Grondig 2 - 2020

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

10 - KENTEKEN EEN FEIT 32 - STABIELE BAND VOOR MOBIELE GRAAFMACHINE 34 - BREDE BAND GROOT DRAAGVERMOGEN 38 - VULLEN NIET PLAKKEN 72 - PRAAT MET ELKAAR

2 2020

12/2019

ONZE BELOFTE VOOR 2020:

ZAAI-OP-ZEKER MET ONZE MAISSERVICE Maximale ruwvoergarantie binnen de wettelijke kaders van 2020. Dát is wat wij je telers bieden met onze unieke MaïsService. Kies uit onze topverteerbare maïsrassen en verzeker je klanten van de hoogst mogelijke teeltbescherming door de biostimulerende coating Starcover met Force 20CS tegen bodemplagen én vogelschade. Toch last van vogelvraat?

Dan wordt het maïszaad voor over- of bijzaai 100% vergoed!* Op ruwvoerforum.nl vertellen onze specialisten je er álles over.

*Vraag naar de voorwaarden.

MAAKT MAIS WEERBAAR EN VITAAL DOOR EXTRA WORTELGROEI EN MICROBIËLE BODEMACTIVITEIT

ONZE NIEUWSTE GENERATIE LG31-MAIS MET STARCOVER-FORCE 20CS LG 31.205 top in kVEM/ha zeer vroeg, voor 1 oktober oogsten zonder opbrengstverlies LG 31.214

NIEUW

allerhoogste kVEM/ha vroeg, prima zetmeelopbrengst met goede celwandverteerbaarheid

LG 31.220

NIEUW

allerstevigste vroege massamaïs, superieur in tonnen drogestof/ha

GA OOK VOOR MAXIMALE BESCHERMING. REGISTREER DE LG-MAISAANKOOP VAN JE KLANTEN VIA RUWVOERFORUM.NL

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra.

Je kunt je via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres Cumela Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat Cumela Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 91,- per jaar / Buitenland € 125,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

REDACTIONEEL Rijvaardiger Het is toch altijd weer een mijlpaal als zoon of dochter het rijbewijs heeft gehaald. Een bijzonder moment, zeker als je er voor het eerst naast zit. Dan begint het namelijk pas. We weten zeker dat iedereen dan wel een keer een rembeweging heeft gemaakt vanaf de bijrijdersstoel. Of dat je de gedachte hebt: waarom zo hard op die rotonde afrijden. Even meerijden hoort bij het begin.

Als sector hebben we met het kenteken nu ook een soort rijbewijs gehaald. Straks staat in alle dossiers dat er ook gereglementeerd (land)bouwverkeer is dat met een snelheid van 40 kilometer per uur over de weg mag. Het opent nieuwe mogelijkheden, want ambtenaren hielden doorgaande wegen angstvallig gesloten voor voertuigen die maar 25 kilometer per uur mogen rijden. Zo heeft onze beleidsmedewerker verkeer het meegemaakt dat de enige weg naar een polder, die door een woonwijk ging, gewoon werd versmald naar 2,55 meter. Van landbouwverkeer bleek de verantwoordelijke ambtenaar nog nooit te hebben gehoord, laat staan van rondwegen toegankelijk maken.

Dat zal niet direct veranderen als straks de eerste kentekens op de kraan of trekker zijn geschroefd, want ook het ambtenarenkorps moeten leren en wat angsten overwinnen.

Wordt de verkeersdoorstroming niet slechter als we trekkers op de rondweg laten rijden tussen de vrachtauto’s en forenzen met haast? Het zal dus niet allemaal direct geregeld zijn als we met kentekens rond rijden. Daarvoor draaien ambtelijke molens nu eenmaal te traag. Die traagheid geeft overigens ook nog wat kansen, want nu, in de overgangsregeling, kun je nog aanhangers met een breedte van drie meter aanschaffen.

Die kunnen straks een kenteken krijgen en mogen dan nog zeker tien jaar de weg op.

We zien overigens dat onze sector de afgelopen jaren al flink heeft voorgesorteerd op de nieuwe regelgeving. Trekkers die harder kunnen dan 40 kilometer per uur worden minder verkocht, trekkers en aanhangers zijn steeds meer uitgerust op vrachtwagenniveau en de zaken zijn technisch goed op orde voor een veilige verkeersdeelname.

Het kenteken is daarom vooral een opmaat voor meer ruimte op de weg. Op dat vlak zal er nog heel wat werk moeten worden verzet om één en ander geregeld te krijgen.

Met een goed perspectief, want nu is er eindelijk de mogelijkheid om te zorgen dat grote en brede voertuigen in gemeenten met een rondweg niet meer langs scholen en winkelend publiek hoeven. Wij zijn daarin als sector de komende tijd die nuttige bijrijder.

Dat moet even om ervoor te zorgen dat Nederland op termijn ervaart dat het halen van het kentekenkaartje zijn nut bewijst.

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela Nederland beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Team Grondig Gert, Marijke,Toon, Herma en Lisette

GRONDIG 2 2020

3

Kom donderdag 19 maart naar onze: • Feestelijke opening van ons kantoor • Presentatie nieuwe huisstijl • Algemene Ledenvergadering 2020 De persoonlijke uitnodiging volgt binnenkort.

Cumela Nederland Nijverheidsstraat 13 3861 RJ Nijkerk

Postbus 1156 3860 BD Nijkerk T (033) 247 49 00

E info@cumela.nl I www.cumela.nl

INHOUD 3 Redactioneel 6 In Actie: aardperen rooien 9 Commentaar 10 Kenteken (land)bouwvoertuigen in aantocht 14 Vrouw & Visie: Marjan Straathof 18 Sterk Werk: Gebr. De Boer

Ondernemen met

mensen 22 28 32 34 38 40 44 46 48 50 52 54 57 57

Profileren: Baks Civiel- en Cultuurtechniek Borculo Grondig.com Nieuwe Nokian Ground Kare-band Banden voor bemestingsapparatuur TireJect repareert band van binnenuit Forse tandem troeft tridem en dumper af BEVRI Banden ziet toenemende aandacht voor bodem Terranimo berekent gewenste bodemdruk Volvo EC300E Hybrid Voorkom oranje velden Sturen op eiwit Slim en Digitaal: Rovecom Economie In kort bestek

58 59 60 60 61 64 65 66 68 70 72 75 76 80 82

Cumelaria Gekruid Machtig Mooi: Teus Lagerweij, Renswoude Cumela.nl Voorzitter Toolbox: werk(stress), rust en ontspanning CAO & Zo Lachen, luisteren en leren bij workshops Inspiratiedagen Bedrijfsoverdracht deel 4: verkenning en haalbaarheid B(r)anden verzekerd?

Tien tips voor communicatie binnen je bedrijf Nieuwe versie VKL 2020 Vragen over de cao LEO of cao Bouw & Infra?

Meer vraag naar certificaat BRL 9335 Grondbank Bedrijvig

Ondernemen met

vaktechniek

Ondernemen met

cumela

Grondig 3 ontvang je op vrijdag 27 maart

GRONDIG 2 2020

5

ondernemen met

mensen

6

GRONDIG 2 2020

BEDRIJF IN ACTIE

Aardperen rooien Eind januari rijdt de Dewulf 3060 van agrarisch loonbedrijf Corné Vinke nog door het land. Een opvallend plaatje. Er is hier echter geen sprake van een uitzonderlijk late aardappeloogst. “We zijn nu eerder dan vorig jaar met rooien”, zegt Vinke. Het gaat hier echter wel om een bijzonder gewas, namelijk aardperen, een zogenaamde vergeten groente.

Het eerste wat opvalt zodra de akker in zicht komt, zijn de houtige staken die boven de grond uitsteken en de houtsnippers die in het land liggen op plaatsen waar al is gerooid. Een typisch kenmerk van dit gewas, dat ook wel een knolzonnebloem wordt genoemd. In Nederland komen er echter vrijwel nooit gele bloemen aan.

“Een uitdaging”, noemt Vinke het houtige loof van het gewas. “Het loof kan drie meter hoog worden. We oogsten dit gewas nu voor het vierde jaar op rij. In het begin reed eerst de boer er twee keer met de loofklapper doorheen en daarna klapten wij voorop de rooier ook nog een keer. Het nadeel hiervan was dat de ruimte tussen de ruggen zich vulde met de snippers.

Dat veroorzaakte nogal eens verstopping in de bek. Nu rijdt de boer er eerst met de hakselaar doorheen, waardoor het loof over grote afstand wordt weggeblazen. Het laatste beetje klappen wij daarna nog een keer. Het beetje loof dat dan nog achterblijft, veroorzaakt geen problemen meer.”

Een andere uitdaging die het gewas oplevert, wordt veroorzaakt door de vorm. Het zijn geen gelijkmatig ronde vormen, zoals aardappelen, maar onregelmatige bollen met een soort stok eraan, die variëren in maat en vorm. “Wij hebben ook nog het nadeel dat we rooien voor de industrie, die het bijvoorbeeld gebruikt voor de productie van babyvoeding. Dit product moet brandschoon worden aangeleverd. Rooi je voor het verssegment, dan mag er veel meer grond worden meegerooid, omdat de aardperen dan beter te bewaren zijn.”

Om het gewas te kunnen rooien, heeft Vinke aanpassingen gedaan aan de rooier. “Het scheelt dat deze soort niet tussen de ruggen groeit. Dat was bij een ras dat eerder werd gebruikt wel zo.” Toch is het nodig om de rooimachine aan te passen. “Het gaat om kleine aanpassingen aan de egelbanden.

Zo is de onderste egelband steiler afgesteld. Bij de bovenste egelband is de keerrol weggehaald, want anders loopt het bovenin steeds vol. Door dit te doen, kan het product weer terug over de egelband de rooier invallen”, legt Vinke uit. Op de foto’s is dat terug te zien, want daar hangt nu een blauw doek, waardoor de aardperen weer in de machine vallen.

Het rooien gebeurt met twee rooiers, waarop ook nog twee medewerkers per rooier staan die aan het kluiten rapen zijn. “De eerste partijen van de 6,5 hectare hebben we in kisten gerooid, daarna zijn we overgestapt op containers.”

Dankzij de lichte grond verloopt het rooien vlot. “Vorig jaar konden we pas in maart rooien, dus nu zijn we vroeger, ook omdat eind januari of begin februari de fabriek stopt met de verwerking van de aardperen. Over de opbrengst zegt Vinke dat de boer tevreden was. Zelf wordt de dienstverlener per uur betaald, waardoor het er minder toe doet dat dit product duidelijker lastiger te rooien is dan bijvoorbeeld aardappelen.

TEKST & FOTO”S:Herma van den Pol

GRONDIG 2 2020

7

“Advies zet ik om in concrete afspraken en verzekeringen!”

Michael Balvers, relatiebeheerder zakelijke markt

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren!

VERZEKERINGEN BV

www.cumelaverzekeringen.nl • (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Een tipje van de sluier…

“Wij informeren, verbinden, ontzorgen en ondersteunen cumelabedrijven en zorgen voor een gezonde sector, nu en in de toekomst.” Deze krachtige zin staat op de nieuwe website van Cumela, die op donderdag 19 maart wordt gelanceerd.

Informeren. Dat doe ik bij dezen. Noteer 19 maart in je agenda voor de algemene ledenvergadering in Nijkerk. Als lid heb je de hoogste zeggenschap binnen de vereniging. Laat je stem horen, stel de vraag die je altijd al hebt willen stellen of kom met een idee om samen te werken aan een gezonde sector.

Informeer ons over dat wat jij belangrijk vindt in de belangenbehartiging in de breedste zin van het woord.

Op 19 maart vindt ook de lancering van de nieuwe website en huisstijl plaats en kun je een rondje lopen door het verbouwde pand van Cumela. Een nieuwe website, zodat je de informatie beter vindt en gemakkelijker kunt lezen op je mobiel. Het is een professionele website met een praktische aanpak in een nieuwe huisstijl. Een huisstijl met pit, lef en trots. Sympathiek, respect, gelijkheid, eerlijk, hard werken en samen doen zijn termen die de website en huisstijl goed omschrijven. Ook het verbouwde pand straalt dat uit. Ontmoet daar op 19 maart de Cumela-medewerkers die jou informeren, verbinden, ontzorgen en ondersteunen.

Erna Berends MT-lid

Ontzorgen. Bel de Ondernemerslijn en laat je als ondernemer ontzorgen. In januari 2020 zijn er vier procent meer vragen gesteld aan de Ondernemerslijn ten opzichte van 2019. Ontzorgen doen we door de vraag achter de vraag te achterhalen, niet alleen bij de Ondernemerslijn, maar ook bij Cumela Verzekeringen en Cumela Advies. Op 19 maart ervaar je hoe en waar dit in Nijkerk plaatsvindt. Ook dan kun je je vragen stellen.

Ondersteunen. Wij staan jou als ondernemer en jouw bedrijf bij. Dat betekent dat we kritisch zijn, soms vragen stellen die niet leuk zijn en antwoorden geven die eerlijk zijn, maar die je als ondernemer misschien niet altijd wilt horen. Ondersteunen kan als bespreekbaar is wat er speelt en daarom stellen wij die niet leuke vraag, geven wij niet altijd het gewenste antwoord, maar ervaar je het als een nuttig gesprek.

Verbinden. Dat gebeurt op de Inspiratiedagen, Contactdagen en studieclubavonden en op de algemene ledenvergadering. Daar krijg jij als lid de kans om verbinding te leggen met collega’s, Cumela-medewerkers, inspirerende sprekers of gastbedrijven. Wij verbinden ook de overheid aan onze sector en de leden aan de overheid. Verbinding resulteert in nieuwe zienswijzen, andere inzichten en in samen krachtiger optrekken.

Ervaar ook dat op 19 maart. Graag tot dan!

GRONDIG 2 2020

9

ondernemen met

vaktechniek mensen

HOOFDARTIKEL

Kenteken (land) bouwvoertuigen in aantocht Alle regels op een rij Eind januari heeft de Tweede Kamer met grote meerderheid voor het wetsvoorstel voor de registratie- en kentekenplicht van (land)bouwvoertuigen gestemd. Gezien de lange voorgeschiedenis mag het een historisch besluit worden genoemd, ook ­omdat Nederland momenteel nog het enige land in Europa is dat geen kentekenplicht voor trekkers heeft.

Met 125 stemmen voor en 25 tegen heeft de Tweede Kamer op 28 januari 2020 voor het wetsvoorstel gestemd. Alleen PVV, SGP en Forum voor Democratie stemden tegen. Het wetsvoorstel ligt nu voor behandeling bij de Eerste Kamer. We zetten op een rijtje wat er de komende tijd moet gebeuren en hoe je hier als bedrijf het best op kunt inspelen.

Bestaande voertuigen Na invoering van de wet moeten alle bestaande landbouwtrekkers en motorrijtuigen met beperkte snelheid die op

10

GRONDIG 2 2020

de openbare weg rijden worden geregistreerd bij de RDW. Ook bestaande landbouwaanhangwagens en getrokken werktuigen waarmee harder dan 25 km/u wordt gereden, moeten worden geregistreerd. Aanhangwagens met een leeggewicht van meer dan 3500 kilo die geen remmen hebben, kunnen niet worden geregistreerd. Gedragen werktuigen in de hefinrichting zijn geen voertuigen en kunnen niet worden geregistreerd.

Tijdens het zogenaamde conversietraject w ­ orden de (land) bouwvoertuigen administratief geregistreerd en niet gekeurd of geschouwd. Uitgangspunt is dat alle bestaande voertuigen

nu al legaal op de weg rijden en dat mogen ­blijven doen. Het conversietraject duurt ongeveer negen tot twaalf maanden en start direct na invoering van de wet. Het is zaak om in deze periode alle bestaande (land)bouwvoer­tuigen die op de weg rijden te registreren. Ná de conversie­periode een bestaand voertuig registreren kan wel, maar heeft als groot nadeel dat het bestaande voertuig dan wel bij een RDW-­keuringssysteem moet worden goedgekeurd. Dit brengt e ­ xtra kosten met zich mee, die algauw het tienvoudige zijn van de registratiekosten van € 18,- per bestaand voertuig via het c­ onversietraject.

Nieuwe voertuigen Alle nieuwe (land)bouwvoertuigen die na invoering van het wetsvoorstel worden verkocht, zijn bij aflevering geregistreerd en hebben een kentekenplaat. Bij de invoering komt er ook een nieuwe voertuigcategorie, namelijk mobiele machines.

Onder mobiele machines vallen alle nieuwe zelfrijdende werktuigen, zoals bietenrooiers, maaidorsers, hakselaars, graafmachines en wieladers. Alle bestaande zelfrijdende werktuigen blijven onder de categorie motorrijtuigen met beperkte snelheid vallen.

Goedkeuring Nieuwe (land)bouwvoertuigen die na invoering van de wet worden verkocht, moeten een goedkeuring hebben voordat zij kunnen worden geregistreerd bij de RDW. Voor landbouwtrekkers is dat een EU-typegoedkeuring, voor de meeste a­ ndere (land)bouwvoertuigen is dat een individuele goed­ keuring door de RDW. De goedkeuringseisen voor landbouwaanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken zijn, net als die voor de landbouwtrekkers, gebaseerd op de Ver­ ordening 167/2013, met daarin de eisen voor landbouwvoertuigen. Voor mobiele machines komt er een eenvoudige individuele goedkeuring, zoals de controle op de CE-markering, de aanwezigheid van een motorcertificaat, de verlichting en de banden en een remproef.

Wijze van registreren Bestaande (land)bouwvoertuigen kunnen digitaal worden geregistreerd via de website van de RDW. Door middel van eHerkenning maakt de eigenaar zich bekend bij de RDW om de gevraagde voertuiggegevens in te voeren.

Voor de registratie van bestaande (land)bouwvoertuigen in het conversietraject moeten de onderstaande gegevens ­worden geregistreerd: • VIN oftewel chassisnummer • Merk • Type (indien bekend) • Handelsbenaming • Europese voertuigcategorie • Nationale voertuigsoort (indien MMBS) • Bouwjaar (voor mogelijke afgifte van historische kentekenplaten) • Maximumconstructiesnelheid • Brandstof (maximaal twee) • Vermelding of het voertuig is voorzien van een grensverkeerkenteken

Samenvatting wet registratie- en kentekenplicht (land)bouwvoertuigen Registratieplicht voor alle bestaande • landbouwtrekkers; • motorrijtuigen met beperkte snelheid; • landbouwaanhangwagens (voor transport) die sneller rijden dan 25 km/u; • verwisselbare getrokken uitrustingsstukken (getrokken werktuigen) die sneller rijden dan 25 km/u.

Uitzonderingen registratieplicht • (Land)bouwvoertuigen die nooit op de openbare weg komen.

• Voertuigen waarvoor de bestuurder geen T-rijbewijs nodig heeft. Hieronder vallen motorrijtuigen met beperkte snelheid of mobiele machines, in transportstand smaller dan 1,30 meter, ingericht voor maaien, onkruid bestrijden, vegen, sneeuw ruimen, gladheid bestrijden of hondenpoep verzamelen en geen koppeling hebben voor een aanhangwagen en heftrucks smaller dan 1,30 meter.

• Smalspoortrekkers voor fruittreintjes die worden gebruikt tussen 1 juli en 30 november.

• Landbouwaanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken waarmee niet harder wordt gereden dan 25 km/u.

• Meeneemheftrucks.

• Voertuigen met een maximumconstructiesnelheid van 6 km/u (bijvoorbeeld hoogwerkers).

• Asfaltfreesmachines, asfalteermachines en walsen.

Kentekencard Na registratie en tenaamstelling bij de RDW ontvangt de eigenaar een kentekenbewijs op creditcardformaat, oftewel een kentekencard. De kosten zijn € 18,-. Met de kentekencard kan de eigenaar een kentekenplaat laten maken bij de automaterialenhandel. De kosten van de kentekenplaat liggen rond de € 12,-. Hiermee komen de eenmalige kosten van registratie en kentekenplaat op € 30,- per bestaand (land)bouwvoertuig.

Voor nieuwe (land)bouwvoertuigen kost de kentekencard € 51,10 plus nog een kentekenplaat van ongeveer € 12,-, dus totaal rond € 63,- per voertuig.

Uitzonderingen registratieplicht (Land)bouwvoertuigen die nooit op de openbare weg komen, hoeven niet te worden geregistreerd. Ook voertuigen waarvoor de bestuurder geen T-rijbewijs nodig heeft, zijn niet registratieplichtig.

Snelheidsverhoging Na invoering van de wet wordt de maximumsnelheid voor (land)bouwvoertuigen verhoogd van 25 naar 40 km/u. Om sneller dan 25 km/u te mogen rijden, moeten het trekkende voertuig en het getrokken materieel zijn voorzien van een kenteken. De snelheidsverhoging is een belangrijke voorwaarde om bepaalde rondwegen en doorgaande wegen die nu gesloten zijn voor (land)bouwvoertuigen open te stellen. Op wegen binnen de bebouwde kom zonder vrijliggende fiets­ paden blijft de maximum snelheid 25 km/h.

GRONDIG 2 2020

11

ondernemen met

mensen

Kentekenplicht De verplichting om een kentekenplaat te voeren, wordt gefaseerd ingevoerd. Er moet één kentekenplaat aan de achterzijde van het voertuig worden gemonteerd. Wanneer door een gedragen werktuig de kentekenplaat van de trekker niet zichtbaar is, moet er op het werktuig een witte kentekenplaat met hetzelfde kenteken worden gemonteerd. Vanaf 1 januari 2025 geldt er een generieke kentekenplicht en moeten alle (land) bouwvoertuigen op de openbare weg verplicht een kentekenplaat voeren. Op alle trekkende voertuigen moet dan een gele GAIK-plaat zitten.

Geregistreerd getrokken materieel (met eigen kentekenbewijs) voert dan ook een gele GAIK-plaat. Niet-geregistreerde landbouwaanhangwagens en getrokken machines voeren een witte volgplaat. Het kentekennummer op de witte volgplaat hoeft niet hetzelfde te zijn als die op het trekkende voertuig. Wel moet het kenteken overeenkomen met een ander trekkend voertuig van dezelfde eigenaar.

Kentekenplaat voeren Na invoering van de wet moeten bepaalde (land)bouwvoertuigen wel al direct een kentekenplaat voeren. Een gele GAIK-kentekenplaat is direct verplicht voor: • landbouwtrekkers die apk-plichtig zijn; • landbouwtrekker en motorrijtuigen met beperkte snelheid die sneller rijden dan 25 km/u; • landbouwaanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustings­ stukken die sneller rijden dan 25 km/u; • het (land)bouwvoertuig dat een ontheffing heeft; • het (land)bouwvoertuig dat in het buitenland rijdt.

Apk-plicht Een belangrijke reden voor invoering van de wet is de implementatie van de Richtlijn 2014/45/EU (apk-richtlijn). Die bepaalt dat landbouwtrekkers die sneller kunnen rijden dan 40 km/u apk-plichtig zijn. De apk-verplichting geldt zowel voor bestaande als voor nieuwe landbouwtrekkers. Voor de apk geldt dat de trekkers om de twee jaar moeten worden gekeurd. En om nog een misverstand te voorkomen: de maximumsnelheid voor apk-plichtige trekkers is ook 40 km/u. Ook al kunnen ze harder rijden, ze mogen het niet.

Tachograaf De Europese Verordening 561/2006 bepaalt dat wegvervoer van goederen met voertuigen of voertuigcombinaties van meer dan 3,5 ton tachograafplichtig is. De tachograaf geldt zowel voor eigen vervoer als voor beroepsvervoer. Agrarisch vervoer is vrijgesteld van de tachograaf.

Er is wel een belangrijke uitzondering: vervoer met voertuigen met in het kentekenbewijs een maximumconstructiesnelheid van 40 km/u is niet ­tachograafplichtig. Onze inschatting is dan ook dat daarom de meeste ­cumelabedrijven hun snelle trekkers zullen begrenzen op 40 km/u en deze snelheid laten opnemen in het kentekenbewijs.

Opgave maximumconstructiesnelheid

GV-kenteken

Voor bestaande (land)bouwvoertuigen is de opgave van de maximumconstructiesnelheid door de eigenaar leidend. Ook als de RDW kan ­nagaan dat het bijvoorbeeld om een 50 km/u-trekker gaat, is toch de opgave van de eigenaar leidend. De trekker kan in de tussentijd zijn begrensd op 40 km/u en dat hoeft bij de registratie niet te worden aangetoond.

Het lijkt misschien verleidelijk om 40 km/u op te geven en de snelle trekker niet te begrenzen. Dit raden we echter ten strengste af. ­Wanneer de politie constateert dat de trekker harder rijdt dan de maximum­ constructiesnelheid in het kentekenbewijs is er sprake van een opgevoerd voertuig. Opgevoerde voertuigen kunnen een zogenaamde WOKstatus (Wachten Op Keuring) krijgen en mogen dan niet meer rijden.

Het voertuig moet dan eerst door de RDW worden gekeurd.

De bestaande GV-kentekens blijven in principe bestaan. Wel ­moeten eigenaren van bestaande voertuigen met een GV-kenteken deze ­

TEKST & FOTO‘S: Hero Dijkema

T- en L-kentekens Voor de (land)bouwvoertuigen komen er twee speciale series kentekens.

Alle landbouwtrekkers, motorrijtuigen met beperkte snelheid en mobiele machines krijgen een kenteken beginnend met T, dan drie cijfers en twee letters (T-123-BB). De T correspondeert ook direct met de verplichting voor de bestuurder om een T-rijbewijs te hebben. Alle geregistreerde getrokken voertuigen krijgen een kenteken beginnend met L, dan drie cijfers en twee letters (L-123-BB). Getrokken voertuigen met een witte volgplaat hebben daarop wel een T-kenteken van een trekkend voertuig staan.

Geregistreerde aanhangwagens krijgen een eigen gele kentekenplaat. Deze is herkenbaar aan de L waarmee het kenteken begint. Met deze plaat mag je 40 km/u rijden.

12

­ enmalig opnieuw te naam stellen bij de RDW. Een GV-kenteken is een e persoonsgebonden kenteken en niet voertuiggebonden, zoals de reguliere kentekens. Bij verkoop dient het GV-kenteken bij de RDW te worden ingeleverd. De eenmalige tenaamstelling van een bestaand voertuig met GV-kenteken kost € 10,40.

GRONDIG 2 2020

Een niet-geregistreerde aanhangwagen krijgt een witte kentekenplaat. Op deze plaat moet een kenteken staan van een (land)bouwvoertuig dat op het bedrijf is geregistreerd. Met een witte plaat mag je maximaal 25 km/u rijden.

Het trekkerkenteken is geel, hoort bij een trekker en kan niet worden gewijzigd. Kentekens van tractoren en zelfrijdende werktuigen beginnen altijd met de letter T.

BERGMANN Universeel-low-bed strooier TSW 2140 E Met de 480/95 R50 bandenmaat met zeer grote voetprint bij een lage bandenspanning voorkomt u schadelijke bodemverdichting

48 cm

120 cm

Zeer grote voetprint

REESINK Agri

uw partner in agribusiness

Meer informatie? www.reesinkagri.com of bel/app met productspecialist Rik Massier – 06 - 83 80 29 58 Volg ons ook op social media

• • • • • • •

Bandenmaat: 480/95 R50 Conische laadbak Rechte wanden Plaatsspecifiek strooien Cardan-aandrijving ISOBUS-bediening Weeginrichting

ondernemen met

mensen

VROUW & VISIE

Een aantal jaren geleden was ze een jaar mede-ondernemer op het bedrijf van haar vader. Toen zat ze nog regelmatig op de trekker of shovel. Nu is ze directeur global marketing bij Dept. Ze ziet dat cumelaondernemers weinig aan marketing en communicatie doen. “Terwijl er tegenwoordig zoveel mogelijkheden zijn. Het is een kwestie van beginnen en verbeteren. Dan leer je het vanzelf.”

Beginnen en verbeteren Marjan Straathof , directeur global marketing Dept Als ze vertelt over de tijd op het loonbedrijf van haar vader (Theo Straathof in Mijdrecht; red.) stralen haar ogen nog steeds. “Als meisje van vier liep ik daar al rond en nadat ik mijn trekkerrijbewijs had gehaald, ging ik gewoon met de jongens mee het veld in. Dat vind ik nog steeds mooi werk, waarbij er echt iets uit je handen komt.”

Een aantal jaren geleden heeft ze ook nog even meegedraaid op het bedrijf en daar de marketing opgepakt. Met in het achterhoofd de gedachte om eventueel verder te gaan in het bedrijf. “Ik vond het hartstikke mooi, gewoon met de jongens in de kantine zitten en over het werk praten, maar aan de andere kant benauwde het me ook. Er waren weinig mogelijkheden om te groeien en dat betekent dat je veel van hetzelfde blijft doen. Ik was bang dat ik daar mijn ambitie niet in kwijt zou kunnen. Daarom heb ik toen besloten om voor mezelf te gaan werken in de marketing en communicatie, een vakgebied waarin ik daarvoor ook actief was.”

Het resultaat van die stap is dat ze nu directeur global marketing is bij Dept, een relatief jong bedrijf dat zich vooral bezig houdt met online-marketing. “Daarvoor hebben we alles in huis, van het ontwikkelen van plannen tot het bouwen van websites en het uitvoeren van acties”, vertelt ze. Het bijzondere aan het bureau is volgens haar dat alle 1500 werknemers gewend zijn om digitaal te denken. “Wij zijn ontstaan vanuit kleinere bedrijven die alles op het gebied van online marketing deden. In Dept zijn die allemaal bij e ­ lkaar gebracht.

Dat maakt dat wij op een heel andere ­manier naar marketing kijken. Bij ons moet het vooral snel, dus plannen maken en uitvoeren. Niet maandenlang denken over campagnes met een dure voorbereiding.”

“Klanten vinden het leuk om te horen hoe het met je gaat” Juist die mogelijkheden om met nieuwe media snel te werken, bieden ook kansen voor cumelabedrijven, denkt ze.

“Je hebt nu veel meer mogelijkheden om te communiceren met je klanten. Bijvoorbeeld Facebook is in jullie wereld nog

14

GRONDIG 2 2020

heel populair. Bij ons type bedrijven en de werknemers is dat ­helemaal uit, maar ik zie dat het elders nog volop leeft.

Daar kun je op een simpele manier van profiteren.”

Ze ziet Facebook vooral als een manier om het bedrijf te profileren. “Je kunt er op een laagdrempelige manier klanten en andere mensen in de omgeving van je bedrijf mee bereiken.

Het hoeft ook helemaal niet ingewikkeld. Plaats gewoon regelmatig een bericht over waarmee je bezig bent, over de nieuwe machine die je hebt gekocht of een bijzondere klus.

Ze beseft dat het vaak moeilijk is om het effect van dergelijke acties en de tijd die je erin steekt te meten, maar vindt het toch belangrijk om te doen. “Mensen en dus ook klanten vinden het leuk om te horen of te zien hoe het gaat. Wees daarin ook persoonlijk. Laat gewoon zien dat je als ondernemer zelf even op de kraan zit of met de schop aan het werk bent.”

Tonen wat je doet, is niet alleen voor klanten en de omgeving belangrijk, stelt ze. “Het werkt ook voor je medewerkers. Die zijn trots om voor je bedrijf te werken. Voor hen is het leuk dat ze positief naar voren komen op Facebook of LinkedIn en dat zet het zelf vervolgens kunnen delen op hun tijdlijn.”

Een ander voorbeeld van simpele marketing zijn de kerstkaarten die haar vader altijd voor het bedrijf verstuurde.

“Een buurjongen van ons is illustrator en die maakte er altijd iets bijzonders van. Elk jaar waren niet alleen de klanten, maar ook de medewerkers nieuwsgierig hoe de kerstgroet eruit zou zien. Daarin zit ook iets van trots, dat hun bedrijf bijzonder is.”

Dit soort acties hoeft tegenwoordig helemaal niet moeilijk te zijn, benadrukt ze. “Maak gewoon een simpel filmpje voor Facebook. Bijna iedereen heeft wel iemand die het leuk vindt om filmpjes of foto's te maken met zijn telefoon.

Vraag die om met het personeel een kerstwens te maken en post die op Facebook. Stop er wel wat humor in, want dat werkt altijd goed.”

Dat iets er niet helemaal strak uitziet, is volgens haar geen probleem. “Dat is het mooie van internet: het hoeft niet ­allemaal perfect. Het is belangrijker dat het leuk en origineel is. Het is een kwestie van beginnen en verbeteren. Dan krijg je er vanzelf handigheid in.”

Wie is Marjan Straathof?

Marjan Straathof was al op jonge leeftijd betrokken bij het loonbedrijf van haar vader. Daar leerde ze trekker rijden en werkte ze als scholier regelmatig mee. Ze heeft nog een jaar op het bedrijf gewerkt en daar de marketing opgepakt. Dat vond ze op dat moment te beperkt en is daarop aan het werk gegaan als zelfstandig ­marketingen communicatieadviseur. Sinds vijf jaar werkt ze voor Dept, een wereldwijd opererend communicatiebureau met meer dan 1500 werknemers. Hier is ze directeur global marketing. Achter het bedrijf zitten grote financieringsmaatschappijen, die de afgelopen jaren de snelle groei mogelijk hebben gemaakt.

Op donderdag 19 maart spreekt ze tijdens het openbare gedeelte van de algemene ledenvergadering van Cumela Nederland. Tijdens deze bijeenkomst worden de nieuwe huisstijl en website van Cumela en Grondig gepresenteerd. Marjan zal spreken over hoe je binnen het cumelabedrijf op een simpele en eenvoudige manier kunt werken aan marketing en communicatie. En ook hoe internationale bedrijven dat doen, maar daar soms ook de mist mee ingaan.

­ Ze raadt ondernemers ook vooral te laten zien waar ze goed in zijn. “Wees open en niet bang voor na-apers. Dat doen ze toch wel. Je kunt beter gewoon claimen dat je de eerste bent met een oplossing. Daarmee profileer je het bedrijf. Voor dat soort boodschappen is LinkedIn ook een perfect podium.

Als bedrijf moet je daar regelmatig wat posten, omdat daar veel professionals zitten. Dat is dus het podium om extra ­opdrachtgevers te vinden.”

“Wees niet bang voor na-apen.

Claim vooral dat je de eerste bent met die oplossing.”

??

Hoewel marketing op veel bedrijven een bijna onbekend woord is, raadt ze iedereen aan daar toch tijd en geld voor vrij te maken. “Je kunt er niet op blijven vertrouwen dat klanten wel terugkomen, want wat als dat plotseling niet meer gebeurt? Het hoeft niet veel geld te kosten, als je er maar mee bezig bent. Laat jezelf zien, doe het veel en vaak en hou het vooral leuk.”

TEKST & FOTO: Toon van der Stok

GRONDIG 2 2020

15

Dé specialist in landbouwbanden!

Voor een deskundig advies over landbouwbanden is Profile Car- & Tyrecenter Rinus Roon het juiste adres. Wij hebben uitgebreide kennis van en jarenlange ervaring met specifieke problemen waarmee de landbouwmechanisatie te kampen heeft. Denk aan problemen zoals tractie, de berekening van de juiste voorloop, de levensduur en structuurbederf. Tevens kunt u bij ons terecht voor aankoop, snelle levering, montage en reparatie van nieuwe en gebruikte landbouwbanden en -wielen.

KO OP SNEL EN VO ORDELI G VI A:

WWW.RINUSROON.NL

VESTIGING ZIERIKZEE VESTIGING MIDDELHARNIS

VISSERSDIJK 46, 4301 ND, ZIERIKZEE LORENTZ 11, 3241 LX, MIDDELHARNIS

T. 0111 - 417040 T. 0187 - 483954

ONLINE VEILING AGRARISCHE MACHINES LOONBEDRIJF W. ARTS B.V. wegens bedrijfsbeëindiging

Fendt tractoren 824, 722, 712 en 512, Krone hakselaar BIGX 770, Veenhuis JMSB kipper 3 asser met wisselchassis, mesttank opleggers, Merlo TF38 7-120 verreiker, Liebherr wiellader, zaaimachines, silagewagens, containers, etc.

SLUITING: woensdag 4 maart om 19:00 uur | BEZICHTIGING: zaterdag 29 februari (10:00-16:00) ADRESSEN: Munnikenheiweg 36, 4879 NG Etten-Leur | Lindelaan 30, 5844 AG Stevensbeek WWW.TROOSTWIJKAUCTIONS.COM

STERK WERK Onderscheiden en samenwerken

ondernemen met

mensen

Loonbedrijf Gebr. De Boer, Lottum Je onderscheiden van de massa, maar tegelijkertijd ook daar waar dat kan de samenwerking zoeken, kan dat binnen één onderneming. Ja, dat kan, zo bewijzen Niek en Rob de Boer van loonbedrijf Gebr. De Boer uit Lottum. “De diversiteit die je hier in het landschap ziet, zie je ook in ons bedrijf terug”, aldus Niek.

Het loonbedrijf van de gebroeders De Boer wordt omgeven door boomkwekerijen. Ook staan her en der bessenvelden en vindt er akkerbouw plaats. “We hebben geleerd om met het landschap mee te veren”, zegt Niek de Boer. Samen met zijn broer Rob runt hij sinds 2015 het bedrijf. Rob vult aan dat deze diversiteit goed bij het bedrijf past. “We hebben ervoor gekozen om ons te onderscheiden door andere dingen te doen dan de massa”, zegt hij. Het is ook iets wat door de jaren heen zo is gegroeid. “Het bedrijf werd ooit opgezet door onze vader en twee ooms. Toen was het al zo dat wanneer er een nieuwe machine werd geleverd deze meteen werd aangepast”, aldus Rob. Een voorbeeld is het opklapbaar maken van de zaaimachine.

18

GRONDIG 2 2020

Voordeel voor klant Rob, die vandaag de dag veel van de technische aanpassingen aan machines voor zijn rekening neemt, zegt dat dit nog steeds gebeurt. “Wij willen graag kwaliteit leveren. Tegelijk zien we dat klanten bij ons komen omdat wij bijvoorbeeld werkzaamheden waar je normaal twee keer voor moet rijden nu in één keer doen. Wij proberen de klanten voordeel te geven van het werk dat wij doen.”

Via het werk dat de mannen voor klanten verrichten, bouwen ze een bepaalde expertise op, die ze vervolgens gebruiken om de machines aan het werk aan te passen. “Dat past bij ons. Wij zijn niet gefocust op het hebben van de grootste machines, maar op het hebben van machines die het beste

Loonbedrijf Gebr. De Boer Het loonbedrijf, dat in 1970 werd opgezet, viert in maart alweer zijn vijftigjarig jubileum. De oprichters waren de drie broers De Boer, vandaar ook de naam van het bedrijf. Rob en Niek zijn de zoons van Piet de Boer en stapten vijftien jaar geleden in het bedrijf toen hun oom besloot te stoppen.

Daarna werd het bedrijf tot 2015 door de vier mannen gerund, maar in 2015 stapten ook Piet en de andere oom eruit. Het is een veelzijdig loonbedrijf, dat werkzaamheden verricht voor de akkerbouw, boomkwekerijen, tuinbouw en maar heel minimaal voor de veehouderij. Ook wordt er af en toe werk gedaan voor het waterschap, zoals begin februari, toen het waterpeil in de Maas behoorlijk steeg. Veruit het meeste werk wordt echter verricht voor kwekers en boeren, waarbij ook een stukje maatwerk komt kijken. Naast het loonbedrijf runnen de broers ook nog een akkerbouwtak en een olieperserij, waar ze in opdracht elke twee weken 500 ton koolzaad persen.

het werk kunnen doen. Als gevolg daarvan is de maaidorser de grootste machine die we nu hebben staan. Ook staat er materiaal van misschien wel dertig jaar oud dat we elke keer weer een beetje aanpassen”, zegt Niek.

Trots wijzen ze op de hakselaar, die nu zo is aangepast dat ze hout kunnen versnipperen. “Iets wat goed past bij het werk hier in de omgeving”, zegt Niek. Zo blijven ze zich onderscheiden en dat is volgens de mannen nodig ook. “Onze lokale klantenkring wordt kleiner en de bedrijven die blijven, worden groter. Dat betekent bijvoorbeeld dat we verder moeten rijden voor bepaalde werkzaamheden. Het vraagt om aanpassingen bij ons.”

Expertise gevraagd Kwaliteit leveren gebeurt niet alleen door het hebben van de juiste machines en materialen, maar ook door het hebben goede medewerkers. Zo moet er bijvoorbeeld goed naar het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen gekeken worden. Niek. “Je wilt namelijk niet dat er koste wat het kost wordt gereden, maar dat er echt rekening wordt gehouden met de wind en andere weersomstandigheden. Dit vraagt echt een stukje expertise.”

Dat is meteen een tweede kenmerk van het bedrijf van de gebroeders De Boer. Waar ze kunnen, zoeken ze de samenwerking. Voor het spuitwerk huren ze een zzp’er in, maar voor het rooien van bieten wordt net zo gemakkelijk een bietenrooier ingehuurd. “Een groot verschil met een aantal jaren geleden is dat we nu zien dat er onder loonwerkers meer respect is voor elkaars klanten. We werken nu ook meer samen en verdelen het werk. Dat gaat bijna vanzelf”, zegt Rob. Zo staat er op terrein nog steeds een mesttank, maar die wordt gebruikt om een andere loonwerker te helpen, die weer met een zelfrijder de mest toepast. “Ook sturen wij soms weer klanten door naar anderen die bepaalde werkzaamheden wel doen en wij krijgen weer klanten die op zoek zijn naar werk dat wij doen.”

Internationaal werk Dat zorgt soms ook voor onverwachte werkzaamheden. Zo was het loonbedrijf al te zien in Roemenië, Tsjechië, Polen, Roemenië, Italië, Duitsland en Engeland om de voorbereidende werkzaamheden voor de teelt van blauwe bessen te verrichten. “Dit doen we samen met loonbedrijf Heldens”, zegt Rob. “De klanten komen bij ons via de kweker van de blauwe bessen. Ze vragen aan hem of hij iemand weet die het voorbereidende werk kan doen en hij verwijst ze dan weer door naar ons.” In de praktijk houdt het in dat meestal twee of drie medewerkers en het benodigde materiaal twee tot drie weken naar het buitenland gaan. Dit kan gedurende het hele jaar plaatsvinden.

“Samenwerken waar dan kan” Zo komt er elke keer wel wat nieuws aanwaaien. “Wij hebben zelf ook nog een akkerbouwtak van ongeveer 150 hectare.

Onder meer de olieperserij is ontstaan via de akkerbouwtak.

Nu doen we met het akkerbouwgedeelte ook mee aan de zoektocht naar nieuwe gewassen. Het gaat dan om een groenbemester die diep wortelt en dus goed voor de bodem is, maar bovengronds ook voor een nieuw verdienmodel kan zorgen. Daar zijn onder andere de Universiteit Maastricht en de HAS bij betrokken. De ervaringen die we daarmee opdoen, kunnen we dan weer gebruiken in het loonbedrijf”, zegt Rob.

Duurzaam ondernemen Deze samenwerking is meteen ook iets dat heel goed past bij de mannen, want gaandeweg het gesprek blijkt wel dat ze ernaar streven om een goede manier met de omgeving om te gaan. Een voorbeeld is het in gebruik nemen van de PhytoBac. Die is bedoeld om de restvloeistoffen van gewasbeschermingsmiddelen duurzaam te verwerken. “Wettelijk gezien mag je op de akker de machine leegspuiten, maar dat past

GRONDIG 2 2020

19

ondernemen met

mensen

niet bij ons”, zegt Rob. Daarbij komt het bedrijf in aanraking met een groot scala aan middelen. “Doordat we in veel soorten gewassen werken en elke soort ook weer zijn eigen middelen heeft, moeten we vaak de spuitmachine spoelen. “Voor ons was dat de reden om te investeren in een PhytoBac.” Ook op andere vlakken blijkt dat de mannen erg bezig zijn met wat ze doen en het effect daarvan. “Zo rijden we wel veel stalmest uit, die we in een straal van ongeveer dertig kilometer ophalen. Dit draagt weer bij aan de opbouw van organische stof in de bodem.”

Trots op het bedrijf Het bedrijf viert op 7 maart het vijftigjarig jubileum. De dag erna is er een open dag voor alle geïnteresseerden.

“Dan willen we graag laten zien waar ons loonbedrijf zich ­hedendaags mee bezighoudt”, zegt Niek.

Groeiplannen hebben de mannen niet. “We werken nu met ongeveer zeven vaste medewerkers en twee tot drie zzp’ers.

Daarnaast stappen we zelf graag op de trekker, omdat we echte machineliefhebbers zijn. Wanneer we groter zouden worden, kan dat niet meer. Ook is het juist voor het bedrijf heel goed dat we zelf het veld in gaan, want dan pas zie je waar aanpassingen nodig zijn en wat beter kan. Met onze ­expertise en de kwaliteit die we leveren, willen we dan ook het verschil blijven maken.”

TEKST & FOTO’S: Herma van den Pol

Nieuwe olieperserij Loonbedrijf Gebr. De Boer houdt er een bijzondere neventak op na. De broers exploiteren namelijk een olieperserij. In de winter van 2018-2019, toen het door droge zomer iets rustiger was, bouwden ze zelfs een geheel nieuwe en volledig geautomatiseerde fabriek.

Eerder hadden ze een kleiner exemplaar aan de overkant van de straat.

“We wilden eerst ppo gaan produceren uit koolzaad dat we op het akkerbouwbedrijf teelden, maar we maken nu alleen nog bio-olie voor de food.”

20

GRONDIG 2 2020

Ze werken daarvoor samen met een opdrachtgever. “Hij zorgt voor de aanvoer van koolzaad en de afzet van de olie en het bijproduct, de schilfers. Daarnaast houd je nog een bijproduct over dat we zelf afzetten aan vergisters. Per dag produceren we 15.000 liter. Ongeveer vier keer per week wordt er olie opgehaald. Om dit te kunnen doen, staan er twee grondstofsilo’s van 250 ton en een opslagloods voor opslag van ­schilfers. “Er is één fte nodig om het werk rondom de olieperserij te doen, zoals het opladen van de schilfers en administratie.

BENIEUWD NAAR HET COMPLETE PLAATJE? Met die knalrode motorkap en gitzwarte velgen zijn de Valtra Special-modellen een plaatje om te zien – en zeer aantrekkelijk om aan te schaffen, te leasen of te huren. Want ook van het kostenplaatje wordt u gegarandeerd blij. Benieuwd hoe het complete plaatje er voor u uitziet?

Informeer dan nu bij uw Valtra-dealer naar de beschikbare Valtra’s uit het ‘Valtra Special Program’ of kijk voor meer informatie op Valtra.nl/plaatje.

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN

De omgeving managen Baks Civiel- en Cultuurtechniek uit Borculo realiseert natuurlijke inrichting Reggedal Een goede omgang met alle betrokkenen vormde ĂŠĂŠn van de belangrijkste voorwaarden voor de natuurlijke inrichting van het Reggedal bij Enter. Door een aparte omgevingsmanager aan te stellen, realiseerde Baks Civiel- en Cultuurtechniek uit Borculo een goede communicatie en kon het zich zelf toeleggen op de praktische uitvoering.

22

GRONDIG 2 2020

Project: natuurlijke inrichting Reggedal, Enter Opdrachtgever: waterschap Vechtstromen Aannemer: Baks Civiel- en cultuurtechniek, Borculo Aanneemsom: 2,3 miljoen Looptijd: januari 2018 tot oktober 2019 Werkzaamheden: 11,7 kilometer Regge-herstel, 160 hectare natuurherstel, 360.000 kuub waterberging, 6,8 kilometer fietspad, 2,0 kilometer zandweg, 425.000 kuub grondverzet, diverse waterwerken, bomenkap en groencompensatie.

Richard Teunissen en Wouter Lintsen: “Dankzij de omgevingsmanager kon onze uitvoerder Rob Hietbrink zich concentreren op het aansturen van het werk en wij op de organisatie er omheen.“

‘Op fietse’ over het nieuwe fietspad langs de vernieuwde slingerende Bovenregge langs Enter, ruwweg tussen Rijssen en Goor. Geen strakke watergang meer, maar een vriendelijk meanderend riviertje in een natuurlandschap waarin je van alles kunt beleven. Met op het eindpunt het veelzeggende monument met de handafdrukken in beton van vijftien participanten die bij de start van het project zijn gezet.

Het geeft meteen aan waar de kern van de klus zit: samenwerken met heel veel belanghebbenden en participanten.

Dat is waar Baks voor stond toen het bedrijf het project ruim twee jaar geleden gegund kreeg. Uniek aan dit project is namelijk dat het gaat om een brede samenwerking van participanten en belanghebbenden. Het waterschap werkt samen met beheerders van Landschap Overijssel, enkele participerende boeren, Stichting Enters Reggedal en daarnaast nog met de verschillende gemeenten en de regionale stichting Enterse Zomp. Het project is zo opgezet dan het beheer van het in totaal 160 hectare grote project grotendeels wordt overgedragen aan nieuwe eigenaren, zoals stichting Enters Reggedal, Landschap Overijssel en enkele aangrenzende boeren. Dit was voor de aanbesteding al rondgezet. Ook waren de afspraken over de grondafzet grotendeels al gemaakt en was het plan van de totale herinrichting Bovenregge, Exose Aa en Middenregge tot een meanderend riviertje met waterbergingsfunctie al rond. Hiervoor zijn heel veel ‘keukentafelgesprekken’ met de tachtig buren gevoerd.

Twee ronden Samenwerking was ook één van de belangrijkste elementen in de aanbesteding door waterschap Vechtstromen. Die aanbesteding is in twee ronden gedaan. Op de eerste openbare aanbesteding kon iedereen inschrijven die aan de gestelde eisen voldeed. Uit de gegadigden die voldeden aan de eisen werden vijf aannemers geloot die mee mochten doen aan de EMVI-inschrijving. Los van het werk vormde samenwerking - en daarmee het voorkomen van problemen - met alle participanten naast een goed calamiteitenplan en het halen van de harde deadline het belangrijkste item. Uiteraard moesten inschrijvers referenties aanleveren. Dat laatste was voor Baks geen probleem. Het bedrijf heeft al diverse vergelijkbare projecten uitgevoerd, waaronder een natuurherinrichtingsgebied vlakbij in Deldenerbroek. Baks kreeg het project uiteindelijk gegund. De oplossing van Baks voor de samenwerking met de diverse partijen, zoals omschreven in het plan van aanpak, speelde daarin een belangrijke rol. Het bedrijf heeft ervoor gekozen een aparte omgevingsmanager aan te stellen, die tussen de participanten en de uitvoering in staat. Richard Teunissen, bedrijfsleider van Baks Civiel- en Cultuurtechniek: “Deze keuze had als voordeel dat de omgevingsmanager zich volledig kon toeleggen op het overleg en er tijd voor vrij kon maken, zodat onze uitvoerder Rob Hietbrink zich volledig kon richten op de uitvoering” stelt hij vast. Baks stelde Jan Schoot Uiterkamp aan als omgevingsmanager. Voor Baks een bekende, omdat hij er enige tijd directeur is geweest. Ook binnen de Cumelagelederen is hij geen onbekende, met een bewezen staat van dienst op dit vlak.

GRONDIG 2 2020

23

1 ondernemen In totaal heeft Baksmet 11,6 kilometer Regge veranderd van een strakke waterloop met kades tot een meanderend riviertje volgens de oude loop.

vaktechniek

2

2 Een belangrijk element vormde de aanleg van deze vistrap. Baks heeft op andere projecten al meerdere van dergelijke vistrappen gerealiseerd.

3 De Bovenregge was een gekanaliseerd riviertje met veel houtopstanden op de walkanten. Dit hout is gekapt en in het project gecompenseerd met nieuwe aanplant.

1

4 Er zijn diverse waterwerken uitgevoerd.

Een mooi voorbeeld is de aanleg van deze klepstuw in combinatie met een grote duiker.

3

24

4

Relatief groot project

Moderne technieken

“De werkzaamheden van natuurherstel, waterberging, verleggen van waterlopen en waterwerken kennen we wel”, vertelt Richard. “Met 11,7 kilometer Regge-herstel en 425.000 kuub grond verzetten in anderhalf jaar tijd was het voor ons een groot project, dat met zorg moest worden uitgevoerd binnen de harde afspraken. Daarbij mocht het niet nadelig werken op andere projecten en was er altijd de factor weer. Je weet niet wat er komen gaat.”

Op 25 januari 2018 ging de ‘bak’ onder grote regionale belangstelling de grond in. “We hebben erop ingezet om als de weersomstandigheden het toelieten te proberen een voorsprong op te bouwen om rek te hebben als er een nat najaar en een ongunstige winter zouden volgen”, zegt Richard.

Hij kent het gebied. “Het is een laaggelegen gebied, dat in natte perioden minder toegankelijk is. Daarom hadden we extra ruimte in de planning gereserveerd”, aldus de bedrijfsleider. In het droge jaar dat volgde, werkte Baks de hele zomer door om een voorsprong op te bouwen. “Dat gold ook voor het najaar”, zegt projectbegeleider Wouter Lintsen. “We konden de werkzaamheden goed inplannen en al het eerste jaar een flinke rek opbouwen.”

Lintsen benadrukt dat de medewerking tijdens de uitvoering daarin ook een belangrijke rol speelde. “We hadden tijdens de overlegronden te maken met gedreven mensen, die de neuzen allemaal dezelfde kant op hadden staan. Er werd gedacht in oplossingen en met de flexibiliteit om te schakelen als er zich betere oplossingen aandienden of zaken anders moesten door omstandigheden of nieuwe inzichten”, aldus Lintsen. Hij geeft als voorbeeld dat ze op dit project het inmeten met drones hebben uitgevoerd. “Een nieuwe techniek voor veel betrokkenen, het scheelt ons veel veldwerk van de landmeter en het gaat veel sneller”, stelt hij vast. Eveneens nieuw was het registreren van grondstromen door middel van een app. “Ook dit is vooraf overlegd en mede dankzij het progressief meedenken goedgekeurd”, zegt Lintsen daarover.

“Voor onze medewerkers was dat veel gemakkelijker om per vracht per app de plek en de hoeveelheid te laden en te lossen grond te registreren. Wij hadden het per direct inzichtelijk en het scheelde ook een flinke stapel vrachtbrieven.”

GRONDIG 2 2020

5 Dankzij de droge weersomstandigheden konden waterbouwwerken gemakkelijk worden gerealiseerd. Voor het grondverzet is er vooral gewerkt met trekker-kippercombinaties.

6 Binnen het project waren er ook diverse bijkomende klussen voor de inrichting van het 160 hectare natuurgebied, zoals deze hekken.

5

6

7

8

7 De aanleg van deze stuw was voor Baks een nieuwe uit­ daging. Mede dankzij de gunstige weers­ omstandigheden konden de betonwagens gemakkelijk lossen.

8 In het project is ook 6,5 kilometer voetpad aangelegd, met onder andere deze vlonderovergang voor de waterberging.

Altijd hobbels

Passend vervolg

Zoals op elk project waren er ook hier onvoorziene omstandigheden.

Daar was bij de aanbesteding al een calamiteitenplan voor, maar dat hoefde vanwege de opgebouwde rek niet te worden ingezet. Bij aanvang speelde het kappen van hout op de kades. Dit was door de organisatie goed opgepakt, zodat Baks toch snel aan de gang kon. Het bedrijf stuitte onverwacht op een plek met asbest, die dus moest worden gesaneerd. Dat vergt altijd tijd. Ook die rek was opgebouwd. Verder kom je altijd op zaken die toch even anders lopen. Eén daarvan is dat grondstromen naar (aangelande) boeren in uitvoering vaak toch net even anders lopen. “Vooraf is vastgelegd hoeveel kuub en waar, maar we weten dat boeren op het moment zelf vaak aangeven welke grond ze wel en vooral niet willen hebben en vaak zijn de plekken dan toch even anders, maar dat hoort erbij”, vertelt Richard. In het werk zelf vormde de aanleg van kades voor de Enterse zomp en grote stuwen nieuwe elementen voor Baks.

“Achteraf hebben we dat goed ingeschat en dus leverde dit geen problemen op in de voortgang”, stelt Richard vast.

Afgelopen najaar is het project Enterse Reggedal feestelijk opgeleverd, waarbij er vanuit de gemeente Enter veel belangstelling was. Het heeft Baks ook al de nodige vervolgklussen opgeleverd, zoals 800 meter extra uitvoering van het natuurlijk aanleggen van de Bovenregge en diverse nagekomen klussen op het project zelf. “Het extra stuk hebben we klaar en de klussen zijn ook nagenoeg afgerond”, vertelt Richard. Voor Baks is het belangrijk dat aan de doelstelling om het project zonder calamiteiten, klachten en in goed overleg met alle betrokken op te leveren is voldaan. Dit is, mede dankzij de aangestelde omgevingsmanager, gerealiseerd. “Dat is een goede zet geweest, die we meenemen naar volgende projecten”, concludeert Richard. Het eerste daarvan dient zich al aan. Baks gaat binnenkort aan de slag met een groot project aan de Vecht, tussen Ommen en Hardenberg. Hierbij is omgevingsmanagement ook weer een belangrijk aspect, omdat er 170.000 kuub zand en 80.000 kuub teelaarde vervalt aan Baks. “Ook dit zal moeten worden afgezet met zo min mogelijk overlast voor de omgeving”, zegt Teunissen.

TEKST Gert Vreemann FOTO’S: Wouter Lintsen, Baks

GRONDIG 2 2020

25

BEKIJK DE TOEKOMST VAN ALLE K ANTEN

Ben je toe aan een nieuw perspectief? Ontdek je mogelijkheden bij de Omgevingsdienst NZKG. Bij ons kun je wroeten in niet-alledaagse bodemplannen. En werk je mee aan de duurzame ontwikkeling van een hele regio. Komwerkenaandetoekomst.nl

Ground Kare EEN OVERWINNING OP ELK GEBIED • Ontwikkeld voor zwaardere toepassingen • Blokprofiel voor beter rijcomfort • Geschikt voor zachtere ondergrond • Goede zelfreiniging

Voor meer info: www.forrez.nl

Machines voor professionals !

Celli opklapbare rotorkopeg Grote aandrijfkasten Walterscheid aandrijfassen Volledig gelaste tandwielbakken 2 overbemeten kopeggen gemonteerd Zeer grote overlap tussen de rotoren Laatste rotor zeer kort tegen de zijkant Egale bewerking over de gehele breedte

Energy-P/600

Gallignani balenpers model 6000 S Enige echte Europees fabrikaat Centrale knoper smering Dubbele fan op de knopers Zwaar gelagerde perswagen Walterscheid groothoek aftakas Loonwerkers uitvoering

Model 6000 S

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

VIERDE GENERATIE VREDO-ZODENBEMESTER Vredo heeft zijn zodenbemester vernieuwd.

Deze heeft minder bewegende delen, maar is desondanks meedraaiend. Hiervoor wordt gewerkt met twee torsieplaten. Voor een betere mestplaatsing zijn de uitstroommondstukken gestroomlijnd en iets verder naar voren geplaatst.

Nieuw zijn de smeringsvrije lagers. De hele bemester heeft straks zes smeernippels. Op wens is er een luchtbediend sectieafsluitsysteem dat werkt per vier elementen. Naast de vernieuwde schijvenbemester komt Vredo ook met een bolle schijf voor gebruik op losse grond. Dit jaar gaat de eerste testversie draaien.

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

KLEINERE CONVER C91-MAAIBOOT

De Conver C91-maaiboot is uitgerust met CW10snelkoppeling voor het aankoppelen van diverse werktuigen, zoals een baggerpomp, maaikorf, klepelmaaier of baggergrijper. De C91 heeft drie stempelpoten, twee aan de voorzijde en één aan de achterzijde. De masten hebben een lengte van vier tot zes meter. Voor de aandrijving is de boot uitgerust met een dubbele anti-wikkelvijzel, die hydraulisch in hoogte verstelbaar is en kan worden opgeklapt. De C91 wordt standaard geleverd met cabine en pontons.

TORO TOONT NIEUWE ­ GEOLINK-OPLOSSINGEN Op de 2020 Golf Industry Show toonde Toro zijn nieuwste GeoLink-oplossingen. Het gaat hier om Reelmaster- en Greensmasterconceptvoertuigen, die geheel autonoom maaien. Er zijn verschillende mogelijkheden voor het maaien, zoals contour en recht maaien. Het voertuig is ook uitgerust met obstakelbeveiliging.

Voor transport klappen de maaiers automatisch op en zakken ze bij het volgende stuk. Toro werkt ook nog aan voertuiginteractie, zodat bij meerdere voertuigen op het perceel de werkzaamheden op elkaar worden afgestemd.

advertentie

Oprijvrachtwagens van 7 tot 27 ton Oprij CF 22-75 - afmeting 7,50x2,50 m - laadvloerhoogte 88 cm - laadvermogen 13 ton - oprijhoek 14°

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl

28

GRONDIG 2 2020

NIEUWE ALLIANCE AGRISTAR II Alliance introduceert met de Agristar II de opvolger van de bekende FarmPro in de 70- en 85-serie. Bijzonder is dat de nokken lager zijn en bestaan uit twee lagen. De tweede laag neemt het werk over als de bovenste laag is afgesleten.

Deze tweede laag is breder en biedt daardoor meer contactoppervlak. Bij dagelijks gebruik zorgt dit voor een langere levensduur. Inmiddels zijn er 36 nieuwe maten beschikbaar. Daar komen er eind januari nog vijf bij. In februari of maart volgt de 85-serie.

EERSTE FLIEGLSCHOTELSTROOIERS De nieuwe Fliegl Muck Control-strooiers zijn uitgevoerd met een hydraulisch geveerde dissel en dubbele, hydropneumatisch gespannen 50tons bodemkettingen. Er is een mechanische of elektrisch geregelde doseerregeling. De strooiunit heef twee horizontale 77 centimeter grote strooiwalsen met uitwisselbare messen, een hydraulische achterklep met instelbare valhoek, 110 centimeter strooischotels met instelbare strooischoepen en een verstelbare strooihoek.

Ze zijn leverbaar met variabele afgifteregeling en weging. De serie bestaat uit versies van 12 tot 32 kuub met enkele as, tandemas of tridemas.

CASE CERTIFIED USEDPROGRAMMA VAN START

Na de officiële aankondiging van het Case Certified Used-programma zijn de Case CEdealers getraind voor het uitgebreide rebuildprogramma. Deze 2050 M-bulldozer is de eerste machine die volgens dit programma is opgeknapt. De machines worden volgens een strak protocol op meer dan 120 verschillende punten gecontroleerd en goedgekeurd. Hierbij worden originele Case-onderdelen gebruikt. De machines mogen maximaal vier jaar oud zijn, met maximaal 3000 draaiuren voor compacte machines en 6000 voor heavy duty-machines. advertentie

DELVANO veldspuiten

Gemaakt vóór en door professionals Bel ons voor de dichtstbijzijnde dealer.

NV-SA

Informeer ook naar ons ruime aanbod gebruikte veldspuiten!

Zelfrijdende, getrokken en gedragen veldspuiten

Zuidweg 13-15 • 4413 NL Krabbendijke • T 0113 - 50 26 10 I www.gebrweststrate.nl • E info@gebrweststrate.nl Verkopers: Ko Smalheer, 06 - 53 24 90 27 Arjan Weststrate, 06 - 46 32 20 64

GRONDIG 2 2020

29

BOBCAT IQ OPERATIONEEL SindskortiseengrootdeelvandeBobcat-machines uitgerust met het IQ-voertuigvolgsysteem. Op een nieuwe machine levert Bobcat het drie jaar gratis. Voor bestaande Bobcat-machines levert de fabrikant een aftermarket-oplossing.

Voertuigvolgsystemen, zoals Bobcat IQ, brengen de dealer direct op de hoogte van foutcodes, zodat hij actie kan ondernemen. Op basis van de machine-uren en prestaties wordt ook gemonitord of de machine toe is aan onderhoud.

Het IQ systeem is leverbaar in combinatie met het BobCare-onderhoudsprogramma en het Bobcat Protection Plus-programma.]

SUNSWING VOOR ZONNEPANEELPARKEN

KUBOTA ONTHULT ‘DREAM TRACTOR’ Ter ere van de 130e verjaardag toonde Kubota deze concept X tractor - cross tractor.

Deze met kunstmatige intelligentie en elektrificatietechnologie uitgeruste ‘dream tractor’ is een volledig autonoom trekkerconcept. Op basis van verschillende gegevens, zoals die van het weer en de groeisnelheid, kiest de kunstmatige intelligentie de juiste werkwijze en onderneemt die tijdig actie. De aandrijftechniek is gebaseerd op elektrisch vermogen door een combinatie van lithium-ionaccu’s en zonnecellen. De vier tracks veranderen van vorm om de hoogte en tractie optimaal te houden.

Perfect introduceert met de Sunswing een maaimachine voor het maaien van zonnepaneelparken. Dankzij het zeer grote verstek en een zwenkende maaischijf kan ver onder de panelen worden gemaaid. Ten opzichte van de conventionele maaier met zwenkende schijf claimt de fabrikant een 65 procent langere levensduur. Bovendien kan met de Sunswing circa veertig procent sneller worden gereden. De machine heeft een hydraulisch verstek en een uitworpbescherming over de volle breedte. De Sunswing is leverbaar in werkbreedtes van 2,70, 3,25, 3,40 en 3,65 meter.

advertentie

SCHAEFF WIELLADERS STAGE 5

5 modellen van 3,9 tot 7,0 ton

30

Kemp Groep Molensteyn 47 3454 PT De Meern Tel.: 030 - 666 60 66 info@kemp-groep.nl

Hans van Driel B.V. Marconistraat 15 4004 JM Tiel Tel.: 0344 - 611 444 info@hansvandriel.nl

KEMP-GROEP.NL

HANSVANDRIEL.NL

kemp_10986_Adv_Schaeff_Wielladers_Stage_V_185X133_fc.indd GRONDIG 2 2020

1

10-2-2020 11:27:57

UPDATE VOOR KRAMPEHALFPIPE HP 20

DIESELHYDRAULISCHE ­POWERPACKS BIJ RIGTER

Fabrikant Krampe heeft ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan de halfpipe enkele belangrijke updates gegeven. Het grootste model, de HP 24, is nu leverbaar met een pendeltandem met een asafstand van 1,81 meter. Daarmee is de kipper toegelaten voor 24 ton en kunnen 600/60R30.5-banden worden gemonteerd.

Verder monteert Krampe een eenvoudiger in hoogte verstelbaar, hydraulisch geveerde dissel, een automatisch lastafhankelijk remventiel, een nieuwe hydraulische steunpoot en hoger en meer naar de zijkanten geplaatste led-achterverlichting.

Voor sneller werken is de achterklep voorzien van een nieuwe cilinder.

Rigter handelsonderneming heeft samen met Hemos Machinebouw speciale powerpacks ontwikkeld. De powerpacks zijn uitgerust met een zwaar hijsframe. Er wordt met een afstandsbediening gewerkt en met korte slangen naar het uitrustingsstuk. De powerpack is uitgerust met een 316 kW (430 pk) PaccarDAF MX-11-Euro 6-motor in combinatie met een vermogensgeregelde hydrauliekpomp van maximaal 480 liter per minuut en maximaal 400 bar plus daarbij een tweede pomp van maximaal 140 liter per minuut en maximaal 350 bar. Er is ook een variant met 132 kW (180 pk).

BOELS RENTAL EIGENAAR VAN CRAMO Boels Rental heeft Cramo overgenomen. Daarmee wordt het bedrijf meteen twee keer zo groot en één van de grootste verhuurbedrijven van Europa. Dat terwijl het bedrijf er ook zonder de overname al in slaagde om elke vijf jaar zijn omzet te verdubbelen. Met 7000 medewerkers en meer dan 750 vestigingen in zeventien verschillende landen behoort het bedrijf nu tot één van de grootste verhuurders in Europa. Boels was altijd al actief in de Benelux, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Daar komen de vestigingen van Cramo in het noorden en midden van Europa bij.

advertentie

MICHELIN FLOATXBIB Pa

te n

te d

DE NIEUWE OPLOSSING VOOR ZELFRIJDENDE BEMESTERS • MICHELIN Ultraflextechnologie • De enige band voor zodenbemesting met CFO karkas (Cyclic Field Operation) • Hoogste draagvermogen bij de laagste bandendruk • Verkrijgbaar in IF 1000/55 R32 CFO 191D/188E TL IF 1000/50 R25 CFO 184D/180E TL (juli 2020) IF 900/60 R38 CFO 190D/186E TL (sept 2020)

AGRO.MICHELIN.COM

GRONDIG 2 2020

31

ondernemen met

vaktechniek

Stabielere variant voor infra De nieuwe Nokian Ground Kare Deze nieuwe Nokian Ground Kare-band voor mobiele graafmachines is al een hit voor importeur Forrez. Deze band is door Nokian ontwikkeld als alternatief tussen de dubbele montering en de enkele montering van de bekende Excavator-band in. Voor infra blijkt de band in Nederland sterke troeven te hebben.

Gebruikers konden tot voor kort kiezen tussen dubbele montering of de brede enkele montering met trekkerprofiel; bij Nokian de Armor Gard 2-banden in dubbele montering en de Excavatorbanden in enkele montering. Dubbele montering op 6,0 tot 8,0 bar is superstabiel op harde ondergrond en is slijtvast, maar geeft op de zandbaan insporing. Voor het werken in het veld, op natte, slecht draagkrachtige ondergronden, zijn er de bekende enkele monteringen met open center-trekkerprofiel. Die kunnen op circa 4,5 bar even zachter en geven flink trekkracht op slappe ondergrond en meer draagkracht. Nadeel in infrawerk zijn de nokindrukken in de ondergrond en het iets ronde profiel. Ook is het trekkerprofiel minder fijn bij de vaak vele kilometers over de weg. Nokian zag dat er in de praktijk behoefte is aan een tussenvorm die de stabiliteit en de profielvorm van de dubbele montering combineert met de flotation-eigenschappen van de Excavator.

Het resultaat is deze nieuwe Ground Kare.

In Nederland getest Prototypen van deze band zijn de afgelopen twee jaar via importeur Forrez volop in de praktijk getest. Eind vorig voorjaar heeft Nokian de definitieve uitvoering vrijgegeven voor verkoop. Het gaat nog enkel om de maat 650/45-22.5.

Het staalgordelkarkas is hetzelfde als dat van de Excavator-band. Dat zie je terug aan dezelfde Loadspeed Index van 175 A8 voor de beide 24 PR-banden en dezelfde draagkrachten. De Ground Kare-band is vanwege de lagere nokken een fractie lager. Vanwege de andere nokvorm is hij op de aanbevolen 22 inch brede velgen ook een fractie breder in de schouders

32

GRONDIG 2 2020

en ook platter. Omdat hij vlakker is dan de Excavator en het contactoppervlak van de nokken groter is, staat hij (op de zandbaan) veel stabieler. Hij is vrijgegeven voor 6,0 bar, maar kan ook op 4,5 bar worden gereden. Vanwege het hogere nokaandeel claimt Nokian dat deze band ook beter bestand is tegen inrijdingen. De zijwangen zijn vergelijkbaar met die van de Excavator-banden. Nokian claimt een levensduur die gelijkwaardig is aan die van de Excavator. De band is ook vrijgegeven voor 20-inch-velgen, maar dan gaat hij wel iets rond staan en is de werking dus iets anders. Niet bezuinigen op goede velgen is dus het advies.

Samengesteld profiel

Gebruikerservaringen

De Ground Kare heeft een samengesteld profiel met in het midden blokprofiel met overlappende nokken voor een comfortabel rijgedrag. Naar de zijkant toe zie je meer open gebogen groeven, die naar buiten toe breder worden voor een betere afvoer van water (en modder) en dus voor de gewenste tractie zorgen. Nokian geeft vooral aan dat je met de nieuwe Ground Kare op de zandbaan in infrawerk en grondverzet ten opzichte van dubbele montering met lagere drukken kunt werken met behoud van stabiliteit.

Door de flotation-eigenschappen is er niet alleen minder insporing, maar zal er aan de zijkanten ook minder grond omhoog worden gedrukt. Voor stabiel hijs- en graafwerk zal hij vast op die 6,0 bar worden gezet. In Nederland komt daar bij dat we voor ons mobiele werk ook vaak op slecht draagkrachtige gronden werken. Met name op gras is de bodemvriendelijke nokvorm dan een pluspunt, al zijn de zijkanten wel scherp. Voor het echte slotenwerk (zeker onder drassige omstandigheden) biedt de Excavator meer houvast en trekkracht. Het profiel van de Ground Kare is op de weg flink fijner en veel stiller dan het Excavator-profiel. Ten slotte wijst Nokian op de toegenomen gewichten van de mobiele graafmachines, die zeker in het infrawerk vaak standaard zijn uitgerust met een draaikantelstuk. De hoge draagvermogens van de 24 PR-nieuwkomer zijn dan een item.

De Ground Kare is bij een aantal Nederlandse bedrijven voor de introductie uitgetest, onder andere bij cumelabedrijf Buijtenhuis Nijkerk BV. Robert Buijtenhuis heeft ze voor het testwerk eerst onder een wat oudere veertientons mobiele graafmachine gelegd. Deze wordt ingezet in het infrawerk, waarbij de machine geregeld zwaar moet tillen. “Het is belangrijk om dan goed stabiel te staan. Dat maakt de band waar”, aldus Robert. De tractie op de zandbaan is volgens de ondernemer een sterk punt. “We kennen ook van andere toepassingen dat op de zandbaan een blokprofiel beter werkt dan een trekkerprofiel.” Verder hebben de banden fijne eigenschappen voor op de weg. “We nemen hem mee naar de volgende mobiele graafmachine, een zeventientonner met draaikantel. We gaan zien hoe de band het dan gaat doen”, vertelt Robert. Over de levensduurverwachting wil hij nog geen uitspraken doen.

“Daar is het nog te vroeg voor.”

De banden liggen inmiddels bij de meeste importeurs onder demomachines. We horen een vergelijkbare positieve respons van klanten voor infra-inzet. Gebruikers voegen daar nog aan toe dat de band op de zandbaan het voordeel heeft dat grond niet zijwaarts wordt weggedrukt en de band ten opzichte van zowel dubbele montering als de Excavator een betere tractie heeft, waardoor je sneller werkt. Dat scheelt bovendien nivelleren en dankzij het blokprofiel werk je er ook sneller mee dan met dubbele montering. De grote stabiliteit wordt alom als het grote voordeel genoemd voor infrawerken. De levensduur is afwachten, maar hierover zijn geen bedenkingen geuit.

Snelle vraag Al deze factoren verklaren waarom de band na de introductie meteen goed is ontvangen. Forrez heeft er al goed mee gescoord als uitbreiding en deels als vervanging voor dubbele montering en met name ook de Excavator-band. Nokian werkt aan productverbreding van de Kare-serie en geeft aan op termijn met meer maten te komen. De fabrikant meldt dat

de prijs nagenoeg gelijk is aan die van de Excavator-band.

Nokian heeft naast de 650/45-22.5 al wel een 1,60 meter hoge 620/60B34-variant met dezelfde eigenschappen. Deze primair voor graaflaadcombinaties bedoelde band is wat groot voor mobiele graafmachines. Alhoewel, in Nederland is op dat gebied niets onmogelijk.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Nokian

Gegevens Nokian Ground Kare Maat

Loadspeed Index

Hoogte

Breedte

Profiel diepte

Draagvermogen 4,5 bar

6,0 bar

40 km/u

10 km/u

40 km/u

10 km/u

Nokian Ground Kare 650/45-22.5

175 A8

1145 mm

665 mm

26 mm

5300 kg

6625 kg

6900 kg

8625 kg

620/60B34

178 A8

1604 mm

620 mm

26 mm

7500 kg

11.250 kg

-

-

GRONDIG 2 2020

33

ondernemen met

vaktechniek

Meer draagvermogen met grote banden Overzicht bemestingsapparatuur In het vroege voorjaar zijn de omstandigheden voor het uitrijden van drijfmest maar zelden ideaal. Veel loonwerkers proberen, door het monteren van een andere bandenuitrusting dan de standaardbanden, dan toch verantwoord het veld in te kunnen.

We spraken met een aantal van hen over hun keuze en de ervaringen daarmee.

Loonbedrijf Lenes, Vegelinsoord Michelin 900/60R38 onder Holmer-zelfrijder Loonbedrijf Lenes in Vegelinsoord testte de Holmer Terra Variant 435-zelfrijder met zestienkuubs Zunhammer-tank en Duport-bemester. De machine is door importeur RosierGreidanus naar Nederland gehaald en staat standaard op Michelin CeresBib2-banden in de maat VF900/60R38.

De testcombinatie is op twee manieren bijzonder. De Holmer wordt in Nederland nog maar sporadisch verkocht en het is één van de weinige zelfrijders op VF-banden. Deze hebben als kenmerk dat ze met dezelfde last op een lagere spanning kunnen worden gereden dan traditionele banden. Eigenaar Menno Lenes van Loonbedrijf Lenes is vooral blij met de banden omdat ze in hun omgeving veel op veengrond werken, al dan niet met een kleidekje. “Het is de boeren hier in de buurt algauw te zwaar, maar met de huidige bandentechniek is er veel meer mogelijk dan in het verleden. Al houdt het natuurlijk wel een keer op”, zegt Lenes. Hij is vooral tevreden over de VF-band omdat deze veel meer lengte op de bodem brengt dan een gewone band. Om de eigenschappen van de band maximaal te kunnen benutten, heeft het bedrijf er een luchtdrukwisselsysteem op laten zetten. Chauffeur Bouke Jansen

Menno Lenes (links) en chauffeur Bouke Jansen zijn onder de indruk van de Michelin-banden.

34

GRONDIG 2 2020

heeft afgelopen jaar veel met de machine gereden. “Dat luchtdrukwisselsysteem is wel nodig, wil je het maximale uit de band halen. We reden in het veld altijd tussen de 1,0 en 1,2 bar. Dat is op de weg veel te weinig, want dan gaat hij drijven.

Daar zaten we altijd boven de 2,0 bar.”

“In het veld viel de band mij honderd procent mee, ook in het natte voorjaar”, stelt Jansen. “En de boeren reageren er ook goed op, al blijven we in het voorjaar de meeste mest met de sleepslang uitrijden”, vult Lenes aan. Jansen is ook blij met de mogelijkheid om in hondengang te werken: “Veel land ligt hier op greppels en met de hondengangbesturing kun je de machine met de kont naar de greppel zetten. Dan heb je al veel gewicht weg van de greppel. Met de automatische niveauregeling kun je de machine dan ook nog eens recht zetten. Dan gaat hij niet naar de greppel toe hangen. De gewichtsverdeling van de machine is overigens goed.”

Lenes: “De veehouders vinden het ook mooi dat er minder wielen door één spoor rijden. Volgens mij wordt het nogal eens onderschat wat de tractie van de trekker voor een gevolgen heeft voor de gewasgroei.”

Een luchtdrukwisselsysteem bleek cruciaal om deze VF-banden optimaal te kunnen gebruiken.

Jan (links) en Almar Westera lieten door Duport een tank bouwen voor de 205 centimeter hoge banden.

Duport maakte een speciale constructie voor de combinatie van schuifas en gestuurde tandem.

Loonbedrijf Gebroeders Westera, Zalk Mitas 900/70R32 onder Duport-tank De gebroeders Westera hebben een loonbedrijf in het Overijsselse Zalk. In 2018 lieten ze Duport een tank bouwen met een inhoud van zestien kuub. De combinatie is voorzien van een tandemas met 900/70R32-banden van 205 centimeter hoog. De voorste as is uitgevoerd als schuifas. De bodem rondom Zalk heeft niet veel draagkracht en de mannen wilden graag wat meer mest meenemen dan de 11,5 kuub die ze tot dan toe konden meenemen.

Almar Westera is na ruim een jaar zeer tevreden over zijn gekozen oplossing. “De tank heeft onze verwachtingen volledig waargemaakt. We kunnen langer doorrijden dan in het verleden, met bovendien minder insporing. De tank loopt er altijd mooi overheen”, aldus Almar. Broer Jan vult aan: “De tank is ook goed spoorvolgend. Alleen toen het afgelopen zomer extreem droog was, trok hij de zode iets los, maar dat kwam doordat die er toen door de droogte toch al los op lag. In het voorjaar zie je niets en ik denk dat wanneer de banden iets meer zijn afgesleten we er ook niets meer van zien.”

Na anderhalf jaar gebruik zien de banden er nog goed uit.

De bandenslijtage is na anderhalf seizoen zeer beperkt. Dat is waarschijnlijk mede te danken aan het luchtdrukwisselsysteem waarvan zowel de tank als de trekker is voorzien. “Met de trekker rijden we in het veld altijd op 1,0 bar. Met de tank eigenlijk ook, maar de banden kunnen terug naar 0,8 bar en wanneer het helemaal spannend wordt zelfs naar 0,6 bar. Dat moet je echter niet te lang doen.”

Almar merkt het effect van de bijzondere banden direct in het gebruik. “De tank trekt licht dankzij de hoge banden. We merken zelfs dat hij zwaarder trekt als we de spanning niet laten zakken, zeker op bouwland. Dat komt doordat de band goed afplat en dan minder inspoort. Zeker op de veengrond rijd je altijd tegen de bult op als hij gaat insporen. De grond is hier kritisch, maar ook nu we iets meer kubieke meters meenemen, reageren de boeren nog positief. We hebben totaal geen spijt van de aankoop, ook omdat Duport en dealer Evenhuis uit Giethoorn er vierkant achter staan.”

GRONDIG 2 2020

35

ondernemen met

vaktechniek

Loonbedrijf De Vries en Holtrop, Rinsumageest Mitas 1250/50R32 onder Jako-tank De meeste loonwerkers kopen banden onder hun tank. Zo niet loonwerker Klaas Holtrop, die met zijn zoon Alex en compagnon Alle Meint de Vries Leanbedriuw De Vries en Holtrop runt in het Friese Rinsumageest. Hij zag een aantal jaren geleden de Mitas 1250/50R32-band, met een breedte van 125 centimeter en een hoogte van 204 centimeter. Dat leek hem een heel geschikte band onder een mesttank. In 2017 benaderde het bedrijf dealer Jan Tjalma uit Oldekerk met de vraag of die een geschikte tank wist voor deze banden. Jan benaderde op zijn beurt Jako in Kootwijkerbroek en die zag er wel heil in om een tank te construeren die met deze banden onder drie meter transportbreedte bleef. Het werd een tank van dertien kubieke meter, omdat het loonbedrijf deels op veengrond werkt.

Klaas is na twee jaar zeer te spreken over de bijzondere combinatie: “De band bevalt prima. Je moet hem wel gebruiken in combinatie met een luchtdrukwisselsysteem. Dan kun je de druk tot ongeveer één bar laten zakken. Je ziet de tank dan gewoon zakken. Dat gaat heel snel.”

Voor het aanpassen van de druk heeft het bedrijf door Tjalma een PTG-luchtdrukwisselsysteem laten opbouwen. Dat werkt

Klaas Holtrop: “De 1250 leek me een heel geschikte band onder de mesttank.”

36

GRONDIG 2 2020

met een schroefcompressor en heeft daardoor een hoge capaciteit. Het systeem is verder uitgerust met een bufferketel en leidingen met een grote diameter en aangepaste ventielen. “Daarmee hebben we de banden snel op de gewenste spanning.”

Een andere maatregel was het laten afdraaien van de banden, omdat de ondernemers het profiel te agressief vonden. “Dat is nu grotendeels opgelost. Alleen als we met hoge spanning het veld in rijden, zien we de nokken nog terug in het gras, maar als we de druk laten zakken, zie je niets meer. De band hapt daardoor ook niet in de zode bij scherp draaien”, aldus Tjalma. Dat probleem hebben ze ook op een andere manier opgelost door te gaan bemesten met behulp van GPS. “We slaan nu meestal een werkgang over.”

Een onverwacht probleem was de combinatie van een knikdissel en een drukwisselsysteem. “De tank ging helemaal op de zijkant hangen bij een lage bandenspanning. We hebben de tank daarom geruild tegen een tank zonder knikdissel.

Daarop hebben we ook de topdrukcilinder weggelaten. Dat scheelt weer gewicht.”

De Mitas 1250/50R32 drukt een eventueel spoor van de trekker weer netjes dicht.

Bedrijfsleider Egbert Krooneman (links) en chauffeur Rende Hop verwachten veel van de 900/75R32.

Rende Hop heeft de Goodyear even op 0,6 bar gezet. Dan staan er veel nokken aan de grond.

Loonbedrijf Gebr. Visch, Doornspijk Goodyear 900/75R32 onder Fendt 824 Vario Banden van 90 centimeter breed op een trekker in de bemesting zijn niet ongebruikelijk, maar meestal zitten die banden op een 38- of 42-inch-velg. Zo niet de banden onder de Fendt 824 van Loonbedrijf Visch in het Gelderse Doornspijk, dat hem gebruikt voor het sleepslangen. Die zijn gemonteerd op een 32-inch-velg. Op de relatief kleine velgen zijn banden in de maat 900/75R32 van het merk Goodyear gemonteerd.

Johan Visch, mede-eigenaar van het bedrijf, is heel bewust bezig met de bandenkeuze op het bedrijf. Hij hanteert de stelling dat lucht de last moet dragen en hij ging daarom ook op zoek naar een band met een grote luchtkamer en kwam uiteindelijk uit bij de Goodyear. Ervaringen in het veld heeft Visch nog niet. Bedrijfsleider Egbert Krooneman: “De banden liggen er net een maand onder. De band paste niet helemaal, doordat de dieseltank van de Fendt binnen de velg valt. Door de kleinere velg moesten we de dieseltank iets veranderen.”

De band heeft dezelfde hoogte als een 900/60R42, maar heeft wel duidelijk meer inhoud. “We hadden eerst een 900/70R32 onder de trekker liggen. Deze is iets hoger en heeft daardoor iets meer inhoud. Het betekent dat de span-

ning nog iets lager mag. We gaan dit voorjaar op 0,8 bar het veld in. Technisch gezien mag de spanning zelfs terug naar 0,6 bar, maar dat kan niet continu.”

Het bedrijf heeft goede verwachtingen van het profiel van de nieuwe band. “Het is een mooi profiel met niet al te scherpe nokken. Er zitten ook veel nokken op en hoe meer nokken je aan de grond hebt, hoe minder schade aan de zode, is onze redenering.”

Rende Hop is één van de chauffeurs die straks met de trekker op pad gaat. Hij heeft er grote verwachtingen van. “In het verleden lieten we de banden handmatig af en pompten we ze na de klus met de compressor van de sleepslang weer op, maar dat is toch omslachtig. Nu hebben we het ­VarioGrip-bandendrukwisselsysteem en kunnen we de banden ook even oppompen als we bijvoorbeeld een stuk over het ­kavelpad moeten. Aan de andere kant kunnen we dus ook kort even op 0,6 bar gaan zitten in een lage plek. We halen hiermee het maximale uit de band met voor de klant een minimale bodembeschadiging.”

TEKST & FOTO’S: Arend Jan Blomsma

GRONDIG 2 2020

37

ondernemen met

vaktechniek

Vullen in plaats van plakken TireJect repareert van binnenuit Niets vervelender dan een lekke band. Sinds enkele jaren zijn er middelen om banden van binnenuit te repareren. Het afge­lopen halfjaar hebben we TireJect, een relatief nieuw middel, in de praktijk getest. Alle lekke banden werden ermee ­gerepareerd, van de band van een verreiker tot een fietsband. Resultaat: zelfs na maanden zijn ze allemaal nog hard.

Grondverzet TireJect is een product dat volgens leverancier TireSealant geschikt is voor alle soorten banden. Ook in het grondverzet zijn er goede resultaten mee geboekt, volgens Hamminga. “We kunnen gaten tot negen millimeter repareren, dus dat zijn veel beschadigingen die in de bouw optreden. Voordeel is dat alle mogelijke lekkages worden gedicht, ook die langs de velg. Het voordeel is dat een band altijd op spanning blijft en je veel minder slijtage hebt als gevolg van een te lage bandendruk.”

38

GRONDIG 2 2020

De werking is simpel. Ventiel eruit draaien, slang erop, injectiespuit aansluiten en de juiste hoeveelheid vloeistof in de spuit laten lopen. Dan in de band spuiten, ventiel er weer op, oppompen, een paar meter heen en weer rijden en letterlijk: klaar is Kees. Binnen tien minuten is een complete band gerepareerd. Het klinkt als te mooi om waar te zijn en dat was ook de reactie toen we het verzoek kregen om eens wat te schrijven over TireJect, een nieuw product om banden van binnenuit te repareren en dat sinds enkele jaren in Nederland wordt aangeboden. Om ons te overtuigen, kregen we een testset en die hebben we de afgelopen acht maanden gebruikt om de werking op een melkveehouderijannex loonbedrijf te testen.

Het geheim van het product is dat het de banden van binnenuit repareert door een vloeistof in de band te laten lopen. De dunne blauwe vloeistof bestaat uit een zogenaamde sealant (een soort lijm) en daarin opgelost kevlarvezels. Kevlar is momenteel één van de sterkste materialen, sterker bijvoorbeeld dan staal, en zorgt ervoor dat er een sterke afdichting ontstaat. Je kunt stellen dat er een soort plug van binnenuit in de band wordt gebracht. De vloeistof is in water oplosbaar en daardoor ook gemakkelijk te verwijderen.

Het product is bedoeld voor het repareren van tubeless banden. Daarbij worden niet alleen gaten in de band gevuld, maar doordat het in de band langs de wangen loopt ook in de wangen. Zelfs kleine gaten langs de velg als gevolg van beschadigingen worden volgens leverancier Bram Hamminga

hiermee afgedicht. “Ik gebruik mijn verreiker alleen op het erf en hou ervan om banden helemaal af te rijden. Daarom heb ik in alle banden 500 milliliter TireJect gedaan. Zo haal ik een paar jaar extra uit de banden, omdat kleine gaatjes ook gelijk weer dicht zijn”, aldus Bram. Zijn mesttank staat op oude 1000/50-25-banden die afkomstig zijn van de voorwielen van een Vervaet. Deze sloten waarschijnlijk door de ouderdom slecht aan op de velg, maar ook dat probleem is met de vloeistof verholpen.

Rood ventieldopje De eerste band die we in juli hebben gevuld, was een bandje van een schudder. Hier is de binnenband gevuld met de vloeistof, opgepompt, een paar keer rondgedraaid en afgesloten met het rode ventieldopje. Aan het eind van het seizoen, na ongeveer 80 hectare schudden, was de band nog steeds hard. De volgende banden die op dezelfde manier zijn behandeld, zijn een trekkervoorband, een band van het transportstel van de hark, een voorband van een verreiker en een bandje van de gazonmaaier. Deze laatste was oud en uitgedroogd en hoorde je daardoor leeglopen. Bij deze band werkte het niet direct na het vullen en dus hebben we deze er even afgehaald, zodat we hem plat konden leggen.

Dat was voldoende. Door de band zag je de blauwe vloeistof even naar buiten komen, maar snel daarna stopte het sissen.

Ook deze band is na enkele weken nog steeds op dezelfde spanning.

Hoe lang het middel blijft werken, hebben we dus niet kunnen testen, maar daar hoef je volgens leverancier Hamminga niet ongerust over te zijn. “Een lek dat is gedicht, blijft dicht. Doe je de vloeistof preventief in de band, dan neemt na anderhalf tot twee jaar de werking af.

700 milliliter voor de verreikerband. Zijn de banden nog groter, bijvoorbeeld een trekkerachterband of een 800-band van een bemester, dan loopt het op tot maximaal 2,5 liter per band.

Bij aankoop in grootverpakking zijn de kosten rond € 35,per liter. Het betekent dat de kosten voor de geteste banden lopen van € 2,- voor het bandje van de gazonmaaier tot ongeveer € 25,- voor de verreikerband. Bedragen die de rekensom feitelijk heel gemakkelijk maken, want elke gang naar een bandenservice zal duurder zijn dan deze methode.

Daarbij is er ook nog de kans op beschadiging van de velg bij het verwijderen van de band.

Een tweede voordeel is de mogelijkheid om heel snel te repareren. Zeker nu veel trekkers een eigen compressor aan boord hebben, is het mogelijk om zelfs in het veld snel een band te herstellen. Verschillende loonbedrijven hebben TireJect daarom al standaard in de werkplaats. Eén van hen is Jeroen Janssen van het gelijknamige loonbedrijf uit Tiendeveen. Hij ontdekte het middel vorig jaar op de beurs in Vlagtwedde. Sinds die tijd zijn er allerlei banden gerepareerd met het middel, zoals voor- en achterbanden van de trekker, shovelbanden en een band van de walking floor. “Allemaal nog hard”, bevestigt Janssen. Hoewel ze zelf in de werkplaats alle banden kunnen repareren, staat er op alle drie vestigingen nu een jerrycan met het middel. “Het is gewoon veel gemakkelijker en sneller. Daarmee wegen de kosten zeker op tegen de tijd die het repareren met een plug kost. Het is afvullen, oppompen en klaar.”

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

Zeer rendabel

Fietsband

Resteert de laatste vraag: wegen de kosten op tegen het alternatief, gewoon een band laten plakken. De kosten van het gebruik van TireJect hangen vooral af van de grootte van de band. De hoeveelheid die nodig is, varieert namelijk van 60 milliliter voor het bandje van de gazonmaaier tot

Tijdens de test stond ook een fiets met een lekke band. Omdat die volgens het instructievel ook met 30 milliliter te repareren is, hebben we dat ook geprobeerd.

Met succes, want in enkele minuten was de band weer gerepareerd. Ideaal voor recreatiefietsers, die zo overal snel een band kunnen repareren. Speciaal hiervoor komt de producent ook met consumentenverpakkingen.

GRONDIG 2 2020

39

ondernemen met

vaktechniek

Forse tandem troeft tridem en dumper af Krogull kiest voor trekkers met eenvoudige tweeassige kippers Sven Krogull verzet 2200 kuub grond per dag, maar kiest bewust voor een trekker-kippercombinatie in plaats van knikdumpers.

Achter dikke 212 kW (300 pk) trekkers hangen geen dure en complexe drieassers, maar juist grote en eenvoudige tandemassers op wielen van 1,70 meter hoog. Met brandstof en geld besparen als doel.

Bij Krogull in Duitsland rijden achttien Case IH Magnums en één Massey Ferguson van ruim 221 kW (300 pk) met kippers in vijf kolonnes. Samen verzetten zij 2200 kuub grond per dag. Inmiddels rijden er drie Beco Maxxim 320HPkippers tussen.

40

GRONDIG 2 2020

Knikdumpers eruit en trekkers met kippers terug. Deze stap maakte Sven Krogull in het Duitse Isselburg alweer twaalf jaar geleden. Zijn bedrijf verzet op het moment zo’n 2200 kuub grond per dag op grote zand- en grindwinningsprojecten.

Krogull nam onlangs het bedrijf van zijn vader over en heeft inmiddels vijf kolonnes rijden met totaal 24 man personeel.

Behalve de kranen en shovels zijn er achttien Case IH Magnums en één Massey Ferguson 8732 met kippers aan het werk. Ze komen amper op de weg en rijden op de projecten zelden boven de 12 tot 13 km/u. De reden dat Krogull toch kiest voor een trekker met kipper? “Het brandstofverbruik verschilt enorm. De knikdumpers draaiden altijd vol gas en verbruikten met gemak 45 tot 48 liter per uur. De trekkers hebben op twee powershiftbakken na allemaal een traploze bak en zijn ingesteld op maximaal 1600 motortoeren. We komen nu uit op een brandstofverbruik van zeventien liter per uur. Dat is amper de helft!”

In capaciteit maakt het geen verschil, geeft Krogull aan.

Qua comfort is de trekker misschien wel in het nadeel op de bouwterreinen, ondanks de vooras- en cabinevering op de trekkers en de disselvering in de kipper. Toch vindt hij gemakkelijker personeel voor een trekker dan voor een knikdumper. “Een trekker kennen de mensen, een knikdumper trekt hen gewoon minder. Daarbij kunnen we de trekkers ook nog eens inzetten voor het stobbenfrezen, terwijl een knikdumper maar één functie heeft”, aldus Krogull.

Ook de prijs speelt een rol. Krogull schat dat een trekker op € 150.000,- en een kipper op € 70.000,- komt, wat samen zo’n € 220.000,- maakt. “Een gelijkwaardige knikdumper zou al naar de € 280.000,- gaan. Ondanks alle hightech op de trekkers, die vaak ook nog eens overbodig is, blijven de onderhoudskosten gelijk. Veel van de Magnums kochten we met een paar duizend uur in België en Denemarken. Nu zijn er genoeg bij met 15.000 uur op de klok, maar mankeren deze nog niks.”

De vijftraps kipcilinder met 45 liter inhoud brengt de bak tot een kiphoek van 56 graden in plaats van de bij Beco standaard 60 graden. Het kwam constructief zo beter uit en is geen probleem in het werk.

De tandem is standaard luchtgeveerd. Het pendelpunt ligt iets naar achteren voor meer opstapvermogen van de voorste as.

Tridem te complex Desondanks koos Krogull wel voor een zo eenvoudig mogelijke kipper, juist om bedieningsfouten te voorkomen en op onderhoud te besparen. Een degelijke kipper gaat namelijk zeker 20.000 tot 25.000 uur mee en dus misschien wel twee trekkerlevens. Als voormalig medewerker van Beco in Duitsland klopte Krogull bij zijn eerdere werkgever aan om er samen één te ontwikkelen. Een tridem ofwel drieasser van 32 ton laadvermogen, de Maxxim 320, viel namelijk al direct af. Deze is pas te krijgen vanaf zo’n € 85.000,-. Grootste struikelblok voor dit werk is echter de vele techniek in het onderstel voor de liftas, stuuras en beremming. Het is ook onnodig, want de wettelijke grens van tien ton aslast is niet relevant voor een kipper die amper op de weg komt.

De grootste Maxxim 260HP op twee assen met 26 ton laadvermogen is met € 40.000,- aantrekkelijker, maar vond Krogulll door de dertienkuubs bak weer te klein.

Twintig kuub met kop Beco maakte daarom deze Maxxim 320HP, een enorme tien ton wegende tandemasser met zo eenvoudig mogelijke techniek en 32 ton laadvermogen. Volgens Beco is het de grootste tweeassige dumper in de markt. De eenvoud straalt ervan af. Zo zijn de assen niet gestuurd en is er een mechanische achterklep. “Als je de klep bij het kippen vergeet te openen, wordt het allemaal wel heel gevaarlijk. Nu heeft de chauffeur er geen omkijken naar”, verklaart Krogull. De bak heeft een waterinhoud van zestien kuub. Prachtig op de bouwterreinen, maar dus niet op de weg. Door de asafstand van 1,85 meter

Technische gegevens Beco Maxxim 320HP Laadvermogen 32 ton Bakinhoud 20 kuub Bakinhoud (DIN) 16 kuub Bakafmeting (l x b x h) 6000 x 2250/2198 x 1300 Achterklep mechanisch Kiphoek 56 graden Aansluitingen vier hydrauliek, twee lucht Assen tandem, pendel, 200 mm ADR Prijs vanaf € 65.000,- exclusief btw Leverancier Beco, Vianen

De disselvering is in te stellen voor een betere vlakstelling of meer comfort.

tellen de assen voor de wet niet als tandem, maar als twee enkele assen en mogen zij elk tien ton dragen. Daarbij moet de oplegdruk op de Scharmüller K80-kipperknobbel vier ton zijn.

Met aftrek van de tien ton eigengewicht kan er voor transport over de weg dan vaak maar een halve kipper vol worden geladen. Op de bouwterreinen kan er met een kop erop wel ruim twintig kuub worden geladen.

Banden van 1,70 meter hoog

1,70 meter hoge, ongestuurde wielen, zonder afstempeling bij het kippen en met een mechanische achterklep kenmerken de eenvoud van de kipper.

De forse kipper geeft ook ruimte voor forse wielen van wel 1,70 meter hoog. Standaard zijn er 23.5R25-banden en optioneel 750/60R30.5-banden. Het geeft minder rolweerstand en een beter opstapvermogen. Standaard zijn er ADR-assen gemonteerd. Bij de andere kippers gebruikt Beco assen van BPW. Het pendelpunt van de tandem is iets uit het midden geplaatst, zodat 52 procent van het gewicht op de achteras drukt. Ook dit moet het opstapvermogen verbeteren en de kipper lichter laten trekken. De halfpipe-bak heeft een acht millimeter dikke bodem en wanden van zes millimeter dik.

De bak loopt aan de achterzijde conisch naar buiten tot 2,25 meter, is 6,00 meter lang en 1,30 meter hoog. De vijftraps kipcilinder met 45 liter inhoud brengt de bak tot een kiphoek van 56 graden in plaats van de bij Beco standaard 60 graden.

Het kwam constructief zo beter uit, maar is geen probleem in het werk. “Lossen van de leemgrond gaat prima”, weet Krogull, die binnenkort zijn derde Maxxim 320HP geleverd krijgt. Afstempeling van de assen zit er in tegenstelling tot de drieassers dan ook niet op. Ook handig: door zijn eenvoud zijn er naast de luchtberemming en verlichtingsstekker slechts vier hydrauliekslangen te koppelen. Eén kwartduims voor de dissel, één driekwartduims voor het heffen en twee driekwartduims leidingen voor het (snel) dalen. De steunvoet gaat met een basic handpomp. Ook anders dan bij de standaard Beco’s is dat de spatborden niet aan de bak, maar aan frame zijn bevestigd. Door de omvang heeft de staalkabel die de klep bedient anders te weinig bewegingsruimte. De disselvering is instelbaar vanaf de trekker voor een betere vlakstelling of meer comfort. De luchtremmen werken wel lastafhankelijk door een koppeling met een drukmeter in de disselvering. De wagen is te krijgen met zowel een TUV- als een RDW-keuring.

TEKST: Frits Huiden FOTO’S: Beco

GRONDIG 2 2020

41

advertorial

Maïs onkruidbestrijding en onderzaai: Hoe pakt u het aan in 2020?

Het seizoen 2019 was het eerste jaar van een verplicht vanggewas bij de maïsteelt op zand- en lössgronden. Het was beslist geen doorsneejaar. In onderzoek en in de praktijk werd gezocht naar de beste mogelijkheden. En uiteraard had het weer ook hier zijn invloed op. Toch kunnen we op basis van praktijkervaringen en proeven vooruitblikken naar de adviezen voor 2020.

Ervaringen 2019 Voor we ingaan op adviezen voor komend seizoen staan we puntsgewijs kort stil bij de ervaringen uit 2019. Deze vormen in grote mate de basis voor de aanpak in 2020.

Onderzaai van grassen is in veruit de meeste gevallen (48% van alle vanggewassen) gedaan rondom kniehoogte van de maïs. Loonwerkers hebben hebben hier goed op ingespeeld door de aanschaf van apparatuur en veel overleg met hun telers. In veel minder (maar 14% ) is gekozen voor onderzaai gelijk met het zaaien van de maïs. In de overige gevallen (38%) is gekozen voor het zaaien van het vanggewas na de oogst. Deze methode is verreweg het makkelijkste als het om onkruidbestrijding gaat, want u hoeft hierbij geen rekening te houden met het vanggewas. Wel vergt het een strakke planning om voor 1 oktober te oogsten. Uiteraard is hierbij vaak gebruik gemaakt van vroegere rassen. Mede door de hete droge zomer en een daardoor vroeger afrijpend gewas is dit jaar op deze percelen de oogst voor 1 oktober redelijk gelukt.

indien wordt gekozen voor een vanggewas zaaien na de oogst. Op zandgronden en in grondwaterbeschermingsgebieden mag van deze drie bodemherbiciden alleen Frontier worden toegepast. De website www.zandzoeker.nl is een handig hulpmiddel om per perceel te bepalen of u wel of geen Dual Gold of Gardo Gold mag spuiten.

Lastige percelen zijn percelen met een hoge onkruiddruk van bijvoorbeeld gladvingergras en/of ooievaarsbek. Eigenlijk zijn deze percelen niet geschikt om bij zaai of op kniehoogte een vanggewas te zaaien. Op deze percelen is namelijk een brede en sterke onkruidbestrijding nodig, inclusief een bodemherbicide, om de onkruidsituatie de baas te worden. Met name de bodemherbiciden geven grote problemen indien het vanggewas gelijk met de maïs of op kniehoogte wordt gezaaid. Hetzelfde geldt voor specifieke grassenmiddelen als het vanggewas tegelijk met de maïs is gezaaid.

Terbutylazine is een belangrijke werkzame stof om de onkruidbestrijding optimaal te laten verlopen. Deze stof geeft geen problemen met grasonderzaai, bevordert de werking van middelen (o.a. een betere werking tegen gladvingergras) en is zelfs essentieel voor een goede aanpak van ooievaarsbek.

Terbutylazine zit in de middelen Calaris® en Gardo®Gold.

Gardo Gold mag niet meer worden ingezet op zandgrond en grondwaterbeschermingsgebieden en is gezien de bodemwerking ook niet te combineren met vroege onderzaai. Voor Calaris ligt dit geheel anders. Dit middel is veilig voor onderzaai. Daarnaast geeft het enige duurwerking en is het afgelopen seizoen veel meer ingezet om toch terbutylazine in de mix te hebben.

Bodemherbiciden zoals Dual Gold®, Gardo Gold en Frontier Optima* blijven belangrijk voor een goede en lange duurwerking tegen kiemende onkruiden. Helaas zorgt dit er ook voor dat ze een sterk negatief effect hebben op vanggewassen die gelijktijdig met de maïs of op kniehoogte worden gezaaid.

Van deze middelen kan dus alleen gebruik worden gemaakt

Proefveld waarbij diverse middelen zijn getoetst in combinatie met onderzaai tegelijk met de maïs, onderzaai en kniehoogte en het zaaien van het vanggewas na oogst van de maïs.

In het midden ziet u grote verschillen tussen de verschillende veldjes. Calaris is veilig, er staat een prima vanggewas.

Adviezen 2020 Gebaseerd op de ervaringen uit de praktijk en vanuit proefvelden geven we u puntsgewijs adviezen rondom onderzaai, situaties en middelen voor 2020. Wilt u voor uzelf en uw telers tot de beste resultaten komen, dan is één advies voor alle percelen niet meer van deze tijd. Veel meer dan in het verleden zal per situatie gehandeld moeten worden.

Overleg met uw telers wat zij willen (type onderzaai), wat past bij hun percelen (onkruiddruk) en hou daarbij ook uw eigen werkplanning en spreiding in het oog. Alle onderzaai op hetzelfde moment uitvoeren of alle maïs kort voor 1 oktober oogsten is meestal niet mogelijk. Goed overleg voorkomt problemen en een goed advies is de beste vorm van klantenbinding.

Altijd veilig voor gras als vanggewas zijn middelen uit de groep van de triketones (bijvoorbeeld Calaris, Callistar® en Callisto®). Specifieke producten tegen lastige breedbladigen

zoals haagwinde (denk aan Banvel®, Casper® of Peak®) zijn uiteraard ook veilig inzetbaar, want deze werken niet tegen grassen. Anders ligt dit voor specifieke grassenbestrijders en voor bodemherbiciden die worden ingezet om langdurig kiemende grassen en breedbladigen te bestrijden.

Gladvingergras blijft lastig en is alleen afdoende te bestrijden door vroeg te spuiten en daarbij gebruik te maken van een brede mix in combinatie met een robuuste dosering bodemherbicide. In de praktijk zal dit veelal 1 l/ha Frontier Optima zijn (Dual Gold en Gardo Gold mogen niet meer op zandgronden) in combinatie met Calaris 1-1,5 l/ha om maximaal gebruik te maken van terbutylazine. De duurwerking van een bodemherbicide past echter niet samen met het zaaien van gras tegelijk met de maïs of op kniehoogte. Het beste advies is daarom op gladvingergraspercelen voor een vroeg maïsras te kiezen en voor 1 oktober te oogsten. Alleen dan kunt u het maximale doen tegen gladvingergras.

Ooievaarsbek komt net als gladvingergras hoofdzakelijk voor op zandgronden. Terbutylazine is de aangewezen stof tegen ooievaarsbek. Daarnaast leveren bodemherbiciden een goede extra bijdrage. Op percelen met ooievaarsbek is het advies daarom altijd Calaris. En indien mogelijk - dus indien wordt gekozen voor een vroeg ras en het vanggewas zaaien na de oogst van de maïs - gecombineerd met Frontier Optima als bodemherbicide.

Specifieke grassenbestrijders worden vaak aan de mix toegevoegd om deze te verbreden en met name te versterken op diverse grassen (hanepoot, naaldaar, straatgras).

We hebben het dan vooral over middelen op basis van nicosulfuron (o.a. Milagro®40). Als het gras pas wordt gezaaid na de onkruidbespuiting geeft dit uiteraard geen problemen en kan Milagro 40 veilig worden ingezet. Maar bij zaai tegelijk van de maïs, dus bij een bespuiting als het vanggewas al is gekiemd, passen deze middelen niet.

Vruchtopvolging van bieten of groenten na de maïs speelt in bepaalde regio’s. Als u kiest voor Laudis* waar geen terbutylazine wordt meegespoten, voeg dan altijd 0,5-0,75 liter Calaris toe om toch de voordelen van terbutylazine te benutten (snellere doding en bredere werking).

Geen vanggewas hoeft er te worden gezaaid op bijvoorbeeld zavel-, klei- of veengronden. In deze situaties is er nog een breed scala aan mogelijkheden. Niet alleen omdat er voor bodemherbiciden of grassenmiddelen geen rekening moet worden gehouden met een vanggewas. Maar ook omdat in deze situatie meer middelen beschikbaar zijn. Zo is het gebruik van Gardo Gold en Dual Gold op deze percelen wel mogelijk.

Tip: ga naar www.syngenta.nl/beslisboom. Hier staat een actueel schematisch advies voor alle situaties, dus rekening houdend met vanggewassen, grondsoorten en vruchtopvolging.

Daar waar gebuik is gemaakt van bodemherbiciden is het gras niet gekiemd. Links in beeld ziet u een mooi egaal gekiemd fris groen vanggewas, gezaaid na de maïs. Bij zaai na de maïs is er geen invloed meer merkbaar van de gebruikte onkruidbestrijdingsmiddelen.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik het etiket en de productinformatie. ®/™ Registered Trademark of a Syngenta Group Company. Syngenta biedt oplossingen die helpen de bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren: www.syngenta.nl/stewardship. *Laudis is een geregistreerd handelsmerk van Bayer Crop Science. *Frontier Optima is een geregistreerd handelsmerk van BASF Agricultural Solutions.

ondernemen met

vaktechniek

“De boeren volgen is een lastige opgave” BEVRI Banden ziet toenemende aandacht voor de bodem De afgelopen jaren hebben agrariërs in de polder grote stappen gezet in bodemvriendelijker werken. Gerard Dekker van BEVRI Banden in Zeewolde vertelt dat zijn bedrijf inspeelt al die specifieke wensen. Voor de loonwerksector is er volgens hem nog een slag te maken om de boeren te volgen. Dat is in het economisch denken een lastige afweging tussen bodem en capaciteit.

44

GRONDIG 2 2020

Drukke tijden bij de BEVRI Banden-servicevestiging in Zee­ wolde. De rekken zitten vol met een brede range banden en binnen zijn de medewerkers bezig met het monteren van diverse oplossingen. Deels zijn die voor agrariërs en deels voor de cumelasector. Je ziet dat er door klanten niet wordt bespaard op kwaliteit. Het zijn namelijk meestal banden van A-merken, met een hoog aandeel VF- en IF-trekkerbanden. BEVRI heeft zich gespecialiseerd in onze sector. Vanuit die s­ ervicegedachte is het bedrijf dertien jaar geleden gestart met de fabricage van BEVRI-velgen, de laatste drie jaar daarvan in een aparte fabriek op bedrijventerrein Trekkersveld. “Wielen, of zoals in de volksmond velgen, vormen een belangrijke schakel in de servicegedachte”, vertelt Gerard Dekker, bedrijfsleider a­ ldaar.

“Klanten willen specifieke oplossingen. We zagen dat een goede bandenservice niet zonder het leveren van bijpassende oplossingen voor de velgen gaat”, aldus Dekker. Hij vertelt dat er weinig gebieden op de wereld zijn waar zoveel specifieke oplossingen worden gevraagd als in Nederland en zeker ook in de Flevopolders. “Het thema grond- en bodembescherming wordt er door agrariërs al jaren met hoofdletters geschreven.

Ook nieuwe teelten en GPS-besturing hebben grote invloed op het schoeisel van trekkers en machines.”

Drukken zichtbaar Vooral de laatste jaren hebben met name akkerbouwers flinke stappen gezet. Volgens Dekker komt dat mede doordat er een subsidie is geweest voor bodemvriendelijker werken. Dekker vertelt dat er desgewenst cabines net even iets hoger zijn ­gezet en materieel is aangepast om er toch die grotere maat banden onder te kunnen leggen. Een voorbeeld hiervan is de bekende 900/50R42 onder een 132 kW (180 pk) trekker. “Klanten zijn inventief en dan is het aan ons om de passende band en velgencombinatie te leveren. Dat vang je niet in een algemeen verhaal”, stelt hij vast. Wel ziet hij dat agrariërs steeds vaker een spanningsmeter in de velg monteren in combinatie met er tegenover het bekende snelvul- c.q. aflaatventiel. “Dat maakt bodemvriendelijk werken heel transparant.”

Als bandenspecialist geeft BEVRI desgewenst advies aan de hand van de trends. “Zoals bekend zijn agrariërs in de polder fel op bodemvriendelijk werken door de loonwerkers. Dat is al jaren zo en wordt alleen maar sterker. De vraag is of en hoe de loonwerker hierop kan inspelen.”

Andere positie De ondernemer stelt vast dat cumelabedrijven een andere positie hebben. “Ze hebben te maken met bestaande machines die rendabel moeten worden gemaakt, met tijd, met scherpe tarieven en ze zitten veel op de weg. Hier worden andere afwegingen gemaakt”, aldus Dekker. Hij vindt dat het de taak van BEVRI is om passende oplossingen te bieden voor het ­materieel op basis van gewicht, belasting, inzet en het aandeel transport. “Ook dat is niet algemeen aan te geven. Een drukwisselsysteem is altijd het beste, maar zal economisch niet ­altijd rendabel te maken zijn”, luidt zijn conclusie. Hij vindt het daarom logisch dat loonbedrijven vaak voor een veilige bandenspanning gaan. Dekker stelt vast dat de bandenindustrie daarvoor ook niet veel rek biedt. “Er zijn algemene standaards voor draagkrachten van de verschillende soorten en groot-

tes banden. Je ziet dat fabrikanten daar niet ver van afwijken. ­Binnen die marges moet je het doen.”

Besparen op kwaliteit past niet in de filosofie van BEVRI. “We zien bijvoorbeeld dat IF- en VF-banden om bredere velgen vragen”, zegt Dekker. “Die banden moeten voor een goede werking vierkant goed staan. Bij de keuze voor de smallere bestaande velgen van de vorige band werkt de band niet goed.”

Er zijn fabrikanten die narrow-velgen vanuit concurrentieoverwegingen wel toelaten, maar Dekker vindt dat je daar als klant niet voor moet kiezen. “Vanuit dat oogpunt leveren wij als BEVRI IF en VF standaard op de velgen die daarbij horen”, aldus Dekker. Dergelijke banden geven cumelabedrijven wel meer mogelijkheden om met lagere drukken in het veld te werken.

“Wij geven eerlijk en helder de mogelijkheden aan, maar ook zeker de beperkingen en grenzen als het gaat om aslasten en spanningen voor de verschillende opties.”

Volgende machine Dekker ziet dat loonwerkers vaak bij aanschaf van een volgende machine of werktuig in banden opschalen, maar de druk en de honger naar capaciteit bij oogstmachines (lees veel zwaardere machines) doen deze stap eigenlijk weer volledig teniet.

Hij adviseert een eerlijke gesprek hierover aan te gaan met klanten over wat er kan binnen de grenzen van de toelaatbare bandenspanningen met de capaciteitsoogstketens. Daarvoor is nog een weg te gaan. Hij sluit treffend af met het dilemma.

“De meeste winst te aanzien van bodemverdichting is te ­halen door het sterk verlagen van het gewicht van de trekker en het werktuig en dus de capaciteit, maar dat is voor ons in een steeds sneller wordende economie moeilijk te verkopen.”

TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

Velgen maken BEVRI heeft zich toegelegd op het leveren van kwaliteitsvelgen. Dat past volgens Gerard Dekker in de denk- en werkwijze van agrariërs en cumelabedrijven. De kern is dat BEVRI de velgplaten zelf perst voor de gewenste offset. Daarbij houdt het bedrijf standaard een vlakke aansluitschijf met een diameter van vijftig centimeter aan om desgewenst later de velg te kunnen aanpassen voor bijvoorbeeld andere flensmaten of dubbele-monteringsystemen. Een specialiteit van BEVRI is dat het de velgplaten tweezijdig last en na afloop de naafgaten precies op maat uitdraait en de aansluitvlakken nadraait om de velgen absoluut slingervrij te krijgen. Naast nieuwe velgen renoveert BEVRI ook bestaande exemplaren. Die worden gecontroleerd, desnoods voorzien van een nieuw hart of compleet nieuwe schijf, gestraald en opnieuw in de lak gezet. Dit is ook een sterk groeiende tak. Dekker vertelt dat naast aanpassen het weer fris krijgen van de velgen ook een item is. Een opknapbeurt past in de rebuiltgedachte, zeker in het grondverzet, bij cumelabedrijven die netjes voor de dag willen komen. Ook rendeert het vaak bij inruil. Naast velgen maakt BEVRI ook spacers en spoorverbreders op maat om bestaande velgen te kunnen blijven gebruiken of slim velgen om te zetten bij dubbele montering in combinatie met rijencultuur. Een mooi voorbeeld daarvan is het BEVRI Duo-Swing-systeem, waarbij de dubbelluchtwielen op de vooras vrij kunnen draaien en zodoende het krap sturen niet belemmeren.

GRONDIG 2 2020

45

ondernemen met

vaktechniek

Terranimo berekent gewenste druk Past de (oogst)machine wel op de bodem?

Met welke druk kun je bij een bekende bodemtoestand nog veilig over de bodem rijden. Het Deense programma Terranimo geeft op die vraag een antwoord. Op basis van de machinegegevens en de vochttoestand in de bodem bepaalt het programma of de combinatie van machine, banden en bodemsoort passend is om bodemverdichting te voorkomen.

De Universiteit van Århus in Denemarken heeft de afgelopen jaren in samenwerking met een aantal Europese partners (zoals Wageningen Environmental Research) het Terranimo-programma ontwikkeld.

Dit programma is een hulpmiddel om op basis van machinedata en bodemdata een betrouwbare voorspelling te geven van het effect op de bodem. Terranimo is vrij toegankelijk voor iedereen, maar heeft nog geen Nederlandse versie. Daar komt op korte termijn verandering in als ook de Nederlandse bodemkaart wordt geïntegreerd in het model.

In Grondig nummer 1 van dit jaar stond een reportage over de demodag Bewust Behoud Bodemstructuur, waarin wiellasten van bietenrooiers gemeten. Deze metingen zullen ook worden verwerkt in het Terranimomodel. Onderdeel van het project ‘Bewust Behoud Bodemstructuur’, dat Suikerunie, IRS, Cumela, Fedecom, WUR en LTO uitvoeren in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, is het beschikbaar maken van Terranimo voor Nederlandse telers en loonbedrijven. De bedoeling is dat machinegebruikers straks de gegevens van machine, soort banden, grondsoort en vochttoestand van de bodem kunnen invullen. Op basis van die gegevens wordt dan berekend wat het effect is van het rijden bij een bepaalde druk. Omgekeerd kun je zo berekenen bij welke druk je veilig over het perceel kunt.

Wat kan Terranimo?

Terranimo is gebaseerd op wetenschappelijke modellen die de bodem­ belasting simuleren. Daarnaast beschikt het model over databases van

Voor het voorbeeld nemen we een bietenrooier. In het programma is een standaardrooier beschikbaar met bijbehorende wiellasten. De bandenkeuze kan worden aangepast en het programma geeft dan aan welke bandenspanning volgens de bandentabel moet worden aangehouden. Zoals je kunt zien, zijn diverse machines en combinaties te kiezen.

1

46

GRONDIG 2 2020

bodems, machines en banden. Na het kiezen van de combinatie van machine, banden, bodemsoort en vochttoestand berekent het systeem de bodemdruk en het effect op de verdichting tot op een diepte van 1,50 meter.

In de kaders is dit uitgewerkt voor een bietenrooier.

Na het selecteren van machine en banden ga je naar het volgende tabblad om de juiste grondsoort en vochttoestand te kiezen. Voor het voorbeeld kiezen we een vochtige zandgrond.

2

Nu alle invoergegevens compleet zijn, maakt het programma hiervan een rapport. Het rapport geeft visueel weer wat de berekende bodemdruk is op basis van wiellast, bandenspanning en asconfiguratie.

3

Als laatste maakt het programma een overzicht van de verdichting per as. Dit is dus gebaseerd op de bodemdruk uit het vorige schema en de grondsoort die is gekozen. In dit overzicht is te zien of de gekozen combinatie bodemverdichting (rood) zal veroorzaken en tot welke diepte. Vervolgens kun je de gewichten en bandenspanning variëren om niet over de verdichtingsgrens te gaan. Daarmee krijg je inzicht in de relatie tussen bodem, banden en gewicht.

4

Wensen voor aanpassingen Om Terranimo geschikt te maken voor Nederlandse telers en loonbedrijven wordt de BOFEK-bodemkaart in het model gestopt. Het is dan mogelijk op een interactieve kaart je eigen bedrijfslocatie aan te klikken. Het programma weet elke bodem daarbij hoort. In dat geval hoef je dan alleen nog de vochttoestand in te voeren.

BOFEK2012-bodemkaart van Nederland De projectgroep ‘Bewust Behoud Bodemstructuur’ verwacht dat de Nederlandse versie van Terranimo in de loop van 2020 beschikbaar zal zijn.

Het model zal in de toekomst worden uitgebreid met een aantal veel in Nederland voorkomende machines, zoals de trike, oogstmachines en kippers. Daarnaast moeten er ook een aantal rupssystemen in het model worden gevoegd. Voor de verdere toekomst hebben de gebruikers van Terranimo nog wel een aantal aanvullende wensen, zoals het effect van een tandemstel of drieasser (herhaald rijden door één spoor) en het verschil tussen aangedreven en niet-aangedreven wielen.

Terranimo wordt inmiddels een aantal jaren gebruikt in Scandinavië, Groot-Brittannië en België. In Zwitserland is ook een versie van Terranimo in gebruik, die zal worden samengevoegd met de Deense versie.

De projectgroep hoopt dat dit model een hulpmiddel kan worden bij het kiezen van de juiste machine-bandencombinatie en telers en loonbedrijven aanzet tot nadenken over bodemverdichting.

Het programma is te vinden via www.terranimo.dk en is toegankelijk voor iedereen.

TEKST: Gerben Zijlstra, beleidsmedewerker Bodem BEELD: Terranimo

GRONDIG 2 2020

47

ondernemen met

vaktechniek

Eenvoudig hydraulisch Volvo presenteert EC300E Hybrid op ConExpo in Las Vegas Volvo Construction Equipment toont op de komende ConExpo-beurs in Las Vegas een prototype van de EC300E Hybrid. Wie denkt dat het hier om een elektrische oplossing met een generator en een batterijpakket gaat, heeft het mis. Volvo kiest voor een hydraulische oplossing. Het verhaal achter de EC300E Hybrid en enkele andere Volvo-aandachttrekkers op ConExpo.

Natuurlijk zullen de imposante EC950F-rupsgraafmachine en de R100-dumptruck in Las Vegas de grote aandachttrekkers zijn. Aan de andere kant zijn er de volledig elektrische compacte wielladers en graafmachines, waarvan de L25H en de ECR25 in actie te zien zullen zijn. Daartussen staat ook deze verrassende EC300E Hybrid-graafmachine. Bij een hybride denk je natuurlijk aan een ingebouwde generator en accupakket om energie terug te kunnen winnen, tijdelijk op te slaan in batterijen en weer te gebruiken als extra vermogen nodig is of er (tijdelijk) emissiearm moet worden gewerkt, maar zo zit het bepaald niet bij de EC300E Hybrid.

Volvo Construction Equipment kiest voor een hydraulische oplossing en daar heeft de fabrikant zijn argumenten voor.

Eenvoudig en zuiniger De hydraulische hybride werkt simpel. Bij het laten zakken van de giek wordt de retour-hydrauliekolie bij het afremmen

48

GRONDIG 2 2020

direct opgeslagen in de hybride-unit die boven op de bovenwagen rechts naast de cabine is geplaatst. Deze is daarvoor uitgerust met stikstofaccumulatoren. De hier opgeslagen energie kan worden vrijgegeven aan een aparte hydrauliekmotor die de aandrijving van de hydrauliekpomp en daarmee de dieselmotor ondersteunt. Dit hybridesysteem geeft volgens Volvo een brandstofbesparing van twaalf tot zeventien procent. De fabrikant stelt dat de EC300E Hybrid dezelfde graafprestaties levert als een conventionele EC300E zonder de hybride-unit. Dat is ook het vertrekpunt.

Volvo heeft niet alleen vanwege de simpelheid van deze oplossing gekozen. De fabrikant wijst er met name ook op dat het systeem ten opzichte van een elektrische hybride slechts weinig componenten heeft. Gebruikers zijn verder bekend met dergelijke hydraulische componenten en kunnen deze dus ook gemakkelijk onderhouden en vervangen. Ook heb je geen dure, veel ruimte vragende batterijunit nodig die je

95-tons starre R100E-dumper

ergens moet plaatsen en die in de loop van de tijd in capaciteit achteruit gaat en op den duur mogelijk moet worden vervangen.

Volvo geeft aan dat er in bediening en functionaliteit geen beperkingen zijn. Het is een zelfdenkend systeem waarvan je niets merkt en waar je als machinist niets aan hoeft te doen. In feite heeft de motor het bij de ondersteuning wat gemakkelijker en is hij daarom zuiniger.

Verder draai je net zoals met een conventionele EC300E. Het systeem werkt hierbij automatisch afgestemd op het graafwerk. Volvo benadrukt dat er in Eco-mode dus geen beperkingen zijn. Er kan desgewenst tegelijk in Eco-mode en Hybridmode worden gewerkt. Ook in Dig Assist zijn er ten opzichte van de conventionele EC300E geen beperkingen.

Twee jaar terugverdientijd Volvo Construction Equipment heeft ook al aan deze oplossing gerekend. De fabrikant stelt wel dat ten opzichte van een conventionele EC300E met een dieselverbruik van twintig liter per uur en circa 2400 draaiuren op jaarbasis het systeem zich bij een brandstofbesparing van zeventien procent in twee jaar terugverdient. Het is een concept dat Volvo het komende jaar in de praktijk verder gaat testen en wil laten uitrijpen. De EC300E Hybrid wordt in het tweede kwartaal van dit jaar al op de markt verwacht en kan al bij SMT worden besteld.

De meerprijs ten opzichte van een standaard EC300E zal volgens Volvo op circa € 15.000,uitkomen.

Over verdere uitbreiding van de range bestaat nog geen duidelijkheid, maar productiemachines van 25 ton en zwaarder zijn volgens Volvo in beeld om dit systeem op te bouwen, omdat in deze grotere klasse machines een groter verschil wordt gemaakt in brandstofefficiëntie en brandstofbesparing en dus in terugverdientijd.

Praktisch gezien is er bij zwaardere graafmachines ook meer ruimte op de bovenwagen beschikbaar om de hybride-unit op te bouwen. We hoeven het op de lichtere rupsgraafmachines en mobiele graafmachines voorlopig dus niet te verwachten.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: Volvo Construction Equipment

Volvo CE lanceert op ConExpo deze 95-tons starre R100E-dumper. Deze 70 ton zware gigant is uitgerust met een 60-kuubs bak met een laadvermogen van 95 ton. De krachtbron is een 783 kW (1050 pk) sterke Cummins QST30, een 30-liter-V12 met een maximum koppel van 4631 Nm bij 1300 toeren voor ecorijden met een top van 50 km/u. De machine is standaard uitgerust met een weegsysteem, het intelligente monitoringsysteem Volvo CareTrack en een snel kipsysteem voor korte cycli met repeatfuncties. De transmissie is uitgerust met een retarder voor downhillwerk met automatische snelheidsbegrenzing.

L25 en ECR25 Electric Op ConExpo zal Volvo met zowel de volledig elektrische ECR25-minigraafmachine als de L25 Electric draaien. Dit als opwarmer van de officiële lancering komende zomer van een complete range volledig elektrische minigravers, van de EC15 tot de EC27, en tegelijk een range volledig elektrische compacte wielladers, van de L20 tot de L28. Dan wordt de ontwikkeling van de dieselmotor voor deze series stopgezet. Volvo gaat uit van de mogelijkheid om acht uur operationeel te werken met een normale laadtijd van twaalf uur met de onboard-230V-oplader of twee uur (bij)laden tot tachtig procent met een externe snellader.

EC200E Gold Rush De laatste stop voor de speciale Volvo EC200E Gold Rush-graafmachine zal op ConExpo zijn.

Deze Gold Rush-uitvoering is geïnspireerd op het tienjarig jubileum van de gelijknamige serie op Discovery Channel. De Gold Rush-machine is vanaf juni vorig jaar te zien geweest in 25 staten bij Volvo Construction Equipmentdealers en evenementen.

De machine is begin deze maand geveild door Ritchie Bros. Van de opbrengst schenkt Volvo een percentage aan twee non-profitwoningbouwactiviteiten

GRONDIG 1 2020

49

ondernemen met

vaktechniek

Voorkom oranje velden Slim omgaan met het gebruik van glyfosaat Voor de landbouw is glyfosaat één van de veiligste gewasbeschermingsmiddelen die er worden gebruikt. Daarbuiten ligt het middel zwaar onder vuur. Vorig jaar kwam het opnieuw negatief in het nieuws door de oranje velden, een direct gevolg van de werking van het product. Vandaar de oproep van onder andere Cumela: voorkom oranje velden. Maar hoe doe je dat?

Om een vanggewas goed mechanisch onder te kunnen werken moet je op tijd beginnen.

50

GRONDIG 2 2020

De afgelopen jaren is de inzet van glyfosaat in de landbouw weer verder toegenomen, tot ongenoegen van de politiek.

Deels is deze toename echter het gevolg van beleid van de overheid, want door de verplichte nateelt van een vanggewas na de maïs staat er in het voorjaar een gewas dat moet worden ondergewerkt en niet meer mag hergroeien.

De gemakkelijkste oplossing om een groenbemester op een goede manier onder te werken en zeker te zijn dat deze niet meer hergroeit, is inderdaad een bespuiting met glyfosaat, beaamt onderzoeker Hilfred Huiting van Wageningen UR Open Teelten. “Nodig is het echter lang niet altijd, want ook mechanisch kun je veel doen, maar dan moet je er wel op tijd bij zijn en het niet te lang laten doorgroeien.”

Daar openbaart zich gelijk een dilemma voor veel telers, weet ook Huiting. “Zij hebben geïnvesteerd in een groenbemester en willen daar ook een maximaal rendement van. Dat gaat echter niet samen met goed mechanisch dood krijgen en onderwerken. Als je dat wilt, zul je het al in februari of zeker half maart voor de eerste keer moeten bewerken.

Glyfosaat vervangen Huiting heeft het afgelopen jaar in het project Ruwvoer & Bodem gekeken naar de mogelijkheden van gereduceerde grondbewerking en mogelijkheden om het oogsten van vanggewassen te combineren met de maïsteelt. “Qua opbrengst kan het wel, door na het oogsten van een vanggewas te kiezen voor een kort seizoen maïs. Dan heeft een veehouder in totaal wel een vergelijkbare versopbrengst en een gelijk oogstmoment. In dit zo’n teeltsysteem zit er weinig tijd tussen het vanggewas en de maïs. Dit vraagt bedrijfszekere methoden. Dat kan glyfosaat zijn, maar met een kerende grondbewerking wordt ook een goed resultaat gehaald. Wel komt de vertering van de gewasresten en de afgifte van stikstof later op gang . Een deel van die stikstof zal dan pas later in de zomer vrijkomen, wanneer de maïs al nauwelijks stikstof meer opneemt. Met een geslaagd vanggewas wordt dit overigens weer opgevangen.”

Het optimaal benutten van het vanggewas en dit zo economisch mogelijk onderwerken is de belangrijkste uitdaging in het

voorjaar voor veel loonwerkers en hun klanten. Vooral het economische aspect is lastig, weet Huiting. “Het systeem van doodspuiten met glyfosaat, daarna mest uitrijden met de cultivator en daarna ploegen is nu eenmaal een goedkope en bedrijfszekere oplossing. Mechanisch onderwerken vraagt aandacht: een goede timing en de juiste mechanisatie maken het verschil. Dit kan duurder uitpakken, omdat je dan minimaal één en vaak wel twee keer een bewerking moet doen”, aldus Huiting. Er is het risico dat je sommige gewassen, zoals een zwaar gewas rietzwenk, niet voldoende stilgezet krijgt, waarschuwt hij. “Zeker als je in een nat voorjaar niet tijdig het veld in kunt.

Misschien is dat niet zo’n probleem als je daarna hetzelfde vanggewas wilt telen, maar de kans bestaat dat je het wel moet corrigeren met een herbicide bij de onkruidbestrijding. Dan moet je alsnog meer chemische middelen inzetten.”

Als je het honderd procent mechanisch wilt doen, is de oplossing volgens hem tijdig beginnen met onderwerken.

“Dan heb je niet alleen het beste resultaat, maar kun je de stikstof uit het gewas ook goed benutten, omdat de vertering tijdig begint en de stikstof vrijkomt als de maïs deze nodig heeft.

Op tijd beginnen zorgt ook voor meer correctiemogelijkheden later in de tijd, zoals een correctiebespuiting.”

In 2020 start een vervolg op Ruwvoer & Bodem, waarin verder wordt gekeken naar alternatieven voor de inzet van glyfosaat.

Groei stilzetten Het alternatief is volgens Sander Uwland van Bayer om al zo vroeg mogelijk in februari met een klein beetje glyfosaat de groei stil te zetten. “Uit de akkerbouw weten we dat je in de eerste weken van februari kunt volstaan met 1,5 liter Roundup Ultimate per hectare. Met deze formulering maakt het niet zoveel uit dat je de toepassing uitvoert bij lagere temperaturen. Het duurt alleen wat langer voor je het effect ziet”, zegt Uwland. Juist dat maakt het gebruik van glyfosaat in zijn ogen ideaal. “Je kunt op het juiste moment de groei stilzetten en dan in maart een eerste lichte grondbewerking doen om het gewas onder te werken.” Uit ervaring weet hij dat het wel tot een maand kan duren voor het gras echt gaat verkleuren. “Er is dus een lange periode waarin je het ideale moment voor het onderwerken kunt kiezen.”

Uwland is ervan overtuigd dat je, als je op tijd spuit, je kunt volstaan met de laagste etiketdosering Roundup Ultimate.

“Het is vooral een kwestie van goed kijken. Hoe meer er staat, hoe meer glyfosaat je nodig hebt”, aldus Uwland. Ook hij waarschuwt om het vanggewas vooral niet te massaal te laten worden. “Het lijkt wel mooi, maar je gaat dan een gewas inkuilen, met als gevolg een slechte vertering en stikstof die te laat vrij komt. Staat er rietzwenk, dan moet je overigens zeker een voldoende hoge dosering glyfosaat toepassen, anders zal het vanggewas niet voldoende worden afgedood.

In een dergelijke situatie zal een dosering van drie liter of meer vaak wel nodig zijn.”

Geen oranje velden Hoewel het uit landbouwkundig oogpunt niet nodig is, doet Bayer in de winterbijeenkomsten de oproep om na het doodspuiten van percelen in elk geval een tussentijdse grondbewerking uit te voeren om oranje velden te voorkomen. Een vergelijkbare oproep deed Wim Claessens van Claessens Agriservice en bestuurslid bij Cumela afgelopen winter. Hij adviseerde de leden om na een bespuiting alsnog een grondbewerking uit te voeren om de verkleuring te minimaliseren. “Op die manier voorkomen we dat de publieke opinie nog meer negatief wordt beïnvloed.”

Het is een boodschap die ook Huiting onderschrijft, maar waarbij hij ook wijst op het effect daarvan. “Het betekent dat je in het voorjaar toch een extra grondbewerking gaat doen.

In dat geval kun je dus net zo goed proberen om het spuiten achterwege te laten. De kosten van de grondbewerking maak je toch, dus dan kun je het afdoden net zo goed mechanisch proberen”, zegt hij. Een gedachte waar Claessens zich graag bij aansluit. “We moeten als sector echt proberen om de inzet van glyfosaat te minimaliseren. Dat is nodig om het middel te behouden, want we zullen het op veel percelen nog nodig hebben om met een schone lei te kunnen beginnen.”

Uwland hoopt dat het helpt om het middel te behouden.

“Dat is het wrange van deze situatie. We hebben te maken met een middel dat na 45 jaar nog aan alle toelatingscriteria voldoet. Als we nu een nieuwe toelating zouden aanvragen, zou het waarschijnlijk zonder enig probleem door de beoordeling komen. Om de toelating voor de sector te kunnen behouden, is het echter noodzakelijk om ook rekening te houden met de politieke en maatschappelijke discussie die rondom deze actieve stof speelt. Daarom moet iedereen er ook zo zorgvuldig mogelijk mee omgaan.”

Bij gebruik van glyfosaat is het verstandig om tijdig een eerste grondbewerking te doen. Dit voorkomt ophef door oranje velden.

TEKST: Toon van der Stok FOTO’S: Cumela Communicatie

Stem dosering glyfosaat af op het gewas en te bestrijden onkruiden Sander Uwland van Bayer adviseert loonwerkers om ook bij graslandvernieuwing kritisch te zijn op het gebruik van glyfosaat. “Breng vooraf goed in kaart welk gewas of onkruid echt moet worden bestreden, stem de dosering hierop goed af en voer een bewerking uit zodra dit mogelijk is. Dat kan ook betekenen dat je alleen plaatselijk het gewas of onkruid doodspuit.

GRONDIG 2 2020

51

ondernemen met

vaktechniek

Sturen op eiwit Rekenen met stikstof en maaimoment Melkveehouders kijken kritischer naar het gehalte ruw eiwit in hun gras. Op zand proberen zij de waarden op te krikken, terwijl elders de gehalten soms te hoog zijn en leiden tot onnodige stikstofverliezen. Met het maaimoment en de stikstofgift valt er bij te sturen en als loonwerker kun je de veehouder daarbij helpen.

Na de droge zomer van 2019 komt Albert Jan Bos ze regelmatig tegen: late herfstkuilen met eiwitwaarden tot wel 230 gram ruw eiwit per kilogram droge stof. Veel te veel voor het jongvee en de droge koeien, die zulke kuilen meestal voorgeschoteld krijgen. Volgens de adviseur van DLV Advies zijn ze een rechtstreeks gevolg van te laat en te veel bemesten. “Als een veehouder in augustus nog mest op grasland laat rijden, dan doet hij dat vooral om de put leeg te rijden. Stikstof zit er na een droge periode nog genoeg in de grond, want dat heeft zich allemaal opgehoopt. Wat gebeurt er: er komt regen en deze stikstof komt in korte tijd vrij, wat leidt tot die hoge waarden. Niet goed voor het vee, dat niets met het eiwit uit zo’n rijke graskuil kan, en daardoor ontstaan ook onnodige ammoniakverliezen via de mest. Zo laat in het jaar nog mest uitrijden moet je gewoon ontraden.”

Per dag later maaien neemt de hoeveelheid ruw eiwit in het gras met ongeveer vier gram per kilogram droge stof af

Gelukkig ziet Bos steeds meer melkveehouders die juist heel bewust met het eiwitgehalte bezig zijn. Omdat door de derogatie het areaal gras is gegroeid en het areaal maïs afneemt, veranderen de verhoudingen in het rantsoen. Dat stelt andere eisen aan het gras. “Maïs is energierijk voer en dat past goed bij eiwitrijk gras”, legt Bos uit. “Zit er minder maïs in het rantsoen, dan moet daar ook minder eiwit uit gras tegenover staan.”

Ook op de veengronden, waar van oudsher veel gras in het rantsoen zit, is de hoeveelheid eiwit snel aan de hoge kant.

Te hoge waarden leiden tot te hoge ureumgetallen in de melk en meer verliezen naar het milieu. Bos: “Hoge ureumgetallen belasten de koe. Op het veen, met een rantsoen dat vooral uit gras bestaat, is 150 tot 160 gram ruw eiwit in het kuilgras mooi genoeg. Meer kan een koe niet benutten. Vandaar dat we in zulke gevallen veehouders helpen om te hoge eiwitwaarden naar beneden te krijgen. Op zandgrond is het verhaal precies andersom. Daar valt het soms niet mee om genoeg eiwit in het gras te krijgen, zeker als er weinig organische stof in de grond zit.”

52

GRONDIG 2 2020

Hoe beïnvloed je het eiwitgehalte van gras?

Om te laten zien hoe je kunt sturen op eiwitgehalte zette Jantine van Middelkoop van WUR een aantal vuistregels op een rij. Uitgangspunt in deze voorbeeldberekening is een perceel grasland met een jaarlijkse stikstofbemesting van 250 kilo zuivere stikstof per hectare. Bij mooi voorjaarsweer, rond het maaitijdstip, groeit het gras zo hard dat een week uitstellen van het maaien een ton droge stof extra oplevert en een verlaging geeft van twintig gram ruw eiwit per kilogram droge stof. Wil een veehouder een lager eiwit, dan moet hij dus of een aantal dagen later maaien of weiden of drie tot zes dagen wachten voordat hij gaat maaien.

Doel: lager ruw eiwit in gras – 20 g ruw eiwit per – 10 g ruw eiwit per kilo droge stof kilo droge stof + 6 groeidagen of – 110 kg KAS/ha

Voorbeeld: jaargift 250 kg N/ha Eerste snede weiden: circa 1700 kg ds/ha Bemestingsadvies 75 kg N/ha (rvdm+km)

+ 3 groeidagen of –55 kg KAS/ha

Doel: hoger ruw eiwit in gras + 10 g ruw eiwit per + 20 g ruw eiwit kilo droge stof per kilo droge stof – 3 groeidagen of + 55 kg KAS/ha

– 6 groeidagen of +110 kg KAS/ha

– 3 groeidagen of - 65 kg KAS/ha

– 6 groeidagen of -135 kg KAS/ha

Eerste snede maaien: circa 3500 kg ds/ha Bemestingsadvies 95 kg N/ha (rvdm +km) + 6 groeidagen of – 135 kg KAS/ha

+ 3 groeidagen of –65 kg KAS/ha

Draaien aan de knoppen

“Niet alles maaien”

Wat zijn dan die knoppen waar een veehouder aan kan draaien? “In grote lijnen zijn dat het maaimoment en de stikstofgift”, zegt Jantine Middelkoop, werkzaam bij WUR en lid van de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen. “Hoe later je maait, hoe zwaarder de snede wordt en hoe lager het ruw-eiwitgehalte in het gras. Met het moment van maaien kan een veehouder dus sturen. De vuistregel is dat per dag langer wachten met maaien de hoeveelheid ruw eiwit in het gras met ongeveer vier gram per kilogram droge stof afneemt. Dat gegeven kan een loonwerker dus twee kanten op gebruiken: heeft een veehouder behoefte aan meer eiwit in het gras, adviseer hem dan om eerder te maaien, maar dat betekent wel dat hij aan opbrengst inlevert. Een extra snede compenseert dat verlies namelijk niet, want het gras heeft minder dagen met maximale groei. Later maaien geeft juist een hogere drogestofopbrengst, maar wel met een lager eiwitgehalte. Dat is dus een oplossing in de veenweidegebieden.”

De hoogte van de stikstofgift is het andere sturingsmechanisme. “Omdat we gras zoveel mogelijk in een vegetatief stadium maaien (dat wil zeggen niet-bloeiend; red.) reageert het vrij strak op de stikstofbemesting. Meer stikstof leidt vrijwel automatisch tot meer opbrengst en een hoger eiwitgehalte.

Nu komt het erop aan om per bedrijf een optimum te vinden.

Het is goed om met de veehouder te overleggen wat zijn doel is met de eerste snede.”

Om het maaimoment en de stikstofgift goed op elkaar af te stemmen, moet de veehouder van tevoren bedenken bij welke snedezwaarte hij wil oogsten. “Daar geven de bemestingsadviezen ook handvatten voor. Wijk je daarvan af, dan heeft dat consequenties.

Stel, je bemest op 3,5 ton droge stof en je maait bij 2,5 ton, dan blijft een deel van de stikstof onbenut. Het levert een eiwitrijkere snede op, maar de stikstof die nog in de grond zit, gaat voor een deel verloren, want die wordt maar voor de helft benut door de volgende snede.” Zeker op zand is dat zonde, want daar is het balanceren om de opbrengst en de stikstofgehalten op peil te houden met de beschikbare hoeveelheid stikstof.

Gericht werken aan meer of minder eiwit is dus mogelijk. Een veehouder die ruim in de maïs zit en hoge gehalten ruw eiwit in het gras goed kan gebruiken, zal in het voorjaar op tijd aan de gang moeten met drijfmest. Dat is nodig voor een goede eerste snede met daarin voldoende voedingstoffen. Bos: “De voedingstoffen in de mest moeten op tijd vrijkomen, zodat het gras die goed benut. Ook kun je met een kunstmestgift nog enigszins bijsturen voor meer eiwit. Een hoge opbrengst en hoge gehalten zijn dan het doel.”

Een veehouder met meer gras in het rantsoen, die al snel een te eiwitrijk product heeft, zal de andere kant op moeten werken. Dat betekent onder meer niet te vroeg maaien. Bos snapt dat de verleiding groot is om in het voorjaar veel gras los te maaien als het mooi weer is, maar als de geplande (en daarop bemeste) hoeveelheid droge stof er op dat moment nog niet staat, is het niet slim om alles te gaan oogsten. “Natuurlijk is het belangrijk dat gras bij mooi weer in de kuil komt, maar in dit geval mist de veehouder opbrengst en eindigt hij met te hoge eiwitwaarden. Adviseer hem liever wat langer te wachten, of in elk geval niet te veel in één keer los te maaien en een deel te laten staan. Het is niet erg als de rest dan wat grover wordt. Als hij dat over de eerdere snede heen kuilt, eindigt hij toch met de gehalten die hij wil hebben.”

Bos denkt dat NIRS-metingen in het veld een meerwaarde kunnen hebben voor de veehouder. “Als hij wacht op de kuiluitslagen zijn de eiwitwaarden toch een beetje een verrassing. Kun je hem als loonwerker een directe terugkoppeling geven, dan ziet hij veel duidelijker het verband met de keuzes die hij maakt in de grasteelt. Dan kun je daar samen ook beter op plannen.”

TEKST: Egbert Jonkheer FOTO’S: Toon van der Stok

GRONDIG 2 2020

53

ondernemen met

vaktechniek Serie: Slim en digitaal Welk systeem past bij jouw bedrijf? Bekijk het compacte en eenvoudige overzicht op www.cumela.nl/ leverancierstabel.

Daar vind je Rovecom, maar ook de systemen die eerder in de serie voorbij kwamen.

Voor elk bedrijf is er een digitaal systeem.

Wacht niet en maak er werk van.

SLIM EN DIGITAAL “Als we weggaan, draait het systeem” Rovecom biedt het totale pakket In de serie Slim en Digitaal kwamen al diverse kleinere, jonge bedrijven voorbij. Deze keer praten we met Rovecom, een partij die al een tijd meegaat en tot de gevestigde orde behoort. Achteroverleunen is er echter niet bij, zo blijkt uit de woorden van Simone de Leeuw en Ard Brandts. “Inspraak van de klant houdt ons scherp”, zeggen ze. Dat Rovecom niet stilstaat, blijkt uit het feit dat het naast de digitale werkbon WerkOrder ook een digitale mestbon biedt, eVDM genaamd.

Ruim twintig jaar houdt Rovecom zich al bezig met de digitale dienstverlening aan de sector. Hierdoor wordt continuïteit geboden. Doordat het bedrijf al zolang bestaat, kan er gebruik worden gemaakt van de grote hoeveelheid kennis en ervaring die de sector met het bedrijf deelt. Rovecom staat, net als de sector, met beide benen op de grond.

Voor de doorontwikkeling van Rovecom is de inspraak van klanten zeer waardevol. “Het helpt ons om de sector vooruit te helpen”, zegt Simone de Leeuw. Samen met Ard Brandts rijdt ze het hele land door om bedrijven te adviseren en te ondersteunen.

Flexibiliteit Het digitale systeem dat Rovecom biedt, is WerkExpert. “Het mooie van dit systeem is dat het voor elke bedrijfsgrootte kan worden ingericht”, vertelt De Leeuw. “Of de klant nu één of honderd medewerkers heeft, alleen de facturatie of de gehele planning wil automatiseren, het programma heeft verschillende pakketten voor verschillende wensen. Ook groeit het met het bedrijf mee.”

Het branchepakket bestaat uit een basis die kan worden uitgebreid met drie opties: planning, bestekken en projecten.

Vooral de grafische weergave van de planning en de mogelijkheid om onderweg te plannen, ziet De Leeuw als een

onderscheidend element. “Je kunt bij ons plannen op verschillende weergaves, zoals medewerker, machine, project en bewerking. Alles in één overzicht, samen te stellen naar eigen wens. Uniek is de realtime-combinatie met WerkOrder, onze digitale werkbon.”

De werkbon WerkOrder is geïntegreerd in WerkExpert. Dit betekent dat de klant zowel met als zonder planning met WerkOrder aan de slag kan. “Vanuit de planning kan met een druk op de knop de werkbon worden doorgestuurd naar de medewerker, maar de medewerker kan ook eenvoudig zelf een werkbon aanmaken in de WerkOrder-app”, aldus Brandts.

De app draait op zowel Android als iOS en kan ook offline worden gebruikt. Beschikt een medewerker niet over de app, dan is het ook mogelijk de werkbon te printen of te e-mailen.

Een tip die Brandts meegeeft aan ondernemers die de overstap willen maken naar de digitale werkbon: “Haal de werknemers naar kantoor en laat zien wat het voordeel is.”

Een draaiend systeem Rovecom heeft mensen in dienst die affiniteit hebben met de sector. Het is namelijk belangrijk om dezelfde taal te spreken als de klant. “Wij zorgen voor de juiste begeleiding van A tot Z”, vertelt Brandts. “Op het moment dat we weggaan, heb je een draaiend systeem. Ons doel is om de klant te ontzorgen.”

Rovecom biedt daarnaast ook een totaaloplossing op het gebied van IT, maatwerkapplicaties en bedrijfssoftware. “We zien dat de rapportages die WerkExpert beschikbaar stelt steeds belangrijker worden voor de sector”, zegt Brandts. Hij verwacht dat de rol van de bedrijven in de sector zich in de toekomst meer gaat richten op advisering. “Dit met behulp van alle data die vrijkomt. Onze software biedt rapportages die deze data beschikbaar stellen, zodat deze kunnen worden gebruikt voor het geven van advies.”

TEKST: Herma van den Pol FOTO’S: Rovecom

54

GRONDIG 2 2020

“HET GEEFT OVERZICHT” Twee jaar geleden stapte agrarisch loonbedrijf Van Helmond, dat vijf vaste medewerkers heeft, over van papier op een digitaal systeem. “Wij kozen voor WerkExpert en WerkOrder van Rovecom, facturen en digitale werkbon. Omdat we geen vaste planner hebben, maken we geen gebruik van de planning”, zegt Rianne van Helmond. Het was even wennen. “Papier is geduldig en doet het altijd, dat is met een app soms anders. Nu is het systeem echter in

zoverre ingeburgerd dat er geen klachten meer vanuit het personeel komen.” Gemiddeld zijn er per maand zeven gebruikers, doordat het bedrijf ook werkt met oproepkrachten en stagiairs.

“Je betaalt voor het verbruik per maand, zodat je niet een heel jaar hoeft te betalen voor iemand die maar vier maanden bij je werkt.”

Het overzicht dat ze wilde, kreeg Van Helmond. “Je kunt kiezen voor een overzicht per klant, werknemer,

machine, gepland of uitgevoerde werkzaamheden. Het werkt allemaal heel snel”, zegt ze. In het hele proces heeft het enorm geholpen dat er een goede begeleiding plaatsvond vanuit Rovecom.”

DIGITALISEREN DOE JE SAMEN Zaken vereenvoudigen en de samenwerking verbeteren. Dat waren de twee redenen waarom Westra BV in Franeker vijf jaar geleden besloot om te gaan digitaliseren. “Je moet geen dingen gaan digitaliseren om het digitaliseren”, zegt Pieter Westra. “Wij zijn nog steeds aan het op­schalen. Een gedeelte van de 55 vaste medewerkers en flexibele medewerkers werkt er nu mee.” Westra koos voor Rovecom en neemt daar

Werk­Expert af, inclusief projecten en planning. Verder gebruikt het bedrijf de urenregistratie-app en het financiële pakket Visma. De ervaringen zijn heel positief. “Voor medewerkers is de grootste winst dat ze niet per se naar Franeker hoeven te reizen, maar gewoon op ‘enter’ in de app kunnen drukken om de bon in te leveren.

Op kantoor is de grootste winst dat je kosten voor een project sneller in beeld hebt en dus eerder kunt ingrij-

pen als er iets uit de pas loopt”, aldus Westra. Hij geeft mee dat de implementatie soepel verloopt als beide partijen erbij betrokken zijn.

VAN HEINEKEN NAAR HACKEN VOOR LOSGELD De afgelopen weken was het programma Citrix volop in de media. Het bedrijf dat software levert om op afstand te kunnen werken, bleek een lek in zijn beveiliging te hebben. Iedereen die gebruik maakte van deze verbinding liep het risico dat bedrijfsgegevens werden gestolen of geblokkeerd. Veel gemeenten en grote bedrijven, maar ook lokale ondernemers, konden niet anders dan hun systemen stopzetten. En wat doe je dan?

Dit is een voorbeeld van hacken en digitale gijzeling dat tegenwoordig steeds vaker voorkomt. Hackers gooien je systeem plat of dreigen je gegevens te stelen. In ruil voor een flinke betaling, geven zij je weer toegang tot je systemen. Wij kennen helaas ook Cumela-leden bij wie dit is gebeurd en ook jij kunt hiermee in aanraking komen.

Hoe kun je het risico hierop zo veel mogelijk voorkomen?

• G ebruik betrouwbare antivirussoftware.

• H oud je software actueel, installeer updates direct.

• B ij twijfel? Niet doen. Ken je een afzender, bijlage of programma niet? Open de link of bijlage dan ook niet.

Kijk ook uit voor SD-kaarten of usb-sticks.

• V ertrouw je een gevraagde betaling of e-mail niet? Bel de afzender om te checken of het klopt voordat je actie onderneemt.

•M aak dagelijks een back-up buiten je werkomgeving.

• S chakel een expert in: laat jaarlijks een ICT-expert jouw digitale omgeving bekijken op veiligheid, snelheid en verbindingen.

Vertrouw je iets niet of is er helaas toch een indringer binnengekomen? Neem contact op met de politie of met je eigen ICT-leverancier.

Neem voor vragen gerust contact met ons op via de Cumela Ondernemerslijn via (033) 247 49 99 of per e-mail op ondernemerslijn@cumela.nl.

TEKST: Sabine Zweverink, specialist digitalisering bij Cumela Advies

GRONDIG 2 2020

55

Betimax

UW VEE verdient het !

Hoogte vanaf de grond : 14 cm / anti-slip bodem uit hars

joskin.com

Rubriek: Ondernemen met cumela Bijzonderheden: Standaardopmaak

ondernemen met

Cumela Kompas

CUMELA Kompas

vaktechniek

ECONOMIE

IN KORT BESTEK

CO2-emissie uit brandstof (ton per € 100.000 bruto marge)

Beste Geralde, Ik heb ons bedrijf ingeschreven voor een groenbestek. We hebben op de inschrijving vermeld dat we het werk kunnen uitvoeren voor een bepaalde aanneemsom en daarbij ook enkele punten vermeld, zoals dat de inschrijving exclusief de benodigde vergunningen en/of ontheffingen is, en vermelding van onze eigen algemene voorwaarden. Dit komt standaard op het formulier via ons calculatieprogramma. Nu is onze inschrijving ongeldig verklaard. Klopt dat wel?

55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0

Inschrijven onder voorwaarden

Grondverzet

Gemengd

Agrarisch

Cumelasector

Beste aannemer,

De aanbestedende dienst heeft je inschrijving hoogstwaar­ schijnlijk terecht uitgesloten. Een inschrijving waarin voorwaar­

den zijn gesteld of voorbehouden zijn opgenomen zonder dat CO2-emissie cumelabedrijven gedaald de aanbestedingsstukken daartoe ruimte bieden, is een inschrij­ De2-emissie cumelabedrijven gedaald CO2-emissie van cumelabedrijven is al twee jaar achtereen gedaald. Dit blijkt CO ving onder voorwaarden. Een dergelijke inschrijving kan niet uit de2cijfers die zijn verzameld op basis van Cumela Kompas. Deze emissie is in De CO -emissie van cumelabedrijven is al twee jaar achtereen gedaald. Dit blijkt uit de cijfers die zijn (zonder meer) worden vergeleken met andere inschrijvingen. twee jaar tijd met vijftien procent gedaald, van 46,5 ton CO2 per € 100.000,- om­ verzameld op basis van Cumela Kompas. Deze emissie is in twee jaar tijd met vijftien procent In het kader van de aanbestedingsrechtelijke beginselen van zet naar 39,5 ton per € 100.000,omzet. gedaald, van 46,5 ton CO 2 per € 100.000,- omzet naar 39,5 ton per € 100.000,- omzet. gelijke behandeling en transparantie kan een inschrijving on­ Het valt op dat de uitstoot in het grondverzet en de cultuurtechniek duidelijk der voorwaarden daarom niet worden geaccepteerd en moet Het valt op dat de uitstoot in het grondverzet en de cultuurtechniek duidelijk lager ligt. Adviseur lager ligt. Adviseur certificering Richard Wolting verklaart dit uit het lagere deze ongeldig worden verklaard. Een inschrijving onder voor­ certificering Richard Wolting verklaart dit uit het lagere brandstofverbruik per uur ten opzichte van brandstofverbruik per uur ten opzichte van de agrarische loonbedrijven. Bij de waarden wordt ook ongeldig verklaard in bijvoorbeeld het Aan­ de agrarische loonbedrijven. Bij de grondverzetbedrijven daalde de uitstoot van 38,5 ton per grondverzetbedrijven daalde de uitstoot van 38,5 ton per € 100.000,- bruto marge bestedingsreglement Werken 2016 (artikel 2.32.2). € 100.000,- bruto marge in 2016 naar 33,2 ton in 2018, een daling van 13,7 procent. Wolting in 2016 naar 33,2 ton in 2018, een daling van 13,7 procent. Wolting nuanceert de Het afgelopen jaar heeft de Commissie van Aanbestedings­ nuanceert de uitkomsten wel: “Het weer en de omstandigheden waarin cumelabedrijven het werk uitkomsten wel: “Het weer en de omstandigheden waarin cumelabedrijven het experts overigens wel geoordeeld dat een eis van de aanbe­ uitvoeren, hebben invloed op het brandstofverbruik en daarmee de uitstoot. Het kan dus best zo zijn werk uitvoeren, hebben invloed op het brandstofverbruik en daarmee de uitstoot. stedende dienst waarin elke verwijzing naar eigen algemene dat er een jaar komt waarin de uitstoot gelijk blijft of zelfs hoger komt te liggen.”

Het kan dus best zo zijn dat er een jaar komt waarin de uitstoot gelijk blijft of zelfs voorwaarden wordt gesanctioneerd met een ongeldigver­klaring De cijfers zijn gebaseerd op de brandstofkosten van in totaal 231 bedrijven die in de periode 2016hoger komt te liggen.” disproportioneel is (Advies 527). Dit ziet dan vooral op situaties 2018 hebben deelgenomen aan CUMELA Kompas. Op basis van de gemiddelde brandstofprijs (CBS) is De cijfers zijn gebaseerd op de brandstofkosten van in totaal 231 bedrijven die in waarin geen algemene voorwaarden specifiek van toepassing het aantal liters bepaald. de periode 2016-2018 hebben deelgenomen aan CUMELA Kompas. Op basis van worden verklaard, maar wanneer enkel de inschrijving is afge­ de gemiddelde brandstofprijs (CBS) is het aantal liters bepaald.

Maatregelen drukt op eigen briefpapier met een voorgedrukte verwijzing CUMELA Nederland organiseert sinds 2014 het sectorinitiatief ‘Sturen op CO2’ voor haar leden, zodat naar algemene voorwaarden in de voetnoot.

Maatregelen zij hun reductiedoelstellingen kunnen realiseren en voldoen aan de eisen van het SKAO. Deelnemers Volgens de Commissie van Aanbestedingsexperts gaat een eis CUMELA Nederland organiseert sinds 2014 het sectorinitiatief ‘Sturen op CO2’ voor aan dit sectorinitiatief zijn gecertificeerd voor de CO 2-Prestatieladder. Deze bedrijven meten aan de als hiervoor omschreven verder dan nodig om het doel te be­ haar leden, zodat2zij hun reductiedoelstellingen 2kunnen realiseren en voldoen aan hand van hun CO -footprint de hoeveelheid CO die ze uitstoten. De uitstoot komt grotendeels voor reiken dat een aanbestedende dienst voor ogen heeft, namelijk uit het verbruik van diesel (gemiddeld meer dan 95 procent), maar daarnaast wordt ook gekeken de eisen van het SKAO. Deelnemers aan dit sectorinitiatief zijn gecertificeerd voor het van toepassing verklaren van zijn eigen voorwaarden. Het is naar het verbruik van bijvoorbeeld benzine, elektriciteit (grijze stroom) en gas. Wolting ziet dat de CO2-Prestatieladder. Deze bedrijven meten aan de hand van hun CO2-footprint immers niet zo dat elke verwijzing tot gevolg zal hebben dat de bedrijven verschillende succesvolle maatregelen nemen om de CO 2-uitstoot te verlagen. Het gaat de hoeveelheid CO2 die ze uitstoten. De uitstoot komt grotendeels voor uit het algemene voorwaarden van de inschrijver - al dan niet naast die onder meer om de aanschaf van zuiniger machines met minder CO 2-uitstoot, inzet van elektrisch verbruik van diesel (gemiddeld meer dan 95 procent), maar daarnaast wordt ook van de aanbestedende dienst - per definitie op de aanbestede gekeken naar het verbruik van bijvoorbeeld benzine, elektriciteit (grijze stroom) opdracht van toepassing zullen zijn. Wanneer de aanbesteden­ en gas. Wolting ziet dat bedrijven verschillende succesvolle maatregelen nemen de dienst zijn eigen voorwaarden om de CO2-uitstoot te verlagen. Het gaat onder meer om de aanschaf van zuiniger al in de uitnodiging van toepas­ machines met minder CO2-uitstoot, inzet van elektrisch handgereedschap, gebruik sing heeft verklaard, komt een ver­ van ledverlichting, gebruik van bio- of HVO-diesel of toevoegingen, cursussen als wijzing door de inschrijver naar de Het Nieuwe Rijden, bewustwording creëren onder het personeel, zorgen voor de eigen ­algemene voorwaarden geen juiste bandenspanning en machines niet stationair laten draaien. ­werking meer toe.

2016

2017

2018

Wil je meer te weten komen over de kengetallen van jouw bedrijf, doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Of wil je inzicht in de CO2-uitstoot van het bedrijf of deelnemen aan het sectorinitiatief ‘Sturen op CO2’? Neem hiervoor contact op met de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Geralde van de Bunt Adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 2 2020

57

ondernemen met

cumela

CUMELARIA

CONTACTDAG GRONINGEN: COR MECHIELSEN STOPT ALS BESTUURDER Op donderdag 5 februari organiseerde het bestuur van de provincie Groningen de Contactdag in het Forum in Groningen. De zeventig aanwezige leden kregen een divers programma voorgeschoteld. Zo werd in één van de filmzalen door middel van Kahoot de actuele stand van zaken doorgenomen. Als spreker had Harm Koopman van Koopman Logistics uit Leek een inspirerend verhaal over het ontstaan van het familiebedrijf. Tijdens de Contactdag werd er afscheid genomen van bestuurslid Cor Mechielsen. Meer dan 25 jaar heeft hij zich ingezet als bestuurder voor Cumela. Voor zijn lange staat van dienst kreeg Cor de Cumela Nederland Oorkunde.

PASSEND AFSCHEID WIL MESTROM Een mensenmens, een markant persoon, een groot mens. Een paar typeringen van de persoon die vrijdag 24 januari afscheid nam van zijn werkzame leven. Wiel Mestrom gaat met pensioen. Als bedrijfsleider van Werktuigen Coöperatie Leudal was hij ook meer dan 24 jaar bestuurlijk actief binnen Cumela. Collega-Cumela-bestuurders waren naar Limburg afgereisd om Wiel het afscheid te geven dat hij verdiende.

Eerst was er een file om de auto te parkeren, daarna in de file om in het boek een persoonlijke wens achter te laten en ten slotte in de file om Wiel de hand te schudden. Het was het allemaal waard. De coöperatie is op 1 januari 2020 overgegaan naar Mart Munsters BV in Deurne.

ZESTIGJARIG JUBILEUM BIJ LOONBEDRIJF BORST Op 10 en 11 januari waren er open dagen bij Loonbedrijf Borst in Burgerbrug ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van het cumelabedrijf. Er kwamen veel klanten en relaties een kijkje nemen. De open dag en het zestigjarig jubileum vormden de kroon op het werk van de grondleggers van het bedrijf, de heer en mevrouw Borst. Het is jammer dat vader Jan Borst er niet meer bij is. Moeder Borst was natuurlijk wel aanwezig. Alle lof en felicitaties waren er voor de huidige ondernemers, Garrie en Leo Borst, en voor de derde generatie, de zonen Thomas en Johan Borst. De ondernemers Garrie en Leo ontvingen vanwege het jubileum een gouden speld en moeder Borst een gouden ketting.

HONDERD JAAR KOOIJKER VAN DIEREN Op 17 en 18 januari vierde Kooijker van Dieren uit Laag-Zuthem zijn honderdjarig bestaan. Met een feestje op vrijdag voor genodigden en een open dag op zaterdag voor alle geïnteresseerden was het een geslaagd feest. In 1991 namen Jaap en Ans Majoor het bedrijf over van de heer Van Dieren. Die laatste is op 89-jarige leeftijd nog altijd werkzaam in het bedrijf. Samen met Jaap en Ans zijn Paul en Nienke de trotse eigenaren van dit bedrijf. Bedrijvenadviseur Thijs Veneklaas Slots overhandigde samen met bestuurslid Herman van Lenthe de gouden Cumela-speld aan de heren, terwijl de vrouwen het gouden Cumelacollier ontvingen voor het honderdjarig bestaan.

58

GRONDIG 2 2020

GEKRUID OPENING NIEUWE LOCATIE DE DRAAI Op zaterdag 11 januari werd de nieuwe bedrijfslocatie van Kraanbedrijf De Draai van Kees en Cindy Schilder feestelijk geopend. Binnen één week na de verhuizing ontvingen zij familie, buren, bekenden en collega’s op hun nieuwe (t)huis aan de Bobeldijk in Spierdijk. Als kers op de taart werd op deze feestelijke middag de nieuwe kraan van Kraanbedrijf De Draai afgeleverd, een nieuwe Liebherr 914 Compact. Na de presentatie buiten ging het publiek naar binnen aan de hapjes en de drankjes. Voor de liefhebbers was er tevens een rondleiding over het bedrijf en in huis.

BEDRIJFSBEZOEK MONIE Op 23 januari vond de jaarlijkse Contactdag in Zeeland plaats. Hieraan voorafgaand was er voor belangstellenden de mogelijkheid om een bedrijfsbezoek aan Monie Nieuwdorp BV te brengen. Ongeveer veertig leden maakten hiervan gebruik. Monie is een bedrijf dat jaarlijks ongeveer 40.000 ton Nederlandse uien sorteert en verpakt. Tot op heden is Monie niet alleen op zoek naar uitbreiding in kwantiteit, maar vooral ook in kwaliteit. De bedrijfsvisie is dat de continuïteit en de duurzaamheid van het product van groot belang zijn. Eric Moerdijk hield een boeiend betoog, niet alleen over zijn bedrijf, maar ook over de uien en de uienmarkt. Het was een bezoek meer dan waard.

Inspiratie voor 2020 Nagenietend van twee prachtige dagen in Kerkrade kan ik vol inspiratie verder in 2020. Tijdens ons verblijf in Abdij Rolduc werden we voorzien van veel informatie, tips en tricks en was er volop gelegenheid om bij te praten met collega’s. We mochten Bourgondisch genieten van eten en drinken en ook konden we ‘onze rust pakken’ tijdens de vele ontspannende onderdelen van het programma. Die rust pakken, dat doen we namelijk vaak te weinig, terwijl het zo belangrijk is.

Want wat hebben we een stress. Stress heeft een erg negatieve lading, maar klopt dit wel? Stress is namelijk geweldig, zolang we er geen misbruik van maken. Zonder stress kunnen we niet overleven. Door stress kunnen we onze to-do-list afmaken. Niet de stress is dus de boosdoener, maar het gebrek aan herstel. Net als onze telefoons dienen wij ook onszelf op te laden. Maar nee, daar hebben we helemaal geen tijd voor. We moeten door! Nog zoveel te doen. Dus vanaf nu uitrusten en dat herstel pakken!

Wat me deze dagen echter het meeste heeft geraakt en geïnspireerd, is het verhaal van Joseph Oubelkas, die op z’n 24e in Marokko onterecht werd veroordeeld voor drugssmokkel en een celstraf van tien jaar kreeg, onder de meest verschrikkelijke omstandigheden. Hij bleef op de been door de vele brieven van zijn moeder, die hem kracht en doorzettingsvermogen gaven. Wat een verhaal! Wat heeft deze man veel ellende op zijn pad gekregen en doorstaan. En wat knap dat je zelfs in deze situatie nog steeds jezelf kunt blijven, dat je positief kunt blijven denken en dat je probeert mensen te helpen met de beperkte mogelijkheden die je in deze situatie nog hebt. Hij zette zijn verdriet, woede en frustratie om in positieve energie. Na vijf jaar kwam hij vrij, sterker, positiever en veerkrachtiger dan ooit tevoren. Wat heb ik een respect voor deze man.

Met zijn boek dat ter herinnering op mijn bureau ligt, heb ik mij voorgenomen om dit jaar bij elke tegenslag even terug te denken aan Joseph en te relativeren. Wat kunnen wij ons namelijk soms ergeren aan de kleinste dingen. Onze lontjes zijn vaak zo kort. Maar waar gaat het eigenlijk over? Laten we positief kijken naar de wereld en ons leven, laten we lief zijn voor elkaar en een ander helpen met wat in ons vermogen ligt. Wat zou de wereld daar een stuk mooier door worden.

Gretha Toering Toering Loon- en Grondverzetbedrijf

GRONDIG 2 2020

59

SERIE: MACHTIG MOOI “We zijn meer dan trekkers alleen”

ondernemen met

cumela

Teus Lagerweij, Renswoude Van skileraar werd hij planner en werkvoorbereider op het bedrijf van zijn ouders. Nu is Teus Lagerweij van Lagerweij BV uit Renswoude intensief betrokken bij alle werkzaamheden op het bedrijf. “Als jongere is het belangrijk dat het werk uitdagend blijft.

Voor mij, maar ook voor de jongens.”

Om half zes knipt hij de lampen aan. Het tl-licht flikkert aan en schijnt tussen de lamellen door, de donkere ochtend in. Teus Lagerweij neemt een kop koffie mee en installeert zich achter zijn computer, vanwaar hij rechtstreeks uitzicht heeft op de werf. Twintig minuten later arriveren de eerste medewerkers voor een bakkie in de kantine.

Deze maandagochtend is het meteen druk. Er gaan twee nieuwe projecten van start en de jongens leveren hun ingevulde werkbonnen in. Teus bespreekt telefonisch werk met collega’s.

Iemand is terug van vakantie, het weekend wordt besproken en collega Gert Hardeman wordt uitgebreid gefeliciteerd, omdat hij jarig is. “Maandagochtend is het altijd een beetje chaotisch, zeker als er twee nieuwe projecten van start gaan”, vertelt Teus.

“Vrijdag ben ik er al wezen kijken met enkele ­medewerkers die er aan het werk gaan, maar zo meteen ga ik weer op pad om hen te helpen opstarten. Geen dag is hetzelfde.”

Teus is planner en werkvoorbereider bij Lagerweij BV in Renswoude. Het bedrijf is opgericht door zijn opa in 1948. Teus’ vader Henk is de huidige eigenaar en zijn zus werkt mee op kantoor. Het bedrijf kent een breed scala aan werkzaamheden, van agrarisch loonwerk en cultuurtechnisch werk tot transport. Die laatste tak wordt gerund door zijn vader. In het seizoen rijden er zo’n vijf tot zes vrachtwagens in binnenen buitenland, grotendeels voor de firma Boels, om bouw­

Nieuwe serie: Machtig mooi Goed personeel vinden is al een tijd problematisch in de cumelasector. Werk­gevers struinen scholen af en vacatures zijn er in overvloed, maar het blijft lastig de juiste werknemer voor de juiste plek te vinden. Daarom is het wellicht ook eens goed om je als werkgever in die ander te verdiepen. Hoe laat je zien dat de sector een machtig mooie plek is om te werken? Hoe breng je dat goede gevoel over aan die potentiële werknemer? Verplaats je eens in hem of haar, waardoor die zoektocht misschien wat ­minder moeilijk wordt. In deze serie laten we jonge mede­werkers aan het woord die vertellen hoe zij hun werk ervaren, wat er goed gaat, wat er beter kan, hoe zij manoeuvreren in de cumelasector, want dat het een machtig mooie sector is om in te werken, daar zijn we het allemaal wel over eens.

60

GRONDIG 2 2020

hekken van en naar festivals te brengen. Daarnaast hebben ze een eigen werkplaats met monteurs. Het bedrijf heeft twintig man in vaste dienst en huurt in drukke tijden nog zo’n tien tot vijftien zzp’ers in.

Teus zelf is er ‘pas’ vijf jaar geleden bij gekomen. De eerste drie jaar draaide hij buiten mee. Sinds twee jaar zit hij op de planning en springt hij bij in tijden van drukte. “Op mijn zestiende had ik niet de ambitie om in het bedrijf te gaan werken”, zegt hij. “Ik heb zes jaar lang totaal iets anders gedaan: ik was skileraar en verkocht bedrijfskleding. Ik miste het loonbedrijf totaal niet.”

Trots Wat hem uiteindelijk over de streep trok om toch het bedrijf in te gaan? “Het heeft gewoon iets. Het is mooi werk. Je bent echt dingen aan het maken. Soms zijn het echt lastige opdrachten, maar als het dan uiteindelijk is gelukt, maakt dat je trots. Dan denk je toch: dat hebben we toch even mooi gemaakt.”

“Jongeren zijn inhoudelijk geïnteresseerd en hun ouders vragen naar onze cao” Daarnaast zijn het de mensen in de sector. “Het gaat erom dat het werk uitdagend blijft. Voor mij, maar ook voor de jongens. We hebben hier echt een heel fijn team. Iedereen staat voor elkaar klaar. Je doet het met z’n allen en iedereen snapt ook dat we er wat aan moeten verdienen.”

Die verbinding onderling komt vooral doordat alle medewerkers hun eigen verantwoordelijkheid hebben, stelt hij. “Dat geeft een bepaalde vrijheid en dat wordt gewaardeerd. Als er iets tegenzit op een werk wordt er vaak direct met de uitvoerder gebeld in plaats van dat het via mij gaat. De meeste boeren hebben ook de telefoonnummers van de jongens die bij hen aan het werk zijn. Zonder tussenkomst van mij wordt er onderling veel geregeld. Dat werkt veel efficiënter en die verantwoordelijkheid zorgt voor betrokkenheid.”

PASPOORT Naam: Teus Lagerweij Werkzaam bij: Lagerweij BV, Renswoude Functie: planner, werkvoorbereider Hoe de sector ingerold? “Van huis uit in opgegroeid. Mijn vader had het loonbedrijf van zijn vader overgenomen. Toch had ik op mijn zestiende nog niet de ambitie om het ­bedrijf over te nemen. Ik heb zes jaar lang iets heel anders gedaan. Toen mijn v­ ader zes jaar g ­ eleden vroeg of ik het bedrijf wilde overnemen, heb ik daar bijna een jaar over ­nagedacht en kwam ik uiteindelijk tot de conclusie: ja.”

Wat vind je het allerleukste? “De dynamiek, geen dag is hetzelfde, de samenwerking met collega’s en de verschillende mensen voor wie je werkt.”

Waar heb je een hekel aan? “Als klussen last minute worden afgezegd, maar dat hoort ook wel weer bij het werk.”

Investeren

Onbegrip

Het vinden van nieuw personeel is voor hem een grote uit­ daging. “Een paar jaar geleden klopte ik bij het Soma Col­ lege aan, maar elke leerling had al een leerbedrijf. Dat viel me t­ egen. We hadden verwacht daar wel een nieuwe kracht te vinden”, aldus Teus. Naar aanleiding daarvan is het be­ drijf een leerbedrijf geworden en heeft het het personeels­ bestand kunnen uitbreiden. “We hebben hier nu een goede kraanmachinist van het Soma College aan het werk. Dat is wel een investering, want behalve dat we hem zijn uren betalen, betalen we ook zijn opleiding. We vinden het echter de moei­ te waard als we zien wat we ervoor terug krijgen. Hij wordt breed opgeleid en dat sluit goed aan op de praktijk.”

Ook is een stagiair van het Aeres College in Apeldoorn een goede aanvulling gebleken. Hij rijdt met een trekker met Herder-maaiarm. “Laatst mankeerde er wat aan de Herder en neemt hij hem mee naar huis om hem zelf te maken, zodat hij de volgende dag weer aan het werk kan. Zo’n instelling is toch fantastisch?”

Hoewel de medewerkers die werkzaam zijn in de sector ­enthousiast zijn, merkt Teus dat dat buiten de sector nog niet altijd het geval is. Het cumelabedrijf werkt ook veel in open­ bare gebieden en daar valt nog een wereld te winnen, stelt hij. “Er is veel onbegrip en dat neemt de laatste jaren alleen maar toe. Sinds vijf jaar hebben we een dijkbestek, maar als we daar aan het werk zijn, merk ik steeds vaker dat recreanten geërgerd op ons reageren.”

Het is vooral de onwetendheid, zo denkt hij, dat mensen zo reageren, maar of een imagocampagne zou helpen? “Er zijn gewoon ook mensen die het niet willen weten”, zegt hij. “Ze vertellen je liever hoe jij je werk moet doen in plaats van dat ze zich verdiepen in onze achtergrond. Het enige wat hun denk­ wijze kan veranderen, is ze een dagje te laten meelopen.”

Elke burger een dagje mee laten lopen, klinkt echter wel erg onrealistisch. Om toch iets te doen om de buitenwereld ken­ nis te laten maken met de sector, zoekt hij proactief de toe­ nadering. Zo stond hij op de open dag van het mbo in Barne­ veld. “Die jongeren zijn inhoudelijk geïnteresseerd; ze willen weten hoe ze een trekkerrijbewijs moeten halen en wat ons werk nu daadwerkelijk inhoudt. Hun ouders vragen als eerste naar onze cao.”

Ook krijgt hij binnenkort voor het eerst 26 basisschoolleer­ lingen uit groep 8 op het bedrijf. “Op die leeftijd moeten we ze al kennis laten maken met de sector. Behalve dat ze in het verkeer, op de fiets, moeten leren omgaan met landbouw­ verkeer is het ook een poging om ze enthousiast te maken voor onze sector. We zijn meer dan trekkers alleen.”

“Mooi dat je het werk met z’n allen doet” Maar hebben die jonge medewerkers ook nog steeds zin om tot ’s avonds laat of op zaterdag te werken? “Daar zijn we flexibel in. Als een jongen op zaterdag wil voetballen, prima.

Vaak zijn ze zo enthousiast over het werk dat ze, wanneer ze ’s middags moeten voetballen, ’s ochtends nog komen werken.

We hebben ook nog een werknemer van 73 jaar in dienst, die in het seizoen van zes tot zes werkt en hij vindt het nog steeds leuk.”

TEKST & FOTO’S: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 2 2020

61

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Cumela.nl.

Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

VERDIENEN AAN DE ENERGIETRANSITIE Opgelet: in maart kan voor het laatst gebruik worden gemaakt van de SDE+-regeling. Een mooie kans voor ondernemers om zonnepanelen op het dak te leggen en er ook nog geld aan te verdienen. Hierbij leg je als ondernemer zonnepanelen op je dak, die je ruimschoots terugbetaald krijgt van de overheid. Je investeert voor ongeveer € 0,80 per kilowatt en ontvangt over de gehele periode € 1,20 per kilowatt van de overheid. Als ondernemer houd je hier dus geld aan over. De overheid betaalt deze royale vergoeding omdat ze verplicht is een verduur­ zaming door te voeren volgens nationale en Europese regels. Lees meer over deze regeling op Cumela.nl.

KIJK UIT, LET OP: GEEF GPS-DIEF GEEN KANS Richting het einde van januari waren de eerste diefstallen van GPSsystemen helaas alweer een feit. Daarom de oproep: kijk uit, let op. Wij bieden praktische adviezen om diefstallen te voorkomen, maar zijn er ook voor jou als er toch een diefstal plaatsvindt en proberen er achter de schermen ook voor te zorgen dat ook bij politie en politiek de aanpak van de diefstallen boven aan de agenda blijft staan.

Vrijdag 24 januari slaagden dieven erin om zich weer meester te maken van een GPS-systeem. Het bleek alweer de derde diefstal van dit jaar te zijn en dat is daarmee meteen een grote waarschuwing richting ondernemers: kijk uit, let op. Onder die noemer zal Cumela komend jaar extra aandacht besteden aan bewustwording, herkenning, het melden van risico’s en het laten zien van eenvoudige en effectieve maatregelen.

AFTERMOVIE INSPIRATIEDAGEN Begin januari organiseerden wij de Jongeren- en Inspiratiedagen.

Wij hebben genoten, jij ook? Kijk je mee naar de aftermovie? Ga naar www.cumela.nl en zoek op ‘Aftermovie Inspiratiedagen’. In deze aftermovie vatten we zowel dag één als dag twee voor je samen en krijg je de kans om ook de sfeer te proeven. Het klooster was dan ook een ­unieke locatie met een geheel eigen sfeer. Ook het bezoek aan de bierbrouwerij Gulpener wist ondernemers te inspireren, terwijl de ­ jonge ondernemers op de Jongerendagen een bezoek brachten aan Cerfontaine.

62

VEELGESTELDE VRAGEN

ARTIKEL VAN DE WEEK

• Wat is de arbocatalogus? En wat kan ik met deze arbocatalogus?

• Wanneer mag of moet ik het gele zwaailicht gebruiken?

•H oe kan ik het gedrag van mijn medewerkers rondom veiligheid ­beïnvloeden?

• Ik wil strorijke vaste mest vervoeren naar België. Kan dat zomaar?

• VCA-certificaat voldoet vaak niet meer • De tien juiste stappen bij bedrijfsbeëindiging • Waarmee verleid jij een nieuwe medewerker?

Een tabel die laat zien dat er meer dan loon is • Het Contactpunt aan- en verkoop bedrijven blijkt een succes

GRONDIG 2 2020

VOORZITTER Maandelijks op deze plaats een column van één van de voorzitters van ­Cumela. In deze editie Johan Mostert, voorzitter van de sectie Meststoffendistributie.

ZUIDOOST-BRABANT HAALT GRATIS BEZEM DOOR MIDDELENKAST Alle loonwerkers en agrariërs in Zuidoost-Brabant krijgen de kans om eenvoudig en kosteloos de bezem door de middelenkast te halen. Wil jij daar gebruik van maken, meld je dan voor 1 maart aan. Deze actie is onderdeel van ‘Bezem door de middelenkast in Zuidoost-Brabant’ en loopt nog tot 31 maart. Heb je middelen in de kast staan waarvan de toelating is vervallen, waarvan je de werking niet meer vertrouwt of die je niet meer gebruikt? Neem dan kosteloos deel aan deze bezemactie en maak gebruik van de mogelijkheid om (resten van) oude middelen in te leveren.

OOK OP CUMELA.NL • Gebruikswijzer meststoffen 2020 • Erfemissiecoach staat voor je klaar • Dieselprijs fors hoger dan jaar eerder • Schone Lucht Akkoord stelt forse eis • Wanneer is een bewijs van Vakbekwaamheid Adviseren nodig?

INDEXERING 2020 Aan het begin van een nieuw jaar krijg je als ondernemer de kans om hogere kosten door te berekenen. Grijp die kans. Op Cumela.nl vind je de indexen die je kunt gebruiken. Staat er niets over in het contract? Ook daar gaan we op de website op in. Nog te vaak zien we dat het ­ondernemers niet lukt om de prijsverhogingen door te zetten in ­hogere tarieven. Onwetendheid, te veel ontzag voor de opdrachtgever of gebrek aan onderhandelingsvaardigheid zit veel van onze leden in de weg. Dat is niet nodig, want er zijn gewoon afspraken over gemaakt in het bestek. Kun je die niet vinden? Ook dan blijken er echt nog wel ­mogelijkheden te zijn. Via Indexering 2020 zie je wat er mogelijk is.

Mooi resultaat Onlangs was ik aanwezig bij de feestelijke uitreiking van de eerste certificaten Fertigarant. Vier leden van Cumela kregen dit certificaat uitgereikt en ontvingen ook een ontheffing van de overheid. Het betreft bedrijven die mest verwerken in een continusysteem, waarbij zij in staat zijn om een constante kwaliteit dikke fractie te produceren. Deze werkwijze is vastgelegd in het kwaliteitssysteem Fertigarant en wordt onafhankelijk geborgd.

Dit geeft zoveel vertrouwen aan de overheid dat deze bedrijven ook een ontheffing hebben gekregen van de vrachtbemonstering. Ze kunnen nu gebruikmaken van periodieke bemonstering, waarbij de mest op basis van voortschrijdend gemiddelde gehalten kan worden afgevoerd.

Dit heeft een flink aantal voordelen. Allereerst merken deze bedrijven direct dat de afnemers meer vertrouwen in het product hebben, waardoor de verkoop hiervan beter verloopt. Ten tweede is hun bedrijfsvoering veel flexibeler, omdat ze geen last meer hebben van vooraf vastgelegde tijdvakken voor het laden. Tot slot gaan de kosten van de monstername behoorlijk naar beneden, omdat er nu in plaats van bij elke vracht alleen periodiek (eenmaal per week of per twee weken) hoeft te worden bemonsterd. Ook merken de bedrijven dat dit certificaat ook voor de leveranciers van mest belangrijk is, omdat ze weten van doen te hebben met een bedrijf dat zijn zaakjes goed voor elkaar heeft. Fertigarant is een mooi resultaat van samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid, waarin de overheid vertrouwen geeft aan bedrijven die transparant werken en hun processen op orde hebben.

Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de digitalisering van de mestketen, die nodig is voor een efficiënte en effectieve certificering. De technische ontwikkelingen gaan erg snel. Gisteravond was ik bij een informatieavond over hoe je digitalisering kunt gebruiken in een onderneming. Er ging een wereld voor me open. Wat er op dit moment kan en mogelijk is met ICT! Ik ben ervan overtuigd dat wij hier nog heel veel winst kunnen halen. Ons werk wordt mooier en beter als wij geen papieren mestbonnen, machtigingen, weekstaten, analyses, correctiebrieven enzovoort meer hebben, zodat we gewoon ons werk kunnen uitvoeren zonder handmatig alles te hoeven registreren. Er komen spannende tijden aan!

Johan Mostert voorzitter sectie Meststoffendistributie

GRONDIG 2 2020

63

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Werk(stress), rust en ontspanning Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Ben je druk of heb je stress? Er zijn verschillende zaken die hierin meespelen, maar heb je veel stress, dan kan dat gevolgen hebben voor je gezondheid. Hoe ga je om met werkstress en hoe zorg je voor genoeg rust en ontspanning?

WEES ZUINIG OP JEZELF Van geld zeggen ze dat je het maar één keer kunt uitgeven.

Dat is ook zo met je tijd. Het is niet mogelijk om gisteren of vorig jaar over te doen. Zorg dat jouw tijd op gaat aan ­dingen die jij belangrijk vindt. Haasten en vliegen zorgen ervoor dat je tijd op gaat aan dingen die voor jou niet zo belangrijk zijn.

Er is nog een punt van aandacht: wat doen het haasten en vliegen van nu met je gezondheid op latere leeftijd? Ook bij gezondheid geldt dat als je lichaam versleten is, dat niet meer ongedaan kan worden gemaakt.

HAAST EN GEJAAGDHEID Haast en gejaagdheid ontstaan door: • onduidelijke prioriteiten. Wat moet vandaag echt af? Dat pak je het eerst aan. Wat kan wachten? Dat plan je in voor een later moment; • een onrealistische planning; • te weinig nee durven zeggen. Let op: nee zeggen mag!

Tip: maak een lijstje en bepaal wat je eerst doet en wat daarna. Plan ook pauzes en tijd voor jezelf in!

GEZONDHEID ONDER CONTROLE Werken kost energie. Als je naast je werk in het weekend klust, kost dat nog meer energie, zeker als dat werk fysiek zwaar is. Lichaam en geest hebben tijd nodig om te herstellen. Als je jong bent, herstel je sneller dan een ouder iemand.

Maar… de keuzes die je maakt als je jong bent, zijn van ­invloed op je gezondheid als je ouder bent. Ben je altijd druk en heb je last van te veel stress en/of lichamelijke inspanning, dan zorgt dat later voor gezondheidsproblemen.

Alle toolboxen zijn ook digitaal te gebruiken via de Veilig Vakwerk-dienst.

Ga voor meer informatie naar www.veiligvakwerk.nl.

64

GRONDIG 2 2020

CAO & ZO Bestuurdersaansprakelijkheid en premieschuld ­pensioenfonds WERK EN PRIVÉ IN BALANS Werknemers in de cumelasector staan altijd klaar en werken hard en veel. Ook ’s avonds en in het weekend klusjes doen, is niet on­ge­ bruikelijk.

Oefening: stel jezelf eens voor als je 70 jaar oud bent en je kijkt terug op je leven van nu. Wat zou de oudere versie van jezelf als tip aan jou geven?

Zijn jouw werk en privéleven in balans? Wie of wat is nu echt belangrijk in je leven? Gaat daar voldoende tijd naar toe? Als het antwoord nee is, kun je jezelf afvragen waarom niet. Zou je daar verandering in willen brengen? Maak een plan hoe je dat voor elkaar krijgt!

TIPS OM DE KANS OP GEZONDHEID OP LATERE LEEFTIJD GROTER TE MAKEN

• Pak je rust en neem bijvoorbeeld de tijd om rustig te eten.

• Neem de tijd om het gezellig te hebben met anderen.

• Geniet van je werk.

• Gun jezelf (elke dag!) tijd voor ontspanning en leuke dingen; lach, ­beweeg en maak plezier!

• Zorg voor voldoende nachtrust.

• Mat jezelf niet af. Gebruik het weekend om te herstellen van je w ­ erkweek. Dan kun je de week erna weer energiek aan de slag!

De meeste lezers van deze column die werkgever zijn, zullen hun werknemers hebben aangesloten bij BPL Pensioen. Dat is namelijk een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds voor de cumela­ sector. Zo zijn er tientallen pensioenfondsen voor verschillende bedrijfstakken. In de wet staat dat jij als werkgever de premie moet voldoen. Een deel daarvan draagt de werknemer bij. Een werknemer heeft een aanspraak bij het pensioenfonds, zelfs als de werkgever de premie niet betaalt. Als een werkgever de premie niet betaalt, komt dat dus ten laste van alle andere deelnemers in het fonds. Daarom heeft de wet regelingen getroffen die deelnemers in een fonds ­tegen wanbetaling moeten beschermen. In deze column zoom ik in op de aansprakelijkheid van de bestuurder. In de wet staat dat de be­ stuurder van de werkgever hoofdelijk aansprakelijk is voor betaling van de pensioenpremie. Daarbij gaat het niet alleen om een statutair bestuurder. Ook beleidsbepalers die als het ware bestuurder zijn, val­ len hieronder. Bij statutaire bestuurders is het niet van belang of de bestuurder zich ook daadwerkelijk als bestuurder heeft gedragen.

Een aansprekend voorbeeld uit de rechtspraak is een kelner die was benoemd als statutair bestuurder. Hij werd door het Pensioenfonds Horeca & Catering succesvol aansprakelijk gesteld. Het argument dat de kelner nooit bestuurstaken had verricht, was volgens het gerechts­ hof niet relevant. Die hoofdelijke aansprakelijkheid houdt in dat het pensioenfonds de bestuurder ook privé kan aanspreken voor de ge­ hele premieschuld. Soms kan (het bedrijf van) de werkgever ­echter niet betalen. De werkgever verkeert dan in betalingsonmacht. In dit geval kan de bestuurder alleen onder de aansprakelijkheid uit als hij ‘onverwijld’ van die betalingsonmacht een mededeling doet aan het pensioenfonds. Als die mededeling niet wordt gedaan, gaat de wet ervan uit dat de bestuurder aansprakelijk is. Het is dan aan de be­ stuurder om te bewijzen dat bestuurdersaansprakelijkheid ontbreekt. ­Andersom geldt ook: als de mededeling van betalingsonmacht wel is gedaan, moet het pensioenfonds aantonen dat er toch sprake is van betalingsonmacht. Een werkgever die de premie wel kan, maar niet wil betalen, verkeert niet in betalingsonmacht. Ik sluit deze column af met enkele tips. Doe, als er sprake is van betalingsonmacht, zo snel mogelijk schriftelijk een melding hiervan aan het pensioenfonds.

De meeste verzekeringen voor bestuur­ dersaansprakelijkheid bieden voor de hier genoemde premieschulden geen dekking. Kijk daar nog eens goed naar, ook als je bestuurder bent in een organi­ satie waarin je niet direct als werkgever optreedt.

Sander van Meer TEKST: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo FOTO’S: Cumela Communicatie

teamleider Advies en Arbeidsmarkt

GRONDIG 2 2020

65

ondernemen met

cumela

Lachen, luisteren en leren bij de workshops Verslag van de Cumela Inspiratiedagen 2020 (deel 2) Vast onderdeel van de tweede dag van de Cumela Inspiratiedagen zijn de workshops. Leerzaam, leuk en vol informatie voor ondernemers die hun ondernemerskwaliteiten willen verbeteren. Dit keer stonden ze in het teken van ‘Pak je rust’. Om te leren hoe je als ondernemer overeind blijft in stressvolle omstandigheden.

De Inspiratiedagen hadden dit jaar een plek die paste bij het thema ‘Pak je rust’. Voormalig klooster Rolduc was de uitvalsbasis voor twee dagen vol mooie kleine evenementen. In Grondig 1 hebben we teruggekeken op dag één, nu de belangrijkste kennis van dag twee, met een samenvatting van de zes workshops rond het thema. De dag werd afgesloten met een imponerende lezing van Joseph Oubelkas, die de toehoorders muisstil kreeg met zijn verhaal over zijn jarenlange onterechte

verblijf in een Marokkaanse cel. Over hoe je overeind kunt blijven door aandacht aan je zelf te besteden, respect te houden voor andere gevangen en bewakers. Na afloop vormden zich dan ook lange rijen om een boek van hem te bemachtigen, als herinnering aan twee opnieuw zeer inspirerende dagen.

TEKST: Ilse Klaarenbeek FOTO’S: Selijn Fotografie

Spoedcursus Geluk De 31-jarige Lonneke van Dasler had in de Spoedcursus Geluk een belangrijke les: geluk an sich bestaat niet, maar het geluksgevoel wel!

Lonneke is een slimme jongedame, die alles goed voor elkaar had, tot ze thuis kwam te zitten met meerdere burn-outs. Alles wat ze leerde, bundelde ze in deze spoedcursus. Ze legde uit hoe stress werkt in je brein en welk effect het heeft op je energie, spijsvertering en gemoedstoestand. Dat het effect kan hebben op je libido, kan zorgen voor spierpijn, hoofdpijn en verminderde concentratie. Haar tips om stress te verminderen? Slaap, eet en beweeg genoeg, bepaal wat je belangrijk vindt in het leven en wat je gelukkig maakt, maak verandering zo gemakkelijk mogelijk (bijvoorbeeld één procent per dag), haal adem, doe dingen met aandacht en: als je denkt, denk dan positief!

Gelukkig met pensioen In de workshop ‘Gelukkig met pensioen’ leerden Dieuwer Heins en Ad Karelse van Cumela Advies ons hoe je rustig een bedrijf overneemt of overdraagt. Alles valt of staat hierbij met een goed overleg! Ga op tijd met elkaar in overleg en kijk welke koers er zal worden gevaren.

Is er een kind of zijn er kinderen die het bedrijf willen overnemen of moet er worden gekeken naar alternatieven? Moet er worden nagedacht over verkoop? Het is goed om na te denken over alle varianten en om je te laten adviseren en begeleiden. Zeker in familiebedrijven spelen verschillende belangen en emoties mee. Als eigenaar wil je dat het goed gaat met het bedrijf, je wilt dat je kind gelukkig wordt en dat je klanten tevreden blijven. En last but not least: je wilt zelf een leuke (pensioen)tijd hebben!

66

GRONDIG 1 2020

Gek op stress

Alleen rust kan je redden

“Onze maatschappij maakt ons bang voor te veel stress, maar eigenlijk zouden we bang moeten zijn voor te weinig herstel”, aldus Suzan Kuijsten. In haar workshop maakt ze mensen beter en slimmer in stress in plaats van ze ervan af te helpen. “Stress is functioneel, zolang je maar genoeg herstelt! In de huidige maatschappij schakelen we niet meer voldoende terug en gaan we leven op ons stress-noodaggregaat. Je krijgt applaus en waardering als je doorgaat, als je overwerkt en over het randje gaat”, waarschuwde ze. Hiermee negeer je je stopemotie en vermoeidheid, ga je slechter slapen, word je volgens haar vaker ziek en krijg je lichamelijke klachten. “We leiden massaal aan infobesitas.

Onze smartphones hebben alle herstelmomentjes - zelfs op de wc - uit ons leven gehaald en slapen is de grootste concurrent van Netflix.”

Een groot misverstand? Er zijn (op sporten na) geen inspannende activiteiten waar je energie van krijgt. Plezier en herstel zijn twee verschillende standen. Je krijgt alleen energie van: opladen!

Een paar tips om op te laden? Neem een sabbatical van een uur, zet een spijbelkaart in, vertraag, eet niet achter je computer, neem een Nokia 3310 en gooi je smartphone eruit, neem je telefoon niet mee naar vergaderingen, werk met een koptelefoon op en verplicht jezelf om al je vakantiedagen op te nemen. Herstel, herstel, herstel! Kijk voor meer tips op www.nkstress.nl.

Sta je in een mijnenveld en kom je daar achteraf pas achter? Ben je ingekwartierd in de directe nabijheid van de tegenstander, slaap je dan lekker? Nederlandse militairen op uitzending verrichten taken voor vrede en veiligheid onder de meest moeilijke omstandigheden en op plekken waar je eigenlijk liever niet wilt zijn en moeten toch de rust bewaren. Kapitein Dave Botermans was door het Jongerenbestuur uitgenodigd om zijn ervaringen over zijn vijf bijzondere missies te delen op de Inspiratiedagen.

Botermans gaf aan dat dat stresslevel nodig is om te overleven, De adrenaline die dan wordt aangemaakt, zorgt ervoor dat het lichaam super-alert op dreigingen reageert.

Een goede voorbereiding in Nederland op de aanstaande missies zorgt ervoor dat je enigszins bekend raakt met het land en de mensen. Dat zorgt voor rust voordat je weggaat. Na afloop van missies krijgen de militairen de mogelijkheid om ‘fysiek te ontspannen’ in een relaxte omgeving. Botermans geeft ook aan dat een ‘klaaguurtje’ tijdens missies een topoplossing is. Nuttig ook voor bedrijven, omdat je dan je hart kunt luchten!

Rust in leiderschap Hoe voorkom je stress en creëer je rust in leiderschap. Twee vragen die Carrol Terleth probeerde te beantwoorden in een afgeladen zaal met ruim 125 mensen. Er was zelfs zoveel belangstelling dat er veel stoelen moesten worden bijgeplaatst. Met aansprekende en humoristische voorbeelden, cartoons en filmpjes leerde Carrol dat helderheid in je hoofd nodig is en een focus op wat je moet doen.

Een aantal stappen die je hiervoor kunt nemen: • Bepaal je doel(en) • Bepaal de tussenstappen • Is er een deadline? Zo nee: geen stress • Moet ik het zelf doen? Zo nee: delegeren!

• Kan ik support krijgen? Wie kan me helpen?

En het verschil tussen een baas en een leider? Een baas gebruikt zijn mensen om doelen te bereiken, terwijl een leider ze laat bloeien!

Orde in ruimte Voor de continuïteit van bedrijven is het van belang om alle vergunningen op orde te hebben: dit geeft rust! In de workshop ‘Orde in ruimte’ vertelden Johan van Dijk en Tom Luttikhold, adviseurs bij Cumela Advies, welke vergunningen je op orde moet hebben binnen de regelgeving met betrekking tot ruimtelijke ordening. Via de website www.ruimtelijkeplannen.nl kun je per locatie bekijken welke regels er gelden en toetsen of je wel of niet voldoet aan de spelregels.

Tom en Johan legden uit dat als zaken niet op orde zijn, ze gewijzigd moeten worden. Dit vraagt om een procedure waarin veel moet worden uitgelegd: ruimtelijke onderbouwing, archeologische toets, verkeersdruk, stikstoflast et cetera. Ook de dialoog wordt steeds belangrijker. Betrek je omgeving bij je plannen. Wat vinden je buren van je bouwplannen en hoe kun je tegemoetkomen aan hun wensen? Dit geldt ook voor handhaving: ga uit van je eigen kracht en vrees handhaving niet, maar omarm die!

GRONDIG 1 2020

67

ondernemen met

cumela

BEDRIJFSOVERDRACHT (DEEL 4)

Verkenning van de haalbaarheid Stap voor stap inzicht in de kansen en knelpunten Een bedrijf overdragen is voor elk bedrijf anders. Wat overal telt: de winstgevendheid moet goed zijn om plotseling twee directeuren te kunnen betalen. Nog belangrijker is hoe ze gaan samenwerken, want iedereen is anders. In deze aflevering: de verkenning van de haalbaarheid op basis van rendement, organisatie en opvolger.

Voldoende winstgevendheid is natuurlijk altijd belangrijk, maar zeker wanneer de bedrijfsoverdracht aan de orde komt.

Als het bedrijf financieel niet goed presteert, moet eigenlijk dat probleem eerst worden opgelost, voordat de overdracht wordt opgepakt. Er moet voldoende verdiencapaciteit zijn om zowel het bedrijf voort te zetten als de hogere lasten van de bedrijfsoverdracht terug te verdienen. In de meeste gevallen zal een bank of de verkoper (senior) als financier optreden om de overnamesom te kunnen betalen. Dit heeft hogere rente- en aflossingsverplichtingen tot gevolg, die uit de bedrijfsvoering moeten worden opgebracht. Wanneer junior en senior het bedrijf nog een aantal jaren samen runnen, zal voor beiden een directiesalaris beschikbaar moeten zijn. Kortom, het heeft pas zin om met de feitelijke bedrijfsoverdracht aan de slag te gaan als in de basis een rendabele bedrijfsvoering mogelijk is.

Capaciteiten bedrijfsopvolger Qua rendement hangt veel af van de bedrijfsopvolger.

In welke mate heeft hij het in zich om mensen aan zich te binden en te motiveren? Heeft hij voldoende inzicht in het werk en kan hij zorgen dat werkzaamheden winstgevend worden uitgevoerd? Heeft hij voldoende financieel inzicht en overzicht over de administratie?

Van belang is dat de nieuwe ondernemer een visie op de toekomst heeft en ideeën heeft om het bedrijf richting te geven. Het bedrijf op dezelfde manier doorzetten

Stappenplan bedrijfsoverdracht 1. Visie op de toekomst en strategie 2. Verkenning eisen en wensen betrokkenen 3. Koers van de overdracht bepalen aan de hand van verschillende scenario’s 4. Verkenning haalbaarheid en overdrachtsplan 5. Waardebepaling en overnamesom 6. Financiering 7. Overeenkomsten en statuten 8. Aan de slag!

9. Evaluatie en vervolg

68

GRONDIG 1 2020

als pa is vaak geen oplossing. In de toekomst worden er andere dingen gevraagd. Tijden veranderen en het bedrijf zal mee moeten veranderen om niet achterop te raken. Anderzijds is te rigoureus het roer omgooien soms ook niet verstandig. Medewerkers en klanten kiezen dan mogelijk een andere weg. Al met al is het dus helemaal niet zo eenvoudig om het stokje over te nemen.

En dan is eigenlijk de belangrijkste vraag nog niet eens benoemd: vindt de toekomstig ondernemer de nieuwe taken eigenlijk wel leuk, geeft het hem of haar voldoening?

Kennis en vaardigheden zijn aan te leren of te delegeren aan andere medewerkers, maar als het ondernemerschap niet in het bloed zit, als er geen gedrevenheid is, dan wordt het lastig. Ondernemers worden op allerlei manieren en allerlei momenten op de proef gesteld en er is niemand op wie hij of zij de verantwoordelijkheid op kan afschuiven.

De ondernemer is eindverantwoordelijk. Genoeg reden om bij dit aspect goed stil te staan en om er ook de tijd voor te nemen. Veel junior-ondernemers besluiten om een assessment (psychologische test) te doen. Daarbij komen vragen over cruciale ondernemerseigenschappen ruim aan bod. Bovendien wordt ook duidelijk waar de specifieke sterke en zwakke punten liggen. Dat kan een eyeopener zijn waarmee de betrokkenen actief aan de slag kunnen.

Samenwerking senior en junior Er zijn bedrijven waar junior en senior ‘twee handen op één buik zijn’ of elkaar perfect aanvullen. Dat is mooi.

In die situaties lossen ze onderlinge knelpunten vaak in goed overleg op. Vaak merken wij ook dat er fricties en ergernissen zijn, waardoor de samenwerking soms stroef verloopt. Op zich is dat niet vreemd. Senior en junior kennen elkaar al lang, vanuit de familieband.

Vooroordelen en karakterverschillen zijn dan heel begrijpelijk. Ook zijn er verschillende belangen en een verschil in positie. Senior heeft het bedrijf opgebouwd en heeft veel te verliezen en heeft bovendien ook tegenslagen meegemaakt. Voor junior ligt de wereld nog open. Hij of zij wil gas geven. Op zich is het misschien wel goed dat er defensieve én aanvallende krachten zijn in

Loon- en Grondverzetbedrijf Derks BV Loon- en Grondverzetbedrijf Derks BV is gevestigd in Haps. Het bedrijf richt zich op agrarisch loonwerk, grondverzet en cultuurtechniek. Vader Rob heeft het bedrijf in het verleden van zijn vader overgenomen.

In 2014 kwam zoon Rick het bedrijf versterken met de bedoeling om het bedrijf een impuls te geven. Het was echter ernstig wennen voor beide mannen om samen aan het roer te staan.

In 2015 werd de hulp ingeroepen van een extern adviseur om vader en zoon te begeleiden bij de voorgenomen bedrijfsoverdracht. “Ik ben nog steeds blij dat we die stap hebben gezet”, zegt Rob. “De adviseur gaf in niet mis te verstane bewoordingen aan dat er eerst een beter rendement moest worden behaald en dat we moesten leren samenwerken.”

“We hebben acties gepland en uitgevoerd en de adviseur bewaakte dat wij onderling onze afspraken nakwamen”, vertelt Rick. Hij heeft nu de helft van de aandelen en alle belangrijke besluiten worden in goed overleg genomen. Vader en zoon hebben de taken redelijk verdeeld. Rob gaat over de planning en het agrarisch loonwerk, Rick stuurt de grondverzet- en cultuurtechnische projecten aan. En het rendement? “Wij zijn tevreden”, zeggen Rob en Rick.

de leiding van het bedrijf. Juist in een fase waarin taken moeten worden overgedragen of waarin beiden nog een periode samen de kar trekken, is het echter belangrijk om obstakels te verwijderen. Een onafhankelijke adviseur of procesbegeleider kan daarbij nuttig zijn en veel onnodige ergernis en kosten besparen.

De tips • Zorg dat zowel de overdrager als de nieuwe ondernemer inzicht heeft in het rendement van de onderneming en in de lopende financieringen, de verwachte investeringen en de ontwikkeling van de liquiditeitspositie.

• Maak begrotingen voor de situatie na de overdracht om inzicht te krijgen in de verdiencapaciteit ten opzichte van de toegenomen lasten door de overnameprijs.

• Schakel een goede onafhankelijk adviseur in die het proces en de gesprekken begeleidt. De procesbegeleider heeft oog voor de gevoeligheden en de belangen van alle personen.

• Houd contact met enkele vertrouwde medewerkers om te kunnen inschatten hoe medewerkers zullen reageren op veranderingen.

De organisatie Bedrijfsoverdracht is een ingrijpend proces. Hoewel betrok­ kenen, zoals medewerkers en klanten, het vaak al zien aan­ komen, moeten de effecten niet worden onderschat. Hoe je het ook bekijkt, mensen reageren anders op junior dan op senior. Senior heeft al een lange staat van dienst en heeft krediet opgebouwd en vertrouwen gewonnen. Junior moet dat in de nieuwe rol nog bewijzen. De nieuwe leider heeft vaak ook een andere benadering en een andere kijk op de zaak. Op zich is daar niets mis mee en misschien zelfs wel goed met het oog op de toekomst. Het is echter wel belang­ rijk om er rekening mee te houden dat gewenning nodig is.

Wat vaak wordt onderschat, is de aanpassing van de organisatie. Blijft junior hetzelfde doen wat hij al deed en krijgt hij de eindverantwoording erbij, dan wordt zijn bordje wel erg vol. Ook dat moet vooraf worden besproken.

TEKST: Ad Karelse & Dieuwer Heins, adviseurs bedrijfsoverdracht FOTO: Derks

GRONDIG 1 2020

69

ondernemen met

cumela

B(r)anden verzekerd?

Ben je goed verzekerd tegen brand? Geldt dat ook voor het werkmaterieel en de onderdelen? Wij stellen die vraag bewust, want wij zien te vaak dat de brandverzekering niet helemaal aansluit bij de praktijk op cumelabedrijven. Wij leggen uit waar het vaak mis gaat.

Een voorbeeld: stel je voor dat er een flinke brand uitbreekt bij jou in de loods of werkplaats. Nadat de brandweer het werk heeft gedaan, komt de verzekeraar om de hoek kijken.

Dan wordt ook duidelijk of je goed verzekerd bent of niet.

Naast het pand en de inventaris en goederen ben je ook alle onderdelen van de machines en de banden kwijt die je op voorraad had liggen. Wordt dit alles bij elkaar opgeteld, dan kom je waarschijnlijk op hogere bedragen uit. Als verzeker­ de verwacht je dan volledig schadeloos gesteld te worden, maar in de praktijk volgt er nogal eens een verrassing.

Brandverzekering Om de schade na de brand op te nemen, maakt de ver­ zekeraar gebruik van een expert. Die komt dan na de brand op bezoek en maakt een inschatting van de totale schade. Tij­ dens het bezoek wordt alles gespecificeerd en gewaardeerd.

Naast de expert die door de verzekeraar wordt g ­ estuurd, is het goed om als verzekerde ook zelf een expert in te ­schakelen. Dat zien we ook vaak gebeuren, de zogenaamde contra-expert. Dit kan normaal gesproken op kosten van je verzekeraar. Experts rapporteren in hun schadeopstelling de schade met een onderverdeling of specificatie conform de polis. Hiermee kan worden vastgesteld of de verzekerde ­bedragen op de polis voldoende waren of dat er sprake is van onderverzekering.

De meeste polissen kennen op de brandverzekering de ­volgende onderverdeling: • Gebouw: een gebouw met alles wat aan het gebouw vastzit en wat niet kan worden verwijderd zonder het te be­schadigen of te verbreken.

• Inventaris: inrichting en zaken die je nodig hebt voor de ­bedrijfsuitoefening.

• Goederen: grond- en hulpstoffen, halffabricaten en eindproducten enzovoort die zijn bestemd voor de bedrijfs­ uitoefening.

Wat er exact onder de rubrieken wordt verstaan, verschilt per maatschappij. Dit is uiteindelijk terug te vinden in de ­polis en de bijbehorende voorwaarden.

Probleem verzekering banden bij brand In de praktijk zien we dat veel verzekeraars de polis en polisvoorwaarden niet hebben afgestemd op de specifieke situatie bij cumelabedrijven. Zo ligt er bij cumelabedrijven vaak een behoorlijke voorraad onderdelen van motorrijtuigen, inclusief banden. Daarmee wordt in de polis geen rekening gehouden. Zo zien wij dat de dekking op inventaris vaak juist datgene uitsluit wat voor onze bedrijven belangrijk is. Neem de motorrijtuigen, waaronder ook werkmaterieel en onderdelen vallen. De achterliggende gedachte is dat werkmaterieel zelfstandig dient te worden verzekerd en dat in de meeste gevallen ook is, alleen worden de onderdelen en banden nogal eens vergeten. Dit kan bij bijvoorbeeld brand tot een forse ongedekte schade leiden.

Het is verstandig om zelf ook eens de (dag)waarde op te ­tellen van alle niet zelfstandig verzekerde machines, die bij elkaar in een loods staan. Regel daar vervolgens een s­ eparate verzekeringsdekking voor.

Aandachtspunt bij werkmaterieel De meeste banden zitten natuurlijk vast aan een machine.

Als de machine schade oploopt en casco verzekerd is, wordt schade aan de banden in de meeste gevallen vergoed. Een aantal maatschappijen sluit schade aan (lucht)banden echter geheel uit of dekt alleen schade aan banden in samenhang met een casco-schade aan het verzekerde object.

Dringend advies Laat je goed informeren en adviseren door je verzeke­ ringsadviseur. Je mag natuurlijk ook contact opnemen met ­Cumela Verzekeringen.

TEKST & FOTO’S: Klaas Koelewijn, relatie­beheerder ­verzekeringen

70

GRONDIG 2 2020

Ontdek het Laudis effect:

krachtig, snel en veilig!

ar a b s a p e o t Veilig rzaaie d n o e l l a in systemen!

Zeer krachtig maïsherbicide Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• breed werkingsspectrum • gewasveilig • snelle werking • snel regenvast

ondernemen met

cumela

Neem de tijd en praat met elkaar Tien tips voor een goede communicatie binnen je bedrijf Met belangstelling heb ik de serie gelezen in de laatste Grondig van 2019, met als titel ‘Neem de tijd’. Wat mij opviel, is dat ondernemers tijd willen maken voor relatiebeheer en dat aan de andere kant contacten onderhouden ook veel tijd kost.

EĂŠn ondernemer geeft aan dat hij altijd tijd wil maken voor een opdrachtgever met een mooi project of een medewerker die met hem wil praten. Communicatie blijkt de rode draad te zijn.

Het draait altijd om communicatie: verbale en non-verbale communicatie. Een goede communicatie is vaak de sleutel tot succes, het maakt samenwerken leuker en gemakkelijker.

Daarentegen kan een slechte communicatie grote gevolgen hebben op de relaties met bijvoorbeeld opdrachtgevers en op de werksfeer binnen een bedrijf. Het kan leiden tot conflicten en een afname in productiviteit. Beter communiceren begint bij jezelf. In dit artikel geef ik je tien tips om de communicatie te verbeteren.

72

GRONDIG 2 2020

Tip 1. Maak contact met nieuwe mensen Van contact met (nieuwe) mensen word je gelukkiger. Het draagt bij aan vertrouwen en aan zelfvertrouwen. Het is goed voor de gezondheid en kan stress verminderen. Met vrienden kun je successen delen en positieve herinneringen maken. Na een lange werkweek zijn sociale contacten, met bekenden of onbekenden, een geweldige manier om je stress te verminderen en je op andere zaken te richten. Contacten buiten je bedrijf verruimen je blik.

Tip 2. Luisteren Luisteren klinkt simpel, maar is vaak moeilijker dan gedacht.

Probeer eens meer te luisteren en minder te praten.

Het gebeurt regelmatig dat we onze gesprekspartner onderbreken als we het oneens zijn. Probeer te voorkomen dat je alleen luistert om vervolgens zo snel mogelijk jouw versie van het verhaal te vertellen. Goed luisteren en mensen laten uitpraten is belangrijk om een verhaal te begrijpen en de juiste vragen te stellen. Een gesprek krijgt meer diepgang, waardoor betere ideeën of oplossingen ontstaan.

Tip 8. Roddel niet, wees integer Wat is integriteit? Integer betekent: eerlijk, onkreukbaar, oprecht, niet omkoopbaar, betrouwbaar, komt afspraken na.

Het gaat vooral over normen en waarden. Je persoonlijke beeld over integriteit wordt gevormd door je persoonlijkheid, je opvoeding en je (levens)ervaring. Geen kwaad spreken over een ander, niet negatief praten over een ander die er niet bij is, want dat is roddelen. Je vergiftigt je omgeving of organisatie hiermee. Ook hierbij geldt: alles wat je weggeeft, krijg je ook terug.

Tip 3. Gebruik geen verkleinwoorden De Nederlandse taal barst van de verkleinwoorden. We drinken een biertje of wijntje of pakken een terrasje. Het is echt niet zo dat het glas bier of wijn dat je drinkt kleiner is en het terras waar je zit is ook niet per definitie kleiner. Het geeft vooral een bepaalde sfeer mee. Dat is in deze voorbeelden natuurlijk geen probleem, maar gebruik in zakelijke teksten of in het uitleggen van een probleem zo min mogelijk verkleinwoorden. Verkleinwoorden zwakken je boodschap af. Dus in het vervolg: plan een goed gesprek, bespreek een probleem, geef iemand een compliment en vermijd het verkleinwoord ‘-je’.

Tip 9. Stel de juiste vraag Stel eens vaker de vraag “Hoe kan ik je helpen?” of “Heb jij nog een vraag?”. Veel mensen zijn in een gesprek bezig met “Wat kan ik krijgen?” en “Wat valt er hier voor mij te halen?”. Deze twee vragen zijn erg gericht op ons eigen belang. De vraag “Hoe kan ik je helpen?” of “Heb jij nog een vraag?” overstijgt het eigen belang. De meeste mensen zullen zelfs verbaasd reageren als je deze vraag stelt. Dat zijn ze niet gewend.

Wanneer heeft iemand aan jou voor het laatst deze vraag gesteld? En welk gevoel gaf het jou? Waarschijnlijk prettig.

Het geeft een gevoel van erkenning, het gevoel van oprechte belangstelling. Het stellen van deze vraag wordt gewaardeerd en meestal kun je ook een antwoord verwachten.

Tip 5. Denk in oplossingen in plaats van problemen Regelmatig gaan discussies over problemen en hoe deze problemen zijn ontstaan. Het is goed om hierover te praten, maar de oplossing is belangrijker. Als de focus op het probleem ligt, is de kans groot dat er naar elkaar wordt gewezen, waardoor er juist conflicten kunnen ontstaan.

Een goede aanpak op zo’n moment is om in oplossingen te denken en te communiceren. De focus op oplossingen maakt de weg vrij voor een effectieve manier om vooruitgang te boeken. Bespreek kort het probleem en stel vervolgens de vragen “Hoe kunnen we het oplossen?”, “Wat kan er beter?” en “Wat kunnen we ervan leren?”.

Tip 6. Positieve en negatieve feedback We vinden weinig zo moeilijk als anderen wijzen op fouten of aanspreken op storend gedrag. Terwijl feedback, mits op de juiste wijze gegeven, enorm waardevol kan zijn voor zowel de gever als de ontvanger. Geef drie gemeende positieve punten van feedback en daarna het punt van verbetering.

Ook een manier is om goed gedrag te belonen en negatief of storend gedrag te negeren, dus daar geen aandacht te aan geven. Wat je geeft, krijg je terug.

Tip 7. Wees concreet Duidelijkheid in je communicatie is beter dan lange of gedetailleerde verhalen. Duidelijkheid voorkomt verwarring en irritatie. Leg de focus op de kern van je verhaal en zorg ervoor dat de boodschap meteen duidelijk is. Draai er niet omheen. De mensen om je heen kunnen altijd doorvragen en om een toelichting vragen. Je kunt ook vragen of er behoefte is aan een uitleg of toelichting van de boodschap.

Tip 10. Lichaamstaal Natuurlijk gaat het erom wát je zegt, maar ook hoe je het zegt.

Dit is non-verbale communicatie. Je lichaamstaal spreekt boekdelen en heeft grote invloed op hoe je boodschap overkomt op je gesprekspartner. Veel mensen slaan hun armen over elkaar, vaak omdat ze niet weten wat ze met hun handen moeten doen. Deze houding komt defensief, gesloten en onzeker over. Zorg ervoor dat je gesprekspartner je handen kan zien wanneer je praat. Presenteer jezelf positief, ga recht staan of zitten en kijk je gesprekspartner zo nu en dan aan. Een glimlach straalt zelfvertrouwen, warmte en energie uit. Je zult zien dat je gesprekspartner automatisch gaat terug lachen. Zonder glimlach wordt iemand al snel als koud en onvriendelijk gezien. Wees blij en opgewekt!

Weet dat een lijst met goede tips voor het verbeteren van communicatie nooit compleet is; er zijn vast meer punten te noemen. De beste manier om een gesprek aan te gaan, is in elk geval jezelf te zijn. De mensen om je heen voelen haarfijn aan of je echt iets meent of dat het nep is.

Streef naar een redelijke balans tussen wat je zelf wilt en de manier waarop mensen op je reageren. Het doel is om samen tot een beter gesprek te komen. Vandaar mijn boodschap: neem de tijd en praat met elkaar!

TEKST: Ada Kieft, bedrijvenadviseur FOTO: Cumela Communicatie

GRONDIG 2 2020

73

VOORJAARSACTIE SCHUITEMAKER EXACTA ZODENBEMESTER De compacte graslandbemester van de Schuitemaker Veenhuis Group.

NU DIRECT LEVERBAAR: EXACTA modellen 870 & 940.

GUN GRASLAND GEWOON HET BESTE

Uitgevoerd met diverse opties en accessoires tegen een speciale actieprijs.

Zolang de voorraad strekt! Vraag naar de voorwaarden en neem vrijblijvend contact met ons op of informeer bij uw lokale Schuitemaker - Veenhuis dealer: • Bert Sanderman 06 5340 2370 • Roel Franssen 06 1151 1306 • Edwin Baaijens 06 2122 3404

Uw importeur in Nederland voor de TEBBE professioneel universeel strooier!

Corridor 9 • 5466 RB Veghel • T: 0485-511605

KAWECO DOUBLE TWIN SHIFT MEERWAARDE IN HET VELD

Een tevreden klant met een gezonde bodem?

MEER INFORMATIE OP WWW.KAWECO.COM

www.lmcgennep.nl

Nieuwe versie VKL 2020 De belangrijkste wijzigingen op een rij Vanaf 1 januari 2020 geldt er een nieuwe versie van de norm VoedselKwaliteit Loonwerk, opgesteld door de Stichting Pro aCt. Die heeft bij het opstellen van de nieuwe versie uitgebreid gekeken naar mogelijkheden om de administratieve plichten te beperken. Op een aantal punten lukte het deze iets te verminderen.

Het belangrijkste is dat VKL door GlobalGAP erkend blijft als een goede invulling voor het loonwerk bij GlobalGAPgecertificeerde telers. Daarom werden de administratieve lasten slechts op een aantal punten verlaagd. Wel werden er aanpassingen gedaan om de norm duidelijker te maken.

Andere wijzigingen zijn erop gericht VKL beter te laten aansluiten op de voedselveiligheidsnormen die zijn vastgelegd voor de akkerbouw. Meer weten? Kijk onder het kopje ‘Documentatie’ op www.vkl.nl en klik ‘Zelfbeoordelingslijst VKL 2020 met wijzigingen’ aan.

Belangrijkste wijzigingen 1. Er hoeft geen planning meer te zijn voor het onderhoud van de machines, maar het onderhoud en de reparaties die plaatsvinden, moeten wel goed worden vastgelegd.

2. De eis voor het keuren van apparatuur voor toepassing van gewasbeschermingsmiddelen is in navolging van de wetswijzing in VKL aangepast. Alle apparatuur voor toepassing van gewasbeschermingsmiddelen moet na de wettelijke periode, na de afleverdatum, zijn voorzien van een geldig goedkeuringsbewijs.

3. Geleverde compost moet, naast de wettelijke eisen, voldoen aan gespecificeerde verontreinigingseisen. Deze eisen zijn geformuleerd door het Akkerbouwcertificeringsoverleg en ook vereist in de certificering voor akkerbouwbedrijven.

De nieuwe eis betekent dat in de compost maximaal de volgende verontreinigingen voor mogen komen:

Verontreiniging Norm

Toelichting

glas

max. 0,10 procent

glas > 20 mm

(2-20 mm)

(m/m, op ds)

niet toegestaan

steen

max. 2,00 procent

steen > 20 mm

(2-20 mm)

(m/m, op ds)

niet toegestaan

overige

max. 0,10 procent

verontreiniging > 20 mm

verontreinigingen

(m/m, op ds)

net toegestaan

(2-20 mm)

Dit geldt in ieder geval voor compost die voldoet aan Keurcompost klasse A of B. Tevens moet de compost vrij zijn van incontinentiemateriaal (wegwerpluiers).

4.

Toevoegingsmiddelen anders dan meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen moeten voldoen aan de EU-verordening 1831/2003. Dit blijkt uit het etiket of uit een verklaring van de leverancier.

5. In de VKL-norm bestaat geen onderscheid meer tussen opslagen voor gewasbeschermingsmiddelen van minder of meer dan 400 kilo. Ook opslagen voor meer dan 400 kilo moeten aan alle eisen uit de VKL-norm voldoen, ook al is formeel de gemeente hier de toezichthouder.

6. Het bedrijf mag geen gewasbeschermingsmiddelen meer opslaan waarvan de toe­lating is verlopen en de opgebruiktermijn is verstreken. In dit geval moet je dus de middelen die je niet meer mag gebruiken ook daadwerkelijk verantwoord (laten) afvoeren.

7. Op het hele perceel wordt verdeel­apparatuur met de wettelijke minimale drift­reductie gebruikt.

8. Als je als cumelabedrijf gewasbescherming uitvoert met middelen die de akkerbouwer beschikbaar stelt (die je dus niet zelf meeneemt), hoef je in de eigen administratie het toelatingsnummer niet meer te registreren.

9.

Cumelabedrijven die het certificaat VKL/G voor de kleinschalige handel in gewasbeschermingsmiddelen hebben, moeten minimaal één medewerker hebben die over het vakbekwaamheidsbewijs ‘Adviseren Gewasbescherming’ beschikt.

10.

Het borgen van de waterkwaliteit met een risicoinventarisatie en analyses hoeft niet meer voor water dat beschikbaar is gesteld door de teler. Een cumelabedrijf kan deze lastige administratieve last dus voorkomen door voortaan al het water van de teler te betrekken.

11. Bij transportactiviteiten moeten transportmiddelen worden gereinigd conform de voorschriften in de International Database Transport (for) Feed (www.icrt-idtf.com/nl).

12.

De directie van het cumelabedrijf is verantwoordelijk voor de uitvoering van de jaarlijkse zelfbeoordeling om te toetsen of aan alle eisen van de VKL-norm wordt voldaan.

Je mag deze nu wel door een medewerker laten uitvoeren.

TEKST: Hans Verkerk, beleidsmedewerker meststoffendistributie

GRONDIG 2 2020

75

ondernemen met

cumela

Vragen over de cao LEO of cao Bouw & Infra?

Het Handboek Personeel geeft antwoord Ben je ondernemer in de cumelasector en werk je met personeel, dan heb je ook te maken met collectieve afspraken. Die zijn vastgelegd in een zogenaamde cao, maar ken jij ze uit je hoofd? Om je hiermee te helpen, stelde Cumela Advies het Handboek Personeel cao LEO en het Handboek Personeel cao Bouw & Infra samen.

Veel van de vragen die aan de Cumela Ondernemerslijn worden gesteld, gaan over de cao. Hoewel we proberen je via de website en nieuwsbrieven te informeren blijven er nieuwe vragen over de cao binnenkomen. Gelukkig maar, want dit betekent ook dat onze leden het graag goed willen regelen.

Ook zien we dat de documenten die we delen om je te helpen bij het opstellen van bijvoorbeeld een overeenkomst goed worden benut, maar ook dat er vraag is naar meer.

Met de cao-handboeken voor het agrarisch loonwerk (LEO) en voor Bouw & Infra springen we daarop in. Een groeiend aantal leden maakt dan ook gebruik van dit handige digitale hulpmiddel. Ons belangrijkste doel met deze handboeken

PO-scan in Arboportaal Naast de handboeken biedt Cumela Advies ook de PO-scan. De scan kijkt naar het gebruik van de cao binnen een bedrijf. Feitelijk geeft de scan antwoord op de vraag of de arbeidsvoorwaarden correct worden toegepast. Het is een goed hulpmiddel voor bedrijven en heeft de aandacht getrokken van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het ministerie gaat dit nu als ‘good practice’ opnemen in het Arboportaal. Dat betekent dat de scan landelijk zal worden aangeboden. Iets wat door Cumela Advies al een groot compliment ­gezien wordt.

76

GRONDIG 2 2020

is het geven van een duidelijke uitleg van de cao-regels die praktisch toepasbaar zijn. Aangevuld met actuele documenten, die je in de digitale omgeving altijd bij de hand hebt, krijg je in één oogopslag in beeld wat kan en wat is toegestaan binnen de cao waarmee je te maken hebt.

Handboeken blijven actueel We hebben bewust de keus gemaakt om de handboeken niet te gaan printen. Een gewaagde stap, omdat we zien dat in onze sector de overstap naar een digitaal systeem nog lang niet overal is gemaakt. Toch stond voor ons vast dat een digitale uitgave veel beter voorziet in de behoefte die er is om meer grip op de cao te krijgen. Het werkt snel, is overal te gebruiken zolang er internet is en kan altijd worden bijgewerkt. Het is dan ook een goed naslagwerk dat we nog steeds doorontwikkelen, iets wat mede mogelijk is dankzij de vragen en opmerkingen die vanuit onze gebruikers worden gesteld.

Het is voor een cao-handboek heel belangrijk dat we dit steeds kunnen bijwerken. Zo wordt het gedurende het jaar steeds door ons aangepast aan de nieuwste inzichten en waar nodig nog toegankelijker gemaakt. Als lezer krijg je zo de garantie dat de informatie volledig en correct is. Beide cao’s worden in begrijpelijke taal toegelicht.

Nog een voordeel van de digitale omgeving is dat de documenten die we je aanbieden meteen kunnen worden gebruikt. Je hoeft niets over te typen of in te scannen, maar kunt ze op een gemakkelijke manier downloaden. Je vindt er documenten over arbeidsovereenkomsten, diverse voorbeeldbrieven, een arbeidsreglement en een gedragscode social media, privacy en ga zo maar door. Mis je toch nog iets of merken we dat er behoefte is aan nieuwe documenten, dan pakken we dat op en proberen zo het pakket compleet te houden. Alles met het doel om je te ontzorgen en voor een grote tijdsbesparing te zorgen.

In de handboeken wordt alles volledig en duidelijk uitgelegd. Zo vind je antwoord op de vraag of er nu sprake is van een 38-urige of 40-urige werkweek. Hoe zit het met atv-dagen? En wat moet er worden geregeld in een arbeidsovereenkomst? Daarnaast vind je in het Handboek Personeel cao LEO informatie over de werkkostenregeling en achtergrondinformatie over personeelsinstrumenten, zoals werkoverleg, functioneringsgesprekken en dossieropbouw. Het zijn allemaal zaken die je goed geregeld wilt hebben. Ook geeft het handboek antwoord op de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat je personeel flexibel kan worden ingezet en meer van dit soort zaken die seizoensgebonden werkzaamheden met zich meebrengen.

Veel van onze leden, maar daarnaast ook loonadministrateurs en accountants, maken al gebruik van deze ­digitale handboeken. Ze vormen een ideaal naslagwerk voor iedereen die zich binnen de cao LEO en cao Bouw & Infra met personeelszaken en HR bezighoudt.

Aanpalende cao’s De cumelasector is breed georiënteerd en de activiteiten worden steeds diverser, al blijft de link naar groen, grond en infra in alle facetten duidelijk aanwezig.

Wij zien ook dat de cumelabedrijven door overnames en fusies groter worden en te maken krijgen met meerdere cao’s. Dit maakt het niet altijd even gemakkelijk. Naast vragen over de cao LEO en cao Bouw & Infra zien wij met regelmatig vragen over aanpalende

advertentie

cao’s, zoals de cao Beroepsgoederenvervoer, de cao Open Teelten of de cao Hoveniers. Helaas is het niet mogelijk om voor al deze cao’s een handboek op te stellen, maar via de Ondernemerslijn zijn wij prima in staat vragen over deze cao’s te beantwoorden.

Abonnement Handboek Voor € 75,- per jaar (exclusief btw, ledenprijs) sluit je een abonnement af op één van de handboeken. Er zijn er twee: het Handboek Personeel cao LEO en het Handboek Personeel cao Bouw & Infra. Per e-mail krijg je vervolgens een link die je direct toegang geeft tot het digitale handboek. Op deze manier kun je altijd vanaf de smartphone, desktop of tablet bij de cao komen. Vervolgens word je via een speciale nieuwsbrief op de hoogte gehouden wanneer er aanpassingen zijn gedaan en wat er is aangepast.

Regelmatige gewasstroom voor uw hakselaar

De pickup C3003 MAXIMUM voor Claas hakselaars met speciaal ontworpen vijzel

Meer weten?

Wil je een abonnement op een Handboek Personeel afsluiten of heb je nog vragen? Bel of mail gerust met de ­Ondernemerslijn: (033) 247 49 99 of via ondernemerslijn@cumela.nl.

Hoog rendement, enorm slijtvast, minder onderhoud Meer informatie: Fred v/d Eijk - Tel: +31 6 109 343 53 - info@kemper-stadtlohn.de

Wat wordt er geregeld in een arbeidsovereenkomst?

Elke ondernemer met personeel in dienst heeft te maken met een overeenkomst waarin werkgever en werknemer afspraken maken. Zo’n overeenkomst heet een (individuele) arbeidsovereenkomst.

De individuele arbeidsovereenkomst tussen werkgever en werknemer kan onderworpen zijn aan collectieve afspraken zoals die zijn vastgelegd in een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Om als werkgever te weten welke afspraken in een arbeidsovereenkomst moeten en/of kunnen worden vastgelegd, is kennis nodig van de richtlijnen die hierover zijn opgesteld in de wet en/of cao die op je onderneming van toepassing is. In de wet en cao worden namelijk de voorwaarden geregeld die bij de individuele arbeidsovereenkomst in acht moeten worden genomen. Dit betekent dat afspraken tussen werkgever en werknemer niet alleen niet in strijd mogen zijn met de wet, maar ook niet in strijd mogen zijn met de toepasselijke cao.

Het is van belang om geïnformeerd te zijn over de ins en outs van de cao, zeker als het gaat om het schriftelijk vastleggen van deze afspraken. Zo is het belangrijk om vast te leggen in welke loonschaal de werknemer zit en welke beloning hierbij hoort. Het blijft opletten voor jou als werkgever. Zo komen we met regelmaat arbeidsovereenkomsten tegen waarbij de cao LEO van toepassing is, maar waarin een 40-urige werkweek is vastgelegd. De cao LEO kent echter een 38-urige werkweek. Een dergelijke afspraak is in strijd met de cao LEO en dient op een andere wijze te worden ingevuld. Op dit soort vragen vind je snel een begrijpelijk antwoord in het Handboek Personeel.

TEKST: Chaira Klein en Marie-José Lamers, adviseurs Cumela Advies FOTO: Cumela Communicatie

GRONDIG 2 2020

77

VREDO VT4556 • • • • •

Perfecte gewichtsverdeling Hondegangbesturing, dit voorkomt structuurschade van de bodem Maximale bandenmaat voor minimale bodemdruk Bandendrukwisselsysteem voor de optimale bodemdruk op de weg en in het veld Vier-wiel besturing voor optimale wendbaarheid

Rondebalen-Wikkelmachine G5012

50%

50%

Verkoop Benelux: André de Waard - Tel: 06-53437311 +31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.nl

De beste in het veld

Actie * ,00 .8 € 23 in plaats van € 28.504,80

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

Rondebalen-Grijper

Messenslijper

Actie ,1.5van20€ 1.991,6 €in plaats

Actie ,- 6 1.4van90€ 1.858,5 €in plaats

RBG

*

*

uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

bulkopslag

MS 100

inkl. Euro-Vangraam

inkl. Koelinrichting

* G5012: Aanbod geldig tot 31/03/2020. Levering af fabriek.

RBG + MS 100: Aanbod geldig tot 30/04/2020. Geleverd

Hout en beton

UW CONTACTPERSOON | Frank Eugelink Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 | E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

www.goeweil.com

Calaris , het vertrouwde middel waarmee Kees zo klaar is ®

Calaris, hét basismiddel tegen onkruiden in maïs.

• Flexibel en gemakkelijk • Veilig Veilig te gebruike • Snel en breedwerkend n bij onderzaa • Lange duurwerking i van een vanggew as

www.calariskees.nl

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom.

Tel. 0164 225 500, www.syngenta.nl.

Syngenta biedt diverse oplossingen die telers helpen hun bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren.

Zie www.syngenta.nl/stewardship Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

ondernemen met

cumela

Meer vraag naar certificaat BRL 9335 Grondbank Komt het door de perikelen rond PFAS of door de toenemende controles door de Omgevingsdiensten? Hoe dan ook, het aantal bedrijven met het certificaat BRL 9335 neemt snel toe. Overweeg je certificering? We geven je een beter beeld van het certificaat.

Beheerder van de norm is de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB), www.sikb.nl. Deze BRL is een vorm van zelfregulering, mede ten behoeve van de uitwerking van wet- en regelgeving in het kader van het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit. Het doel is het bevorderen van de controleerbaarheid, inzichtelijkheid én uniformiteit van het gehele traject van bodemonderzoek tot en met het kwalificeren van grond en baggerspecie.

Wanneer een certificaat?

Wanneer je partijen grond van verschillende herkomst ­samenvoegt, is het verplicht om erkend bodemintermediair te zijn conform Kwalibo. Deze erkenning kan enkel worden verkregen door het certificaat BRL 9335 te overleggen bij de aanvraag. Samenvoegen zonder dit certificaat is illegaal en dus strafbaar. Als partijen grond worden samengevoegd, is protocol 9335-1 van toepassing. Enige uitzondering hierop is het samenvoegen van partijen grond tot maximaal 25 kubieke meter die vervolgens alsnog worden afgevoerd naar een erkend bodemintermediair, oftewel een BRL 9335-gecertificeerde grondbank.

80

GRONDIG 2 2020

Wil je een grondproduct samenstellen, bijvoorbeeld bestaande uit grond en compost, dan geldt protocol 9335-4.

Dit certificaat regelt dat er niet voor elke partij samengesteld grondproduct een nieuwe AP04-analyse hoeft te worden uitgevoerd. Dit omdat door het samenstellen de originele kwaliteitsverklaringen van zowel de grond als de compost komen te vervallen.

Hoe werkt het?

Wanneer alle voorbereidende werkzaamheden gereed zijn, kan bij een certificerende instelling de audit worden aan­gevraagd. Net als bij ISO 9001 en VCA wordt met de certificerende instelling een overeenkomst aangegaan ­ voor drie jaar. Tijdens de audit worden het handboek en de partijen­administratie gecontroleerd en worden de partijen grond geïnspecteerd.

Het is overigens wel zinvol om eerst te onderzoeken of het exploiteren van een grondbank op de voorgenomen locatie wel is toegestaan op basis van milieuwetgeving en bestemmingsplan. De ervaring leert dat dit niet vanzelfsprekend is en er later grote problemen kunnen ontstaan wanneer dit onderdeel niet goed geregeld is.

Daarnaast is het van belang om eerst goed na te denken over het verdienmodel. Vaak wordt vooral gekeken naar de ­kosten voor de afvoer van de grond die worden bespaard, maar er zal ook afzet moeten worden gevonden, liefst tegen renderende tarieven. De opslagfaciliteiten, het certificeren en de administratie kosten immers ook geld.

Welke eisen zijn van toepassing?

Er moet een operationeel managementsysteem op het ­bedrijf zijn, waarin onder andere aandacht wordt besteed aan de volgende onderwerpen: • Acceptatie Bij ontvangst van de grond moet die worden gecon­ troleerd op ongewenste bestanddelen. Zodra toch ver­ ontreiniging wordt gevonden, moet het mogelijk zijn om de partij retour te sturen of af te voeren naar een erkende verwerker op kosten van de leverancier. Regel dit in de ­acceptatievoorwaarden of beschrijf dit in de offerte.

• Bodemkwaliteitsklasse Bij ontvangst van de grond moet duidelijk zijn wat de herkomst is en tot welke bodemkwaliteitsklasse de grond behoort. Er zijn drie bodemkwaliteitsklassen, te weten ach­ tergrondwaarde, wonen en industrie. De eigenaar van de grondbank is ervoor verantwoordelijk dat deze informatie beschikbaar komt, bijvoorbeeld op basis van de Bodem­ beheernota en de daarbij behorende bodemkwaliteits­ kaart.

• Samenvoegen Partijen die tot één van de genoemde bodemkwaliteits­ klassen behoren, mogen per bodemkwaliteitsklasse ­worden samengevoegd tot 2000 ton. As van één of meer­ dere partijen grond geen herkomst of kwaliteitsklasse bekend is, mogen deze partijen grond tot maximaal 100 ton worden samengevoegd. Daarna worden een indicatief onderzoek en een analyse uitgevoerd op deze partij. Op basis van de analyseresultaten van het indicatief onder­ zoek wordt deze partij ingedeeld in één van de hierboven genoemde bodemkwaliteitsklassen en samengevoegd tot maximaal 2000 ton.

• Monstername en kwaliteitsbepaling Alle samengevoegde partijen tot maximaal 2000 ton ­moeten worden bemonsterd en geanalyseerd (AP04) door een erkend analysebureau voordat ze mogen worden af­ geleverd of toegepast. Hierbij geldt dat de resultaten van de indicatieve kwaliteit (bepaald op basis van bijvoorbeeld bodemkwaliteitskaart of indicatief onderzoek) leidend blij­ ven. Is grond bijvoorbeeld samengevoegd op basis van de bodemkwaliteitsklasse wonen naar aanleiding van de Bodemkwaliteitskaart en voldoet de partij grond volgens de AP04-analyse aan de achtergrondwaarde, dan zal deze partij alsnog moeten worden afgezet als wonen.

• Splitsen Samengevoegde partijen grond van de bodemkwaliteits­ klasse achtergrondwaarde mogen onbeperkt worden ­gesplitst. Is de bodemkwaliteitsklasse wonen of indus­ trie, dan mag in eerste instantie worden gesplitst met een ­minimale partijomvang van 500 ton. Is de samengevoegde

Tips van de adviseur • Download de handreiking veiligheidsladder via www.gc-veiligheid.nl • Kijk op de website www.cumela.nl voor de Veilig Vakwerk-app voor digitale werkplekinspectie en digitale toolboxmeeting.

• Voldoet u al aan de nieuwe versie VCA 2017/06? Cumela Advies ondersteunt u op praktische wijze • Plannen voor het behalen van certificaat CO2-Prestatieladder? Cumela Advies ondersteunt u op praktische wijze voor trede 1 tot en met 5.

partij grond van bodemkwaliteitsklasse wonen of industrie voorafgaand aan de AP04-keuring gehomogeniseerd met een mechanische zeefinstallatie (afgezeefd op maximaal 40 millimeter), dan mag deze partij worden gesplitst met een minimale partijomvang van 100 ton.

• Administratie Elke grondbeweging moet administratief worden bij­ gehouden, zowel inkomend als uitgaand. Elke samen­ gevoegde partij is genummerd en de hoeveelheid wordt geregistreerd met behulp van een logboek.

• Zorgvuldig partijbeheer De verschillende partijen moeten overzichtelijk en duide­ lijk gescheiden zijn, met minimaal één meter ruimte tus­ sen de ‘tenen van de’ partijen. Eventuele bodemvreemde ­materialen moeten worden verwijderd.

• Informeren afnemers Afnemers van de grond krijgen voorafgaand aan de levering van elke partij een milieuhygiënische verkla­ ­ ring. Verder moet afnemers erop worden gewezen dat zij toepassing van de grond vijf dagen van tevoren moeten ­melden bij het Meldpunt bodemkwaliteit. Enige uitzon­ dering op het melden betreft partijen van minder dan 50 kubieke meter grond van de bodemkwaliteitsklasse achtergrondwaarde. Achteraf wordt een leverings­­ ver­ klaring nagestuurd met daarop uitgewerkt de totaal aantal geleverde tonnen.

• Personeel Bij een gecertificeerde grondbank behoren drie functies te worden toegepast, te weten de acceptant, de partij­ beheerder en de beslisser. In principe zouden dit verschil­ lende personen moeten zijn, maar in de praktijk is dat niet altijd haalbaar.

Haalbaarheid Al met al zijn er nogal wat regels waarmee rekening moet worden gehouden en het is geen eenvoudige materie. Toch zijn er inmiddels veel cumelabedrijven die de stap hebben gezet. Wanneer alles goed wordt voorbereid, is het volgens de betrokkenen goed te doen. Bijkomend voordeel is dat je al doende ook steeds meer kennis opbouwt en daarmee ­opdrachtgevers kunt adviseren. Duidelijk wordt wel dat je een dergelijke stap alleen zet als je het goed kunt doen en er een degelijk verdienmodel is.

TEKST: Ad Karelse, adviseur managementsystemen FOTO: Cumela Communicatie

GRONDIG 2 2020

81

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

De vraag aan de Ondernemerslijn Een werknemer van mij is aangehouden en beboet vanwege te weinig profieldiepte van een trekkerband. Kan dat?

Alleen voor landbouwtrekkers geldt een minimum profieldiepte van 1,6 millimeter.

Voor motorrijtuigen met beperkte snelheid en landbouwaanhangwagens, zoals kippers en werktuigen, is geen minimum profieldiepte bepaald. Voor alle voertuigen geldt wel dat de banden geen beschadigingen mogen vertonen waarbij het karkas zichtbaar is en dat ze geen uitstulpingen mogen vertonen.

Heb je ook een vraag?

Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Onder­nemers­ lijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

NIEUWE LEDEN

De afgelopen periode zijn acht bedrijven ingeschreven als lid van Cumela.

• Maatschap van Melick-Maessen St. Odiliënberg • Luc Hurkmans Grondwerk & Bestratingen Someren • Christ Hurkmans Grondwerken Someren • WH Tuinen Westbeemster • Jeroen Kroon Loon- en Grondverzetbedrijf Starnmeer • Bert Commandeur Wieringerwaard • Kooiker Zuigtechniek Staphorst • Baas Grondverzet Oudenhoorn

Twaalfenhalf jaar bij Cumela Eind vorig jaar was ik twaalfenhalf jaar werkzaam bij Cumela. Omdat het werk, de sector en de organisatie me prima bevallen, is dat geen grote prestatie. Een voordeel van wat langer in dezelfde positie werken, is dat je ook terug kunt kijken en dan valt me een aantal zaken op.

De bedrijven. Het aantal bedrijven in mijn werkgebied is afgenomen. De oorzaak is meestal dat een opvolger ontbreekt. Ongeveer een derde van de bedrijven die ik bezoek, geeft aan geen opvolger te hebben.

De ondernemers. Steeds meer leden vinden het belangrijk om ook ­voldoening te halen uit hun werkzaamheden. Dat is ook vaak de reden om bepaalde werkzaamheid af te stoten. Het samenwerken met collega-cumelabedrijven neemt daardoor toe, de scherpte in de onderlinge concurrentie neemt af. Er wordt ook steeds meer ingezet op kwaliteit en betrouwbaarheid.

De werknemers. Ook in onze sector is goed personeel schaars. Werknemers met jonge kinderen willen graag wat vaker en op tijd thuis zijn en kiezen soms ook voor een papadag. Dat is voor het bedrijf niet altijd handig, maar wel een ontwikkeling die voorlopig gewoon door lijkt te gaan. Daar kunnen we dus maar beter rekening mee gaan houden.

De agrarische bedrijven. Die worden groter en specialiseren zich vaker.

82

GRONDIG 2 2020

Als daarbij ondersteuning wordt ingehuurd bij een cumelabedrijf s­ pelen kwaliteit, betrouwbaarheid en relatie een steeds grotere rol.

De wet- en regelgevers. Die lijken steeds verder van de praktijk te staan.

Ze laten zich vaak leiden door de mening van de consument of stemmer en begeleiden zichzelf met populaire teksten. Vanwege een gebrek aan vakkennis zie ik steeds vaker nieuwe wet- en regelgeving die niet doelmatig is en soms zelfs averechts werkt. Ook de handhavers hebben steeds vaker last van de niet altijd heldere wet- en regelgeving. Van­ wege deze grijze gebieden neemt het aantal discussies met de bezochte bedrijven toe.

Helder communiceren is moeilijk. Hier valt, ook in de cumelasector, nog veel te verbeteren. Zo is en blijft het verstandig om niet over elkaar, maar meer met elkaar te praten. Dat voorkomt een hoop misverstanden.

John Augustijn,

bedrijvenadviseur

LIVE THE LAND FEEL THE FREEDOM. EXPERIENCE THE PERFORMANCE.

DE ALLROUND FLOTATION-BAND VOOR MAXIMAAL BODEMBEHOUD De innovatieve karkasconstructie van de FLOTATION TRAC maakt een lagere bandspanning mogelijk voor maximale opbrengst en maximaal bodembehoud.

Geoptimaliseerd loopvlak waardoor de machine soepel blijft rollen, zelfs onder de moeilijkste omstandigheden.

Niet te kloppen in de praktijk!

Zeker van uw opbrengst

roege jn v e t s De be ïsrassen zi ar ma KWS- beschikba en volop odzakelijke en lle no tting met a ve ontsme ie t ef fec

GENIALIS       

Vroeg / middenvroeg (FAO 230) Zeer geschikt voor silomaïs, MKS, CCM, korrelmaïs of geplette maïs Hoge voederwaardeopbrengst uit korrel (100) en plant (100) Goede beginontwikkeling (8) Zeer goede stevigheid (8,5) Zeer goede builenbrand- en stengelrotresistentie (8,5) Op en top betrouwbaar!

Bron: KWS / CSAR / ILVO Aanbevelende Rassenlijst 2020

Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 Tel. NL +31-(0)76 50 30 003 www.kwsbenelux.com

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856