04
SPUI 50 01 | 2019 alumni.uva.nl
DE VERANDERENDE UNIVERSITEIT Je moet I goed luisteren
HUMPHREY E. LAMUR – 1933 • 1954-1962 studie Sociale wetenschappen, UvA • 1962-1965 werkzaam bij Bureau Landelijke opbouw • 1965-1969 werkzaam bij Planbureau • 1969-1971 directeur Algemeen Bureau van de Statistiek, Suriname • 1972-1984 wetenschappelijk hoofdmedewerker Antropologie, UvA • 1973 proefschrift over de demografie van Suriname tussen 1920 en 1970 • 1984-1998 hoogleraar Culturele antropologie, UvA • 2001 benoemd tot Officier in de Ere Orde van de Gele Ster, Suriname • 2018 Black Achievement Award voor wetenschap, onder meer voor onderzoek naar slavernij en voor het opbouwen van een historische database van Suriname • 2018-heden lid Stichtingsbestuur van de Historische Database van Suriname, Radboud Universiteit Nijmegen
als wetenschappelijk hoofdmedewerker bij de afdeling k ben in 1933 in Suriname geboren en op mijn Culturele antropologie/Niet-westerse sociologie. zestiende kwam ik met mijn ouders en beide In die periode begon ik met mijn onderzoek naar broers naar Nederland. Ons gezin behoorde tot de slavernij. Ik verdiepte mij als een van de eerste de middenklasse. Ik bezocht de middelbare school in wetenschappers in de geschiedenis van de plantages Amsterdam-Zuid, een buurt van heel rijke mensen. Ik was daar de enige zwarte leerling maar ik hoorde er in Suriname. Er was toen al een zwarte docent verbonden aan de afdeling, ik werd de tweede. helemaal bij. Wel werd een klasgenoot uit de Jordaan Na mijn benoeming tot hoogleraar bij dezelfde weggepest, toen ik zelf nog maar drie maanden op afdeling in 1984 was ik de eerste zwarte professor, school zat. ‘Hij hoort hier toch niet thuis’, zeiden de andere hoogleraren waren witte mannen. sommige leerlingen en de leraren deden niets. Het Wel waren er meer vrouwelijke docenten dan in heeft me lang beziggehouden en ik vind het nog de periode toen ik student was. steeds heel erg. In Suriname had dat niet kunnen Onder de vijftien studenten met wie ik begon was het gebeuren. Na een verblijf van een jaar keerden mijn ouders terug aantal vrouwen gering. In de latere studiejaren nam dit verschil tussen het aantal mannen en vrouwen nog naar Paramaribo maar ik bleef met mijn broers in toe doordat enkele vrouwelijke studenten ophielden Nederland. Aan het Muzieklyceum in Amsterdam met de studie in verband met hun huwelijk. Deze kreeg ik enkele jaren vioolles van de vermaarde ongelijkheid gold in sterkere mate ook voor de groep docente Davina van Wely. Na het eindexamen van de van hoogleraren van wie wij colleges hebben gehad, middelbare school begon ik als student sociale wetendat waren mannen. Het waren onder andere de schappen aan de Universiteit van Amsterdam. professoren Sjoerd Hofstra, Arie den Hollander, Ik volgde voornamelijk vakken van Sociologie en André Köbben en Jacques Presser. Antropologie, naast enkele andere vakken zoals Geschiedenis en Sociale psychologie. ‘Ik kan mij niet herinneren Van de ongeveer vijftien studenten met wie ik samen aan de opleiding begon, was ik – net als op school – dat mijn huidskleur of afkomst de enige zwarte student. Wel was er ook een student een rol heeft gespeeld’ die mij vertelde dat zijn moeder van Indonesische afkomst was. Maar hij stopte na een jaar met de studie. Ik heb tijdens mijn studie veel geleerd en vond de hoorcolleges zeer interessant. Veel belangstelling had Etnische tegenstellingen waren er niet echt in die tijd. ik voor de colleges van professor Presser over de In Suriname hadden we een heel positief beeld van Tweede Wereldoorlog en over de Joden in Nederland. Nederland en Surinamers waren veruit de grootste Zou mijn gevoeligheid voor dit onderwerp kunnen groep immigranten in Nederland. En als er toch eens samenhangen met het feit dat ik in Suriname ben iets was dacht ik aan mijn vader. Hij zei altijd: geboren, een land waar Joden, moslims, christenen ‘Je moet niet zeuren, je moet doorgaan’. Dat vond ik en hindoes vreedzaam naast en met elkaar leven? als kind niet altijd leuk, maar ik heb er later veel aan In Paramaribo, de hoofdstad van Suriname, staan de teruggedacht. moskee, het bedehuis van de mohammedanen, en de Gedurende de opleiding, die zes of zeven jaar duurde, synagoge van de Joden al heel lang naast elkaar. kan ik mij niet herinneren dat mijn huidskleur of Die grote interesse kan ook mijn frequente contacten mijn afkomst een rol heeft gespeeld bij contacten met met Gerhard Durlacher, een van mijn medestudenten, de witte medestudenten, en evenmin bij mijn verklaren. Ik ben lang met hem bevriend geweest. contacten met witte studenten van andere faculteiten. Hij was van Joodse afkomst en werd tijdens de Tweede Studenten hadden geen inspraak wat betreft de keuze Wereldoorlog samen met zijn ouders naar Duitsland van de literatuur, de studielast en studienormen, zoals afgevoerd. Later kwam hij alleen naar Nederland dat in latere jaren wel is voorgekomen. De tentamenterug. Hij heeft mij tijdens onze studie veel verteld literatuur vond ik vrij veel, maar we maakten geen over de verschrikkingen in Duitsland, die op mij een bezwaar tegen de vele boeken die we moesten lezen. diepe indruk hebben gemaakt. Ik was zeer geschokt, Onderling spraken wij studenten uitvoerig met elkaar ik had dat niet eerder gehoord. ‘Mensen in Nederland over de boeken en over de stof die tijdens de colleges willen mijn verhalen niet horen’, zei hij eens tegen mij. door de professoren was behandeld. Nu heb ik soms Toen ik mijn moeder over hem vertelde zei ze: het gevoel dat we meer zichtbaar hadden moeten zijn ‘Je moet goed luisteren.’ Veel later, in 1995, kreeg in de samenleving. Wij waren abstract en theoretisch Gerhard een eredoctoraat aan de UvA. Toen ik hem bezig maar reflectie op grote maatschappelijke vraagfeliciteerde in de Lutherse Kerk, zei ik: ‘Je hebt me stukken, zoals migratie, is ook nodig. veel verteld.’ Waarop hij zei: ‘Jij luisterde tenminste.’ • Jaren na mijn afstuderen werd ik in 1972 aangesteld
