DOOR SIEM VAN EETEN
OKTOBER 2019
21
De reis van Lodewijk Napoleon door Oost-Nederland
I
Lodewijk Napoleon, koning van Holland van 1806 tot 1810, is in de geschiedschrijving geruime tijd een ietwat lachwekkendheid figuur geweest: het ‘Konijn van Holland’ of ‘Lodewijk de Lamme’. De laatste jaren is dit beeld gekanteld. Tegenwoordig wordt hij gezien als degene die mede vormgegeven heeft aan het huidige Nederland en ons land heeft voorbereid op het koningschap. In 1809 reisde hij door Overijssel, Gelderland en Drenthe. n 1806 plaatste de Franse keizer Napoleon Bonaparte zijn jongere broer Lodewijk Napoleon op de troon van wat toen het Koninkrijk Holland ging heten. In tegenstelling tot de wens van zijn broer wilde Lodewijk van het begin af aan Nederlander zijn te midden van de Nederlanders. Hij wilde de nationale eenheid versterken en zo een einde maken aan de grote zelfstandigheid van gewesten en steden die ons land zo lang gekenmerkt had. Lodewijk begon Nederlands te leren bij David Jacob van Lennep, de vader van de latere schrijver, en bij Willem Bilderdijk. Daarnaast werkte hij aan wetboeken die voor het hele land moesten gelden en die zouden uitmonden in ons Burgerlijk Wetboek en Wetboek van Strafrecht. Belangrijk voor hem was ook dat alle godsdiensten, inclusief de Joodse, wettelijk gelijk waren. Een ander punt om het nationale bewustzijn te stimuleren is de oprichting van het Koninklijk Instituut van de Wetenschappen, de Koninklijke Bibliotheek en het Rijksmuseum.
Gezicht op het Katerveer bij Zwolle, ca. 1880. (collectie HCO)
‘Vader der Ongelukkigen’
Een van de sterke punten van Lodewijk Napoleon was dat hij direct met het volk in contact wilde komen. Daartoe heeft hij verschillende bezoeken gebracht aan alle delen van ons land. Soms om de nood te lenigen, te getuigen van zijn betrokkenheid bij rampen en daadwerkelijk aan hulpacties deel te nemen. Zijn inzet bij de ramp door de ontploffing van het kruitschip in Leiden en zijn aanwezigheid bij de overstromingen in de Betuwe waren er mede de oorzaak van dat het ‘konijn’ nu betiteld werd als ‘Lodewijk de Goede’ en ‘de Vader der Ongelukkigen’. Verder wilde hij zich persoonlijk op de hoogte te stellen van hetgeen in zijn rijk leefde en plaatselijke netelige kwesties op lossen. Hij reisde naar Brabant
Napoleon neemt afscheid van zijn broer Lodewijk, 1806, anoniem, naar Karel Frederik Bombled, 1853 - 1861. (Rijksmuseum Amsterdam)
→
