Zuchowe Wieści Jesień 2021

jesień 2021

Strach przed nieznanym Sprawność Fotoamator

Sprawność zespołowa LEŚNIK

Czujnik na ...

Nowy SIM

GABARYTOWY DRUŻYNOWY

1

SPIS T wstępniak * Czyli kilka słów od Szefowej Zespołu Zuchowego 4 * Jubileusz 8

wieści ze związk * Czyli, co u nas słychać 12

Z TEKI METODYKA * Referat Zuchowy Chorągwi Gdańskiej 112 * Porady pracy w pandemii 116

SPRAWNOŚĆ INDYWIDUA

HYDEPARK * Komiks

130

* Fotoamator 102 * Dekorator 104 * Kolekcjoner 107

Zuchmistrz num * pwd. Joanna Noga 94

NA ZUCHOWĄ

* Piosenka numer 2

TREŚCI czujnik na...

* Nowy SIM 16

drużynowemu pod rozwagę

ku

UALNA

SKARBIEC INSPIRACJI

meru

* Cykl sprawnościowy „Leśnik” * Zuchy zagranicą - Australia * Odznaki PTTK

WĄ NUTĘ

ru

20 26 36 40 44 48 52

* „Mogę odetchnąć z ulgą” - nowy SIM * Sojusznicy nowego SIMu - rodzice * Z perspektywy procesu - nowy SIM * Stosowanie nowego SIMu w praktyce * Sim by Pryzmat * Angst vor dem Unbekannten * Gabarytowy drużynowy

92 3

56 74 80

Wstępniak Kilka słów od Szefowej Zespołu Zuchowego

hm. Kinga Żydek Szefowa Zespołu Zuchowego Wydziału Wsparcia Metodycznego, instruktorka Hufca Czechowice-Dziedzice, gdzie pełniła funkcje drużynowej 12 GZ ‚Bajkowe Stworki’ oraz Namiestniczki Zuchowej. Z wykształcenia prawnik.

4

„Jesień idzie, nie ma na to rady”. Nastała właśnie najbardziej kolorowa i przez niektórych wyczekana pora roku, czas spokojniejszy, czas na gorącej herbaty i opadających, pięknych liści.

działań do tej rzeczywistości.

Na ten piękny, kolorowy, lecz intensywny czas, przedstawiamy Wam najnowszy numer Zuchowych Wieści, różnorodny – jak nasza rzeczywistość za oknem. Co w nim?

Słów kilka o tym co dzieje się obecnie w ZHP, znajdziecie je standardowo w „wieściach ze związku”. Konieczne zobaczcie też rubrykę hydepark – mamy nadzieję, że wywoła u Was szeroki uśmiech.

W naszym Związku z kolei jest to czas bardzo gorący, czas zjazdów sprawozdawczych i rozmów o przyszłości związku, z uwagi na planowany 42.

Zjazd ZHP. Jest to także czas rozwijającej się czwartej fali Covid-19, co powoduje konieczność dostosowania naszych

Jesienny numer poświęcony jest w dużej mierze nowe-

5

mu Systemowi Instrumentów Metodycznych, bo wiemy, że tym żyje nasz Związek. Chcieliśmy pokazać SIM z szerokiej perspektywy. Koniecznie przeczytajcie! To temat główny naszego numeru, dlatego znajdziecie sporo wiedzy w tym zakresie i artykułów pisanych z perspektywy wielu osób.

Jak zwykle zachęcam także do przeczytania wywiadu z zuchmistrzem numeru, którym tym razem jest Druh Olgierd Nowak.

Z kolei w rubryce referatowej znajdziecie informacje o tym jak to w Referacie Chorągwi Gdańskiej się działa i pracuje. Polecam! Życząc przyjemnej lektury przekazuję Wam pozdrowienia od całej Redakcji Zuchowych Wieści a także od Zespołu Zuchowego WWM. Bądźcie zdrowi i niech ta jesień będzie nadal taka przepiękna!

Czuwaj! hm. Kinga Żydek HR

6

7

Jubileusz Czyli szesnasty numer Zuchowych Wieści

Redaktor Naczelny hm. Michał Działowski HR, Chorągiew Dolnośląska, Hufiec Świdnica Od 13 lat Drużynowy 23 Świdnickiej Gromady Zuchowej „Leśne Duszki”. Gromada wygrała Ogólnopolski Turniej Gromad w 2015r. i 2016r. Członek komendy hufca ZHP Świdnica ds. gromad zuchowych. Szczęśliwy małżonek żony Karoliny oraz tato Wiktora i Weroniki.

8

Drodzy Drużynowi i Przyboczni! Droga Kadro zuchowa!

miny wydawnicze. Były też okresy, podczas których gazeta nie ukazywała się wcale!

Pierwszy numer Zuchowych Wieści ukazał się w czerwcu 1957 roku! Myślą przewodnią pierwszego kolegium redakcyjnego było: “Pragniemy, by Zuchowe Wieści” stały się trybuną zuchowej myśli instruktorskiej, źródłem nowych pomysłów, terenem ścierania się poglądów i wymiany doświadczeń”.

Od tamtej pory gazeta tak samo jak i ZHP przeżywała zmienne koleje losu i była świadkiem ważnych wydarzeń. Zmieniał się jej wygląd, ramówka i ter-

Uwierzcie mi Drodzy Zuchmistrzowie, iż pamiętam dawne i straszne czasy, kiedy nie było Internetu! Wtedy jako młody przyboczny z ogromną radością pochłaniałem każdy numer Zuchowych Wieści, który był świetnym źródłem wiedzy i pomysłów. Była to wtedy gazeta drukowana i za opłatą można było otrzymać numer pocztą! Jak należało opłacić za gazetę? Nic prostszego!

Należało opłacić w placówce pocztowej przekaz gotówkowy do Warszawy i za jakiś

9

czas można było cieszyć się numerem gazety. Później nastała era pięknie wydanej kolorowej gazety, która z różną częstotliwością była dostarczana do hufców, a opłata wykonywana była przelewem.

szy numer graficznie składała druhna Marta Paluszyńska.

Od pierwszego numeru kształtowało się kolegium redakcyjne i składniki gazety. W każdym numerze miałem też swój mały udział w postaci artykułu lub opracowania. W między czasie zacząłem pełnić funkcję kogoś w rodzaju oboźnego gazety – czyli pilnowania terminu oddania materiałów.

W maju 2018 zostałem mianowany na redaktora naczelnego gazety Zuchowe Wieści.

Choć historia Zuchowych Wieści to temat, który obiecuję sobie zgłębić i opisać to okres, gdy gazeta nie ukazywała się, napawał mnie brakiem czegoś ważnego w mojej zuchowej przygodzie.

Nigdy nawet w najszczerszych myślach nie wyobrażałem sobie, iż będę współtworzyć Zuchowe Wieści.

Dziś oddając numer jesienny naszej gazety jednocześnie wydaliśmy szesnasty numer wznowionych Zuchowych Wieści. Jednym słowem gazeta funkcjonuje już cztery lata i ma za sobą piętnaście wydanych numerów!

W tym miejscu chciałbym ogromnie podziękować każdemu, kto choć minimalnie przyczynił się do rozwoju naszej gazety! Są osoby, które poświęcają kilka godzin na napisanie artykułu do każdego numeru, ale są też inne, które poświęcają kilka dni!

Dziękuję bardzo druhowi Kubie Pucelikowi za graficzny

W końcu dla Zuchowych Wieści nastąpił przełom. Druhna Magda Turbasa - ówczesna szefowa zespołu zuchowego GK doprowadziła do wydania pierwszego wiosennego numeru wznowionych Zuchowych Wieści w marcu 2017.

Jednocześnie druhna Magda Turbasa została pierwszą redaktor naczelną. Zostałem zaproszony do gazety jako zuchmistrz numeru. Z okazji, iż miałem za sobą kilka artykułów, które ukazywały się w prasie harcerskiej pomyślałem, iż bardzo chciałbym napisać coś do Zuchowych Wieści. Pierw10

ratunek numeru, a następnie druhnie Julii Białasik za to samo!

czoła, przed moimi poprzednikami i mam nadzieję, iż uda mi się kiedyś choćby zbliżyć do poziomu gazety, jaką oni wydawali w przeszłości.

Dziękuje naszym autorom! Dzięki Wam nasza gazeta przyciąga co kwartał kilkuset czytelników.

Aby w pewnym sensie pokreślić symbolicznie trwałość pracy moich poprzedników w redakcji Zuchowych Wieści chciałbym opublikować naszą aktualną myśl przewodnią funkcjonowania Zuchowych Wieści.

Jednocześnie przepraszam, za chochliki językowe i pomyłki w opisach zdjęć czy nazwach.

Dziś wydaje mi się, że gazeta funkcjonuje i wydawana jest w sposób stabilny. Choć tak jak i każdemu brakuje nam czasu to cieszę, iż przy pracy wolontariuszy udaje nam się wydawać dla Was drodzy czytelnicy gazetę, która mam nadzieję jest dla Was ciekawą lekturą. Jednocześnie chylę

“Pragniemy, by Zuchowe Wieści” stały się platformą zuchowej myśli instruktorskiej, źródłem nowych pomysłów, terenem ścierania się poglądów i wymiany doświadczeń”.

11

Wieści ze Związku Czyli, co u nas słychać?

pwd. Julia Białasik Chorągiew Łódzka, Hufiec Łódź-Górna Od ponad 4,5 roku drużynowa Gromady Zuchowej „Wyspa Skarbów”, członkini Rady Namiestnictwa Zuchowego, komendantka Szczepu Harcerskiego “Źródło”.

Prywatnie studentka Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim, najwierniejszy kibic męskiej siatkówki oraz social media manager w jednej z łódzkich agencji digitalowych.

12

Związek Harcerstwa Polskiego stale przygląda się sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Dlatego też, zdecydował się na zorganizowanie zbiórki artykułów, z których następnie zostaną skompletowane paczki, z artykułami niezbędnymi do codziennego funkcjonowania. Na ten moment najbardziej potrzebne są: suchy prowiant, napoje oraz ubrania termiczne. Sytuacja staje się coraz bardziej niepokojąca, ponieważ temperatury, zwłaszcza w nocy, oscylują już w granicach 0 stopni.

Przed rozpoczęciem zbiórki odbyło się spotkanie funkcyjnych ZHP z przedstawicielami Caritas oraz Pełnomocnikiem Komendanta

Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej ds. Ochrony Praw Człowieka i Równego Traktowania Martą Januszkiewicz.

Podczas spotkanie pod uwagę została także wzięta możliwość ścisłej współpracy pomiędzy naszą organizacją a Caritas Polska i organizacji zbiórki pieniężnej. Środki, które zostałyby zebrane w tej akcji, przekazane by były na stworzenie pakietów Helps Pack, które za pośrednictwem koordynujących pomoc na miejscu Caritas Polska, Caritas Diecezji Białostockiej i Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej zostaną przekazane migrantom, a także funkcjonariuszom, którzy na granicy realizują swoje czynności służbowe.

13

Na ten moment najbardziej jednak brakuje drobnych rzeczy: wody niegazowanej w małych butelkach, jak również pieczywa chrupkiego, pasztetów drobiowych lub konserw rybnych. Ważne jest jednak to, by prowiant nie zawierał w swoim składzie wieprzowiny.

Dary będą zbierane w punktach zorganizowanych na terenach poszczególnych chorągwi. Stamtąd zostaną przewiezione do wskazywanych na bieżąco miejsc na Podlasiu. Zachęcamy do włączenia się w akcję!

zjazd miał odbyć się w pierwotnym terminie. Przewodniczący zachęca jednak, by uzyskany czas wykorzystać na rozmowy oraz spokojnie przygotowanie do wydarzenia.

Sam jednak zaprasza wszystkich uczestników zjazdu z głosem decydującym i doradczym, kandydatów na funkcje we władzach centralnych, na spotkanie online, 4.12.2021 roku, na którym przedstawi propozycje zaproponowanej wyżej „mapy drogowej” wraz ze sposobem organizacji spotkań.

Ze względu na stale pogarszającą się sytuację epidemiologiczną i gwałtowny wzrost zachorowań, Przewodniczący ZHP, Dariusz Supeł, podjął decyzję o przesunięciu zaplanowanego na grudzień zjazdu ZHP. Na ten moment wyznaczony został nowy termin, według którego nowe władze miałyby zostać wybrane w maju 2022. Niewykluczone jest także to, że zjazd odbędzie się na świeżym powietrzu, by jeszcze bardziej zminimalizować ryzyko zarażenia wirusem COVID-19. Takie działanie nie byłoby jednak możliwe, gdyby

14

15

CZUJnik na...

Nowy SIM

Redaktor Naczelny hm. Michał Działowski HR, Chorągiew Dolnośląska, Hufiec Świdnica Od 13 lat Drużynowy 23 Świdnickiej Gromady Zuchowej „Leśne Duszki”. Gromada wygrała Ogólnopolski Turniej Gromad w 2015r. i 2016r. Członek komendy hufca ZHP Świdnica ds. gromad zuchowych. Szczęśliwy małżonek żony Karoliny oraz tato Wiktora i Weroniki.

16

Start tego roku zuchowego jest wyjątkowy z kilku względów. Nasza organizacja od lat 90 nie borykała się tak wielkimi problemami jak pandemia covid, co miało ogromny wpływ na działalność i liczebność gromad. Ostatni okres nie należał do łatwych. Drużynowi i przyboczny musieli się zmierzyć z ogromnymi wyzwaniami płynącymi choćby z długich miesięcy działalności zdalnej, a jeżeli dodać do tego brak zimowisk czy akcji letniej można łatwo przełożyć na problemy w funkcjonowaniu jednostki. Jednak w końcu przyszła upragniona akcja letnia. Osobiście po prostu ogromnie cieszyłem się, iż w

końcu będziemy mogli po prostu zrealizować tak zwyczajnie wspaniały obóz dla zuchów.

Tego potrzebowali wszyscy: moi przyboczni, moje zuchy, ja sam, a nawet rodzice. Cieszyłem się, iż moi podopieczni zapełnią swoje głowy wspaniałymi wspomnieniami z kolonii.

Jednocześnie start zuchowy odbywa się w cieniu możliwej kolejnej fali i nowych obostrzeń sanitarnych. Według mnie powinniśmy skupić się na prawdziwym zuchowaniu z zachowaniem środków ostrożności tak długo jak będzie to możliwe. Odezwijcie się do dzieci, które z różnych powodów odeszły z gromady 17

w trakcie ostatnich miesięcy.

Może macie kontakt do rodziców dzieci, które przeszły do drużyn harcerskich, ale zrezygnowały z uczestnictwa w niej przez pandemię, zanim na dobre poznały nową grupę. Spróbujcie uzupełnić stany liczebne, gdyż bardzo ważne jest, abyśmy odbudowali to co nasza organizacja straciła przez czas pandemii. Wszyscy wiemy, iż najlepsza przygoda zuchowa zaczyna się od zucha.

W między czasie w niełatwym czasie pandemii przeplatała się reforma systemu instrumentów metodycznych. Przeprowadzono konsultację, pilotaż i choć po drodze pojawiło się

kilka perturbacji cieszę się, iż Rada Naczelna przyjęła nowy system instrumentów metodycznych. Poprzedni system należało zmienić. Z wielu różnych przyczyn. Ogromne podziękowania należą się całemu zespołowi ZIM za ich ogromną pracę i stworzenie dzieła na poziomie całej organizacji.

Osobiście cieszę się, iż opracowano nowy jednolity system, który mogą stosować w ten sam sposób wszyscy drużynowi. Wymagania gwiazdek są dopasowane do dzisiejszych dzieci i ich poziomu rozwoju. Odświeżono wymagania sprawności indywidualnych i tropów. Swój pierwszy 18

kontakt z gwiazdkami miałem już na kolonii. Zuchy z wielką frajdą wypełniały nowe książeczki do gwiazdek i bardzo im się podobały. Ten wrzesień zamierzam zacząć już z nowym SIM. Nowy SIM nie jest idealny i żaden system taki nie będzie. Każdy nowy system stopni tak samo jak poprzedni miał grono swoich zwolenników i przeciwników. Jednak zachęcam właśnie przede wszystkim te osoby, które miały różne uwagi do systemu, aby pracowały z nim i po prostu go ulepszały poprzez przesyłanie swoich uwag czy sugestii do właściwego zespołu.

Serdecznie zapraszam Was do tekstów dotyczących nowego SIM: Lucyny Czechowskiej, Agnieszki Hallman, Anny Buksa, Karola Przyrowskiego, Łukasza Kosteckiego. Są to osoby pełniące różne funkcje i mające różne doświadczenie, ale jestem przekonany, że będziecie czerpać wiedzę z ich tekstów o nowym SIM. Mam nadzieję, że nasza oferta wychowania przy nowym SIM, zapał kadry zuchowej sprawią, iż znów będziemy mogli być organizacją w formie, którą byliśmy przed pandemią.

19

Drużynowemu pod rozwagę „Mogę odetchnąć z ulgą” - nowy SIM

pwd. Karol Przyrowski Hufiec Łódź-Górna Chorągiew Łódzka Drużynowy Gromady Zuchowej „Szaraki”, członek Rady Namiestnictwa Zuchowego Hufca Łódź- Górna, członek Zespołu Programowego Hufca. Prywatnie student biologii na Uniwersytecie Łódzkim, bankowiec oraz

20

tym, że Rada Naczelna na swoim czerwcowym posiedzeniu podjęła uchwałę wprowadzającą nowy SIM do naszego działania. Jestem przekonany, że jest to bardzo ważny krok dla ZHP, krok odważny, ale jakże potrzebny. Z perspektywy instruktora, który brał udział w pilotażu instrumentów metodycznych mogę szczerze powiedzieć, że cały ten projekt przeszedł długą drogą pełną zmian i konsultacji. Wszystkie uwagi, które kierowałem np. podczas konferencji były skrupulatnie notowane. Jestem pewny, że potem były również szczegółowo rozważane.

Oczywiście nie ma możliwo-

Nowy System Instrumentów Metodycznych budził w instruktorach naszej organizacji bardzo żarliwe uczucia już od samego początku. Ja, jako drużynowy, widziałem bardzo jasną potrzebę zmiany starego systemu. Wymagania w sprawnościach zespołowych i indywidualnych (w niektórych przypadkach nawet same sprawności) były niekiedy przestarzałe i nieadekwatne do czasów, w których teraz żyjemy. A jak możemy wspierać nasze zuchy we wszechstronnym rozwoju, gdy nie mamy do tego odpowiednich atrybutów? Dlatego właśnie przyjąłem z ulgą wiadomość o 21

ści stworzenia systemu, który będzie idealny i nieskazitelny.

Nasza organizacja jest zbyt zróżnicowana. Ludzie, których wychowujemy nie są i nie mają być identyczni. Dlatego właśnie zaczynamy działanie z nowym SIMem z nastawieniem na regularne ewaluacje, ocenę jego skutków wychowawczych, wprowadzanie ewentualnych zmian.

I uważam, że to jest to jak najbardziej pożądane. Zmiany naturalnie obejmują również instrumenty skierowane do zuchów. Nie są to zmiany drastyczne, ale na pewno pomogą one drużynowym w działaniu z tymi narzędziami, a na pewno zaoszczędzą nasz czas i wprowadzą powiew świeżości, którego potrzebowaliśmy. Teraz zajmijmy się tym co dla nas się zmienia: Gwiazdki zuchowe Od teraz zuch, który zdobył trzecią gwiazdkę będzie zuchem zaradnym a nie gospodarnym. Zmiana jak najbardziej uzasadniona, czasami nawet drużynowi mieli problemy ze zrozumieniem nazwy trzeciej gwiazdki, więc jak mieliśmy wymagać od zuchów, żeby to

zrozumiały. Teraz wszystko jest jasne zuch zaradny- taki, który umie sobie poradzić w wielu sytuacjach czy to z życia prywatnego czy z życia gromady Do każdej z gwiazdek zostały stworzone ich idee w dwóch wersjach: jedna dla zucha i rodzica, a druga dla drużynowego. Dzięki tym opisom same zuchy wiedzą jaki ma być efekt zdobycia gwiazdki, a drużynowy dzięki rozszerzonej idei może zaplanować zadania indywidualne adekwatne do poziomu gwiazdki oraz pośrednio wzmocnić budowanie odpowiednich postaw, którymi powinny charakteryzować się zuchy po zdobyciu gwiazdki.

Zostały stworzone atrakcyjne książeczki dla zuchów, które wypełniają podczas zdobywania gwiazdki. Gdy moje zuchy otrzymały te materiały były wniebowzięte. Wszystko w nich jest kolorowe, dodatkowe grafiki zachęcają do wykonywania zadań, a sam zuch widzi postępy w zdobywaniu gwiazdki. Jak dobrze wiemy w internecie krąży wiele wzorów takich książeczek, które były używane przy starym SIMie.

22

zować podczas zdobywania tropu. Dzięki temu drużynowy ma możliwość przemycenia dodatkowych treści do konspektów zbiórki, programu biwaku czy obozu, które spełniają wyznaczone cele

Tropy Znane nam sprawności zespołowe zostały zamienione w tropy. Sposób ich zdobywania pozostaje oczywiście taki sam. Tropy zdobywane są całą gromadą podczas cykli trwających od 5 do 6 zbiórek bądź podczas biwaków, kolonii, rajdów, etc.

Sprawności Zasady zdobywania sprawności pozostały takie same, natomiast to co się zmieniło, to stworzenie obok ogólnych wymagań osobnych zadań dla zucha ochoczego, sprawnego i zaradnego. Dzięki temu zadania będą odpowiednie dla zucha w danym wieku.

Przy wymaganiach każdego tropu zostały zaktualizowane wskazówki dla drużynowego oraz materiały pomocnicze, z których warto korzystać podczas zdobywania tropu z gromadą.

Powstały nowe sprawności, a te, które do tej pory były w użytku zostały zaktualizowane

Trzecią zmianą (nie ukrywam, że ta modyfikacja cieszy mnie najbardziej), jest dodanie celów zrównoważonego rozwoju ONZ, które można reali23

Zadania indywidualne Jest to całkowicie nowy pomysł, który skupia się na rozwoju emocjonalnym i duchowym zucha, a także na kształtowaniu u naszych podopiecznych silnej woli. Zostało przygotowanych kilkanaście propozycji zadań, które można stosować przy pracy z zuchami. Mają one stanowić swoistą wskazówkę dla drużynowego przy tworzeniu nowych zadań.

Istotą tego instrumentu jest to, aby skupić się na pojedynczym aspekcie rozwoju zucha bądź jego zachowania i wyznaczyć mu zadanie, które pomoże w jego rozwoju. Jedno takie zadanie musi być częścią próby na każdą gwiazdkę zuchową.

Drodzy Czytelnicy! Mam nadzieję, że po zapoznaniu się

z powyższymi treściami udało Wam się dojść do wniosku, że zmiany, które zostały wprowadzone, nie są straszne i śmiało można je wykorzystywać w pracy ze swoją jednostką. A jak to zrobić? Postaram się przedstawić Wam kilka prostych kroków, które można wykorzystać przy zagłębianiu się w nowy SIM. -Zapoznaj się z regulaminem Systemu Instrumentów Metodycznych.

-Przejrzyj, nawet pobieżnie, tropy i sprawności.

Znajdź w nich te propozycje, które Ciebie interesują.

-Przeczytaj dokładnie wybrane przez siebie programy tropów i sprawności.

-Zajrzyj do książeczek zucha ochoczego, sprawnego i za24

radnego.

-Zastanów się jakie zadania indywidualne byłyby odpowiednie dla poszczególnych zuchów z Twojej gromady.

-Przeanalizuj stosunek zuchów do zdobywania gwiazdek i sprawności. Czy potrzebują oni dodatkowej motywacji? Jeśli tak, pomyśl nad tym jak możesz zachęcić ich do stawania się coraz lepszym.

-Zastosuj instrumenty w praktyce. Sprawdź co ekscytuje Twoje zuchy, co ich interesuje, jak reagują na zadania indywidualne, książeczki, karty sprawności.

Wszystkim drużynowym, którzy zamierzają zacząć przygodę z nowym systemem instrumentów metodycznych polecam materiały publikowane przez Ruch Programowo- Metodyczny Pryzmat.

Aktualnie na stronie ruchu na SharePoint dostępna jest aplikacja SIM, która ułatwia korzystanie z nowych instrumentów, w tym generowanie kart sprawności w formacie pdf oraz książeczki dla zuchów zdobywających gwiazdki zuchowe.

25

Drużynowemu pod rozwagę Sojusznicy nowego SIMu - rodzice

hm. Anna Buksa Hufiec Żory Chorągiew Śląska W gromadach zuchowych od 2006 roku. Obecnie pełni funkcję komendantki Hufca ZHP Żory. Pedagożka, animatorka społeczno-kulturalna, wspiera NGO i specjalizuje się w zarządzaniu projektami miękkimi.

26

Druhno Drużynowa! Druhu Drużynowy!

procesu zmiany Systemu Instrumentów Metodycznych.

Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych pod przewodnictwem hm. Lucyny Czechowskiej wykonał ogromną pracę, której efekty możemy już dziś stosować. W związku z tym czas najwyższy, abyś zapoznał się ze zmianami oraz poznał narzędzia, które ułatwią Ci praktyczną pracę z tymi narzędziami. Zacznijmy jednak trochę wcześniej.

Od 2019 roku temat SIM, czyli Systemu Instrumentów Metodycznych nie schodzi z ust instruktorów naszej organizacji. Rada Naczelna ZHP podczas zbiórki w dniach 2526 czerwca 2021 r. przyjęła uchwałę nowelizującą System Metodyczny ZHP oraz uchwałę wprowadzającą System Instrumentów Metodycznych ZHP. Uchwały weszły w życie z dniem podjęcia. Przyjęcie tych uchwał przez RN jest zakończeniem kilkuletniego

System Instrumentów Metodycznych to nieodłączny element pracy gromady zu-

27

chowej. Drużynowi co roku rozpoczynają pracę od szczegółowej analizy sytuacji w swojej jednostce i przygotowują program wychowawczy, którego szkielet składa się właśnie z instrumentów metodycznych – sprawności, gwiazdek, tropów oraz zadań zuchowych.

Instrumenty metodyczne są więc narzędziami, które pozwalają drużynowemu na stosowanie Harcerskiego Systemu Wychowawczego w gromadzie. Brzmi skomplikowanie?

To system naczyń połączonych, który powinien świadomie i sprawnie stosować każdy instruktor. Co ciekawe, badania przeprowadzone

przez Harcerski Instytut Badawczy udowodniły, że drużynowi gromad zuchowych radzą sobie bardzo dobrze, jeśli chodzi o stosowanie SIM1.

Jeśli jednak coś poszło nie tak i nie wiesz, czym jest SIM zanim przejdziesz dalej zajrzyj do magazynu „Na Tropie” 2, gdzie możesz przeczytać o co w tym w ogóle chodzi.

Jak więc wygląda praktyka stosowania SIM w gromadzie?

To bardzo proste. Drużynowy układa plan pracy, który składa się z cykli tematycznych, czyli kilku zbiórek podczas których zuchy wspólnie zdobywają wybrany trop. Konstruując

28

program wychowawczy należy zadbać o to, aby zbiórki umożliwiały zuchom również realizację zadań na sprawności oraz gwiazdki. Tak ułożony plan, który jest konsekwentnie realizowany (i stale doskonalony!) pozwala zadbać o to, aby każdy zuch mógł wszechstronnie się rozwijać. Aby więc osiągać najlepsze rezultaty wychowawcze przy użyciu narzędzi jakimi są instrumenty metodyczne niezbędny jest… odpowiednio napisany program. Kiedy już go mamy to nie pozostaje nam nic innego jak przejść do kolejnego, tym razem już trudniejszego kroku jakim jest realizacja przygotowanego planu.

Bo ja tak! A potem przychodzi szara rzeczywistość. Szkoła, praca, obowiązki, zbiórka – pomysły na przenoszenie gór trzeba trochę zmodyfikować, a spektakularne plany trochę urealnić. I w tym momencie część zaplanowanych działań idzie w odstawkę. Najczęściej do lamusa odchodzą właśnie sprawności i gwiazdki. Jeśli działamy sami lub z przybocznymi, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z gromadą, bardzo trudno jest dopilnować wszystkiego. Jeśli jednak nasi przyboczni znają metodykę, to śmiało możemy się podzielić z nimi obowiązkami. W mojej gromadzie to właśnie kadra zajmowała się gwiazdkami i sprawnościami, dzięki temu doprowadziliśmy do sytuacji, w której zuchy regularnie korzystały ze wszystkich dostępnych instrumentów. Jeśli podzielicie się z przybocznymi zadaniami i będziecie na bieżąco monitorować postępy zuchów, to będzie już prawie idealnie. Plan jest, sprawności są, gwiazdki są, drużynowy nie pracuje sam, część obowiązków przejęli przyboczni i świetnie im idzie.

Czego więc chcieć więcej?

Tutaj zaczynają się schody. Planowanie zwykle nie sprawia drużynowym wielu trudności.

Zaplanować przecież można wszystko, podczas planowania ogranicza Cię tylko Twoja wyobraźnia! Przed rozpoczęciem pracy, wypoczęci po wakacjach, drużynowi mają wiele zapału, mogą dosłownie przenosić góry. Jeszcze nie wiedzą dokładnie co będą w nadchodzącym roku robili, ale są przekonani, że będą to Rzeczy Wielkie. Też tak macie?

29

Otóż to! Do pełni szczęścia brakuje tu jeszcze jednej części układanki. Bardzo ważnym sojusznikiem w stosowaniu SIM, szczególnie jeśli chodzi o instrumenty indywidualne są rodzice zuchów. Nikt inny, a właśnie rodzice mogą wesprzeć Cię w pracy i dbać o to, aby zuch zaangażował się w sprawności indywidualne. Aby jednak stali się Twoimi partnerami, a nie członkami wyścigu pod nazwą „Czyje dziecko zdobędzie najwięcej sprawności” musisz pomóc im zrozumieć o co w tym właściwie chodzi. Pod artykułem znaj-

dziesz list, który może Cię w tym wesprzeć. Jeśli w Twojej gromadzie stosujesz taką lub podobną rutynę, to zaproponowane zmiany nie powinny sprawić Ci żadnego problemu.

Co właściwie zmieniła reforma w metodyce zuchowej?

Najważniejszą zmianą jaka zaszła w SIM jest ujednolicenie go dla wszystkich metodyk.

Oznacza to, że każda grupa metodyczna ma teraz do dyspozycji takie same narzędzia, które noszą takie same nazwy, ale odpowiadają na potrzeby rozwojowe danej grupy wiekowej. Na nowy SIM składają

30

się: gwiazdki, czyli zuchowe stopnie, sprawności, tropy, czyli dotychczasowe „sprawności zespołowe” oraz zadania zuchowe. Najważniejsze zmiany, jakie zaszły w stosunku do starego systemu zostały przedstawione na slajdzie3.

klasy zdobywa sprawności z jedną *, z drugiej z **, a z trzeciej z ***. Dzięki temu zadania są dopasowane do możliwości i umiejętności dziecka. Oczywiście zadania mogą być modyfikowane i dopasowywane indywidualnie, jeśli drużynowy zdecyduje, że jest taka potrzeba. Sprawności zespołowe zostały zastąpione tropami – w tym miejscu oprócz nazwy i szaty graficznej nie zmieniło się nic – tryb zdobywania tropów jest identyczny, jak to miało miejsce dotychczas w przypadku sprawności zdobywanych zespołowo.

Wszystkie instrumenty zostały opracowane w oparciu o potrzeby rozwojowe dzieci i dostosowane do wieku. W praktyce oznacza to, że system zakłada zdobywanie gwiazdek adekwatnie do wieku zucha – nie ma konieczności rozpoczynania od pierwszej gwiazdki. Zuch, który rozpoczyna swoją przygodę w klasie trzeciej, może rozpocząć zdobywanie gwiazdek od gwiazdki trzeciej – wymagania są adekwatne do jego możliwości i nie ma potrzeby, aby zdobywał gwiazdkę pierwszą i drugą, które będą dla niego po prostu za łatwe.

Dopracowano również regulamin sprawności – każda sprawność została opracowana w trzech poziomach – odpowiednio do posiadanej przez zucha gwiazdki. Pisząc najprościej – zuch z pierwszej

Nowością są natomiast zadania zuchowe – narzędzie opracowane w celu wsparcia rozwoju emocjonalnego i duchowego dziecka. Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych przygotował propozycje zadań, które zuchy mogą realizować, jednak nie jest to katalog zamknięty. Zadanie zuchowe ma mieć charakter indywidualny i wspierać konkretnego zucha w wykonaniu postępów – jest to od teraz nieodłączny elementem zdobywania gwiazdek. Kompletny materiał przyjęty przez Radę Naczelną

31

znajdziecie w Intranecie ZHP:

wych zadań indywidualnych

https://gkzhp.sharepoint.com/ sites/RadaNaczelnaZHP/SitePages/System-Instrument. aspx

Przyjęty SIM jest spójny i aktualny, a proponowane narzędzie pomoże Wam go wdrożyć w Waszej gromadzie. Nie bójcie się eksperymentować!

Nie przekonacie się czy system działa inaczej niż testując go na zuchach. Jeśli będziecie mieć kłopoty z wdrożeniem systemu śledźcie media społecznościowe Waszych Chorągwi i Hufców – już w listopadzie rozpoczną się szkolenia w Chorągwiach, które pomogą Wam poznać, zrozumieć i zastosować nowy SIM w praktyce. Powodzenia!

Nowości może wydawać się dużo, szczególnie jeśli dotychczas nie śledziliście proponowanych w SIM zmian.

Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych, a obecnie Ruch Programowo-Metodyczny „Pryzmat” proponuje drużynowym i kadrze gromad zuchowych dodatkowe narzędzie, które ułatwi Wam pracę z nowym SIM. Jest to aplikacja (Link do apki: https://apps.powerapps.com/ z której możecie korzystać na komputerach oraz smartfonach. Dzięki niej możecie sprawnie generować karty prób na sprawności. Wystarczy wybrać interesującą Was kategorię, nacisnąć pobierz kartę próby, a gotowa, kolorowa karta w formacie pdf zostanie przesłana na Wasz adres e-mail w domenie @zhp.net.pl. Przy pomocy aplikacji można także pobrać książeczki na gwiazdki zuchowe, przeglądać treści tropów i przykładów zucho-

Załącznik wspomniany w tekście: Drodzy Rodzice!

Państwa dziecko właśnie rozpoczyna swoją zuchową przygodę. Być może to była pierwsza zbiórka, a może wiedzą już Państwo doskonale, co oznacza dla dziecka bycie zuchem.

Zbiórki zuchowe odbywają się raz w tygodniu i trwają zwykle około dwóch godzin. Na zbiórkach dzieci uczą się poprzez zabawę, poznają otaczający 32

świat, słuchają gawęd, poznają ciekawych gości, wykonują prace plastyczne. Dziecko po powrocie ze zbiórki raczej nie pochwali się, że czegoś się nauczyło. Zapamięta zabawę, a to, czego się dowiedziało zostanie w jego głowie jako wspomnienie wspaniałej przygody. Dzieci bawią się w coś lub w kogoś – wcielają się w postaci Czarodziejów, Chemików, Odkrywców, aby w ten sposób lepiej doświadczyć tego, czego właśnie się uczą.

Bycie zuchem to też wyjazdy, wycieczki, biwaki. Raz na jakiś czas dowiedzą się Państwo o organizowanym wyjeździe i mamy nadzieję, że Państwa dziecko wybierze się wtedy z nami na kolejną przygodę.

Po pewnym czasie nadejdzie moment, kiedy dziecko zapragnie nosić zuchowy mundur. To dość spory wydatek, jednak warto w niego zainwestować, ponieważ mundur uczy dziecko staranności, dbałości o schludny wygląd, ale przede wszystkim – napawa go dumą, sprawia, że dziecko może pochwalić się przed wszystkimi, że jest już prawdziwym zuchem. Po

zakupie munduru nadejdzie czas na złożenie Obietnicy Zucha. Dzieci nazywają Znaczek Zucha „odznaką”, wspaniałym wyróżnieniem i jedno jest pewne – każdy zuch marzy o tym, aby dostać Znaczek i przypiąć go na mundurze.

W ciągu roku szkolnego zuchy zdobywają tropy oraz sprawności. Tropy to zaplanowany program, który opiera się na zaplanowanych zajęciach, na których szczególną uwagę przykładamy do samodzielności dziecka i stawiania przed nim wyzwań. Nie będzie to jednak nic, czego dziecko nie będzie w stanie wykonać.

Oznaką zdobytych tropów jest znaczek przyszywany na mundur, który dzieci otrzymują na ostatniej zbiórce w cyklu. Sprawności dziecko realizuje samodzielnie. Pewnego dnia przyniesie ze zbiórki kartę z zadaniami, jednak nie będzie to zwykłe zadanie domowe. Sprawności to specjalnie przygotowane z myślą o dziecku zadania, które nie tylko pozwalają mu się nauczyć nowych umiejętności, ale także wspierają zainteresowania dziecka. Prosimy, aby nie traktować sprawności na ilość

33

– ale podejść do nich jakościowo. Dziecko będzie prosiło Państwa o podpis na kartce – proszę, aby upewnić się czy dziecko rzeczywiście nauczyło się danej rzeczy, czy jest już sprawne w danej umiejętności.

Sprawności rozwijają dziecko – nie chodzi tutaj o ilość zdobytych oznak, ale o umiejętności, które zaprocentują na całe życie. Oznaką zdobytej sprawności jest naszywka na mundur. Zuchy zdobywają też swoje stopnie, czyli gwiazdki zuchowe. To wszystko, aby wspierać Państwa dziecko we wszechstronnym rozwoju poprzez stawianie wyzwań.

Całoroczną pracę podsumuje wyjazd dzieci na kolonię zuchową. Kolonia to niezwykły czas. Te dwa tygodnie przygody warte są tyle samo, co cały rok pracy na zbiórkach. Wyjazd na kolonię podsumowuje wszystko, czego dzieci się nauczyły, pozwala im ćwiczyć się w samodzielności, przeżywać przygody, brać udział w niezwykłych zajęciach…

34

35

Drużynowemu pod rozwagę Z perspektywy procesu - nowy SIM

hm. Lucyna Czechowska Hufiec Toruń Chorągiew Kujawsko-Pomorska Drużynowa 5 Próbnej Toruńskiej Gromady Zuchowej „Dzielni Odkrywcy”

36

Wokół reformy Systemu Instrumentów Metodycznych kręciło się moje instruktorskie życie przez ponad 3 lata, a właściwie to nawet jeszcze dłużej.

Kiedy zdecydowałam się kandydować do Głównej Kwatery ZHP było dla mnie jasne, że najważniejszym zadaniem w obszarze wychowania będzie dokończenie procesu weryfikacji i opracowania niezbędnych zmian w SIM, do jakiego Zjazd ZHP wezwał władze organizacji już w 2009 roku.

Rozpoczynając służbę w charakterze szefowej Zespołu projektowego ds. reformy instrumentów metodycznych w marcu 2018 roku miałam więc świadomość, że nie będzie to proces prosty oraz jakich błę-

37

dów i obiektywnych trudności powinnam unikać. Wiele czasu (praktycznie cały pierwszy rok) poświęciliśmy na badanie stanu faktycznego – tego, jak instrumenty są obecnie stosowane oraz dobrych praktyk, zarówno wewnątrz ZHP, jak w szerszym skautowym świecie.

Następnie nastąpił czas myślenia systemowego. Musieliśmy sobie odpowiedzieć na pytanie, co chcemy osiągnąć tymi narzędziami i czy dostępne rozwiązania nam ten efekt zapewniają. W tych miejscach, gdzie odpowiedź była przecząca wymyśliliśmy alternatywy. W kolejnym kroku naszą ogólną wizję SIM przełożyliśmy na język konkretnych regulaminów i programów. Taką wersję systemu zaczęliśmy

konsultować ze wspólnotą instruktorską naszej organizacji.

W zderzeniu z wieloma ciekawymi opiniami i konstruktywną krytyką powoli wykuwała się wersja systemu, jaka miała zostać sprawdzona w praktyce. Rok 2020 poświęciliśmy w całości na bezprecedensowy w historii ZHP pilotaż, który objął ponad 100 jednostek w 16 chorągwiach. Dzięki otwartości drużynowych mogliśmy zobaczyć, jak na nasze rozwiązania reagują ich adresaci: czy dzieci i młodzież, dzięki nim rozwijają się w pożądanych przez ZHP kierunkach, a także na ile narzędzia są wygodne do stosowania przez kadry gromad i drużyn. Wyniki pilotażu w wielu miejscach potwierdziły nasze założenia, w innych dokonano niezbędnych korekt. Kropkę nad i postawiła w czerwcu 2021 roku Rada Naczelna ZHP przyjmując stosowne uchwały.

wiele matek. Serdecznie dziękuję instruktorkom ZIM oraz Zespołu zuchowego Wydziału Wsparcia Metodycznego za ich czas i zaangażowanie: Olenie Bambrowicz, Paulinie Bąkowskiej, Dianie Chmielewskiej, Agnieszce Fortunie, Magdalenie Górnej-Prudel, Adrianowi Łukaszewskiemu, Annie Pośpiesznej, Magdalenie Turbasie, Kindze Żydek. Wielkie podziękowania należą się także zuchowym metodykom, opiekującym się pilotażowymi drużynowymi: Karolinie Kornas-Bojaronus, Magdalenie Kosteckiej, Joannie Lewandowskiej, Małgorzacie Wyrostek, Iwonie Zawadzkiej, a także drużynowym gromad zuchowych, jakie wzięły udział w pilotażu SIM: Marzenie Bogdan, Wiktorii Brylińskiej, Tobiaszowi Bykowskiemu, Weronice Cudnej, Jolancie Gosławskiej, Natalii Górniak, Agacie Gurgul, Julii Hamerneh, Barbarze Katulskiej, Wioletcie Kuczyńskiej, Bogusławie Miernik, Justynie Miros, Piotrowi Mycko, Monice Nigbor-Fabisiak, Weronice Nowak, Agnieszce Oparze, Krzysztofowi Pawluk, Dominice Pitule, Karolowi Przyrowskiemu,

Mówi się, że porażka jest sierotą, zaś sukces ma wielu ojców.

W przypadku zmian w zuchowych instrumentów metodycznych bardziej odpowiednie byłoby stwierdzenie, że ma

38

Marcie Regulskiej, Barbarze Siecińskiej, Monice Sterkowiec, Michałowi Strzelczykowi, Paulinie Szulc, Szymonowi Szymczakowi, Paulinie Wasilewskiej, Annie Zabielskiej, Dominice Zielonce.

Reforma Systemu Instrumentów Metodycznych nie skończyła się w czerwcu 2021 roku.

Teraz to od Was – drużynowi i przyboczni zuchowi zależy to, w jakim stopniu nowości systemu zostaną wprowadzone w życie, a ewentualne mankamenty spisane i przekazane właściwym władzom ZHP. Choć nie znam waszych nazwisk, abym mogła je tu wszystkie wymienić już teraz wam serdecznie dziękuję. Bez waszego zaangażowania nawet najlepsze narzędzia nie przyniosą skutku, zaś z nim mogą zdziałać cuda.

Powodzenia i do zobaczenia na instruktorskim szlaku!

39

Drużynowemu pod rozwagę Stosowanie nowego SIMu w praktyce

ka numeru

phm. Agnieszka Hallmann Członek Referatu Zuchowego Chorągwi Gdańskiej. Wcześniej założycielka i drużynowa 44 Gdańskiej Gromady Zuchowej „Magiczne Sówki” Hufca ZHP Gdańsk-Wrzeszcz-Oliwa. Z zawodu, wykształcenia i zamiłowania nauczycielka wczesnej edukacji Montessori, pasjonatka alternatywnych form edukacji, zwłaszcza wychowania wśród natury.

40

Gwiazdki zuchowe

Instrumenty metodyczne… Coś kojarzę… Metodyczne czyli coś związanego z metodą harcerską? A instrumenty… To jakieś narzędzia metody harcerskiej?

- Tak, dokładnie. Jak możemy przeczytać na oficjalnej stronie ZHP: „Instrumenty metodyczne to narzędzia, których używamy w organizacji, żeby się rozwijać.” W przypadku zuchów były to jak do tej pory:

Myślę, że by przyjrzeć się temu, jak można „ogarnąć” wszystkie te narzędzia naraz, najlepiej zacząć tam, gdzie wszystko się zaczyna. Od początku, czyli od planu pracy. Mi zawsze było najłatwiej, gdy to właśnie tam wszystko sobie rozpisałam. „Kochana kadro, pisanie planu pracy zaczniemy od tego, że zastanowimy się jakie są nasze zuchy.” – mówi drużynowy i kładzie na podłodze dużą kartkę i każdemu wręcza mazak. Zapada cisza, gdy każdy przyboczny i drużynowy spisuje swoje obserwacje o zuchach jako grupie,

Sprawności zespołowe (aktualnie tropy) Sprawności indywidualne (aktualnie sprawności) Próba zucha (A to nieprawda…

W praktyce nie ma takiej „próby”, o tym jeszcze napiszę) 41

a także o tych konkretnych.

Po długiej dyskusji kadra gromady w końcu wybiera dwa główne cele programowe na ten rok, a także pomysły jak wesprzeć konkretne zuchy poprzez pracę indywidualną.

Drogi czytelniku, tutaj właśnie znajduje się dla mnie punkt wyjścia do mówienia o instrumentach metodycznych.

Nasze zuchy uwielbiają wyjścia do lasu Zosia chodzi do innej szkoły i nie może znaleźć koleżanek w gromadzie Antek uwielbia wszelkiego rodzaju sport…

Zacznijmy więc od naszych znanych sprawności zespołowych, które obecnie noszą nazwę „tropy”, lecz w swej konstrukcji nie uległy zmianie.

Niby rzecz prosta, bawimy się w coś, wiadomo. A w co? Oj to zależy od naszych z trudem (lub bez trudu) stworzonych celów na ten rok. I oczywiście od tego co interesuje zuchy i w czym sami się dobrze czujemy.

Drużynowy czyta głośno wszystkie zapiski. „To teraz musimy się zastanowić, jakie wynikają z tego potrzeby naszych zuchów.”. To już jest trudniejsze, ale następna kartka również wspólnymi siłami zostaje zapisana.

Zuchy potrzebują, by każdemu zwrócić uwagę Zosia potrzebuje znaleźć koleżanki w gromadzie

A w praktyce? Chyba każdy z nas wypracował sobie swój własny system. Pierwsza zbiórka wprowadza zuchy w temat zabawy. Przychodzi jakiś gość, dostajemy list, czy misję. „Nakręcamy” zuchy do danej zabawy, by na końcu zbiórki, w Kręgu Rady zapytać: „Zuchy, czy chcemy zdobywać sprawność X?”. Oczywiście liczymy,

Zuchy potrzebują wielu zabaw ruchowych…

Przerwa na coś słodkiego i drużynowy wraca do tematu: „Teraz patrząc na potrzeby zuchów, a także nasze marzenia, stwórzmy cele na ten rok.”.

42

że się zgodzą, zwłaszcza że często uprzedzamy to decyzją o podjęciu się danej misji.

A potem zaczyna się zabawa.

Trwa przez kilka zbiórek aż do… momentu kulminacyjnego i uroczystego przyznania tropu.

gdy potem zuchy opowiadały wszystkim w Kręgu Rady, co osiągnęły. Pewnie znacie ten ból, gdy zbiórka się przedłuża i brakuje czasu na Krąg Rady. Ja w końcu po prostu ograniczyłam ilość form pracy na jednej zbiórce. I chyba nie żałuję.

Nie kończę tego wątku, bo możemy upiec dwie pieczenie na jednym ogniu (a wiadomo, że harcerze lubią jeść). Do tropu dobieramy z 6 sprawności, które zuchy mogą zdobyć wg własnego wyboru.

Czy wszystkie zuchy mogą zdobywać sprawności? No i tu pojawia się problem: Czy nasze zuchy złożyły Obietnicę Zucha? Na swojej instruktorskiej spotkałam się i z tym, że próbowano tworzyć „próby zucha” z zadaniami, które nasi najmłodsi musieli wykonać, by tak naprawdę móc mówić o sobie „Jestem zuchem, bo złożyłem Obietnicę zucha”.

Spotkałam się i z tym, że okres przed złożeniem Obietnicy był rozciągany w nieskończoność, mijały miesiące, a czasami, o losie, nawet ponad rok… Co ja o tym myślę? Jestem przekonana, że odpowiedzialnością każdego drużynowego jest, by ich podopieczni zyskali „zuchową tożsamość”. Także w pierwszej kolejności, po około 6 zbiórkach, max 8, są to barwy gromady, czyli przyszły zuch zostaje przyjęty do gromady.

Moje zuchy mogły otworzyć sprawności zawsze po zbiórce. Ponieważ bardzo dużo zuchów naraz chciało otworzyć sprawność, by ułatwić kadrze zadanie tworzyłam takie wzory karty sprawności. Czasem wpisywałam tam ze dwa już gotowe zadania, resztę do ustalenia z zuchem.

Czasem wszystkie zadania wymyślaliśmy na miejscu.

Co dalej? Zuchy robiły zadania, potwierdzały wykonanie same, albo kadra (mieliśmy taką pieczątkę z sówką – maskotką gromady), albo rodzina. Naprawdę byłam dumna,

43

Drużynowemu pod rozwagę SIM by Pryzmat

pwd. Łukasz Kostecki drużynowy 16 Kaliskiej Drużyny Harcerskiej “Brzask”.

Członek ZKK Hufca Kalisz.

Członek Komendy Szczepu ZHP “Granica” im. Powstańców Wielkopolskich w Nowych Skalmierzycach.

Członek RPM Pryzmat. Zawodowo Dziennikarz Radiowy.

44

System instrumentów metodycznych ma być dla drużynowego prostym i skutecznym przepisem, na wspomaganie rozwoju swoich wychowanków. RPM Pryzmat w swoich założeniach ma dzielić się wiedzą o tym systemie oraz wszelkimi wytworzonymi materiałami, które mają za zadanie przekuć owy przepis na rzeczywiste czyny. O ileż łatwiej przecież upiec placek, jak oprócz przepisu i składników mamy jeszcze odpowiednie narzędzia w tym piekarnik.

i drogie zuchmistrzynie na nasza stronę (QR kod pryzmat.rocks), gdzie dowiecie się kim jesteśmy i co robimy.

Ale zaraz, miałem Wam tu opowiadać o SIM i narzędziach a zamiast tego rzuciłem Wam autopromocją. Musicie mi wybaczyć, ale znacznie łatwiej jest czytać informację od kogoś, kogo się zna, a nie nikomu nieznanego druha z jakiegoś tam ruchu. Oczywiście zaznaczyć należy, iż oficjalne szkolenia dotyczące Systemu Instrumentów Metodycznych w ramach powszechnej prezentacji Harcerskiego Systemu Wychowawczego prowadzi Centralna Szkoła Instruktorska. Nasz ruch przedstawia

W pierwszej kolejności w imieniu całego Ruchu Programowo-Metodycznego „Pryzmat” mam zaszczyt zaprosić Was, drodzy zuchmistrzowie 45

Wam propozycję zgodną z wizją twórców tej reformy z całym dobrem inwentarza, i jeszcze dorzuca coś od siebie.

móc Wam usprawnić pracę z gwiazdkami, sprawnościami oraz tropami. Co więc proponujemy? W pierwszej kolejności poza kolejnością książeczki na gwiazdki. Wiem, że wielu z Was działało z podobnym narzędziem. Te zaproponowane przez nasz ruch opracowywane i ewaluowane były w ramach pilotażu SIM. W ich redakcji brali udział zuchmistrzowie, pedagodzy, oligofrenopedagodzy, fizjoterapeuci, terapeuci integracji sensorycznej i masa innych specjalistów z wieloletnim doświadczeniem, którzy przygotowali ciekawą w swej formie propozycję. Książeczki znajdziecie na stronie RPM Pryzmat, na naszym Sharepoint (kod qr) i w aplikacji SIM by Pryzmat (kod qr) na Waszych telefonach, tabletach i komputerach.

Skoro się wiec już poznaliśmy, zapraszam Was w podróż po naszym sposobie na SIM. Całość materiałów jest zgodna z przyjętymi przez Radę Naczelną dokumentami. Szczególnie polecam Waszej uwadze załącznik nr 1 do uchwały Rady naczelnej o nr RN-XL-84, oraz załącznik nr 1, 3, oraz 5, gdzie znajdziecie szczegółowe opisy instrumentów dla pionu zuchowego. Wszystkie znajdziecie na SharePoint Rady Naczelnej lub po prostu skanując ten kod QR. (kod QR do RN).

Instruktorzy RPM Pryzmat przygotowali dla Was kilka udogodnień które mogą po46

W rzeczonej aplikacji znajdziecie również karty na sprawności, tropy oraz zadania indywidualne (w pozostałych metodykach ten instrument nazywa się „wyzwanie”). Aplikacja jest stale poprawiana i uzupełniana, więc nie zrażajcie się i dawajcie nam znać o waszych spostrzeżeniach. Bardzo liczymy na Waszą informację zwrotną. Abstrahując jednak od powyższego jest to aplikacja łatwa i bardzo intuicyjna w obsłudze. Dzięki niej możemy w prosty sposób zaplanować pracę drużyny, ale i rozwój zuchów. Ponad to macie możliwość dostępu do wydanego przez nas poradnika. Serdecznie zachęcam do sprawdzenia.

Jeżeli natomiast interesuje Was kwestia szkoleń, to zapraszamy do kontaktu. Mamy wielu specjalistów i każdy jest gotów Ci pomóc przyjacielu. Mamy opracowane konspekty zajęć i prezentacje, które czekają na Was również na naszym SharePoint.

Podsumowując, jako Ruch Programowo Metodyczny Pryzmat, jesteśmy do Waszej pełnej dyspozycji możecie do nas pisać, dzwonić, wysyłać wiadomości prywatne. Jesteśmy po to, aby Wam, drużynowym i waszej kadrze było łatwiej. Czekamy na Was zwarci i gotowi służymy pomocą oraz wskazówkami.

47

Drużynowemu pod rozwagę Angst vor dem Unbekannten* *strach przed nieznanym

Redaktor Naczelny hm. Michał Działowski HR, Chorągiew Dolnośląska, Hufiec Świdnica Od 13 lat Drużynowy 23 Świdnickiej Gromady Zuchowej „Leśne Duszki”. Gromada wygrała Ogólnopolski Turniej Gromad w 2015r. i 2016r. Członek komendy hufca ZHP Świdnica ds. gromad zuchowych. Szczęśliwy małżonek żony Karoliny oraz tato Wiktora i Weroniki.

48

Zdecydowałem się na tytuł w języku niemieckim, gdyż w moim odczuciu wyraża od jakąś tajemniczą nutkę strachu podszytego nieuchronną ciekawością wynikającą z działania. W języku polskim w tym zwrocie odczuwam jakąś większą ciekawość podróży niż zagrożenie.

dzieć wszystkiego co ich spotka. Tak samo czuję przed każdym obozem. Szczególnie po wielu latach doświadczenia.

Dlatego czasami moi młodsi przyboczni z uśmiechem reagują na moje pomysły z malowaniem wystających z ziemi śledzi na pomarańczowo sprejem, wieszania kolorowych taśm na odciągach od namiotu czy wieszania fluorescencyjnych zawieszek.

Podobno ten zwrot przyjął się wśród pierwszych żeglarzy wypływających w celu odkrycia nieznanych lądów.

Z jednej strony chcieli płynąć, wyposażeni w niezbędne wyposażenie, jednak nie widzieli i nie potrafili przewi-

Kiedyś mając 18 czy więcej lat po prostu jechałem na kolonie zuchowe i nawet nie myślałem o większości rzeczy, o które martwię się dziś. Myślę,

49

że na każdego z nas pośrednio wpłynęła tragedia w Suszku. Tragedia, której nie można było przewidzieć. Choć samo wydarzenie było szeroko omawiane w wielu mediach to dopiero niedawno zapadł wyrok uniewinniający komendanta obozu i jego zastępcę.

do namiotów. Część zuchów przebiegła ze świetlicy (plandeka rozstawiona na masztach) do swoich namiotów. W moim zamyśle, chciałem, w przypadku dalszych podmuchów wiatru ewakuować zuchy wraz z kadrą z namiotów do budynku murowanego.

Tymczasem podmuch, który przeszedł przez nasz obóz zucha, który trzymał się poły namiotu poderwał do góry, a w tym momencie duża gałąź oderwała się z drzewa i spadła na świetlicę miażdżąc stół, przy którym ledwie kilka chwil wcześniej były dzieci. Realnie trwało to moment, gdyż mój przyboczny zdążył tylko mnie zawołać. Jednak do dziś pamiętam sekundy trwające wieczność, gdy widziałem jak duża gałąź spada w dół na

Osobiście ja sam też przeżyłem choć na małą skalę podobne wydarzenie. Kilka lat temu przebywałem na jednej z baz obozowych na kolonii. Namioty były rozbite w lesie pomiędzy drzewami.

Był piękny i spokojny dzień.

Nagle w oddali widziałem jak przez korony pochylających się drzew zerwał się podmuch wiatru. Zdążyłem tylko krzyknąć wraz z przybocznym, aby zuchy schowały się

50

świetlicę. Po momencie znów był piękny i bezwietrzny dzień.

środku dnia po prostu przewróciła się zdrowa brzoza.

Zanim zdążyłem sprawdzić czy wszystko w porządku u zuchów, na obozie była już komendantka grupowania.

Po niedługim czasie pojawił się leśniczy i straż pożarna. Oderwana gałąź była zdrowa i normalnie nie powinno tak się stać. Niemniej jednak tak się stało. Wycięto kilka podejrzanie wyglądających gałęzi i tyle. Ja jednak nie przestałem zadawać sobie pytań. Co by było, gdyby ktoś tam został? Nie usłyszał? Co by było, gdyby coś się stało?

Minęło kilka lat. Jestem dokładnie w tym samym miejscu. Zaczynamy obóz. Przyboczny zadaje mi pytanie: to gdzie rozkładamy świetlicę?

Moje myśli płyną daleko....

Obóz minął do końca bez większych wydarzeń. Jednak w innym miejscu w

Kilka dni później jest wpół do trzeciej nad ranem. Stoję w namiocie patrząc na burzę i jak mocno pada. Wieje wiatr. Dwójka zuchów obudziła się przez hałas burzy i nie może zasnąć. Jednak nie jest to jeszcze moment do ewakuacji. Stoję i patrzę... patrzę na to drzewo...na trzydzieści innych drzew wokoło...

Angst vor dem Unbekannten

51

Drużynowemu pod rozwagę Gabarytowy drużynowy

Redaktor Naczelny hm. Michał Działowski HR, Chorągiew Dolnośląska, Hufiec Świdnica Od 13 lat Drużynowy 23 Świdnickiej Gromady Zuchowej „Leśne Duszki”. Gromada wygrała Ogólnopolski Turniej Gromad w 2015r. i 2016r. Członek komendy hufca ZHP Świdnica ds. gromad zuchowych. Szczęśliwy małżonek żony Karoliny oraz tato Wiktora i Weroniki.

52

Ile taki drużynowy musi się natargać. Nie mówię tu oczywiście o czterdziestu walizkach zuchów., które zazwyczaj trzeba targać w te i we te. Chodzi mi tutaj o gabarytach rzeczy gromady. Mało tego. Im bardziej sobie obóz wymyślimy, ile więcej rzeczy mamy to tym bardziej musimy się natargać.

Pamiętam, że cały program obozu w pierwszych latach mieścił się do kilku kartonów.

Pamiętam też, że kiedyś niosłem to wszystko do tramwaju, potem autobusu PKS i znów do hufca przez obozem.

Dziś zastanawiam się czy wszystko wejdzie do dwóch busów. 10 płyt OSB, kilkanaście belek i kantówek (brama obozowa), 6 zestawów stołów i ław, 20 pełnych pudeł po bananach, rozkładana świetlica cateringowa 50m2, ekran, banery i mnóstwo in-

Są obozy w budynkach letniskowych i w świetlicy. Są też takie w lesie, gdzie większość albo wszystko musimy rozkładać. Różne są też zwyczaje na bazie i rola kwaterki.

53

nych rzeczy. Dzięki tym rzeczom obóz jest fajniejszy i łatwiejszy do zorganizowania. Jednak w którymś momencie warto wrzucić na luz i nie wszystko zrobić samemu.

Dwa lata temu na obozie miałem pięcioro rodziców, którzy w jeden dzień zrobili tyle, ile ja bym robił przez tydzień.

Rozłożyli świetlicę, zbudowaliśmy świetną bramę, suszarnię i inne elementy. Dzięki temu mogliśmy niemal od samego początku obozu skupić się na organizowaniu ciekawego programu dla zuchów. Możemy zaprosić dwóch ojców zuchów na początek i koniec obozu, aby pomogli nam ze stertą bagaży i rzeczy gromady. Wtedy wszystkim będzie łatwiej, a rodzice zaznają nieco obozowej przygody.

Podobno wiek dojrzały zaczyna się wtedy, kiedy zamiast coś robić od razu i na hura zaczynamy zastanawiać się jak to zrobić, aby było to optymalnie.

Korzystajmy z rodziców. Korzystajmy ze zaprzyjaźnionego szczepu, drużyny harcerskiej lub instruktorów. Na pewno wśród rodziców i harcerzy w naszym otoczeniu jest ktoś kto może nam rzeczy gromady przewieźć busem.

54

55

Skarbiec inspiracji Cykl sprawnościowy - Leśnik

hm. Agnieszka Kuczyńska Hufiec Białystok Chorągiew Białostocka Kierownik Referatu Zuchowego Chorągwi Białostockiej “Pierwszy Promień”. Wcześniej drużynowa 155 BGZ “Rybki z ferajny” oraz Członkini Komendy 33 BSDHiZ “Jagiellonowie”.

56

Realizując cykl sprawnościowy “Leśnik” możemy przedstawić zuchom świat leśny oraz przybliżyć ich do przyrody. Obcowanie z naturą pozwoli wyrobić wiele pozytywnych nawyków oraz rozwinąć zainteresowania florą i fauną.

Zdobywając sprawność mamy okazję, aby zapoznać członków gromady z budową lasu, ich mieszkańcami oraz klimatem.

Cykl mogą realizować jednostki mające dostęp do prawdziwego lasu, stwarzającego okazję do organizowania zwiadów, tropienia tajemnic przyrody oraz poznawania pracy leśników. Pamiętajmy, że przy pomocy oraz za zgodą le-

śników mamy możliwość zorganizowania atrakcyjniejszych leśnych przygód. Gromady nieposiadające lasu w otoczeniu działania mogą dostosowywać zbiórki oraz ich przebieg do terenu, ale również zaplanować terenową zbiórkę zapraszając na nią rodziców.

Gromady wyjeżdzające na kolonie zuchowe mogą zdobywać sprawność ,,Leśnika” podczas wakacji. Gromady miejskie mogą organizować całodzienne wyprawy do lasu, połączone z odwiedzinami w leśniczówce. Cykl można realizować w każdej porze roku, wszystkie zbiórki winny się odbywać na powietrzu..

57

Cele realizowane podczas sprawności zespołowej: -Zapoznanie zuchów z budową lasu, jego mieszkańcami oraz klimatem, -Budowanie wśród zuchów szacunku do natury, -Rozwijanie zdolności manualnych wśród zuchów, -Kształtowanie rozumnego stosunku do przyrody, -Rozwijanie zainteresowania florą i fauną, -Wykreowanie obowiązku dbania o przyrodę; Propozycja zdobywania sprawności indywidualnych: -Meteorolog -Dobra opiekunka/dobry opiekun -Przyjaciółka/przyjaciel innych -Przewodniczka/przewodnik po...

Pamiętajmy, że sprawności dopasowujemy do grupy odbiorczej oraz realizowanego cyklu zespołowego.

58

Zbiórka 1 Co w lesie piszczy...

1. Obrzędowe rozpoczęcie

5. Majsterka

zbiórki

Wprowadzeniem do cyklu będzie poznanie leśnego świata poprzez spotkanie z leśniczym, który opowie nam o swojej pracy oraz życiu zwierząt i otaczającego ich otoczenia.

Każda z szóstek po zebraniu wszystkich śladów w lesie będzie musiała stworzyć plakat z ciekawostkami opisującymi życie wybranego zwierzęcia. Szóstkowy losuje element z worka, który będzie opowiadał zwierzęciu, które opracuje dana grupa.

3. Piosenki i pląsy

6. Teatr zuchowy

Nauka pląsu “Przygotował zuch...” (załącznik nr 1)

Każda grupa w oparciu o pracę, którą stworzyła przygotowuje, krótką scenę opowiadającą o życiu tego zwierzęcia (może to być również w formie zgadywania – kalambury, bądź w formie inscenizacji życia danego zwierzęcia). Każda z grup może otrzymać od pozostałych szóstek po 1 punkcie za plakat i teatrzyk. Członkowie wygranego zespołu otrzymają dodatkowe elementy do swoich słoików leśnych podczas podsumowania dnia.

2. Gawęda

4. Zwiad Zadaniem zuchów będzie tropienie życia zwierząt.

Uczestnicy w szóstkach będą musieli znaleźć opowiadające ślady schowane w lesie i dopasować je do opisu oraz zdjęcia zwierzęcia.

59

7. Krąg Rady Wcześniej już zostało wspomniane na czym będzie polegało podsumowanie cyklu.

Zuchy indywidualnie będą w wielkich słoikach zbierać elementy lasu. Każdego dnia w trakcie podsumowania zbiórki będą mogli wybrać część lasu, którą chcą zachować w swoim “Leśnym słoiku wspomnień”. Zuchy, które nieodpowiednio podejdą do wykonywanych zadań otrzymają natomiast czarną plamkę na słoik odpowiadającą ich braku zaangażowania. W trakcie Kręgu Rady uczestnicy będą również podsumowywać realizację cyklu – tego dnia będzie to podsumowanie na podstawie

wybranego elementu lasu, czyli mój dzień był jak...., ponieważ.....

8. Obrzędowe zakończenie zbiórki

Załączniki: Załącznik nr 1 Przygotował zuch dwie nogi, Do dalekie ciężkiej drogi.

Noga lewa, noga prawa, To dla zuch jest zabawa.

Ref: Idzie zuch, wicher dmucha, I do tyłu ciągnie zucha, Ale zuch się nie przejmuje, I do przodu maszeruje.

60

Przygotował zuch dwie ręce, Tylko dwie, bo nie ma więcej.

Ręka lewa, ręka prawa, To dla zucha jest zabawa.

Przygotował zuch dwa oka, Takie wielkie jak u smoka.

Oko lewe, oko prawe, Oba światy są ciekawe.

Przygotował zuch dwa ucha, To zabawa jest dla zucha.

Ucho lewe, ucho prawe, Oba dźwięki są ciekawe.

Przygotował zuch swą głowę, Na daleką ciężką drogę.

Głowa w lewo, głowa w prawo, Takie jest zuchowe prawo.

61

Zbiórka 2 Leśny świat i cztery kąty

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki

2. Gawęda Wybierając się do lasu wspólnie z rodzicami w trakcie wędrówki zadaniem zuchów oraz osób im towarzyszących będzie z nagranych dźwięków zwierząt leśnych odgadnąć kto to jest. (załącznik nr 1)

wie, której musi w grze Kalambury pokazać go, aby inni uczestnicy mogli odgadnąć danego mieszkańca lasu, ale również porównując do tego zwierzęcia musi podsumować dzień - co mu się podobało, a co nie. Zuchy wybierają również elementy lasu za dobre i pomocne zachowanie, albo otrzymują czarną plamkę - zachowanie do poprawy.

5. Obrzędowe zakończenie zbiórki

3. Majsterka Za zgodą leśniczego oraz przy pomocy osób dorosłych zuchy zbudują zuchową leśniczówkę. Po wykonanym zadaniu odbędzie się leśna uczta, podczas której każdy skosztuje przysmaki z leśnego ogniska takie jakie lubi.

Załączniki: Załącznik nr 1 https://www.youtube.com/ watch?v=qPSTDENVaF8

4. Krąg Rady W kręgu wspólnie z rodzicami uczestnicy zbiórki podsumowują spotkanie. Każdy losuje jedną kartkę ze słoika z zwierzęciem leśnym, na podsta-

62

Zbiórka 3 Na patrolu!

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki

leśne), oczyszczenie ścieżek z opadających gałęzi i liści.

2. Gawęda

5. Piosenki i pląsy

Zuchy wysłuchają gawędy “5 sposobów - jak pomóc ptakom gniazdującym obok Ciebie.”

Nauka piosenki “Puszczańska Gromada”. (załącznik nr 2)

(załącznik nr 1)

6. Zuchowe znaki, obrzędy,

3. Majsterka

zwyczaje i tajemnice

Zuchy w swoich szóstkach opracowują zwyczaje leśne, ich zadaniem będzie zobrazowanie jakich zasad powinniśmy się pilnować wybierając się na wycieczkę.

Po wysłuchaniu opowieści zadaniem zuchów będzie stworzenie miejsca latającym stworzeniom leśnym.

Zuchy w szóstkach stworzą karmniki dla ptaków (stojące, wiszące - forma dowolna).

7. Krąg Rady

4. Pożyteczne prace

Grupy po wykonaniu regulaminu domu zwierząt leśnych wspólnie przedstawiają swoją pracę. Po podsumowaniu wybierane są elementy lasu do słoików bądź przydzielane plamy osobom, które powinny pracować nad zachowaniem.

Zuchy w szóstkach wraz z opiekunem wybiorą się na zwiad po lesie. Ich zadaniem będzie patrolowanie leśnego terenu, wykonanie pożytecznej pracy - uprzątnięcie zagajnika, sprzątanie lasu (śmieci

63

dowego harmonogramu. Jest on ważny przez cały rok, ale w sezonie lęgowym szczególnie – pomaga aktywnym w tym czasie ptakom utrzymywać odpowiedni poziom nawodnienia organizmu. Ptasi rodzice prowadzą swoje młode do źródła wody, aby nauczyć je picia i kąpieli, często nawet zanim rozpoczną z nimi naukę samodzielnego zdobywania pożywienia. Upewnij się jednak, że woda jest czysta, i regularnie ją wymieniaj, by ograniczyć rozwój bakterii.

8. Obrzędowe zakończenie zbiórki

Załączniki: Załącznik nr 1 5 sposobów – jak pomóc ptakom gniazdującym obok Ciebie.

Przygotujmy się do wiosny!

Niedługo sezon lęgowy wielu rodzimych gatunków ptaków!

W tym niezwykłym czasie będziemy mogli nie tylko obserwować ich zaloty, ale również zachęcać je i wspierać w zakładaniu rodzin w naszych przydomowych ogródkach.

Poniżej, podpowiadamy, jak pomóc ptakom w tym pracowitym dla nich okresie i sprawić, by tegoroczny sezon lęgowy również nam przyniósł dużo radości i satysfakcji.

2. Dieta bogata w białko Tak jak w czasie zimy, tak i w sezonie lęgowym ptaki potrzebują pokarmu bogatego w białko – dzięki niemu uzupełniają zapasy energii potrzebnej do wzmożonej w tym okresie aktywności. Czy wiedzieliście, że Rudziki karmią swoje młode co kilka minut, zaczynając jeszcze przed wschodem słońca, a kończąc późnym wieczorem?

Dla obydwojga rodziców oznacza to wiele podróży w ciągu jednego dnia. Podawaj więc pokarmy takie jak żywe larwy mącznika (dostępne,

1. Stały dostęp do wody Zapewnianie ptakom stałego dostępu do wody, do picia i kąpieli, jest prawdopodobnie najważniejszym elementem, który możesz wprowadzić do swojego codziennego ogro-

64

okolicy, możesz również zamontować budki lęgowe .

choć mniej pożądane, są również larwy liofilizowane) i pełnowartościowe mieszanki nasion, najlepiej wzbogacone wapniem, który wzmacnia skorupki jaj i pomaga pisklętom osiągnąć pełny potencjał wzrostu. (artykuł o tym jak dokarmiać ptaki przez cały rok?)

4. Kot zostaje w domu Wolno chodzące koty domowe stanowią ogromne zagrożenie dla dzikich ptaków na całym świecie. Szacuje się, że w samej Ameryce Północnej rocznie zabijają ich 97-325 milionów.

Jednak nie tylko ptaki narażone są na niebezpieczeństwo ze strony kotów – zwierzęta te sieją spustoszenie także m.in. wśród gadów i płazów. Badania przeprowadzone w Polsce nie pozostawiają złudzeń – każdy właściciel kota powinien o tym wiedzieć! Koty zabijają co roku ok 631 mln ssaków i niemal 144 mln ptaków!

3. Ogród na pTAK! Aby ptakom dobrze żyło się w naszych ogrodach, istotne jest zapewnienie im warunków możliwie jak najbardziej zbliżonych do naturalnych .

Sprawdź, które spośród rodzimych gatunków roślin lubiane są przez okoliczne ptaki i wprowadź je do przydomowego krajobrazu, by uatrakcyjnić go gniazdującym ptakom. Aby zapewnić kryjówki na różnych poziomach, postaraj się zawrzeć zróżnicowane pod względem wysokości gatunki roślin (np. wysokie drzewa, średniej wielkości krzewy, niskie trawy, dzikie kwiaty) oraz ciekawe formy z kamienia. Użycie pestycydów i herbicydów ogranicz do minimum. W zależności od tego, jakie ptaki bytują w twojej

5. Cisza i spokój Przy całej ekscytacji związanej ze znalezieniem aktywnego gniazda, łatwo ulec pokusie ciągłego podglądania ptaków.

Bardzo ważne jest jednak, abyśmy nie zakłócali ich spokoju.

Częste zaglądanie do gniazda kończy się wypłoszeniem rodziców i w konsekwencji porzuceniem przez nich jaj lub

65

piskląt, podatnych odtąd na niekorzystne warunki atmosferyczne i ataki drapieżników.

Równie istotne jest pozostawienie w spokoju znalezionych na ziemi samotnych podlotów. Rodzice często zostawiają młode na ziemi bez opieki, sami szukając w tym czasie pożywienia i wody. Dopóki nie masz więc całkowitej pewności, że ptak jest w niebezpieczeństwie (np. kot spacerujący w pobliżu), nie podnoś go!

2. Idą dzielni, radośni. Czasem słychać ich śpiew. Pod stopami zieleni się mech. Lis do lasu uchodzi, borsuk z nory wychodzi. A sarenka umyka wśród drzew.

Ref. ska

Załącznik nr 2 “Puszczańska Gromada” 1. Czy to w słońce, czy w deszcz. Puszczą wędrować chcesz. Poznać ptasie świergoty wśród drzew. To kukułka zakuka, dzięcioł w sosnę zastuka, Nad polaną się wznosi nasz śp iew.

Ref. Bo puszczańska gromada (oho) Przez zarośla wędruje (oho) Słucha, co puszcza gada (oho) Leśnych dróg wypatruje (oho)

66

Bo puszczańgromada (oho)…

Zbiórka 4 Dołóżmy cegiełkę do istnienia lasu...

m -

y

-

1. Obrzędowe rozpoczęcie

5. Majsterka

zbiórki

Zadaniem zuchów będzie wspólne wykonanie plakatu drzewa z odciśniętymi rękami z farby jako liśćmi w formie podziękowania leśniczemu za jego pomoc przy zbiórkach.

2. Gawęda Zuchy zapoznają się z instrukcją sadzenia drzew. Każdy uczestnik musi stworzyć przy tym ilustracje przedstawiające potrzebne kroki w wykonaniu zadania.

6. Krąg Rady

(załącznik nr 1)

Zuchy w trakcie podsumowania muszą dokończyć zdanie:

3. Pożyteczne prace

Las jest jak...

Za zgodą leśniczego zuchy wezmą udział w sadzeniu drzew (mogą to być również inne formy sadzenia roślin - krzewy, kwiaty, sianie trawy, przesadzanie kwiatów).

Elementy lasu, które udało się zebrać uczestnikom za dobre zachowanie mogą włożyć do słoika z lasem, bądź otrzymają plamę do poprawy zachowania.

4. Zwiad

zbiórki

7. Obrzędowe zakończenie

Jednostka uczestniczy w zwiadzie po terenie leśnym w trakcie, którego leśniczy pokaże nam warstwy lasu, tajniki leśnych dróg oraz charakterystyczne miejsca zwierzyny.

67

Załączniki:

-drzewo sadzimy na głębokości takiej samej na jakiej rosło w szkółce - dół powinien mieć głębokość podobną do wysokości bryły korzeniowej, a szerokość dwu- lub trzykrotnie szerszą;

Załącznik nr 1 Jak prawidłowo sadzić drzewa i krzewy?

Terminy sadzenia drzew i krzewów.

-kopiąc dół należy oddzielić glebę o lepszych właściwościach z wierzchniej warstwy od gorszej z niższej warstwy

Drzewa i krzewy należy sadzić w okresie ich spoczynku, czyli wiosną i jesienią. Jedynym wyjątkiem są rośliny uprawiane w pojemnikach, które sadzimy cały okres wegetacyjny.

Termin jesienny jest odpowiedni dla większości drzew liściastych zrzucających liście na zimę. Iglaki oraz rośliny o wrażliwym systemie korzeniowym na niskie temperatury najlepiej sadzić wczesną wiosną.

-dół można dodatkowo zaprawić ziemią urodzajną wymieszaną z glebą z wierzchniej warstwy. Gleba żyzna powinna znaleźć się na głębokości korzeni, zaś gorszą umieszczamy u samej góry.

-dół z sadzonką zasypujemy i lekko ugniatamy ziemię w tym miejscu; -po posadzeniu, wykonujemy misę i solidnie podlewamy, tak aby ziemia siadła.

Ogólne zasady sadzenia drzew i krzewów - instrukcja krok po kroku: -wykopać dołek dwukrotnie większy niż bryła korzeniowa sadzonki;

68

Techniki sadzenia drzew:

dzenia taki sam jak opisujemy powyżej w instrukcji ogólnej.

1. Sadzonki bez bryły korzeniowej

Podczas przenoszenia sadzonek drzew, należy chwytać za bryłę korzeniową a nie za pień. W przypadku gdyby bryła była zbyt ciężka, można przesunąć ja na miejsce docelowe wspomagając się tkaniną lub specjalnym sprzętem.

-można przyciąć sekatorem końce korzeni, -wykopać dół dostosowany do wielkości bryły korzeniowej; -ustawić roślinę pionowo w dole, tak aby korzenie się nie zawijały do góry;

Bryła korzeniowa zazwyczaj jest zabezpieczona jutą lub włókniną a większe gabaryty także dodatkowo siatką nieocynkowaną. Po posadzeniu opakowanie bryły można usunąć. Materiały które się rozkładają pozostawiamy w glebie.

Jeżeli usunięcie opakowania bryły korzeniowej z powodu znacznych rozmiarów będzie trudne a nawet niemożliwe, tylko nacinamy je, aby umożliwić przerastanie korzeni.

-zasypać dół tak, aby wolne przestrzenie między korzeniami zostały wypełnione ziemią; -ziemię lekko udeptać, wykonać misę a następnie obficie podlać, aby ziemia dodatkowo opadła.

2. Sadzonki z bryłą korzeniową Sadzenie tego typu wykonuje się przede wszystkim dla sadzonek drzew liściastych o dużych wymiarach, dla drzew iglastych oraz roślin zimozielonych. Sposób sa-

69

Zbiórka 5 Raz w roku jest taka noc... Noc Kupały...

1. Obrzędowe rozpoczęcie

Zad. 3. Zaśpiewajcie piosenkę “Puszczańska Gromada”.

2. Gawęda

Zad. 4. Wymieńcie 4 najważniejsze zasady przy sadzeniu drzew.

zbiórki

Zuchy wysłuchają gawędy porównującej drzewa w lesie z członkami organizacji ZHP.

Zad. 5. Zbierzcie 5 elementów ściółki leśnej.

(załącznik nr 1)

Zad. 6. Wymieńcie 6 zwierząt leśnych oraz wydajcie ich dźwięki.

3. Gry i ćwiczenia

Zad. 7. Wymieńcie 3 elementy zbiórki, które zapamiętaliście.

Gromada weźmie udział w grze punktowej, podczas której podsumują realizowany cykl oraz zdobędzie wskazówki, gdzie znajduje się kwiat paproci, który jest ostatnim elementem leśnych słoików.

4. Piosenki i pląsy Zuchy nauczą się fragmentu piosenki “Leśne Duszki”, podsumowującej zdobywanie cyklu “Leśnik”.

Zad. 1. Nawiązując do pracy leśniczego stwórzcie plakat o jego cechach oraz obowiązkach w pracy.

(załącznik nr 2)

5. Krąg Rady

Zad. 2. Z elementów które znajdziecie ułóżcie obraz przedstawiający las.

70

Zuchy po odnalezieniu ostatniego elementu gry – kwiatu paproci - podsumowują zdobytą wiedzę oraz informacje zdobyte w trakcie zbiórek.

Każdy członek gromady opowiada co udało mu się zdobyć do słoika oraz która z form była najbardziej interesująca.

Po zakończeniu zbiórek zuchy słoiki zabiorą do swoich domów jako pamiątkę z cyklu.

Ty, tak jak drzewo, jesteś elementem większej całości – funkcjonujesz przecież wśród innych, w określonych warunkach, na co dzień spotykasz się z różnorodnością. Jesteś elementem tej przyrody.

Jesteś elementem systemu.

Ekosystemu. Twoje działania i Twoje zaangażowanie mają ogromne znaczenie i istotny wpływ na cały las!

6. Obrzędowe zakończenie

Podobnie jest w naszej organizacji. Ruch harcerski jest pełen życia. Ma w sobie pierwiastek stały, niezmienny – związany z ideałami i wartościami harcerskimi. Tak jak pojedyncze drzewo samo nie tworzy lasu, tak każdy z nas, z osobna jako harcerka i harcerz nie stworzy wspólnoty harcerskiej. W lesie dopiero cały szereg zrośniętych, połączonych ze sobą korzeni jest w stanie stworzyć jednostkom dogodne miejsce do rozwoju. W lesie młode drzewo najpierw rośnie w cieniu wysokich drzew. Chroni się pod innymi, by same mogło spokojnie przybierać na sile.

Drzewo, kiedy widzi już promienie słońca, szybko rośnie wzwyż, by czerpać ze słońca i

zbiórki

Załączniki: Załącznik nr 1 Zamknij oczy i wyobraź sobie, że spacerujesz po lesie. Dużą część lasu zasłania mgła, która z każdym Twoim krokiem się podnosi. Las odsłania przed Tobą swoje największe tajemnice. Widzisz drzewa, które są schronieniem dla niezliczonej ilości organizmów - roślin, zwierząt i grzybów, a także elementów przyrody nieożywionej, takich jak skały i gleby.

Las jest bardzo zróżnicowany, a jednak identyfikujemy go jako jedność.

71

z ziemi. Ma wielką wolę życia i przyspiesza wzrost. Chce, być takie jak inne duże drzewa. By wspólnie z nimi tworzyć przyjazny, różnorodny, silny las dla kolejnych pokoleń roślin i zwierząt, dla wspólnego ekosystemu.

Załącznik nr 2 “Leśne Duszki” Żyją w lesie małe duszki, Które czyszczą leśne dróżki.

Mają miotły i szufelki I do pracy zapał wielki.

Duszki, duszki Duszki leśne Wstają co dzień Bardzo wcześnie I ziewając raz po raz zaczynają sprzątać las!

Piorą liście, myją szyszki Aż dokoła wszystko błyszczy.

Muchomorom piorą groszki Bo te duszki to czyścioszki.

Duszki, duszki...

72

73

Skarbiec inspiracji Zuchy zagranicą - Australia

phm. Małgorzata Kolasa HR Hufiec Świdnica Chorągiew Dolnośląska Drużynowa 29 ŚGZ „Leśni Tropiciele”. Instruktorka Hufca ZHP Świdnica. Prywatnie studentka Technologii Chemicznej na Politechnice Wrocławskiej

74

O tym, że skauting prężnie działa na całym świecie nikomu chyba nie trzeba przypominać. Jednak zagłębienie się w działanie poszczególnych grup wieków w różnych zakątkach naszego świata może się okazać szalenie inspirujące.

Scout, natomiast po Joey Scout, dzieciaki trafiają do Cub Scout, czyli odpowiednika naszej gromady zuchowej.

Zanim przejdziemy do omówienia w jaki sposób działają gromady zuchowe w Australii, warto fachowo spojrzeć na liczby. Organizacja skautowa w Australii zrzesza ok. 26 tysięcy osób (dane na rok 2020), biorąc pod uwagę, że w Australii mieszka około 25 milionów ludzi, to można powiedzieć, że średnio jedna osoba na 1000 jest skautem. W porównaniu do Australii wypadamy trochę lepiej, bo nas jest ok. 93 tysięcy (dane na rok 2021), czyli średnio 1 osoba na 400 jest

Tym razem przeniesiemy się do odległej Australii i zagłębimy się w działalność gromad zuchowych na tamtym kontynencie. Na początku trzeba wspomnieć, że w Australii jak i w wielu innych krajach, dzieci mogą rozpocząć swoją harcerską przygodę wcześniej niż w Polsce, bo w wieku 5 lat, gdzie trafiają swojej pierwszej grupy, która nazywa się Joey 75

harcerzem. W przypadku ruchu zuchowego w Australii razem Joey Scouts i Cub Scouts jest 8761, a naszych zuchów 14 902. Można więc podsumować, że ZHP nie wypada najgorzej.

ność, pomoc innym. Dla wielu dzieci jest to pierwsza okazja do przeżycia przygody. Noszą brązową koszulkę polo z bordowymi rękawami oraz chustę w barwach swojego środowiska. Jak każde szanujące się zuchy zdobywają odznaki, z których najważniejszą jest Joey Scout Challenge Award.

Natomiast co dwa lata mają okazję wziąć udział w wielkim nocowaniu z innymi Joey Scout z całego stanu zwanym Kangaree.

Zuchy w Australii Jak już wspominałam, ruch zuchowy w Australii składa się z dwóch grup. Joey Scout (5-8 lat) oraz Cub Scout (8-11 lat).

Trochę o tej pierwszej grupie, czyli Joey Scout. W tłumaczeniu na język polski można o nich mówić „małe kangury”.

Jest to sekcja dla dziewczynek i chłopców. Skupia się głównie na odkrywaniu przez dzieciaki świata blisko natury. Rozwijają też poczucie przynależności do społeczności, kreatyw-

Cub Scout Skupmy się jednak na Cub Scout, którzy bezpośrednio odpowiadają naszym gromadą zuchowym. Ich działalność skupia się głównie na odkrywaniu świata na świeżym po76

wietrzy. Pracują w szóstkach, gromada to po porostu kilka szóstek. Spotykają się raz w tygodniu, a poza tym mają również zajęcia w niektóre weekendy. Można powiedzieć, że strukturalnie działają bardzo podobnie jak my.

świat. Odznaki nosi się na prawym rękawie munduru.

Oprócz odznak, które są odpowiednikami naszych sprawności, zdobywają też Bumerangi, które tym razem odpowiadają naszym gwiazdką, choć nie do końca. Występują w trzech stopniach: brązowym, srebrnym i złotym i noszone są na lewym rękawie munduru.

Głównie uczą się nowych umiejętności, bardzo ważna jest dla nich nauka przynależności i przyjaźń. Swój program opierają głównie o hasło: „PRZYGODA”. Organizują wycieczki piesze i rowerowe, wspinaczkę, kajakarstwo, zajazd na linie, żeglarstwo. Uczą się też kreatywnego myślenia, umiejętności przywódczych czy cennych umiejętności życiowych. Czerpią też dużo z Księgi Dżungli.

Największym osiągnieciem dla Cub Scouta jest Nagroda Szarego Wilka. Aby ją zdobyć, należy wypełnić specjalnie przygotowaną kartę z zdaniami m.in. trzeba zdobyć kilka złotych Bumerangów, nocować pod namiotem, zdobyć kilka odznak, brać udział w aktywnościach swojej szóstki.

Najtrudniejszym jednak zadaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie spaceru dla co najmniej trzech Cub Scoutów oraz lidera. Taki spacer ma mieć długość co najmniej 2 godzin, a pokonywana odległość to nie mniej niż 2 km.

Szczerze mówiąc, jest to naprawdę poważna spraw.

Mundur Jako mundur noszą niebieską koszulkę z guzikami i żółtymi rękawami. Każda z gromad ma też własną chustę i naszywki.

Odznaki i osiągnięcia Cub Scout mogą zdobyć 34 odznaki za swoje osiągnięcia w pięciu kategoriach: Sztuka i literatura, Sport i rekreacja, Nauka i technika, Przyroda, Nasz 77

Prawo i Obietnica

innym ludziom, I żyć zgodnie z prawem harcerskim Członek organizacji wybiera wersje, która bardziej odpowiada jego przekonaniom.

Obietnica skauta występuje w dwóch wersjach: Na moją cześć obiecuję Zrobić co w mojej mocy, Aby być wiernym moim duchowym przekonaniom, Aby przyczynić się do mojej społeczności i naszego świata, Aby pomóc innym ludziom, I żyć zgodnie z prawem harcerskim

Prawo Cub Scouts są lojalni i posłuszni Cub Scouts nie poddają się samym sobie Podsumowując, ruch zuchowy w Australii jest nieco inny od naszego, ale można zauważyć wiele wspólnych cech. Ważne, że mamy wspólne cele i wartości.

lub Na mój honor Obiecuję, że dam z siebie wszystko, Aby wypełnić swój obowiązek wobec mojego Boga, i Do Królowej Australii, Aby pomóc 78

79

Skarbiec inspiracji Odznaki PTTK dla najmłodszych bez limitu wiekowego

phm. Mikołaj Zawiślak HR Hufiec Rzeszów Chorągiew Podkarpacka Kiedyś przez 6 lat drużynowy 100 Rzeszowskiej Gromady Zuchowej „Leśne Bractwo”.

Obecnie szef Zespołu Promocji i Informacji Hufca ZHP Rzeszów. Prywatnie student na Uniwersytecie Warszawskim.

80

To już czwarty artykuł o odznakach PTTK dla najmłodszych, jeżeli nie widzieliście poprzednich, to koniecznie sprawdźcie! Dziś na tapet bierzemy odznaki bez limitu wiekowego, czyli takie, które mogą zdobywać zuchy, ale również kadra gromady, a część z nich jest dedykowanego do wspólnego zdobywania razem z rodzicami. Przypomnijmy tylko, że aby zdobywać odznaki PTTK nie trzeba być członkiem tego stowarzyszenia, a zdobyte odznaki można nosić na mundurze zuchowym jak i harcerskim.

Przedstawione poniżej odznaki mogą być wsparcie przy realizacji sprawności ekologicznych, przyrodniczych czy regionalnych, podczas których zuchy poznają swój region, zaznajamiają się z okoliczną przyrodą czy przemierzają szlaki turystyczne.

81

Młodzieżowa Odznaka Krajoznawcza PTTK

weryfikacja: wszystkie oddziały PTTK

wiek: młodzież szkolna

regulamin: http://mlodziez. pttk.pl/z-wami/do-pobrania/ file/92

dyscypliny: wycieczki piesze, rowerowe, kajakowe (ze zwiedzaniem obiektu zabytkowego lub krajoznawczego)

Odznaka „Turystyczna Rodzinka”

ilość stopni: jeden

wiek: bez limitu

wymagania: spędzenie 6 dni na wycieczkach jedno lub wielodniowych, podczas których odwiedzi się: trzy obiekty zabytkowe, muzeum, rezerwat przyrody lub park krajobrazowy lub park narodowy, miejsce pamięci narodowej i obiekt współczesny

dyscypliny: wycieczki piesze, rowerowe, kajakowe

dokumentacja: w książeczce Młodzieżowej Odznaki Krajoznawczej PTTK (http://mlodziez.pttk.pl/z-wami/do-pobrania/file/137)

ilość stopni: jeden wymagania: odbycie w ciągu 12 kolejnych dowolnych miesięcy 12 wycieczek turystycznych, jedno lub wielodniowych, pieszych, kolarskich, kajakowych, itp., w obecności najbliższego członka rodziny (rodzice/dzieci/dziadkowie) lub wycieczek autokarowych/ samochodowych, połączone 82

z ww. formami wycieczkowania trwającymi nie krócej niż 3 godziny.

ilość stopni: jeden wymagania: minimum 6 wycieczek rowerowych w ciągu jednego roku kalendarzowego, w których uczestniczy przynajmniej dwóch członków rodziny: osoba dorosła i dziecko

dokumentacja: w książeczce Odznaki „Turystyczna Rodzinka” (http://ktpzg.pttk.pl/pliki/Ksiazeczka_Odznaka_Rodzinka. pdf)

dokumentacja: w książeczce odznaki „Mama, tata, rower i ja” lub dowolna form notesu lub zeszytu, zawierająca pieczątkę z nawą miejscowości

weryfikacja: w Oddziale PTTK w Tarnowie regulamin: http://mlodziez. pttk.pl/z-wami/do-pobrania/ file/102

weryfikacja: w Klub Turystyki Kolarskiej PTTK (Oddział PTTK w Zawierciu) lub w Urzędzie Miejskim w Zawierciu

Rodzinna Odznaka Turystyczna „Mama, Tata, Rower i Ja”

regulamin: http://mlodziez. pttk.pl/z-wami/do-pobrania/ file/6

wiek: bez limitu dyscypliny: wycieczki rowerowe 83

Odznaka Turystyczna PTTK „Każdemu jego Everest – 8848”

srebrna – 4 x 8 848 m = 35 392 m złota – 7 x 8 848 m = 61 936 m

wiek: bez limitu dyscypliny: turystyka górska ilość stopni: cztery (popularny, brązowy, srebrny, złoty) wymagania: podczas wędrówki zalicza się różnicę między najwyższym i najniższym punktem w metrach, podczas wędrówki wielodniowej każdy dzień zalicza się osobno popularna – 8 848 m

dokumentacja: książeczka GOT lub dowolna inna zawierająca opis trasy, charakterystyczne miejsca, pieczątki ze schronisk, zdjęcia z najwyższego punktu trasy oraz różnica przewyższeń na każdej trasie i ich sumę weryfikacja: Oddział „Ziemia Wadowicka”

PTTK

regulamin: http://www.msw-pttk.org.pl/odznaki/reg_odznak/pdf/otkje8848.pdf

brązowa – 2 x 8 848 m = 17 696 m

84

Górska Odznaka Kajakowa PTTK

dokumentacja: książeczka Turystycznej Odznaki Kajakowej

wiek: bez limitu

weryfikacja: w Terenowych Referatach Weryfikacyjnych

dyscypliny: kajakarstwo górskie

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/Regulamin_ G%C3%B3rskiej_Odznaki_Kajakowej_PTTK.pdf

ilość stopni: trzy (brązowy, srebrny, złoty)

Kolejowa Odznaka Turystyczna PTTK

wymagania: brązowa – 8 szlaków z wykazu „A”,

wiek: bez limitu

srebrna – 8 szlaków dotychczas nie przepłyniętych z wykazu „A”,

dyscypliny: turystyka kolejowa ilość stopni: trzy (brązowy, srebrny, złoty)

złota – 10 szlaków z wykazu „B”.

85

wymagania: brązowa – 3 wycieczki turystyczne, 1 pomnik techniki, 1 zabytkowy budynek stacyjny, 1 tablica pamiątkowa, 1 skansen/muzeum, 1 przejazd linią nie należącą do PKP, 1 przejazd linią wąskotorową, 1 impreza turystyczna, 1 wycieczka linią nieczynną, 1 przejazd trakcją parową, 1 budowla inżynierska srebrna – 5 wycieczek turystycznych, 2 pomniki techniki, 2 zabytkowe budynki stacyjne, 1 tablica pamiątkowa, 2 skanseny/muzea, 1 pociąg okolicznościowy, 1 przejazd linią nie należącą do PKP, 3 przejazdy linią wąskotorową, 1 przejazd koleją liniową, 2 imprezy turystyczne, 1 wystawa modeli

lub taboru, 1 wycieczka linią nieistniejącą, 3 wycieczki linią nieczynną, 2 przejazdy trakcją parową, 2 budowle inżynierskie złota – 7 wycieczek turystycznych, 3 pomniki techniki, 3 zabytkowe budynki stacyjne, 2 tablice pamiątkowe, 3 skanseny/muzea, 2 pociąg okolicznościowy, 1 przejazd linią nie należącą do PKP, 4 przejazdy linią wąskotorową, 2 przejazdy koleją liniową, 3 imprezy turystyczne, 2 wystawy modeli lub taboru, 2 wycieczki linią nieistniejącą, 5 wycieczek linią nieczynną, 3 przejazdy trakcją parową, 4 budowle inżynierskie dokumentacja: książeczka w dowolnej formie z: datą od-

86

bycia wycieczki, opisem przebiegu trasy oraz zwiedzanych obiektów, długości trasy oraz potwierdzenia terenowego (pieczątki, datowniki, bilety, fotografie)

ilość stopni: cztery (popularny, brązowy, srebrny, złoty)

weryfikacja: Oddział Pracowników Kolejowych PTTK w Poznaniu

brązowa – 10 obiektów,

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/Kolejowa_ Odznaka_Turystyczna_PTTK. pdf

złota – 30 obiektów,

wymagania: popularna – 5 obiektów,

srebrna – 20 obiektów,

dokumentacja: dowolna forma książki wejść jaskiniowych, zawierająca: datę, nazwę i rejon obiektu, opis jaskini oraz potwierdzenie: pieczątka, zdjęcie, bilet wstępu

Odznaka Turystyki Jaskiniowej wiek: bez limitu

weryfikacja: Referat Weryfikacyjny OM PTTK w Warszawie

dyscypliny: turystyka jaskiniowa

87

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/odznakiwszystkie/turytsyka-jaskiniowa. pdf

dokumentacja: dowolna forma kroniki, zawierająca: datę, nazwę obiektu oraz potwierdzenie: pieczątka, zdjęcie, bilet wstępu

Odznaka Krajoznawcza „Szlakiem Pomników Historii w Polsce”

weryfikacja: PTTK

wiek: bez limitu

w

Oddziałach

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/Regulamin_ Ogolnopolskiej_Odznaki_Krajoznawczej_Szlakiem_Pomnikow_Historii_w_Polsce.pdf

dyscypliny: turystyka krajoznawcza ilość stopni: trzy (brązowy, srebrny, złoty) wymagania:

Odznaka Imprez na Orientację

brązowa – 10 obiektów,

wiek: bez limitu

srebrna – 20 obiektów,

dyscypliny: Imprezy na Orientację

złota – 30 obiektów, ilość stopni: 5 kategorii z różną

88

ilością stopni

dokumentacja: OInO

wymagania: punkty – odbyte InO wg. rangi imprezy

książeczka

weryfikacja: regionalne, oddziałowe i klubowe referaty weryfikacyjne – zgodnie z uprawnieniami nadanymi przez KInO ZG PTTK

popularna – 5 pkt mała brązowa – 20 pkt; mała srebrna – 50 pkt; mała złota – 100 pkt

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/regulamin_ odznaki_imprez_na_orientacje.pdf

duża brązowa – 150 pkt; duża srebrna – 200 pkt; duża złota – 250 pkt

Odznaka PTTK Geocaching Polska

za wytrwałość: I stopnia – 100 pkt; II stopnia – 300 pkt; III stopnia – 500 pkt

wiek: bez limitu dla najwytrwalszych: I stopnia – 750 pkt; II stopnia – 1000 pkt; III stopnia – 1500 pkt; IV stopnia – 2500 pkt

dyscypliny: geocaching ilość stopni: cztery (popularny, brązowy, srebrny, złoty)

89

wymagania:

dokumentacja: logi na stronie geocaching.pl

popularna – 100 znalezionych skrytek,

weryfikacja: według logów na stronie geocaching.pl

brązowa – 250 znalezionych skrytek (min. teren 4 województwa) i 10 założonych skrytek (min. 2 różne typy),

regulamin: https://pttk.pl/images/PDF_uchwaly/k17_u311_ z01_20120225.pdf

srebrna – 500 znalezionych skrytek (min. teren 6 województw) i 25 założonych skrytek (min. 4 różne typy w tym 1 event), złota – 1000 znalezionych skrytek (na terenie 16 województw) i 50 założonych skrytek (min. 6 różnych typów w tym 3 eventy i 1 event CITO)

90

91

Na zuchową nutę Już październik tekst: Piotr Smoczyński https://www.youtube.com/watch?v=2ki4iYb8md0

pwd. Julia Ejsmont Hufiec ZHP Puławy Chorągiew Lubelska Przez trzy lata drużynowa 26 Gromady Zuchowej „Bajkowy Las”, członkini Referatu Zuchowego.Aktualnie Namiestniczka Namiestnictwa Harcerskiego i Zuchowego „Północ” Prywatnie studentka drugiego roku „Fizyki Technicznej” na Politechnice Warszawskiej

92

Już październik jest za płotem, przeszedł rano poprzez sad , pomalował liściem złotem , zaczarował cały świat, Ref. Hej-ja! La la la tańczy polkę wiatr w ogrodzie, Hej-ja !La la la wiatr na liściach gra Dziś wesoło świeci słońce , chociaż wczoraj padał deszcz, Skaczą w polu dwa zające , ty też możesz jeśli chcesz Ref. Hej-ja! La la la tańczy polkę wiatr w ogrodzie, Hej-ja !La la la wiatr na liściach gra

93

Zuchmistrz numeru Olgierd Nowak

hm.

Magdalena

Kostecka

drużynowa 6 Kaliskiej Gromady Zuchowej “Ranne Ptaszki”.

Była namiestniczka zuchowa Hufca Kalisz. Członkini ZKK Hufca Kalisz. Członkini Zespołu Zuchowego Wydziały Wsparcia Metodycznego. Zawodowo fizjoterapeutka, terapeutka integracji sensorycznej oraz oligofrenopedagog.

94

MK: Cześć Olgierd. Opowiedz coś o sobie.

do internetowego działania co nie było wcale łatwe

ON: Czuwaj, nazywam się Olgierd Nowak i jestem uczniem 3 klasy technikum na profilu kolejowym oraz od 2 lat drużynowym 8 Gromady Zuchowej „Lisie Bractwo”

MK: Jakbyś mógł spróbować porównać działanie sprzed pandemii a teraz to w jakich elementach pracy z gromada wg Ciebie zaszły największe zmiany?

MK: Wow. To juz trochę działasz. Pandemia pokrzyżowała nam wszystkim plany. Jak się odnalazłeś w tej szalonej rzeczywistości?

ON: Przede wszystkim zwróciliśmy większą uwagę na sprawności indywidualne, w końcu co dzieciaki ma interesować, jeśli nie ich własne zainteresowania. Ale też Zobaczyliśmy na własnej skórze jak łatwe są zwykłe zbiórki w porównaniu do internetowych. Ciągle problemy z połączeniem, przypadkowe wyłączanie się mikrofo-

ON: Przyznaje, pandemia nie jest łatwym okresem dla naszej jednostki. Poza całkowitą zmianą jeśli chodzi o planowanie pracy musieliśmy zejść 95

nu, konieczność wyciszania co głośniejszych zuchów no i oczywiście sprawdzanie wytycznych oraz problemy z frekwencją i utrzymaniem uwagi zuchów na ekranie.

Zbiórki w realu też nie były proste gdyż wytyczne dotyczące spotkań się ciągle zmieniały. Limity osób, organizowanie miejsca spełniającego wymogi. To wszystko przysparzało dodatkowej pracy.

MK: Jak sobie z tym wszystkim poradziłeś?

ON: Najpierw spotkaliśmy się z kadrą mojej jednostki aby dokonać ewaluacji planu pracy, w końcu trudno jest urządzić łowy z łukami, bądź wycieczkę pociągiem przez internet.

Wybraliśmy sprawności które będzie łatwiej przeprowadzić zdalnie oraz rozpisaliśmy brakujące sprawności indywidualne.

MK: A co z wyjazdowymi formami? Biwaki zimowisko czy kolonia?

ON: Wspólnie z namiestnictwem naszego hufca doszliśmy do wniosku, że podejmiemy się „zimowiska on-line”,

nietypowo to fakt ale się udało i realizowaliśmy wówczas sprawność policjanta. Udało nam się nawet spotkać z policjantem przez kamery i zwiedzić zdalnie komisariat, oczywiście to wszystko on-line. Nie było to łatwe, nikt nie miał doświadczenia organizacji takich imprez. Ponadto udało nam się zorganizować półkolonie, gdzie w małych, grupach zdobywaliśmy dzielnie sprawność Jaskiniowca. Było trochę łatwiej bo to już czas wakacji i zachorowań było mniej a całość odbywała się na otwartym terenie bo pogoda sprzyjała.

MK: A jak zareagowali rodzice na tak nietypowe rozwiązanie no i najważniejsze czy zuchom taka forma się spodobała?

ON: Myślę że rodzice docenili to że wychodzimy do dzieci z formą bezpieczną ale zupełnie inną niż e-lekcje. Ponieważ całość opierała się na przygotowanych i dostarczonych przez drużynowych wcześniej materiałach to dzieci z entuzjazmem otwierały kolejne koperty na dany dzień i mimo częstych rozłączeń my-

96

ślę że wyczekiwały z niecierpliwością naszych spotkań.

Poza tym nasze zimowisko to nie były tylko spotkania przed ekranem, ale też zadania które zuchy czasem same a czasem wspólnie z rodziną wykonywały. Był zwiad po najbliższej okolicy, wspólne ćwiczenia fizyczne, zdejmowanie odcisków palców. Nawet zuchy spały w śpiworach. Ale dopiero kiedy wszyscy spotkaliśmy się na półkoloniach to zauważyliśmy jak bardzo nam wszystkim brakowało normalnych zbiórek.

cyjny i tutaj z pomocą przyszła wymiana doświadczeń z innymi jednostkami, rzecz jasna przez Internet. Nie jednokrotnie były chwilę w których przychodziło zwątpienie np.

Kiedy na zbiórkę zapisała się 4 zuchów. Mimo to działaliśmy w dalszym ciągu nie zwalniając tępa. Ba! Skład naszej kadry nawet się powiększył o druhnę Tatianę.

MK: Olgierd, rozmawiamy o zuchach i gromadzie, a jak Ty i Twoja kadra poradziła sobie z sytuacją. Bo to był dla Was na pewno duży stres.

ON: Czas po półkoloniach nie był dla nas końcem akcji letniej, czekały nas półkolonie dla dzieci z okolicy oraz przygotowania do obozu, w tym roku pojechaliśmy w Góry Sowie, więc tak, odpoczęliśmy.

Górski klimat pozwolił nam odetchnąć i nabrać sił.

MK: No to sukcesy, gratuluje. W wakacje odpoczęliście?

Naładowaliście baterie przed nowym rokiem harcerskim?

ON: Jak już wspomniałem, nikt z nas wcześniej nie specjalizował się w organizacji internetowych wydarzeń, a każda zbiórka jako tako takim wydarzeniem była. Na szczęście szkoły również działały zdalnie w związku z czym nie trudne było opanowanie aplikacji typu google meet. Głowiliśmy się bardzo długo wraz z kadrą jak przekazać dzieciom treści w sposób dla nich atrak-

97

98

99

MK: To super. Plany na nowy rok zrobione? Zabezpieczyliście się na wypadek kolejnego lockdownu?

ON: Planujemy między innymi poskromić sprawność kolejarza, co ze względu na moją indywidualna pasję Sprawnosć i kierunek zawodowy, sprawia że będzie to wyjątkowo ambitny cykl z wycieczkami pociągiem i odwiedzinami w biurze PKP, ponadto w planach mamy biwak na zakończenie zbiórek pierwszego miesiąca w nowej harcówce letniej.

MK: No to poważne plany.

Nie pozostaje mi nic innego jak życzyć powodzenia i na koniec. Masz okazje powiedzieć coś do wszystkich Zuchmistrzów w Polsce. Co im możesz poradzić?

ON: Niepowtarzalna okazja w związku z czym chciałbym nam wszystkim życzyć powodzenia w nowym roku harcerskim oraz abyśmy nie musieli wracać do komputerów. Ponadto jeśli jest taka możliwość to chce pozdrowić moją kadrę, druhnę Ole, druhnę Tatianę oraz druha Franka. Bez was 100

- Łyżwiarz

101

Sprawność indywidualna Fotoamator

sam. Katarzyna Waloszczyk Przyboczna 13 Gromady Zuchowej „Cytrynowa Trzynastka”. Swoją przygodę z ZHP rozpoczęła właśnie w tej gromadzie. Chodzi do drugiej klasy liceum o profilu europejskim.

102

103

Sprawność indywidualna Miłośnik Filmu, Kolekcjoner, Dekorator

phm. Julia Grzędowska drużynowa 13 Gromady Zuchowej „Cytrynowa Trzynastka” z Hufca Radomsko, działa w Zespołach Promocji Hufca ZHP Radomsko i Chorągwi Łódzkiej, prywatnie studentka Politechniki Wrocławskiej.

104

105

106

107

108

109

110

111

Z teki metodyka Referat Zuchowy Chorągwi Gdańskiej

hm. Magdalena Kostecka Członek Zespołu Zuchowego Wydziału Wsparcia Metodycznego GK. Namiestnik Zuchowy Hufca ZHP Kalisz Z wykształcenia Fizjoterapeuta, Terapeuta Integracji Sensorycznej oraz oligofrenopedagog.

112

Z czego jesteście dumni?:

Wakacje, wakacje i już po.

Nowy rok harcerski się zaczął więc wracamy z wypraw do domów. A ja troszkę by przywołać, jeszcze świeże, wspomnienia szumu fal, prosto z nad morza, przedstawiam Referat Zuchowy Chorągwi Gdańskiej.

Jesteśmy dumni z zuchmistrzów Chorągwi Gdańskiej, którzy stanęli na głowie, by gromady zuchowe funkcjonowały pomimo obostrzeń i nadal pozwalały zuchom rozwijać kolejne życiowe umiejętności.

Kierowniczka: hm. Kamila Kubista - Hufiec ZHP Tczew

Wasza recepta na pracę w pandemii:

Członkowie referatu: phm.

Agnieszka Hallmann - Hufiec ZHP Gdańsk Wrzeszcz Oliwa

Utrzymywanie kontaktu ze współpracownikami i podopiecznymi – forma dowolna, ale pozwoliła nam przetrwać i utrzymać relacje, które teraz mają szansę się rozwinąć.

Od ilu lat działacie: 3 Referat w liczbach: ile namiestnictw: 5 113

Plany i marzenia na przyszłość tę bliższą i dalszą: W bliższej i dalszej przyszłości stawiamy na współpracę z namiestnikami – zarówno tymi, którzy już działają, jak i zuchmistrzami ze środowisk, w których namiestnictwa jeszcze nie funkcjonują. Aktualnie pracujemy nad Turniejem Antka Cwaniaka, który w tym wyjątkowym, pandemicznym roku będzie organizowany właśnie przez namiestników dla drużynowych i przybocznych, a oni zawiozą tę energię dalej, do swoich zuchów. W dalszej perspektywie pojawia się także organizacja kursu kadry metodycznej we współ-

pracy z Zespołem Wsparcia Metodycznego naszej chorągwi. A co dalej – tajemnica :) My za rok: Za rok planujemy funkcjonować jako środowisko ściśle współpracujących namiestników, do których grona dołączają przedstawiciele kolejnych hufców.

Wasza rada dla drużynowych: Wsłuchujcie się w to co mówią wasze zuchy i w to co sygnalizują bez słów – odpowiednie reagowanie na ich potrzeby sprawi, że wszystkim będzie w gromadzie dobrze.

114

115

Z teki metodyka Porady pracy w pandemii

hm. Agnieszka Kuczyńska Hufiec Białystok Chorągiew Białostocka Kierownik Referatu Zuchowego Chorągwi Białostockiej “Pierwszy Promień”. Wcześniej drużynowa 155 BGZ “Rybki z ferajny” oraz Członkini Komendy 33 BSDHiZ “Jagiellonowie”.

116

Okres pandemii jest czasem trudnym dla nas wszystkich. Minęło już kolejne lato, tym razem udało się, żeby też było harcerskie. Wrzesień to nowy rok, nowe wyzwania i nowe cele, ale czy uda się żebyśmy mogli spędzać ten czas razem w zuchówce, na zwiadach i wyjazdach.

Każdy z nas ma różne poglądy na temat tego czasu, dlatego też mam dla Was kilka porad od drużynowych, którzy w tym okresie pracowali z jednostką.

Pytanie 1.

Pandemia to czas już prawie 2 letniej pracy. Jakie są Twoje odczucia, co było trudne, co sprawiło Ci przyjemność

oraz czy jest to dla Ciebie łatwiejszy okres, czy wolisz wrócić do normalnej pracy?

Czas pracy w pandemii to na pewno nie lada wyzwanie dla całej naszej organizacji. Założę się, że większość z nas - instruktorów, ale też i rodziców naszych podopiecznych nie była świadoma, że potrwa ona tak długo. Zastana sytuacja wymusiła u Nas szybkie dostosowanie się do nowej, tak naprawdę nieznanej nam sytuacji i uruchomić niepokładane ilości kreatywności.

Uważam, że wszyscy mogliśmy poczuć się zagubieni, w końcu harcerstwo przede wszystkim opiera się na budowaniu relacji i więzi między ludźmi oraz wychowaniu ich.

117

Nikt z Nas tak naprawdę nie wiedział, jak to zrobić w tym nowym, “dziwnym” świecie.

Myślę jednak, że podołaliśmy temu zadaniu i odkryliśmy wiele nowych możliwości. To co na pewno mogę uznać za ogromny sukces to poziom szkoleń online w postaci różnorodnych spotkań live i webinarów. Dzięki temu mogliśmy wymieniać się nowymi pomysłami i radami na pracę podczas pandemii, a także rozwijać się w różnych aspektach.

- pwd. Julia Walenciej, drużynowa 4 BGZ “W głowie się nie mieści”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka Muszę przyznać, że o wiele lepiej pracowało mi się przed pandemią. Po wakacyjnej przerwie wchodziliśmy w pewien rytm - co czwartek zbiórka, co jakiś czas wyjazd, w ferie zimowisko, latem obóz.

Pandemia początkowo zupełnie unieważniła nasz plan pracy, musieliśmy go zaktualizować, przemyśleć na nowo.

Momentami brak częstych spotkań z zuchami był nieco demotywujący - nie widzieliśmy efektów naszych działań, ich rozwoju. Z pandemii wynikło jednak również coś dobre-

go. Wcześniej zawsze byłam zdania, że harcerstwo to nie tylko siedzenie w pomieszczeniu i robienie wszystkiego w teorii, w wyobraźni. Trzymałam się tego, ale raczej na wyjazdach - rozpalaliśmy z zuchami ogniska, gotowaliśmy na nich, nawet zbudowaliśmy krzesło. Ale na typowej zbiórce zostawaliśmy w zuchówce. Po zakończonej będziemy starali się jak najczęściej korzystać ze zbiórek na świeżym powietrzu i zrobić coś „prawdziwego”.

- pwd. Katarzyna Kamińska, drużynowa 60 GZ „To Tajemnica”, Hufiec ZHP Suwałki im.

Tadeusza Lutostańskiego, ZHP Chorągiew Białostocka Do tej pory pandemia była moim największym wyzwaniem w całej mojej drodze harcerskiej. Był to bardzo ciężki czas dla każdego, bo bardzo szybko musieliśmy się przystosować do ówczesnej sytuacji. Najtrudniejsze było przestawienie się na zbiórki online.

Frekwencja była bardzo słaba, a sama zbiórka szła bardzo opornie przez ciągłe problemy z komunikacją internetową.

Pamiętam jak robienie kartek świątecznych zajęło nam 50 minut... Kiedy czas pandemii 118

pozwolił na spotkania, miałam nadzieję na to, że będziemy mogli zobaczyć się stacjonarnie. Niestety w tym przypadku mieliśmy kolejną przeszkodę zbiórki mogły odbywać się na podwórku oraz w 10-osobowych grupach, co w przypadku gromady zuchowej, która działa w większej ilości osób, było nierealne. Czas pandemii zdemotywował bardzo wiele osób - w tym mnie, dlatego ciężko określić działalność w ostatnim roku pozytywnie. Najlepszymi momentami były spotkania z zuchami, które mimo tak trudnego czasu wciąż chciały działać i chętnie pojechały na kolonię zuchową.

Powrót do normalnych zbiórek byłby idealnym momentem na nadrobienie wielu rzeczy, min. obrzędowości gromady, która została zaniedbana.

Miejmy nadzieję, że nadchodzący rok będzie mniej problematyczny, niż poprzednie.

- pwd. Martyna Haraburda, drużynowa 6 AGZ „Rozbrykane Tygryski”, Hufcu ZHP Augustów, ZHP Chorągwi Białostocka

wadzić zdalne spotkania dla młodych uczestników tak, aby były atrakcyjne. Po spotkaniu z rodzicami postanowiliśmy skupić się na indywidualnej pracy dzieci. Członkowie jednostki wybierały i realizowały sprawności indywidualne oraz pracowały z Gwiazdkami Zuchowymi, a wykonane prace przesyłali kadrze. Zbiórkę zorganizowaliśmy wówczas tylko na zakończenie roku. Od października organizowaliśmy regularne spotkania online. Początkowo ciężko było zachęcić zuchy do uczestnictwa, natomiast z biegiem czasu jednak przywykliśmy do nowych warunków, dzieci częściej brały w nich udział, a nam jako kadrze coraz łatwiej przychodziło przygotowywanie takich spotkać, były również bardziej ciekawe niż na początku. Myślę, że zaangażowanie wszystkich pozwoliło nam przetrwać ten trudny czas, ale odetchniemy z ulgą, jeśli nowy rok będzie w pełni stacjonarny i pozwoli nam nadrobić okres pandemii.

- pwd. Zofia Kondraciuk, drużynowa 155 BGZ “Rybki z ferajny”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka

Gdy w marcu ubiegłego roku mieliśmy rozpocząć pracę zdalną byłam przerażona, nie miałam pojęcia jak pro119

Pytanie 2.

Formy pracy - czy w okresie ograniczenia pracy stacjonarnej Twoja jednostka pracowała zdalnie? Jakie formy wykorzystaliście, co udało Wam się zrealizować?

Od początku pandemii nie prowadziłam zbiórek w formie online np. na platformie zoom.

Było to spowodowane wieloma czynnikami, ale przede wszystkim czułabym się bardzo niekomfortowo, a po drugie po tylu godzinach dziennie spędzonych przed komputerem na zajęciach, zarówno ja jak i moje zuchy po porostu miałyby serdecznie dość. Postawiłam na działanie dwutorowe. Po pierwsze byłam w stałym kontakcie z rodzicami i na początku przedstawiłam nasze pomysły dotyczące pracy w formie zdalnej. Działaliśmy głównie przez fanpage naszej gromady na Facebooku. Wrzucaliśmy filmiki z majsterkami, czytałam zuchom bajki na dobranoc, zrobiłam też babeczki świąteczne w formie prezentu na 6 grudnia. Dzięki tym działaniom zuchy mogły zobaczyć mnie jako drużynową i poczuć, że o nich nie zapomniałam. Część

z tych działań spotkała się z entuzjazmem, zuchy przysyłały zdjęcia przedstawiające efekty majsterek. Działaliśmy też mniej publicznie, wysyłaliśmy karty próby na sprawności indywidualne oraz gwiazdki zuchowe. Proponowaliśmy różne zadanie między zbiórkowe. Nieocenioną role w pracy zdalnej odegrali rodzice, którzy byli pośrednikami i motywatorami wszystkich działań naszych zuchów.

- phm. Małgorzata Kolasa, drużynowa 29 ŚGZ ,,Leśni tropiciele”, Hufiec Świdnica, ZHP Chorągiew Dolnośląska Podczas zbiórek zdalnych realizowaliśmy cykle sprawnościowe według planu pracy.

Najbardziej udany okazał się cykl Tancerz/Tancerka. Zajęcia były łatwe do zorganizowania, wykonywaliśmy plakaty, oglądaliśmy pokazy taneczne, tworzyliśmy własne układy i tańczyliśmy wspólnie. Podczas tego cyklu udowodniliśmy sobie, że wszystkie formy pracy są możliwe do realizacji zdalnej. Wyszukiwaliśmy różne Quizy, filmiki, żeby przyciągnąć uwagę naszych zuchów i przekazać im wiedzę. Najtrudniejsze do zorganizowania były majster120

pandemii.

ki, ale dzięki pomocy rodziców i to mogliśmy wykonać.

- pwd. Zofia Kondraciuk, drużynowa 155 BGZ “Rybki z ferajny”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka

Myślę, że naszym największym osiągnięciem w czasie pandemii jest udział w akcji “5 telefonów do...” organizowanej przez Hufiec ZHP Białystok, która polegała na wykonaniu w każdym tygodniu 5 telefonów do bliskich. Jako kadra gromady przygotowaliśmy też towarzyszący konkurs na najpiękniejsze drzewo genealogiczne. Dzięki temu zuchy połączyły przyjemne z pożytecznym i utrzymując kontakty ze swoją dalszą i bliższą rodziną zapoznawały się z jej historią. Ważnym dla nas momentem były również zimowe półkolonie, które zorganizowaliśmy przy pomocy kadry naszego szczepu. Był to moment, gdzie po długiej rozłące mogliśmy znów się spotkać, przypomnieć sobie nasze zuchowe zwyczaje oraz oderwać się odrobinę od codziennego, pandemicznego życia i przenieść się w świat bajek.

- pwd. Julia Walenciej, drużynowa 4 BGZ “W głowie się nie mieści”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka

Zbiórki odbywały się przy pomocy Skype’a, ale jej większość spędziliśmy chyba na rozwiązywaniu problemów technicznych, niż na rzeczywistej rozmowie i zadaniach.

Sprawdził się system wysyłania rodzicom zadań, które zuchy mają zrealizować. Były to głównie prace plastyczne, ale również akcje sprzątania świata czy spacer w poszukiwaniu zwiastunów wiosny.

Zaangażowaliśmy się również w akcję #oflagujsie i hufcowe jasełka, które powstały z nagranych w domach filmików.

Jak tylko stało się to możliwe, wróciliśmy do zbiórek „na żywo”, które dopełnialiśmy wspomnianymi już zadaniami.

- pwd. Katarzyna Kamińska, drużynowa 60 GZ „To Tajemnica”, Hufiec ZHP Suwałki im.

Tadeusza Lutostańskiego, ZHP Chorągiew Białostocka Pytanie 3.

W czasie, gdy nie mogłam pracować z gromadą stacjonarnie, nasze zbiórki odbywały

Wasze największe osiągnięcia zrealizowane w czasie 121

się online oraz pracowaliśmy zadaniowo między zbiórkami.

W zasadzie wszystkie formy pracy z zuchami dało się realizować, ale skupię się na tych, które dominowały. Początkowo było dużo gier, które realizowaliśmy zdalnie. Były gawędy w formie krótkich filmów, historii czy opowieści dostępnych w sieci. Później, podczas regularnych zbiórek zdalnych były to już gawędy opowiadane przeze mnie, były pląsy i majsterka. Nie brakowało piosenek. Oczywiście zbiórkę zaczynaliśmy i kończyliśmy obrzędowo. Iskierkę można przecież mrugnąć, pomachać czy „rzucić i złapać” zdalnie.

A ile przy tym radości! Nowe możliwości, jakimi są platforma komunikacyjna ze zdalnym pulpitem oraz nowoczesne programy komputerowe, pozwalały na rysunki i zabawy z ich wykorzystaniem. Zauważam duży rozwój u dzieci w tej dziedzinie. Tu nie sposób nie docenić moich przybocznych, którzy nowinki technologiczne znają lepiej ode mnie i byli dla mnie dużym wsparciem, za co im serdecznie dziękuję.

Jeśli chodzi o zadania dodatkowe to były one najczęściej związane z podjętym przez gromadę wyzwaniem, jakim

było zdobycie Brązowej Odznaki Słoneczka - propozycji programowej Referatu Zuchowego ZHP Chorągwi Białostockiej oraz realizacja dwóch zadań projektowych: czytania poezji patriotycznej i troski o miejsca pamięci narodowej oraz mogił poległych w walkach o niepodległość naszej Ojczyzny i przedstawienia bożonarodzeniowego, pt.: „ Bajkowe jasełka”. Jestem niezmiernie dumna z mojej gromady, że wszystko udało się zrealizować. Szczególnie cieszę się z jasełek, ponieważ udało się nam zachęcić do współdziałania przy realizacji tego projektu inne gromady oraz harcerzy naszego suwalskiego hufca włącznie z druhną komendant. Efekty można zobaczyć pod linkiem https://m. youtube.com/watch?v=nNWiBufUMOs . Najważniejsze, że rok harcerski mogliśmy podsumować, mimo wciąż trwających obostrzeń związanych z pandemią, wyjeżdżając na kolonię zuchową na naszą ulubioną stanicę „Garbaś”.

- pwd. Anna Maria Gawlińska, drużynowa 6 Gromady Zuchowej „ Przyjaciele”, Hufiec ZHP Suwałki im.

Tadeusza Lutostańskiego, ZHP Chorągiew Białostocka 122

Dla mnie organizacja obozu, zimowiska czy rajdu nigdy nie była osiągnieciem, a naturalną rzeczą wpisującą się w działanie gromady zuchowej. Moje myślenie uległo jednak trochę zmianie i jako największe osiągnięcie wskazałabym właśnie zorganizowanie obozu 2021.

Przede wszystkim dlatego, że pojechała na niego prawie cała gromada, prawie 20 zuchów.

Po pracy zdalnej jest to rzecz, która mnie po prostu bardzo cieszy. Wiemy jak trudno było wrócić w pełnych składach osobowych do działalności stacjonarnej, jak mocno nasza organizacja straciła na liczebności. Wspomniany obóz pokazał mi, że moje starania, choć czasami marne, podczas pracy zdalnej przyniosły efekty.

- phm. Małgorzata Kolasa, drużynowa 29 ŚGZ ,,Leśni tropiciele”, Hufiec Świdnica, ZHP Chorągiew Dolnośląska

minionym roku kalendarzowym nie mogło się odbyć w formie stacjonarnej. Świętowaliśmy przez Internet, jednak było to zupełnie coś innego niż do tej pory. Urodziny miały przyjąć formę wyjazdu na dwudniową wycieczkę połączoną z uroczystościami.

- phm. Patrycja Pabiś, drużynowa 30 BGZ “Małe co niego”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka Zdecydowanie zwykły biwak.

Ostatni na jakim byliśmy gromadą to był Dzień Myśli Braterskiej 2020 organizowany przez nasz Hufiec Augustów. Brakuje nam spotkania się we własnym gronie i spędzenia czasu.

Mamy nadzieję, że jak najszybciej będziemy mogli zorganizować takie wydarzenie.

- pwd. Martyna Haraburda, drużynowa 6 AGZ “Rozbrykane Tygryski, Hufiec ZHP Augustów, ZHP Chorągiew Białostocka

Pytanie 4.

Tak, bardzo nam zależało na wspólnym biwaku z drużyną harcerską do której przekazujemy zuchy. Chcemy, aby nasze zuchy poznały harcerzy, nawiązały jakąś nić porozumienia. Nigdy nie wiadomo co los przyniesie, a może akurat zuchy poznają swojego

Czy była inicjatywa, która została odwołana przez pandemię, a bardzo Wam na niej zależało? Jeśli tak to jaka?

31 marca nasza gromada obchodzi urodziny, co roku jest to spore wydarzenie, które w 123

przyszłego zastępowego albo opiekuna na stopień. Jako kadra gromady integrujemy się z kadrami innych jednostek, dlatego uważam, że nasi podopieczni nie powinni być gorsi.

- dh. Joanna Tałałaj, drużynowa 5 GZ “Dobre Duszki” Hufiec „Biebrzański” w Grajewie, ZHP Chorągiew Białostocka Pytanie 5.

Czy planując pracę jednostki na kolejny rok uwzględniłaś ewentualne kolejne obostrzenia i ograniczeniadziałaniastacjonarnego?

Planowane na nowy rok harcerski zadania myślę, że da się zrealizować w każdej formie, tym bardziej, że mamy już sporo doświadczenia w pracy zdalnej naszej gromady. Ciągle szukam inspiracji i nowych pomysłów. Szukam propozycji programowych, również takich, które można z powodzeniem zrealizować online, nawet gdy nie będzie obostrzeń.

Ciekawi nas zorganizowanie nocki zdalnej, możemy wtedy zaangażować całe rodziny, a wśród rodzeństwa przeprowadzić nawet nabór do gromady.

- pwd. Anna Maria Gawlińska, drużynowa 6 Gromady Zuchowej „Przyjacie-

le”, Hufiec ZHP Suwałki im.

Tadeusza Lutostańskiego, ZHP Chorągiew Białostocka Tak, myślę, że powinniśmy być na to przygotowani. W pierwszej kolejności będę planowała by jak najwięcej spotkań odbywało się na świeżym powietrzu. Dla mnie praca online jest ostatecznością, gdyż nie potrafimy budować i zacieśniać relacji przez ekrany komputerów, tak mocno jak robimy to na żywo.

- pwd. Julia Walenciej, drużynowa 4 BGZ “W głowie się nie mieści”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka Pytanie 6.

Jakie miałaś odczucia po kilkumiesięcznej pracy online?

Czy udało Ci się z nimi poradzić?

Było mi bardzo ciężko. Na początku roku 2019/2020 gdy przejmowałam jednostkę w mojej gromadzie miałam prawie 20 zuchów, po zbiórkach online na które łączyły się 3-4 zuchy często wyłączałam komputer i podłamywałam się. Byłam na siebie bardzo zła, obwiniałam się, że to moja wina, że tyle dzieci odeszło z gromady. Wmawiałam sobie, 124

że jedną z najstarszych gromad w moim hufcu ściągnęłam na dno. Miałam też dość tego, że inni mówili mi co mam zrobić na zbiórkach, aby gromada jakoś się trzymała wiedząc, że te osoby ani nie znają się na pracy z zuchami, ani nie prowadzą zbiórek, ani nie wiedzą jak w rzeczywistości wygląda praca w pandemicznych warunkach. Dodatkowo zaczęłam być ignorowana przez większość rodziców moich zuchów - nie dostawałam żadnej informacji czy dziecko pojawi się na zbiórce. Zadając im różne pytania związane z pracą gromady to o odpowiedzi mogłam jedynie sobie pomarzyć… Niestety ta cała negatywna energia w pewnym stopniu wpływała na moją pracę z zuchami. O wszystkich moich przemyśleniach podzieliłam się z moją przyboczną, która wykazała się wyrozumiałością i dojrzałością mimo bycia młodziutką osobą, z namiestniczką zuchową mojego hufca oraz z komendantką mojego szczepu. Dzięki poświęceniu ich czasu problemy mamy już za sobą i jest definitywnie lepiej niż w ubiegłym roku.

- dh. Joanna Tałałaj, drużynowa 5 GZ “Dobre Duszki” Hu-

fiec „Biebrzański” w Grajewie, ZHP Chorągiew Białostocka Moje odczucia po pracy zdalnej są bardzo negatywne.

Ciężko jest prowadzić zbiórkę online, a dziecku nie jest łatwo z niej coś wyciągnąć. Prowadzenie takiej zbiórki można porównać do „syzyfowej pracy”. Myślę, że ciężko jest stwierdzić, że udało mi się poradzić z moimi negatywnymi uczuciami pracy zdalnej. Żyjemy w niepewności sposobu prowadzenia zbiorek, bądź nawet naszej edukacji. Myślę, że działanie online odcisnęło piętno u każdego, a informacja o ponownej działalności zdalnej nie cieszyłaby się aprobatą.

- pwd. Martyna Haraburda, drużynowa 6 AGZ “Rozbrykane Tygryski, Hufiec ZHP Augustów, ZHP Chorągiew Białostocka Chyba takim największym przeświadczeniem, z którym wyszłam po pracy online było to, że jest to bardzo trudne zadanie, szczególnie w przypadku metodyki zuchowej. Myślę, że lata doświadczenia na funkcji drużynowego wcale nie sprawiają, że jest łatwiej.

Bardzo frustrowało mnie, że moje starania, przygotowane rzeczy spotykają się ze sła125

bym odbiorem ze strony rodziców i zuchów. Zdałam sobie jednak sprawę, że na to już nie mam wpływu, będzie co będzie. Jeśli ja mogę spojrzeć w lustro i powiedzieć, że zrobiłam wszystko co było w mojej mocy, żeby choć w jakimś stopniu sprawić, że praca zdalna gromady miała ręce i nogi to widocznie więcej się nie dało i chyba to był klucz do radzenia sobie z tą sytuacją.

Robić swoje i czekać na efekty.

- phm. Małgorzata Kolasa, drużynowa 29 ŚGZ ,,Leśni tropiciele”, Hufiec Świdnica, ZHP Chorągiew Dolnośląska

- phm. Patrycja Pabiś, drużynowa 30 BGZ “Małe co niego”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka Pytanie 7.

Twoje złote rady dla drużynowych.

Po pierwsze: dobra komunikacja z rodzicami zuchów. Nie tylko przekaz informacji, ale też wspólna radość z sukcesów małych i dużych naszych podopiecznych. Dla rodziców, każdy postęp w rozwoju dziecka to przeogromna radość.

Dobrze jest to dostrzegać i podkreślać. Dostrzegać talenty dzieci. Mówić o nich rodzicom, podkreślać indywidualność dziecka, niepowtarzalność i to, co wnosi do gromady swoimi talentami. To motywuje rodziców do współpracy.

Po drugie: ciekawy program.

Nawet czasami trudna tematyka, przekazana w sposób dostosowany do percepcji dzieci w wieku zuchowym, jest wspaniałą przygodą. To szczególnie dało się zauważyć podczas naszej kolonii pod nazwą: „Etnozuch”.

Po trzecie: traktowanie dzieci poważnie - nieinfantylizowanie. Dziecko zasługuje na wysłuchanie i wzięcie jego

Mam bardzo mieszane uczucia, ponieważ wiem, że jako drużynowa poradziłam sobie dobrze z okresem pandemii, jednostka nie straciła dużej ilości członków, praca nie była zawieszona ani przez moment, zuchy i rodzice byli bardzo zadowoleni, że „coś się dzieje”.

Wydaje mi się, że jako gromada byliśmy widoczni na tle innych jednostek. Jednak żałuję, że nie udało nam się zrealizować sporej ilości zaplanowanych inicjatyw, ponieważ nie wszystko dało się przełożyć na formę zdalną. Mimo wszystko, uważam, że test o nazwie pandemia 2020 wspólnymi siłami zdaliśmy na piątkę z plusem!

126

punktu widzenia pod uwagę.

Po czwarte: otwartość na każde dziecko, te z niepełnosprawnościami i z trudnym zachowaniem. Mimo, że moja gromada nie jest jednostką NS, to mogę ją określić jako integracyjną. I jak to podkreślają rodzice, nazwa naszej gromady: „Przyjaciele” - jest adekwatna.

Są w niej dzieci z autyzmem i mające problemy emocjonalne, ale wspólnie stanowią wspaniałą grupę przyjaciół.

Po piąte: chęci. Nie przekonamy do niczego ani zuchów ani ich rodziców, jeśli sami nie będziemy przekonani, że tak powiem „wkręceni” w przygodę, jaką jest zachowanie.

Drużynowy na prawdę musi być wodzem i przewodnikiem. I wspólnie z gromadą tę przygodę przeżywać.

Po szóste: troska o rozwój duchowy. Jesteśmy jednostką działającą na terenie parafii Bożego Ciała w Suwałkach.

Mamy możliwość rozwijać się również duchowo uczestnicząc w roratach czy drodze krzyżowej, a także Mszach świętych okolicznościowychwspólnie z harcerzami całego hufca. Rozwój duchowy jest oczywiście również akceptowany i chciany przez rodziców, z pełnym poszanowaniem ich praw i przekonań religijnych.

- pwd. Anna Maria Gawlińska, drużynowa 6 Gromady Zuchowej „ Przyjaciele”, Hufiec ZHP Suwałki im.

Tadeusza Lutostańskiego, ZHP Chorągiew Białostocka Szukajcie motywacji – namiestnictwo, referat, Główna Kwatera – wszyscy są, żeby pomóc. Jeśli wy macie z czymś problem, na pewno przynajmniej 10 innych drużynowych też się z tym zmaga.

Wspólna rozmowa i przeanalizowanie pomysłów działają cuda i dają zastrzyk motywacji.

- pwd. Zofia Kondraciuk, drużynowa 155 BGZ “Rybki z ferajny”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka Drogi drużynowy - pamiętaj, że nie jesteś sam! Inni są w podobnej sytuacji, nie bój się prosić o pomoc, szukaj inspiracji, podchodź z dystansem do całej tej pandemicznej sytuacji. Nie zapominaj, że harcerstwo powinno sprawiać radość, więc rób wszystko, by faktycznie tak było. Nie poddawaj się, ale pamiętaj też, że każdy ma prawo do gorszego samopoczucia oraz spadku motywacji - jest to jak najbardziej normalne - pytanie: jak sobie z tym poradzisz?

- phm. Patrycja Pabiś, druży127

nowa 30 BGZ “Małe co niego”, Hufiec ZHP Białystok, ZHP Chorągiew Białostocka

śmy na tyle wielką organizacją, że każdy nawet z drugiego końca Polski może Ci pomóc!

Nie bójcie się prosić o pomoc, nawet jeśli wiecie, że coś jest nie tak. Pandemia jest trudnym dla wszystkich okresem, jedni znoszą go lepiej inni gorzej. Ale jeśli czujecie się bezsilni, macie wrażenie, że się zgubiliście to powiedzcie komuś o tym- przyjacielowi, przełożonemu, namiestnikowi, komuś bliskiemu i zaufanemu. Tłumienie w sobie emocji prędzej czy później może wpłynąć na Was negatywnie.

- dh. Joanna Tałałaj, drużynowa 5 GZ “Dobre Duszki” Hufiec „Biebrzański” w Grajewie, ZHP Chorągiew Białostocka

Ja również byłam drużynową, również pracuję w zespole, ba nawet go prowadzę i czas pandemii nie jest dla mnie łatwy, powiedziałabym nawet, że jest to wyzwanie, którego bez wsparcia bym nie pokonała. Są ze mną drużynowi, członkowie referatu, komenda chorągwi oraz Wy, wy wszyscy, którzy działacie, dzielicie się swoją wiedzą, doświadczeniem i pomysłami.

Droga kadro zuchowa, drużynowa/drużynowy, przyboczny, ale również namiestniku oraz kierowniku – nikt z nas nie jest ideałem, nikt z nas nie jest osobą nie do zdarcia.

Mamy chwile słabsze, gorsze oraz takie, które powodują niechęć. Nie poddawajmy się, jesteśmy w tym razem. Nie wiemy czy nastąpi, nie wiemy kiedy i czy przyjdzie, ale bądźmy przygotowani nawet na powrót pracy zdalnej. Nie zostawajmy z tym sami. Jeste-

Tak jak to każdy mówi - Kiedyś będzie dobrze! A ja chcę powiedzieć, że już jest dobrze, bo postawiony cel – ten którego sami nie wybraliśmy, pokonaliśmy wzorowo. Dla nas pandemia teraz jest tematem naturalnym. Więc działajmy!

128

129

Hydepark ZUCH FUN

130

131

Joanna Zychla

Copyright © 2021 Główna Kwatera ZHP ul. Marii Konopnickiej 6 00-491 Warszawa www.zhp.pl

Korekta: hm. Magdalena Kostecka hm. Agnieszka Kuczyńska phm. Izabela Pyszka-Walczak pwd. Julia Białasik

Redaktor Naczelny: hm. Michał Działowski HR

Opracowanie graficzne: pwd. Julia Białasik

Redakcja: hm. Anna Buksa hm. Lucyna Czechowska hm. Magdalena Kostecka hm. Agnieszka Kuczyńska hm. Kinga Żydek phm. Julia Grzędowska phm. Agnieszka Hallmann phm. Małgorzata Kolasa HR phm. Mikołaj Zawiślak HR pwd. Julia Białasik pwd. Łukasz Kostecki pwd. Karol Przyrowski sam. Katarzyna Waloszczyk Joanna Zychla

Fotografie i grafiki: https://pixabay.com/pl/ https://www.freepik.com/ https://stock.adobe.com/pl/ https://gkzhp.sharepoint.com/ sites/stock https://unsplash.com/ https://www.canva.com/

132