culturelab
tentoonstelling
film
Vergeten vrouwen van Nasa ‘Er is geen protocol voor deelname van vrouwen.’ ‘Er is ook geen protocol voor mannen die rondjes om de aarde draaien.’
I
Voor de meetkundeliefhebber: de hecatonicosachoron is de convexe regelmatige 4-polytoop met Schläfli-symbool {5,3,3}. AURÉLIEN ALVAREZ/ÉTIENNE GHYS/JOS LEYS
Wiskundig schoon in beeld Achter ingewikkeld ogende wiskundige formules gaan soms prachtige plaatjes schuil. Bewonder ze bij de tentoonstelling Imaginary.
M
isschien herinner je je van de middelbare school dat de formule y = x een rechte lijn beschrijft en dat x2+y2= 1 een cirkel voorstelt. In drie dimensies kun je dat uitbreiden naar x2+y2 + z2 = 1. Dat verbeeldt een bol. Achter abstracte wiskundige vergelijkingen blijken soms ook meer kunstzinnige vormen schuil te gaan. Omgekeerd is er voor bijna alles een wiskundige vergelijking. Zo heeft de Duitse Valentina Galata formules opgesteld voor alledaagse voorwerpen
84 | New Scientist | december 2016
zoals een theepot, een schaakstuk en een wortel. Dit deed ze met behulp van het toegankelijke computerprogramma Surfer dat abstracte formules prachtig visualiseert. De expositie Imaginary toont, onder andere met behulp van dit programma, de schoonheid en kunstzinnigheid van wiskunde. Bezoekers kunnen op touchscreens zelf formules invoeren of bestaande formules bewerken. Surfer toont vervolgens het bijbehorende beeld. Verder kun je er puzzelen met Penrose-tegels. Daarmee kun je een regelmatig patroon proberen te vormen, maar helemaal lukken doet het nooit. Daarnaast hangen er posters van bekende wiskundige constructies zo-
als de Mandelbrot-set. Ook zijn er driedimensionale objecten tentoongesteld met bijzondere wiskundige eigenschappen, zoals een beeld met een recordaantal singulariteiten. Dat zijn plekken waar de formule niet is gedefinieerd, zoals bij y = 1/x. Daar heeft y geen duidelijke waarde als x gelijk is aan 0 (y ‘ontploft’ daar naar oneindig). De rondreizende wiskundetentoonstelling is tot 7 juli te bezichtigen in diverse steden in Nederland. —DS Imaginary 21 november t/m 9 december: Vox-Pop, Amsterdam 6 t/m 24 februari: Stadskantoor, Utrecht imaginarymaths.nl
n de jaren zestig werkte een groep vrouwen van Afro-Amerikaanse afkomst bij Nasa. Ze kregen veel minder betaald dan blanke mannen die hetzelfde werk deden. Bovendien werkten ze in een apart kantoor, de West Area. Zelfs collega’s wisten soms niet van hun bestaan af. Bijna niemand kent hun namen. Daar willen de makers van de film Hidden Figures verandering in brengen. Zij vertellen het waargebeurde, maar geromantiseerde verhaal van de wiskundigen Dorothy Vaughn, Mary Jackson en Katherine Johnson. Zij leverden een belangrijke bijdrage aan het rekenwerk dat nodig was om een Amerikaanse astronaut in een baan rond de aarde te brengen. De film is gebaseerd op het boek Hidden Figures van Margot Shetterly, dat afgelopen september verscheen.—DS Hidden Figures Bioscopen in NL/BE Vanaf begin februari
