Kurzvorschau – U plötzlech wienachtets

VORWORT

Dezämber Gschichte sy Gschichte, wos wienächtelet, Geschichte, wo mit Wienachte u der Wienachtszyt z tüe hei. Es sy gmüetvoui, fröhlechi, aber o truuregi, rüerselegi Gschichte. U haarströibendi Gschichte, wo eim d Haar z bärgstöh, u wos em Samichlous d Barthaar chrüselet. Gschichte, wo d Fantasie würklecher isch aus d Würklechkeit. Gschichte, wo nid haub so ärnscht gmeint sy, wis schynt. Öppe we der Samichlous der schön wyss Bart ir Tür ychlemmt, u wen ihm de no der rot Mantu u Zipfuchappe gstole wärde, de nimmts eim de doch wunger, wär so öppis macht. Heit Dihr scho einisch es Wienachtsvärsli ddichtet? Das isch ganz einfach, Dihr wärdets gseh. Vilech heit Dihr scho säuber gchlöislet oder syt aus Schmutzli oder Wienachtschingli oder aus Ängu mit em Samichlous u sym Esu ungerwägs gsi, de wüsst Dihr, wo der Haas – vilech der Wienachtsoschterhaas – im Pfäffer ligt! Mängisch isch Wienachte eifach es schöns, fridlechs, feschtlechs Fescht. Mängisch begägnet me ir Wienachtszyt öpperem, wo me süsch nid würd begägne – u wes o nume im Troum isch. Mängisch überchunnt öpper es Gschäich, wo ke Überraschig meh isch. Mängisch vernimmt öpper öppis, wo ds Läbe dürenang bringt. Mängisch passiert ar Wienachte öppis Unerwartets. Wienachte isch äbe nid geng nume «Heili Wäut». Aber meischtens gottlob scho!

I wünsche fridlechi Feschttage – u de aus Gute für ds nöie Jahr!

Elsbeth Boss

Impressum

Alle Angaben in diesem Buch wurden von der Autorin nach bestem Wissen und Gewissen erstellt und von ihr und dem Verlag mit Sorgfalt geprüft. Inhaltliche Fehler sind dennoch nicht auszuschliessen. Daher erfolgen alle Angaben ohne Gewähr. Weder Autorin noch Verlag übernehmen Verantwortung für etwaige Unstimmigkeiten.

Alle Rechte vorbehalten, einschliesslich derjenigen des auszugsweisen Abdrucks und der elektronischen Wiedergabe.

© 2021 Werd & Weber Verlag AG

Gwattstrasse 144, 3645 Thun / Gwatt

Text Elsbeth Boss Illustrationen Elsbeth Boss

Covergestaltung Elsbeth Boss

Werd & Weber Verlag AG

Covergestaltung Darja Hosmann

Satz Julian Spyhcer

ISBN 978-3-03818-352-5

Der Verlag Werd & Weber wird vom Bundesamt für Kultur mit einem Strukturbeitrag für die Jahre 2021 bis 2024 unterstützt.

INHALT

Vorwort 3 Musig für d Seeu 8 Chlousetag 10 Esu blybt Esu 15 Mit Fantasie geit aus 17 Es gheims Gheimnis 20 Samichlousevärsli 24

O du fröhlechi Wienachtszyt 30 Firme-Wienachte 33 Schmutzli statt Ängu 36 «Die wird Ouge mache!» 39 Öppis Spezieus mues es sy 42 Meh Gluscht, aus Verstand 45 «Fondue Chinoise» 48 Schneemaa 51 Angela … oder eini, wo nie weis, was si wott 54 Wienachtsgrüess 57 Wienachte z Kamtschatka 59 Wienachtspredig 63 Melodie im Chopf 66 «Gloria, mon amour!» 70 Grüen wi Chris 73 Tüüschend ächt 76 Heimlechi Flucht 79 «U du chasch mir grad o!» 82 Wienachtspudding 87 Wienachtsgschäich 89

Wi we nüüt wär gsi 92 Adväntskaländer 95 Miet-Chlous 98 Chlöisli 101

Das darf nid wahr sy! 103 Paris retour 105 Siuberegi Chugle 109 Einsami Liebi 113 Glasharfezouber 116 Tanneboum mit Sache drann 119 «Wienachte sött me abschaffe!» 122 Liebesbrief 127 «Blind Date» 132 Grosvaters Bombeidee 135 E Schneemaa brünzle 141 Wes angersch wär gsi … 144 Stephanstag 147 Ängutroscht 149 «Es guets Nöis!» 151 Bruni Ouge 154 Potz Millione! 157 Fyre u feschte, dass es chlepft u tätscht 159 Dreichönigstag 164 Usgüügelete 168 Danke! 173 Zur Outorin 176

zämber-Gschic

Es chunnt vor, dass me fingt, was der Seeu guet tuet. Aber das isch en angeri Gschicht.

MUSIG FÜR D SEEU

Im Brockehuus het sis gfunge! E Fund vo schier unschetzbarem Wärt! Ne-nei, ke materieui Koschtbarkeit, aber e Trouvaille1 für ds Gmüet, für d Seeu. – Es «Wienachtsängu-Glöggliglüt». En Erinnerig a früecher. Si het ddäicht: «Choschts was wöu, das mues i haa!» U das, wo für se es Vermöge wärt isch, het de nidemau e Füflyber gchoschtet. Daheim het si di glänzige MessingTeili us em Truckli uf e Tisch kippt u zämegsetzt. Über e Dorn, zmitts uf ds runde Bödeli mit vier Cherzehauterli, het si ds Röhrli mit zwee goudige Stärne obedranne gsteut. Zwüsche de Stärne sy linggs u rächts Stääbli usegstange mit Nüupi drann. Uf die het si je es Klangschäli gleit. De het si ir Mitti – auso i d Lücke zwüsche de Stärne – es Verlängerigsröhrli gsteckt, u nes drüeggigs Messingbläch, mit eme Loch ir Mitti u Hääggli usse a jeder Syte, über dä Stängu gstüupt. A di Hääggli het si flügendi Ängeli ghäicht u jedes het es dünns Klangstääbli ir Hang gha. De het si – aus Krönig – z oberscht uf ds Propäuerredli der Trumpeten-Ängu gsteut, wo di frohi u verheissigsvoui Wienachtsbotschaft i d Wäut useposuunet. Si het i jedes Cherzehauterli es Cherzli taa, aui aazüntet, u scho isch di warmi Luft himuwärts gstige: Der Schwirbu het ddrääit, d Ängle hei kreiset umit de Stääbli d Glöggli mache z tööne. I Gedanke het si der

1 Mundart: Truwaaje / Trouvaille aus dem Französischen: Ein glücklicher, unerwarteter, überraschender, für den Finder, die Finderin auch wertvoller Fund (ideell oder materiell).

Wienachtsstärn am Himu über Bethlehem gseh lüüchte. Um ds Chrippli mit em Jesusching sy d Maria, der Josef, der Ochs, ds Eseli, d Hirte u d Schääfli gstange. U di «Heilige Drei Chünige» – wo Goud, Weihrouch u Myrrhe bbracht hei – sy grad uf de Kameu derhärcho. Es het se ddüecht, si ghöri ds «Halleluja» us em Wienachtsoratorium. Si het Zyt vergässe, u isch uf de Flügu vor Erinnerig i d Vergangeheit gschwäbt.

Heit Dihr o scho einisch aus um Öich ume vergässe? Verzeut:

Es chunnt vor, dass e Samichlous mit em Bart irgendwo blybt bhange. Aber das isch en angeri Gschicht.

CHLOUSETAG

Imene Hushautgschäft het er grossi, wienächtlechi Usstächforme gchouft. Us Läbchuecheteigg macht er itz Samichlöis u Tanneböim. Dass die schön glänze, überpinslet er se nach em Bache mit warmer Miuch, u de garniert er di Chläbtätsche mit Puderzuckerglasur. Am Namittag tischelet er Chlöis u Tanneböim i Chlousesack. De schlüüft er i rot Samichlousemantu mit de schneewysse Kunschtpeuz-Borde am Soum u a de Ermle, leit d Samichlousezipfuchappe aa, prüeft im Spiegu ob der schön, läng Samichlousebart rächt zur Gäutig chunnt, u de geits los. Är bschliesst d Wohnigstür, trappet mit em Sack uf em Buggu d Stäge ache u zum Huus uus. Das isch enger gseit aus gmacht! D Huustür schletzt im Düürzug vo säuber zue u chlemmt der Bart yy! Är wätteret ds ganze A-B-C vo wüeschte Wörter fürezi u hingerzi, aber aus bauge u branze u bugere u bouele nützt nüüt. Im erschte Stock geit es Fäischter uf. Si gseht gnue, u lütet der Polizei aa. Da probieri eine, wo aus Samichlous verchleidet syg, ydsbräche. Si söue schnäu cho. Me wüss ja, dass Vagante am Chlousetag ihres Unwäse trybi. – Der Samichlous, wo sech itz wi ne rächte Chlous vorchunnt, stüpft a d Tür, probiert se ychezdrücke. We die nume e chly nachegäb, u o nume es Späutli wyt ufgieng, de wär är erlöst. Aber d Tür tuet ke Wauch. De ghört er Schritte. «Ändlech!», däicht er. Ungerem Arm düre gseht er vier Bei i Uniformhose neechercho. «Polizischte!» Der hinger git em vordere mit zogner Waffe Füürschutz. «Hände hoch! – u ke Bewegig oder i schiesse!», brüelet dä – wi imne ächte Krimer! Dä ir Samichlousekluft laat der Sack la

gheie, streckt d Arme, so guet dass es geit, i d Hööchi. U de faat eine vo dene Ornigshüeter aafa lache. Dä het gli gschnauet, dass das ke Ybrächer, sondern e Usbrächer isch. Ob är ihm der Bart söu abhoue, de wär ds Problem glöst, fragt er. Der Samichlous, wo ja gar ke richtige Samichlous isch, seit wi us der Pischtole gschosse: «Nei, um ds Gottswiue nid!» Ob är wüssi, wi lang dass es göng, bis e Bart so schön läng gwachse syg?, fragt er dä überyferig Polyp, u git ihm z verstaa, dass sy Idee e ganz blödi, e soublödi Idee syg, u är söu itz gschyder d Tür uftue, seit er hässig. Di zwe Uniformierte wärweise, was z mache syg. Der eint redt vomene Schlüssudienscht. Der anger meint, me wöu zersch der Abwart uftrybe. «Wart», seit dä mit der Pischtole, steckt ds scharfe Schiessyse hinger i Hosebund u fischet es Drähtli us em Chuttesack, «i probieres uf Ybrächermanier.» Är schlüüft zwüsche Tür u Chlous, chnöilet ungerem ygchlemmte Bart ab, guslet im Schloss, u Tür springt uf! Der Samichlous streckt der Buggu, reckt i Sack, nimmt zwe Läbchueche-Chlöis use, seit: «E chlyne Dank für d Polizei», lachet verschmitzt u brummlet lysli y grettet Bart: «Dein Freund u Helfer!» De fragt er, was er schuudig syg. Si müessi nume e Rapport schrybe, u de syg dä Fau abgschlosse. Für so Notfäu chönn me sicher en Usnahm mache. U de fahre si mit em Samichlous im Polizeiouto mit Sireneghüu u Blauliecht im Garacho i d Stadt.

We Dihr finget, di Gschicht syg ja guet usggange, meh bruuch me nid z wüsse, de läset nid wyter.

Aber es chönnt ja passiere, dass

Der Samichlous fingt – nach däm Schrecke – heig är es Zvieri verdienet.

Är suecht e stiue Egge imene Reschtourant. Steut der Sack mit de Läbchüeche ungere Tisch, leit Mantu, Bart u Zipfuchappe uf e Schtueu, u reicht am Säubschtbedienigsbüffee es Tassli Miuchggaffi u ne Nussgipfu. Zaut u balanciert ds Tablett a de guet bsetzte Tische verby zu sym Platz. Mantu, Bart u Chappe sy wägg! Wi vom Ärdbode verschlückt! Wägg! Furt! Verschwunde! Nume der Sack isch no daa. Das isch der Gipfu!! – Was itz? Der Appetit isch ihm vergange. Är nimmt der Sack, wartet vor em Manne-WC u däicht, dä wo di Sache wäggfunge, auso gstole heig, müess sech ja irgendwo verchleide. Är wartet u wartet. Us em Manne-WC chunnt ke Chlous. Wiu är nume di einti Tür im Oug het, gseht er niid, dass e Chlous us em Froue-WC düsselet, u schnäu dervostaabet.

Aus Nid-Samichlous mag är kener Läbchüeche verteile. Är nimmt der Sack, stygt i ds Tram, u fahrt hei. Am angere Tag list er ir Zytig, dass geschter e Samichlous e Bijouterie überfaue heig. Beschrybig passt haargenau zu syr Chlousekluft! – Es Polizeiouto parkiert vor em Block, u es geit nid lang, lütets a syr Tür, u di zwe Uniformierte vo geschter stöö ume da. Är tuet uuf, streckt beid Häng i d Luft u seit, är sygs de nid gsi. Öpper heig sy Chlouseaalegi geschter im Reschtourant gstole. Si näh dä aagäblech Nid-Röiber-Samichlous trotzdäm für nes Protokou mit uf e Poschte. Polizei het de di Chleider us emne Ghüderkonteiner ir Stadt gfischet, u eidütig längi, blondi Frouehaar a däm «Corpus delicti» gfunge.

We Dihr finget, di Gschicht syg hie fertig, meh bruuchi me nid z wüsse, de läset nid wyter.

Aber es chönnt ja passiere, dass

Eines Tages lehrt är e gmögegi Frou kenne. Si isch gar nid viu jünger aus är. Vo dert här würde si auso zämepasse. Si träffe sech ab u zue ir Stadt, trinke es Cüpli, spaziere der Aare naa, gö i Usstelige, a Konzärt u i ds Theater. Einisch seit si, är heig ja e schöne Bart, e Samichlousebart, aber sii heig lieber Manne ohni Bart. We sii meini, u we das ihre Wunsch syg, de houi är dä Bart ab. Är verlieri lieber der Bart aus seie. Aber bevor är sy Bart opferi, söu sii, quasi aus Gägeleischtig, ds Verrücktischte, Unmüglechschte, Ungloublechschte, Gfährlechschte, Gschpunnigschte verzeue, wo sii i ihrem Läbe gmacht heig. – Einisch, faat si aa, heig si e Samichlouseaalegi la mitloufe – auso gstole – u syg de mit der uffäuige Verchleidig dür d Stadt gspaziert. Das sygs. Är fragt, wo das de gsi syg. Si wüssis nümm, aber wiu das so gäbig ggange u grad Chlousetag gsi syg, u aui ddäicht heige, si syg e harmlose Chlous, heig si im Übermuet e Bijouterie überfaue, derglyche taa, si heig e Waffe, u aus i d Seck vom rote Samichlousemantu gstopft, was si verwütscht heig. Blitzschnäu syg das ggange. Schnäuer, aus di vedattereti Verchöiffere hinger em Ladetisch heig chönne der Alarmchnopf drücke. – Aha! Sosooo! Botz mänt Änneli! Botz Sackermänt u dicki Poscht! Botz haguherrjee! Itz weis ers! «Usgrächnet die isch das gsi!»Wi das mit dene zwöine no chönnt usecho, chöit Dihr Öich säuber us em Duume sugge.

Hout är ächt der Bart ab?

Het är ächt no paar Läbchüeche vom Chlousetag? U gits zum Dessär für sii u ihn de vilech gli einisch es Läbchueche-Parfait? Verratet är ihre, dass das gmuggete Chlousezüüg sys gsi isch? Bringe si der gchlauet Schmuck zrugg i d Bijouterie? Bachet är für se es Läbchuechehärz? – U was schrybt er ächt druuf?

Tüe si ächt am nächschte Chlousetag aus Samichlous u Schmutzli, u ar Wienachte aus Chlous u Chrischtchingli Läbchüeche verteile?

Oder plane si öppe zäme irgend e Gounerei?

Was däichet Dihr?

Verzeuet:

Es chunt vor, dass en Esu en Esu blybt. Aber das isch en angeri Gschicht.

ESU BLYBT ESU

Geng am Tag vo «Maria Empfängnis» ruumt är der Krimskrams vor Gomode, u steut ds Chrippli mit em Jesusching, d Maria, der Josef, d Hirte, der Ochs, ds Eseli u d Schaf uuf, u chli wyter hinger de no di «Heilige Drei Chünige». Itz ergeret er sech, wi scho färn, über en Esu. Dä het der Chopf verlore! E nöie Esu mues häre. U zwar sofort. Der Esu isch ja fasch e Houptperson i der Gschicht. Ömu e wichtige Statischt, u chunnt i viune Wienachtslieder vor. So eine darf nid chopflos sy. Är geit i Schopf u chunnt mit eme Bitz Lindehouz zrugg. Är het scho mängisch Rosette u Müschterli oder Näme u Stärne i ne Stabäue gschnitzt. En Esu sött o ga. Är wärweiset ob dä uf vier Bei söu staa oder lige. Ligend wär der Esu eifacher z mache. Der Houzblock wird geng chlyner, u der Spänhuuffe geng grösser. «I däm Houz hets eifach ke Esu!», futteret er. Brienz isch sy Rettig. Ir Schnitzlerschueu luegt er zue, win e jungi Frou – si heisst Maria – äxtra für ihn en Esu us em Houz zouberet. Es Kunschtwärch, o wes nume en Esu isch! Un är chunnt sich säuber win e Esu vor. Säubschtüberschetzig pur! – Gmeint, är bring en Esu zwäg. Das isch, wi wen e Esu es Ross wett sy. Rosette uf Stabäue sy äbe no lang kener Esle! Daheim macht er ds nöie Brienzer-Graueli mit der Wienachtsgschicht bekannt, u steuts a sy Platz. «Nei», däicht der Esu, wo en ächte Esu isch, «i wett ömu kes Ross sy! We scho nid en Esu, de lieber es Kameu. – So ne König zwüsche de Höcker, das mues es guets Gfüeu sy!» U de schlaft är y. No so eine, wo sich gruusig überschetzt! – Esu blybt Esu. Ob vierbeinig oder zwöibeinig …

Steit bi Öich näbem Chrippli u der Maria u em Josef o en Esu?

Oder heit Dihr vilech sogar en ächte Esu im Stau? Oder syt Dihr Öich öppe scho einisch vorcho win e Esu?

Verzeuet:

Die Gschicht isch us mym Mundartbuech «U plötzlech passierts»

Es chunnt vor, dass öpper fragt, ob Samichlöis gsponseret wärdi. Aber das isch en angeri Gschicht.

MIT FANTASIE GEIT AUS

Der Wecker uf em Nachttischli tschäderet. Är blinzlet i grau Morge, isch aber viu z müed für würklech z erwache, drückt d Ouge zue, u nume langsam wärde us em Troum Gedanke. Är weis nümm aus, won er tröimt het. Es düecht ne, är syg aus Samichlous uf eme Gutscheschlitte gmüetlech dür ne märlihaft verschneiti Winterlandschaft … U plötzlech isch er häuwach. «Tröim sy Tröim», däicht er. Ihn intressiert d Gägewart. Är isch e Realischt, u ke verschlafne Tröimer, ke Fantascht, ke Spinner, ke Schwärmer, ke Romantiker. Steit mit beidne Bei im Läbe. Är schlüüft us em troumwarme Bett, macht chli Morgegymnastik – meh Hampumaa aus Athlet – duschet, leit sech aa, packt d Reisetäsche, isst ds Zmorge im Hotäu, u geit zum Abschlussmeeting mit internationale Finanz- u Wirtschaftsfachlüt. De bsteut er es Taxi zum Flughafe, u landet nach paarne Stung daheim. – Im Flughafeparking nimmt er us em Goferruum vom Outo e rote Mantu mit wyssem Peuz am Soum u a de Ermle, tuuschet d Laggschue gäge Schneestifu, häicht der Bart aa, ziet ne unger ds Chini, setzt d Samichlousezipfuchappe mit em wysse Peuzrand sorgfäutig uf e Chopf, so dass d Scheitle nid verstrublet, verstouet ds Gepäck u fahrtab. – Chlousetag! Frou u Ching warte. Plange uf e Samichlous! Us em Radio schepperert ds Lied vom Rentier mit der rote Nase. «And if you ever saw it, you would even say it glows», pfyfft er d Melodie mit. Wiu d Samichlousekluft warm git, klappt er ds Outodach uuf, fahrt «obe ohni» dür di stärnemeerhäui Winternacht, u laat sech der Fahrtluft um d Ohre wääje. Schwupp, flügt d Zipfuchappe

dervo! Umchehre? Nei, geit nid uf der Outobahn! Daheim parkiert er ds Outo inere Näbestrass. D Ching söue ja däiche, är chöm ersch später vor Konferänz usem Usland zrugg.

Aber e Chlous ohni Zipfuchappe, das geit nid! Us ere Zytig, won er im Outo fingt, fautet er e Malertschäppu. «Besser aus nüüt», däicht er, ziet der Bart über ds Chini, setzt dä drüeggig Huet uf e Chopf, leit d Händsche aa, nimmt der Sack u d Ruete, wo d Frou uf der Schytterbygi näbem Huus versteckt het, u lütet ar Huustür. Wo si uftuet, überchunnt si schier e Lachchrampf. Är chüschelet, dass d Byse di roti Zipfuchappe gmugget heig, u fragt mit töifer Samichlousestimm, ob d Ching no uf syge. «Chumm iche Chlous!», seit si, u däicht, si mach ömu kes Liecht, di paar Cherzli zünti häu gnue, e Chlous mit emne Zytigs-Huet müess me nid no belüüchte. D Ching säge brav ihrer Värsli uuf, u überchöme Mandarinli, Nüss, Schoggimüüs u Läbchüeche. D Ruete nähm är ume mit, seit der Chlous, si syge ja brav u gföugig. Eis vo de Ching seit, wen är no e chli warti, de chömm de der Vati hei, dä syg äbe no im Flüger u flügi wi ne Ängu dür d Luft. Är müess itz, es warti no viu angeri Ching uf ihn, seit der Chlous.

Der Eutischt het de d Mueter gfragt, warum dass es uf em Chlousehuet «Zimmerleuten» gheisse heig u «Ober-Gerwern» u «G+P Ingenieure» u «Raiffeisen» u «Valiant» u «SLM» u «Burgerliche Ersparniskasse» u «Burgergemeinde Bern». Ob der Samichlous vo dene Firme gsponseret wärdi? D Mueter het gmeint, dass haut o e Samichlous Betriebskapitau bruuchi. Der Gieu het ddäicht, är wöu de o einisch Samichlous wärde. Är wöu de das «Business» markwirtschaftlech u gwinnoptimiert usboue. Bi ihm heigs de «Logo» o uf em Mantu, uf em Haustuech, uf de Pfuuschthändsche, uf de Stifu, uf em Sack, uf jeder Mandarine u uf jedem Läbchueche, eifach uf auem. O der Esu wärdi de zum Reklameträger. U vilech tüei är de o no Fähndli u Aasteck-

chnöpf u Dechlichappe mit Firme-Marggezeiche bedrucke, u verteile. – Wos im Huus ändlech fyschter worde isch, isch dä zipfuchappelos Papierhuet-Chlous, wo itz ume e gwöhnleche Vater, Finanzfachmaa u Kapitalischt isch, i ds Bett gschlüffe u grad ygschlafe. Im Troum het är der wyss Peuzrand vor rote Samichlousezipfuchappe über d Ohre achezoge, u isch uf em Gutscheschlitte gmüetlech dür ne märlihaft verschneiti Landschaft gschlittlet. U wär het dä Schlitte zoge? – Natürlech der Rüedu, auso der Rudolf, ds chlyne Rentier mit der rote Nase. U im Samichlousesack hets statt Mandarinli, Nüss, Schoggimüüs u Läbchüeche luter ächti Goudbare gha!

U was säget Dihr zu der Chlousetags-Gschicht? Verzeuet:

Es chunnt vor, dass es Gheimnis plötzlech nümm gheim isch. Aber das ich en angeri Gschicht.

ES GHEIMS GHEIMNIS

Es het fadefyn i fluumig Schnee grägnet, u di wyssi Pracht isch i pflotschige Pflotsch verpflotschet. Im Radio het der Glenn Goulds grad d Goudbärgvariatione gspiut, wo der erscht Sunnestrau di schwarze Wuucheschiff am fyschtere Himu mit Goudrändli i märlihafti Barke verzouberet. Ds Sunneliecht het o a ihrne trüeb-graue Gedanke umegfingerlet. Im Momänt het si eifach nid gwüsst, was si söu, u nid gwüsst, was si wott, u nid gwüsst, was si würklech u überhoupt wett. Es isch Bruuch gsi, dass am Chlousetag paar Zwöierteam vor Firma ir Stadt Gschäichli verteile. O der CEO isch zum Chlöisle verdonneret worde. Ehresach! U was macht me nid aus für d Firma! Är het se gfragt, ob sii aus Schmutzli mit ihm wöu ungerwägs sy.

Si het Bedänkzyt verlangt. Hätts ja gärn gmacht, aber ihre het der Muet für ds Zuesäge gfäut. «U warum fragt dä grad mii?», het si sech gfragt.

Sii u dä! Dä, wo ke Glägeheit uslat für ihre z signalisiere, dass är se mag. Aber si isch no nid so wyt. Wi söu si mit ihrne Gfüeu, u mit ihrne Wünsch, wo äbe o vorhande sy, umgaa?

Me müesst der Schleier vom Rätsu vor Liebi wäggnäh, Muet haa, u de Tatsache i ds Oug luege. E Schlussstrich mache unger das, wo passiert isch. U vilech chäm de Hoffnig oder wenigschtens en Abglanz vo Zueversicht uf? – Si ghört geng no, u geng ume, ds lieblose Gmöögg. Es wüeschts, schreegs Bbrüeu mit

Vorwürf u Aaschudigunge, wo Beleidigung u Wuet mitschwinge, u i de Ohre weh tuet. Si gseht geng no, u geng ume, wi ihre Fründ zur Tür uus, d Stäge ache uf d Strass rennt. Ghört Pnö quitsche, wi ne Färich vou Fährli

…

Im Dezämber vor emne Jahr isch di einisch so heissi Liebi a sich säuber u ar Yversucht verbrönnt. Naadisnaa het der Winter di luti Erinnerig u d Landschaft unger ere dicke Schneedechi versteckt u erstickt. U ihrer Gfüeu sy ungerwägs vom Chopf zum Härz ygfrore. Nüüt gspüre, nüüt däiche, het si ddäicht. – U itz, e Winter später: Söu si? Wott si? Cha si? Sött si? Wett si? Chönnt si? – Sii … Schmutzli! Är Chlous!

Si tschillet ir Stadt, hanget desume, hocket i ne lääri Chiuche, stuunet i ds bunte Glasschybeliecht, wo farbegi Fläcke-Muschter uf e Bode ströit, lümlet ziulos dür Gasse u Gässli. De seit si zue. «Aber nume Schmutzli, u süsch nüüt!», het si klipp u klar erklärt.

Wiu, e Fründ, wo guet dopplet so aut isch wi sii, wott si nid. U überhoupt wott si no gar ke nöji Beziehig. Das syg klar, het är gseit.

U de sy si zäme, wi zwe aut Kumple, dür d Gasse bummlet, hei im Name vor Firma Chlouseseckli verteut, Ching, wo Värsli ufgseit hei, grüemt, u de Erwachsne frohi Feschttage gwünscht. Der Bysluft het beidne roti Nase blaase, u der Chlous het vorgschlage, me chönn sech ja inere Beiz ga wärme. Si sy a nes Zwöiertischli ghocket, hei Händsche, Chappe u Mäntu abzoge, är het der Bart unger ds Chini gchlemmt, u bsteut.

De het är se gfragt, obs ihre ir Firma gfaui, u wis ihre süsch göng.

Anstatt vo sich z verzeue, het si keck gfragt, wis de ihm göng. Das syg doch o nid geng eifach aus Chef sövu Aagsteuti unger ei Huet z bringe, ds Aagebot der Nachfrag aazpasse, u der Umsatz z steigere. Derzue het si närvös mit em Zöttu vor Chlousechappe gspiut. Im Läbe syg haut nid geng aus eifach, het er mit beleiter Stimm gseit. – U es het se ddüecht, är heig plötzlech Träne i de Ouge. – Är wüss itz grad nid, win är ihre das söu säge. Aus Chef göngs niid, aber vilech aus Chlous. Är söu doch nid so gheimnisvou tue. E Samichlous heig doch vor em Schmutzli kener Gheimnis. «Use mit der Sprach!», het si mit der ruuche Schmutzlistimm theäterlet. Si het d Ermle vom Pulover bis über d Fingerspitze fürezoge, sech uf em Schtueu hingere glähnt, d Arme verschränkt, u ne erwartigsvou aagluegt. – Är heig einisch e Fründin gha, aber das syg lang här. E «Mesalliance» heig me däm denn gseit. Fürs churz z mache, är syg der Familie zweni gsi. U obwou sii schwanger gsi syg, heige si nid dörfe hürate. Är syg de i ds Usland ggange, u ersch vor paarne Jahr zruggcho. Vor Fründin heig är nie meh öppis ghört. Är heig o uf ke Brief

en Antwort übercho. – «E truuregi Gschicht!», het si gseit u sech gfragt, warum är, der Chef, ihre das aus verzeui. Är isch ufgstange, i Chlousemantu gschlüffe, het der Bart über ds Chini uechezoge, Zipfuchappe mit em schneewysse Peuzrand töif i d Stirne achezoge, d Händsche aagleit, der Sack mit Schwung über d Schuutere gworfe u gseit: «U das Ching, wo si denn erwartet het …, das bisch du!» – D Mueter het ihre aber öppis ganz angersch verzeut.

Was het ächt d Mueter ihrer Tochter verzeut? Wi isch di Tochter, wo plötzlech e Vater het, mit der Situation umggange? Was däichet Dihr? Verzeuet:

Es chunnt vor, dass öpper es Samichlousevärsli dichtet.

Aber das isch en angeri Gschicht.

SAMICHLOUSEVÄRSLI

«Du», seit der Schmutzli ufmüpfig, «hiufsch es Samichlousevärsli erfinge, auso eis dichte, wos no nid git?» «Du bisch auä säuber nid ganz dicht!», git der Chlous ulydig ume. Är wird drum bim Fitze binge nid gärn gstört. «Los», laat der Schmutzli nid lugg, «i ha eis gmacht!»:

Henu, was söus! Chumm iche Chlous. Stampf der Schnee vo de Schue. Värsli ghört hesch auä gnue. Der Päcklisack la nume staa. U de chasch grad ume gaa.

«Was seisch derzue?» «Eh, wi primitiv!», ergeuschteret sech der Chlous. «So öppis Eifäutigs! So schnoderig chasch doch em Chlous nid choo! Dä het der schwär Sack vilech stundelang uf em Buggu düre Schnee treit, u du putzisch dä eifach so ab. Pfui! Schämdi!» «Auso», seit der beleidiget Värslibrünzler, «de mach du doch es viu gschyders, u viu schöners Värsli für e Sami-Güggu!» «Hee Schmutzli, chli Respäkt wär nüüt aus aaständig!», pfuret ne der Chlous aa. «He nu, i probieres. Aber gib mer Zyt bis morn.» U itz loset, was der Chlous ddichtet het:

Am Himu der Mond, u süsch isch er läär. Uf der Ärde der Chlous, är treit grüüsli schwär. Im Sack hets Läbchüeche, un är macht e Pouse. Aber vo de feine Sache im Sack, darf är nid schnouse. Die sy für d Ching, nume di liebe. Nid für di fräche, u nid für Diebe! Är schuenet düre fyschter Tannewaud, U däicht: «Gottlob, itz han is de bau!»

«Momou, das isch de Musig! Stimmigsvou! Mit em Mond am Himu! Auä em Voumond! U der Chlous machsch grad no zum Pädagog, wo di liebe Ching belohnt, u di fräche bestraft. Derby bringes di fräche u ufmüpfige Goofe mängisch im Läbe wyter, aus die, wo geng brav sy! U richtig autmödisch isch der Chlous ungerwägs. Mues uf d Stärne luege, dass er weis won er isch!», spottet der Schmutzli. «Gäu, we der Himu nid läär wär – u läär isch dä ja nume, wiu sech läär so gäbig uf schwär ryymt – de hätt der Chlous Stärnli i de Ouge, u gsääch won er isch. U de müesst er nid däiche: «Itz han is de bau!» De wüsst er genau won er isch, u wi langs no geit, bis er dert isch, won er häre wott oder häre sött», lachet der Schmutzli, u seit: «Spitz d Ohre, itz chunnt mir grad e prima-böimegi Värsli-Idee!»

Der Samichlous u ds Eseli Sy zäme ungerwägs.

Stapfe düre töif, chaut Schnee. U niemer het se gseh. Aacho sy si nie, di zwee. Niene, nei!

Wiu der Chlous u ds Esli … Kes Tschiipiiäss hei!

«Geits no? – E Samichlous bruucht doch ke so nöimödische Wägwyser. Dä weis geng won är isch, u won är häre mues. U o ds Eseli kennt der Wäg syt Jahre! U di zwee eifach so la verschwinde, das geit nid!», reklamiert der Chlous. «Auso, de machs doch besser. Aber sofort, u nid ersch morn!», hässelet der Schmutzli, u posuunet es Nase-Trumpetesolo i rotwyss-ghüslet Schnuderhudu, dass em Chlous schier ds Trumufäu platzt. – «Nume nid gsprängt», seit der Chlous, u nuuschet e Zedu us em Chuttesack. Är het äbe vorgsorget – heisst vorddichtet – u ddäicht, är mach no es Värsli uf Vorrat.

Ängle schwäbe am Himu, ganz sacht.

Der Samichlous u der Esu trappe dür d Nacht. Si suche d Wirtschaft zur «Eintracht».

Wiu der Jodlerklub dert Wienachte macht.

Der Esu blybt staa, mag nümm wyter gaa.

Der Chlous seit: «Pressier, mach e chlei!»

Der Esu seit «J-A», meint aber «NEI!»

Der Chlous seit «NEI chumm», u meint «JA». U wiu si no ungerwägs sy, sy di zwee no nid daa.

«Gsehsch!!!», giftelet der Schmutzli-Frächspatz schadefröidig, «itz sy di zwee o bi dir nid aacho! Schuene geng no dür di fyschteri Nacht, u sueche d «Eintracht.» Überhoupt, «Eintracht», was für ne verheissigsvoue, ja bedütigsschwäre Name, wo du, un i

bi sicher, nid ohni Absicht, gwäut hesch. «Eintracht» isch doch es wunderschöns, gfüeusduseligs Thema für d Wienachte! –Eintracht, Harmonie, Fride, das vergeit eim uf der Zunge wi Nydletäfeliglace mit Gumibärli! Aber Pfiff het das Värsli kene!

Da fahren i de ganz angersch Gschütz uuf!», plagiert der Reklamierhoupme. «Los nume!» – «Wart!», seit der Chef-Chlous, «wes di derewäg stört, dass di zwee d «Eintracht» no nid gfunge hei, machen i e nöie Schluss»:

U wiu si no ungerwägs sy, sy di zwee no nid daa. «Die Zyle strychen i. U de chunnts guet»:

Der Chlous seit «NEI chumm», u meint «JA». Si spitze d Ohre, ghöre Musig, u loufe de Jodlertöön naa. Gseh d «Eintracht» vo wytem. U scho sy di zwee daa!

«Suberwui! Hesch Kurve grad no verwütscht! Mir wei nid grüble u Füfi la grad sy», grinset der Schmutzli. U de list är sys nöischte Värsli vor:

Der Esu u der Chlous sy zäme ungerwägs.

D Häx gwungeret: «Wohäre geits? Sägs!»

Si kicheret: «Hi-hii, s het gruusig viu Schnee!»

Der Esu git fräch ume: «Das hei mir o gseh!»

U itz isch es gscheh!

D Häx hoppset uf en Esu - u rytet dervo.

Kreiset höch über de Tanne - u möögget: «Heja-hoo!»

Der Chlous guenet ueche - u hoopet: «Holla-hoo!»

U meint: «Herrjee! Rächt ischs däm ufmüpfige Esu gscheh!»

O der Samichlous het me sythär nümm gseh.

Der Chlous het sech der Buuch vor lache u dichtet:

Sy der Esu, der Chlous u d Häx zäme ungerwägs, Chasch se am Himu aus Wätterwuuche gseh.

U chuttets u blitzets, gits bimdonner gli Schnee!

U d Ching boue Schneemanne, wi lätz!

U warmets de, chasch der Schmutzli - o herrjee!

Aus gschmouzni Schmutzli-Schneemaa-Glungge gseh!

«Gäu Schmutzli, merk ders», seit der Chlous sträng, «nume wär zletscht lachet, het öppis z lache!» U de wird er ärnscht u meint: «Es Wienachtsvärsli sött Hoffnig mache. Hoffnig, dass es wytergeit. Sött uf ds nächschte Ereignis im Feschtkaländer hiiwyse. Was chunnt nach Wienachte?», fragt der Chlous. «Valentinstag», seit der Schmutzli. «Papperlapapp, das isch nume en Yrichtig vo Bluemeläde u Zuckerbecke, wo ir flaue Zyt der Umsatz wei aaheize, u verliebte Lüt ds Gäut us em Sack lööke», bhouptet der Chlous.

«Stimmt nid!», weis es der Besserwüsser-Schmutzli ume einisch besser. – Der Valentinstag göng wahrschynlech uf e «Heilig Valentin» zrugg, verzeut er. Dä syg z Italie Bischof gsi, u söu Liebespaar trout haa, wo gar nid hätte dörfe hürate. U wiu das em römische Cheiser Claudius nid ggfaue heig, syg der Valentin am 14. Februar 269 enthouptet worde. Heig auso – sozäge wäge der Liebi – der Chopf verlore! U drum syg das hütt der Tag vo de Verliebte. «I ha di gärn!» «Du bedütisch mir aus!» «Du bisch der Bescht!» «Du bisch my Härzchäfer!» «Du bisch my Ougestärn!» «Du bisch my Früeligsfee!» «Du bisch mys Schnuggibutzi!» So öppis chönn me chuum schöner säge, aus «durch die Blume», äbe mit eme Buggee oder mit eme Spruch uf eme Läbchueche-Härz. Eso syg das.

«Trotzdäm», blybt der Chlous stuur, «ds nächschte wichtige Fescht nach Wienachte isch Oschtere. Baschta! U uf das sött es Wienachtsvärsli aaspile.» Los was i meine:

Es wienachtet i de Läde, Chuum isch d Oschtere verby.

Scho glitzert u funklet feschtlechi Magie.

Der Samichlous bingt Ruete.

Für di fräche Ching, nid für di guete!

Ds Chrischtchingli chnättet Teigge, dinn im Huus. Sticht Härzli, Stärnli, Mööndli u Spitzbuebe uus.

Zäme studiere si der Ysatzplan.

U dä isch nid us Marzipan!

Wiu me hie u da u dert zur glyche Zyt sött sy, Schäicht di Planig vor Planig ordeli y.

U schnäu isch Wienachte scho ume verby.

U de oschterets i de Läde!

Scho mooset u eieret feschtlechi Magie.

Der Oschterhas färbt Eier chnütsch-knaubunt:

Roti, grüeni, blaui, gäubi, wis grad chunnt.

U chuum isch d Oschtere verby, wienachtets i de Läde. Scho glitzeret u funklet feschtlechi Magie …

«U gäu, der Samichlous bingt ume Ruete, u so wyter!», spottet der Schmutzli, u meint de, das Rundumgedicht syg gar nid ohni, u vilech chönnt me ja doch o no Muetertag, Uffahrt, Pfingschte, der erscht Ougschte, Geburtstäg, Hochzytstäg u süsch no Züüg yboue.

Wi geit Öies Wienachtsvärsli?

Schrybets schnäu uf. Wienachte wirds bestimmt o dises Jahr!

Es chunnt vor, dass das, wo verby isch, nid verby isch.

Aber das isch en angeri Gschicht.

O DU FRÖHLECHI WIENACHTSZYT

Usverchouf! Was für nes Zouberwort! Für disi het stöbere i Chleiderläde öppis Magisches. De steit si unger Strom. De raset purluters Schnäppli-Jeger-Glücksgfüeu dür se düre. Si fingt geng öppis Achegschrybnigs, wo si no oder ömu de im nächschte Früelig cha aalege. U we de d Farb o no grad passt, de mues me das Stück eifach haa. Si nuuschet i Gsteu mit Röck u Hose, dürwüeut Chleiderhüüffe, ziet amne Ermu, u am angere Ermu ziet o grad öpper. «Pynlech!», däicht si. «Oberpynlech!», däicht äini. Si luege enang aa …, u müesse lache. Was für ne Zuefau! Syt Jahre isch me sech nid begägnet, u usgrächnet hütt sy beide zur glyche Zyt, im glyche Chleiderlade, u zie am glyche Puli. Si hei synerzyt im glyche Labor gschaffet. U de het sii äire der Fründ usgspannet. Di zwöi hei churzum ghürate, u äini het en angeri Steu aagno. Hütt isch sii gschide, u äini verwitwet. Sii het kener Ching. Äini het e Tochter.

Warum nid e Strich unger das mache, wo vor Jahre gscheh isch?, däicht äini u seit, si hätt grad chli Zyt. Si heig mit ihrer Tochter ersch i nere Stung abgmacht.

Si sy de zäme ga Ggaffi trinke. Disi het verzeut, dass das mit ihrem Maa eigentlech nid lang guet ggange syg. Är heig eifach nid chönne tröi sy. U drum heige si sech trennt. Si heig das eifach nid ertreit.