AD VERBUM
Supervoorspellers Gewone mensen doen opvallend vaak juiste voorspellingen
D
Reinald van der Meer
28
e ondertitel van dit boek is: Goed voorspellen is een manier van denken – en iedereen kan het leren. Het boek is een voortvloeisel uit een onderzoek dat werd uitgevoerd in opdracht van het IARPA (Intelligence Advanced Research Project Activity), een researchinstituut binnen het domein van de inlichtingendiensten van de Verenigde Staten. De opdracht betrof een zoektocht naar handvatten om op een juiste manier betrouwbare voorspellingen te kunnen doen, nadat de analisten van de inlichtingendiensten de plank zo faliekant hadden misgeslagen bij de inschatting na 9/11 of het Irak van Saddam Hoessein de beschikking over massavernietigingswapens zou hebben. De analisten waren ervan overtuigd dat dit het geval was, waarop president Bush overging tot de tweede inval in Irak begin 2003. Achteraf bleek dat die wapens er helemaal niet waren. Om dergelijke flaters in de toekomst te voorkomen werd aan de Universiteit van California in Berkeley de opdracht gegeven hiernaar onderzoek te doen. Tetlock zette daar een bijzonder project voor op. Er werd een groep van 2800 vrijwilligers geworven die gedurende drie jaar voorspellingen moesten doen over een hele reeks aan vragen die hen werden voorgelegd, bijvoorbeeld over een eventuele machtswisseling in een bepaald land of over de ontwikkeling van de olieprijs binnen de drie komende maanden. Elk jaar werd gekeken in hoeverre deze voorspellingen uitkwamen. Al snel bleek een bepaalde groep deelnemers met zijn voorspellingen verrassend dicht de werkelijke uitkomst te benaderen. De portee van het boek is om te bepalen wat nu precies de bepalende factoren waren die deze selecte groep ‘supervoorspellers’ zulke goede inschattingen opleverde. Intelligentie? Psychologische factoren? Kennis van de wereld? Diepgravend, maar ook heel vlot leesbaar en beeldend schetsen de auteurs daarvan een relaas. Ze doen dat stap voor stap, heel methodisch. Soms moet je wel even doorzetten om erbij te blijven. Uitweidingen lijken soms wat ver van het pad af te raken, maar hebben toch een duidelijke rol in de opbouw en het groeipad van argumentatie en bewijsvoering. De uitkomsten van het onderzoek zijn in zekere zin wel verrassend. Dat wordt al snel duidelijk. Supervoorspel-
lers zijn bepaald niet de alfa-mannetjes en -vrouwtjes in de hiërarchie. Het zijn eerder relativerende mensen die durven te twijfelen, veel wikken en wegen en durven terug te komen op hun eerder ingenomen stellingen. Mensen met gretige en brede interesses, die goed allerlei ontwikkelingen bijhouden. Het zijn denkers die niet vanuit hun primaire intuïtie reageren, maar hun oordeel uitstellen totdat zij een probleem stapsgewijs doordacht hebben en waarbij zij hun inschattingen met behulp van telkens recente informatie aanpassen. Zij worden nog beter naarmate ze met een open mindset gelijkwaardig in groepen gaan samenwerken. De uitkomsten zijn op zich als geheel al interessant, maar er zijn ook op onderdelen lessen uit te trekken. Het boek levert bijvoorbeeld ook antigif tegen alfagedrag in organisaties, tegen conformisme aan heersende meningen. Een aanrader? Jazeker!
UITGEVERIJ BUSINESS CONTACT ISBN 9789047006541 TAAL NEDERLANDS DRUK 1 PRIJS € 25,99 VERSCHIJNINGSDATUM OKTOBER 2015 SCHRIJVERS PHILIP TETLOCK & DAN GARDNER
03 2020
