SEPTEMBER 2021 – 37
BOEKRECENSIE
De luchtoorlog boven Nederland Als geschiedenisdocent krijg ik vrijwel altijd dezelfde vraag van leerlingen: waarom hield Nederland de strijd tegen Duitsland maar vijf dagen vol? Zelfs in het kader van de Blitzkrieg vinden mijn leerlingen dat Nederland zich toch wel erg snel overgaf. Meestal geef ik hier een tweeledig antwoord op. Enerzijds omdat de Wehrmacht simpelweg te sterk was, anderzijds omdat serieuze steun van bondgenoten als Engeland en Frankrijk ontbrak. Verloren luchtruim bevestigt het eerste, maar nuanceert het tweede. DOOR RIK METS
V
erloren luchtruim. De Geallieerde luchtoperaties boven Nederland in mei 1940 is een tour de force van Peter Grimm, historicus en museumconservator. Grimm publiceerde eerder al Vliegvelden in oorlogstijd, een studie naar de rol van de Nederlandse vliegvelden in de periode ’40-’45. Ditmaal heeft hij zich gefocust op de meidagen, de tijd dat Nederland ongewild de frontlinie van Europa werd. Beginnend bij het ontstaan en de opkomst van het vliegtuig als militair wapen ten tijde van de Eerste Wereldoorlog tot de overgave van Frankrijk, neemt Grimm de lezer mee in de rol die de luchtmacht speelde aan zowel Duitse als geallieerde zijde. Nederland hoopte net als jaren eerder neutraal te kunnen blijven in een Europese oorlog. Hitlers uitspraken dat er ‘geen neutrale landen konden bestaan’ en de strategische ligging van ons land boorden deze hoop al snel de grond in. Daarom werd Nederland in de jaren 1938 en 1939 al opgenomen in de geallieerde strijdplannen. Hier moest een Duitse opmars worden gestopt, vóór deze Frankrijk zou bereiken en een her-
haling zou volgen van de gruwelen van de loopgravenoorlog. Voor Engeland gold dat de bezetting van Nederland de Luftwaffe een springplank zou verschaffen richting haar eigen grondgebied. Dit moest voorkomen zien te worden. In groot detail beschrijft Grimm de tientallen luchtoperaties die
Zeer nuttig hierbij zijn de vele afbeeldingen van verschillende soorten vliegtuigen die werden ingezet.
HHHHH PETER GRIMM, VERLOREN LUCHTRUIM. DE GEAL LIEERDE LUCHTOPERATIES BOVEN NEDERLAND IN MEI 1940, UITGEVERIJ GEROMY, 540 PAGINA’S (€ 59,95)
werden uitgevoerd door de geallieerde luchtmacht. Het resultaat zal de lezer bekend zijn: na het Duitse bombardement op Rotterdam ziet opperbevelhebber Winkelman zich genoodzaakt te capituleren. Twee weken later zijn ook België en Frankrijk gevallen, en hebben Engelse grondtroepen ternauwernood Duinkerken weten te ontvluchten. Aan de inzet van de geallieerden lag het niet, eerder aan een gebrek aan communicatie, materieel en de ontzagwekkende Duitse overmacht. Verloren luchtruim beschrijft deze geschiedenis in zoveel detail, dat het de lezer bij vlagen doet duizelen. Het boek bevat een overdaad aan namen, locaties, eenheden en soorten vliegtuigen, die voor de leek lang niet altijd uit elkaar te houden zijn. Zeer nuttig hierbij zijn de vele afbeeldingen van verschillende soorten vliegtuigen die werden ingezet, zodat de lezer zich hier in ieder geval een beeld bij kan vormen. Het doet de schrijver eer aan dat hij deze vele afbeeldingen heeft kunnen vinden. Ook het notenapparaat verdient een eervolle vermelding. De vraag die bij mij rijst is toch: voor wie is dit boek precies bedoeld? Voor de gemiddelde geïnteresseerde in de Tweede Wereldoorlog is Verloren luchtruim te gedetailleerd en te onhandzaam om gemakkelijk te lezen. Voor de (amateur)historicus kan ik het boek absoluut aanraden. Voor de schrijver kan ik alleen maar respect hebben.
