28
Timire
Im Leabharlann dom Seán de Fréine
Fo Stiùir a Faire Màiri Nic Gumaraid
Leaganacha Gaeilge le Liam Prút Coiscéim 310 lch €12
Leabhar breá téagartha, idir ábhar, chaighdeán filíochta, agus mhéid, atá sa leabhar seo, imleabhar ina bhfuil mórchuid de shaothar an fhile mór-le-rá ó Eilean Leodhais in Inse Gall na hAlban. Tá Màiri Nic Gumaraid ar fhilí móra na hAlban, in aon cheann de na trí theanga ina scríobhtar saothar cruthaitheach na tíre sin i láthair na huaire. Stíl díreach neamhchasta atá aici, agus ní bheidh sé ródheacair ar Ghaeilgeoir riar mhaith dá
bhfuil le rá aici ina cuid dánta Gàidhlig a thuiscint gan mórán stró, fiú mura bhfuil acu ach Gaeilge. Is ionann le ceacht fiúntach Gàidhlig na haistriúcháin atá déanta ag Liam Prút, ach an dá leagan de na dánta a léamh i dteannta a chéile. Tá Liam chomh cúramach dílis sin do fhriotal na mbunleaganacha nach dtagann sé riamh idir an bunúdar agus an léitheoir ach ar éigean. Sampla anmhaith de ealaín an aistritheora atá ina chuid oibre. Tá trí phríomhthéama san chnuasach seo a dtuigfidh daoine dóibh: dílseacht dúchais, dílseacht teanga, dílseacht tíre. Is spéisiúil an cur síos a dhéanann an file ar imeachtaí atá cosúil lena chéile agus difriúil san am céanna i nGàidhealtacht na hAlban agus i nGaeltacht na hÉireann: mar shampla, a tuismitheoirí ‘Gach tráthnóna…/ Cois na gríosaí i ndeireadh lae/ Ag gabháil don Leabhar / I gcomhlíonadh Fheart an Tiarna’, ar nós a gcomhionann in Éirinn ag ghabáil ag an tráth céanna don Phaidrín. Nó an tuairisc a thugann sí ar latha buain na mòna (lá bainte na móna). Dearann sí pictiúirí intinne atá soiléir maidir le háiteanna agus le mothúcháin a chur in iúl le héifeacht agus le heacnamaíocht focal. Agus baineann cuid dá bhfuil le rá aici le fadhbanna atá in Éirinn chomh maith: ‘Tá cuimhne agam ar bhean’ ar sise, ‘a thugadh siúcra (siúcair) do leanbh a labhraíodh sa Bhéarla / seachas sa Ghàidhlig.’ An t-aon rud amháin breise ba mhaith liom a fheiceáil ar an leabhar fónta seo ná réamhrá le Liam a thabharfadh eolas níos mó ar an fhile don léitheoir nár chas ar shaothar Nic Gumaraid cheana. Tá seanaithne aige ar a saothar. Ba chóir go mbeadh tuilleadh aithne uirthi abhus.
