NIEUWS RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED
Tekst: RCE
Nieuwe smartphone App maakt het vastleggen van vondsten interessant voor iedereen
Vondsten metaaldetectoramateurs leiden tot nieuwe historische inzichten OVER PAN (PORTABLE ANTIQUITIES OF THE NETHERLANDS) PAN is een project van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). De primaire partners zijn de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de Universiteit Leiden (UL) en de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Het project wordt gefinancierd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en RCE en wordt in ieder geval gecontinueerd tot midden 2022. PAN gaat binnenkort samenwerken met ArcheoHotspots en heeft een vondstmeldingsapp ontwikkeld waarbij in het veld vondsten met bijbehorende coördinaten eenvoudig bij PAN gemeld kunnen worden. Geodienst (verbonden aan de RuG) heeft de website en app gerealiseerd.
ERFGOEDWET Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet van kracht geworden. Deze wet staat metaaldetectie toe tot een diepte van 30 cm onder het maaiveld. Daarnaast moet er toestemming zijn van de grondeigenaar en moeten vondsten gemeld worden bij PAN of RCE. Controleer ook de APV van de gemeente waar je wilt zoeken: sommige gemeenten verbieden metaaldetectie vanwege de veiligheid (kans op munitie). Metaaldetectie is niet toegestaan op archeologische rijksmonumenten. Paardentuig beslagstuk uit Leeuwarden (PAN-00019337). (FOTO: ©PAN)
Riemverdeler van paardentuig uit gemeente Buren (PAN-00065063). (FOTO: ©PAN)
64
ARCHEOLOGIE MAGAZINE 04 2020
De afgelopen vier jaar zijn door 750 metaaldetector-zoekers bijna 75.000 archeologische vondsten gemeld. Dit heeft tot nieuwe historische inzichten geleid. Bijvoorbeeld over de Romeinse geschiedenis van Nederland en de invloed van het Romeinse rijk, die verder gaat dan de tot nu toe bekende grenzen. Sinds 2016 kunnen deze vondsten worden gedocumenteerd en online gepubliceerd door het Portable Antiquities of the Netherlands (PAN), een samenwerkingsproject van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de Universiteit Leiden (UL) en de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). Deze zomer lanceert PAN een smartphone App, zodat vondsten sneller en door meer vinders gedocumenteerd kunnen worden.
Meer dan alleen Bataven Bij PAN gaat de aandacht vooral uit naar vondsten gedaan met behulp van een metaaldetector. Door die vondsten wordt kennis over onze geschiedenis bijgesteld. Zoals bijvoorbeeld het inzicht dat niet alleen Bataven in het Romeinse leger dienden, maar ook jongemannen uit Noord- Nederland, dat buiten het Romeinse rijk viel. In Nederland zijn vondsten van Romeinse wapens en paardentuig vooral gedaan in het
gebied ten zuiden van de Rijn waar vroeger de Bataven woonden. VU-archeoloog Stijn Heeren: ‘Van de Bataven is bekend dat ze geen belasting in geld betaalden maar soldaten voor de Romeinse legers leverden. Daarnaast zijn ze vooral beroemd als ruiters. Bataafse mannen die na hun diensttijd terugkeerden naar huis, namen hun militaire uitrusting mee naar huis. Daarom worden er veel Romeinse wapens en paardentuig gevonden in de Betuwe.’
