HARIS ZAMBARLOUKOS Συνέντευξη με τον καταξιωμένο διευθυντή φωτογραφίας του Χόλιγουντ. An Interview with the renowned Hollywood director of photography.

HARIS ZAMBARLOUKOS A Cool Guy

ΔΟΎΛΕΨΕ ΜΕ ΤΟΎΣ ΚΑΛΎΤΕΡΟΎΣ ΗΘΟΠΟΙΟΎΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ –ΑΠΟ ΤΗ MERYL STREEP ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ KENNETH BRANAGH– ΩΣ ΔΙΕΎΘΎΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΕ ΧΟΛΙΓΟΎΝΤΙΑΝΑ BLOCKBUSTERS. ΚΑΙ ΕΝΩ ΘΑ ΕΙΧΕ ΚΑΘΕ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΟΎΝ ΤΑ ΜΎΑΛΑ ΤΟΎ ΑΕΡΑ, Ο ΧΑΡΗΣ ΖΑΜΠΑΡΛΟΎΚΟΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΕΝΑΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΠΡΟΣΓΕΙΩΜΕΝΟΣ, ΤΑΛΑΝΤΟΎΧΟΣ ΤΎΠΟΣ. AS A CINEMATOGRAPHER, HE HAS WORKED ON HOLLYWOOD BLOCKBUSTERS WITH SOME OF THE BEST ACTORS OF OUR TIME: MERYL STREEP AND KENNETH BRANAGH, AMONG OTHERS. DESPITE THESE ACCOLADES, HE REMAINS AN EXTREMELY DOWN-TO-EARTH, MULTI-TALENTED GUY.

Πώς είναι να λέει ο Kenneth Branagh ότι είστε ο Νo1 διευθυντής φωτογραφίας στον κόσμο;

Είναι ο σκηνοθέτης με τον οποίο δούλεψα περισσότερο. Τον σέβομαι και τον αγαπώ πολύ. Είναι ένας καλός φίλος και μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα για τον κινηματογράφο. Νιώθω χαρά και περηφάνια όταν ακούω τέτοια λόγια. Αλήθεια, πώς καταλήξατε να κάνετε αυτή τη δουλειά; Εννοώ, πώς γίνεται και βρίσκει ένας άνθρωπος το δρόμο του στη ζωή;

Αρκεί να ακολουθεί κανείς κάτι που του αρέσει, να αφοσιώνεται σε αυτό και να δουλεύει με πάθος. Στη δική μου περίπτωση αυτό λειτούργησε. Για να προχωρήσω, έπρεπε να διαβάσω. Για να γίνω καλός, έπρεπε να το προσπαθήσω. Ήμουν ένας καλός μαθητής στην τέχνη και τα μαθηματικά και είχα αποφασίσει να σπουδάσω ζωγραφική. Στην Κύπρο διάβασα πως είχατε για δάσκαλο τον Νίκο Κουρούσιη, μία από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης κυπριακής τέχνης.

Ο Νίκος, εκτός από σπουδαίος καλλιτέχνης, είναι και σπουδαίος δάσκαλος. Μπορεί να μεταδώσει την αγάπη για την τέχνη και πιστεύει απόλυτα πως όλοι είμαστε καλλιτέχνες. Δεν έχω γνωρίσει άλλον τόσο γνήσιο καλλιτέχνη. Οποιοσδήποτε μπορεί να μάθει από τον Νίκο, γιατί ο ίδιος δεν έχει στεγανά. Ευτυχώς, οι γονείς μου ήταν υποστηρικτικοί στην απόφασή μου και έτσι κατέληξα στο Saint Martins. Εκεί, δοκίμασα για πρώτη φορά κινηματογράφο και άλλαξα διαδρομή. Δεν είχα ιδέα από κινηματογράφο. Πώς επιλέξατε τη διεύθυνση φωτογραφίας και όχι τη σκηνοθεσία, που είναι ένα πιο προβεβλημένο επάγγελμα;

Πρέπει να ξέρεις τι θέλεις να κάνεις και πού είσαι καλός. Να γνωρίζεις ποιες είναι οι ικανότητες και το ταλέντο σου. Πήγα στον κινηματογράφο αγαπώντας την εικαστική τέχνη, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, και όχι από αγάπη για τη λογοτεχνία ή το θέατρο. Ένας σκηνοθέτης πρέπει να έχει έναν τρόπο να μπει στην ψυχολογία του ηθοποιού του και εμένα δεν με ενδιέφερε αυτό. Ευτυχώς, κατάλαβα νωρίς πως ο κινηματογράφος

Kenneth Branagh called you, “the number one cinematographer in the world.” How does that feel?

As far as directors go, I’ve worked with him the most. I respect and love him very much. He’s a good friend with whom I share the same vision for cinema. I feel joy and pride when I hear such words… How did you end up doing this? I mean, how does a person find their way in life?

One must follow something they truly enjoy, dedicate themselves to it, and work with passion. In my case this worked. In order to move forward, I had to study; to become good at what I do, I had to try. I was a good student in art and mathematics, but I eventually decided to study painting. I read that your teacher in Cyprus was Nikos Kouroussis: one of the most important figures of contemporary Cypriot art. Apart from being a great artist, Nikos info is a great teacher. His love for art is infectious, and he absolutely believes that we are all artistic. I’ve never met such a genuΣκανάρετε ine person. Anyone can learn from Nikos για να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Χάρη because he doesn’t have limits. Fortunate ly, my parents were supportive of my deci -

Ζαμπαρλούκου. sion, so I ended up in Saint Martins. There, I

Scan to visit Haris Zambarlou- tried cinema for the first time and changed kos’ website. course. I had no idea about cinema… Why did you choose cinematography as opposed to directing, which is a more prominent profession? You need to know what you want to do and what you’re good at. You need to know what your skills and talents are. I

δεν θα υπήρχε χωρίς τον διευθυντή φωτογραφίας και αυτό το λέω με όλο το σεβασμό για τους σκηνοθέτες. Εγώ μπορώ να πάρω μια κάμερα και να κάνω μια ταινία. Ένας σκηνοθέτης δεν μπορεί να πάρει 3 ηθοποιούς και να κάνει μια ταινία. Αυτό ήταν κάτι που έμαθα απ’ τον καιρό της σχολής, ακόμα και απ’ την καθοδήγηση που πήρα. Παρ’ όλα αυτά, ο κινηματογράφος είναι μια ομαδική τέχνη. Σε μια στούντιο ταινία μπορεί να είμαστε 350 άτομα και όλοι έχουν ένα ρόλο. Από νωρίς δουλέψατε με τους καλύτερους. Jude Law, Meryl Streep, Peter Ο’Toole, Cate Blanchett, Christian Bale... Τι κερδίζει ένας επαγγελματίας δουλεύοντας μαζί τους;

Μαθαίνεις να δουλεύεις καλύτερα, γιατί πρέπει να είσαι τόσο καλός όσο εκείνοι. Αν δεν δεις κάποιον που δουλεύει σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο, πώς θα βελτιωθείς ή πώς θα φτάσεις κι εσύ κάποτε σε αυτό το επίπεδο; Ποιοι επαγγελματίες, με όσους συνεργαστήκατε, σας έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση;

Ο Kenneth Brannagh είναι ο καλύτερος από όλους. Δεν είναι μόνο πολύ καλός σκηνοθέτης, αλλά κι εξαίρετος ηθοποιός. Είναι ο πιο προετοιμασμένος, ο πιο διαβασμένος και πάντα θα δώσει αυτό που χρειάζεται, με συναίσθημα, απ’ την πρώτη λήψη. Πώς προετοιμάζεστε κάθε φορά για μια ταινία;

Ο κινηματογράφος είναι η τέχνη της ψευδαίσθησης. Πρέπει να βρεις το καλλιτεχνικό σημείο και μετά πώς θα το κατορθώσεις. Η δική μου ευθύνη έχει να κάνει με το πώς φαίνεται μια ταινία, τι βλέπεις και πώς; Μετά, κάνεις συζήτηση με τον σκηνοθέτη, τον σκηνογράφο, τον παραγωγό. Πρέπει όλοι να είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος. Όταν το βρούμε, κοιτάζουμε τις λεπτομέρειες για το πώς αυτό που θέλουμε chose the field of cinema because I love the visual arts, painting and photography – more so than literature or theatre. A director has to get into the psyche of his actor, and I wasn’t interested in that. Fortunately, I realised early on that cinema can’t exist without cinematography; I say this with all due respect to directors. I can take a camera and make a movie, whereas directing actors doesn’t necessarily make a film. This was something I learned from my studies and from the guidance I received. Nevertheless, cinema is a collective artform. There might be 350 people in a movie studio and everyone has a role to play. You’ve worked with the best from an early age: Jude Law, Meryl Streep, Peter O’Toole, Cate Blanchett, and Christian Bale, among others. As a professional, what did you gain through working with them?

When working with such talented actors, you learn to refine your craft because you have to be as good as they are. If you don’t challenge yourself to succeed at such a very high level, how will you ever improve yourself? Of all the professionals you’ve worked with, who has made the biggest impression on you?

Of all of them, Kenneth Brannagh is the best. He’s not only a great director, but also a great actor. He’s always the most prepared and most well-read person in the room, and he always delivers with emotion from the first take. How do you prepare yourself for a movie?

Cinema is the art of illusion. One must discern the film’s artistic intent, then execute it. My responsibilities encompass what a mov-

«Η Κύπρος για μένα είναι η πατρίδα μου, οι φίλοι μου, η παιδικότητά μου, οι θάλασσές μας, το φαγητό. Εκεί είναι οι αναφορές μου».

γίνεται τεχνικά. Τι φακούς θα χρησιμοποιήσουμε, τι κάμερες... Ο θεατής δεν βλέπει πώς το κάνουμε, αλλά αυτό που κάνουμε. Ταλέντο ή εργατικότητα; Τι από τα δύο είναι, πιστεύετε, πιο σημαντικό;

Και τα δύο. Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο… Τι είναι ταλέντο;

Είναι το θάρρος να δοκιμάζεις, να ρωτάς και να μαθαίνεις. Είναι πολύ σημαντικό, επίσης, να ξέρεις ποιος είσαι και τι μπορείς να κάνεις. Το γνώθι σαυτόν είναι πολύ σπουδαίο. Θεωρώ πως στην τέχνη το θάρρος και η ειλικρίνεια είναι αυτά που σε ξεχωρίζουν. Εφόσον μιλάμε για ταλέντο, δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω για εκείνη τη θρυλική συνάντησή σας με τον Harold Pinter.

Ήταν μια σπουδαία εμπειρία και δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Ήμουν ο διευθυντής φωτογραφίας στο «Sleuth», το οποίο θα γυρίζαμε λίγο μετά που πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Θυμάμαι πως κάναμε πολλές πρόβες πριν του το παρουσιάσουμε – ο Kenneth Branagh, ο βοηθός του, εγώ και οι δύο ηθοποιοί της ταινίας, o Michael Caine και ο Jude Law. Τον θυμάμαι που ήρθε πάνω στο καροτσάκι του και τον μετέφερα στα σημεία όπου θα είχαμε τις κάμερες. Έβλεπε, ουσιαστικά, εκεί όπου προβλέπαμε πως θα είχαμε κάμερες, πώς θα φαινόταν. Στο τέλος όλοι περιμέναμε να μας πει εάν είχαμε κάνει καλή δουλειά. Θυμάμαι πως είχε πει «This is bloody brilliant!». Υπάρχει ένας άλλος φωτογράφος ή δημιουργός που είχε καθοριστική επίδραση σ’ εσάς;

«Πάρα πολλοί, αλλά ο πιο σημαντικός ήταν ο Conrad Hall. Τον γνώρισα μετά τις σπουδές μου και δούλεψα μαζί του σε μία ταινία». Πώς σας επηρέασε στο πώς βλέπετε μια εικόνα; ie looks like visually: what you see and how you see it. Then I converse with the director, the set designer, and the producer. Everyone has to be on the same wavelength. When it is found, we cover all the technical details and their planned execution – cameras, lenses, etc. The viewer doesn’t see this process, only the final product. Which of these two would you say is more important: talent, or diligence?

Both – one doesn’t exist without the other. What is the definition of talent?

It is courage – the willingness to try, to ask, and to learn. It’s also very important to know who you are and what you can do; this knowledge is vital. In art, I believe that courage and honesty are what ultimately set us apart. Speaking of talent, I can’t help but ask about that legendary meeting with Harold Pinter?

It was a great experience, and one I won’t soon forget. I was the cinematographer on ‘Sleuth’, which we filmed shortly after he won the Nobel Prize of Literature. Kenneth Branagh and his assistant, Michael Caine and Jude Law (in starring roles) and I rehearsed a great deal before presenting it to him. I remember him arriving in his cart, then taking him to where we thought the cameras should be placed, and discussing what it might look like. We waited…, unsure if we’d done a good job. Then, I remember he said, “This is bloody brilliant!” Are there other cinematographers or directors who’ve had a major influence on you?

Too many... However, Conrad Hall was the most influential. I

“For me, Cyprus is my homeland: my friends, my childhood, the sea, our food – these are my references.”

Το σπουδαίο που έκανε ο Conrad ήταν ότι ξεκινούσε μια ταινία λες και ήταν η πρώτη φορά, χωρίς να σκέφτεται ότι κατόρθωσε πράγματα, ούτε χρησιμοποιούσε τις τεχνικές που ήξερε. Διάβαζε το σενάριο και ήταν λες και είχε λευκό καμβά μπροστά του. Αυτό ήταν που τον οδήγησε στα 3 Όσκαρ. Θυμάστε όταν τον γνωρίσατε πρώτη φορά από κοντά;

Γνωριστήκαμε πριν κάνει το «American Beauty». Ήταν φίλος του ένας καθηγητής μου στο μεταπτυχιακό και κανόνισε να συναντηθούμε στο «Clafoutis», στο Λος Άντζελες. Ο Conrad καταγόταν κι αυτός από νησί, από την Ταϊτή, και καταλήξαμε να μιλάμε για το ψάρεμα, τη θάλασσα, τη ζωή σε ένα νησί. Βασικά, μιλήσαμε για οτιδήποτε άλλο εκτός από τον κινηματογράφο. Η θάλασσα είναι η άλλη σας μεγάλη αγάπη μετά τον κινηματογράφο, σωστά;

Περνώ ατέλειωτες ώρες, όποτε έχω την ευκαιρία… Από μικρός τη λάτρευα και, ευτυχώς, στην Κύπρο έχουμε φανταστικές παραλίες. Τι είναι για εσάς η Κύπρος;

Είναι το σπίτι μου… Ο κινηματογράφος εμπεριέχει κι έναν τσιγγάνικο τρόπο ζωής. Όλοι θέλουν το λιμάνι τους και η Κύπρος αυτό είναι για μένα. Η πατρίδα μου, οι φίλοι μου, η παιδικότητά μου, οι θάλασσές μας, το φαγητό. Εκεί είναι οι αναφορές μου. Πεθυμώ τους ανθρώπους, το τοπίο, το φαγητό… Και πάντα νιώθω μια ανακούφιση όταν επιστρέφω. Τα συνεχή ταξίδια και οι μετεγκαταστάσεις σε διαφορετικά μέρη σάς επηρέασαν; Έπαιξε αυτό κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;

Είναι πολλές οι επιρροές και αναπόφευκτα σε επηρεάζουν. Ταυτόχρονα όμως, σε κάνουν να εκτιμάς περισσότερο το σπίτι σου, να είσαι ευγνώμων για ό,τι έχεις, αλλά και να έχεις υπομονή. Διδάσκεσαι ότι πρέπει να περιμένεις γιατί τα πράγματα αλλάζουν… Είστε ευχαριστημένος απ’ όσα καταφέρατε στη ζωή σας;

Όταν ήμουν φοιτητής πήγα να παρακολουθήσω μια διάλεξη, που θα έδινε στο Λονδίνο ο Δαλάι Λάμα. Είπε μια φράση που εμένα με βοήθησε: «Participate joyfully in the sorrows of the world». Αν ακολουθείς αυτό, πάντα θα είσαι ευγνώμων. Και ναι, είμαι ευγνώμων για όλα. met him shortly after I finished my studies. We worked together on the set of a film. How did this relationship affect your artistic process?

The great thing about Conrad was that he always began work on a film as if it were his first time – without thought to his accomplishments or technical knowledge. He would read the script; then, it was as if he had a white canvas in front of him. This is why he won 3 Oscars. Do you remember the first time you met face to face?

We met before doing ‘American Beauty’. A friend of his was a graduate professor and arranged for us to meet at ‘Clafoutis’, in Los Angeles. Conrad also hails from an island (Tahiti) and we wound up talking about fishing, the sea, and island life – basically, anything other than cinema. After cinema, the sea is your other big love, right?

Given the opportunity, I can spend endless hours there… I have loved the sea since I was little, and fortunately, Cyprus has fantastic beaches. What is Cyprus for you?

It’s my home… The world of cinema can feel nomadic. Everyone wants their place to call home. For me, Cyprus is my homeland: my friends, my childhood, the sea, our food – these are my references. I long for them, and I always feel a sense of relief when I return… Does the constant travel and relocation to different places affect you? Have they played a role in shaping your character?

Inevitably, there are many influences that can have an effect on you. At the same time, they help you to appreciate what you already have, and to be grateful and patient. Things always change… Are you happy with what you’ve accomplished in life?

When I was a student, I attended a lecture in London by the Dalai Lama. He said something profound; “Participate joyfully in the sorrows of the world.” If you follow this, you will always be grateful. Yes, I’m thankful for everything.