5. Van duurzame tegenhegemonie naar duurzame hegemonie 1. Er is geen blauwdruk voor een duurzame hegemonie. Geen idee hoe een duurzame hegemonie of een duurzame samenleving er concreet zal uitzien. Er is namelijk geen blauwdruk en er één proberen uit te werken is zinloos. Elke poging tot blauwdruk is gedoemd te falen. Niemand heeft ooit een blauwdruk voor de huidige hegemonie of samenleving geschreven en er is nog nooit één hegemonie geweest die op voorhand was neergepend en vervolgens werd gerealiseerd. Geen enkele ideologische, filosofische of religieuze blauwdruk voor de toekomst heeft de confrontatie met de realiteit overleefd. Niet één is ooit gematerialiseerd. Blauwdrukken zijn zoals luchtkastelen: het kan een nuttig middel lijken om ons op weg te helpen en een richting aan te reiken maar het doel zelf zal niet worden bereikt. Zoals wel vaker is de weg ernaartoe belangrijker dan de bestemming. Veel meer dan enkele algemene ideeën poneren over het uitzicht van een duurzame hegemonie, kunnen we niet doen. Niemand weet van tevoren hoe de zaken zullen verlopen.
2. In een duurzame hegemonie denken we automatisch duurzaam. Wat initieel een bewuste keuzeoefening is (nadenken hoe wij als individuen, sociale organisaties en instituten iets zo duurzaam mogelijk kunnen doen), wordt na verloop van tijd automatisme. De duurzame keuze is dan niet langer iets waarover we moeten nadenken maar iets waar we van nature voor kiezen. Een evidentie. De normale manier van denken. Gezond verstand of “common sense”.
52
