Editie 36. Maart/april/mei 2021

Editie 36, maart/april/mei 2021

LIFE

ESPECIAL Nederlandstalig magazine over het leven in Spanje

De kastelen van Jaén

Koning, keizer, admiraal

Macho’s & homo’s heden en verleden

De rozemarijnroute

Vrouwen en sinaasappels Moderne Andalusische keuken

G E Z O C H T:

ERVAREN

TELEMARKETEERS

NU BELLEN,

MAANDAG AAN HET WERK!

Pak Je Kans!

Company Deal, met vestigingen in Den Haag en Fuengirola, is voor ons Spaanse kantoor per direct op zoek naar salestoppers met doorzettingsvermogen.

We bellen op diverse Nederlandse campagnes, waaronder: * Werving donateurs goede doelen. * Afspraken maken voor accountmanagers. * Verkoop abonnementen juridische dienstverlening. * Besparing energie en TV/internet.

We werken uitsluitend met autonomo’s, ofwel ZZP-ers. Je runt dus je eigen bedrijf, binnen ons bedrijf. Nog geen autonomo of ZZP-er?

Wij begeleiden je van A tot Z met het opstarten van je eigen bedrijf. Dit klinkt misschien spannend, maar dat valt erg mee en is snel geregeld. Het voordeel van zelfstandig zijn is dat je veel vrijheid hebt en we je een hogere vergoeding per uur en per contract kunnen betalen dan in loondienst.

Training “on the Job”, na het inwerktraject is er mogelijkheid tot thuiswerken.

Interesse? Vragen?

Bel Freddy: +34 622 817 627 voor al je antwoorden en scoor die baan!

www.companydeal.nl info@companydeal.nl

COLOFON

EDITORIAL

ESPECIAL LIFE TEAM Joyce van Ombergen-Jong Marcel Boers Marion Hoogwegt Maybritte van Blijderveen Nazli van den Kieboom Ronald Dorlas Sander Klomp Susanna Verboon Suzanne van Nunen Taco te Gussinklo

PUBLISHERS Marjan Schut (commercial director) sales@especial-life.com +34 680 674 188 Maria Kupers (creative director) maria@especial-life.com ADVERTENTIES sales@especial-life.com ESpecial Life is een tweemaandelijks GRATIS magazine dat ook online gepubliceerd wordt: especial-life.com

En opnieuw lag het magazine klaar voor de drukker en greep de overheid in, deze keer door de gemeentegrenzen op slot te doen. Na overleg met de adverteerders, die het mogelijk maken dat je ESpecial Life gratis kunt lezen, hebben we besloten dit jaar driemaandelijkse edities uit te brengen. Dat geeft wat meer speelruimte, zowel voor de bedrijven als voor ons.

We hebben weer een paar mooie verhalen verzameld.

Om te beginnen een absolute aanrader zodra de provinciegrenzen weer open zijn: een kastelenroute in Jaén. Daarin ook uitgebreid aandacht voor de oorlog met de legers van Napoleon, een wat onbekender deel van de geschiedenis van Andalusië. Suzanne van Nunen ging de bergen in en vond een prachtige route in het gebied achter de bekende La Concha.

Naar aanleiding van een artikel in de krant over een gevangenis in Huelva dook Maria in de geschiedenis van de rechten van homoseksuelen in Spanje. En toen bleek zowaar dat we in de provincie Málaga ook toen al anders dan de rest van Spanje waren.

Ook Susanne Verboon dook in de geschiedenis, in haar artikel lees je alles over het harde werk dat vrouwen op het land verrichtten.

Natuurlijk hebben we weer goede wijntips van Ronald Dorlas en onze vertrouwde columnisten vertellen over hun belevenissen en vakgebied. Marion Hoogwegt zocht de grenzen van Andalusië op voor lekkere moderne maaltijden. De traditionele keuken is een inspiratiebron voor veel nieuwe chef-koks.

En terwijl je dit allemaal op je gemak gaat lezen, zijn wij alweer druk bezig met de volgende editie. In juni hebben we een extra dikke zomereditie, vol leuke activiteiten in ons geliefde Andalusië.

Heeft u vragen, suggesties of tips? Mail ons! info@especial-life.com Free bi-monthly Dutch magazine. Also published online: especial-life.com.

If you have any questions or suggestions, mail us! info@especial-life.com Alle rechten voorbehouden ©2014-2021 Foto cover: Castillo Baños de Encina Maria Kupers

Marjan & Maria ES Life 3

Cathelijne de Vilder: interior designer bij Acoola Decor

Showroom: Carril de Picaza 30, San Pedro (Marbella) www.acoola.eu | info@acoola.eu | +34 951 162 542

BOTANISCH BEHANG De botanische interieur trend is al veel langer thuis in heel veel interieurs. We halen allemaal massaal planten naar binnen om daar een ‘jungle’ te creëren. Het ´buiten naar binnen halen´ is een belangrijk onderdeel van deze trend.

Een goede stap in de richting van je geliefde botanische interieur is je behang keuze. Met behang kun je in één keer het gevoel en de stijl van je interieur veranderen.

Verschillende soorten, kleuren en patronen, botanisch behang is mega divers. Het aanbod is breed, voor ieder wat liefs.

Acoola helpt je graag verder om deze trend ook bij jou thuis te realiseren.

DECOR

INHOUD

LIFESTYLE, GASTRONOMIE & INTERVIEWS 16 Kleurrijk verleden van Torremolinos 22 De sinaasappelvrouwen 38 Wijntje bij de brunch 44 Nieuwerwetse Andalusische keuken NIEUWS & COLUMNS

06

28 Nu huis kopen?

37 Alles gaat anders 43 Echte liefde 47 De blinde hond 49 Business Buzz 53 Grijze golf

22

32 ACTIVITEITEN, NATUUR & CULTUUR 06 Kastelenroute in Jaén 32 De andere kant van La Concha

PRAKTISCH 55 Culturele agenda 57 Overzicht Nederlandstalige ondernemers en hulpverleners

ES Life 5

JAÉN provincie van kastelen & slagvelden

Waar je ook kijkt in de provincie Jaén, je ziet altijd wel érgens een kasteel op een berg staan. Er zijn er meer dan vierhonderd, van sommigen zijn alleen nog wat losse stenen en een halve toren over, anderen zijn deels in hun oude glorie hersteld.

Ze vertellen het verhaal van de vele veldslagen die in dit gebied zijn gevoerd.

Jaén is de natuurlijke doorgang tussen Castilla-La Mancha en Andalusië.

Moren, christenen en Fransen moesten daar langs om hun territorium uit te breiden of te verdedigen. We doken in de geschiedenis en bezochten de meest opvallende en belangrijkste kastelen.

Tekst: Maria Kupers. Foto’s: Ayto Baños de Encina, Maria Kupers.

Met dank aan Antonio Navas Pancorbo & José Cruz.

Iedereen die wel eens de reis naar of van het noorden van Spanje heeft gemaakt is onderweg door het natuurpark Despeñaperros gereden. Een hoge bergketen die een natuurlijke grens tussen Andalusië en Castilla-La Mancha vormt. Ook in vroeger tijden was dit de enige doorgang voor de legers die naar het noorden of naar het zuiden trokken om gebieden te veroveren. Eén van de eerste kastelen op die route is het Castillo Navas de Tolosa. Het kasteel is door de Arabieren gebouwd, als basisplaats voor hun legers in de nabijgelegen bergen. In 1212 trok het leger van Alfonso VIII verder naar het zuiden, met de bedoeling Granada te veroveren op de Arabieren.

De paus bestempelde deze missie als een kruistocht, de soldaten waren christenen van allerlei nationaliteiten die de ‘moslimhonden’ van het Europese continent wilden verdrijven. Volgens de legende is toen de naam Despeñaperros ontstaan, ‘despeñar’ betekent van een grote hoogte vallen en ‘perros’ zijn honden. De Arabieren werden letterlijk van de bergen het ravijn ingegooid.

Het kasteel is tegenwoordig in handen van particulieren, om het te bezoeken kun je een afspraak maken. Ik spreek af met Pilar en José Carlos bij hun restaurant langs de A4, vanaf daar zie je de resten van het kasteel al liggen. Ik stap bij hen in de auto en mijn eerste vraag is natuurlijk waarom zij de eigenaars van een kasteel zijn, wilden ze altijd al koningen zijn? Pilar lacht “helemaal niet! Maar het terrein stond te koop en we besloten dat daar een kans voor ons lag. We vinden het belangrijk dat geschiedenis en natuur behouden blijven. Daarnaast houden we op een Castillo Navas de Tolosa

ES Life 8

deel van het terrein koeien en stieren van het bravo ras.” Terwijl we over de vele hectares rijden valt me op dat er nergens een olijfboom staat, en dat in Jaén! Het landschap is vergelijkbaar met dat in de provincie Cádiz, het mediterrane bos met de typische bomen en losliggende rotsblokken overal. José vertelt dat heel Andalusië er vroeger zo uitzag maar dat men in de provincie Jaén het land makkelijker bewerkbaar heeft gemaakt voor de olijfboomgaarden. Net als dat in andere delen van Andalusië de oude bossen zijn gekapt om plaats te maken voor dennenbomen voor de houtindustrie.

Terwijl Pilar en ik te voet aan de klim omhoog beginnen rijdt José nog een stukje door. Als we vlakbij het kasteel komen zie ik waarom: hij heeft een picknickkleed uitgelegd. Terwijl we genieten van wat tapas en een glaasje wijn vertellen ze over de diverse verhalen die bekend, of verzonnen, zijn over de Batalla de Navas de Tolosa. Zo is er een uitleg gevonden voor het feit dat de Arabieren, die toch ver in de meerderheid waren, toch de strijd verloren. Een herder die op de hand van de christenen was zou hen de weg over de smalle paadjes langs de bergrichels hebben gewezen naar het kamp van de Arabieren. Toen ze daar aankwamen stonden ze meteen bij de tent van de bevelvoerder. Die sneden ze de keel door, er was dus niemand meer die de strijd coördineerde.Van de 125.000 Arabieren kwamen er 90.000 om, van de 70.000 christelijke soldaten hebben er slechts 2.000 het leven gelaten. In latere verhalen is de herder verdwenen, het zou de geest van San Isidro zijn geweest die de christelijke soldaten naar het vijandelijk kamp leidde.

De familie Orellano heeft bewust niets gedaan om het kasteel te restaureren. “Dit is één van de weinige kastelen waar sinds de bouw eeuwen geleden niets aan gebeurd is, alle materialen zijn origineel. We krijgen regelmatig geschiedkundigen op bezoek die juist graag die originaliteit willen bestuderen” vertelt Pilar. Terwijl we uitkijken over de bergen in het noorden en de vlakten in het zuiden, probeer ik me voor te stellen hoe het er hier vroeger was. Het moet een hard leven zijn geweest. In gedachten zie ik soldaten in paniek uit de bergen komen rennen, hopend dat ze in het kasteel een veilige plek om te schuilen vinden. Die plek hebben ze twee dagen gehad, van degenen die het niet gelukt is verder richting Granada te vluchten werd door de christenen de keel doorgesneden.

Langs elke weg een kasteel

De verdedigingslinie van Al-Andalus was behoorlijk uitgebreid. Niet alleen de directe toegang vanuit Castilla-La Mancha werd bewaakt, ook bij alle andere doorgaande wegen naar wat nu de provincies zijn, staan grote kastelen. Troepen die Andalusië al waren binnengedrongen moesten op hun weg naar Granada en Córdoba via Alcalá la Real. De Fortaleza de la Mota is groot, voor een deel gerestaureerd en absoluut een bezoek waard.

Er zijn rondleidingen met een gids maar op het toegangsbewijs staat ook een QR-code voor een audiorondleiding via je eigen mobiele telefoon.

Het fort is in 741 gebouwd en was tot 1341 in handen van de Arabieren. Tot de definitieve overwinning van de christenen woonde iedereen er vreedzaam samen. Er was een rijke cultuur door de uitwisseling van kennis en kunde.

Binnen de verdedigingsmuren waren alle voorzieningen voor de bewoners aanwezig. Uit opgravingen blijkt dat er onder andere een slagerij en bodega waren aangelegd. De verblijven van de soldaten en de opslagruimtes voor wapens zijn grotendeels bewaard gebleven en gerestaureerd.

Toen de christelijke legers kwamen wilden ze geen bloederige slag leveren. Ze kozen voor een slimmere aanpak: ze gooiden wat kadavers in de bron waardoor het water ondrinkbaar werd.

De Arabieren verlieten de vesting om elders in de regio te gaan wonen of zich bij de Arabische legers te voegen.

Zoals de gewoonte was, bouwden de christenen ook hier een kerk op voormalig moslimterrein.

Het leven in het vestingstadje was echter in de loop van de decennia zo rustig geworden dat men zich veilig genoeg voelde om buiten de muren te gaan wonen. Het fort werd alleen nog gebruikt door de militairen en voor de kerk. Uiteindelijk werd ook de kerk in het dorp gebouwd. Tegenwoordig wordt het pand gebruikt voor het vertonen van een interessante video, op drie verschillende schermen tegelijk, van de geschiedenis van de Fortaleza de la Mota. Tussen neus en lippen door wordt daarin vermeld dat de kerk volledig verwoest is door soldaten. Ik herken het uniform uit de Nederlandse geschiedenisboeken en vraag de gids of het inderdaad om Franse soldaten gaat.

Van dat deel van de historie van Andalusië hoor je namelijk vrijel nooit iets. En inderdaad, het waren de Fransen die ook hier in het fort hebben huisgehouden en de kerk in brand hebben gestoken.

Fortaleza de la Mota

ES Life 9

Andalusië nekslag voor Napoleon

Nadat de christelijke legers heel Spanje weer hadden veroverd was de rust wedergekeerd. Maar Spanje is groot en zowel de adel als de kerk wilden hun grondgebied maar al graag uitbreiden. De kastelen in Jaén werden in die tijd vaak ingezet als basis voor de privélegers.

Ondertussen werd er in het paleis van Carlos IV lustig op los gekonkeld, zijn zoon Fernando vond dat zijn vader er een potje van maakte en wilde aan de macht komen. De Secretaris van Staat Manuel Godoy wist iedereen zo te bespelen dat een overeenkomst met de Fransen werd gesloten.

Dat leek een goed plan want in 1805 vochten beide landen nog samen tegen de Britten. Die slag bij Trafalgar werd overigens verloren. Het resultaat was dat er nog tientallen Franse boten bij Cádiz in de havens lagen. Napoleon wilde die boten graag terug en ook graag Spanje in handen krijgen.

Hij deed daarom Carlos IV een voorstel, alle leden van het koninklijk huis zouden kastelen in Frankrijk krijgen om zich even terug te trekken terwijl hij even orde op zaken in het land zou stellen.

Leven als een god in Frankrijk leek Carlos IV wel wat, hij ging akkoord. Al snel werd duidelijk dat de Spanjaarden erin geluisd waren. Napoleon stelde zijn broer Joseph aan als nieuwe koning en het leger trok in 1807 het land in. Het plan was om de Franse schepen weer in handen te krijgen en ook om Portugal, bevriend met Groot-Brittannië, in te lijven. De koninklijke familie had dan wel een onderkomen in Frankrijk maar mocht dat niet verlaten, ze hadden simpelweg huisarrest.

Op 19 juli 1808, bij een temperatuur ver boven de veertig graden, werden de Franse soldaten in de pan gehakt. Volgens de verhalen hebben de Spaanse soldaten onder andere kunnen winnen omdat ze voortdurend van water werden voorzien door de vrouwen uit het dorp Bailén, geen overbodige luxe in de bloedhitte. Er werden 18.000 soldaten gevangengenomen en naar diverse plekken in Spanje gestuurd. Napoleon liet deze gevangenen aan hun lot over, de meesten van hen zijn omgekomen van honger en dorst.

In het Museo de Batalla de Bailén is een uitgebreide tentoonstelling te zien over de slag die daar gevoerd is. Hoewel deze overwinning de internationale reputatie van Napoleon behoorlijk schaadde en het begin van zijn ondergang was, was de strijd daarmee nog niet gestreden. In 1812 weten de Fransen alsnog het hele land te bezetten.

De onafhankelijkheidsoorlog duurde nog tot 1814, in de laatste jaren werden de Spanjaarden bijgestaan door de Britten. Napoleon liet uiteindelijk kroonprins Fernando vrij, die nam de Spaanse troon weer in bezit.

Jaén, kastelen en stad

Ondertussen moesten wel alle Franse soldaten in Spanje te eten en onderdak krijgen. Dat was niet makkelijk in een land waar bewoners zelf amper te eten hadden. Op 2 mei 1808 kwam de bevolking van Madrid in opstand tegen de Franse bezetters.

Die opstand schudde de rest van het land wakker en was het begin van een oorlog tegen de Fransen.

Bij de andere kastelen die ik tijdens deze reis heb bezocht heb ik de beste verhalen gehoord van de lokale mensen, dus ik besluit een vriend in Jaén te vragen om een rondleiding langs de mooiste plekken van de stad. José Cruz neemt me als eerste mee naar een kasteel dat ikzelf absoluut niet had gevonden en dat ook nergens op de lijstjes staat: het Castillo de Otíñar. Er staat echt nergens een aanwijzing of route aangegeven, dit is een kasteel voor de kenners. Het pad naar boven is mooi, zwaar en ligt vol losse stenen. Zodra we boven zijn is duidelijk waarom het kasteel daar staat, het is een perfecte plek om alles en iedereen in de kloof eronder in de gaten te houden.

De slag bij Bailén

Shoppen, eten en monumenten

De Fransen trokken in eerste instantie zonder problemen via Bailén door naar Córdoba en waren van plan vanaf daar naar Sevilla en Cádiz te gaan.

Maar in Córdoba bereikte hen het bericht dat al hun schepen verbrand waren, doorgaan had dus geen zin. Omdat ze net zonder problemen langs Bailén waren getrokken, verwachtten ze niet dat ze op de terugweg op tegenstand zouden stuiten.

ES Life 10

Dat bleek echter wel het geval te zijn. De Spanjaarden hadden in korte tijd een verdedigingslinie opgezet met duizenden ongetrainde maar uiterst gemotiveerde mannen.

Jaén is een compacte stad waar je te voet makkelijk overal kunt komen. We beginnen bij de kathedraal maar die is vanwege de restricties helaas niet open voor bezoekers. Gelukkig is de buitenkant is ook al een feest voor het oog. Het scheelde echter niet veel of de kathedraal had er helemaal niet meer gestaan. In 1937 Jaén gebombardeerd door Duitse vliegtuigen.

De kathedraal is gespaard gebleven om twee redenen: er werden nationalisten (vrienden van Franco en dus van de Duitsers) gevangengehouden en omdat de orgelpijpen in de torens waren gemonteerd. Zo leek het vanuit de lucht of er afweergeschut aanwezig was. Zes jaar na de oorlog werd het orgel weer in gebruik genomen.

Slapen als een prinses

We wandelen op ons gemak door het centrum, het valt me op dat alles perfect onderhouden is en er veel prachtige monumenten staan. Er zijn verschillende mooie pleintjes, doorkijkjes naar binnenplaatsen en het is gezellig druk op de vele terrassen. Op een paar filialen van winkelketens na vind je er voornamelijk unieke winkels. We kunnen hier en daar een kerk binnen en ook de Baños Arabes zijn open voor het publiek. Vanaf het dak heb je een prima uitzicht op de stad en het hoger gelegen kasteel. We bedenken hoeveel zin een bad zal hebben gehad voor de bewoners van het kasteel. Ben je net fris gewassen, moet je de heuvel weer op naar je verblijfplaats…

Het Castillo Santa Catalina bestaat eigenlijk uit drie forten, één daarvan is door de Arabieren gebouwd, de andere twee zijn in de veertiende eeuw door Alfonso III gebouwd. Behalve dat ook hier de christenen en Arabieren een felle strijd hebben gevoerd is het kasteel ook door de Fransen gebruikt. Het coördinatiecentrum van de troepen van Napoleon was daar gevestigd. Je kunt er de verschillende torens bezoeken en ook de oude gevangenis zien waar Spanjaarden aan de muur werden vastgeketend. Toen de Fransen vertrokken bliezen ze grote delen van het kasteel op, alleen de resten van de verblijven zijn nog bewaard gebleven. Als je een stukje voorbij het kasteel loopt, naar het kruis op de punt, heb je een prachtig uitzicht op de stad en de omgeving.

Elk kasteel dat ik bezocht heb was prachtig maar dat van Jaén is nét iets specialer. De helft van het complex is in de jaren zestig van de vorige eeuw namelijk volledig gerestaureerd en ingericht als hotel, één van de Paradors van Spanje. Het schijnt er overigens wel te spoken.

ES Life 11

Castillo de Albanchez de Magina

Als je aan komt rijden vraag je je meteen af hoe men in ’s hemelsnaam een kasteel op zo’n schijnbaar onbereikbare plek heeft kunnen bouwen. De Arabieren bouwden er een fort en de christenen bouwden aan het begin van de veertiende eeuw hun kasteel op de resten daarvan. Al het materiaal moet de ruim vierhonderd traptreden opgesleept zijn. Albanchez is een rustig bergdorpje dat een goed uitgangspunt is voor diverse wandelingen in de Sierra de Castillejos.

Castillo de Baños de Encina Eén van de best bewaarde kastelen uit de tijd van Al-Andalus. Gebouwd in 1120 en de hele buitenkant staat nog helemaal overeind. Eenmaal binnen zie je de resten van de wapenkamers en woonverblijven. De huizen en straatjes rondom het kasteel zijn ook in oude stijl, je waant je eeuwen terug in de tijd.

Castillo de Canena

Dit paleis is in 1538 door Francisco de los Cobos, secretaris van koning Carlos I, gebouwd op de resten van een fort uit de tijd van de Arabieren. In 1931 werd het als monument verklaard en daarna kwam het in handen van de familie Vañó.

De familie gebruikt de naam van het kasteel als merknaam voor hun olijfolie.

Er worden regelmatig culturele activieiten georganiseerd en het is open voor bezoekers.

Overnachten

Als je meerdere dagen in Jaén door wilt brengen is een accommodatie in het centrum ideaal. Wil je Jaén echter als basis voor dagtrips gebruiken is het praktischer aan de rand van de stad te overnachten. Het centrum heeft veel eenrichtingsverkeer, navigatiesystemen hebben nog niet al die straten als dusdanig aangegeven.

Parkeren op straat is lastig en er zijn slechts drie parkeergarages in het centrum.

Afstanden

Málaga-Jaén: 185km Jaén-Bailén: 37km Jaén-Alcalá la Real: 71km Jaén-Navas de Tolosa: 69km

Rondleiding Jaén + kastelen

We hebben deze keer geen officiële gids ingeschakeld maar wél iemand die veel van de geschiedenis weet en ook uitstekend Engels spreekt. Als je ook zo’n rondleiding wilt kun je contact opnemen met José: kekoyeah@gmail.com

Openingstijden

Niet alle websites vermelden actuele openingstijden. Aangezien de regelgeving nogal eens wisselt is het handig vooraf te bellen.

Meer informatie

www.orellanaperdiz.es/ www.tuhistoria.org/lugar/fortaleza-de-la-mota https://museobatalladebailen.es http://castillosyfortalezasdejaen.com http://castillosybatallas.com www.bdelaencinaturismo.com

Nóg meer in de buurt

Deze trip biedt voldoende activiteiten voor 4 á 5 dagen. Als je meer van de omgeving wilt zien: www.especial-life.com/monumentale-stedenubeda-baeza www.especial-life.com/sierra-de-cazorla-seguray-villas

ES Life 13

Hills Café & Restaurant

Indonesische rijsttafel Als je iets wilt vieren met je familie of vrienden of gewoon een heerlijke lunch wilt, dan is dit verborgen juweeltje een uitstekende plaats om naar toe te gaan.

Kies voor de rijs�afel en de tafel komt helemaal vol te staan met allemaal bakjes rijst, stokjes saté, knapperige kroepoek en geurende groente- en vleesgerechten.

Wat ons betre� de beste rijs�afel aan de kust!

Elke zaterdag van 12.30 tot 16 uur (geopend tot 20 uur)

Hills Café & Restaurant Benavahavis Hills Country Club Bel voor reserveringen: 952 856 171 of mail hillscafe@benahavishills.com

Macho’s & homo’s

het kleurrijke verleden van Torremolinos In Spanje hebben mensen die zich aangetrokken voelen tot hetzelfde geslacht veel langer dan in bijvoorbeeld Nederland of België, problemen ondervonden. Pas eind 1978 werd homoseksualiteit uit de strafwet gehaald. Toch was er tijdens de dictatuur sprake van een eilandje van vrijheid in Torremolinos. De Nederlandse Pia Beck was één van de mensen die daar een kleurrijke bar runde.

Tekst: Maria Kupers. Foto’s: Gino Felleman, Maria Kupers

ES Life 16

Spanje heeft de naam het land van de macho’s te zijn. Maar macho zijn houdt hier blijkbaar ook in dat iedereen elkaar zonder problemen omhelst en mannen zich bij feestjes in vrouwenkleding hijsen. Je zou dus denken dat homoseksualiteit geen punt is. Uit ervaring weet ik echter dat veel mannen zich zwaar beledigd voelen als je in plaats van de standaardvraag of ze een ‘novia’ hebben, vraagt of ze een partner hebben. Ondanks dat in Spanje hard gewerkt is en wordt aan de integratie en acceptatie van mensen met diverse seksuele voorkeuren, blijven vooroordelen en afwijzing hardnekkig hangen. Waarom?

Afwijken van ‘normaal’ niet gewenst

De invloed van de katholieke kerk en Franco is tot op de dag van vandaag op veel gebieden nog steeds te merken. Spanje heeft zich in de afgelopen decennia ontwikkeld tot een modern land waar wetgeving en voorzieningen over het algemeen op hetzelfde niveau liggen als in de rest van Europa. Maar sommige denkbeelden en tradities zijn er zo ingehamerd dat het generaties duurt voor deze veranderen.

Dictator Franco was liefhebber van grote traditionele gezinnen en vond, net als de katholieke kerk, dat homoseksualiteit tegen de menselijke natuur in ging. Daarom wijzigde hij in 1954 de wet ‘vagos y maleantes’ (zwervers en delinquenten). Er werd in opgenomen dat mannen die relaties onderhielden met andere mannen naar werkkampen gestuurd moesten worden en volledig gescheiden van de rest van de mensen moesten blijven. In 1970 werd homoseksualiteit geschaard onder de wet ‘peligrosidad y rehabilitación social’ (gevaar en sociale rehabilitatie) en werden er onder de naam educatiecentra twee gevangenissen voor hen opgezet. De niet praktiserende homo’s werden naar Badajoz gestuurd, de mannen waarvan men wel bewezen achtte dat ze relaties onderhielden gingen naar Huelva.

In Huelva was plaats voor driehonderd gevangenen, er zaten er echter gemiddeld duizend.

Mannen die door de geheime politie waren opgepakt omdat ze als vrouw verkleed gingen of die verraden waren door familie of buren. Ze zaten met twintig in een cel, werden ‘behandeld’ met elektroshocks, kregen een lobotomie en werden verplicht voor het oog van de bewakers seksuele handelingen met andere gevangenen te plegen. Ziekten tierden er welig en honderden gevangenen overleden door ondervoeding. De gevangenis werd pas in 1979 gesloten.

In 2014 heeft de Junta de Andalucía de oude gevangenis op de lijst van Lugares de Memoria Histórica gezet opdat niet vergeten wordt dat in het verleden homoseksuelen en transseksuelen totaal geen rechten hadden.

En de vrouwen dan?

Het waren vooral de mannen die vervolgd werden maar ook vrouwen werden niet ongemoeid gelaten. In 1974 moest de 19-jarige Magdalena uit Antequera voor de rechtbank van Málaga verschijnen vanwege de beschuldiging van frigiditeit ten aanzien van het mannelijk geslacht, het eufemisme dat werd gebruikt voor lesbische vrouwen. Het openbaar ministerie eiste zes maanden opsluiting in een heropvoedingskamp, een verbod van een jaar om in de provincie te wonen, een verbod van twee jaar op het bezoeken van openbare plaatsen en twee jaar lang supervisie. De rechtbank deed pas drie jaar later uitspraak en sprak haar vrij omdat er geen bewijs was dat Magdalena tussen 1974 en 1979 nog homoseksuele handelingen verrichtte.

Het was aan de Costa del Sol…

In Torremolinos kwam vanaf 1962 een levendig nachtleven op gang waar iedereen zich thuis voelde. De vrijheid die daar heerste was ongekend voor Spanje en de autoriteiten wisten niet zo goed wat ze hier mee moesten. Als het om Spanjaarden was gegaan hadden agenten zonder problemen iedereen opgepakt maar wat te doen met mensen als John Lennon, de bekende Franse transseksuele Cochinelle of de muze van Salvador Dalí, Amanda Lear?

Dit ‘eiland van vrijheid’ was gevestigd in de Pasaje Begoña, vlakbij het centrum van Torremolinos.

Eén van de bekendste clubs was The Blue Note van de wereldbekende Nederlandse jazz-pianiste en zangeres Pia Beck en haar partner Marga Samsonowski. Beide vrouwen kwamen in 1963 voor het eerst naar de Costa del Sol en vonden het er meteen prettig. Ze verhuisden met hun drie kinderen (uit een eerder huwelijk van Marga) naar Spanje en openden in 1965 The Blue Note.

Hun zoon Gino Felleman was toen acht jaar oud en kijkt met gemengde gevoelens terug op die tijd. “In Nederland was homoseksualiteit in die tijd ook niet algemeen geaccepteerd maar wij waren een gelukkig gezin, we vonden het zelf heel normaal om twee moeders te hebben. Ik weet niet hoe de schooltijd in Nederland zou zijn geweest, maar hier was het een drama.”

ES Life 17

“We spraken geen Spaans, kwamen in een systeem terecht waar slaan met een liniaal heel normaal was en in een cultuur waar homoseksualiteit verboden was. Ik werd elke dag gepest en ben zelfs met tomaten en rotte eieren bekogeld. Toen er een internationale school in Torremolinos kwam gingen mijn broer en ik daar naartoe maar het pesten hield ook toen niet op. De schooldirectie daar reageerde wel beter, maar kinderen zijn wreed” vertelt Gino.

Gedoogd maar met pesterijen

Zijn moeders werden niet vaak lastiggevallen door de autoriteiten, waarschijnlijk omdat Pia internationaal bekend was en ook omdat veel mensen vanwege haar naar Torremolinos kwamen. Toch waren er wel pesterijtjes, zo werd ze ooit tijdens een optreden achter de piano vandaag getrokken en in handboeien afgevoerd. “Waarom dat was weet ik nog steeds niet, ze gebruikten wel vaker het excuus van het ontbreken van vergunningen om mensen op te pakken. Ik kan me nog wel heel goed herinneren dat als Marga en Pia ergens naartoe moesten om iets officieels te regelen, ze dan altijd een jurk aantrokken. In die tijd was een vrouw die zaken deed al ‘not done’, laat staan dat ze dan ook nog in een broek zou verschijnen. Ze zeiden ook altijd tegen de autoriteiten dat ze zussen waren, simpelweg om het zichzelf makkelijker te maken.”

Hij vertrok weer naar Nederland en is tot de dag van vandaag nooit meer naar Spanje teruggekomen” vertelt Gino.

Nadat Pia Beck door een nieuwe zakenpartner werd opgelicht probeerde ze nog een jaar lang alleen de club open te houden. In 1969 besloot ze te verkopen en werd het pand een onderdeel van de grootste discotheek van de Costa del Sol: Pipers. Ze opende een makelaarskantoor in Benalmadena en ook hier was haar bekende naam de reden dat veel internationale klanten naar de Costa kwamen. Pia Beck en Marga Samsonowski overleden beiden in 2009. De stichting Pasaje Begoña heeft bij de gemeente het verzoek ingediend om een straat naar Pia Beck te vernoemen. “Ze was de enige vrouw in Torremolinos die een eigen zaak had, ze heeft veel voor het toerisme gedaan en ze was een icoon in de LGTB-wereld. Een standbeeld of straatnaam zou haar nagedachtenis eer aan doen” aldus Gino Felleman.

Politie met mitrailleurs

In de jaren zestig keken de autoriteiten nog de andere kant uit maar op 24 juni 1971 deed de politie een grote inval. De straat werd aan beide kanten afgesloten door agenten met mitrailleurs afgesloten en men viel alle bars binnen. Er zijn diverse versies van het verhaal, volgens sommigen zijn er toen 138 mensen opgepakt, anderen spreken van minstens 300. De meesten van hen waren toeristen, zij werden na het betalen van een boete van 3.000 pesetas (18,03 euro) meteen op het vliegtuig naar huis gezet. De internationale pers sprak schande van het optreden van de Spaanse overheid. Spanjaarden zelf werden langere tijd vastgehouden, ze hadden immers de publieke moraal en goede zeden geschaad. Na de invallen, die enkele dagen duurden, zijn de bars gesloten en nooit meer opengegaan.

Laten we niet vergeten Gino met zijn moeders Pia en Marga

Beide vrouwen werden dan wel enigszins met rust gelaten maar in hun omgeving hadden ze regelmatig te maken met de anti-homo wetgeving. “Op een gegeven moment kwam er een vriend van de familie, een jonge jongen uit Nederland, bij ons in de bar werken. Hij kreeg een Spaans vriendje en beiden werden opgepakt. Mijn moeders hebben betaald om hem vrij te krijgen, ik herkende hem niet toen hij thuiskwam. Hij was bont en blauw geslagen en gemarteld.

ES Life 18

De Pasaje de Begoña is door de Junta de Andalucía uitgeroepen tot ‘Lugar de interés turístico’, een plek die interessant is voor toeristen. Jorge Pérez van de Asociación Pasaje Begoña legt uit waarom het zo belangrijk is dat deze plek niet vergeten wordt.

“Er zijn wetten die allerlei soorten immaterieel of cultureel erfgoed beschermen maar daar is het LGTB-concept niet in opgenomen. Wat hier in Torremolinos is gebeurd is uniek, zowel dat er toen zoveel vrijheid was als het feit dat de politie hier uiteindelijk hardhandig een einde aan maakte. De Pasaje maakt deel uit van de geschiedenis van de stad en mensen willen hier graag meer over weten.

Onze stichting zorgt ervoor dat de herinnering levend blijft, onder andere door allerlei culturele activiteiten te organiseren” aldus Jorge.

“We leven inmiddels dan wel in de 21e eeuw maar de mentaliteit is nog lang niet overal veranderd.

Liefde voor mensen van hetzelfde geslacht is nog steeds een reden voor pesten op school en op het werk. In één op de vier landen wordt homoseksualiteit bestraft met de doodstraf. En die doodstraf hebben we in Europa niet meer maar ook hier zijn er landen waar ik echt niet hand in hand met mijn partner over straat loop.

In hotels in Italië is ons regelmatig een kamer met tweepersoonsbed geweigerd.”

Jorge vindt het feit dat er bestemmingen en accommodaties zijn die zich als gay-friendly promoten dan ook niet storend. Volgens hem is de achterliggende gedachte niet alleen dat homoseksuelen meer geld te besteden zouden hebben. “Voor ons is het een indicatie dat ik rustig over straat kan, dat ik niet raar aangekeken wordt als ik een simpele uiting van affectie laat zien. En het is inderdaad zo dat homoseksuelen van cultuur houden, een simpele zon- en strandvakantie is niet genoeg. Gay-friendly betekent ook dat er andere dingen te doen zijn tijdens een vakantie.”

Juist door de sociale overwinningen die door het collectief zijn bereikt niet te vergeten, kan de maatschappij volgens Jorge door ontwikkelen naar een samenleving waar iedereen gewoon kan zijn wie zij of hij is.

De wetten

De Spaanse overheid heeft decennialang twee wetten gebruikt om homoseksuelen te veroordelen, die van ‘peligrosidad’ en de wet waarin openbaar schandaal in het algemeen werd veroordeeld. In 1978 werden de artikelen over homoseksualiteit uit de wet op sociaal gevaar gehaald, de wet zelf werd pas in 1995 afgeschaft.

In 2005 werd in Spanje, als één van de eerste landen in Europa, het homohuwelijk goedgekeurd. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. De katholieke kerk en conservatieve politieke partijen waren geen voorstanders en toen de PP weer aan de macht kwam waren sommige mensen bang dat de wet weer teruggedraaid werd. Tegenwoordig is het de partij Vox die probeert de rechten van het hele LGTB-collectief (Lesbianas, Gais, Bisexuales y Transgénero) terug te draaien. Zowel in Murcia, Andalusië als Madrid wilde de partij als tegenprestatie voor hun steun aan de regionale begrotingsvoorstellen een ‘pin parental’. Dat zou ouders het recht geven hun kinderen niet naar de lessen te gaan die gaan over seksuele diversiteit.

In geen van deze deelstaten heeft de partij deze toezegging gekregen.

Meer informatie: www.pasajebegona.com Gino Felleman woont nog steeds met veel plezier aan de Costa del Sol. Hij heeft de Stichting Opvang Zwerfdieren in Andalusië opgericht om de zwerfdieren hier onder te brengen bij nieuwe baasjes in Nederland. www.soza.info

ES Life 19

NU OOK TAKE AWAY & THUIS BEZORGING

TRADITIE EN PASSIE OP ELK BORD

Calle Hermanos Salom 3, Marbella | +34 952 822 511 reservas@restaurantepaellasymas.com | www.restaurantepaellasymas.com

San Francisco is een sfeervolle en hedendaagse kosmopolitische gastrobar met een stedelijk terras in het hart van Marbella.

Chef Javier Ponte brengt u met zijn enthousiasme, creativiteit en passie voor koken een veelzijdig en werelds menu. Hij haalt zijn inspiratie uit de vele reizen die hij gemaakt heeft en de verschillende culturen waar hij gewoond heeft, waaronder België, Zwitserland, Spanje en de Verenigde Staten.

Bel ons of reserveer direct op onze website: T: +34 952 868 898 W: sanfranciscomarbella.com Calle Camilo Cela José 4 Marbella

NU OOK TAKE AWAY & THUIS BEZORGING

13.000 m² SHOWROOM & alles op voorraad

UW SPECIALIST IN BUITENMEUBILAIR Kom langs en bekijk de nieuwe collectie!

U vindt ons hier: Autovía del Mediterráneo A7 Exit 272 Vélez - Málaga Onze ingang bevindt zich achter tankstation Repsol. Gratis parkeren.

Openingstijden: Maandag - Zaterdag: 9:00 - 20:00 uur Zondag: gesloten

WWW.DETROPEN.ES INFO@DETROPEN.ES

(+34) 642 651 074 (+34) 678 30 7706

vrouwen op het platteland

fris en fruitig

Het voorjaar is losgebarsten, de zon wint aan kracht en de ‘oranjebloesem staat in bloei. Duizenden citrusbomen geven hun onmiskenbare zoet-kruidige geur af. De Valle de Guadalhorce heeft als bijnaam ‘Valle de Azahar’ (sinasaasappelbloesem) en is te vinden ten noordwesten van Málaga. De citrusvelden liggen als een groene deken in de vallei, langs de meanderende rivier de Guadalhorce en ingeklemd tussen bergen.

Van oudsher zijn het de vrouwen die de sinaasappels oogsten en verwerken. In Álora is zelfs een standbeeld voor hen opgericht.

Tekst: Susanna Verboon. Foto’s: Maria Kupers

De sinaasappels werden ooit geïntroduceerd door de Moren: zij plantten de naranja agria (zure sinaasappel) als decoratie in hun paleistuinen en langs de wegen. Deze soort was geliefd door haar frisse en heldere kleuren. Naast decoratief element werd het gebruikt voor medicinale of parfum doeleinden. Later kwam daar de wereldberoemde (Engelse) marmelade bij. Zo af en toe zie je de toeristen in de buurt van een bezienswaardigheid in een stad met een verlekkerd gezicht een sinaasappeltje plukken, maar na één hap zie je meteen dat het een ‘agria’ moet zijn geweest.

De provincie Málaga in het algemeen en de Guadalhorce vallei in het bijzonder, hebben een zeer grote verscheidenheid aan citrusvruchten.

De boeren zijn erin geslaagd om meer dan twintig verschillende soorten te telen. Kennen wij vaak nog net de navel handsinaasappel, de citrussoorten die hier voorkomen hebben exotischer namen zoals: Navel Late, Navelina, Cadenera, Calabacita, Navethonson, lima, narjanja dulce, pomelo en Grano de Oro. Het sinaasappelseizoen beslaat hier praktisch bijna een jaar: van de eerste mandarijnen Mari sol en vroege sinaasappels in oktober/november tot en met de laatste soort in juni, begin juli, de Valencia Late sinaasappel.

Bloeitijd

De echte bloei van de citrusteelt vond plaats met de introductie van de treinverbinding Málaga – Córdoba rond 1877. De kratten met sinaasappels werden direct vervoerd naar de in die tijd florerende havenstad Málaga of via de trein verder in noordelijke richting naar Madrid en Valencia.

Ook de komst van het stuwmeer El Pantano bij El Chorro had een belangrijke functie voor de irrigatie van de velden.

De economische bloeitijd duurde tot aan de burgeroorlog. Pas vanaf de jaren zestig werd de citrusteelt nieuw leven ingeblazen. Er ontstonden coöperaties en lokale markten waar de citrusvruchten verhandeld werden voor export en lokale bestemmingen. Tegenwoordig is een groot deel van de citrusteelt hier ecologisch.

Lokale boeren zien steeds meer de voordelen en verruilen hun conventionele teelt voor de ecologische variant.

Citrushandel

We zijn online te gast in de huiskamer bij Eva Zomeño en haar moeder Carmen Alarcon.

Carmen, inmiddels eind tachtig, heeft een belangrijke rol gespeeld in deze regio. Ze was een werkgeefster voor meer dan twintig vrouwen in de lokale agrarische sector. Ze komt over als een krasse dame. Vol passie en enthousiasme vertelt ze haar verhaal, af en toe bijgevallen door haar dochter Eva. Carmen: “Ik kwam in 1960, net vijventwintig jaar en met mijn baby van acht maanden van Murcia naar Málaga. Mijn vader en mijn man werkten al in de exporthandel van de citrusvruchten en waren meer in Málaga te vinden dan thuis.

Voor mij was het daarom een logische stap om ze daarheen te volgen.” Ze begon naast de exporthandel van citrusvruchten een bedrijfje in het verkrijgen van de etherische oliën van de citrusvruchten onder de naam EvaSol.

ES Life 23

de sinaasappelschillen werden geruild voor levensmiddelen of voor het maken van essentiële olie

Faeneras

“De vrouwen die bij ons werkten noemden we de faeneras”, vertelt Carmen, “het zijn de vrouwen die op het land werkten en de sinaasappels plukten en verwerkten. De citrusvruchten waren bestemd voor consumptie of de schillen ervan werden gebruikt als grondstof voor de cosmetica of farmaceutische industrie. ” “Ze vervolgt: “Ik had op een gegeven moment zo’n 25 vrouwen uit het dorp Álora in dienst. Dat was eigenlijk heel bijzonder, want er was toen nauwelijks werk te vinden, voor niemand,” vult Eva aan. “De vrouwen vervulden allemaal verschillende functies: zo had je de triadores: zij sorteerden de sinaasappels en scheidden de slechte van de goede sinaasappels, de limpiadores: zij maakten het fruit schoon, dan waren er de pijadores, zij pakten de sinaasappels in zijdepapier in en als laatste waren er nog de cuartilleteras, de inpaksters. Je had er vrouwen bij met een reputatie als ware jongleerders met de sinaasappels. Daarna gingen de kratten met ingepakte sinaasappels met de trein via Málaga naar hun exportbestemming.”

Carmen vervolgt: “Een andere rol van de faeneras was die van cascarera: zij schilden de citroenen en sinaasappels op twee manieren: of in stukken schil of in een spiraal vorm. De overgebleven vrucht was dan een soort ‘afval’ en werd voornamelijk gebruikt als onderdeel van het veevoer. Mijn man gaf dat aan de lokale boeren en dan kregen wij weer melk daarvoor terug.

De schillen werden gedroogd en gepulveriseerd en daarna gebruikt voor de taartindustrie als kleurmiddel of in medicijnen of cosmetica.

Wij gebruikten de schilllen vooral voor het verkrijgen van essentiële olie. Toen ik begon met het verkrijgen van de essentiële oliën, deden we alles nog met de hand via koude persing. Dat wil zeggen dat we speciale bakken met gaatjes en natuurlijke sponzen gebruikten om uit de schillen de sappen en dus ook de oliën te verkrijgen. Het was zwaar werk en er waren vrouwen bij die dit werk gewoonweg niet konden. In de schuur waar we toen begonnen was niet eens licht of stromend water. Er moest water gehaald worden op andere plekken. Later verhuisden we naar de Barriada del Puente vlakbij het dorp Álora en daar werd alles meer en meer gemechaniseerd en ging het allemaal makkelijker.”

In het dorp Álora is een standbeeld te vinden van een faenera. Het is een hommage aan de vrouwen die op het land werkten en de vruchten verwerkten. Het is een bronzen beeld van de kunstenaar Marino Amaya.

Het vrouwfiguur heeft hij gebaseerd op een jonge vrouw die hij vond in Álora. Zij bracht hem het beeld van de faenera dat hij zocht. Het vrouwenbeeld draagt de lokale kledij en in haar armen draagt ze een gevlochten mand met citrusvruchten, vers van het land.

“De mannen zaten meer in de kroeg dan dat ze aan het werk waren” De vrouwen, faeneras, waren trots op hun werk en ook blij dat zij een aandeel konden leveren in het onderhoud van het gezin. Carmen zegt daarover: “We vertrokken soms met de vrouwen naar het land om daar te werken en kwamen langs een lokale bar waar meer dan de helft van de echtgenoten zat te ouwehoeren, dan voelden de vrouwen zich sterk en dat gaf een zeker gevoel van emancipatie en onafhankelijkheid.”

Cascareros

Een bijzonder architectonisch element dat in dit landschap opvalt, is de cascarero, een soort open schuur. De cascareros waren solide gebouwen, gemaakt van witgekalkte stenen. Ze bestonden uit compartimenten, soms van wel drie verdiepingen hoog. De plafonds waren van houten balken en riet om nog meer wind door te kunnen laten. Deze bijzondere gebouwen hadden als belangrijkste functie om de schillen van de citrusvruchten te drogen.

Carmen vertelt daarover: “De schillen werden op de hoogste verdiepingen op de grond uitgespreid en gedroogd. Als er geen schillen waren, gebruikten we de verdiepingen voor het drogen van amandelen of vijgen. Als de schillen van de citrusvruchten eenmaal droog genoeg waren, werden ze naar de plek gebracht voor verdere verwerking, zoals olie en poeder. Op de begane grond hielden we ons vee: kippen, varkens of we gebruikten het alleen als opslag.”

Parfumfabriek

Een andere opvallende architectonische verschijning is de parfumfabriek in Álora. In 1930 streek de zakenman Dionisio Saisse daar neer, afkomstig uit Grasse, Frankrijk, ook wel bekend als de parfumstad. Dionisio Saisse verwerkte de citrusschillen in zijn fabriek tot essentiële oliën en de oranjebloesems tot geparfumeerd water (agua de azahar) door middel van stoomdestillatie. Hij exporteerde deze belangrijke grondstoffen naar Grasse voor de verdere verwerking in de parfums.

ES Life 25

“Ik herinner me dat het salaris van de faeneras aan hun vaders betaald werd.

Wat een tijden!”

De fabriek was werkzaam tot 1972, daarna vertrok de Franse industrieel en werd de fabriek in 2006 omgebouwd tot feestlocatie.

Tegenwoordig doet het pand dienst als de vestiging van een lokaal bouwbedrijf.

Nieuwe generatie

Terug in de knusse woonkamer van het ouderlijke huis van Eva en haar moeder.

Ze hebben ons veel verteld en er kwamen mooie anekdotes tussendoor: van verliefdheidsperikelen van faeneras tot de zware beproevingen in het begin: wonen in een huis zonder licht en stromend water.

Ook Eva herinnert zich haar kindertijd in de schuur nog goed: “Die geur van citrusvruchten gaat nooit meer weg, zo heerlijk. Ik zag mijn moeder altijd opgewekt en zingend, ondanks alle tegenslagen of beperkingen.”

Eva heeft het stokje van haar moeder overgenomen. Ze maakt haar eigen essentiële oliën en natuurlijke cosmetica.

Ze is al verschillende keren genomineerd voor haar producten en als ‘plattelandonderneemster van het jaar’. “Tja, het zit gewoon in mijn bloed, ”vult ze lachend aan.

We vragen haar hoe ze terugkijkt op deze tijd. Carmen: “Het was een zware, maar ook mooie tijd. Ik heb altijd graag met de faeneras gewerkt. We waren een goed team, we zongen, vertelden verhalen en deelden veel met elkaar.”

De faeneras van Álora, een foto uit 1963. In het midden Carmen met Eva op haar schoot.

ES Life 27

COLUMN Nu investeren in Spanje, goed idee?

Het feit dat we nu minder reizen betekent niet dat we ook meteen niet meer dromen over de toekomst. Een (vakantie) woning in Spanje is een droom die je kunt verwezenlijken. Ik heb het afgelopen jaar veel vragen van mensen gehad die hun toekomst graag in het zonnige zuiden willen doorbrengen. Ze vragen zich af of dit de juiste tijd is om hun droom te verwezenlijken. Op diverse sites op internet wordt namelijk gezegd dat juist nú het moment is om een huis te kopen. Is dat zo?

De redenen die op die sites genoemd worden zijn deze: • Het geld is goedkoop.

• Corona doet de prijzen flink zakken• Kopen om te verhuren is een goed plan Maar is dat zo? Kloppen die stellingen?

1.Het geld is goedkoop.

Geld lenen kan vandaag spotgoedkoop. Dat klopt. Maar dat is niet de reden om nu te kopen want het is geen ‘rocket science’ als ik je vertel dat het geld nog een lange tijd goedkoop zal zijn.

2.De vastgoedprijzen in Spanje zakken flink door corona Dat de prijzen onder druk staan op sommige plaatsen in Spanje zal ik niet ontkennen. Maar dat de oorzaak bij corona ligt, klopt niet. En toch een beetje gek dat iedereen denkt dat de prijzen in Spanje gaan serieus gaan zakken en we tegelijkertijd zien dat de prijzen in Nederland door het dak gaan; Het is zo dat de prijzen in sommige dorpjes extra onder druk staan sinds de zomervakantie van 2019. Reden daarvoor is het toch weer te grote aanbod van nieuwbouwpanden op bepaalde plaatsen en het te snel stijgen van de prijs van de bestaande, verouderde villa’s en appartementen de laatste 3 jaar. Dus corona zorgt wel voor wat extra druk maar flink zakken is er echt niet bij.

3. Kopen om te verhuren is een goed plan To rent or not to rent. De ‘million-dollar question’ Wees realistisch over het huurrendement. Het jaarlijkse huurrendement is vandaag netto meestal tussen 1,5 en 2,5 procent. Gemiddeld 10 tot 12 weken verhuren, dat is wat je mag verwachten van een verhuurkantoor aan de Costa’s. Verhuur je zelf, ben je een krak met social media dan kan je wel meer dan 12 weken verhuren.

Dus waarom zou je dan nu moeten investeren?

Past het nu in jouw leven en je hebt er de centen voor? Go! Zo niet, bereid je woondroom ondertussen goed voor.

Besteed zeker evenveel of nog meer aandacht aan de omgeving als aan het pand. Panden zijn er zat.

Gelukkig word je pas bij een omgeving waarin jij je goed voelt.

Marleen De Vijt Mede-oprichter van Azull, vastgoedmakelaar gespecialiseerd in de verkoop van Spaans vastgoed in Zuidoost Spanje, Costa del Sol, Ibiza, Mallorca & Tenerife.

ES Life 28

www.azull.info

24H GP HOME DOCTOR SERVICE  Helicopteros

Sanitarios, is the leading GP Home Doctor and Emergency Service on the coast.  English speaking professionals.  No age limit or medical restrictions.  Fleet of ambulances equipped with the most advanced technology.  Less than the price of a cup of tea per day. d

Always by your side Become a member now

www.helicopterossanitarios.com  info@helicopterossanitarios.com  (+34) 952 81 67 67  MARBELLA - FUENGIROLA - MANILVA



LET’S GET SOCIAL:

JE TIELEMAN-KEUKEN waar koken een feest is!

Samen koken, nieuwe gerechten uitproberen en dan lekker samen aan tafel.

Meer dan ooit nemen we daar tegenwoordig de tijd voor. Een mooie en praktisch ingerichte keuken met alle snufjes die je maar kunt wensen maakt het bereiden van een maaltijd nóg aangenamer.

Tieleman is de keukenspecialist die keukens levert en monteert door heel Nederland en ver daarbuiten. Dankzij de gespecialiseerde kennis, de kwalitatief hoogwaardige producten en de eigen montagedienst is het mogelijk een totaalpakket aan te bieden van ontwerp tot en met de montage op locatie. Dit alles in nauwe samenwerking met u en de betrokken partijen.

Tieleman Keukens streeft naar nul opleverpunten en gaat voor 100% klanttevredenheid, dat is de basis in het doen en denken van alle medewerkers.

Al meer dan 55 jaar wordt de reputatie van leverancier van kwaliteitskeukens waargemaakt.

Perfecte oplevering Met montage en service wordt nog ‘ouderwets’ omgegaan en wordt daarnaast ook uitgevoerd door eigen vakmensen. het plaatsen van een keuken is een zeer nauwkeurig werk, waarvoor Tieleman Keukens een team van uitsluitend zelf opgeleide monteurs in huis heeft. Vakmensen die zeer klantgericht werken en hart voor de zaak hebben. Zij gaan pas weg als u 100% tevreden bent. www.tieleman.nl

DE ANDERE KANT VAN DE BEKENDSTE BERG VAN MARBELLA

De parel ín de schelp ES Life 32

Hare majestueuze La Concha, wie kent haar niét? Met haar bijna 1200 meter hoogte is ze het iconisch oriëntatiepunt van Marbella en tegelijkertijd één van de hoogste toppen in de regio. Die hoogte in combinatie met het feit dat ze zo vlak aan de kust ligt en in spectaculaire uitzichten over Marbella voorziet, maakt haar bijzonder gewild bij outdoor-lovers is het algemeen en bij wandelaars en hikers in het bijzonder.

Er zijn fantastisch veel wandelmogelijkheden, voor ieder niveau, en je kunt eindeloos ontdekken en dwalen over de paden die als aderen vanuit alle windrichtingen naar de top van ‘de Schelp’ kruipen. En vanuit de verschillende hoeken, met steeds een ander spel van licht en zonnestralen, roept deze berg, die volgens velen aan de Matterhorn doet denken, zoveel prachtige bezienswaardigheden op, dat je nooit genoeg zult krijgen van het bewonderen van dit spectaculaire uitzicht.

Tekst: Suzanne van Nunen. Foto’s: Maria Kupers

Je kijkt nooit meer op dezelfde manier naar de koningin van Marbella, nadat je de hike gemaakt hebt en de ‘hustle-andbustle’ daar beneden vanaf haar schouders hebt gezien. Het is een gewoon een geweldige ervaring die iedereen met een normale goede gezondheid en conditie kan beleven, en in principe op elk moment van het jaar. Het is wel aan te bevelen om het avontuur op een heldere dag aan te gaan, zodat je ook echt van dat geweldige uitzicht kunt genieten. En ga alsjeblieft altijd goed voorbereid op pad. Het weer in de bergen kan veranderlijk en verraderlijk zijn. En denk niet dat La Concha een uitzondering is, het weer kan razendsnel omslaan en zelfs de meest ervaren hiker uit het veld slaan.

Diversiteit aan flora en fauna

Onze wandeling brengt ons deze keer niet naar de top of naar het kruis, maar naar het hart van de berg. De relatief korte (6,3 kilometer) en comfortabele circulaire route rond het rotsachtige massief dat net ten noorden van El Refugio de Juanar ligt. Je kunt er nog een omleiding van 45 minuten naar de top van de grillige bergkam van Los Cuchillos, El Picacho de Castillejos (1238 m) aan toevoegen.

ES Life 33

Het pad loopt door diverse ecosystemen, waaronder een kleine pinsapar. De pinsapo is de enige soort spar die aanwezig is in Andalusië en vooral in de Serranía de Ronda voorkomt.

We zien ook andere bomen en struiken die zich goed aanpassen aan de bijzondere weersomstandigheden, zoals jeneverbessen en steeneiken. De planten en bomen bieden een goede biotoop voor een groot aantal dieren en de kans op een ontmoeting met een steenbok of een vos, een wild zwijn of een ree is redelijk groot.

En voor de vogelliefhebbers zijn daar de Griffon vultures, ofwel vale gieren, de Bonelli’s adelaar, slechtvalk en haviken.

De Rozemarijn Route

Het startpunt van de route is El Refugio de Juanar.

Neem, komende vanuit Marbella de A-355, van Ojén naar Monda. Op deze weg, in het gebied dat bekend staat als Los Llanos de Purla, neem je de MA-469, naar de Refugio de El Juanar. Daar kun je auto op de parkeerplaats achterlaten. Is de parkeerplaats vol, rijd dan een stukje door naar boven, er zijn verderop nog diverse stukken waar je kunt en mag parkeren.

De route begint bij de Refugio. Vanaf het informatiebord, omgeven door pijnbomen en kastanjebomen, neem je het pad naast de tennisbaan. Na een kort stukje bergopwaarts zie je aan de rechterkant het pad waar de route begint.

Het hele eerste gedeelte is een constante klim.

ES Life 34

Tot aan de Acebuche-pas, waar je aan je linkerzijde een pad ziet dat naar de Istán kloof beneden in de vallei leidt. Laat dit pad voor wat het is en vervolg de klim tot je een cluster van de unieke pinsapos bereikt.

Na een welverdiende rustpauze op deze unieke plek, hervat je de beklimming. Je maakt redelijk snel hoogte en vanaf hier heb je werkelijk een geweldig uitzicht op de Sierra de las Nieves en de Rio Verde-vallei. Je bent letterlijk omarmd door de bergen en niemand neemt het je kwalijk wanneer je hier een tweede rustpauze inlast. Gewoon, om van het magnifieke uitzicht te genieten en de schoonheid van Marbella’s achtertuin volop in te ademen.

De route vervolgend kom je uiteindelijk kom je aan bij de Puerto del Pozuelo en, iets verderop, de bron van Pozuelo. Een permanente zoetwaterbron waar je in het voorjaar je water met een gerust hart kunt aanvullen of verversen. Dat weten ook veel dieren en met een beetje geluk zou je hier wel eens een steenbok (capra hispánica) kunnen ontmoeten. Vanaf de Puerto del Pozuelo begint de afdaling. Het laatste deel van de route leidt naar de bodem van een ravijn en door het domein van rozemarijn en tijm.

Rozemarijn groeit overvloedig op deze helling en in de vallei en geeft geur aan de berglucht en smaak aan de lokale honing.

Het kruid wordt geroemd om haar hulp bij het geheugen en verhoogt de concentratie, maar het heeft ook andere toepassingen. De lokale bevolking spoelt het haar in bergwater doordrenkt met verse rozemarijn omdat het de glans zou bevorderen en de groei zou stimuleren.

En natuurlijk wordt de rozemarijn ook gebruikt in de keuken. Een paar takjes geven extra smaak aan stoofschotels, bij braadstukken en in konijnenstoofpot, de lokale specialiteit.

Praktische info & tips

We verlaten de vallei, de rozemarijn en de tijm, steken het ravijn over en belanden na een korte klim, naast een monoliet, op de toegangsweg naar El Juanar. De inscriptie ‘Senda de Pepe Lima’ verwijst naar een oude boswachter van het gebied, de route is naar hem vernoemd.

•

Vanaf dit punt, vervolgen we onze weg rechtsaf, naar boven en na ongeveer 500 meter bereiken we, ‘dazzled by beauty’, het start- en eindpunt van deze bijzondere en afwisselende wandeling, El Refugio de Juanar.

Ojén, een verborgen parel

Op de terugweg, aan de A-355, weggestopt in de prachtige bergen van de Sierra de las Nievas, zie je het witte dorpje Ojén liggen. Een heerlijke plek voor een welverdiende lunch, een glas wijn of een koud biertje. ¡Salud!

• • • •

• •

•

Neem vanaf de AP-7 de A-355 richting Ojén/ Monda eem na Ojén de afslag (of komende vanuit Monda vóór Ojén) en vervolg op de MA-369 Parkeren op de parkeerplaats bij El Refugio de Juanar De wandeling is volgens Spaanse kwalificaties ‘eenvoudig’, maar voor de meeste Nederlandse benen is het toch weer ‘medium met hier en daar een pittig stukje’.

Draag goede wandelschoenen of -laarzen, vooral als het een beetje heeft geregend, want de tocht kan hier en daar glad zijn. Kleed je in laagjes zodat je kledingstukken aan en uit kunt trekken. Een waterdichte en / of winddichte jas is ook een goed idee. De wandeling is, voor Nederlandse en Vlaamse begrippen, op redelijk grote hoogte en kan onderhevig zijn aan snelle weersveranderingen. Het hoogste punt is 1005 meter.

Een lange broek is een aanrader, voor het deel waar we door een paar doornige struiken zullen slingeren.

Voor mensen met gevoelige knieën, lastige heupen of een delicate rug zijn naast wandelstokken een goed idee, misschien zelfs geen overbodige luxe.

En vergeet niet om voldoende water, (sport) drankjes, snacks en wellicht een lunch in de rugzak te pakken, berg op en af vergt aardig wat energie!

www.wikiloc.com/hiking-trails/el-pozuelo-el-juanar-58827601

ES Life 35

OP MAAT GEMAAKTE MEUBELS VAN STEIGERHOUT Kom langs in onze 400m2 showroom in San Pedro de Alcantara. Voor inspiratie & meubels op maat!

Ma - Vrij: 10-16 uur Za: 11-14 uur

Calle Budapest 16 San Pedro de Alcantara Tel.: 620 230 376 www.woodfactory.es info@woodfactory.es

& PARTNERS

Kom jij ons team versterken als nieuwe collega?

Wie zijn we?

Ruim 10 jaar geleden startte Aanbieders.be als eerste in België met het online vergelijken van energie, telecom en mobiele diensten. Wat onze ​missie is? Consumenten en bedrijven gratis de vergelijking te laten maken tussen alle leveranciers in België, zodat zij moeiteloos van het meest voordelige contract op maat kunnen genieten.

Wie zoeken we?

Wij op zoek naar een nederlandstalige klantendienstmedewerker(s).

Jij geeft onze ​Vlaamse klanten via de telefoon het advies dat ze nodig hebben. Daarnaast volg je de dossiers op van onze klanten en help je met het verwerken van bestellingen.

Wie ben jij?

Je werkt ​vlot met de pc, ​commercieel ​ingesteld en wilt uit elk telefoongesprek het grootste potentieel halen. Je kunt actief luisteren en hebt geduld. ​De klant komt bij jou op de eerste plaats​!

Wat je van ons krijgt?

Een correct basisloon​, aangevuld met een variabele ​bonus op basis van de resultaten. Een ​contract met optie tot vast dienstverband​.

Ook is een parttime contract bespreekbaar. Een team met ​fijne collega´s​ die graag met je kennismaken.

Ben jij de collega die we zoeken? Stuur dan je CV en motivatiebrief naar Arno Boon ​arno@aanbieders.be​.

Met ons advies onderneemt ú de juiste stappen in Spanje.

Fiscaal & Juridisch Advies Spanje Nederland Aan- & Verkoopbegeleiding Onroerend Goed Spanje Belasting Aangiftes Spanje Nederland Overige fiscale en juridische diensten

Spanje: Marbella Nederland: Breda (+34) 951 419 998

info@doorakkerstaxlaw.com www.doorakkerstaxlaw.com

COLUMN Zoals verwacht gaat alles anders Vorig jaar rond deze tijd verlieten allebei onze kinderen binnen drie maanden na elkaar het nest. Naast dat ik er natuurlijk aan moest wennen genoot ik tegelijkertijd van de vrijheid die het opleverde. In hoefde geen rekening meer te houden met school- of werktijden, spontane taxiritjes, boodschappenkarren vol groeivoer of een enorme hoeveel was. Het betekende ook niet meer hoeven luisteren naar de door mij zo ‘geliefde’ Reggaeton-muziek of telefoongesprekken met vrienden in een voor mij soort geheimtaal (lees zwaar Spaans dialect). Niet meer wachten voor de douche of ‘s nachts wakker worden omdat iemand zijn sleutels is vergeten. Toen de laatste de deur achter zich dichttrok, bleven manlief en ik over met; heel veel mooie herinneringen, drie honden en niet te vergeten… elkaar! Wat een geluk dat we die extra tijd en aandacht voor elkaar geen vervelend alternatief vonden. Blijven investeren in de relatie heeft zo zijn voordelen.

Inmiddels zijn we een jaar verder en ziet de wereld er compleet anders uit. Ook voor ons stonden de afgelopen maanden in het teken van aanpassen aan een andere werkelijkheid. Mijn man en ik reisden een tijdje rond door Nederland om te luisteren naar jongeren en hun docenten. We dachten mee over oplossingen in het onderwijs dat natuurlijk in een keer merendeels online gegeven moest worden. Onze dochter had na lang wikken en wegen besloten niet verder te willen studeren in Nederland. We ruimden haar studentenkamer leeg en terwijl mijn man en ik doorgingen met onze tour, vloog zij alleen terug naar haar ouderlijk huis.

Niet veel later kregen we de vraag of onze zoon en zijn vriendin tijdelijk in ons gastenverblijf konden komen wonen. Vanuit Nederland stemden we in en naast hun spullen verhuisden ze ook hun hond mee. Ik riep al tijden dat onze ‘Arca Noah’ vol was maar maakte voor hen natuurlijk een uitzondering.

Op een ochtend vlak nadat we thuis zijn gekomen zit ik op onze veranda in het zonnetje van een kop koffie te genieten. Mijn dochter komt bij me zitten en samen zijn we even in gedachten verzonken. Totdat mijn dochter droogjes opmerkt ‘Nou mam, je hebt nu in ieder geval die Spaanse familie die je zo graag wilde’. ‘Be careful what you wish for!’, reageer ik net iets te snel.

We schieten allebei in de lach.

Zoals verwacht gaat alles anders. Als er iets is wat ik geleerd heb van emigreren naar Spanje is het daarmee leren omgaan. Vandaag is wat telt en familie voor alles. Ik ben benieuwd wat de komende tijd brengt of moet ik zeggen wie? ;-)

Joyce van Ombergen-Jong Internship & personal coach www.jongleren.es / www.yourjourney.academy ES Life 37

ES Life 38

brunchen met een wijntje De lente is aangebroken, de zon is al vroeg op, we kunnen weer naar buiten. Een goed moment voor een lekkere brunch en een mooi glas wijn. We helpen u op weg met een paar suggesties voor brunchgerechten met bijpassende wijnen. En omdat niet iedereen alcohol wil of kan drinken hebben we deze keer ook een paar lekkere alcoholvrije wijnsuggesties.

Tekst: Ronald Dorlas. Foto: Stock.

Avocadopuree op toast

Een dikke snee knapperig brood, gepureerde avocado, besprenkeld met EVO (extra-virgine olijfolie) en citroensap, komijnzaad, zout, cayennepeper en groene kruiden. Voor de liefhebbers kan er ook nog een gepocheerd ei op.

Hier gaat een contrasterende wijn bij, die de volle, vettige structuur van avocado en ei compenseert en tegelijk de frisheid van het citroensap en de groene kruiden ophaalt: een frisse Sauvignon Blanc, Grüner Veltliner, Verdejo of Vinho Verde.

José Pariente en Finca La Colina zijn bodega’s in Rueda, die zowel een goede Verdejo als Sauvignon Blanc maken (allen rond €10).

Hartige omelet met ham, kaas, ui en champignons

Bij zoveel hartigheid past een wijn met wat meer kracht dan een witte. Denk aan een volle Grenache Rosé, een Spaanse Clarete of een lichte Beaujolais.

Izadi La Rossa (€7) is een mooie, droge Garnacha Rosado uit La Rioja; Chivite Las Fincas Rosado (€9) uit Navarra is een Tempranillo Rosado, die het proberen waard is. Of als u iets authentiek Spaans wilt proberen: Pícaro del Águila (€22) is een ‘Clarete de viñas viejas’, een blend van rode Tempranillo en witte Albillo druiven.

Eggs Benedict

Een brunch klassieker uit Amerika: een perfect getoast Engelse muffin met knapperig gebakken bacon en een gepocheerd ei overgoten met Hollandaise saus.

Bij dit rijke en hartige gerecht kunnen we kiezen voor een contrasterende wijn, die de vettige structuur compenseert, zoals een Brut Champagne of cava. Pago de Tharsys Millesime 2016 Brut Reserva is een mooie cava, die ik onlangs bij Viña Sur in San Pedro ontdekte voor €16.

Of we kiezen voor een harmoniërende wijn, die de rijke structuur van het gerecht aanvult. Denk aan witte bourgogne of andere houtgerijpte Chardonnay, viognier of godello. Bijvoorbeeld Jean Leon Vinya Gigi Chardonnay 2017 (€20) of de Cloe Chardonnay 2019 (€12) van bodega Chinchilla uit Ronda. Of probeert u eens de Spaanse Godello druif uit Valdeorras van Bodegas Avancia: Cuvee de O (€13) is een frisse, jonge Godello wijn; Avancia Godello (€25) is een wijn van oude stokken (geplant in 1904), gerijpt op démi-muid (600l vat) en heeft een rijpere smaak met tonen van boter en vanille.

ES Life 39

AZULL, VASTGOEDMAKELAAR AAN DE COSTA DEL SOL

INFOSESSIE

KOOP GEEN KAT IN EEN ZAK

07- 04 1 4 - 05

AL WAT JE MOET WETEN VOOR JE VASTGOED KOOPT AAN DE COSTA DEL SOL

MARBELLA

WAAROM DEELNEMEN? We leggen je haarfijn uit wat de best scorende projecten aan de Costa de Sol zijn.

Voorstelling van projecten key ready en nu extra voordelig.

Voorstelling projecten op plan met de beste prijs/kwaliteit.

OOK VOLGENDE VRAGEN KOMEN AAN BOD Hoeveel huurinkomsten haal je nu werkelijk?

Azull Office Costa del Sol Our Space Oasis Business Centre Ctra. de Cádiz km 176 29602 Marbella, Málaga España Ontvangst vanaf 10u met een kopje koffie of thee

Hoe zit het met bankgaranties, bouwvergunning?

Welke kosten heb je als eigenaar?

Start presentatie stipt om 10u30

Hoe zit het met de belastingen?

DEELNAME GRATIS Inschrijven verplicht via Mark Verhulst gsm +32 478 80 09 00 mark@azull.info Of via www.azull.info

Koop veilig en met een goed gevoel

www.azull.info info@azull.info

Geroosterde ham

Een heerlijke zout-zoete smaak combinatie van de hartige ham met honingglazuur. De bijpassende wijn harmonieert met zowel de zoete als de zoute smaakelementen. Een wijn met stevige mineraliteit en fris, rinse fruitsmaken, die ook mooi samengaan met de appelmoes die vaak bij de ham geserveerd wordt.

Een droge pinot gris, riesling of albariño zal er uitstekend bij smaken. Mar de Frades Albariño Atlantico (€14) heeft naast de frisse zuren en mineraliteit een licht zilte toon, die mooi harmonieert met de ham. Bodegas Paco y Lola (€12) maakt een mooie frisse albariño. Als u voor de top wilt gaan: Pazo Señorans Seleccion de Añada 2011 (€35).

Lam & wijn

Als u voor het voorjaarslam gaat, of het nu lamskoteletjes zijn of een hele lamsbout, op de gril of in de oven met knoflook, rozemarijn en tijm, dan past daar een volle rode wijn bij met voldoende tannines om overeind te blijven tegenover het geroosterde vlees, maar ook subtiele, aardse tonen die harmoniëren met de zachte smaak van lamsvlees.

Merlot wijnen bieden die combinatie van vol kersenfruit en aardse tonen met zachte tannine, die het lam niet zullen overheersen.

Een Ribera del Duero Crianza is een mooi Spaans alternatief. De tinto fino uit Ribera del Duero geeft een mooie vol fruitige wijn. Crianza wil zeggen dat de wijn een relatief korte rijping heeft gehad van 2 jaar, waarvan 6 maanden op vat en dus lichter is dan een Reserva of Gran Reserva. Er is ruim aanbod van Ribera del Duero Crianza wijnen, maar ik maak u graag attent op de nieuwe bodega Montecastro, waarvan de eerste oogst uit 2012 in 2015 op de markt kwam. Deze wijn fermenteert in betonnen vaten (die ook in Bordeaux gebruikt worden), omdat die de temperatuur goed constant houden en bijna geen zuurstof toelaten, waardoor de fruitigheid bewaard blijft. De wijn rijpt daarna 14 maanden of Frans en Amerikaans eikenhout. Het resultaat is een frisse, fruitige wijn met toch mooie complexiteit voor een betaalbare prijs (€19).

Het dessert

De brunch kunt u afsluiten met iets zoets, zoals yoghurt met banaan, geschaafde amandelen en honing. Bij dit gerecht past een wijn, die de volle structuur van yoghurt aankan en harmonieert met de amandelen en honing: een Gewürztraminer uit Alsance of Duitsland of een zoete Moscatel de Málaga. Bijvoorbeeld de No. 2 Victoria Dulce 2018 (€16) van Bodegas Botani of de Ariyanas Naturalmente Dulce 2018 (€20) van Bodegas Bentomiz.

Een andere zoete optie is een flensje met aardbeien en ricotta en honing. De ricotta met een vleugje honing wordt opgerold in het flensje en bedekt met aardbeien en poedersuiker. Een rosé champagne of cava biedt fruitige aroma’s die harmoniëren met de aardbeien, terwijl de zuren en de mousse de frisheid van de ricotta ophaalt.

De eerdergenoemde Pago de Tharsys Millesime 2016 Brut Reserva is er ook in rosé (€16); Raventos i Blanc de Nit 2018 (€16) is een mooi alternatief.

Proost zonder alcohol

Geen liefhebber van alcohol of moet u nog achter het stuur? In het wijnglas hoeft niet persé alcohol te zitten, diverse bodega’s bieden interessante alternatieven. De gerenommeerde Bodegas Mattaromera in Ribera del Duero maakt alcoholvrije wijn onder het label van Bodega WIN (€7), een witte Verdejo en een rode Tempranillo.

Bodegas Torres maakt alcoholvrije wijnen onder het label Natureo (€8), een witte Moscatel, een mousserende Moscatel (€10), een rosado van Cabernet Sauvignon en Syrah, en een rode Syrah.

Alcoholvrije cava is er van Freixenet (€6).

Ronald Dorlas is vinoloog van de Nederlandse Wijnacademie sinds 2007. Hij heeft wijngebieden in Frankrijk, Italië, Duitsland, Californië, Australië, Nieuw-Zeeland en ZuidAfrika bezocht en is enthousiast wijnproever. Volg Ronald’s proefnotities op vivino.com/users/ronald.dor/.

ES Life 41

AANBIEDING QUOOKER CUBE NU VANAF € 2195.00 Goedkoopste prijs in Europa.

Meenemen in handbagage hoeft niet meer.

• • • •

SPARKLING KOUD KOKENDHEET GEFILTERD WATER AQUA-SANA BIEDT DUURZAME FILTEROPLOSSINGEN VOOR PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN.

SPANJE & GIBRALTAR | WWW.AQUA-SANA.ES | +34 622 088 234

Uw advocaat en uw accountant werken samen voor u Uw zaken zijn in goede handen bij Marbella’s meest gerenommeerde advocaten, accountants

en belastingadviseurs. Om uw juridische en belastingzaken nog begrijpelijker voor u te maken, spreken we meerdere talen, waaronder Spaans, Nederlands, Engels, Duits en Frans.

• Gerechtelijke en buitengerechtelijke civiele zaken • Koop en verkoop van onroerend goed • Belastingadvies en accountantsdiensten • Corporate law, handelsmaatschappijen

• Erfrecht: testamenten en successie • Handelsmerken en patenten • Strafrechtzaken • Afwikkeling faillissementen • Algemeen fiscaal en juridisch advies

C/RAMÓN GÓMEZ DE LA SERNA 23, LOCAL 7 • 29602 MARBELLA

96

TEL: +34 952 775 521 • email: info@welex.es • www.welex.es ESPANJE!

COLUMN Echte liefde “Wat een belachelijk plan!” zegt Marcos terwijl hij hoofdschuddend naar José Carlos kijkt. “Ik weet het, maar ik moet het doen! Monica moet weten hoeveel ik van haar houd!” Overtuigd van zijn idee beent hij weg. Hij was misschien een beetje te ver gegaan in de discussie en nu zit er maar een ding op. Hij zal Monica laten zien wat hij allemaal voor haar over heeft!

En zo gaat José Carlos midden in de nacht op pad. Twee emmers witte verf van elk vijf liter, een kwast en een hele berg touwen is alles wat hij nodig heeft voor deze liefdesverklaring. Op zijn brommertje rijdt hij naar de Torre de Los Guindos, een schoorsteen van de oude loodgieterij, die pal aan het strand van San Andrés ligt. De toren wordt al zeker 15 jaar niet meer gebruikt, sinds de gieterij in 1979 ophield te bestaan.

Het is pikkedonker, maar vol overtuiging beklimt José Carlos de 106 meter naar de top. Gelukkig heeft hij geen hoogtevrees en een beetje ervaring met klimmen. De touwen bindt hij vast aan het hoogste ijzer en om zijn middel. En dan begint hij aan de enorme klus. Met een hand laat hij zich beetje bij beetje naar beneden zakken, terwijl hij met de andere hand probeert de kwast te hanteren.

Ondanks deze nachtelijke escapade is José Carlos de volgende dag al vroeg wakker. Op de brommer rijdt hij naar Vistafranca, waar Monica woont. Zenuwachtig belt hij aan en vraagt haar alsjeblieft mee te komen: “Ik moet je iets belangrijks laten zien!” Monica twijfelt een beetje maar springt dan toch achterop. Het is maar een paar minuten rijden.

“Ogen dicht!” zegt José Carlos. Dat doet Monica en hij leidt haar naar de voet van de toren. “Ik tel tot drie! Eén, twee…. drie!” Monica doet haar ogen open en daar, op die immense toren, ziet ze in grote letters haar naam geschreven. “Omdat ik zoveel van je houd!” zegt José Carlos. “Ik wilde nog te quiero erbij verven, maar de verf was op!” Het zal Monica worst wezen. Na deze romantische daad weet ze het zeker: José Carlos is de man van haar leven.

En dat blijkt! Vijfentwintig jaar later wonen de twee nog altijd samen op Tenerife en ze hebben inmiddels drie kinderen. Twaalf jaar lang bleef de naam van Monica op de toren staan, totdat de gemeente besloot de verf te verwijderen. Maar elke Malagueño kent de toren als de Torre de Monica. En zo blijft haar naam toch voor altijd verbonden met deze schoorsteen.

Sander de Klomp is eigenaar van Hotel Casa de las Mercedes in het centrum van Málaga. www.casadelasmercedes.com www.ditismalaga.nl.

ES Life 43

Nieuwerwets eten in Andalusië Wie bij een Spaans restaurant nog denkt aan dames in gestippelde jurken en posters van stieren aan de muur, die heeft het mis. De Spaanse horeca is gemoderniseerd en heeft inmiddels een heel ander imago. Door aan traditionele Andalusische gerechten een moderne wending te geven, zonder de klassieke kleuren, smaken en ingrediënten te verloochenen, is er een volledig nieuwe keuken ontstaan die cocina de autor genoemd wordt.

Tekst & foto’s: Marion Hoogwegt

Elk gerecht ademt het temperament en de passie van Andalusië uit. Bekroonde chef-koks, en dat zijn er veel in Andalusië, gebruiken de allerbeste ingrediënten en producten van het seizoen en geven een eigentijdse en persoonlijke touch aan hun gerechten. Frisse smaken, versheid en geurige aroma’s vormen de basis voor verrassende menu’s. Zoals Picasso met een paar streken van het penseel een schilderij neerzet, zet de Mediterrane kok heel kundig, met niet meer dan een paar kenmerkende ingrediënten, de meest typische Andalusische smaken op tafel.

Aan de Costa del Sol hebben we onze ‘eigen’ bekende chef-koks zoals Dani Garcia en Diego Gallegos.

Zij staan bekend om hun passie voor de zee en een vernieuwende bereiding van haar producten.

Voor dit artikel ging ik wat verder van huis, om eens wat anders te proeven én meteen van een andere omgeving te genieten. Daarbij koos ik voor contrast: de hoofdstad van Andalusië, het bruisende Sevilla, én de authentieke binnenlanden van de rustige provincie Almeria.

Chef-kok Carlos Javier Moma van restaurant El Marmita in Macael (Almeria) gaat voor authenticiteit; een mix van oude Andalusische culturen verwerkt in gerechten van superieure kwaliteit. Carlos Javier, geboren en getogen in Macael, heeft samen met twee vrienden zijn droom verwezenlijkt. In het moderne restaurant worden de, met smaak bedachte, creaties opgediend op verschillende borden en schalen van marmer uit de groeve waar het dorp internationaal en in heel Spanje bekend om staat.

Ik start met een voorgerecht van huisgemaakte paté dat ligt in een soort vogelnestje met een kwartelei en geniet van het aanbevolen gerecht van rode tonijn met kwaliteitslabel met een salade van verse tomaten en avocado uit de streek.

Als Carlos Javier zelf het nagerecht met verse vruchten serveert, komt hij even bij me zitten. Hij vertelt over zijn eerste smaakervaringen als kleine jongen, in de cortijo waar de hele familie tijdens de weekeinden bij elkaar kwam en waar zijn grote inspiratiebron zijn oom die banketbakker was, samen met zijn tantes altijd bezig waren met het bereiden van eten.

ES Life 44

Een heel andere smaakervaring had ik iets buiten het plaatsje Seron in Almeria. Ervaren chefkok Yolanda Garcia zit op haar knieën naast een grote rieten mand in de moestuin van Posada El Candil als ik aankom. Haar keuken staat bekend om creaties met oude vergeten groenten, verse kruiden en wilde bloemen. Alle groenten, kruiden en bloemen die ze in haar keuken gebruikt, zijn in de omgeving gekweekt, 100% Andalusisch dus.

Ze werkt met de term gastroconciencia (duurzame gastronomie) en zingt daarbij een ode aan de essentie van eerlijke producten van plaatselijke veeboeren, vissers en landbouwers. Omdat Yolanda alleen met verse producten werkt staan er elk seizoen andere gerechten op de kaart. Ook staan er diverse gerechten met tarwe op het menu, zoals migas, van traditionele recepten die zijn doorgeven van moeder op dochter. Tarwe wordt al eeuwen in Almeria verbouwd, de boerenkeuken kent dan ook vele gerechten met deze graansoort. Almeria is bovendien dé groentetuin van Spanje, dus hoe vers en zongerijpt wil je je gerechten hebben?

De gerechten van chef-kok Javier Abascal van restaurant Lalola in Sevilla zijn een eerbetoon aan het Iberische varken. De kaart van Lalola bestaat uit verrassende shared dining gerechten. Je kunt ervoor kiezen losse gerechtjes te bestellen of een selectie die de chef voor je kiest. Javiers specialiteit is koken met orgaanvlees. Voor mijn neus worden creaties met nieren, lever, hersenen, pens en varkenspootjes geserveerd. Het is even slikken, maar de gerechten zijn zo mooi opgemaakt en ruiken zo lekker dat ik besluit mijn tanden erin te zetten. En dan ontdek ik dat het reuzelekker smaakt. Echter, de geleiachtige hersenen schuif ik verontschuldigend met mijn mes naar de rand van mijn bord.

Ik mag de keuken in en kijk mee over de schouder van Javier die vol passie aan het werk is met branders en glazen schalen. Zijn inspiratiebron is de bekende kok Andoni Aduriz die hij bewondert om zijn creativiteit en bescheidenheid. Overigens is Javier ook erg bescheiden. Als ik hem vraag of hij een toekomstdroom heeft, antwoord hij dat het belangrijkste voor hem is dat hij kan blijven koken en dat zijn gasten niet alleen hem waarderen, maar zijn hele team.

ES Life 45

HAK & REIN VOS JURIDISCH ADVISEURS EN NOTARISSEN

DENK OOK AAN UW NABESTAANDEN IN NEDERLAND. REIZEN IS NIET MEER NODIG. WIJ HOUDEN KANTOOR IN NEDERLAND EN SPANJE!

AL MEER DAN 10 JAAR UW NEDERLANDSE NOTARIS AAN DE COSTA DEL SOL

Afspraken per Skype of bij u thuis zijn ook mogelijk.

Contact Mail: info@erfrechtinspanje.nl Web: www.erfrechtinspanje.nl Telefoon: 965.020.254 (vanuit Spanje) Telefoon: 0320-247394 (vanuit Nederland)

De Nederlandse notarissen van Hak & Rein Vos Juridisch Adviseurs en Notarissen zijn specialisten in: • het opstellen van testamenten • het opstellen van levenstestamenten • het opstellen van tweetalige volmachten • het maken van een (fiscale) nalatenschapsplanning • het afwikkelen van nalatenschappen voor Nederlanders (met bezit) in Spanje.

Benieuwd?

Kom langs voor een gratis testamentcheck of intakegesprek.

BARBARA INGENBLEEK | PARTNER

Kantoren Spanje, Costa del Sol, Marbella, Calle Jacinto Benavente 23 Spanje, Costa Blanca, El Albir/l’Alfàs del Pí, Carrer W.A. Mozart 3 Nederland, Lelystad, Meentweg 8

Wilt u onbezorgd gaan wonen en leven aan de Costa del Sol? Euro Economics helpt u hier graag bij.

Euro Economics

Euro Economics Marbella is in 2004 opgestart door Barbara Ingenbleek. Barbara is directeur van het kantoor, partner en het gezicht van Euro Economics. In 2015 is Barbara gekozen tot Nederlandse zakenvrouw van Andalusië. Dat zegt genoeg!

Euro Economics bevindt zich in het kwaliteitssegment van aan- en verkoopbegeleidingen, verzorgt uitsluitend vastgoedtransacties waarbij buitenlandse partijen zijn betrokken en heeft een uitgebreide dienstverlening. Door onze jarenlange internationale ervaring leveren wij hoge service inclusief de bijbehorende snelheid en efficiency.

Onze diensten

Ontdek onze diensten op het gebied van aan- en verkoop van woningen, nalatenschappen, oprichting van vennootschappen en het verzorgen van belastingaangiften. Daarnaast verzorgen wij boekhoudingen en belastingaangiften van uw (beleggings-) vennootschappen in Spanje.

U bent van harte welkom op ons kantoor in Marbella.

Wij helpen u graag!

Bekijk ook deze informatieve sites: www.koopbegeleidingspanje.nl www.belastingenspanje.nl www.dochterbedrijfspanje.nl

www.euroeconomics.com marbella@euroeconomics.com C/ Jacinto Benavente 23, Marbella +34 952 859 380

COLUMN Geen hand voor ogen Tijdens een hoorcollege in het 5e jaar van Diergeneeskunde kregen we een filmpje van een hond te zien. We zagen een Yorkshire terrier los in het bos lopen, de eigenaar gooide een stok, de Yorkie rende er achteraan, pakte de stok in de mond en bracht het terug naar de eigenaar. Wat is er mis met de hond werd er gevraagd. Veel studenten hadden een kreupelheid of afwijkende gang gezien, maar nee..... deze hond had geen ogen! – die waren beide door een oogaandoening verwijderd.

Blinder dan dat kan je niet zijn!!!

Blindheid bij de hond kan aangeboren zijn of later door een ziekte of ongeluk zijn veroorzaakt. Een blindgeboren hond zal zijn reuk en gehoor beter ontwikkelen ter compensatie en zich leren redden.

De verkregen blindheid kan geleidelijk ontstaan door degeneratie van de lens (cataract) of van de retina (atrofie), maar kan ook acuut ontstaan door een erfelijke aandoening (SARD) of door een acuut trauma waarbij de retina loslaat, en daardoor de staafjes en kegeltjes geen informatie meer kunnen doorgeven aan de oogzenuw.

De meeste honden passen zich in 6 tot 8 weken wel aan door voornamelijk hun reuk – die in alle opzichten al veel beter is dan die van de mens – verder te ontwikkelen en oriëntatiepunten te onthouden. Als baasje kun je rekening houden met een paar dingen zodat het leven van een blinde hond veel aangenamer is.

• Verander het meubilair niet van plaats. Ze vormen namelijk een mentale plattegrond en weten dus waar iets staat, de route naar de deur, de etensbak, de mand etc.

• Laat bij huishoudelijk werk niet de stofzuiger of dweilemmer ergens in het midden staan.

Anders lopen ze er tegenaan.

• Bescherm de scherpe hoeken op de hoogte van de hond opdat ze zich niet zullen bezeren als ze er toch tegenaanlopen.

• Plaats kinderhekjes voor de trap of voor andere van hoogte verschillende plaatsen. Zorg dat de hond niet onbewaakt in de buurt van het zwembad kan komen.

• Gebruik je stem om de hond te leiden en laat ze alleen aan de riem (zij het een lange) uit.

• Identificeer de blindheid via een plaatje aan de halsband en maak een notitie op de microchip registratie, mocht de hond de weg kwijtraken.

• Ook een blinde hond wil spelen, zorg dus voor ´ruikende´en geluidmakende speeltjes. Vooral stoffen speeltjes met een piepertje erin zijn hiervoor geschikt.

Met bovenstaande tips kun je het leven van een blinde hond veel aangenamer maken.

Nazli van den Kieboom Dierenarts bij Pointer Clinic in Estepona. pointerclinic.com ES Life 47

t a i l o r - m a d e

l i v i n g

www.nalipemi.com | info@nalipemi.com | +34 619 34 20 43

Costa del Sol

-

French Riviera

-

Geneva

-

Oman

-

Dubai

COSTA DEL SOL BUSINESS BUZZ

Je nalatenschap in Spanje regelen

Je woont in Nederland of België en hebt keurig een testament bij je notaris laten opmaken. Maar hoe zit dat eigenlijk als jouw erfgenamen jouw huis, auto of bankrekening in Spanje erven?

In de praktijk blijkt maar al te vaak dat notarissen in Nederland niet op de hoogte zijn van de wet- en regelgeving in Spanje. Maar ook in Spanje stoeien en knoeien advocaten en notarissen vaak met de afwikkeling van nalatenschappen waarbij buitenlanders zijn betrokken. Euro Economics biedt hulp bij het afhandelen van nalatenschappen.

In Spanje heb je zes maanden de tijd om de aangifte erfbelasting in te dienen en er is geen mogelijkheid tot het aanvragen van uitstel.

Ook al woon je in Nederland, je erft Spaanse bezittingen en moet dus hier erfbelasting betalen. Een bezit op naam van de erfgenaam zetten kan pas als de aangifte erfbelasting is ingediend.

Er moeten allerlei documenten uit Nederland komen, zoals de akte van overlijden, verklaring van erfrecht etc. Alle documenten moeten worden vertaald. Vervolgens moet de erfgenaam ook nog een NIE hebben, anders kun je überhaupt niets op je naam zetten in Spanje. Allerlei tijdrovende procedures. Een deel van deze procedures kan voorkomen worden door bij leven al zaken te regelen zodat er direct na overlijden in actie gekomen kan worden. Maak een afspraak bij Euro Economics om uw zaken tijdig te regelen en in goede handen achter te laten.

Hypotheek in het Nederlands

Heeft u uw droomwoning gevonden en wilt u daarvoor een hypotheek afsluiten?

Wilt u weten hoeveel u maximaal kunt lenen in Spanje? Met de begeleiding van onze hypotheekadviseur is uw Spaanse hypotheekaanvraag overzichtelijk en helder.

Onze naam “WeCare” zegt het al: wij geven om onze klanten en zorgen dat ze de perfecte deal krijgen. Op basis van uw persoonlijke en financiële situatie weten wij welke Spaanse bank u de beste aanbieding geeft.

We begeleiden in hypotheken door heel Spaans grondgebied inclusief de Balearen en Canarische Eilanden en zijn gespecialiseerd in hypotheekaanvragen van ondernemers.

Wij ontzorgen u en zijn uw vaste aanspreekpunt gedurende het traject.

Ook voor het openen van een Spaanse bankrekening en het verzorgen van taxaties mag u bij ons aankloppen. Alles in uw eigen taal. Eenvoudig, toch? www.spanjehypotheek.com

www.euroeconomics.com

ES Life 49

COSTA DEL SOL BUSINESS BUZZ

Lekker slapen

Geslaagd zijn voor je opleiding is leuk, maar wat doe je daarna? De enige die écht niet lijkt te weten wat ze nu wil, is Rowan. Maar met wie praat je daarover? En hoe kom je erachter wat de beste volgende stap is?

De eerste zaken zijn duidelijk maar wat is een goede nachtrust? En hoe krijg je die voor elkaar? Je slaapt absoluut beter als je je aan de eerste zaken houdt maar als je dan vervolgens op een matras gaat liggen dat niet voldoende ondersteuning, en dus ontspanning voor je hele lichaam, biedt kun je behoorlijk brak opstaan. En dan heb je geen zin meer om te sporten of gezond te eten…

Na een tip over een baantje, trekt ze haar stoute schoenen aan en solliciteert op een vacature in Spanje. Of ze binnen twee weken kan beginnen… Slik!

Matrasproducenten houden allemaal dezelfde principes aan als het gaat om de aanschaf van een goed matras: de houdbaarheidsdatum van een matras, hoe het beste een matras kan worden gekozen bij een reeds bestaande bodem, hoe bepalend uw gewicht is bij de hardheid van uw nieuwe matras en welke lengtemaat u dient te kiezen bij uw eigen lengte.

Kees Diks in Torremolinos is één van die matrasproducenten die zowel in Spanje als in Nederland matrassen levert. Hij staat elke ochtend weer uitgerust op. “Waarom u -juist in déze tijd- eens serieus zou moeten denken aan het aanschaffen van een nieuw matras? Simpelweg omdat je er helemaal blij van wordt: drukpunten en vermoeidheid verdwijnen direct en het gevoel na de eerste nacht dat je lichaam weer eens écht ´gedragen´ wordt snakken naar de volgende nacht en naar de daaropvolgende...” In de showroom in Torremolinos kun je uitgebreid advies krijgen en zélf de matrassen uitproberen. www.rogerslinnerie.com ES Life 50

De bus naar Ronda

In deze rare tijd vliegen de adviezen om je oren om zoveel mogelijk gezond te blijven: een gezonde levensstijl bestaande uit regelmaat, goede voeding, beweging, een minimum aan stress én... een goede nachtrust!

Alsof dat niet avontuurlijk genoeg is, besluit Rowan de bus naar Ronda te nemen, een stadje zo’n 1.5 uur rijden van haar werkplek vandaan. Van het een komt het ander: wat een kort tripje zou zijn, wordt een fantastische reis vol avonturen.

Het boek is geïnspireerd op het verhaal van een oud stagiair van auteur Joyce van Ombergen-Jong. Wanneer de ‘echte Rowan’ op maandagochtend over haar spontane reis vertelt, plant ze een zaadje bij Joyce: ‘De Bus naar Ronda - een avontuurlijk tussenjaar’ is geboren. De young adult roman en adventure guide for dummies in één, geeft inspiratie en (tussen de lijntjes door) handvatten om eigen keuzes te leren maken.

Want zelfs de langste reis begint met de eerste stap, --of met een verre busreis.

Uitgeverij: Your Journey ISBN: 9789090329413

COSTA DEL SOL BUSINESS BUZZ

Uitdaging voor wielrenners

Om zoveel mogelijk fietsfanaten uit alle landen de kans te geven mee te doen aan het evenement Marbella 4Days Cycling, heeft de organisatie besloten het evenement te verschuiven naar later dit jaar. Van 18 tot en met 21 november zullen de fietsers vanuit Marbella dagelijks een route van rond de 50 of 100 kilometer afleggen.

Marbella 4Days Cycling is bedoeld voor de goed getrainde sportfietser die wel van een bergachtige uitdaging houdt. Alle routes zijn gepland over verharde wegen en zowel het gebruik van racefietsen als mountainbikes en e-bikes zijn toegestaan.

Deelnemers kunnen zelf bepalen hoeveel dagen ze mee willen doen, maar alleen bij deelname aan alle 4 dagen de finish krijgen de fietsers een medaille.

Vanwege de huidige situatie kunnen er dit jaar maximaal 500 deelnemers meedoen. De ticketverkoop is inmiddels van start gegaan via de website. Tot 1 juli gelden speciale Early Bird prijzen. www.marbella4dayscycling.com

Coronaproof kamperen

Wilt u in deze onzekere tijden graag uw campervakantie boeken met zekerheid?

Dat kan!

We begrijpen heel goed dat de meeste mensen na het hectische afgelopen jaar er graag er even uit willen maar het nog niet aandurven om een vakantie te boeken. Last minute boeken is vaak erg moeilijk omdat de beschikbaarheid beperkt is en veel modellen dan reeds verhuurd zijn. Iberocamper biedt gunstige voorwaarden in het geval dat uw camperreis in 2021 nog steeds bedreigd zou worden door corona.

Dat betekent dat u tot 21 dagen voor vertrek kosteloos kunt annuleren of kosteloos kunt omboeken. In het geval van kosteloos annuleren betekent dit dat wij binnen 14 dagen het betaalde bedrag terugstorten en de boeking annuleren (u betaald bij het reserveren bij ons slechts de aanbetaling.

Het restant huurbedrag betaalt u namelijk conform de boekingsbevestiging pas tijdens de uitgifte van de camper tenzij anders overeengekomen). Kosteloos omboeken is ook mogelijk en kunt u het gemakkelijkste doen door ons een mail te sturen en indien mogelijk alvast de nieuwe periode door te geven. Wij gaan dan gelijk kijken of er beschikbaarheid is en sturen u binnen 24 uur een bevestiging. https://iberocamper.com/nieuws/ coronagarantie-iberocamper-2021/ https://iberocamper.com/blog/reizentijdens-corona-met-de-camper-doorspaanse-landschappen/

ES Life 51

DECOR

SHADE

HOMES

EVENTS

Showroom: Carril de Picaza 30, 29670 San Pedro | www.acoola-living.eu | info@acoola.eu | +34 951 162 542

COLUMN Surf mee op de grijze golf Grijs haar betekent dat je ouder wordt maar dat betekent al lang niet meer dat je dan ook meteen truttig moet worden. Dat was bij onze ouders nog wel het geval maar de generatie van vijftigers en zestigers van tegenwoordig zijn absoluut geen bijna-bejaarden. Sterker nog, bejaarden zoals we die vroeger in bloemetjesjurken en pull-overs zagen zijn nagenoeg uitgestorven. We worden met z’n allen steeds ouder, blijven langer gezond en actief. Bedrijven spelen daar steeds handiger op in en dat vind ik als belegger dan weer interessant. Dus ik heb me verdiept in de statistieken en het beleid dat overheden en bedrijven opstellen om aan de wensen en behoeftes van die specifieke doelgroep tegemoet te komen.

In Europa weten we al lang dat er sprake is van een steeds verder dalend geboortecijfer en spreken we van een grijze golf. Over het algemeen hebben gepensioneerden het financieel niet slecht en ze doen er alles aan om hun gezondheid te behouden en zo lang mogelijk actief te blijven. Ze zijn een steeds verder groeiende markt voor bedrijven die er alles aan doen om hen dienstverlening en producten te leveren om het leven nóg leuker en makkelijker te maken. Een aantal van die bedrijven is beursgenoteerd en dat betekent dus dat ook beleggers mee kunnen surfen op deze grijze golf.

Uit de statistieken blijkt dat in Azië inmiddels ook sprake is van een toename van het aantal ouderen en een afname van het geboortecijfer. Dat komt ofwel door het feit dat de politiek in sommige landen het hebben van één of twee kinderen stimuleert en grote gezinnen verdwijnen.

Of omdat door de toegenomen welvaart mensen sowieso niet meer voor veel kinderen kiezen, die waren immers altijd deels een ‘oudedagsvoorziening’. Maar juist die oudedagsvoorziening is in de Aziatische landen nog niet goed geregeld. In China woont de helft van de bevolking op het platteland en daarvan heeft maar 10% recht op een pensioen. In India heeft maar 14% van de bevolking recht op een oudedagsuitkering. Volgens schattingen zullen er in 2050 923 miljoen ouderen zijn in de Aziatische landen. De gemiddelde levensverwachting is daar gestegen van 60 naar 80 jaar. De mensen die in 2050 van hun welverdiende rust zouden moeten genieten zijn de mensen die nu bijdragen aan de enorme economische groei in deze landen. Hier ligt dus een uitdaging voor de beleidsmakers én voor bedrijven om de financiële toekomst van zowel de bewoners als het land zelf veilig te stellen.

Concreet gezegd biedt de vergrijzing extra werk voor de gezondheidszorg, de farmaceutische industrie, verzekeringsmaatschappijen en financiele partijen. Er is inmiddels ook een ETF (een mandje aandelen) die hier op inspeelt, Ishares Ageing Population UCITS ETF USD (Acc).

Ik volg de markten en alle mogelijkheden voor beleggers op de voet, als u denkt dat er ook voor u kansen liggen in deze grijze golf die deze eeuw een groot deel van de wereld zal overspoelen, neem dan gerust contact op om de mogelijkheden te bespreken!

Kaspar Huijsman is founder en director van Hugo Investing (voormalig BinckBank Spanje & Portugal) en is zelf ook gepassioneerd belegger. Heeft u een vraag, mail dan naar kaspar@hugoinvesting.com De informatie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

ES Life 53

ONTDEK MÉÉR VAN SPANJE EN PORTUGAL

Vanessa Van Camp S.L.

In de Spaanse vastgoedmarkt sinds 1984

GENIETEN + INVESTEREN !

ACTIE: GRATIS 2 FIETSEN MEE! T.W.V. 100 EURO Wakker worden aan een azuurblauw meer, herten spotten in een national park, lokale specialiteiten ontdekken, snorkelen bij verlaten stranden, bodega´s bezoeken, wandelen, fietsen... het kan allemaal vanuit een comfortabele en veilige camper met Nederlandse uitleg en service. Boek direct en neem naast onze lijst met tips ook twee gratis fietsen mee!

Actiecode: SCEL2020

WWW.IBEROCAMPER.COM | +34 609 120 233

7% rendement gegarandeerd* !

2 slaapkamers, garage, storage, volledig gemeubileerd al vanaf 100.000 euro

+34 639 67 18 93 admin@vancamp.es | www.spainvancamp.com

BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF SINDS 1997 • • • • • • • • •

nieuwbouw verbouwingen renovatie schilderwerk tegelwerk metselwerk electra loodgieterswerk advies

Poligono Industrial Los Perales Calle Pera Trinidad, Nave 6 29651 Mijas

Alles in en rondom uw woning van Málaga tot Estepona Frank van Krimpen +34 951 135 973 | +34 628 111 989 admin@construxus.es

AGENDA ACTIVITEITEN / MUZIEK Il barbiere de siviglia 30 april/2 mei 19u - Teatro Cervantes www.teatrocervantes.com Rondleiding Botanische tuinen elke zondag 16.30u Jardín Botanico La Concepción Málaga https://tierramalacitana.es

NEDERLANDSTALIGE CLUBS COSTA DEL SOL Marbella Dutch Business Club (marbelladutchbusinessclub.nl) Bijeenkomsten eerste dinsdag van de maand Ellas (ellas-spanje.nl) Bijeenkomsten tweede dinsdag van de maand

SPAANSE FEESTDAGEN 28 maart - 4 april Semana Santa donderdag 1 april: jueves santo vrijdag 2 april: viernes santo 1 mei Dag van de arbeid

Belgian Business & Community Club (bbcce.be) Nederlandse Club Costa del Sol (nccs.es) Club Tulipan (www.tulipan.nl) Golfwedstrijden elke dinsdag op verschillende banen Evenement vermelden?

Stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 55

electro-experts voor thuis

THUIS ALLES GOED GEREGELD Judith en Eric, bekend van Satelliet Systemen, brengen expertise aan huis. Of u nu vernieuwing wenst op het gebied van televisie, internet, alarmsystemen of een wasmachine of koelkast nodig hebt, u kunt rekenen op vakmanschap, advies op maat, fantastische service en perfecte installatie. Alle merken leverbaar!

Vandaag besteld, morgen in huis!

TV, AUDIO, INTERNET

ALARM INSTALLATIES

WITGOED & HUISHOUDING

BOUW BEGELEIDING

TV, internet en audio systemen vernieuwen snel. Wij beschikken over up-to-date kennis én apparatuur.

Er komt het één en ander kijken bij het installeren van een alarmsysteem.

Wij staan klaar voor advies en montage.

Altijd lastig wanneer een huishoudapparaat kapot gaat. Eén telefoontje en u heeft morgen al een nieuwe machine in huis.

Tijdens de bouw is het handig alvast na te denken over uw electro-systemen.

Wij geven graag advies en begeleiding.

Volg ons op facebook voor de laatste up-dates en mooie aanbiedingen: JEsystemsSPAIN

Mijas, Costa del Sol • 952 591 603 • 676 888 565

WWW.JE-SYSTEMS.NET | INFO@JE-SYSTEMS.NET

NEDERLANDSTALIGE ONDERNEMERS Baika & Erik Bablo Marbella makelaar regio Marbella info@bablomarbella.com www.bablomarbella.com

B

BaBlo MARBELLA

Martin Faessen WeCare Mortgages Hypotheken in Spanje info@wecaremortgages.com www.Spanjehypotheek.com hypotheken

MORTGAGES

Lynn Van Wilderode Primrose Real Estate info@primrose-realestate.com Belgische Costa del Sol makelaar www.primrose-realestate.com

Andalucía Specialist NVM-gecertificeerd aankoopmakelaar Bas Mulders www.andaluciaspecialist.com

Zigtema Idiomas Asociación Parasol Costa del Sol Onderwijs in de Nederlandse taal zigtema.com - nscds.nl (+34) 649 335 336

Barbara Ingenbleek EuroEconomics marbella@euroeconomics.com Advocaten en accountants www.euroeconomics.com

Welex Abogados y Economistas Advocaten, Economen & Acccountants C/Ramón Gómez de la Serna 23, Marbella Telf +34 952 775 521 www.welex.es

Rens Zwanenburg lzwanenburg@interchem.nl InterChem - InterGreen - Marbella Sterk in duurzaam verven www.inter-green.eu

AJ Automotive Services Auto invoer – uitvoer – transport – ITV Telf +31 492 477 522 +34 617 781 091 www.invoerinspanje.nl

Roger’s Linnerie / Bornelli by Kees Diks Slaapspecialisten Avenida Carlotta Alessandri 158 Torremolinos www.rogerslinnerie.com

makelaar marbella Very Good Estates Makelaar Marbella & Estepona Telf +34 952 808 880 +34 629 980 882 www.verygoodestates.com

JongLeren.es Joyce van Ombergen-Jong Stage- en projectbemiddeling in en rond Málaga www.jongleren.es

Pieter van Groenewoud Groenewoud Real Estate Makelaar / corredor de fincas Telf +31 6 536 709 78 pcvangroen@gmail.com

Uw bedrijf in een kadertje?

Stuur een mail naar: sales@especal-life.com

ES Life 57

NEDERLANDSTALIGE HULPVERLENERS HUISARTSEN Alhaurin el Grande Medical Centre Alhaurin - Ch. M van Meer 952 597 230

Nerja Fisioterapie Holandesa - Rutger - 952 526 881

El Morche Mar y Salud - Bernadette Veeger - 952 532 065

ORTHOPETEN Nerja Ortopedia Chatelin - 685 773 857

Fuengirola Medisch Centrum PG - Henri Guemal - 952 461 992 Nerja Medical Clinic Nerja - Rik Heyman - 952 526 775 Nueva Andalucía Centro Medico Romano - Carlos Azcona 952 810 154 Torremolinos J.O. Landman - 952 388 872 Frank Buster - 952 380 279 TANDARTSEN Marbella Clinica Dental Soriano - Leonard Pelzer 951 317 021 Clinica Dental Doctor Wouter Teng 952 827 392 Mijas Johan Alphons Kools - 952 475 972 Nueva Andalucia Dental Arts - Jose Luis Morena Miranda 952 817 110

UROLOOG Marbella / Pizarra Urologie Marbella - Wim de Bruyn - 619 992 369 THUISZORG Algarrobo Costa Miranda van Poortvliet van Tiel - 618 552 919 Benalmadena Anneke Verhoeff - 619 287 481 Fuengirola Bep van de Bremer - 687 487 291 El Morche Mar y Salud - Jolanda de Kuijer - 676 991 443 PSYCHOLOOG Marbella Marlies van Boxtel - 697 878 694 Mijas/Fuengirola Clinica Monte Blanco Maryna Khorolska - 657 198 928 Nerja/Málaga Gerlinda Smit - 669 579 996

Torremolinos Clinica Monte Blanco - Snezana Kools 661 470 111

PODOLOOG / PEDICURE Torremolinos Desiré González Bossaers- 951 339 219

FYSIOTHERAPIE / OSTEOPATIE / MASSAGE Pizarra / Monda Markus Link Fasciatherapie & massage- 684 123 107

DIERENARTSEN Estepona Pointer Clinic - Nazli Kreft - 952 804 165 Tamara Veterinary clinic - Marcel Vet - 952 795 049

Benalmadena Body Center - Mireille Rinchard - 607 153 025 Fuengirola/Mijas Marielle de Bruin - 670 663 910 Stanley Groot - 952 933 975 Marbella Centro de Fisioterapia Roda Robina vd Berge - 639 926 228 Patrick Vervaeke - 691 320 710

Nueva Andalucía Pointer Marbella - André Evers - 952 906 626

algemeen noodnummer 112 Voor correcties of toevoegingen: stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 58

WIJ OPENEN NIEUWE DEUREN NOG EVEN GEDULD

Psst, Heeft u het al gehoord?

Hugo is hier!

Hugo. U ontmoet hem binnenkort!

Een nieuwe naam.

Hetzelfde team.

Dezelfde service en hetzelfde platform voor uw Saxo Bank rekening.

Spain: (+34) 951 56 56 56 Email: info@hugoinvesting.com www.binckbank.com/hugo-investing facebook.com/HugoInvestingNederlands

BINCK*BANK ---- PARTOFSAXOBANK ---