10 - DA VINCI
Het muziek gehiem van Leonardo Da Vinci In het geheim was Da Vinci ook een componist die muziekinstrumenten verbeterde, de viola organista ontworpen heeft en componeerde.
Anna van Schouten - We kennen Leonardo da Vinci het best als schilder uit de Florentijnse Republiek, tijdens de Italiaanse Renaissance. Maar wist je dat Leonardo da Vinci naast kunstenaar ook architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver en componist was? Hij was een echte homo universalis, een alleskunner. In het geheim was Da Vinci een componist die muziekinstrumenten verbeterde, de viola organista ontwierp en gecomponeerde.
W
ie was Leonarda Da Vinci eigenlijk? De meesten kennen Da Vinci van het beroemde schilderij Mona Lisa, te vinden in het Louvre in Parijs, en Het Laatste Avondmaal uit het Milanese klooster Santa Maria delle Grazie. Da Vinci was een Italiaanse alleskunner die uitblonk in de creatieve wereld tijdens de Renaissance. Hij onderscheidde zich vooral door zijn wetenschappelijke manier van schilderen: hij onderzocht het menselijk lichaam en de natuur, dat leidde tot een perfecte weergave van de anatomie van de mens. Daarnaast was hij een uitvinder, zo heeft hij prototypes van nieuwe apparaten en machines zoals helikopters en vliegtuigen ontworpen en werkte hij aan ontwerpen van muziekinstruEINDELOOS JAARGANG 25, NR. 1
menten. Hij overleed in de Franse stad Amboise en ligt begraven in de kapel van St. Hubertus in het kasteel van Amboise. Hier heeft hij zijn laatste drie jaar doorgebracht en de Mona Lisa geschilderd. Van Da Vinci’s muzikaliteit is weinig bekend. Een paar keer sprak Da Vinci over muziek: ‘Muziek is de zuster van de schilderkunst. Harmonie ontstaat door geproportioneerde stemmen die op hetzelfde moment klinken en die gedwongen worden op verschillende tijdstippen tot leven te komen en weg te sterven. De tijd is als het ware de omtrek van de stemmen die de harmonie vormen, op dezelfde manier als de lijnen die omtrek van ledematen vormen waaruit de menselijke schoonheid voortkomt.’ Giorgio Vasari benoemt in zijn boek Vite uit 1550 hoe Da Vinci zijn tijd investeerde in de
muziekindustrie en de studie daarvan: ‘Van nature met een hoogst verheven geest begiftigd en vol gratie kon Da Vinci zang en begeleiding op een goddelijke wijze improviseren.’ Naast zingen bespeelde Da Vinci ook de lira da braccio, een gitaarvormig instrument met zeven tot twaalf snaren dat een geliefd instrument was van dichtersmuzikanten in de Renaissance, en ook de lier. Maar de meeste invloed die hij op de muziekindustrie heeft gehad is toch het verbeteren van oude instrumenten en bedenken van nieuwe instrumenten. Hij bedacht een oplossing voor het verbeteren van een trommel waarmee je het vel van een trommel met een hand kan verstemmen. Daarnaast kwam Da Vinci in 1488 met de viola organista, ook wel vioolorgel of geigenwerk genoemd.
