MENSELIJK GEDRAG EN MACHINEVEILIGHEID Niets is zo veranderlijk als de mens. Wij beschikken over een in de natuur ongeëvenaard scala aan eigenschappen en vaardigheden. Afhankelijk van de uitdaging zetten wij die met alle creativiteit in. Dat is in combinatie met machineveiligheid niet altijd gewenst. Het effect kan leiden tot heel onveilige situaties. Ergernis en ongeduld zijn meestal belangrijke drijfveren om een situatie aan te pakken. Te snelle beslissingen en te veel focus op een handige oplossing leiden tot manipulatie van veiligheidsoplossingen. Veel heb je daarvoor niet nodig: een tang, een zaag, en bundelbandje, … En dat loopt meestal niet goed af. Het is jammer dat mens en machine tegengestelde grootheden zijn. Zo is een machine efficiënt, repetitief, voorspelbaar. De mens echter is nogal variabel in het doen en laten, is snel geïrriteerd en is heel snel en creatief met oplossingen, vaak de verkeerde! Hoe lang zou het geduurd hebben om een tweehandsbediening te overbruggen? In de industrie, waar veel machines en productielijnen zijn, is er een onverwacht verschil bij het omzeilen van veiligheidsvoorzieningen. Het blijkt namelijk dat vrouwelijke intuïtie, overzicht en veilig handelen een heel positief effect heeft op machineveiligheid. Er zijn hierdoor verschillen tussen bepaalde sectoren. In bedrijven waar een goede mix is binnen de groepen van machine-operators en onderhoudsmensen, kunnen we veel van elkaar leren. Je kunt rustig stellen dat machineveiligheid “goed zit” als de mens zich volgens wetgeving en normen gedraagt. Waar dit scheef gaat is evident. Slechts één internationale norm houdt rekening met de invloed van het menselijk gedrag: ISO 14119. Ik noem die norm graag de “anti-manipulatienorm.” Deze norm combineert het gedrag van de mens met de rechtlijnigheid van de machine. Onnodig wachten en onnodige handelingen zijn taboe. Combineer dit met ergonomie en je hebt het perfecte plaatje: Een machine waarvan de veiligheid wordt gerespecteerd.
42
