Portret van een Schotse plantenjager
Douglas’ groene erfenis Als je oog hebt voor groen, is elke stadswandeling een kleine reis rond de wereld. Vanuit de perken, tuinen en vensterbanken word je begroet door tal van Afrikaanse, Aziatische en Amerikaanse planten. Van vrijwel elk cultuurgewas liggen de wortels in verre gewesten. Overigens is hier doorgaans sprake
A
van geassisteerde migratie. [tekst] Norbert Peeters [foto’s] Adri Mulder, Manfred Richter, Walter Siegmund
Als vanzelfsprekend zijn deze planten hier niet op eigen houtje heen gekomen. Hun migratiegeschiedenis begon vaak bij onbekende plantenjagers die door kwekers en wetenschappelijke instituten op reis werden gestuurd om zaden en kiemplanten te verzamelen. In dit artikel wil ik een van deze plantenjagers aan de vergetelheid onttrekken: David Douglas (1799-1834).
voor de wetenschap. Douglas is van eenvoudige komaf. Als tuinman liep hij zichzelf in de kijker van de botanicus William Jackson Hooker, die hem voordraagt als plantenjager bij de Royal Horticultural Society. In 1825 is hij op zijn tweede reis voor de sociëteit. En opnieuw krijgt hij de nadrukkelijke opdracht om economisch interessante planten terug te sturen naar Engeland. Zodra hij voet aan wal zet, is het meteen raak.
Cape Disappointment
In de schaduw van de douglasspar
Op 9 april 1825 gaat het koopvaardijschip ‘William & Ann’ noodgedwongen voor anker bij Cape Disappointment aan de monding van de Columbiarivier (Oregon). Dichte mistbanken en zware regenbuien voorkomen een voortzetting van de reis stroomopwaarts. Douglas besluit niet langer te wachten. Aan de kaap met deze mistroostige naam begint hij zijn botanische expeditie. Gehuld in een tartanjas, en vaak vergezeld door zijn compagnon Mr. A.R. McLeod, gaat deze horticulturele highlander op zoek naar nieuwe soorten
16 Hortus botanicus Leiden 2022
“Bij het betreden van de oever, was Gaultheria shallon de eerste plant die ik in mijn handen hield. Ik was zo blij dat ik bijna niets anders meer kon zien dan deze plant. Menzies observeerde correct dat deze plant welig groeit onder de dichte naaldwouden en een waardevolle aanvulling zou zijn op onze tuinen.” Sinds Douglas kennen we deze plantensoort als ‘Salal’ of wel appeltjesblad. En zoals hij voorspelt, slaat Salal aan en is het tot de dag van vandaag een graag geziene tuinplant. Ook is de Schotse plantenjager verantwoordelijk voor de
