10
DOOR DINAND WEBBINK
De helletocht van Andries Pagrach Niemand in de gemeente Hellendoorn kent hem nog. Andries Pagrach. Een gewone Nijverdalse jongen. Ambitieus, hardwerkend, gewetensvol. Hij woonde aan de Brakenbeltsweg, hoek Wilhelminastraat. Zijn vader Mozes was handelaar in manufacturen en getrouwd met Reintje Hartog. Schuin tegenover hen woonde familie, de slager Samuel. David Samuel, ’n oalen preens werd hij genoemd, had daar tot 1935 gewoond. Hij bereikte de gezegende leeftijd van 91 jaar en was daarmee op dat moment de oudste inwoner van het dorp. Andries was bij het overlijden van zijn oudoom zeventien jaar. Hij studeerde hard, deed zijn best en werd verzekeringsinspecteur. In 1938 trouwde hij met zijn geliefde Elisabeth Helena Cohen. Het jonge echtpaar ging in Zwolle wonen, in de Seringenstraat. Kort na het uitbreken van de oorlog verhuisden ze naar de Anemoonstraat, ongetwijfeld van plan om een gezin te stichten.
Andries Pagrach (1908-1945) en Elisabeth PagrachCohen (1907-2009).
I
n 1942 begon hun helletocht. Andries werd als eerste opgepakt. Via een doorgangskamp belandde hij op 4 oktober in Westerbork. Elisabeth kwam een half jaar later. Beiden konden lange tijd deportatie voorkomen, maar op 4 september 1944
gaan ze dan toch op transport naar Theresienstadt, en vandaar naar Auschwitz. Kort daarna begint onder druk van het Rode Leger de deportatie van de gevangenen richting westelijk gelegen kampen. Velen overlijden tijdens de dodenmarsen. Elisabeth weet te ontsnappen, Andries komt
