’s Gate National Park worden omgeploegd door miljoenen hoeven. Het edele Masaivolk is al eeuwenlang getuige van de grootste migratie ter wereld. In het havenstadje Malindi, gelegen aan de prachtige Indische oceaan, ligt net voorbij de branding het Marine National Park. Met een koraaloppervlakte van 213 vierkante meter is het de ideale snorkelplek. Snorkelaars en duikers kunnen hier zelfs oog in oog komen te staan met diverse soorten grote vissen. Naast prachtige safarimogelijkheden en paradijselijke strandvakanties biedt Kenia haar bezoekers ook veel culturele historie. Invloeden van de verschillende bezetters zijn overal in het straatbeeld terug te zien.

BOTSWANA

OEGANDA EEN LANGE REISDAG NAAR HET SAMOSIR EILAND

Ondanks het tropische klimaat heeft Oeganda door haar ligging, gedurende het gehele jaar, een aangename temperatuur van ongeveer 26 graden. Het land staat bekend om haar ondoordringbare jungle in het Bwindi Nationaal Park. In dit park lopen gorilla’s en mensen over dezelfde paden en een trektocht door de jungle is aan te raden voor hen die van een avontuur houden. Op het Bunyonyi-meer, een van de meest diepe meren van heel Afrika, kunnen bezoekers exotische fruitsoorten kopen op drijvende markten. In felgekleurde kleding komen vrouwen aanvaren in hun makoro’s om toeristen verse groentes en zelf verbouwd fruit te verkopen.

RWANDA

Het land heeft de gruwelijke gebeurtenissen uit het verleden achter zich gelaten en is klaar voor de toekomst. Een toeristische zelfs. Want Rwanda heeft genoeg te bieden. Hier sta je oog in oog met de berggorilla's, die in het Volcanoes National Park leven. Maar hier geniet je ook van de uiteenlopende en groene natuur met haar mooie flora en fauna. De natuur varieert van vulkanen en bergen, tropisch

Botswana is een land van natuurlijke contrasten van het Chobe National Park, naar de Kalahariwoestijn tot aan de Okavangodelta. De Kalahariwoestijn toont een reusachtige leegte, toch regent het er voor een woestijn redelijk vaak waardoor er behoorlijk wat wildlife is te zien. De woestijn was naar verluidt ooit het centrum van waaruit de allereerste mensen zich verspreidden. In de Okavango delta staan reizigers tijdens een safari in het midden van de natuur. De delta is een moerasgebied, waar bezoekers lopend en op het water in een traditionele uitgeholde boomstam het gebied en de wateren doortrekken.

TANZANIA

Dar es Salaam in een drukke havenstad die vaak slechts als springplank naar de rest van Tanzania wordt gezien. Prachtige stranden zijn dichtbij en bruist het nachtleven van de stad. Ook kan men vanuit de hoofdstad de overtocht maken naar het tropische Zanzibar. Een walhalla waar men in een van de ligbedden met de voeten in het zachte witte zand kan genieten van een smaakvolle cocktail met uitzicht op de groenblauwe zee. De Kilimanjaro is de hoogste berg van Afrika. De besneeuwde bergtoppen van deze gigant zijn niet alleen weggelegd voor de professionele wandelaar, ook voor amateurs zijn er prachtige routes beschikbaar. Niet ver van de grens met Kenia ligt de Ngorongorokrater. Vanaf de kraterrand kunnen safarigangers het groengele dal in turen. Deze krater is ook de beste plek om leeuwen te spotten.

tijden van laag water kan er zelfs naar de rand van de watervallen worden gelopen of neem een duik in Devil’s Pool, aan de rand van de waterval.

ZIMBABWE

Victoria Falls in Zambia en Zimbabwe

MOZAMBIQUE

Zwemmen met dolfijnen of duiken met walvishaaien en manta’s in het authentieke koraallandschap van de Quirimbas archipel. Ontspannen krijgt een nieuwe betekenis op de niettoeristische stranden van Mozambique. 's Avonds klinken de klanken van trommels en muziek vanuit de strandbars van Fatima’s Nest en Bamboozi. In deze plaatsen kunnen bezoekers genieten van een echte backpackers vibe in een van de rieten huisjes midden op het strand. Overnachten kan in Mozambique van goedkoop tot zeer prijzig. Omdat het land geroemd wordt door backpackers zijn er veel accommodaties in een betaalbare prijscategorie. Voor hen die wat meer van alle gemakken willen worden voorzien, varieert het aanbod van luxe resorts tot het huren van een privéeiland.

ZAMBIA

In een 4x4 terreinwagen kunnen toeristen door de woeste schoonheid van het South Luangwa National Park rijden. Met een panorama van exotische bomen en velen plantensoorten op de achtergrond, is South Luangwa hét park in Zambia om leeuwen, olifanten, apen en nijlpaarden te spotten. Ook is Zambia gezegend met een levend gordijn van water, de Victoria Falls. Vanuit de stad Livingstone zijn de watervallen eenvoudig te bereiken en wanneer reizigers eenmaal zijn aangekomen, zijn er meerdere mogelijkheden om dit machtige natuurwonder te beleven. White waterrafting, olifantensafari’s en bungeejumpen staan op het lijstje van mogelijkheden en garanderen een onvergetelijke ervaring. De Victoria Falls kunnen ook via Zimbabwe worden bereikt. In

Ook Zimbabwe telt vele prachtige nationale parken en is naast Zambia hét land om de Victoria Watervallen te bereiken. In dit land kunnen bezoekers de parken en watervallen op een totaal andere manier ontdekken dan in de overige Afrikaanse landen. De ruige Zambezi rivier, de natuurlijke grens tussen Zimbabwe en Zambia, geeft bezoekers door wildwaterrafttochten de adrenalinekick van hun leven. Zimbabwe kan ook per trein worden ontdekt. In samenwerking met Wilderness Safaris, biedt Rovos Rail twee indrukwekkende treinreizen aan. Beide routes lopen door het oostelijke deel van Hwange National Park, een enorm wildlife reservaat met de beroemde Big Five. De eerste route eindigt echter bij de waterplassen in Little Makalolo Camp. De tweede route heeft Livingstone als eindpunt, inclusief een rondleiding bij de Victoria Watervallen. Een andere manier om het landschap te verkennen is te paard met reisleiders die tijdens de rit alles vertellen over de cultuur en natuur van deze Afrikaanse schoonheid of vanuit de lucht. Aanschouw het land in een helikopter.

GAMBIA

Oneindig lange wandelingen over ongerepte zandstranden langs de kilometerslange kustlijn van Gambia. Of genieten van flora en fauna tijdens een jungle-trekking in de groene wouden van het Gambiaanse binnenland. Het zijn maar enkele voorbeelden van de aantrekkelijke mogelijkheden die het land biedt. Meer naar het oosten, in de binnenlanden langs de Gambia-rivier, vind je een gebied dat nog nauwelijks is ontdekt door het toerisme. Traditionele dorpen en pindavelden, een van de belangrijkste exportproducten, wisselen elkaar af. Aan de oevers van de rivier kun je vissen of met een bootje door de mangrove moerassen. Tanji staat bekend als kleurrijk vissersdorp, dat je moet bezoeken. Het is namelijk de kleurrijkste van Gambia. Op de visafslag wordt fanatiek handelgedreven en de zee wordt overspoeld met handbeschilderde boten. Een bezoek is een attractie op zich en een must voor iedereen.

NAMIBIË

Een mix tussen surfen en snowboarden, maar zonder water en sneeuw. In Namibië kunnen sportliefhebbers namelijk sandboarden. In de hoge zandduinen van de Namib woestijn, bij Swakopmund, liggen de mooiste sandboardpistes van ongeveer 100 meter hoog. Tevens kan er in deze eeuwenoude woestijn worden overnacht onder de

In stijl met een Afrikaanse knipoog

Alles wat je hartje begeert Het RIU Baobab staat aan het brede zandstrand in Pointe Sarène aan 'La Petite Côte'. Hier voel je, proef je en beleef je Afrika. Senegal is een fascinerend land met prachtige landschappen en een indrukwekkende geschiedenis. Het hotel heeft alles wat je hartje begeert. De kinderen zie je niet meer terug, die zijn in het waterpark Splash Water World. Dus alle tijd om

heerlijke cocktails te drinken aan de swim-up bar. De kamers zijn ruim en zeer stijlvol ingericht en er zijn maar liefst 4 heerlijke restaurants. Daarom RIU Baobab: Eerste RIU hotel in Senegal Mét waterpark Splash Water World Stijlvolle, ruime kamers 24/7 All Inclusive verwennerij

Genoemde prijs is een vanafprijs p.p. o.b.v. 2 pers. incl. vlucht Economy, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl. andere toeslagen. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

Senegal

Htl. RIU Baobab5 Nieuw bij TUI 8 dagen, All Inclusive Vertrek september en oktober 2022 Per persoon al vanaf

849,-

Kaapstad, Zuid-Afrika

sterren. Namibië is tevens de woonplaats van de Himba’s, een traditioneel Afrikaans nomadenvolk dat leeft in het noordwesten van Namibië, namelijk Kaokoveld. In het zuidwesten staan de fotogenieke ghosts towns. De mijnen van Luderitz, ooit het centrum van de diamantenindustrie van het land, zijn vandaag de dag uitgeput en het zand vindt zijn weg in de verlaten omliggende dorpjes.

ZUID-AFRIKA

Wanneer men naar Zuid-Afrika afreist, komt hij naast een prachtige flora en fauna ook het donkere verleden van het land tegen. In de steden Kaapstad en Johannesburg is de geschiedenis van de apartheid het meest voelbaar. In deze steden maakt men een reis door het verleden, het heden en de toekomst. Ook een bezoek aan de townships, zoals Soweto, die verborgen liggen achter de reusachtige Tafelberg is een aanrader voor hen die Zuid-Afrika door en door willen leren kennen. Een bezoek aan de gevangenis van voormalige president en anti-apartheidstrijder Nelson Mandela op Robbeneiland, is een indrukwekkende toevoeging. Voor een luchtiger bezoek aan ZuidAfrika is de stad Durban een heerlijke stad, maar men ook mede door de aangename temperatuur kan genieten van watersporten. Naast de Tafelberg telt het zuidelijkste land van Afrika nog veel meer must-sees als de enorme kliffen op Cape Point, De Drakensberge een droom voor klimmers, en de eindeloze wijnlanden waar de beroemde ZuidAfrikaanse wijnen hun oorsprong vinden. Hoewel het niet direct als safari kan worden gezien, kan het uitgebreide ‘wild life’ van Zuid-Afrika niet alleen vanaf het land, maar ook in het water worden

bewonderd. De ‘Witte Haaien hoofdstad van de Wereld’, Gansbaai, ligt op circa twee uur rijden vanuit Kaapstad en laat klanten ‘duiken’ met witte haaien. Een 3.000 kilometer lange kustlijn, ruige baaien en rustige witte stranden, dat zijn de stranden van Zuid-Afrika. Llandudno Beach staat bekend om de mooie zonsondergang. Van september tot januari bestaat er een kans dat hier en daar een walvis bovenwater komt. Het Bloubergstrand Beach geeft een fenomenaal uitzicht op de Tafelberg en ligt ongeveer 20 kilometer vanaf het centrum van Kaapstad. De keuze is reuze.

AFRIKAANSE DROOMEILANDEN

Iedereen heeft wel een bestemming in gedachte waar je eens moet zijn geweest, ook al is het maar één keer in je leven. Voor veel mensen gaat die gedachte dan uit naar een parelwit strand, azuurblauwe zee, zeer aangename temperaturen, heerlijke lokale cocktails en vrolijke achtergrondmuziek. We nemen je mee naar de Afrikaanse eilanden, wellicht naar de mooiste van de wereld. Zowel Mauritius, de Malediven, Madagaskar als de eilandengroep de Seychellen liggen in de Indische Oceaan, die zich uitstrekt van Afrika tot Australië. Het is een van de warmere oceanen op aarde en is uitermate geschikt voor een rustgevende zonvakantie. Stuk voor stuk behoren deze eilanden tot de mooiere ter wereld. Ook onder water heeft de Indische Oceaan meer dan genoeg te bieden. Door de warme temperaturen van het water zijn er op veel plaatsen prachtige koraalriffen en de meest uiteenlopende zeedieren te bewonderen.

BOEK ZORGELOOS JOUW DROOMVAKANTIE NAAR STEIGENBERGER RESORT RAS SOMA IN EGYPTE

) Modern luxe resort ) Gevarieerd culinair aanbod ) Geweldige ligging aan het brede, lange zandstrand

Het Steigenberger Resort Ras Soma, geopend in 2021, verwelkomt je in een moderne en lichte lobby met oosterse elementen. Geniet van een welkomstdrankje in de geweldige loungebar of op het grote terras met uitzicht op de Rode Zee en verheug je op ontspannen dagen in het luxe resort.

MAURITIUS: TOEN EN NU

Mauritius vormt samen met Rodrigues en La Réunion de eilandengroep Maskarenen en ligt ongeveer 850 kilometer ten oosten van Madagaskar. Het eiland staat vooral bekend om de bijzondere koraalriffen en parelwitte stranden. Mauritius heeft een oppervlakte van 1.864 vierkante kilometer en is daarmee ongeveer net zo groot als de provincie Utrecht. Het eiland is ontdekt door de Nederlanders in 1598 en is vernoemd naar Prins Maurits, de broer van Willem van Oranje. Als we verder terugkijken in de tijd zien we dat het eiland van oorsprong vulkanisch is. De vulkanen zijn al duizenden jaren niet meer actief, maar overal op het eiland hebben deze lava spuwende bergen hun sporen achtergelaten. Het eiland is namelijk bezaait met miljoenen vulkanische stenen en grote kraters. De afgelopen jaren is Mauritius zich meer gaan richten op het toerisme en is nu een luxueuze, maar ook betaalbare bestemming. Op Mauritius zijn bezienswaardigheden te vinden die je zowel via een excursie als op eigen gelegenheid kan doen. De grootste trekpleisters zijn uiteraard de prachtige stranden. Met name het Pereybere strand, gelegen in het noorden, is populair omdat je hier uitstekend kunt zwemmen en duiken. Aan het strand hebben leuke winkeltjes en restaurants hun deuren geopend. Maar Mauritius is meer dan alleen strand en palmbomen. Trek de wandelschoenen aan en kies een van de vele wandelroutes door het Black Rivers Gorges National Park. Deze paden leiden tot diep in het regenwoud en onderweg worden wandelaars getrakteerd op prachtige watervallen, adembenemende vergezichten en vogelsoorten die alleen op Mauritius te vinden zijn. Voor natuurliefhebbers is Mauritius een paradijs op aarde, een van de populairste bezienswaardigheden zijn namelijk de botanische tuinen van Pamplemousses. De tuinen hebben meer dan 800 verschillende plantensoorten waaronder de populaire Victoria Amazonica, een gigantische waterlelie die een gewicht van meer dan 45 kilo kan dragen. In het zuidwesten van Mauritius ligt het dorp Chamarel, dat bekend staat om haar schilderachtige locaties en de bijzondere natuur. Zoals de Zeven Gekleurde Aarde en de Watervallen van Chamarel. De aarde heeft bij de Zeven Gekleurde Aarde een zeer ongewone kleur - verschillende tinten rood - en dit effect is ooit ontstaan door vulkanische uitbarstingen die een prachtig patroon achter hebben gelaten. Als je dan toch in de buurt bent, vergeet dan de watervallen niet. Ze vallen meer dan 80 meter en bevinden zich in een zeer tropische en groene omgeving.

van Madagaskar en op ongeveer 1.750 kilometer ten noorden van Mauritius. De eilandengroep staat vooral bekend om de ongerepte natuur, dit komt omdat een groot deel van de eilanden onbewoond is. Het grootste eiland is Mahé, dat ongeveer net zo groot is als Texel. Mahé, Praslin en La Digue vormen de centrale eilanden en zijn onderdeel van de 42 binnenste eilanden die uit graniet bestaan. De 73 eilanden aan de buitenkant bestaan uit koraal, een groot deel van deze eilanden steekt maar enkele meters boven de oceaan uit. De hoofdstad Victoria bevindt zich op het eiland Mahé, net als ongeveer 90% van alle inwoners van de Seychellen. Het toerisme is in 1971 op gang gekomen na de opening van het internationale vliegveld. Een land bestaande uit 115 verschillende eilanden leent zich uiteraard perfect voor eilandhoppen. Mahé, Praslin als La Digue zijn alle drie de moeite waard om te bezoeken. Zowel met het vliegtuig als met de boot is het mogelijk om van het ene eiland naar het andere eiland te reizen. Tijdens de maximaal anderhalf uur durende boottocht heb je de kans om kennis te maken met een van de vele zeedieren. Duurt

SEYCHELLEN: GRANIET & KORAAL

De Seychellen is een eilandengroep van maar liefst 115 verschillende eilanden en is miljoenen jaren geleden ontstaan na de scheuring van de continenten. De Seychellen liggen ten noordoosten

Zanzibar

AFRIKA

dit toch iets te lang en wil je graag een geschitterd uitzicht? Kies dan voor een van de vele vliegtuigjes die je razendsnel op de plaats van bestemming brengt.

GROENE KAAP

Wist je dat vliegen naar Kaapverdië slechts anderhalf uur langer duurt dan naar de Canarische Eilanden? En wat je ervoor terugkrijgt: lange zandstranden, heerlijke zonzekerheid en een echt vakantiegevoel. Maar Kaapverdië is meer, want combineer je verschillende eilanden dan ervaar je een waaier aan landschappen en uitzichten. Op het kleine eiland São Vicente kun je genieten van de levendige havenstad Mindelo. Het staat bekend als de culturele hoofdstad van Kaapverdië. Deze stad kenmerkt zich door kleurrijke, koloniale gebouwen, markten en het bruisende centrum met cafés en restaurants, waaruit de meeslepende Kaapverdische muziek klinkt. Op een uurtje vaarafstand ligt het eiland Santo Antão, waar je wordt getrakteerd op veel groen, imposante bergen, ruige kust, vruchtbare valleien, adembenemende vergezichten en met kinderkopjes geplaveide wegen. Hiermee staat het eiland in schril contrast tot de overige eilanden verklaring voor de naam Cabo Verde (Groene Kaap). Het vormt dan ook een paradijs voor natuurliefhebbers en wandelaars. Je kunt er prachtige wandelingen maken en verblijft in sfeervolle hotels. Vlieg daarna door naar bijvoorbeeld het eiland Sal om te relaxen op het strand. Het eilandhopavontuur verleng je met een bezoek aan het zonovergoten Sal. Verblijf bijvoorbeeld een luxe resort om helemaal tot rust te komen, maar zorg ook dat je wat van het eiland ziet. Sal biedt zoveel meer dan alleen de welbekende ‘zandbak’, maar dan moet je uiteraard wel je resort uitkomen. Bijvoorbeeld met een eilandtour, waarbij je de hoofdstad Espargos, het natuurverschijnsel de ‘Blue Eye’ en de zoutmeren Pedra de Lume bezoekt.

ZANZIBAR

Zanzibar vormt samen met de eilanden Pemba en Mafia de zogeheten Specerijeneilanden. Zanzibar staat vooral bekend om haar tropische karakter. De kustlijn van Zanzibar bestaat veelal uit witte zandstranden en helderblauw water. De wateren rondom Zanzibar zijn uitstekend om te duiken en te snorkelen vanwege de vele kleurrijke koraalriffen. Het eiland heeft een oppervlakte van 1554 vierkante kilometer en ligt in de Indische Oceaan, aan de oostkust van Afrika. Een van de meest gefotografeerde locaties op Zanzibar is The Rock Restaurant. Dit op een kleine rots gelegen restaurant is, afhankelijk van het tij, te voet bereikbaar. Ga daarvoor naar de kust bij Michanwi Pingwe Beach. Laat je verrassen door de prachtige stranden die het eiland te bieden heeft, of ontdek het historische Stone Town. Een stad met slingerende lanen, ronde torens, deuren met

Volcanoes National Park in Rwanda

houtsnijwerk, terrassen en prachtige moskeeën. Architectonische hoogstandjes zijn het Livingstone huis en de Guliani Brug.

VIJF KLEINE EILANDEN

Vilankulo bij Mozambique dankt haar naam aan het lokale stamhoofd Gamala Vilankulo Mukoke. In de tijd dat de Portugezen over het gebied gingen regeren, veranderde de naam in Vilanculos. Dit omdat de Portugezen de letter ‘k’ niet vaak gebruiken. Echter werd de naam na de onafhankelijkheid weer terug veranderd in Vilankulo. Dit stadje ligt in het zuidoosten van Mozambique in de provincie Inhambane. Dhows (traditionele zeilschepen) varen in groten getale af en aan tussen Vilankulo en de Bazaruto Archipelago, een groep van vijf kleine eilandjes iets verderop. Ook dit oord staat bekend om de vele witte stranden.

WILDE DIEREN

In de diepe jungle van Madagaskar in de Indische oceaan wonen duizenden dieren plantensoorten die nergens anders ter wereld te vinden zijn. In de heuvels van Andasibe Mantadia National Park schreeuwen lemurs en maki’s om aandacht. Madagaskar herbergt een schat aan biologische rijkdommen. Wie zich graag inleeft in de verhalen van Robinson Crusoe, kan het best naar Nosy Be gaan. Nosy Be is een eiland ten noordwesten van Madagaskar, bezoekers eten hier in het zand en de luxe van elektriciteit kent men er niet. Weg van de bewoonde wereld vind je hier de romantiek van een haast verlaten eiland. Fort Dauphin is dé plek is Madagaskar waar surfers op af komen, dichtbij ligt ook het Berenty reservaat, waar je voor je het weet opeens een ringstaartmaki voor je neus hebt staan.

RABOBANK SCHOND 33 KEER DE (EIGEN) REGELS IN OAD-ZAAK DOOR:

TOM VAN APELDOORN

In de OAD-zaak hebben medewerkers van Bijzonder Beheer Rabobank structureel in strijd met de eigen regels en de zorgplicht gehandeld. Maar liefst 33 keer schond de Rabobank aantoonbaar de (eigen) regels. Dat blijkt uit een feitenrelaas dat door OAD-advocaat Jan Michiel Wagenaar namens de aandeelhouders eerder deze maand is ingebracht voor het aankomende Hoger Beroep tegen Rabobank en is ingezien door Travelpro.

e afdeling Bijzonder Beheer van de bank heeft het volgens Wagenaar meer dan bont gemaakt en gehandeld zonder enig toezicht of betrokkenheid van de Raad van Bestuur Rabobank. Volgens toenmalig RvB-lid Sipko Schat had die betrokkenheid er in zo’n grote zaak wél moeten zijn. Het uitgebreide feitenrelaas, dat een aaneenschakeling toont van ‘aantoonbare blunders’, is volgens Wagenaar in Hoger Beroep nodig omdat dit ontbreekt in het vonnis van de rechtbank Utrecht waarin zij stelde dat “de rechter bij banken terughoudend moet toetsen en de bank het wel erg bont moet maken voordat kan worden

Jan Michiel Wagenaar

geconcludeerd dat een opzegging niet rechtsgeldig is.” Hoeveel bonter moet je het echter maken nu Rabobank zeker 33 keer handelde tegen de eigen regels van Bijzonder Beheer of handelde in flagrante strijd met de zorgplicht, zo vraagt Wagenaar zich verontwaardigd af? Hij is dan ook vol vertrouwen dat OAD in Hoger Beroep alsnog in het gelijk wordt gesteld. Uit het feitenrelaas blijkt dat Rabobank keer op keer handelde tegen de eigen regels. Zo ging Bijzonder Beheer bij hun afwegingen steeds af op schattingen en voorlopige prognoses en had dat volgens de eigen Rabobankregels gemoeten op basis van de goedgekeurde begrotingen en formele jaarrekeningen. Ontbraken structureel de gedegen (financiële) onderbouwingen bij hun beslissingen, werden er onbegrijpelijke rekenfouten gemaakt en is er nooit een waardebepaling gemaakt van alle zekerheden. Risicoprofielen werden niet bijgesteld nadat OAD alle waardevolle zekerheden aan Rabobank moest afstaan. Werkbare oplossingen werden nooit serieus genomen door Bijzonder Beheer en zelfs ongemotiveerd afgewezen. Bovendien ontbrak het aan normaal intern contact en begeleiding van de verantwoordelijk accountmanager en leden van de Raad van Bestuur. “Het was allemaal nattevingerwerk van twee onprofessionele en vrijwel onervaren medewerkers van de afdeling Bijzonder Beheer, aldus Wagenaar: “Een amateuristische werkwijze die de Rabobank écht onwaardig is. Want waarom kon er geen vier dagen uitstel worden gegeven door de afdeling Bijzonder Beheer nadat het reddingsplan van de Twentse Investeerders ook door de Rabobank zelf was goedgekeurd en de bank daarbij geen enkel financieel risico liep? Extra wrang daarbij is dat op grond van latere berekeningen nu juist is gebleken dat OAD na die transactie ruimschoots aan alle normen zou voldoen en over meer dan voldoende liquiditeit zou beschikken. Uit deze berekeningen bleek ook dat de kapitaalseis van Rabobank onredelijk hoog en onnodig was.

INTERVIEW

Op de vraag waarom die vier dagen uitstel zijn geweigerd door Bijzonder Beheer konden ook Rabobanktopmannen Sipko Schat en Jan van Nieuwenhuizen eerder onder ede geen antwoord geven en zij wisten naar eigen zeggen van die deadline en het verzoek van OAD tot vier dagen uitstel in het geheel niet af. Alleen daardoor is de zorgplicht van de bank al geschonden.” Rabobank doet er nu alles aan om een Hoger Beroep te voorkomen of uit te stellen, aldus Wagenaar. Zo maakt Rabobank volgens hem bezwaar tegen het heldere feitenrelaas en concentreert de bank zich daarbij niet op de inhoud maar op het juridische proces. Zo zouden de voormalig OAD-advocaten een brief van TUI hebben achtergehouden bij de eerdere rechtszaak alsook een handgeschreven kladje (liquiditeits-overzicht). Volgens Wagenaar is de aangetekende brief van TUI pas op de dag van het faillissement verzonden, waarbij de context en het constructieve gesprek van een dag daarvoor natuurlijk relevant zijn. Deze brief, die na het faillissement kennelijk is gearchiveerd, bevestigt juist het standpunt van OAD. Dat blijkt ook uit een nieuwe verklaring van

de toenmalig Directeur TUI Nederland, Steven van der Heijden, waarin hij verklaart dat de rechtbank Utrecht de verkeerde conclusies heeft getrokken uit zijn eerdere brief. Het kladje met de zogenaamde liquiditeitsanalyse is door de tweede financiële man bij OAD in alle haast opgesteld. “Het was voor alle aanwezigen direct helder dat dat kladje aantoonbaar onjuist en onvolledig was en is daarom nooit serieus besproken en weggegooid. Dit speelde ook geen rol in het faillissement en Rabobank kwam daar zelf pas 6 jaar later mee op de proppen. Blijkbaar heeft de toenmalig interim OAD-adviseur Jan Brouwer het in zijn zak gestoken en later ingebracht bij Rabobank waar hij Commissaris was. Ook hier is dus niets materieels achtergehouden,” aldus Wagenaar. Wagenaar gaat ervan uit dat het Hof deze zaak, die nog steeds maatschappelijk een grote impact heeft, inhoudelijk juridisch zal willen toetsen op grond van alle relevante feiten en omstandigheden. Dat Hoger Beroep zal dan naar verwachting pas op z’n vroegst komend voorjaar bij het Hof in Arnhem dienen.

vanaf

€

TIJD VOOR ZOMERVAKANTIE. Vanaf Düsseldorf naar 118 bestemmingen in Griekenland, Italië, Portugal, Spanje en 33 andere landen. * Basic-tarief, voor zover niet anders aangegeven – er worden toeslagen berekend bij het opgeven van bagage. Prijs per traject en persoon. Beperkt zitplaatscontingent.

3554EW_NL_TravMedia_ANZ_180x125mm_RZ01.indd 1

25.07.2022 11:33:55

Dwalen door de Seviliaanse straatjes DOOR:

SHARON EVERS

Vergeet (of nou ja niet helemaal) Barcelona, Valencia en Madrid, en ga eens naar Sevilla. De hoofdstad van Andalusië biedt je een inkijkje in het écht Spaanse leven. Travelpro’s Sharon Evers vertrok onlangs samen met een groep reisprofessionals op uitnodiging van TUI naar Sevilla.

et is zien, maar ook gezien worden in Sevilla dat het grootste historisch centrum van Spanje, en volgens sommigen zelfs van Europa, heeft. De stad waarin we bezienswaardigheden als de kathedraal van Sevilla met de minaret La Giralda, het Alcázar, de Torre del Oro en Plaza de España niet mogen missen. ‘Dwaal of liever verdwaal door de smalle straten van Sevilla en laat je verrassen’. Dat is het antwoord op mijn vraag: ‘Wat moet ik écht doen?’. Hup, zomerjurkje, slippers en zonnebril uit de koffer… vamos! Ondanks de vroege vlucht (lees: midden in de nacht) verdwijnt mijn vermoeidheid als sneeuw voor de zon. Ik heb zin om deze stad te ontdekken. En over de zon gesproken, die is zeer aanwezig. Maar zo in juni is het nog de fijne variant: warm, maar zeker te doen en niet oer-Hollands benauwd.

Spaanse leven

Het eerste wat mij opvalt, is dat Sevilla een stad is die enorm gezellig en knus aanvoelt. Misschien wel als een dorp. Je voelt je al snel één van hen. Geen Friet van Piet of een of andere Heineken-hoek, gelukkig niet. Ontspannen verdwaal ik door de vele straten en smalle steegjes, loer in de etalages van de leuke winkels - naar binnen kan nog niet vanwege de siësta - en nestel me op het terras - met nevelsproeiers voor een fijne verkoeling - voor wat tapas. Als dit het fijne Spaanse leven niet is, dan weet ik het ook niet meer.

Op een grote paddenstoel

Ondanks dat ik me uitstekend vermaak op het terras, lonkt het immense Metropol Parasol - ook wel bekend als de paddenstoelen van Sevilla - naar me. Een

REPORTAGE

Real Alcázar La Giralda

kunstwerk waar je u tegen zegt. Met een afmeting van grofweg 150 bij 70 meter en op een hoogte van 26 meter overdekt Metropol Parasol het plein Plaza de la Encarnación, in de wijk Centro. Dat het indrukwekkend is, is één ding, maar de architect heeft boven op de parasols een bijzonder wandelpad aangelegd dat uitzicht biedt over de hele stad. Om de top de bereiken betaal je € 10 per persoon. Overdag is het mooi, maar bij zonsondergang is het prachtig.

Mix & match

Centro is afgevinkt, of nou ja dat nooit, maar ik ga naar de wijk Santa Cruz. Het grote voordeel van Sevilla is dat de stad heel erg goed lopend te verkennen is. Houd je niet zo van lopen? Huur dan een van (elektrische) fietsen die je op bijna elke hoek van de straat vindt. Eerst even een kort geschiedenislesje: Sevilla heeft van oudsher Moorse invloeden en is beroemd vanwege de Mudejararchitectuur; een mix van Islamitische en Katholieke bouwstijlen. Na de overwinning van de Katholieken op de Moren, die ruim 500 jaar over Sevilla heersten, lieten zij vele prachtige bouwwerken intact zoals het Real Alcázar. Soms gaven ze er wel hun eigen Katholieke draai aan, zoals bij de kathedraal van Sevilla en La Giralda. Must-sees die ik zeker ga bezoeken.

Klokken

Santa Cruz dus, in deze voormalige Joodse en

schilderachtige wijk kun je urenlang slenteren én bezienswaardigheden van wereldklasse bewonderen. Hier verveel je je geen moment. Ik geniet van de kleine dingen, zoals pleintjes met sinaasappelbomen en patio’s met de mooiste bloemen, maar ook van grote dingen, zoals Real Alcázar en de kathedraal van Sevilla. Die laatste staat midden in de wijk te stralen en is onmisbaar in het straatbeeld van de stad. Weetje: dit is de op twee na grootste kerk ter wereld, na de SintPietersbasiliek in Vaticaanstad en de St. Paul’s Cathedral in Londen. De kathedraal is gebouwd op de restanten van een Moorse moskee, waarvan de oude La Giralda een - beslist niet oneerbiedig bedoeld - een restant is. Naast de kathedraal staat La Giralda. Het hoogste punt van de 97 meter hoge toren, die over maar liefst 25 klokkentorens beschikt, is via een hellend pad zonder treden te bereiken. Het is een flinke klim, maar die wordt meer dan beloond; het uitzicht is in één woord: geweldig. Eenmaal weer buiten word ik getrakteerd op een muzikale show van die 25 klokkentoren.

Koninklijk

Pal tegenover de kathedraal en La Giralda vind je Real Alcázar; het koninklijk paleis waar zelfs de huidige koninklijke familie verblijft als zij in Sevilla is. En wow, wat is dit een pareltje. Een bezoek kost € 13,50 per persoon en een gegidste tour van zo’n anderhalf uur kost € 30. Ik kies ervoor om Real Alcázar op eigen houtje te

Sharon in de tuinen van Real Alcázar bewandelen en zie meteen de Moorse invloeden terug in de prachtig versierde bogen en kleurrijke mozaïeken. Als ik goed kijk, zie ik ook elementen terug uit de gotische, barokke en renaissance periode. “In de afgelopen eeuwen stonden diverse koningen aan het roer en ieder van hen liet zijn eigen sporen achter”, fluistert een bewaker mij enthousiast toe. Het koninklijke paleis wordt omgeven door prachtige tuinen - met meer dan 170 plantensoorten en talloze fonteinen -, die samen goed zijn voor een oppervlakte van ruim 60.000 m². Het is heerlijk om even te ontsnappen aan de gezellige drukte van de stad en hier rond te wandelen of om simpelweg te genieten van al het moois op een van de met mozaïek beklede bankjes. Over koninklijk en romantiek gesproken, wist je dat onze koning zijn Máxima in Sevilla heeft ontmoet?

Spaans plein

En door. Ik wandel een klein stukje verder, dat zeker niet aanvoelt als een ‘moetje’, omdat elke straat, elke hoek het Spaanse leven ademt. Ik kijk mijn ogen uit en geniet optimaal. Een van de vele voordelen van reizen is dat ik me op amper een kleine drie uur vliegen in een totaal andere wereld begeef en dat vind ik heerlijk. Even iets anders, even helemaal niets moeten om vervolgens met een koffer vol ervaringen en indrukken - oké en kleding,

schoenen en souvenirs die ik niet per se nodig had terug te komen. Al mijmerend over het fijne Spaanse leven bereik ik Plaza de España, dat in park Maria Luisa ligt. Imposant is het eerste woord dat in me opkomt, gevolgd door adembenemend mooi. Bijzonder zijn de 52 bankjes bekleed met Andalusische tegeltjes die alle Spaanse provincies vertegenwoordigen. Maar ook de grote fontein midden op het plein en de gracht met de vele bruggetjes zijn een lust voor het oog. Het is dat ik er de tijd niet voor heb, anders had ik een bootje gehuurd om in de grachten te varen.

Volk

Zo’n 48 uur heb ik te besteden in Sevilla en op aanraden van een collega pak ik de wijk Triana mee, die aan de overkant van de Guadalquivir Rivier ligt en via de brug Puente de Isabel II bereikbaar is. Oorspronkelijk is dit de belangrijkste wijk van Sevilla waar de stierenvechters en flamencodansers hun oorsprong hadden. Nu is het vooral een authentieke wijk om heerlijk doorheen te wandelen en de sfeer van deze (zeker in de avond) gezellige volkswijk te proeven. Iets wat je niet mag overslaan in Sevilla en zeker niet in Traina, is het bewonderen van de flamenco. Met een klein beetje geluk ben je toeschouwer van de dans als die spontaan ontstaat.

REPORTAGE

‘‘

Elke hoek ademt het Spaanse leven Plaza de España

Fietsen

Ondanks dat ik vind dat je de Sevilla met gemak lopend kunt ontdekken, ben ik ook altijd fan van een fietstour. Zoals ik al eerder schreef, vind je overal in de stad fietsen die je via een QR-code kunt huren, maar wil je fietsen, kort alle highlights aanstippen en direct worden bijgepraat? Kies dan voor een georganiseerde fietstour. TUI biedt in samenwerking met Baja Bikes zo’n tour aan met Nederlandssprekende gids. De tour gaat naar Plaza Nueva, Plaza San Francisco, La Giralda, Real Alcázar, Plaza de Toros, Guadalquivir Rivier, Triana brug, Calle Betis, Sint-Annakerk, Plaza de Cuba, Torre del Oro, San Telmo paleis, Universiteit (voormalige koninklijke tabaksfabriek), María Luisa Park, Expo ’29 en Plaza de España. Omdat ik mijn terugvlucht moet halen, heb ik niet kunnen meefietsen. Dat geeft niet, want één ding weet ik echt zeker: deze stad heeft mijn hart veroverd en ik kom zeker snel eens terug. Hasta pronto!

Wat vinden Froukje, Bettine en Eleni? Verrassing

Froukje Koolenbrander-Jansen (TUI at Home): “Wat heeft Sevilla mij verrast. Ik wist wel dat het een stad was met heel veel geschiedenis. Maar zodra je in een van

de smalle sfeervolle winkelstraatjes loopt, waar het ene gebouw nog mooier en kleurrijker is dan het andere gebouw, de geur van het lekkere eten je tegemoet komt, dan wil je het liefst neerploffen op een terrasje en daar uren zitten om alles tot je te nemen. Helaas hadden we gezien ons programma daar niet heel veel tijd voor. Dus ik heb een hele goede reden om weer terug te gaan Of je als shopaholic van kleine boetiekjes houdt of grote winkelketens, het is er allemaal. In overvloed, en nog voor leuke prijsjes ook. Extra bagage bijboeken voor de terugreis is dus geen overbodige luxe.” Froukje vertelt verder: “Maar ook als je meer van cultuur en geschiedenis houdt, kun je hier helemaal losgaan. Veel is op loopafstand te doen. Maar nog lekkerder is het om op de fiets de historische plekken van Sevilla te ontdekken. Zeker in juni, juli, augustus wanneer het ‘bloody hot’ is, is die wind wel even een lekkere afkoeling. Maar de meeste Spanjaarden die ik in Sevilla heb gesproken, adviseren toch om juli en augustus te vermijden vanwege de hitte. Er is dan ook veel gesloten. Besluit je naar Sevilla te gaan, Hotel H10 Casa de Plata en hotel Soho Boutique Catedral zijn mijn persoonlijke favoriet. Perfecte locaties, sfeervol trendy uitstraling, gezellig en mooi dakterras waar je heerlijk verkoeling kunt zoeken in het zwembad, terwijl je een fantastisch uitzicht hebt. Wat wil een mens nog meer…”

Gastvrijheid

Bettine Visser (TravelXL ’t Woerkums Reisbureau): “Ik heb Sevilla ervaren als een mooie, bruisende en verrassend veelzijdige stad. De prachtige architectuur, de levendige straten vol winkeltjes, tapasbars en terrassen en de gezellige sfeer hebben mij een geweldige indruk gegeven. Mijn verwachtingen zijn zeker overtroffen. Ik vond de gastvrijheid van de Sevillanen opvallend. We werden zeer hartelijk ontvangen en geholpen. Daarbij viel me op dat Sevilla op het eerste gezicht een veilige en schone stad is. Er is weinig criminaliteit en de straten en pleinen zien er schoon en verzorgd uit. Mijn tips om echt te zien en te doen: de kathedraal van Sevilla met La Giralda, en Real Alcázar; een echte must-see met de prachtige tuinen erbij, de Baja Bikes-fietstour naar de highlights van de stad met Nederlandstalige gids is een echte aanrader, maar ook genieten van heerlijke tapas in een van de vele tapasbars in het oude centrum.” Voor Bettine sprongen H10 Casa de la Plata en H10 Corrégidor er als accommodatie uit. “Beide hotels liggen op een perfecte locatie, comfortabele kamers, uiterst vriendelijk personeel en de service is er uitmuntend.”

Goede prijs

Eleni Tavridis (Travel Store): “Sevilla is ontzettend leuk, omdat ik het er erg veilig vind, de mensen er nog zo relaxed en aardig zijn, zelfs vergeleken met andere steden in Spanje, het (nog) erg Spaans is waar je heerlijke tapas kan eten. Metropol Parasol by night is echt een aanrader. Daarnaast vind ik Sevilla redelijk goedkoop, voor een lunch waren we gemiddeld € 10 per persoon kwijt. Ik vond de fietstour van Baja Bikes erg leuk om te doen, omdat ik toen nog méér zag van de bezienswaardigheden en de gids vertelde er ook leuk over.”

“Citytrips zijn enorm in trek”

Antoin Klein Hofmeijer (Product Lead City Western Region TUI) zegt niet te mogen klagen over de populariteit van stedentrips.: “Sinds afgelopen voorjaar is ons hele citytrip-aanbod weer open, na de coronapandemie. Je ziet heel duidelijk dat klanten weer

zin hebben om te reizen en dat citytrips erg in trek zijn. Maar helaas zien we ook dat citytrips momenteel (half juli, red.) hinder ondervinden van de situatie op de luchthavens. De lange wachttijden houden mensen tegen om ‘slechts’ een paar dagen op vakantie te gaan, terwijl juli en augustus normaal gesproken hele goede maanden voor een stedenreis zijn. Het gros van de vertrekken wordt ook geboekt inclusief vlucht. Natuurlijk boeken we ook stedentrips met treinvervoer, en dat wordt steeds bekender en populairder. Ik heb er vertrouwen in dat we dit boekingsjaar heel goed afsluiten, en dat september en oktober goede maanden worden.”

Parijs

Een all time favorite is Parijs, een stad die momenteel aan een flinke come back bezig is. “Sinds vorig jaar werd Parijs nog populairder dan het altijd al was. Klanten speelden op safe, door dichtbij op stedentrip te gaan. Steden als Parijs, maar ook Londen, Rome en Barcelona, worden voor een groot deel door Europeanen bezocht, maar normaal gesproken ook door Aziatische en Amerikaanse toeristen. Dat is nu anders. Aziaten zie je nauwelijks, Amerikanen komen mondjesmaat weer terug. Dat heeft tot gevolg dat er veel meer beschikbaar is voor de Europese markt, dan voor Covid. In een stad als Parijs profiteren wij van de afwezigheid van die gorpen bezoekers en beschikken over meer kamers. En het is ook nog eens een treinbestemming, wat een extra argument voor de klant kan zijn om voor Parijs te kiezen.”

Spanje

Terugkomend op de studiereis naar Sevilla, laat Antoin weten dat de Spaanse stad enormt groeit in populariteit. “Daarnaast is de belangstelling voor Madrid ook groeiend, vooral gedreven door RIU Plaza España. Het hotel is al bekend en geliefd, maar dit is de eerste volledige zomer dat RIU Plaze España open is. De ge-wel-di-ge rooftopbar heeft al naam en fam ver buiten Spanje”

“Dit platform is iets waar we al 20 jaar op wachten”, volgens Corien Nortier, ZRA The Travel Club

“Dit platform is iets waar we al 20 jaar op wachten”, volgens Corien Nortier, ZRA The Travel Club Mandy Pina, Reisburo Harmelen: “Inmiddels is het ﬁlteren op directe vluchten mogelijk (wil elke klant) en kunnen we zelfs opties nemen”.

Mandy Pina, Reisburo Harmelen: “Inmiddels is het ﬁlteren op directe vluchten mogelijk (wil elke klant) en kunnen we zelfs opties nemen”.

•

n1e

_xtra's Onbegrensd genieten in One&Only Reethi Rah Malediven Ultrachique villa's met een eigen privéstrandje of gebouwd op houten palen boven de lagune, genieten van een magische zonsondergang en daarna dineren in restaurants van wereldklasse, een butler die alle wensen uit laat komen ... dit resort is een van de beste adressen op de Malediven. Beleef er een onvergetelijke vakantie met Travel lmpressions, natuurlijk met

One&Only REETHIRAH Maldives

www.travelimpressions.nl

In Travel lmpressions Nederland

l.@] Travelimpressions_int

. trave • ™ 1mpress1ons 020 - 71 O 92 1 O

� ANVR �

Alle producten en diensten worden aangeboden en geleverd door Travel lmpressions, onderdeel van ALG Tide Netherlands B.V. (geregistreerd te Amsterdam, Hoogoorddreef 5, 1101 BA, KvK 58356118). Het tegoed is geldig bij een minimum verblijf van 5 nachten (een fles champagne) of 7 nachten (een snorkelexcursie) en wordt eenmaal per villa per verblijf verstrekt.

TravelPro - Juli/Augustus 2022

Articles inside

SEVILLA

BERT WILDEMAN

VEELZIJDIG AFRIKA

IN GESPREK MET DE SLOTCOÖRDINATOR

AANTOONBARE BLUNDERS

LINDA KROMHOUT & NICO BLEICHRODT

EEN DROOMCRUISE

JOHN DE BEVER