Cultuurkriebels Het Oost-Vlaams cultuurlandschap
Nieuwe tijdelijke werkexpo in Gents Industriemuseum
Van brandgevaar tot burn-out Het Industriemuseum in Gent pakt vanaf 19 november 2022 uit met de nieuwe tijdelijke expo BURN. De expo brengt een overzicht van veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk van 1800 tot vandaag. Van brandgevaar tot burn-out. Van arbeidsongeval tot ergonomie. Van prikklok tot preventie. Welke factoren bedreigen de veiligheid of het welzijn van arbeiders en bedienden? Hoe gaat men om met veiligheidsrisico’s in verschillende sectoren en tijdsperiodes? En hoe evolueren het discours, de wetgeving en de preventie? TEKST INDUSTRIEMUSEUM – BEWERKING SAM DE KEGEL
D
e kranten bulken vandaag van arti kels over stress en burn-out. Corona en telewerk hebben de aandacht voor dit thema alleen maar versterkt. Maar het brandend actuele onderwerp stond al langer op de expoplanning van het Gentse Industriemuseum. In de museumcollectie schuilen namelijk tal van fascinerende voorwerpen, affiches en foto’s die heel wat vertellen over de geschiedenis van veiligheid en welzijn op het werk. Aan de expo BURN werkten inhoudelijk ook externe specialisten mee uit verschillende hoeken zoals het HIVA – Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving, de Stichting Innovatie en Arbeid, sociologen, historici en een burn-outcoach. Voor het verzamelen van de objecten deed het museum naast collega-musea en archieven ook een beroep op bedrijven en preventiediensten. Voortschrijdend wetenschappelijk inzicht “Arbeidsveiligheid en welzijn op het werk klinkt als een erg serieus, droog thema”, aldus Hilde Langeraert, conservator in het Industriemuseum, “het was dus aan ons om het verhaal herkenbaar en fris voor te stellen in de tentoonstelling. Daarnaast is welzijn op het werk ook een beladen onderwerp met pakkende getuigenissen van
48
asbestslachtoffers, beklijvende foto’s over het werk in de mijnen, omschrijvingen van gruwelijke arbeidsongevallen ... We wilden geen expo vol kommer en kwel, of vol sen satie, maar ook aandacht besteden aan de positieve aspecten van werk. Daar komt nog bij dat er eigenlijk nog niet erg veel historisch onderzoek is verricht rond het thema, dus het is niet evident om algemene, eenduidige hypotheses of conclusies naar voor te schui ven. Het is dus belangrijk om zaken in de context van hun tijd te plaatsen. Zo is asbest een mooi voorbeeld van voortschrijdend wetenschappelijk inzicht.”
Fitnesstoestellen avant la lettre BURN onthult enkele bijzondere collectie stukken. Zo zijn er de Zandertoestellen, die de Zweedse arts Gustaf Zander in de 19e eeuw op de markt bracht. Het zijn medico-mechanische gymnastiektoestellen, een soort fitnesstoestellen avant la lettre. Ze werden ook ingezet bij de revalidatie na arbeidsongevallen. Het toestel in het museum is afkomstig uit de voormalige Kliniek Vercauteren-Drubbel aan de Gentse Dampoort. Daar kwamen veel mensen terecht die een arbeidsongeval opgelopen hadden. Uit interviews blijkt dat arbeiders
“
De wassen modellen van beroepsziekten uit de collectie van het Museum Dr. Guislain maken de impact die werk kan hebben op het lichaam wel bijzonder concreet en tastbaar”
