2021 - 03 - Spinner Magazine by Nederlandse Flipper Vereniging

Club van 100 In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse • Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV F unhouse (voor deelnemer en introducé)

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

Logoblok Club van 100 - NFV

www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken

FQF Langedijk samen werken aan oplossingen

VAN DER PERK

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Top stories 6 30 52

Inhoud

Magic Girl Timeshock! Mandalorian LE

Evenementen 45

Evenementenagenda

Vereniging 10 18 34 35 40 58 62

Voorzitters van de NFV Algemene Ledenvergadering NFV-Clubhuis-collectie: EM’ers Ledenadministratie Clubhuis-update: de verbouwing Clubhuis-update: de verlichting Het clubhuis is weer open!

Mandalorian LE

Overig 12 16 24 26 36 42 44 46 50 60

Timeshock!

Project Test Case Pinball on location Flipperen op vakantie Gamelounge van... Rob Capel Nieuws uit de flipperwereld In de media Pinball people Digital Pinball: Last Gladiators Pinstadium II The Adventure Continues...

Pinball test cases

Gamelounge van Rob Capel

Ronald Eijkman

Van de redactie

Ronald Eijkman

Geen nieuws, goed nieuws?

De Spinner is geen nieuwsblad, dat weten we bij de redactie maar al te goed. In de eerste plaats omdat ons geliefde magazine eens per kwartaal uitkomt. Rens doet elk kwartaal wel zijn best om de nieuwste flipperkasten aan de tand te voelen. Zo hebben we in deze editie een mooi verhaal over de Mandalorian, de nieuwste van Stern. Oh, nee, wacht. Er is alweer een nieuwere. Wat ik zei: de Spinner is dus geen nieuwsblad. Toch hebben we eens in de zoveel tijd wel degelijk nieuws. Dat nieuws gaat dan meestal over projecten die al jaren lopen en in een sluimerstand gezet zijn door de projectmedewerkers. Omdat zij geen tijd hebben. Of zij achten de tijd niet rijp. Of zij willen zich niet laten opjagen door de media. Desondanks worden zij door de redactie nauwlettend in de gaten gehouden. Met name Bas Vis is daar goed in. Het verhaal over de Magic Girl is een prachtig voorbeeld, Bas volgt de ontwikkeling rondom de Magic Girl al jaren. In deze Spinner hebben we opnieuw nieuws over deze bijzondere flipperkast. Dat wat niemand voor mogelijk had gehouden is waarheid geworden: de kast is volledig speelbaar, inclusief eindspel. Hoe mooi is dat.

Er is in de afgelopen jaren hard gewerkt, maar men koos ervoor om de voortgang van het project stil te houden. In deze Spinner hebben we een update over het hoe en waarom van deze stilte. En belangrijker: wat de daadwerkelijke status van het project is. In dit geval is geen nieuws goed nieuws gebleken.

Een ander voorbeeld van een ogenschijnlijk sluimerend project is dat van het team van Silver Castle Pinball. Zij begonnen in 2014 met het uitwerken van een plan om het digitale flipperspel Timeshock na te bouwen. Dat beloofde veel goeds, we hebben in dat jaar veel prachtige designs en digitale prototypes voorbij zien komen. In 2015 was de Timeshock flipperkast de coverstory van de tweede Spinner in dat jaar. Maar daarna werd het snel stiller en stiller. Tot het moment dat de wereld zich afvroeg of het project misschien verlaten was. Welnu, dat is zeker niet het geval.

Tot zover het nieuws in deze Spinner. Wat rest is een bonte verzameling artikelen over onze flipperhobby en de vereniging. Er is weer veel liefde gestopt in het verslag van de algemene ledenvergadering. Een verplicht nummertje, maar dankzij de inzet van Bas is het weer een uitermate prettig leesbaar stukje verenigingslectuur geworden. Ik zou ‘m niet overslaan. Verder hebben we flippervakantieverhalen, een stukje bijzondere techniek, digitaal flipperen van voor 2000, verhalen over de werkzaamheden in het clubhuis, een bezoekverslag van een heuse gamelounge, kortom, genoeg leesvoer en voor ieder wat wils.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Maar geen nieuws is in de meeste gevallen gewoon geen nieuws. Alsof de wereld stil staat, alsof er niets gebeurt. Als je wil, kun je het nieuws uit de flipperwereld op internet wel vinden. Het is via verschillende kanalen te volgen. De Pinball News website van Martin Ayub bijvoorbeeld. Of de maandelijkse ‘recap’-e-mail van Pinball Magazine’s Jonathan Joosten en bijbehorende podcasts. We kunnen ons voorstellen dat al die informatie overweldigend kan zijn voor de ‘huis-tuin-en-keuken-flipperaars’ onder ons. Daarom leek het ons aardig om een samenvatting te maken van het nieuws van het afgelopen kwartaal. Dat is natuurlijk allang geen nieuws meer, maar voor mensen die het flippernieuws niet op de voet volgen is het leuk om even mee te pikken.

Bas Vis

Van de waarnemend voorzitter

Bas Vis

We doen wat we kunnen Na anderhalf jaar zijn we met elkaar behoorlijk klaar met de pandemie en de daaruit voortvloeiende beperkingen. Om de positieve kant te belichten: er is in de tweede helft van het jaar meer mogelijk dan in de voorbije maanden. Als bestuur kozen we ervoor om met deze basisregel te werken: in persoon waar mogelijk, digitaal als het niet anders kan. In lijn met die stelregel besloten we dat bij de ALV in juni het kernteam welkom was in het clubhuis. Het was prettig om een aantal van de actieve clubleden weer te ontmoeten en met elkaar te kunnen praten en flipperen. Hoogtepunt was de kennisquiz, waar fanatiek aan meegedaan werd. Kort daarna werden de regels weer aangescherpt en kwamen er dringende aanwijzingen die ons deden besluiten de geplande clubhuisactiviteiten op te schorten tot eind augustus. Toch een reguliere zomerstop, terwijl we graag wat hadden ‘ingehaald’. Net als andere bestuurders ervaren wij als verenigingsbestuur dat er veel (stuur)lui zijn die vinden dat het anders moet. Dat is niet erg, je kunt het (we hebben meer dan 1.400 leden!) nu eenmaal niet iedereen naar de zin maken. Na zorgvuldig overleg besloten we om bij de herstart bezoekers van een clubhuisevenement om een negatief testbewijs of een bewijs van vaccinatie te vragen. Dat zorgt voor veel meer vrijheid voor bezoekers en een zo veilig mogelijke situatie voor onze vrijwilligers. De meeste leden reageerden met begrip, maar er kwamen ook vragen. We gaven graag tekst en uitleg, maar het was wel bijzonder om te lezen dat sommige medeflipperliefhebbers ons verzoek ‘schandelijk’ vonden en één repte er zelfs van ‘medische apartheid’. Verdraagzaamheid is een bloempje dat niet in alle tuinen bloeit.

De Funhouse Friday in augustus was een prettige en ontspannen dag voor de bezoekers en de crew. Het scannen van QR-codes ging eenvoudig en daarna konden bezoekers vrij rondlopen en vrij spelen. Eindelijk het stof weer van de kasten! Het geeft ons een goede basis om op voort te bouwen en uit te bouwen. In de komende maanden gaan de maximale bezoekersaantallen weer wat verder omhoog en komen er ook weer clubhuiszaterdagen. Als er verdere versoepelingen komen, gaan we opnieuw de mogelijkheid tot uitbreiding bekijken. We hebben geleerd om niet te ver vooruit te plannen, dus alle data vullen we met enige voorzichtigheid in. Het spannendste vinden we de planning voor november. Geen DPO, dat lukt nog niet. Maar wat wel? We hopen het jullie in de nieuwsbrief van oktober te kunnen vertellen! De zomerperiode is het traditioneel rustig in het clubhuis. Logisch, er zijn immers weinig evenementen. Geklust wordt er echter volop! Persoonlijk krijg ik veel energie van die klusactiviteiten. Daarbij gaat het in deze periode niet over de kasten, maar over de verbouwingswerkzaamheden. De bestuursvergadering van september was in Veenendaal en Arie kon ons de voortgang laten zien. Wat in juni tijdens de ALV nog alleen op papier bestond, is nu ‘werk in uitvoering’. Het bijzonderst zijn de aanpassingen die je (bijna) niet ziet. Goede stroomvoorziening is essentieel. De uitvoering is al afgerond, maar afgezien van netjes aangebrachte aansluitpunten zie je er niets van. Vakwerk! Ook is er al druk geschoven met wanden, de contouren van de nieuwe techniekruimte en ‘diner’ zijn goed te zien. Als alles goed gaat, zijn de resultaten al dit najaar te bewonderen!

Bas Vis

Magic Girl De wereld mag kennismaken!

In juli 2021 kreeg de Magic Girl van Max Rogmans, Rogier Voorderhaak en Eric Bartels (vanaf nu: Dutch MG-team) een software-update. Er werden opnieuw wat bugs gerepareerd en er kwam een eerste versie van een eindspel. Dat moment was vooraf al bestempeld als de afronding van de ‘remake’ van de MG. Na een aantal avonden proefspelen was de conclusie duidelijk: de MG was klaar voor een presentatie aan de (internationale) flipperwereld. Alleen: de afdeling communicatie? Dat doen de mannen ook zelf! Update en upgrade Net als in mei had ik Martijn van Amsterdam gevraagd om mee te gaan als ‘testspeler’. Bij die eerste gelegenheid waren we behulpzaam geweest met het identificeren van allerhande softwareproblemen. Zo waren diverse modes niet uit te spelen en ‘bevroor’ de kast in bepaalde situaties. Ook hadden we een pleidooi gehouden over het belang van een eindspel. Je wilt een doel halen, een draak verslaan, kasteelheer worden, maakt niet uit: als het maar ‘af’ is. Nu is het eind juli en na een paar spelletjes weten we al zeker dat de belangrijkste bugs verholpen zijn. Na een uurtje proberen op eigen kracht moeten we erkennen dat het halen van het eindspel een uitdaging is. Dat hoort natuurlijk ook zo te zijn. Gelukkig is Eric er om het ons te laten zien. Met de glasplaat eraf, want Eric is vooral goed met de techniek. Geduldig legt hij uit: eerst de vijf modes uitspelen, te weten Elements, Potions, Lightning, Optics en Magnetism, dan gaat de mogelijkheid komen om in de scoop te schieten waardoor Excalibur Multiball start, een zes-ballen-

multiball waarin je alle jackpots dient te schieten om de eindopdracht te voltooien: het zwaard uit de steen te halen. Het is een overweldigende belevenis, zoveel ballen, zoveel jackpot-call-outs! Wat een contrast met de kast die oorspronkelijk aan de kopers werd geleverd... We want the world to know Omdat er nogal wat negatief sentiment heerst omtrent de creatie van John Popadiuk, kwam de vraag op: hoe gaan we de kennismaking laten verlopen? Het oorspronkelijk idee was om Martin Ayub van Pinball News te laten komen om de kast te spelen en een in-depth-review

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

te laten schrijven, maar dat is in de covid-19 tijd niet eenvoudig te realiseren zonder in quarantaineperikelen verzeild te raken. Dat plan staat nog steeds, maar de uitvoering moet wachten. Alternatief? In Nederland hebben we ook een ‘credible person’ als het over flipperzaken gaat: Jonathan Joosten van Pinball Magazine. Omdat beelden overtuigender zijn dan tekst alleen, kreeg Jonathan het verzoek om een video met nadere uitleg en gameplay te maken. Kort voor het verschijnen van deze Spinner werd er nog hard gewerkt aan deze speciale video. Hier het verhaal van de totstandkoming ervan!

Een werkend eindspel: de zes-ballen-multiball-mode

Interview met het Dutch MG-team Spinner: na meer dan 1000 dagen gaat eindelijk de flipperwereld kennismaken met de Magic Girl die dankzij jullie volwassen is geworden. Spannend? Max: ‘Zeker weten! Ondanks het feit dat ik wist dat er veel mensen enorm teleurstellende ervaringen hadden gehad, werd ik toch wat verrast door de opmerkingen op social media nadat Gerard een kleine teaser had geplaatst. We hebben daarom de tijd genomen om goed na te denken over de presentatie aan de buitenwereld.’ Rogier: ‘Geen van ons had ervaring met dit soort dingen. In Nederland hebben de NFV-ers in de Spinner het verhaal gelezen en zijn mensen vooral nieuwsgierig. In de VS, het hart van de flipperscene, zijn ze zo gewend aan fake news dat er vooral wantrouwen en ongeloof is. De teneur is iets van “dat zal wel weer zo’n stelletje praatjesmakers zijn die beweren dat het hen gelukt is”.’ Eric: ‘Ik werd na die teaser van Gerard midden in de nacht wakker gebeld door iemand vanuit de VS. Geen idee waar die gast mijn nummer vandaan had, maar hij wilde weten hoe het zat. Ongelooflijk hoeveel aandacht er daar is voor alles wat met flipperen te maken heeft.’ Max: ‘Aanleiding voor ons om goed over de presentatie na te denken. Het leek ons goed om in één keer iedereen dezelfde info te geven. Daarom kozen we ervoor een video te maken en besloten we om Jonathan te vragen om met ons mee

Eric Bartels legt uit wat er allemaal werkend is gemaakt

Scene uit de presentatievideo met Max Rogmans

te doen. We gaan de kracht van beeld gebruiken: één minuut aan gameplay kan meer vertellen dan 1000 woorden. Al heb ik het gevoel dat we zoveel verteld hebben tegen die camera dat we aan veel meer dan die 1000 woorden zijn gekomen …’ Spinner: nog best lastig zeker, zo’n video in elkaar zetten? Eric: ‘Absoluut. Geef mij maar een kast met een paar flinke storingen, dat is makkelijker dan eindeloos tegen zo’n camera praten. En daarna jezelf terugzien op beeld, man, dat valt niet mee!’ Rogier: ‘We hadden vooraf afspraken gemaakt over de aanpak. Jonathan de inleiding met de geschiedenis van de MG, daarna ik met de uitleg waarom wij zo graag een Magic Girl wilden hebben. Max heeft het vooral gehad over de projectaanpak, waarna Eric mocht vertellen over de technische uitdagingen. Leuk om

Rogier Voorderhaak

te doen, maar wel onwennig zo’n camera voor je neus. En het zal geen verrassing zijn dat niet alles in één keer goed ging…’ Max: ‘De cameraman die we gevraagd hadden om te helpen heeft er flink werk aan. Hij heeft de voorbije weken al heel wat editwerk gedaan. We zijn nog niet tevreden, dus de afronding gaat nog even duren. Het idee is nu: een korte versie (maximaal drie minuten) met de highlights en een versie van een half uur met het complete verhaal. Goed dat we geen datum hadden gecommuniceerd voor de presentatie. We hadden wel graag de QR-code meegestuurd zodat de NFV-leden direct de link naar de beelden zouden kunnen krijgen. Nog even geduld!’ Spinner: hebben jullie al een volledig uitgestippeld plan over de periode na deze ‘première’? Rogier: ‘Niet echt, we laten het op ons afkomen. Ik ben trots op wat we bereikt hebben. Natuurlijk is het leuk als de rest van de wereld het ook gaaf vindt, maar dat was nooit de reden om eraan te beginnen.’ Eric: ‘Ik wil vooral even weg van die meid die mijn leven al zo lang beheerst. Mijn vrouw wil de kast ook niet in huis hebben. Ik heb daarom besloten dat mijn Magic Girl de komende tijd elders onderdak mag krijgen (redactie: de locatie is bekend. Zie kort artikel hierna). Ik heb nu drie jaar lang de sound en calls out gehoord, dat was voorlopig genoeg!’

Interview met Jonathan Joosten (Pinball Magazine) Spinner: wanneer werd je benaderd door het Dutch MG-team? Wat was hun vraag aan jou? Jonathan (PM): ‘Na de artikelen over de Magic Girl in de Spinner en een gesprek met jou, besloot ik om Eric eens te bellen. Dat heb ik gedaan en het werd meteen een gesprek van twee uur, erg gezellig. Eric vertelde dat het plan was om een ‘proof of principle’ te leveren middels een videopresentatie waarin moest worden uitgelegd wat de aanpassingen zijn die ze aan Magic Girl hebben gedaan om er een leuk spelende kast van te maken. Voor de presentatie van die video dachten ze aan mij. Daarnaast leek het hen leuk als er in Pinball Magazine een artikel over hun project zou verschijnen.’ Spinner: Je bent op bezoek gegaan bij het Dutch MG-team en hebt ook de vernieuwde Magic Girl kunnen spelen. Hoe was die ervaring? Jonathan (PM): ‘Uitermate gezellig. Toen heb ik ook kennis gemaakt met Max. Eric had natuurlijk al het nodige verteld over wat hij allemaal aangepast had, maar het helpt als je het met je eigen ogen kunt zien. Voor Eric zijn alle verschillende mechanieken op en onder het speelveld gesneden koek, maar ik ben minder bekend met de Magic Girl dan hij, dus was niet alles meteen even duidelijk.’ ‘In 2015 heb ik in de werkplaats van John Popadiuk een prototype gespeeld. Dat spel duurde zo’n vijftien seconden. Toen schoot ik de bal in een scoop waar hij niet meer uit kwam. De Magic Girl die ik nu speelde functioneerde gewoon goed en als je niet beter zou weten zou je denken dat het spel zo uit de fabriek is gekomen. De MG speelt als een hedendaagse Bally / Williams waarin de invloeden van de Tales of the Arabian Nights, Theatre of Magic en Cirqus Voltaire duidelijk voelbaar zijn. Niet alleen de muziek doet sterk aan die titels denken, ook het thema, de schoten en de creativiteit die zijn toegepast.’

Spinner: het Dutch MG-team had voor een cameraman gezorgd. Jouw rol lag vooral bij het toelichten van de geschiedenis van de MG. Hoe hebben jullie het maken van de video aangepakt? Tekst vooraf uitgeschreven? Interviewvragen vooraf besproken? Jonathan (PM): ‘Voorafgaand aan de dag van de video-opnamen heb ik een soort draaiboek geschreven. Zo’n video gaat door veel mensen bekeken worden die niet allemaal de geschiedenis van die flipperkast kennen. Daarom had ik een introductietekst geschreven van ongeveer driekwart A4. De bedoeling was dat ik dat verhaal zou vertellen en dat het qua beeld ondersteund zou worden door foto’s die ik gemaakt had in de werkplaats van John en andere relevante afbeeldingen. Die tekst bleek in de praktijk te lang voor video. Uiteindelijk heb ik die introductie weten samen te vatten in een paar zinnen. Daarnaast ben ik voorafgaand aan het filmen even gaan zitten met Rogier. Het idee was dat in de video Eric en Rogier afwisselend aan het woord zijn. Ik heb wat vragen met Rogier doorgenomen en daarna zijn we gaan filmen. Ik heb het eindresultaat nog niet kunnen zien.’ Spinner: mensen kennen je van je blad (Pinball Magazine) en de podcasts die je samen met Martin Ayub (Pinball News) maakt. Ga je in die media ook aandacht aan de MG besteden? Jonathan (PM): ‘Als de video beschikbaar is maken we daar zeker melding van. Hoewel het een heel interessant verhaal is, is de nieuwswaarde relatief laag omdat de meeste flipperliefhebbers waarschijnlijk nooit op een Magic Girl zullen spelen. Ik kan het daarom niet brengen als ware

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

het een revolutie, maar de verdiensten van Max, Eric en Rogier zijn zeker bewonderenswaardig. Hoewel de techniek het inmiddels een stuk makkelijker heeft gemaakt, gebeurt het zelden dat een project als dit voorbijkomt. Helemaal als je bedenkt dat een paar liefhebbers nu bezig zijn het werk van professionals te voltooien. Geen van de andere eigenaren van Magic Girl is dit gelukt, of er zelfs maar aan begonnen. Om een quote van Gerard van de Sanden aan te halen: “Het zijn toch weer die Hollanders.” Zo wordt er opnieuw op Nederlandse bodem flippergeschiedenis geschreven.’

Magic Girl te bewonderen in het Dutch Pinball Museum! Seeing is believing. Toen Gerard van de Sanden de ‘Dutch’ Magic Girl had gespeeld, wist hij het direct: dat ‘piece of art’ wil ik graag in mijn Dutch Pinball Museum (DPM) opstellen. Er staan diverse bijzondere kasten in het DPM en deze kast met dit verhaal zou ook een topstuk in de collectie zijn. Het aanschaffen van een MG was om meerdere redenen geen haalbare kaart (gebrek aan aanbod…) maar waar een wil is, is een weg. Wat begon met ideeën over een launchparty (die gaat er komen!), mondde uiteindelijk uit in een deal met Eric Bartels over het mogen opstellen van diens Magic Girl. Tot nader order! Spinner: voor sommige mensen gaan deuren open die voor anderen gesloten blijven. Vertel eens, hoe is het je gelukt om de Magic Girl naar Rotterdam te halen? Gerard: ‘Het DPM is heel geliefd bij flipperaars, vanwege zijn uitgebreide collectie. Ik vind het zelf vooral erg leuk om bijzondere kasten in huis te halen. Om liefhebbers te verrassen, om bekende en onbekende verhalen te kunnen vertellen. De Magic Girl was daarom zo interessant!

van dichtbij bekijken. Ik heb met Eric afgesproken dat er een gelimiteerd aantal credits beschikbaar komt. Die credits gaan we gebruiken tijdens speciale gelegenheden, bijvoorbeeld een thema-avond. Als die credits op zijn, gaan we opnieuw om de tafel en kijken hoe we verder gaan.’

Spinner: jou kennende gaat de komst van de MG niet onopgemerkt blijven… Gerard: ‘Dat heb je goed geraden! Ga er maar vanuit dat er een speciale avond komt voor genodigden. Ik ben nog met Max, Rogier en Eric in gesprek over hoe we dat gaan aanpakken.’

Bas Vis en Gerard van de Sanden spelen hun eerste spel op een werkende MG

Ik kon me heel goed voorstellen dat Max, Rogier en Eric zuinig zijn op hun kasten. Het is een aardig levenswerk geworden, die kasten willen ze natuurlijk niet zomaar ‘publiek bezit’ maken. Tegelijkertijd vinden ze het leuk als mensen kunnen zien wat er voor moois ontstaan is. Ik kan in mijn museum een setting creëren waarbij er gelegenheid is om de kast te bewonderen, maar er ook steeds zicht blijft op het gebruik van de kast. Toegankelijk voor publiek, maar wel met toezicht. Toen Eric mij benaderde was ik blij verrast en zijn we verder gaan praten.’ Spinner: leg eens uit, hoe moet dat straks in zijn werk gaan? Gerard: ‘De kast gaat een plek krijgen op de begane grond, dichtbij het museum en de afdeling ‘bijzondere kasten’. Natuurlijk komt het verhaal erbij en kan iedereen de kast

Gerard: de Magic Girl hoort in een museum

Tekst: Freerk André de la Porte en Ronald Eijkman, foto’s: Freerk André de la Porte

Voorzitters van de NFV Freerk André de la Porte (1992-1994) De NFV is op zoek naar een nieuwe voorzitter. Om wat meer inzicht te geven in ‘de wereld van de voorzitter’ laten we in de komende Spinners oud-voorzitters van de NFV aan het woord. Zij vertellen over hun periode als voorzitter, waar ze tegenaan zijn gelopen, maar vooral ook wat hun drijfveren waren om voorzitter van de NFV te worden. En hebben ze tips voor degene die de voorzittershamer op wil pakken? In dit eerste deel vertelt Freerk André de la Porte over zijn ervaringen.

Freerk was de allereerste voorzitter van onze vereniging. Bij een nieuwe vereniging horen natuurlijk allerlei uitdagingen, waar ook Freerk mee te maken kreeg: ‘Mijn grootste zorg bij het accepteren van het voorzitterschap van de NFV in 1993, was of ik erin zou slagen om continuïteit te realiseren van de vereniging. Samen met het eerste verenigingsbestuur is er een plan gemaakt wat we de eerste twee jaren zouden willen realiseren. Eén deel was het plan om ledenbijeenkomsten te organiseren en als tweede moest er een verenigingsblad komen. Hoe dit verder is gelopen is al ruimschoots aan de orde gekomen in de jubileumuitgave van de Spinner.’ Ons verenigingsblad Dat de Spinner een succes is geworden weten we allemaal. Dat heeft deels met een goede start te

maken en de keuzes die het bestuur van weleer gemaakt heeft. Freerk: ‘Het beste besluit in 1992 was dat we ons enthousiasme hebben weten te beteugelen in het aantal keer dat de Spinner per jaar uit moest komen. De verleiding voor een maanduitgave was groot. Dat we destijds hebben gekozen voor een kwartaaluitgave is tot op heden houdbaar gebleken.’ Freerk is trots op wat er van de Spinner is geworden en hij steekt dat niet onder stoelen of banken: ‘De gretigheid waarmee ik de envelop open met de volgende uitgave laat zien dat we als vereniging supertrots mogen zijn op de Spinner! En ja, ik weet hoeveel energie het kost om een uitgave tot stand te laten komen. Hoe mooi dat, in kleur en bomvol informatie, we de groei van de vereniging en alle wetenswaarFreerk digheden van onze hobby door de anno nu jaren heen kunnen volgen.’

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Doe wat je leuk vindt! Als voorzitter heb je een bepaalde drive nodig om de boel draaiende te houden. Freerk heeft daar duidelijke ideeën over: ‘Zo’n beginperiode heeft enige onstuimige kantjes. Er zijn geen structuren waar je als bestuur op terug kan vallen, alle plannen voor activiteiten zijn nieuw. Wat helpt in zo’n situatie is het enthousiasme van het bestuur en van de leden. Als er iets belangrijk is in het bestuur is dat het vooral LEUK is. Leuk om met je hobby bezig te zijn, leuk om dingen te organiseren, leuk om te zien dat mensen jouw inzet waarderen, leuk dat je als voorzitter een vereniging op sleeptouw neemt die groeit en bloeit!’. Dat een vereniging niet alleen uit een voorzitter bestaat weet Freerk maar al te goed: ‘Met heel veel respect heb ik vanaf de zijlijn kunnen zien hoeveel energie er door bestuur en commissies wordt opgebracht in de NFV. Geweldige evenementen, die internationaal zelfs (terecht) in hoog aanzien staan, en niet te vergeten een jaloersmakende kastencollectie die permanent speelbaar staat opgesteld in het clubhuis.’ Samen sta je sterk Freerk is voorzitter van de vereniging geweest in een tijd dat er in elke cafetaria wel een flipperkast stond. Er is sindsdien veel veranderd en de NFV is uitgegroeid tot een volwassen vereniging. Wat kan je nu als (aankomend) voorzitter van de NFV verwachten? Freerk: ‘Allereerst een team van kernleden die allen hart voor de vereniging hebben. Als voorzitter ben je de gangmaker van de verenigingsactiviteiten, die het overzicht heeft en behoudt. Voor de uitvoering staan mensen gereed die in de loop der jaren kennis en kunde hebben opgebouwd en op wie je kan bouwen als het om maken van afspraken gaat. Verlies niet uit het oog dat een vereniging mensenwerk is. Visie en communicatie gaan hand in hand.’ Als voorzitter hoef je het bij de NFV dus zeker niet alleen te doen. Dat is volgens Freerk zelfs af te raden: ‘Er is heel veel kennis aanwezig in de vereniging, samen maken we de vereniging. Een voorzitter die

“solo” opereert zal een moeilijke tijd hebben, daar is de vereniging te groot voor. Zorg dat je samen met je actieve leden, plezier hebt en houdt in wat je voor de vereniging doet. Als persoon krijg je er veel voor terug. Je krijgt inzicht in wat werkt en wat niet werkt, je leert mensen kennen en je leert hoe je mensen kan motiveren. Samen is daarbij de sleutel tot succes met als groot voordeel dat flipperen een gedeelde passie is.’ Sluit je aan! Voorzitter zijn of willen worden is niet voor iedereen een doel, je kunt je op verschillende manieren inzetten voor de vereniging. Freerk: ‘Een bijdrage leveren aan de activiteiten van de vereniging kan

Openingstekst van Freerk in de allereerste Spinner

een manier zijn om je hobby (tijdelijk) een andere invulling te geven. Ook hier is behoefte aan en ik wil iedereen die dit overweegt, oproepen om contact op te nemen met Bas Vis via 06-44756466 of bvis@nfvpinball.nl.’

Een vereniging valt of staat bij de inzet van vrijwilligers. Dat weet Freerk ook als geen ander: ‘Veel dank aan alle vrijwilligers die de afgelopen 28 jaar een bijdrage hebben geleverd aan wat nu de NFV is: een succesvolle, financieel gezonde en actieve vereniging met betrokken leden die samen plezier hebben in een spel dat iedere keer anders is: flipperen!’

Thomas Gravekamp

Project Test-Case Het afgelopen jaar hebben mijn vader en ik gewerkt aan het bouwen van een aantal zogenoemde Test-Cases. Een Test-Case is geen flipperkast en ook geen mod voor een flipperkast. Maar het heeft wel alles te maken met flipperkasten. Maar wat is een Test-Case dan wél?

Een Test-Case is een plexiglazen doos met dubbele houten bodem. In de plexiglazen doos zitten één of meerdere flipperkastonderdelen, zoals bijvoorbeeld flippers, droptargets of EM-puntentellers. In de houten bodem zit de elektronica en aan de voorkant van de bodem zit een aantal arcadeknoppen. De knoppen kunnen worden gebruikt om de onderdelen in de plexiglazen doos te bedienen. Het idee om een Test-Case te maken hadden we al langer. Een deel van de inspiratie kwam van het project Fun With Pinball. Het doel van een Test-Case is mensen laten zien hoe flipperkastonderdelen werken. Wat we dus anders wilden doen was zo veel mogelijk rondom de flipperkastonderdelen van transparant plexiglas maken. Daarnaast wilden we de Test-Cases geschikt maken voor publieke ruimtes, zoals beurzen en musea.

De speelvelden heeft mijn vader gemaakt van plexiglazen platen uit oude lcd-monitoren. Daarin zitten, zeker in de oudere modellen, dikke plexiglazen platen om het licht van de backlight over het scherm te verdelen. Het nadeel is dat deze platen niet volledig transparant zijn, er zit een soort patroon in om het licht te breken. Een ander nadeel is dat de platen sneller breken omdat ze van geëxtrudeerd (XT) plexiglas zijn gemaakt, dit in tegenstelling tot gegoten plexiglas.

Prototypes Eind 2020 begonnen we aan de eerste prototypes. Deze prototypes hadden nog niet zoveel te maken met een “case”, maar des te meer met “test”. Eigenlijk waren het alleen maar mini-speelvelden met wat elektronica op een plankje ernaast.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

De elektronica voor het eerste prototype bestond uit een Arduino Uno (opensource computerplatform, bedoeld om microcontrollers eenvoudig te maken) in combinatie met twee eerder ontworpen solenoid-drivers en een kleine switch-matrix. De elektronica was een overblijfsel van een andere testopstelling die wat meer leek op een echte flipperkast. De elektronica van het tweede prototype bestond ook uit een Arduino Uno, met dit keer een PCA9685 led-driver erbij.

Controller Speciaal voor de Test-Cases heb ik een controller ontworpen. De controller bestaat uit een enkele printplaat (PCB) van tien bij tien centimeter. Omdat een Test-Case ongeveer dezelfde dingen moet kunnen als een flipperkast lijkt de controller die ik heb ontworpen ook op de elektronica die je tegenkomt in een flipperkast. De controller is alleen kleiner en iets moderner.

Eén van de eerste prototypes

Onderdelen Het brein van de controller is een ATmega328P microcontroller. Dit is dezelfde microcontroller als die gebruikt wordt voor de Arduino Uno. Het voordeel hiervan is dat de controller met de Arduino-software geprogrammeerd kan worden. Voor het aansturen van de leds heb ik een PCA9685 PWM led-driver gebruikt. Deze driver heeft zestien PWM-kanalen die ieder een led of MOSFET kunnen aansturen. PWM staat voor Pulse Width Modulation en is een techniek om de aangesloten leds te kunnen dimmen. De zestien PWM-kanalen van de led-driver zijn verdeeld in acht kanalen voor leds en acht kanalen voor IRL540 MOSFETs. Een MOSFET is heel simpel uitgedrukt een schakelaar. De MOSFETs worden gebruikt om de spoelen aan te sturen.

Ook de MOSFET kan met PWM “gedimd” worden om een spoel minder krachtig te maken.

“De eerste drie Test-Cases zullen te zien zijn in het Dutch Pinball Museum”

Verder zit er op de controller een vier bij vier switch-matrix, waarmee zestien schakelaars uitgelezen kunnen worden. De rest van de ruimte op de controller wordt voornamelijk ingenomen door connectors om alles aan te kunnen sluiten. Ontwerp De printplaat heb ik ontworpen met KiCad. KiCad is een CAD-programma voor het ontwerpen van printplaten. Het ontwerpen van een printplaat begint met het tekenen van het schema. Dit is een schema dat je misschien wel kent uit de handleiding van een flipperkast. Kort gezegd beschrijft een schema hoe de onderdelen op een printplaat aan elkaar verbonden zijn. Daarna moeten footprints aan de onderdelen toegekend worden. Een footprint beschrijft hoe een onderdeel er op de printplaat uit ziet. Dus hoe groot het onderdeel is, waar welke pinnetjes zitten en waar eventueel gaten in de printplaat geboord of gefreesd moeten worden.

De elektronica van een prototype

Een compleet schema met toegekende footprints levert een zogenaamde netlist op.

Een netlist is een bestand waarin vastligt welk onderdeel welke footprint heeft en hoe dit is verbonden aan de andere onderdelen. Met de netlist kan de printplaat zelf ontworpen worden. Hiervoor wordt de netlist weer ingelezen en op basis daarvan worden alle footprints ingeladen. De footprints kunnen daarna naar de gewenste plek verplaatst worden. Daarna kan je de koperspoortjes tekenen die op de printplaat moeten komen. Het schema tekenen gaat snel, zeker als je weet wat je wil. De meeste tijd was ik kwijt aan het indelen van de printplaat. Dit is een proces van dingen proberen en weer opnieuw proberen als iets niet past of niet helemaal goed uitkomt. Assemblage De printplaten hebben we laten maken bij JLCPCB. Omdat ik een aantal SMD-onderdelen heb gebruikt in dit ontwerp hebben we er ook een rvs-stencil bij laten maken.

Een deel van het schema in KiCad

Het in elkaar zetten van de controller begon met het solderen van de SMD-onderdelen. SMD staat voor Surface-Mounted Device. Dit betekent dat het onderdeel geen pootjes heeft die door de print heen steken, maar dat het onderdeel met soldeer aan het oppervlak (surface) “plakt”. Voor het solderen van de SMD-onderdelen heb ik soldeerpasta gebruikt. Soldeerpasta bestaat uit flux met daarin balletjes soldeertin. Het rvs-stencil gebruik je om de soldeerpasta aan te brengen op de printplaat. Het stencil is niks meer dan een plaatje rvs met gaten op de plekken waar het soldeerpasta aangebracht moet worden. Na het aanbrengen van de soldeerpasta kunnen de SMD-onderdelen op de print gelegd worden. Deze blijven een beetje plakken aan de soldeerpasta en blijven zo op hun plek zitten. Het solderen met soldeerpasta moet met hete lucht. Hiervoor heb ik een heteluchtsoldeerstation gebruikt. De hete lucht smelt de balletjes soldeertin in de soldeerpasta en solderen daarmee de onderdelen vast.

Het PCB in KiCad

Na het solderen van de SMD-onderdelen heb ik de ISP-connector op de printplaat gesoldeerd. ISP staat voor In System Programming. Deze connector zorgt ervoor dat ik een programma op de microcontroller kan zetten om hem te testen. Na het testen van de microcontroller konden de thru-holeonderdelen op de printplaat gesoldeerd worden. Dit zijn de MOSFETs, elektrolytische condensatoren en alle connectors. Terwijl ik werkte aan het ontwerpen van de controller, werkte mijn vader verder aan de kast en de speelvelden die in de kasten moesten komen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Detailfoto van de onderdelen liggend op soldeerpasta

Dubbele bodem De houten dubbele bodem is een houten bak met een schuine voorkant. Op de voorkant zit een aantal arcadeknoppen. In de bodem zitten verder nog de controller, een 24-volt-voeding voor de spoelen en een 5-volt-voeding voor de elektronica en leds. In de eerste versie van de bodem zat de elektronica op een plank die er als een lade in schoof. Dit leverde problemen op met de draden die mee moesten bewegen en onderweg ergens tegenaan kwamen of ergens achter bleven hangen. Hierna heeft mijn vader de bodems aangepast zodat we de elektronica onder de bovenkant konden monteren. Dus als de Test-Case rechtop staat hangt de elektronica op z’n kop. Plexiglas doos De plexiglas doos bestaat uit vijf plexiglazen platen. De uitdaging was om de platen netjes aan elkaar te bevestigen. Hiervoor heeft mijn vader eerst geprobeerd de platen te lijmen. Dit bleek zwak en was te zien rondom de naden. Later hebben we besloten toch maar schroeven te gebruiken. Al bleek het boren van de schroefgaten ook een uitdaging omdat de platen niet zo heel dik zijn.

Een complete controller Speelvelden Het ontwerpen van de speelvelden bracht een aantal uitdagingen met zich mee. De eerste was ervoor zorgen dat de bal altijd terugkomt bij de flipper. Omdat de ruimte in de Test-Case beperkt is, is er geen ruimte voor een ball through. De bal mag daarnaast ook niet ontsnappen als de flipper omhoog staat. Daarbij komt dat natuurlijk wel alle andere onderdelen op het speelveld geraakt moeten kunnen worden Van elk speelveld bestaat daarom ook een prototype van een stuk oud plexiglas. Wanneer je een transparant speelveld maakt wil je zeker weten dat alles klopt. Want een verkeerd geboord gat opvullen en verbergen is er niet bij als alles transparant is.

De houten dubbele bodem met elektronica en knoppen erin

Software Op het moment van schrijven is de volledige software voor de controller nog niet af. Voor het scannen van de inputmatrix en het aansturen van de flipper staat een eerste opzet. Daarbij komt nog code voor het aansturen van de overige spoelen, het animeren van de leds en het afhandelen van de “spelregels”. Denk bij spelregels bijvoorbeeld aan het niet kunnen resetten van een droptargetbank als alle targets nog omhoog staan. De software is open-source en zal later op Github gepubliceerd worden. De ontwerpbestanden en het schema van de controller zijn ook open-source en staan al online op Github. Toekomst De eerste drie Test-Cases zullen te zien zijn in het Dutch Pinball Museum. Een daarvan bestaat uit een flipper met drie pop-bumpers, een ander bestaat uit een flipper met een drop-target-bank en de laatste bestaat uit vier Williams EM-tellers. Afhankelijk van het succes in het museum zullen we er mogelijk nog meer maken. Ideeën hebben we in ieder geval nog genoeg! Links Fun With Pinball: https://www.funwithpinball.com Controller op Github: https://github.com/PinBus/test-casecontroller-board Mijn website: https://thomas-gravekamp.nl

Jim Jansen

Pinball on location Bar Barbacan Vicolo M. Taglio 1, Locarno, Zwitserland Jaarlijks zijn we met het gezin in de zomer in het zuiden van Zwitserland, in Locarno om precies te zijn, op een kilometer of twintig van de Italiaanse grens. De stad ligt aan het Lago Maggiore en is beroemd om het filmfestival dat jaarlijks in augustus wordt georganiseerd. Doordat ik er minimaal een keer per jaar verblijf, ken ik precies de locaties waar nog flippers staan. In een eerdere aflevering van deze rubriek had ik de Bar Carioca besproken waar een geweldige Medieval Madness stond.

Op nog geen vijfhonderd meter afstand van Carioca bevindt zich Barbacan. Het café ligt een beetje verscholen achter een poortje naast de ijssalon. Diversiteit op zijn Italiaans is hier het toverwoord, zie ik als ik over het terras het café inloop. Een vrouw die de baby de borst geeft zit gebroederlijk naast een man op leeftijd die iets te veel op heeft en steeds ongemerkt in slaap dommelt. Bouwvakkers in blauwe overalls drinken hier hun biertje na het werk en praten luidkeels met een drietal leden van de plaatselijke motor-chapter. De sfeer is goed, zomers en vooral heel Italiaans, hoewel we dus nog wel in Zwitserland zijn. Hier, en ook elders op de terrassen, is er slechts een nadeel te constateren: iedereen lijkt te roken. Jong, oud, vrouw en man. Een Zwitser die niet rookt is in de minderheid. Helaas. Vorig jaar waren we hier voor het laatst en toen stond er een redelijk spelende World Cup Soccer en als we eind juli binnenwandelen, verwelkomt de eigenaar ons

met: ‘deze kast staat er sinds een week’. We hebben geluk, want de CSI, een zeer matige flipper mijns inziens, is geruild voor een Indiana Jones van Stern. Toen de kast net uit was heb ik hem vrij vaak bespeeld in Amsterdam,

“Je krijgt vijf ballen per spel. Dat is nog steeds vrij standaard in Zwitserland“

maar sinds die tijd niet meer. De machine wordt geëxploiteerd door de firma Diamond Play die het treffende ‘als je nooit meedoet, dan blijf je altijd toeschouwer’ als slogan opvoert. Daar is natuurlijk niets te veel mee gezegd.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

De flipperkast is in goede staat, de zijkanten zijn niet bijzonder verkleurd, wat je natuurlijk wel bij de originele Indiana Jones van Williams ziet. Je betaalt een frank (iets minder dan een euro) voor een spel, voor vijf franken heb je zes credits en je krijgt vijf ballen per spel. Dat is nog steeds vrij standaard in Zwitserland. De kast heeft duidelijk net een goede poetsbeurt ondergaan en alle schoten zijn goed te halen. Helaas doet een van de essentiële multiballs het niet en in no time staat de eigenaar van Diamond Play in het café om het euvel te verhelpen. We raken aan de praat en hij vertelt dat hij iets verderop een Revenge From Mars op een camping heeft staan en een Junk Yard in het volgende dorp. Dit soort tips horen we graag. Na de reparatie is een vrij spel halen, bij negentig miljoen, een vrij gemakkelijke gebeurtenis. Naam invullen kon bij 165 miljoen en dat lukte net niet. Verderop in het café stond nog een tafelvoetbaltafel die veel werd bespeeld.

Jim’s wederhelft in actie

Sfeerimpressie uit 2018

Aan de andere kant van de flipperkast stond een dartmachine die ik ook erg leuk vond om te bespelen. Jammer dat je die dingen niet wat meer in Nederlandse kroegen ziet. Voor bijzonder bier hoef je niet per se naar Zwitserland te gaan en ook hier hadden ze naast het gewone pils een IPA en een voor de hand liggend Duits bier. Tijdens de vakantie zijn we meerdere malen in het café geweest en het was mooi te constateren dat er veel geflipperd werd. ‘Volgend jaar staat er weer een nieuwe kast,’ zei de eigenaar bij het weggaan. Dat gaan we zeker even controleren en als je toevallig in Locarno bent, is het zeker een bezoekje waard. Deze en andere locaties in de buurt zijn recent geüpdatet op findapinball.com.

Jim in gesprek met de beheerder van de kast

Bas Vis

Verslag ALV 2021 Zaterdag 12 juni 2021

Dit was de tweede ALV op rij waarbij de leden ‘digitaal’ bij elkaar kwamen. Uiteindelijk bleek het mogelijk om een kleine groep leden in het clubhuis uit te nodigen, waardoor we niet alleen gezichten op een scherm zagen, maar ook mensen in persoon. De opkomst was heel behoorlijk, er namen zo’n dertig leden digitaal deel en er waren er ruim twintig in het clubhuis. We zaten als NFV-bestuur om 15.00 uur achter een beeldscherm om de leden te vertellen over het voorbije jaar, verantwoording over het (financieel) beleid af te leggen en plannen te presenteren voor het jaar 2021. De vergadering verliep soepel omdat iedereen zich goed aanpaste. Interactief, maar toch anders. Aan het eind van de vergadering konden de deelnemers de NFV-kennisquiz spelen (met dank aan Michel Lanters!). Het was vanuit organisatorisch oogpunt een prima ALV, maar volgend jaar wel weer graag iedereen in persoon in het clubhuis!

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Inleiding Bas Vis (waarnemend voorzitter) opent namens het NFV-bestuur de algemene ledenvergadering. Het NFV-bestuur is verder vertegenwoordigd door Rens Hooijmaijers (secretaris), Laurens Linssen (penningmeester), Bart Volman en Arie Pijl. Er zijn circa vijftig leden aanwezig. Bart is de leider van de (Jitsi)meeting en legt de deelnemers uit hoe zij hun naam zichtbaar kunnen maken. Alle microfoons gaan op mute en Bart zal zodra er via de chat vragen zijn, deze aangeven. Bas informeert of er opmerkingen zijn bij het verslag van de vorige ALV. Die zijn er niet, daarmee is het verslag van de ALV van 13 juni 2020 definitief. Evaluatie en ontwikkelingen 2019 en 1e helft 2021 NFV bestuur / NFV team De samenstelling van het NFV Bestuur en de taakverdeling: • Bas Vis (waarnemend voorzitter,

toernooien, Spinner) • Laurens Linssen (penningmeester, ledenadministratie) • Rens Hooijmaijers (secretaris, website, Spinner) • Bart Volman (techniek, onderhoud collectie, toernooien) • Arie Pijl (clubhuis, beheer collectie, Club van 100) In het NFV-team zijn er geen belangrijke wijzigingen. Hoe het verder gaat met de catering en de samenwerking met Catering Het Noorden (met eigenaar Bertho Hendriksen) gaat in de zomer nader besproken worden. Door het verbod op evenementen en door de onzekerheid rondom evenementen is Catering Het Noorden al langere tijd niet actief geweest.

“Nogmaals een oproep aan belangstellenden om zich te melden bij Bas Vis!” Bas herhaalt dat er behoefte aan versterking is bij de organisatie van (clubhuis/regionale) wedstrijden en bij het coördineren van de lokale competitie (LFC). Nogmaals een oproep aan belangstellenden voor deze rollen om zich te melden bij Bas Vis! (voorzitter@nfvpinball.nl) De samenstelling van het NFV-vrijwilli-

gers-team per juni 2021 is: • Webmaster: Koen Martens • Social Media: Harrolf Staal • PR: Jim Jansen • Club van 100: Marianne Winkel, Arie Pijl • Ledenadministratie: Nils de Kleine • LFC coördinatie: vacature Clubhuis/Regionale Toernooien coördinatie: vacature (support: Serf Schellen, Ad Jonker, Bart Volman, Bas Vis) • DPM coördinatie: Albert Nomden • DPO coördinatieteam: Koen Martens, Marcel van Kessel, Jonathan Joosten, Ralf de Kleine, Victor Stulemeijer • Wedstrijdleider: Ad Jonker De grootste vrijwilligersteams zijn die van: • Spinner: Ronald Eijkman, Jos van Rixel, Gerard van de Sanden, Barry Driessen, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Bas Vis • Techniek: Wijnand Klaver, Wouter van der Post, Brian & Danielle van Kuijk, Bob van Leeuwen, Peter van Tartwijk, Hans Kamp, Real Beckers, Barry Hoeben, Ad Jonker, Michel Lanters, Koen Martens Michael Meeuwisse, Arco van Geest, Ron van Kessel e.a. • Catering: Koen Martens, Jim van Wel, Arie Pijl, Stan Kingma, Anita van Tartwijk, Michel Lanters, Jan van de Bosch, Richard Heisteeg en anderen. NFV-bestuur: Beleid activiteiten in het clubhuis Bas licht toe welke uitgangspunten worden gehanteerd bij activiteiten

De vrijwilligers volgden de ALV in het Funhouse

in deze bijzondere tijd: • in persoon waar mogelijk, activi teiten digitaal waar nodig. • beperkte clubhuisopening, met inachtneming anderhalvemeterregels en maximum bezoekersaantallen Als gevolg van de lockdown en andere maatregelen omtrent de pandemie was het clubhuis langere tijd niet open voor evenementen, wel voor individuele klussers (kasten repareren en opruimen) Er zijn wel enkele bijzondere initiatieven ontwikkeld gelet op de pandemie: • Acties voor leden: korting bezoek DPM en Gaming Factory; • NFV-ledenfonds (lid kan verzoek doen tot contributiekorting). NFV-evenementen De 2020-editie van het Dutch Pinball Open in Leiden moest worden uitgesteld. Ook dit jaar komt er geen extern evenement. Bas vertelt dat het meest waarschijnlijke scenario is dat er pas weer in 2022 een DPO komt. Ook voor het jaarlijkse internationale toernooi in het clubhuis, de Dutch Pinball Masters, waren er geen edities in 2020 en 2021. In het voorjaar van 2022 kan het team hopelijk wel de 12e editie organiseren. In de periode na de vorige ALV waren er in het 3e kwartaal van 2020 enkele clubhuisevenementen met maximaal zestig bezoekers. Sinds oktober 2020 werden er geen Funhouse Fridays en andere clubhuisdagen meer georganiseerd. Bas kan de aanwezigen vertellen dat er eind juni 2021 de heropening van het clubhuis zal zijn, met een beperkt aantal bezoekers en verplichte inschrijving vooraf. Hopelijk is dat het begin van een nieuwe tijd! NFV Funhouse Er is in het voorbije jaar door verscheidene leden gewerkt aan aantal verbeteringen in het clubhuis. Een belangrijke verbetering voor de catering is een (zelfontwikkeld!) touchscreen-kassasysteem op basis van opensourcesoftware

dat aangepast kon worden aan de wensen van de vereniging (in 2020) en een koppeling om vanuit de kassa het bedrag naar de pinautomaten te sturen (2021). Bas somt een aantal voordelen op: gemak van afrekenen, terugkoppeling of betaling wel/niet is gelukt, eenvoudig overzicht van verkopen. Veel gemak tegen heel weinig kosten! Ook nieuw is de ‘creditsaldo’-bon in plaats van munten voor vrijwilligers. Verder staan op de bovenverdieping sinds kort acht boekenkasten. De voorraad Spinners is uitgezocht en er is een heus Spinnerarchief gemaakt! NFV-kastencollectie Zoals bij de vorige ALV aangekondigd, was er in de zomer van 2020

een kastenveiling. Het ging om in totaal twintig kasten, waarvan twee van Ad Jonker. De veiling verliep goed, mede dankzij de professionele site die door NFV-lid Bob van Leeuwen werd ontwikkeld. De opbrengst van de veiling was ruim tienduizend euro. Conform de afspraak is dat geld geïnvesteerd in de NFV-collectie.

houd weer speelklaar: Mystic (Bally, 1980) en Black Hole (Gottlieb, 1981). Ook terug, maar ongerestaureerd: Arcade (Williams 1951). De totale collectie bestaat medio 2021 uit 165 kasten, de verzekerde waarde is 180k euro.

Aanwinsten in de collectie sinds de vorige ALV: • Star Trek Pro (Stern 2013) – aangekocht • Dialed In LE (JJP, 2017) – aangekocht • Who Dunnit (Bally, 1995) – donatie • Andere donaties: Hi-Score (Gottlieb, 1967), Gaucho (Gottlieb, 1963) en Big Casino (Gottlieb, 1961) Diverse kasten zijn na groot onder-

Terwijl het clubhuis noodgedwongen op slot moest blijven, zijn er wel veel zaken opgepakt. • Alle kasten voorzien van juiste poten en nieuwe slot-stickers • Veel kopkasten voorzien van ledverlichting • Manuals in beschermenveloppen en in kasten gelegd • Alle kopkastsleutels met keycord in kast bevestigd, zodat ze niet meer in de kast kunnen gaan rond zwerven

WINST & VERLIES 2020 Omschrijving

Resultaat 2020

BEGROTING 2020 Kosten Opbrengsten

REALISATIE 2020 Kosten Opbrengsten

REALISATIE 2019 Kosten Opbrengsten

37.500

37.969 37.969

38.496 38.496

2.500

3.850 3.850

3.800 3.800

Contributie Contributie lidmaatschap Totaal Contributie Cv100 donaties Club van 100 donaties Totaal Cv100 donaties Spinner Kosten drukken Spinner Kosten verzenden Spinner Overige kosten Spinner Totaal Spinner Website Website Totaal Website Clubhuis Verbouwing / Afschrijving inventaris clubhuis Telefoon Huur clubhuis Huurbijdrage AdJo Onderhoud en schoonmaak Overige kosten Totaal Clubhuis

-12.500

-6.744 -3.952 -294 -10.990

-6.844 -3.932 -1.040 -11.815

-2.000

-1.980 -1.980

-1.966 -1.966

-2.500 -408 -17.491

-3.000 -590 -17.023

-20.000

Algemene kosten Verzekeringskosten Reis- en verblijfkosten Bankkosten Bestuurskosten Kilometervergoeding Overige kosten / Betalingsverschillen Totaal Algemene kosten

-5.000

Collectie Onderhoud collectie Omzet kastenveiling Totaal Collectie

-5.000

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

3.120

-1.213 -996

-4.694

-7.615

10.385 10.385

-5.818 -1.011 -1.011

27.000

-55

-71.500

negatief 2.000 71.500

positief -10.531 -67.701

-4.559

-1.395 8.736 600 2.652 11.988

375 375

-55 -27.000

-4.559

-15.208 -9.405

-418

3.120

-2.485

-6.436

2.500

-2.274 -857 -23.744

-1.232 -2.061

NFV shop Inkoop NFV shop Omzet NFV shop Totaal NFV shop

3.120

-5.253 -147

Toernooien (DPM, RFT, LFC) Inkoop & kosten DPM / toernooien Omzet entrée & inschrijfgeld DPM / toernooien Totaal Toernooien (DPM, RFT, LFC)

Saldo boekjaar Totaal

3.120

-3.143

-7.615

Clubhuisevenementen Inkoop catering Kosten vrijwilligers Catering Kosten vrijwilligers Evenementen Inkoop keuken (diversen) Inkoop verhuur clubhuis Omzet catering Omzet entree leden & introducees Omzet verhuur clubhuis Totaal Clubhuis evenementen

Extern evenement (DPO) Inkoop & kosten extern evenement Omzet entree extern evenement Totaal Extern evenement (DPO)

-1.363 -1.503 -23.265

-26.008 -7.443 -7.443 -21.801

-21.801

14 14

67.701

20.996 9.450 4.971 35.417

10.994 10.994

24.501 24.501

332 332 positief -14.642 -116.671

116.671

Rapportage Kascontrole NFV over het jaar 2020 Leden van de kascontrolecommissie: Winfred de Ruijter en Marcel van Kessel. Controle uitgevoerd op 24 mei 2021. Toelichting De kascontrolecommissie en de penningmeester hadden dit jaar dezelfde uitdaging i.v.m. corona om een kascontrole uit te voeren als afgelopen jaar. In gezamenlijk overleg hebben we besloten de controle via een videoverbinding (Microsoft Teams) te doen. Van de penningmeester hebben we alle documenten tijdig digitaal toegestuurd gekregen waardoor we ons vooraf goed konden voorbereiden. De kascontrolecommissie heeft de jaarrekening bekeken en de penningmeester heeft inzage verstrekt in de grootboekrekening. De kascontrolecommissie concludeert hieruit dat de vereniging financieel gezond is. Er is voldoende reserve om grote tegenslagen financieel op te vangen. Bewijsstukken Steekproefsgewijs is voor bepaalde boekposten gekeken of bewijsstukken voor uitgaven in de administratie aanwezig zijn. De penningmeester heeft deze opgezocht in zijn boekhouding en via de videoverbinding laten zien. Ook een aantal hoge uitgavenposten en declaraties zijn op deze manier onderzocht. De relatie tussen uitgaven en bewijsstukken is goed inzichtelijk. Er zijn geen aanwijzingen aange-

• Bruikbare onderdelen gehaald van diverse sloopspeelvelden • Dozen met gedoneerd materiaal uitgezocht en opgeruimd. • Boekenkasten (acht stuks, gratis!) opgehaald, Spinners uitgezocht en Spinnerarchief gemaakt Ook hier geldt: er is veel gerealiseerd tegen heel weinig kosten!

troffen dat er onterecht betalingen zijn uitgevoerd. Opvolging aanbevelingen uit 2020 In 2019 is door de vorige kascontrolecommissie een aantal concrete aanbevelingen gedaan. Tijdens de kascontrole van dit jaar heeft de huidige commissie onderzocht in hoeverre deze aanbevelingen zijn opgevolgd: 1. Aandachtspunt van vorig jaar bleef staan betreffende scheiding tussen controlerend en uitvoerend werk. Tijdens een DPO zou de penningmeester niet zelf bij de toegangscontrole moeten zitten maar slechts een controle moeten uitvoeren op het aantal verkochte entreebewijzen en het begin- en eindsaldo van de kas. Opvolging: Omdat er tijdens een DPO-weekend veel personele wijzigingen zijn aan de kassa, heeft penningmeester in overleg met DPO-kernteam besloten het uitvoerend werk zelf te doen en de controle uit te laten voeren door de wisselende personele bezetting. Hier zijn tevens bewijzen van opgemaakt. Dit punt is wat de kascontrolecommissie betreft afgehandeld. 2. Er is onderzocht of er bij grote betalingen altijd meerdere bestuursleden betrokken moeten worden zodat de penningmeester hier niet alleen verantwoordelijk voor is. Opvolging: Voorzitter heeft ook inzage in alle bankrekeningen zodoende dat hij de rol van toezicht-

Financiële verantwoording 2020 Resultaten 2020 Penningmeester Laurens kon niet in het clubhuis zijn vandaag en daarom licht Bas de cijfers toe. Dankzij de opbrengst van de veiling was er in 2020 een positief resultaat voor de vereniging. Zonder die extra inkomsten was het resultaat iets boven de nul uitgekomen. Het bestuur is tevreden dat ondanks de gedwongen sluiting van het clubhuis

houder heeft op de bankrekeningen. De penningmeester kon geen limiet aanbrengen bij ING op de bestaande rekening. Dit is in samenspraak met het bestuur opgelost met een tweede rekening (huishoudrekening) met een maximale betalingslimiet van 5.000 euro. Penningmeester of voorzitter zijn hier bevoegd voor. Deze rekening wordt gevoed vanuit de algemene rekening. Bij overboeking vanuit deze rekening moeten altijd penningmeester en voorzitter akkoord geven. Dit punt is wat de kascontrolecommissie betreft prima afgehandeld. Aanbevelingen Na een gesprek met de penningmeester en de waarnemend voorzitter, doen wij de volgende concrete aanbevelingen: 3. Advies van de kascontrolecommissie om te kijken of er met een eenvoudig boekhoudpakket met bankkoppeling een professionaliseringsslag gemaakt kan worden op boekhoudkundig vlak. Laurens en Bas gaan dit uitzoeken. Decharge De kascontrolecommissie bedankt de penningmeester voor zijn werk van het afgelopen verenigingsjaar (2020) en stelt de ALV voor om de penningmeester decharge te verlenen over het jaar 2020. Winfred de Ruijter & Marcel van Kessel

en afgelasting van grote evenementen (DPM, DPO) de financiële positie en het ledenaantal goed op peil bleven. Balans ultimo 2020 De voorraad flipperkasten staat tegen verkrijgingsprijs op de balans (ruim EUR 71.000). Door afschrijving is de boekhoudkundige waarde van de keuken en het inventaris laag (EUR 2.500). De verzekerde waarde

BALANS t/m 31-12-2020 Omschrijving Kapitaal Reservering Collectie (verbouwing) Reservering Jubileum Crediteuren + voortuitontvangen Debiteuren + vooruitbetaald

2020 Activa

2019 Passiva 139.552

839 250 250

Voorraad clubhuis (onderdelen, merchandise) Voorraad Onderdelen Voorraad Merchandise Totaal Voorraad clubhuis (onderdelen, merchandise) Kas Rekening courant ING (+BE) Spaarrekening ING Rekening courant Rabobank Spaarrekening Rabobank Paypal Rekening Totaal Liquide Middelen

Decharge bestuur over 2020 Bas vraagt aan de aanwezige leden

BEGROTING 2021

Omschrijving

3.399

2.500

500 4.500 500 5.500

82.776 82.776

71.151 71.151

61.101 61.101

500 500 1.000

880 31.482 34.193 341 66.896

880 4.694 34.193 20.550 779 8.081 69.176

1.028 3.359 40.182 11.829 779 2.885 60.062

10.531 positief 150.922

143.827

14.642 positief 143.827

127.751

of zij het NFV-bestuur decharge willen verlenen over 2020. Dat kunnen ze doen via de chat. Er worden veertig stemmen uitgebracht en die zijn unaniem ‘voor’ decharge. Voor de kascontrole op de cijfers van 2020 neemt Peter Geurtsen de plaats van Marcel van Kessel in de kascontrolecommissie in. Besteding overschot op de begroting Werkwijze sinds 2017: 75% van het resultaat van vorig jaar besteden aan investeringen voor de club: • Kasten (wanted-list akkoord door ALV), clubhuis, apparatuur • 25% liquide houden Randvoorwaarde: Liquide middelen

BEGROTING 2021 Kosten Opbrengsten

Totaal Contributie Totaal Donaties (Cv100 & andere donaties)

-1.000

38.000 3.000 -10.990 -1.980

Totaal Clubhuis

-25.000

-23.265

Totaal Algemene kosten

-5.000

-6.436

Totaal Onderhoud Collectie

-5.000

-7.615

Saldo boekjaar

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

17.425 positief 127.751

mogen niet beneden de 30k komen. Concreet betekent dit voor 2021: • Resultaat 2020 = 10.5k, 75% = 7.8k te besteden • Ideeën qua besteding: clubhuisverbouwing en onderhoud collectie • 2.7k liquide houden Toelichting begroting 2021 Bas geeft een korte toelichting bij de begroting 2021. Die begroting is voorzichtig omdat door COVID-19 de activiteiten in het clubhuis beperkt zijn. In de periode januari-juni was het clubhuis dicht en er is onzekerheid over de mogelijkheden tot openstelling en bezoekersaantallen voor de rest van het jaar.

BEGROTING 2020 Kosten Opbrengsten

37.969 3.850

-12.000 -2.000

Totaal NFV shop

Balans 2020

REALISATIE 2020 Kosten Opbrengsten

Totaal Spinner Totaal Website

Totaal Clubhuis evenementen Totaal Toernooien Totaal Extern evenement (DPO) Totaal Kastenveiling

Passiva 106.927

4.398

2.500

150.922

Verslag kascommissie Bas dankt Marcel voor zijn verslag en de suggesties. Namens het bestuur geeft hij aan dat er gekeken zal gaan worden naar de mogelijkheden om vanaf 2022 met een boekhoudpakket te gaan werken.

Activa

140.391

Saldo boekjaar

van de kasten en inventaris is aangepast naar EUR 185.000. De voorraden onderdelen en merchandise (posters) is symbolisch (EUR 500 elk). De liquiditeiten (EUR 69.000) zijn eind 2019 ruim EUR 9.000 hoger dan een jaar ervoor.

2018 Passiva 124.787

Inventaris clubhuis Inventaris clubhuis Inventaris keuken clubhuis Inventaris elektrische installatie Totaal Inventaris clubhuis Voorraad flipperkasten Voorraad Flipperkasten Totaal Voorraad kasten

Activa

37.500 2.500 -12.500 -2.000

3.120

-20.000 -5.000 -5.000

2.500 500

-5.818 -1.011 -55 -

11.988 375 10.385

2.500 -27.000

-6.000 negatief

10.531 positief

27.000 -2.000 negatief

Er zijn in de begroting veel stabiele posten die (vrijwel) onveranderd blijven (contributie, Cv100, Spinner, website). De kosten voor het clubhuis zijn in de begroting iets verhoogd (huurkosten conform contract omhoog i.v.m. inflatie, aanleg glasvezel), tevens gaat er in het najaar een verbouwing plaatsvinden. Er is een speciale actie opgezet om leden met korting te laten flipperen in het Dutch Pinball Museum (Rotterdam) en de Gaming Factory (Tilburg). Het verwachte resultaat voor 2021 is begroot op 6k negatief. Gezien de gezonde liquiditeitspositie zal zo’n tekort niet tot problemen leiden. Vooruitblik (rest van) 2021 Bas licht kort de plannen toe voor het lopende jaar: • Beperkte clubhuisactiviteiten: minder evenementen, minder bezoekers toegestaan, minder cateringopbrengsten. Clubhuis gaat wel weer open eind van de maand juni! • Onzekerheid over DPO 2021 – meest waarschijnlijk: pas weer in 2022 (NFV dertig jaar!). DPO-team bekijkt de komende twee maanden de mogelijkheden. Alternatief: ‘clubhuisweekend’. • Weinig risico op negatief resultaat voor NFV in 2021 als gevolg van effecten COVID19-lockdown; voldoende stabiele inkomsten en sterke buffers (67k liquide middelen) om lagere inkomsten op te vangen, ook als er beperkingen na 2021 blijven. Tot slot is er een korte presentatie over de verbouwingsplannen van het clubhuis (noot redactie: details daarover te lezen in Spinner 2 2021). De tekeningen zijn klaar, de berekeningen gemaakt. Het is de bedoeling om de plannen in het 2e halfjaar van 2021 te realiseren. Een deel van het overschot van 2020 zal worden gebruikt om de kosten van deze verbeteringen van het clubhuis te realiseren.

Antwoord NFV-bestuur: geen plannen voor aanpassing, vooralsnog blijft het een ruimte om kasten (meer dan dertig stuks) en voorraden op te slaan. Er is gekeken naar de mogelijkheden om de ruimte bij de speelhal te voegen, maar dat kost >10k. Bijkomend effect: de opslagruimte wordt dan (te?) klein. 2. Hoe staat NFV-bestuur tegenover idee om financiering voor de aanschaf van nieuwe kasten te realiseren via donaties (bv. 50 x 100 euro)? Antwoord NFV-bestuur: bestuur vindt aanschaf nieuwe kasten niet passen binnen het beleid van voorzichtigheid bij uitgaven. Maar als er leden zijn die een dergelijk initiatief willen starten dan denkt bestuur graag mee over de mogelijkheden. 3. Is het mogelijk om standaard de topwedstrijden bij evenementen te streamen? Antwoord NFV-bestuur: er is vanuit bestuur gekeken naar mogelijkheden, maar wegens gebrek aan toernooien is dit voornemen nog niet uitgevoerd. Het is dus wel ‘werk in uitvoering’. 4. Is het mogelijk om in het clubhuis ook salades op menu te zetten? Antwoord NFV-bestuur: we zullen op korte termijn het aanbod niet uitbreiden maar versoberen vanwege beperkte openstelling en bederfelijkheid van producten. Vervolgvraag: wellicht dan salades alleen via voorinschrijving? Antwoord NFV-bestuur: We zullen

het voorstel bij besluitvorming meenemen. 5. Is het mogelijk om ook speciale bieren aan te bieden? Antwoord NFV-bestuur: ook hier geldt, we kiezen voor beperkt aanbod in verband met verminderde openstelling en bezoekersaantallen. Bovendien zijn we terughoudend in het aanbod van alcoholhoudende dranken. 6. Hoe gaat het verder met de samenwerking met de cateraar? Antwoord NFV-bestuur: bij de huidige bezoekersaantallen is de support van de cateraar niet nodig. De intentie is om de samenwerking voor te zetten, maar er is onzekerheid omdat de cateraar als gevolg van de lockdown zijn activiteiten ‘on hold’ had gezet. 7. Gaan de prijzen van consumpties omlaag als er geen cateraar meer is? Antwoord NFV-bestuur: prijzen zijn niet omhooggegaan wegens samenwerking met de cateraar. Aanleiding voor (beperkte) prijsaanpassingen was het gevolg van een evaluatie van de prijzen. Om 16.20 uur dankt Bas de deelnemers voor hun inbreng en nodigt de leden uit om deel te nemen aan de pubquiz (geleid door Michel Lanters), met vragen over flipperen in bredere zin. Uiteindelijk zijn er twee sessies, met veel enthousiaste deelnemers online en in het clubhuis. Om 17.00 uur zit de ALV van dit jaar erop! Verbouwingsplannen

Rondvraag Tot slot krijgen de deelnemers de gelegenheid om vragen te stellen. 1. Zijn er plannen met de opslagruimte?

Wilko Wieffering

Flipperen in Berlijn en Brussel Corona….. thuisblijven met een aantal flipperkasten in je huis is zeker geen straf, maar het begon toch te kriebelen begin augustus…. M’n flipperkasten hebben ook recht op rust! Twee dagen van tevoren verbeterde de weersvoorspelling voor mijn favoriete stad Berlijn radicaal (in positieve zin). Op het laatste moment de treinreis mét fiets geboekt en een mooi hotel naast het Hauptbahnhof/hoofdstation. Tien dagen Berlijn, heerlijk!

Vanzelfsprekend ook even googelen wat er te beleven is op flippergebied. Ik zal het vergeten zijn, het is vast wel eens ergens gemeld maar…. er is een Flipperhalle! Dat werd mijn vrijdagmiddagactiviteit aangezien het écht te warm werd om te fietsen. Je moest je via internet aanmelden, de locatie bleek een laaaaange busreis te betekenen vanaf de Kurfürstendamm. De halte bleek ook niet zo te heten zoals Google aangaf…. Gelukkig zag ik het betreffende zijstraat-naambordje en kon ik nog net op de stopknop drukken. Voelt een beetje alsof je een spel opstart, zo’n knopje. Vooral daar en toen.

beheerder/eigenaar zijn pot te spelen en erg enthousiast was ie niet. Kortaf zelfs. Waar moet ik dan betalen? Beetje sneerderig werd me gemeld dat de kassa een flipperkast bij de ingang was. Okee…. De collectie kasten was prima, ze stonden op drie ballen (helaas) zonder extra ball. Ze speelden prima. Niks op aan te merken. Maar de gezellige sfeer, het je welkom voelen zoals in Veenendaal, nou nee….

De weg even gevraagd na het uitstappen, jawohl de Flipperhalle wist de beste Berlijner wel. Dit was wel een tijdelijke locatie; de nieuwe hoofdlocatie was nog niet klaar. En inderdaad, een bestelauto en een logo van Pinball Universe, ik was warm! Maar de warmte verdween ook weer enigszins, bij de entree was alles me niet duidelijk. Niet echt iemand die er stond om je te melden, op de Stranger Things bleek de

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Enkele andere bezoekers vloekten en tierden als ze afgingen en als je je daaraan gaat ergeren…. De catering was op goed vertrouwen en best prima (al had ik geen kleingeld bij me). In de hoek een koelkast en wat versnaperingen en betalen in een spaarpot. Maar een beetje gezellig contact, een wedstrijdje tegen een andere speler, zelfs geen praatje toen ik even buiten stond voor een colaatje. Groot pluspunt weer: de NFV-kopruitenposter hing op de toegangsdeur!

Tijdelijke Flipperhalle in Berlijn

Maar het NFV-clubhuis- en DPM-gevoel was ver te zoeken. De kasten heb ik met plezier bespeeld, dat weer wel. Er stonden er een stuk of dertig schat ik in, er was geen ruimte voor de rest van de collectie (die uit zestig+ flipperkasten bestaat). Veelal jaren negentig DM maar ook nieuwere, Dialed In en enkele nieuwere Sterns zoals Iron Maiden, Jurassic Park en Turtles maar ook Hot Wheels van American Pinball, erg leuk! Als je gewoon even lekker vier uur vrij wilt spelen voor een tientje dan is de locatie wel een aanrader! En het was best lekker koel in de Flipperhalle. Flipperen in Brussel Een week later ging ik met twee vrienden een stedentrip doen, Brussel was de bestemming. Ook daar even googelen…. en…. er was een pinballmuseum! Daar waagde ik mijn vrienden niet aan want ik verwachtte een locatie ver buiten de binnenstad maar niks minder bleek waar, het was op twaalf minuten lopen vanaf ons hotel nabij de Grote Markt! En mijn enthousiasme werkte aanstekelijk, mijn reisgenoten wilden er ook wel even kijken! Op zondag was het weer wat minder goed dus om 12.00 uur, openingstijd, meldden we ons. Een erg aardige (Franssprekende) eigenaar verwelkomde ons. Er zijn twee ruimtes vol flipperkasten maar ook een Sega Mega Drive 16 bit en een andere oude spelcomputer. Wel besteed aan zijn jonge zoontje (die wel Vlaams sprak).

Deel van de collectie in de Flipperhalle

De ruimte van binnenkomst kende een zestal flipperkasten aan de rechterzijde, de ‘specialere’ exemplaren waar je op kan spelen door er euro’s in te gooien. Mijn oog viel direct op Led Zeppelin (pro) en The Beatles, wat gaaf dat die er stonden, nog nooit op gespeeld! In deze ruimte ook een bar met een fraaie afbeelding van ‘the creature’, een Data East Jurassic Park in reparatie (verscholen in een hoek) en een doorgang naar de tweede ruimte ernaast waar ook zo’n twintig kasten staan opgesteld, hier kun je voor twaalf euro vier uur vrij spelen. En ook leuke en mooie kasten waaronder vrijwel alle bekende jaren-90-klassiekers. The Beatles en de Led Zeppelin vielen bij mij goed in de smaak, erg leuk om te spelen ook al had ik geen idee van de rulesheets. Van foto leek Led Zeppelin me niet zo interessant maar voor het eerst op een nieuwe kast spelen blijft toch echt iets bijzonders. Ook

mijn vrienden vonden ze erg leuk! Ze stonden ook lekker hard en de vrolijke Beatles-klanken vulden de ruimte (here comes the ball, hey dude, Pinball fields forever, Pinball lane, Lucy in the sky with pinballs). In de andere ruimte wilden ze de Cirqus Voltaire wel spelen dus we hebben drie euro gegeven aan de eigenaar en drie spellen afgedrukt. Deze kast bleek wel heel erg scheef te staan, niet lekker om te bespelen helaas. Er hing ook nog wat pinball art aan de wand. Enkele kasten stonden te koop. Een museum? Nah…. Meer een speelhal, geen info over de kasten, maar dat mocht de pret niet drukken! Tot zover mijn ervaringen. Toch leuk dat de hoofdsteden van onze buurlanden wél zoiets hebben en wij in (mijn woonplaats) Amsterdam niet, als je mijn huis niet meerekent. Gelukkig ligt Rotterdam niet ver en is er het clubhuis dus dat komt alsnog wel goed.

Flippermuseum in Brussel en Wilko in actie

Tekst en foto’s: Bas Vis

Pinball Lounge van... Rob Capel

The

De navigatie heeft me naar Amersfoort geleid over mooie binnenwegen en zojuist aangegeven ‘je bent aangekomen op je bestemming’. Ik zie een aantal bedrijfsunits aan mijn rechterhand. Welke zal nummer 94b zijn? Ik herken de bus van de DPM-directeur, die is ook aanwezig bij deze ‘launch party’. Daarachter zie ik bij de entrée van één van de units de body van een EM-flipperkast op zijn rug staan. Daar is het dus. Parkeren kan op de stoep en ik klim de vijf tredes op naar de deur die uitnodigend open staat. Ik kijk naar binnen: wat een ruimte! Rechts staan bureaus en printequipment, links staan flipperkasten van diverse generaties. De begroeting is hartelijk en Rob deelt begroetingsboksjes uit aan zijn gasten. Het is verdraaid lang geleden dat we elkaar zagen en dat geldt voor de meesten van de gasten. Het lijkt een post-pandemie-reunië. Welcome to the Pinball Lounge! Upgrades: van flipperzolder naar flipperlounge!

Rob combineert al lange tijd werk en hobby in één pand. Toen ik hem leerde kennen had hij een kleine drukkerij/printshop in de binnenstad van Amersfoort. Op de benedenverdieping werd gewerkt, maar

op de bovenverdieping had Rob een collectie flipperkasten verzameld. De Funhouse die vandaag in de line-up staat was er toen volgens mij ook al. Zijn bedrijf, Print X-Press bestaat al sinds 1998. De relatie met de NFV gaat ook al ver terug. Ik weet nog dat Rob me benaderde: ‘ik huur een

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

professionele printer waarbij ik een minimaal aantal prints moet betalen. Dat aantal haal ik niet altijd, maar als ik de Spinner zou mogen drukken dan lukt dat zeker. Om het voor de NFV aantrekkelijk te maken: ik doe het voor minder dan jullie huidige drukker!’ Die deal was gauw gemaakt en de samenwerking bleef tot het moment dat we de Spinner volledig in kleur gingen doen. In 2012 verhuisde Rob met zijn bedrijf en flipperkastencollectie naar een buitenwijk van de stad. De flipperkasten kregen een mooie plek nadat er extra ruimte vrij kwam in het pand. Rob wist zijn collectie uit te breiden en fungeerde ook regelmatig als opvangadres voor kasten van flippervrienden. Ook mijn Twilight Zone kreeg daar onderdak. Door de jaren heen zijn er diverse Regionale Flippertoernooien (RFT) op deze locatie in Amersfoort gehouden. Tijdens de lockdown stuurde Rob een bericht dat hij voor een volgende upgrade ging: een nieuw bedrijfspand elders in Amersfoort. Vanavond is de onofficiële launchparty met een tiental gasten. Rob en zijn vrouw ontvangen iedereen

“Rob fungeerde ook vaak als opvangadres voor kasten van flippervrienden” hartelijk en Rob krijgt wat cadeautjes. Leuk is het setje Fireball shotflesjes dat fraai past bij die kast uit de collectie! De glazen pui van het pand geeft een ruimtelijk idee. Er zijn twee voordeuren: één voor Print X-Press en één voor de Pinball Lounge. Het pand heeft een hoog plafond met industriële look, de muren zijn vers geverfd en ook de vloer is strak gerold. Rob en zijn hulptroepen hebben hard gewerkt in de voorbije weken! Ik ben onder de indruk. Er staat een elftal flipperkasten, er is een flinke zithoek om in te ‘loungen’

Prachtige opstelling met Funhouse en Whirlwind

en een goed gevulde koelkast. Deze ruimte heeft potentie! Welcome to The Pinball Lounge De ruimte van ca. 110 m2 staat een ruime opzet toe. Handig in de huidige tijd waar afstand houden de norm is. Bij de entrée staan drie kasten. Twee ervan zijn absolute klassiekers die de flipperkastliefhebber direct zal herkennen: de Fireball Classic en de Wizard. Daarnaast staat de Saturn van Bell Games die werd gedoneerd door Eduard van Pinball Wizard uit Bunschoten, uit enthousiasme voor dit nieuwe project en de wens van Rob om de bezoekers ook kennis te laten maken met kasten uit andere generaties en van andere fabrikanten. Met hetzelfde idee werd ook de Wizard aangeschaft bij Ronald Blom.

Een iconische kast met een met name voor flipperaars herkenbaar thema. De Fireball Classic komt net als de No Good Gofers uit het Dutch Pinball Museum. Rob stond op een avond samen met Edwin Nijs te spelen op de EM-Fireball en vond dit wel een erg leuke kast. Toen hij dit kenbaar maakte aan Gerard, de directeur van het DPM, bleek dat deze nog een Fireball Classic had die te koop was. Daarop werd besloten deze over te nemen en te zijner tijd van nieuwe kabinetstickers te voorzien. Zo maakt dit de “classic” line-up compleet. Centraal in de ruimte staan twee toppers uit de SS-generatie van pinball designer Pat Lawlor: de Funhouse en de Whirlwind. Rob: ‘Die Funhouse heb ik al sinds een eeuwigheid, dit is mijn tweede of derde exemplaar. De kast waarmee bij mij de hobby begon. Ik heb er een nieuw speelveld ingezet en de kast is in absolute topstaat’. Inmiddels speelt hij er minder vaak op dan op de nieuwere kasten, maar Rudy verveelt nooit. Om achter elkaar de jackpot in de trapdoor te scoren blijft een kick geven. Een pronkstuk in zijn collectie is de door het volledige designteam van de Funhouse getekende flyer van de Funhouse tijdens de Pinball Expo in Chicago 2004. Rob heeft wat met Pat Lawlor, dat is duidelijk. Mijn persoonlijke favoriet is de Whirlwind.

Dit exemplaar van Rob speelt echt super. Heerlijk om met die rechterbovenflipper probleemloos het million/ jackpotshot te kunnen maken. Met de wind in de haren slaag ik erin om de Grand-Champion-score te verbeteren. Rob heeft verderop in de ruimte een lekkere driezitsbank neergezet. Dat is ook een flinke upgrade ten opzichte van zijn eerdere gamerooms. Rob: ‘Klopt, die zithoek maakt het geheel echt ‘af’. Die bank heb ik gratis op Marktplaats gevonden, de mensen vonden het niet meer in hun interieur passen. Ik zocht een leren bank en gek genoeg deden de mensen er kosteloos afstand van, terwijl ze er anderhalf jaar eerder een fors bedrag voor

hadden betaald. Het was nog bij mij in de buurt ook en mijn goede vriend Gerard was zo aardig om samen met mij de bank op te halen met de DPM-bus’. De goedgevulde koelkast is binnen handbereik, er komt straks ook muziek naar eigen smaak bij want de cd-jukebox staat klaar om opgehangen te worden. Met zicht op de flipperkasten is dit een prima setting om tussen de partijen uit te rusten en wat te kletsen. Tegen de achterwand staat een zestal kasten van de latere generaties. De No Good Gofers vind ik altijd leuk om te spelen, hoewel mijn gebrek aan spelregelkennis de kans op een hoge score verkleint. De Johnny Mnemonic die ernaast staat is niet mijn favoriet en die sla ik bij keuze aan kasten over. Vanavond ook, maar dat is omdat de fraaie lamp die Rob heeft opgehangen voor

hinderlijke reflectie in de glasplaat zorgt. Deze launchparty is ook een try-out en Rob noteert de suggesties voor verbeteringen. De Game of Thrones is de volgende in de rij. Uitdagende kast om te spelen, net als de Ghostbusters die ernaast staat. De rij van zes eindigt met twee recente toppers van Stern: de Deadpool en de Avengers. De intensiteit van de ledverlichting is oogverblindend. Het zijn geweldige kasten om te spelen, waarbij gerichte aanwijzingen over de te maken schoten zeer welkom zijn. De tijd dat Stern flipperkasten afleverde met te eenvoudige rulesheet liggen ver achter ons. Rob: ‘Mijn persoonlijke favoriet in deze line-up is de Deadpool, daar speel ik nagenoeg dagelijks op en verveelt nog steeds niet. De kast heeft de ultieme combinatie van aparte schoten, een niet te inge-

wikkelde rule-sheet, flow, muziek, humor en enkele duizenden quotes. Met de Deadpoolfilms heb ik dan weer niet zo veel.” Deze ruimte is uitermate geschikt om groepen te ontvangen. Aan de muur hangen fraaie flipperen filmposters, en andere gerelateerde items. In de toiletruimte heeft Rob de achterwand voorzien van een mooi artwork van Zombie Yeti (ontwerper van o.a. Ghostbusters, Deadpool en Avengers IQ.) Handig zo’n printshop! Het lijkt hier op bepaalde punten wel een mini-dependance van het Dutch Pinball Museum. De vriendschap met Gerard heeft daar mede voor gezorgd. Op de vloer staan allerlei

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Volop flipperfun op deze toplocatie in Amersfoort

Prachtige comic wall in het toilet

flipperkastgerelateerde objecten om de sfeer verder te verhogen. Rob: ‘in de komende weken gaan we hier de puntjes op de i zetten. Vanaf 1 oktober ga ik actief de mogelijkheid bieden om hier een groepsbijeenkomst / bedrijfsevent te organiseren. Als gastheer kan ik dan ook de bezoekers vertellen over de historie van de flipperkast. Lijkt me heel leuk om te doen!’. Ondertussen vermaakt het tiental NFV-leden dat Rob heeft uitgenodigd voor deze launchparty zich op de kasten. Heerlijk om weer eens partijen te spelen met gelijkgestemden. Op voorstel van Gerard hebben we er een minitoernooi van gemaakt met een simpele opzet: één partij tegen alle anderen spelen. Omdat Rob de

kasten op vriendelijke settings heeft staan, inclusief de mogelijkheid om extra ballen te halen, duren sommige partijen lang. Het is ruim na twaalf uur als ik mijn laatste partij speel. Heel toepasselijk tegen gastheer Rob op de Whirlwind. Bij winst is Rob de sterkste speler van de vanavond. Als goed gastheer laat hij dat niet gebeuren :-). Meer over de collectie van Rob Spinner: Wat is je all time favorite? Rob: All time favourite blijft de Funhouse, omdat daarmee voor mij de hobby een vlucht nam. Spinner: Welke kast zou je nog graag in je line up willen hebben? Rob: De kast die ik graag in de line-up erbij zou hebben is de Jurassic Park van Stern. Een andere wens is de Deadpool Premium met nog net iets meer spel dan de Pro, al is de Pro wel wat sneller. Verder staat The Big Lebowski nog op mijn verlanglijst. Spinner: Wat was je grootste miskoop? Rob: Een miskoop heb ik niet echt gehad, maar toen ik ooit een Funhouse in Duitsland had gekocht en ik er thuis achter kwam dat Rudy’s hoofd alle onderdelen miste was er wel enige teleurstelling.

van de verkoop van kasten, omdat er weer wat nieuws voor terugkomt. Het is alleen jammer dat de prijzen zo zijn gestegen dat de kasten die je misschien nog wel eens terug zou willen meer kosten dan een nieuwe Stern, en dan is het niet meer interessant. Kasten die ik gehad heb en in de huidige gameroom graag nog gehad zou hebben zijn Indiana Jones, Attack from Mars en Austin Powers. Maar als je alles van tevoren weet…. Het is bijna 1 uur in de nacht als ik terugrijd richting Vinkeveen na een heel geslaagde avond. Dank Rob voor de gastvrijheid en succes met de Pinball Lounge!

Rob op de Deadpool Pro

Spinner: Van welke verkoop heb je spijt? Rob: Ik heb eigenlijk niet echt spijt

Bas Vis

Timeshock! Pinball activated

Op mijn vraag ‘mag ik nog eens langskomen?’ kwam een positieve reactie. Jurgen van Dulst deed wel direct aan verwachtingsmanagement: het team had na een lange (covid) break pas vorige maand de draad weer opgepakt. Helder! Dat was meteen een goede verklaring waarom het langere tijd stil was rondom dit ambitieuze project. Voorafgaand aan de rit naar Zeist zocht ik het artikel op dat ik eerder schreef over het project van het Silver Castle Pinball team. Ik moest terug naar de coverstory van juni 2015, ruim zes jaar geleden.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

De beelden kwamen direct terug op het netvlies. Prachtig artwork! Pieter van Leijen stoeide met een whitewood om de schoten goed te krijgen en Micha Balvert had zich net aangesloten bij het team om de elektronica optimaal te laten functioneren. Als ik deze drie mannen later op de dag in Zeist tref, is er direct goed contact en herkenning. De Timeshock pinball herken ik ook, maar die heeft wel een duidelijke gedaanteverandering ondergaan! Een korte terugblik Het is goed voorstelbaar dat Silver Castle en Timeshock niet bij alle 1400 NFV-leden even bekend zijn. Daarom eerst antwoorden op een tweetal vragen die mogelijk opborrelen: Silver Castle Pinball – die naam komt me niet bekend voor. Wie zijn dat? Het is een team van flipperliefhebbers uit de omgeving van Utrecht. Initiator is Jurgen van Dulst. Hij coördineert de zakelijke relaties en regelt de financiën. De man van de interne coördinatie en flippertechnische zaken is Pieter van Leijen,

Jurgen speelt een spelletje op zijn Timeshock!

terwijl Micha Balvert zich vooral bezighoudt met de elektronica. Danny Boelen is sinds 2016 lid van het team en neemt het 3D-model en de mechanische uitwerking voor zijn rekening. Dominic Meijer versterkt het team sinds 2017 en richt zich voornamelijk op de software. Peter Schotvanger is sinds 2018 betrokken om het artwork te optimaliseren.

Het team werkt vanuit een kleine bedrijfsruimte. Die is nu in Zeist, maar was eerder in Utrecht en Nieuwegein. Pieter: ‘We pakken het project professioneel aan, maar wel in onze vrije tijd. We proberen het project low-cost uit te voeren, onder andere door goedkope bedrijfsruimtes te huren. Dat heeft wel een keerzijde: als de eigenaar de bestemming van het pand wijzigt of er een

langjarig contract met een andere huurder gesloten kan worden, moeten wij verhuizen. We hopen dat we hier nu een tijd mogen blijven!’ Timeshock – waar komt dat thema vandaan? In 1997 lanceerde Pro Pinball de PC-game Timeshock. Het was een verbluffend goed in elkaar gezette kast, eh, game.

Promotie-afbeelding van het Timeshock!-spel uit 1997

Realistisch, fraai vormgegeven en uitdagend om te spelen. Voor Jurgen was het ‘the next best thing’ naast flipperen met een echte stalen bal. In 2013 ontstond het idee om een fysieke Timeshock flipperkast te maken. Trouw aan zijn digitale genen, maar één van hout met switches en spoelen. Toen de ideeën verder vorm kregen, groeide het uit tot de ambitie om die kast niet alleen voor eigen gebruik te ontwikkelen maar ook voor andere liefhebbers van Timeshock. Die zouden de kast moeten kunnen kopen van een producent die de kast bouwt volgens de specificaties die het Silver Castle Pinball team aanlevert.

een periode van maanden hebben Pieter en Dennis veel contact gehad om zijn voorgestelde verbeteringen in de praktijk uit te werken en te testen. Een concreet voorbeeld is dat Dennis de gehele configuratie van de flippers en slingshots geoptimaliseerd heeft naar enkele van zijn ontwerpen (POTC, INDY500). Het gaat op sommige posities maar om millimeters, maar juist die details zijn van onschatbare waarde geweest voor ons ontwerp. Hij heeft ons veel nuttige tips gegeven, die we verwerkt hebben in verbeterde versies van het ontwerp. De samenwerking met Dennis was zeer plezierig.’

In lijn met die ambitie werkten ze verder, waarbij alles wat werd ontwikkeld nauwgezet werd gedocumenteerd. Toen ze extra denkkracht en ervaring nodig hadden, zochten ze support in de VS. Jurgen: ‘In 2015 mocht je van ons toen de naam nog niet publiceren. Intussen is het in de flipperwereld wel bekend dat we met Dennis Nordman hebben gewerkt. Hij kreeg van ons alle digitale ontwerpen. Dennis heeft de ontwerpen bestudeerd en aangepast naar zijn inzicht en ervaring. Over

Een korte update Er is een hoop gebeurd in de tussenliggende jaren. De door mij vaker gebruikte zin ‘het leven is wat je gebeurt terwijl je andere plannen maakt’ doet hier zeker ook opgeld. De teamleden zijn blij dat ze hebben vastgehouden aan hun oorspronkelijke uitgangspunten: we doen het op eigen kracht en in ons eigen tempo. Dat het daardoor extra tijd vraagt? Dat is een ‘prijs’ die ze graag betalen. Vinden ze het jammer dat de kast nog niet af is? Absoluut. Het

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

heeft alleen geen zin om te praten over ‘wat als’, soms laten dingen zich niet regisseren en moet je het leven nemen zoals het komt. Op de Wikipedia-pagina over Timeshock is er ook kort aandacht voor het project. De radiostilte heeft geleid tot de input ‘the company appears to be defunct’. Na een kwartiertje praten is wel duidelijk: het vuur brandt nog volop! Micha: ‘We zijn voorzichtig geworden met wat we naar buiten brengen. Ik heb eens een keer wat korte beelden gedeeld, die gingen vervolgens de wereld over. Moesten we aan allerlei mensen tekst en uitleg gaan geven, dat leverde alleen maar ruis en negatieve energie op. Het is een bewuste keuze geweest om niet meer actief te communiceren over de voortgang’. Die voorzichtigheid is ook de reden dat ik het verzoek krijg geen foto’s te nemen van details van de kast, met name het speelveld. Dat komt, als het team en de Timeshock er klaar voor is. Ter illustratie dat er de voorbije jaren doorontwikkeld is, laat Pieter me een doos vol materialen zien. Het zijn mallen van de diverse ramps. Eerste versies, verbeterde versies.

En nog verder verbeterde versies. Wire forms van korte en lange afmeting, van metaal en van andere materialen. Diverse plastics en andere ontwikkelde onderdelen die het laatste prototype niet hebben gehaald. Het laat ook zien dat ze de lat hoog leggen voor zichzelf. Pieter: ‘we zijn ver op weg, hebben veel hobbels genomen en alles werkt. Het zijn zoals zo vaak de details die veel tijd vragen. We denken erover om nog één keer een nieuw prototype speelveld te laten maken volgens de laatste specificaties die we hebben getekend. Dan zitten de inserts, posts, ramps en target banks precies zoals we die willen hebben en is het speelveld netjes, zonder al die extra gaatjes die ik gemaakt heb…’. Een korte eerste indruk Als we even later bij de kast staan, ben ik zwaar onder de indruk. Terwijl Jurgen, Micha en Pieter uitleggen wat er allemaal nog niet helemaal naar hun zin is, zie ik een fraaie flipperkast met roots in de 90’s, hoor ik call outs die ik lang geleden gehoord heb (‘quickshot activated, hurry!’) en geniet ik van het vertrouwde

geluid van spoelen die aantrekken. Jurgen en Dominic hebben voor het testen van dit prototype een basic rulesheet ontwikkeld. Na een korte uitleg waag ik een poging de ballen te locken en multiball te halen. Het is een lang schot langs de centraal geplaatste grote ‘kristal’. Het schot lijkt veel op het lock schot bij de Attack from Mars.

“Als we even later bij de kast staan, ben ik zwaar onder de indruk...” Bij de Timeshock verdwijnt de bal na de bocht niet in een hole maar moet hij ook nog een steile ramp op om uiteindelijk aan de zijkant van de kast opgevangen te worden. Pieter ziet met genoegen dat het schot me makkelijk afgaat en dat het met bal twee al lukt om de multiball te starten. Heerlijk! Gelukkig mag

ik ook nog een tweede potje om te proberen na een serie combo’s op de korte ramps de extra ball te halen… Als Pieter me later vraagt hoe ik de schoten vond ‘lopen’, kijk ik hem wat verbaasd aan. Dat lock schot liep als een trein, dat had hij toch gezien? Pieter legt uit: ‘Vorige week hebben we met een high speed camera beelden gemaakt en als je de beelden bekijkt dan zie je dat de bal vaak wat afremt in de bocht en regelmatig tegen de randen van de ramp komt’. Je kunt uit de manier waarop hij dat zegt afleiden dat hij die plooitjes er nog uit zou willen strijken… Als ik naar de prioriteiten voor de korte termijn vraag, laat Micha een speciaal vervaardigde versie van de bovenzijde van het speelveld zien. Er zit een uitsparing in, waarin ze de crystal gaan plaatsen en dan de werking van de ‘crystal’ uitgebreid testen. Pieter: ‘Als je dat leuk vindt, moet je nog maar eens terugkomen om dat te bekijken.’ Het was bijzonder om dit prototype te spelen. Wat mij betreft: ‘Timeshock – pinball activated’!

Onderdelen die het laatste prototype niet hebben gehaald

De Spinnercover uit 2015

Bas Vis

De NFV Clubhuis-collectie Deel 1: Elektromechanische (EM) flipperkasten Nu het clubhuis weer vaker open gaat is het ook leuk om een update te geven over de collectie in het clubhuis, met kasten van de NFV en Ad Jonker alsmede een aantal logés. Als NFV zijn we al een aantal jaren bezig met ‘verjonging’ van de collectie, Daardoor groeit het aantal kasten van na 2010 gestaag (nu 13 kasten en vier ‘logés’). Door de beperkte opening van het clubhuis in de voorbije anderhalf jaar zal niet iedereen nog zicht hebben op de line up. Hoe is de samenstelling van de collectie? In dit eerste deel aandacht voor de oudjes: de elektromechanische flipperkasten. EM

Met de veiling zijn er een aantal kasten uit de collectie verdwenen, maar er zijn zeker ook weer een aantal kasten met een lange geschiedenis bijgekomen. In Spinner 4 van 2020 stonden de verhalen over de Big Casino en de Hi-Score, in Spinner 2 van 2021 kon je lezen over de Arcade (uit 1951) die is teruggekeerd naar het clubhuis. We zijn niet actief op zoek naar kasten van deze generatie voor uitbreiding van de collectie. Tegelijkertijd zijn er een aantal titels die mogelijk wel interessant is (bijvoorbeeld Fireball), terwijl andere kasten waarschijnlijk niet snel in de line up zullen komen. Er komen dankzij donaties regelmatig EM-kasten bij in de collectie. We streven naar een verdeling waarbij maximaal 10% van de 110 opgestelde kasten van de EM-generatie is. Dat betekent dat deze generatie wat oververtegenwoordigd is in de huidige kastencollectie. Daarom zijn er bij de diverse kastenveilingen in het voorbije decennium (meest recent in 2020) EM-kasten ter veiling aangeboden zodat die een plek bij leden konden krijgen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Omschrijving Arcade Sweet Sioux Big Casino Target Gallery Gaucho Big Day Dodge City Masquerade Safari Hi-Score Comics Expo Gator Moon Shot 4 Aces Jackpot Nip-it OXO Champ Boomerang Bow and Arrow Wizard! Big Ben Captain Fantastic Aztec Target Alpha Jungle Queen Merlin's Magic

Fabrikant Williams Gottlieb Gottlieb Bally Gottlieb Bally Gottlieb Gottlieb Bally Gottlieb Rally Williams Bally Chicago Coin Williams Williams Bally Williams Bally Bally Bally Bally Williams Bally Williams Gottlieb Gottlieb One More Time

Jaar 1951 1959 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1966 1967 1968 1969 1969 1969 1970 1971 1973 1973 1974 1974 1974 1974 1975 1975 1976 1976 1977 2009

Rens Hooijmaijers

Club-assistent: Ledenadministratie en inschrijven In 2017 is de NFV overgegaan op een nieuw platform voor zowel de ledenadministratie als de website: Club-assistent. Dit zorgt niet alleen voor meer functionaliteit, maar maakt ook een ontlasting van de vrijwilligers mogelijk. Een juiste registratie is in deze tijden nog belangrijker omdat inloggen vereist is voor inschrijven bij NFV-evenementen.

Een werkend e-mailadres is voor de NFV van groot belang!

genaamd) bekend. Die kunnen zich dus zelf niet inschrijven voor een NFV-activiteit.

Het runnen van een vereniging zoals de NFV vraagt een hoop tijd van een kleine groep vrijwilligers. Iedereen denkt nu gelijk aan het draaiend houden van de flipperkasten en de catering (inderdaad beide een hele klus) maar ook het up-to-date houden van de ledenadministratie is een hele taak.

Een juist e-mailadres in de NFV-ledenadministratie van ieder lid maakt dus niet alleen het leven van de vrijwilligers maar ook van de leden een stuk makkelijker.

Het huidige platform maakt dit gelukkig een stuk makkelijker. Zo kan men tegenwoordig zelf de gegevens aanpassen bij bijvoorbeeld een verhuizing. Ook is een juiste registratie in de ledenadministratie van belang als je wilt inloggen om in te kunnen schrijven op bijvoorbeeld een Funhouse Friday. Als je e-mailadres niet of niet goed is vermeld, kun je geen wachtwoord opvragen en loop je dus vast. Dat is niet zo handig, omdat je je voor veel activiteiten (nog steeds) online moet inschrijven. Ook zijn er bij veel familie of duoleden geen e-mailadressen van de andere leden (ook wel subleden

Controleer dus je e-mailadres en die van eventuele subleden. Dit doe je door linksboven op de website www. nfvpinball.nl de functie ‘Wachtwoord Vergeten’ te proberen. Als je e-mailadres niet bekend is bij ons krijg je er gelijk een melding van: ‘De lidgegevens konden niet worden opgehaald’. Stuur dan een mailtje naar secretaris@nfvpinball.nl of ledenadministratie@nfvpinball.nl met je naam, correct e-mailadres en fysiek straatadres ter controle. Wij passen het dan voor je aan en berichten je hierover. Let er bij het opgeven van subleden ook op dat je duidelijk aangeeft wie het hoofdlid is. Alvast bedankt!

Dus doe ons allemaal een plezier en controleer je e-mailadres! 35

Tekst: Rens Hooijmaijers

Nieuws

uit de flipperwereld In deze nieuwe rubriek willen we in het kort aanstippen wat er speelt in de flipperwereld. Nieuws vanuit de fabrikanten, geruchten vanuit forums, et cetera. Daar deze rubriek slechts eenmaal per kwartaal uitkomt, kan dit nieuws wellicht al achterhaald zijn of geruchten zelfs weerlegd. Deze rubriek is niet bedoeld voor de mensen die dagelijks Facebook en Pinside afstruinen naar het laatste nieuws, meer voor de lezer die dit allemaal niet volgt en in een paar pagina’s wil worden bijgepraat.

Wat speelt er allemaal in de flipperwereld in de maanden juni, juli en augustus 2021? Laten we eens de diverse fabrikanten langsgaan en kijken wat er daar aan nieuws te vertellen is. Als bronnen worden onder andere Facebook, Pinside, diverse podcasts (denk aan Kaneda/Pinball Magazine en Pinball News), nieuwsbrief van Pinball Magazine en thisweekinpinball.com gebruikt. Er zitten ook geruchten bij, dus niet alles is een vaststaand feit! Laten we beginnen met de grootste fabrikant, Stern. Stern In mei lanceerde Stern The Mandalorian en zou dus technisch gezien buiten de drie maanden liggen waar we op focussen, maar de leveringen in Europa vinden pas vanaf juni plaats dus laten we deze maar meenemen. In deze Spinner wordt uitgebreid aandacht besteed aan The Mandalorian LE en behoeft hier dus geen verdere introductie. Meganieuws is er verder wel op het personeelsvlak. Niemand minder dan Steve Ritchie heeft Stern Pinball verlaten en is vertrokken naar Jersey Jack Pinball. In de JJP-sectie wordt hier meer aandacht aan besteed.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Alsof dit niet genoeg is heeft sterprogrammeur Lyman Sheats blijkbaar per eind 2020 ook Stern verlaten. Dit is niet bevestigd door Stern, maar ook niet ontkend. Waar Lyman naar toe is, is nog onbekend op het moment van schrijven van dit artikel. Er gaan diverse geruchten maar een hardnekkige is dat Lyman naar Chicago Gaming Company is vertrokken en daar aan nieuwe releases werkt. Gangbaar gerucht is dat in september de volgende Sternflipperkast wordt gelanceerd en dat deze Godzilla zou zijn ontworpen door Keith Elwin. Voor modellen daarna worden onder andere Back to the Future en Rush vermeld. Ook Jaws circuleert al langere tijd. De tijd zal het leren. Spooky Pinball Spooky verraste de flipperwereld met niet één maar liefst twee nieuwe titels: Halloween en Ultraman. Waar Halloween nog een bekend thema is (gebaseerd op de originele bioscoopfilm uit 1978), is Ultraman dit voor vrijwel niemand, verwacht ik. Ultraman is een Japanse serie uit de jaren zestig, een soort voorganger van de bekendere Power Rangers uit de negentiger jaren. Beide flippers hebben dezelfde layout, alleen het artwork en de animaties zijn verschillend.

Halloween (L) en Ultraman (R)

Een gedurfde zet en nog niet eerder zo vertoond. Het aantal was gemaximeerd op 1.250 voor Halloween en 500 voor Ultraman. Beide titels waren echter binnen slechts vier uur uitverkocht! Dit dan uitverkocht af fabriek, er zullen best nog distributeurs te vinden zijn die vrije voorraad krijgen. Dit aantal produceren zal Spooky naar verwachting zo’n achttien maanden bezighouden. Gelijk met de Halloween en Ultraman heeft Spooky ook zijn eigen board set gepresenteerd en stapt dus af van het P3-ROC-platform van Multimorphic. Jersey Jack Pinball (JJP) Het grootste nieuws is hier wel duidelijk: Steve Ritchie heeft Stern verlaten om één week later te beginnen bij JJP. Na 15 jaar bij Stern te hebben gewerkt is dit een verrassende zet. En al helemaal als je je realiseert dat Steve in februari dit jaar 71 jaar geworden is. In een podcast (EP-10 van 13 augustus) op het JJP-kanaal vertelde Steve dat hij zich niet meer gelukkig voelde bij Stern, als het ware met handboeien om zijn werk moest doen en dat dit voor hem de redenen waren om weg te gaan bij Stern. Het spijt hem wel dat hij daar veel goede vrienden moest achter laten. Gedurende het interview bekruipt je het gevoel dat het uiteengaan niet zonder kleerscheuren is gegaan. Vraag is nu wel wat JJP eigenlijk met drie designers moet (Erik Meunier, Pat Lawlor en nu ook Steve) terwijl ze maar één flipperkast per twee a drie jaar lanceren. Publiek geheim is dat de volgende JJP-flipperkast Toy Story wordt van Pat Lawlor. Met het huidige succes van Guns N’ Roses wordt lancering hiervan pas volgend jaar verwacht of JJP moet er in slagen de productiecapaciteit aanzienlijk te vergroten. Menig Steve-Ritchiefan kijkt reikhalzend uit naar wat Steve Ritchie kan doen als er geen of minder budgetrestricties zijn zoals vaak gedacht wordt bij zijn werk bij Stern. Ook wordt JJP geplaagd door vele berichten over speelveldproblemen bij hun hit GnR. We praten dan hier over pooling en chipping. JJP erkent de problemen echter

niet, al hebben ze in het begin wel zogenaamde washers (sluitringen) verzonden die je onder posts moest installeren en zo de pooling en chipping kon maskeren. Dat menig GnR-eigenaar hier niet tevreden over was mag wel duidelijk zijn. Het laatste nieuws is dat JJP heeft aangekondigd dat GnR-eigenaren tegen een gereduceerd tarief aan het eind van de productierun in zomer 2022 een speelveld kunnen aankopen (USD 449 voor het hoofd speelveld en USD 119 voor het minispeelveld; de prijzen in Europa zullen wel hoger liggen gezien kosten zoals importheffing, transport en btw). Jack heeft in de juli-podcast van Pinball News & Magazine vragen beantwoord van Martin Ayub en Jonathan Joosten over dit onderwerp. Een antwoord wekte duidelijk de suggestie dat het ook aan de eigenaren kon liggen en deze viel bij veel getroffenen niet in goede aarde. Luister naar deze podcast om je eigen mening over zijn reactie te vormen. Producent van deze speelvelden is overigens Mirco Playfields, bij menigeen bekend vanwege zijn langjarige deelname aan DPO’s. De problemen zijn overigens niet geheel nieuw, ook Wonka had er last van. Ze zouden opgelost zijn, maar gezien de talloze berichten op Facebook en Pinside is dat duidelijk nog niet het geval. Foto: Pinside

Chicago Gaming Company (CGC) Na de lancering van hun laatste product, Monster-Bashremake, in 2018 is het al jaren stil. Het meest gangbare gerucht is dat de volgende remake Cactus Canyon gaat zijn. En als het gerucht klopt dat Lyman Sheath nu bij CGC werkt, zou dit kunnen betekenen dat de software wel eens anders kan zijn dan die van het origineel. Nu werd deze in het algemeen ook als behoorlijk incompleet ervaren dus ruimte voor verbetering is er zeker. Eind augustus heeft CGC bevestigd dat hun volgende flipperkast inderdaad Cactus Canyon Remake gaat zijn. Meer info zal hopelijk snel volgen. Ook zijn er hardnekkige geruchten dat CGC werkt aan een flipperkast die geen remake is. Mark Ritchie zou hieraan werken. Of hier iets van klopt? De tijd zal het leren. Haggis Pinball Haggis Pinball (uit Australië) maakte bekend dat na hun eerste kast, Celts, hun tweede kast een remake gaat zijn van Fathom. Deze komt er in twee uitvoeringen: Mermaid edition met onder andere herziene software, beperkt in aantal (reeds uitverkocht, zie het maar als een LE) en Classic Edition.

Multimorphic Niet een fabrikant die je vaak ziet in Europa. Multimorphic maakt een platform waarbij je bij een nieuw spel alleen een stuk van het speelveld moet wisselen. We hopen in een komende Spinner hier eens een review van te kunnen schrijven. Het laatste model is Heist maar die werd al midden 2020 gelanceerd. Verder is Multimorphic ook bekend van de boardset die men maakt en waar menig fabrikant hun flipperkasten op baseert en ook menige zelfbouwer: P3-ROC. American Pinball (AP) Bij AP is het stil gebleven na de lancering van hun laatste titel in maart 2020, Hot Wheels. Deze flipperkast hebben we al eens in de Spinner behandeld. Joe Balcer is er als ontwerper weg en zijn plaats is ingenomen door Dennis Nordman. Gerucht is dat de volgende flipperkast van AP gebaseerd zou zijn op een ontwikkeling van de boutiqueflipperfabrikant Riot Pinball: Legends of Valhalla. Volgens Pinside zouden er maar zeven prototypen van gebouwd zijn. Wellicht dat AP deze dus nu in massaproductie gaat nemen.

Dutch Pinball Er is op dit moment weinig nieuws over Dutch Pinball (DP). Wat we wel weten is dat ook DP last heeft van de wereldwijde onderdelenschaarste. Ondanks dat produceert DP nog steeds The Big Lebowski Pinball. Barry Driessen, eigenaar, geeft aan dat de problemen met onderdelen bijna onder controle zijn.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Homepin Rond Homepin is het al enige tijd stil na de lancering van hun eerste flipperkast Thunderbirds. Ondertussen is de fabriek verhuisd van China naar Taiwan en ook in grootte ingekrompen. In China maakte eigenaar Mike veel zelf terwijl het in Taiwan meer de bedoeling is om uit te besteden. In de podcast van Jonathan Joosten en Martin Ayub van begin september heeft Mike het thema van zijn tweede flipperkast bekendgemaakt: This is Spinal Tap. This Is Spinal Tap is een Amerikaanse rock-mockumentary uit 1984, geregisseerd door Rob Reiner. De mockumentary draait om het wel en wee van de fictieve heavy metal/hardrockband Spinal Tap. De film bevat vooral veel satire op het wilde gedrag van hardrockbands. De (Amerikaanse) acteurs praten met semi-Britse accenten (bron Wikipedia)

veelzeggende Facebook post

Mij is deze film onbekend maar we gaan het zien. Mike hoopt dat de eerste flipperkasten eind van 2021 van de productielijn afrollen. DeepRoot Pinball (DR) Na vele, je mag wel zeggen arrogante, uitspraken van directeur Robert Mueller hoe DR het wel niet beter zou gaan doen dan alle andere flipperkastfabrikanten bij elkaar lijkt het er nu op dat er een einde is gekomen aan DeepRoot Pinball. In juli was er nog een nietszeggende update met betrekking tot de voortgang van hun flipperkast RAZA (van ontwerper John Popadiuk) waarin DR aangaf dat er een onverwacht juridisch probleem was opgetreden waar men nu mee aan het werk was en men daardoor geen idee had wanneer een volgende update zou zijn. Dit na al diverse vertraagde nieuwsbrieven. Kort daarna verdwenen echter de Deeproot Facebookpagina en Linkedin-profiel van directeur/eigenaar Robert Mueller. Duidelijk tekenen dat er iets goed mis is. Het totaal ontbreken van iedere vorm van beeldmateriaal van een productie-omgeving had veel mensen al zeer sceptisch gemaakt. Het begint er helaas op te lijken dat het een gedane zaak is waarbij je je moet afvragen of er echt ooit een serieuze kans is geweest dat er bij DR daadwerkelijk flipperkasten van de band zouden afrollen. Als je diverse screenshots mag geloven op Pinside zouden er tientallen miljoenen in het bedrijf gegaan zijn aan leningen en waarbij je je kan afvragen wat er mee gedaan is. Naast wat prototypes is er nooit iets getoond wat bewijst dat er een productiefaciliteit werd opgezet.

Volgens opgaaf van DR zouden er 122 RAZA’s verkocht zijn oftewel er zal een aantal mensen zijn dat hun (deel) betaling in rook zien opgaan. Kortom, ik denk dat deze afbeelding die op Facebook gepost werd door een onbekende alles zegt. Update 22 augustus: bekend is geworden dat er een rechtszaak is gestart door investeerders in fondsen die Deeproot beheert tegen Robert Mueller. Het zou maar liefst gaan om 59 miljoen dollar. Dit gaat overigens niet om geld dat naar Deeproot Pinball is gegaan maar naar investeringsfondsen beheerd door Robert Mueller. Er zal hiervan zeker geld zijn gevloeid naar Deeproot Pinball, maar niet alles. Het document hiervan is te zien op https://www.sec.gov/litigation/ complaints/2021/comp25179.pdf Dat Robert niet al het geld aan Deeproot Pinball besteedde blijkt wel uit dit gedeelte: “Mueller also used more than $1.5 million of the Funds’ assets to pay hundreds of personal expenses, including his daughter’s private school tuition, vacations with his family, his second wedding, his second divorce, his third wedding, jewelry for both his second and third wives (including engagement rings and wedding bands for both wives), other lifestyle spending for and by his family, and to buy a condominium in Kauai, Hawaii. When asked by SEC counsel during investigative testimony about his use of the Funds’ assets to pay for these personal and family expenses, Mueller asserted his Fifth Amendment right against self-incrimination.”

Wijnand Klaver

Clubhuis-update De verbouwing In de ALV en de vorige spinner is al het een en ander over de verbouwing van het clubhuis bekend gemaakt. De huidige techniek- en EM-ruimtes worden afgebroken en bij de zaal getrokken. De techniekruimte verhuist naar de huidige rook- en kinderruimte. Ondertussen is hier ook daadwerkelijk een begin aan gemaakt en zijn Brian, Daniëlle, Wouter en Wijnand even tijdelijk overgelopen van het techniekteam naar het gelegenheidsbouwteam.

Om echt aan de verbouwing te kunnen beginnen moesten natuurlijk eerst de ‘hokken’ leeggehaald worden. Brian en Daniëlle hebben deze taak opgepakt en inmiddels staat de inhoud van de hokken in de opslag. Het meeste werk was uiteraard het hele techniekhok. De inhoud daarvan bevindt zich nu ook tijdelijk in de opslag en wel op een dusdanige manier dat we daar ook nog eventuele reparaties kunnen uitvoeren en bij de onderdelenvoorraad kunnen. Elektra Omdat we straks meer flipperkasten willen opstellen was een uitbreiding van de bestaande elektragroepen noodzakelijk. De nieuwe hoek die straks beschikbaar komt willen we als zithoek (diner) kunnen inzetten, maar ook als een hoek voor wedstrijdkasten bij bijvoorbeeld een DPM. Hiervoor hebben we nieuwe kabels getrokken naar zowel die dineren evenementenhoek als naar het einde van de bestaande kastenrij die we in de standaardopstelling willen verlengen. Dit kon mooi gecombineerd worden met de andere elektrawerkzaamheden in het clubhuis.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Nieuwe dineren evenementenhoek

Ingang van de nieuwe techniekruimte

Gelukkig konden we het zo regelen dat ‘elektraman Marco’ voor de materialen en correcte uitbreiding van de groepen gezorgd heeft en Wijnand en Wouter het trekken van de kabels en aanleggen van de stopcontacten konden doen. Dat scheelde weer flink in de kosten. Inmiddels ligt de benodigde 160 meter elektrakabel op z’n plek en zijn de stopcontacten voor de normale opstelling al klaar voor gebruik. Ook de verlichting van de nieuwe techniekruimte en evenementen- en dinerhoek is aangepakt. Alle verlichting zat daar op één schakelaar en dat is niet handig als je voor de techniek goed licht wil hebben en in de diner wat meer sfeerlicht wil hebben. Deze worden nu apart geschakeld. In het artikel van Arie verderop in deze Spinner wordt ingegaan op de (nood)verlichting. Vloer We willen de vloer straks ook gaan voorzien van dezelfde betonverf zoals die ook al in de rest van de hal gebruikt is. Hiervoor moest dus wel ‘even’ de oude vloerbedekking verwijderd worden en die zat goed vast. Gewapend met witte pakken en stofmaskers hebben we het tapijt eruit kunnen trekken. Hiermee is het nog niet klaar want de extra degelijk aangebrachte lijmlaag moet er ook nog af. Voor deze klus hebben we besloten dit door een gespecialiseerd bedrijf glad te laten schuren, hierna gaan we zelf de coating aanbrengen. Muren De evenementen- en dinerhoek komt op de plek van het oude EM- en techniekhok. De systeemwanden van deze ruimten hebben we er netjes uit kunnen krijgen en hiervan hebben we ook weer flink wat elementen kunnen hergebruiken om de muren van het nieuwe techniekhok mee op te kunnen bouwen. Deze staan inmiddels ook allemaal op hun plek. De toegangsdeur van de nieuwe techniekruimte wordt ook een stuk hoger dan de vorige zodat zelfs de Twister er onderdoor kan. In de volgende Spinner geven we hopelijk weer een nieuwe update!

Het trekken van nieuwe bekabeling

Oude vloerbedekking eruit...

Demonteren van de wanden

Het klusteam vlnr: Wouter, Daniëlle, Brian en Wijnand

Tekst: Meyke Houben, foto’s: Moniek Wegdam

In de media

MENS

Luc en Timo

Gek van flipperen Zijn eerste flipperkast kreeg hij als huwelijkscadeau. “Het leek me wel leuk om zelf zo’n ding te hebben”, zegt Luc (54). De Maastrichtenaar verdiepte zich steeds meer in het spelletje en raakte verzeild in de wereldwijde community van ‘pinball wizards’. TEKST MEYKE HOUBEN BEELD MONIEK WEGDAM

uc wil best vertellen over zijn uit de hand gelopen hobby. Maar dan liefst samen met zijn flippervriend Timo (40), die volgens Luc de echte deskun dige is. “Ik ben een beginner, Timo zit tegen de Nederlandse top aan. Het lukt mij om de bal zo’n vijf minuten in het spel te houden. Als Timo daarna aan de beurt is, moet ik wel een half uur wachten. Dat vind ik niet erg hoor. Door te kijken hoe hij speelt, leer ik hoe het moet.” Het draait allemaal om behendigheid, meent Timo. “Je moet weten waar je de bal moet schieten, hoe je hem kunt opvangen en hoe je hem kunt stilleggen als dat nodig is. En er zijn allerlei trucjes die je kunt gebruiken. Anders dan veel mensen denken, hoef je niet heel wild tekeer te gaan. Natuurlijk, ik sla soms op de kast en ik scheld wel eens op mezelf, dat hoort

Artikel uit ‘Voilà’, een uitgave van De Limburger

Voilà

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

erbij. Maar waar het om draait is controle. Wat heel belangrijk is: je moet de kast kunnen lezen, want ook al is de basis hetzelfde, elke automaat heeft zijn eigen verhaal.” Luc: “Het is de be doeling dat je verschillende missies volbrengt, tot aan het eindspel. Zelf ben ik daar nog nooit aan toegekomen, maar Timo heeft alle spellen uitgespeeld.” Gelukkig is het tegenwoordig een stuk een voudiger om erachter te komen hoe een spel moet worden gespeeld dan in de tijd voordat internet bestond. “Als je dan hulp nodig had, moest je naar de firma bellen die de kast had gebouwd”, lacht Luc. “Nu vind je op YouTube talloze tutorials. Als Timo weer een nieuwe spel automaat heeft, neem ik altijd een kladblokje mee om notities te maken. Anders weet ik het na maanden nog niet. En het scheelt enorm als

MENS

je deel uitmaakt van de ‘pinballcommunity’. We zijn lid van de Nederlandse Flipper Vereniging, die met zo’n 1400 leden de grootste flipperver eniging van de wereld is. Ook hebben we een groepje van acht mannen uit de regio, met wie we samen spelen en die – als dat nodig is – alle kasten kunnen repareren.” Want dat is een ander aspect van de flipper gekte: het gaat niet alleen om het spelen zelf, maar ook om welke kast je hebt. “Een flipper kast is een kunstwerk op zich”, meent Timo. “Sinds 2015 ongeveer is de markt helemaal opgeleefd. Het merendeel van de flipperkasten is nu niet meer bestemd voor de snackbar, de speelhal of het café, maar voor de thuismarkt. Op wereldwijde fora, zoals Pinside, wordt elke week een top100 met de populairste kasten gepubliceerd. Dat heeft de verzameldrift behoorlijk aangewakkerd.” Tot de meest gewilde exemplaren behoren automaten met namen als Medieval Madness, Jurassic Park, Guns n’ Roses, Attack from Mars en Deadpool. Vooral de limited edition versies van nieuwe kasten zijn dikwijls binnen één dag na de presentatie al uitverkocht. “Soms moet je wel een jaar wachten”, weet Luc. “Fabrikanten houden nieuwe modellen zo lang mogelijk geheim. Ze voegen steeds weer nieuwe accenten toe. Alle kasten hebben inmiddels ledschermen, maar de onlangs uitgekomen Guns n’ Roses

heeft ook bewegende beelden en een fantasti sche lichtshow. Ik heb niks met de muziek van Guns n’ Roses, maar toch heb ik de limited edition besteld.” Sinds zijn trouwcadeau, dat vrij ouderwets was, is Luc zijn verzameling langzaam gaan ‘upgraden’. “Een beetje kast, zeker een limited edition, is waardevast. Je kunt het ook zien als een belegging.” Samen met Timo zoekt Luc in Nederland, België en Frankrijk naar interes sante koopjes. Soms moet een kast flink worden opgeknapt, maar daar draaien de mannen hun hand niet voor om. “Omdat mijn flipperkasten op zolder staan, moeten we ze in onderdelen naar boven brengen, anders past het niet”, ver telt Luc. “In het binnenwerk zitten wel duizend draadjes. Als die weer moeten worden vastge maakt, denk je ‘dat komt nooit meer goed’. Maar Timo weet precies waar welk draadje hoort.” Voor de verzamelaar is het een extra uitdaging om een spelautomaat naar eigen smaak uit te bouwen. “Ik heb in al mijn oudere kasten ledverlichting en kleurendisplays gezet en hier en daar spiegels aangebracht”, vertelt Timo. “Zo springt het licht er extra uit en wordt de bele ving nog mooier.” Hij wijst op de Congo, waarin een landschap met een vulkaan is gebouwd. “De rots heb ik van binnenuit met rood licht aangekleed, zodat het lijkt of de lava naar bene den stroomt. Vaak ben ik meer met de machine aan het klooien dan aan het spelen.” “Je hoeft eigenlijk niet eens te spelen”, valt Luc bij. “Het is al volop genieten als je zo’n kast alleen maar aanzet.”

“Je hoeft niet eens te spelen, het is al volop genieten als je zo’n kast alleen maar aanzet”

Vanwege privacyredenen willen Luc en Timo niet met hun achternaam in de publiciteit.

Voilà

Jim Jansen

Pinball People Enrico Douwens Waar is de foto genomen? ‘Mijn flipperkasten staan in de hoek van de werkkamer. Dat maakte de verleiding tijdens de eindeloze corona-thuiswerkdagen af en toe wel pittig…’

Wat is je favoriete locatie? Heel laat op de avond in The Minds, het laatste punkcafé in Amsterdam, bij voorkeur in zekere toestand en met voornoemd goed gezelschap.’

Altijd al kasten thuis gehad? Ik zie hier de remake van de Monster Bash. ‘Toen we twintig jaar geleden onze eerste grote-mensen-woning kochten, stond binnen een maand Theatre of Magic thuis te pronken als de nostalgische flipperkast waarin ik veel peseta’s had gegooid twee vakanties lang toen ik nog jong en prachtig was. Die Theatre heb ik nog altijd, al ga ik niet zo ver dat ik in het cabinet van de Theatre begraven wens te worden. Sinds onze laatste verhuizing twee jaar geleden, flipper ik een stuk vaker thuis en besloot ik dat een beloning welverdiend was: de Monster Bash remake. Het is een kast die goed bij mij past, ondanks mijn tamelijk bescheiden flippervaardigheden is het halen van Monster Bash en (heel af en toe) Monsters of Rock zelfs voor mij goed te doen. Het wachten is nog altijd op een bezoeker die het wel lukt om mij van de Grand Champion af te gooien. Daarna verkoop ik de kast acuut.’ Waar speel je liever, thuis of op locatie? ‘Het liefst in goed gezelschap, de locatie is secundair daaraan met wel een voorkeur voor op locatie vanwege de sfeer van het café.’

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Over jou gaat het gerucht dat je ooit allerlaatste werd op een DPO. Klopt dat? ‘Mijnheer de voorzitter, ik heb daar geen actieve herinnering aan.’

Enrico naast zijn Monster Bash remake (Chicago Gaming)

Heb je een foto van jezelf achter een flipperkast, stuur hem naar jansen.jim@gmail.com en Jim neemt contact met je op!

Evenementenagenda Maand

Dag

Datum

Locatie

Tijden

Thema

Oktober

zaterdag vrijdag

16 29

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag met toernooi Funhouse Friday

November

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Funhouse Friday

December

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Funhouse Friday

Check de NFV website voor aanmelding, beperkingen of wijzigingen!

Nieuwe leden Jorrit van der Sanden Christian Mussigbrodt Stefan van Oijen Patrick de Kleijn Ed Dries Marcel van Dun Chris Seijkens

Markus Eiting John Keijzer Freek Simoens Inge Breedveld-Yark Lydia Christiaans Beau Wooda Joost Sablerolle

Mandy de Bruin Gert-Jan van den Bruinhorst Lucas van Daelen Tom van der Arend Leendert Odijk Jan Gieles Jeroen de Vries

Hans Schinkel Natascha van Vorstenbos Yvette van Beusekom Luuk Willems Arthur van de Woestijne

Ronald Eijkman

Digital Pinball

SEGA Saturn

Last Gladiators - SEGA Saturn (1995) In de wereld van computergames is er een constante strijd gaande: wie heeft de mooiste games, wie heeft als eerste de beste hardware om die games te kunnen spelen? In de jaren 90 kwam een nieuwe techniek op de markt voor het grote publiek: de cd-rom. Op een cd paste veel meer data dan op een stel diskettes en de dataoverdracht verliep ook een stuk sneller. Was dit een groot voordeel voor de makers van computerspellen? Konden ze goed gebruik maken van de voordelen van de cd-rom?

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

SEGA was er al vroeg bij met de cd-rom, zij brachten in 1993 een uitbreiding uit voor hun Mega Drive (zie Spinner 2019-3): de SEGA CD. Dit was niet zo’n succes, met name omdat er niet zoveel games waren voor dit nieuwe platform. Daarnaast was de SEGA CD peperduur. Tja, wat moet je er dan mee? In 1995 kwam SEGA met de opvolger van de Mega Drive: de Saturn. Deze 32-bits spelcomputer had standaard een cd-rom aan boord, net als het concurrerende apparaat van Sony, de Playstation. De verkoop van de Saturn viel echter tegen. Dat kwam vooral door de onverminderde populariteit van de Mega Drive en de enorme hoeveelheid spellen die voor dat platform was uitgebracht. Daarnaast werd een nieuwe Sonic-game voor de Saturn beloofd, maar dat spel is er nooit gekomen. Nu is dat niet heel erg boeiend voor ons flipperliefhebbers. Dus welke spellen zijn er wél uitgebracht voor de Saturn? Om precies te zijn: welke flipperspellen?

Digital Pinball: Last Gladiators Er zijn best wel wat flipperspellen op de markt gekomen voor de SEGA Saturn. In deze editie van digital pinball kijken we naar Digital Pinball: Last Gladiators. Niet omdat dit de beste flippergame is voor de Saturn. Het is wel de allereerste, uit 1995, en exclusief voor de Saturn gemaakt. En het spel staat op een cd. Laten we dus eerst eens bekijken of dit voordelen heeft ten opzichte van spellen die niet op cd zijn verschenen. Op het moment dat de intro begint, word je gelijk omvergeblazen door vette rockmuziek. Da’s dus nieuw: op een cd past namelijk ‘echte’ muziek, geen verzameling bliepjes en tingeltjes. De muziek begeleidt een introductievideo die gladiatoren laat zien. Die staan een beetje onbenullig met hun zwaarden in de lucht te prikken en boos te kijken. Wat explosies en bliksem erbij. En een 3D-impressie van de eerste flipperkast in de game: Gladiators. Mooi staaltje videobewerking, maar er lijkt geen eind aan de video te komen. Want de makers van het spel willen ons er wel van overtuigen dat we hier niet met zomaar iets te maken hebben, nee, dit is een cd-game. Jazeker. En daar hoort een lange video bij. Een hele lange video. Anders heb je niets aan de cd. Maakt niet uit of het iets toevoegt aan de gameplay. Als het maar niet lijkt op iets wat we al eerder in een flipperspel hebben gezien. Dat hebben we eerder gezien! Als de demo van de eerste flipperkast begint, gaat er bij sommigen misschien wel een klein belletje rinkelen. Ziet dit er bekend uit? Zeker. Het artwork lijkt op dat van die obscure pinball-game voor de Super Nintendo Entertainment System (SNES): Super Pinball (zie Spinner 2019-4) uit 1994. Kennelijk heeft de ontwikkelaar van dat spel een goede indruk achtergelaten, want ze hebben ook een flipperspel voor de Saturn mogen maken. En met succes mag ik zeggen. Er zijn veel overeenkomsten met Super Pinball: de speelvelden van Last Gladiators passen op één scherm en zijn ook in 3D uitgevoerd. Ook de opzet van het spel is precies hetzelfde. Maar het ziet er allemaal veel beter uit.

Titelscherm

Fragment uit de introvideo

EU spelverpakking 47

De flipperkasten Digital Pinball: Last Gladiators bevat vier pinball-simulaties. Het fijne is dat je voor elke simulatie in het spel een uitgebreide handleiding kunt raadplegen. Want we hebben het over een cd-game dames en heren, dus er is ruimte zat. Als het op die cd past, dan moet het erop! De speelvelden zien er aardig gedetailleerd uit en bevatten stuk voor stuk een verzameling onderdelen die je in een klassieker uit de jaren 90 ook tegenkomt: ramps, wireforms, scoops (ook wel VUK genoemd: vertical up-kicker) en natuurlijk de gebruikelijke pop bumpers, slingshots en drop targets. Uiteraard mag het dmd (dot matrix display) niet ontbreken. Die zit in de kopkast, maar die kopkast zie je alleen als je het spel start. Daarna scrolt het beeld omlaag en is alleen het speelveld op het scherm zichtbaar. Het dmd wordt dus over het speelveld geprojecteerd wanneer er een animatie getoond moet worden, zoals je hiernaast kunt zien. Dat gebeurt gelukkig alleen als de bal ergens vastgehouden wordt,

dus je wordt er niet door gehinderd tijdens het spelen. Naast het dmd worden er af en toe ook instructies getoond. Handig, want de teksten op de inserts (lampkapjes die in het speelveld zitten) die aangeven in welke ronde je zit zijn nauwelijks leesbaar. De gameplay Vanaf het moment dat je de bal afschiet heb je gelijk een lekker flippergevoel. De bal gedraagt zich als een echte stalen knikker en dat ‘voel’ je. Tel daar alle bovengenoemde flipperkast-elementen bij op en je hebt een prima pinball-simulatie. De ramps zijn allemaal aardig breed uitgevoerd, zodat je geen pixel-perfect schot nodig hebt om je bal op zo’n ramp te krijgen. Sommige schoten zijn echter te makkelijk, waardoor het spel wat eenzijdig kan worden. Sterker nog, je moet dan goed je best doen om de bal eens niet in dat gat of door die loop te schieten. Bij Gladiators komt de bal naar mijn mening te vaak terug bij de linkerflipper, terwijl je ‘m aan de andere kant nodig hebt

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

om één van de scoops te schieten. Oefening baart kunst. Soms is het speelveldontwerp ook niet optimaal. Bij Knight of the Roses komt de bal te vaak vervelend terug via de pop bumpers en gaat ie straight down the middle. Daar kun je echt helemaal niets aan doen. Je kunt de kast een duw naar links of naar rechts geven, maar de bal red je daar niet mee. Sterker nog, vaak heb je er helemaal niets aan. Zelfs als de bal op een post balanceert moet je flink douwen om de bal weer in het spel te krijgen.

Met een grote kans dat de kast op tilt slaat! Maar als je het spel een beetje onder de knie hebt kun je een prima spelletje flipper spelen. Multiball, multiball, multiball De spelmakers hebben flink uitgepakt als het om multiball gaat. Elke kast heeft een multiball-mode met drie ballen. Daarnaast is het de bedoeling dat je negen rondes uitspeelt, waarna je de eindronde kunt spelen. Elke kast heeft er wel een multiball-ronde tussen zitten

met twee of drie ballen. De eindronde bestaat voor elke kast uit multiball met maar liefst zes ballen. Op dat moment is het wel duidelijk dat de Saturn een krachtige processor aan boord heeft, want er is geen vertraging en de ballen hebben onderling ook nog eens interactie. Het is een hele klus om al die ballen in het spel te houden en met die opzwepende muziek op de achtergrond is dit één van de meest intense flipperspellen die ik op een spelcomputer heb gespeeld. Een echte aanrader wat dat betreft. Die gaan we weer spelen! Dan de gebruikelijke tips en trucs om dit spel aan de praat te krijgen op een moderne computer. Tenzij je een Saturn hebt met bijbehorende cd is emulatie de enige mogelijkheid. Ik heb het spel weer gespeeld met de BizHawk-emulator. Dit is een multiplatform-emulator die heel veel spelen homecomputers emuleert. De SEGA Saturn wordt niet standaard geëmuleerd in BizHawk. Je hebt daarvoor namelijk een

Saturn-systeem-rom nodig, maar na een simpele zoekactie (‘BizHawk 2.5.2 firmware’) heb je die snel te pakken. Meestal wordt er een pakket aangeboden waar de systeem-roms van veel andere systemen ook bijzitten. Dan heb je het spel zelf ook nodig. Omdat het een cd-game betreft, moet je op zoek naar een cd-image. Die is aardig aan de maat (400 MB). Zorg dat je een cd-image met .cue bestand downloadt (een soort inhoudsopgave voor de cd), anders werkt het niet in BizHawk. Maar er zijn vast emulators die ook andere formaten ondersteunen. De BizHawk-emulator levert over het algemeen prima werk. Wel ben ik hier en daar wat grafische probleempjes tegengekomen. Het komt regelmatig voor dat de bal niet op of door de wireform rolt, maar ernaast. Maar dat mag de pret niet drukken, hij komt altijd goed terecht en het is niet storend voor de gameplay. Dus spelen maar! We who are about to die, salute you!

Rens Hooijmaijers

Modding Madness DIY Pinstadium in je flipperkast In Spinner 2019-3 heb ik al geschreven over een DIY Pinstadium uitgevoerd in puur wit. Toen gaf ik al aan dat er meer varianten mogelijk zijn. Hier bespreek ik de variant met een zogenaamde RGBW-wificontroller en RGBW-ledstrip.

Allereerst, wat is Pinstadium ook alweer? In principe zijn het ‘simpelweg’ twee ledstrips die geplaatst worden aan de bovenzijde van de binnenkant van het kabinet, een links en een rechts, en die vanaf die positie het speelveld verlichten. Pinstadium kiest hier voor een RGBW-ledstrip die dus zowel witte als RGB-leds bevat die in combinatie met een afstandsbediening via wifi en een app op je telefoon geheel naar persoonlijke smaak op kleur in te stellen zijn. In het vorige artikel besprak ik de variant met een puur witte ledstrip, hier de variant met een oplossing meer zoals Pinstadium: met een RGBW-ledstrip dus en een wificontroller.

Een RGBW-ledstrip bevat om-en-om een RGB-led die naar kleur in te stellen is en een witte (warm of koud wit) led. Op een foto verderop in dit artikel is dit goed te zien, je ziet namelijk afwisselend een groene en witte led. Beide zijn afzonderlijk ook in intensiteit instelbaar via de controller. Nog wel even de gebruikelijke disclaimer: uitvoeren van mods is geheel op eigen risico! Verder spanning van de flipperkast af tijdens het knutselen en pas weer aan zetten als je zeker weet dat alles goed zit! De bouwmethode is hetzelfde als die uit Spinner 2019-3 en ga ik hier niet

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

herhalen, maar we kiezen nu voor een andere soort controller (Wifi Smarthome) en ledstrip. Naast dit materiaal heb je ook nog wat draad nodig (vijfaderig, ook via eBay makkelijk te krijgen), wat vijfvoudige pinnetjes en de profielen. De voeding geschiedt nu via de 12 VDC, dus je zult hiervoor een aftappunt op je flipperkast moeten zien te vinden. In dit geval wordt er gebruik gemaakt van een externe 12 VDC adaptor die uit- en aangaat met de flipperkast zelf. De kast die onderhanden werd genomen is de Scared Stiff overigens. Echter, dezelfde werkwijze is van

ledstrip gemonteerd aan controller

RGBW-ledstrip 5050 SMD

4/5 pin RGBW power cable

Wifi LED RGBW controller

4/5 pin RGBW male plug connector

toepassing bij andere kasten/merken. Aan de controller monteren we een vijfaderige draad (ook te koop via eBay) die we vervolgens uitsplitsen naar beide ledstrips (een Y-splitsing dus) waaraan de draden gesoldeerd worden. Vervolgens plakken in de profielen zoals uitgelegd in Spinner artikel 2019-3. Dan rest nu alleen nog de montage in de flipperkast zelf. Net als in het vorig artikel is dit gedaan op zogenaamde mirror-blades. Het mooie van deze RGWB-ledstrip is dat kleur en helderheid voor de RGB apart in te stellen zijn ten opzichte van de helderheid van de witte led. Via de Smarthome-app (voor iOS en Android beschikbaar) is dit zeer eenvoudig te doen en kun je het geheel naar wens instellen. De kosten van deze mod hangen natuurlijk af van waar je de componenten haalt, transportkosten en dergelijke, maar als richtbedrag moet je denken aan circa 30 tot 35 euro per kast. Ik hoop jullie met dit artikel enthousiast te maken voor het nog mooier maken van je flipperkast. Mocht je dit een interessant product vinden maar geen interesse hebben om het zelf te maken, je kunt Pinstadium vinden op https://pinstadium.com/ . Heb je een leuke mod welke je wilt delen met ons of heb je vragen? Stuur dan een email naar redactie@nfvpinball.nl P.S. Zonder Toon van Turnhout had dit artikel niet tot stand kunnen komen dus Toon, bedankt voor je hulp

En dit is het eindresultaat in een gedimde gameroom 51

Rens Hooijmaijers

Mandalorian LE: This is the way

Corona of geen corona, Stern blijft maar doorgaan met het uitbrengen van nieuwe modellen. Ze lijken gewoon niet te stoppen. Dit keer is het een flipperkast met een thema uit het StarWars-universum: The Mandalorian. Uw verslaggever toog naar vaste Spinnerleverancier en Cv100-lid Karel Ruijbroek in Rotterdam om te kijken hoe deze flipperkast speelt. 52

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Met het uitbrengen van The Mandalorian brengt Stern hun tweede flipperkast uit met een thema uit het Star-Wars-universum. In 2017 was er namelijk ook al Star Wars van Stern, ontworpen door Steve Ritchie. Zou je de voorgangers van Stern meenemen, Data East en Sega, dan is het zelfs de vierde Star Wars georiënteerde flipper van Stern. Te weten, in chronologische volgorde Star Wars Data East 1992, Star Wars Trilogy Sega 1997, Star Wars Stern 2017 en nu dus The Mandalorian. The Mandalorian is een serie uit het Star-Wars-universum op het streaming-platform Disney+. Hij speelt zich af tussen de films Return of the Jedi en The Force Awakens. De serie ging in november 2019 in première, en het tweede seizoen ging bijna één jaar later in oktober 2020 in première. The Mandalorian is een eenzame premiejager wiens avonturen verteld worden in deze serie. Een belangrijke bijrol wordt gespeeld door wat velen een baby-Yoda noemen: Grogu. Voor het ontwerp (en de spelregels) staat Brian Eddy garant en voor het artwork Randy Martinez. Software is in handen van o.a. Dwight Sullivan. Waar Randy een redelijke nieuweling is voor de flipperwereld (heeft wel het artwork gedaan voor de Star Wars comic versie) zijn Dwight en Brian ‘oude rotten’ in het vak. Voor Brian is The Mandalorian zijn tweede flipperkast na zijn rentree met Stranger Things. Stranger Things werd aanvankelijk slecht ontvangen door de flipperwereld, maar is de laatste tijd bezig met een ware comeback en wordt steeds meer gezocht door flipperaars.

Het tweede speelveld

Net als bij Stranger Things kunnen we bij The Mandalorian spreken over een modern thema, beide zijn namelijk pas sinds een paar jaar bekend. Nu heeft The Mandalorian natuurlijk wel de wind in de rug dankzij de wereldwijde fanbase van Star Wars. Frappant genoeg staan de eerdere Star-Wars-flipperkasten, ondanks hun thema, niet zo goed bekend bij de flipperliefhebbers. Te complex of juist niet uitdagend genoeg, geen wereld onder het glas gevoel, et cetera. Kan The Mandalorian deze spiraal doorbreken? De voorverkoop was in ieder geval veelbelovend, in slechts een paar dagen waren alle 750 exemplaren van de The Mandalorian LE vanuit Stern uitverkocht. The Mandalorian is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt de LE aan bod. Dit verslag gaat niet in op spelregels, ik heb vooral naar het uiterlijk van de kast gekeken en of er speelplezier is.

Het speelveld

De eerste indruk, als je het speelveld ziet, moet wel een positieve zijn. De bovenste helft ziet er niet alleen goed gevuld, maar ook interessant uit. De serie speelt zich grotendeels in de woestenij af en dat gevoel krijg je wel van het speelveld. De GI-verlichting is voorzien van koud-witte en rode leds. Van de inserts zijn er achttien stuks meerkleurig (RGB). De tweekleurige GI en de RGB-inserts werken goed samen en maken er samen een leuke lichtshow van. Kijken we naar het speelveld dan zie je dus een behoorlijk vol speelveld, zeker de bovenste helft. Het opvallendst is, denk ik wel, het tweede speelveld. Dit speelveld is, bij de LE, voorzien van twee flippers en ook nog eens kantelbaar. Het is voorzien van zes stand-up targets waarvan er steeds andere oplichten om te raken en zo progressie te maken. De ramp die naar dit tweede speelveld leidt, is

Side blades op de LE

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

behoorlijk steil maar is makkelijker haalbaar dan het eruit ziet, zelfs de backflip is mogelijk. Dan valt als tweede natuurlijk Grogu op, door velen ook wel een baby Yoda genoemd. Grogu ziet er goed uit en is mooi in het speelveld geïntegreerd, maar kent toch wel een behoorlijke teleurstelling. Grogu is namelijk statisch en kent geen interactie met de bal helaas. Ervoor zit, bij de LE, wel een magneet die de bal vast kan pakken en zo willekeurig weg kan gooien, bijvoorbeeld door de top in-lanes. Dit zal het idee moeten geven dat Grogu gebruik maakt van The Force om de bal te controleren. Als derde zie je een mooi schaalmodel van het ruimteschip waar The Mandalorian in rondvliegt: de Razor Crest. Ook hier helaas, net als bij Grogu, geen directe interactie met de bal of je moet de target die aan de Razor Crest hangt zien als interactief met de bal. Mooi gedetailleerd model echter waarvan de motoren ook nog eens verlicht zijn.

Razor Crest

Het is dus een zogenaamde fan-layout waarin de schoten als in een waaier te maken zijn vanaf de twee flippers. Van links naar rechts vind je een loopschot, een scoop, een ramp-ingang om met de bal of 1) op het tweede speelveld te komen of 2) via een wireform terug bij de linkerflipper te komen. Dit wordt gevolgd door een schot onder de Razor Crest door wat typisch eindigt in de linker-loop, dan een ‘hoefijzerschot’ met een twist. De twist is dat er een ramp omlaag kan zijn die de bal dan via een wireform terugleidt naar de linkerflipper. Vervolgens een kleine ramp die via een wireform leidt naar de rechterflipper en als laatste een rechterloopschot. Daarnaast natuurlijk de gebruikelijke stand-up targets her en der geplaatst.

Het cabinet

Waar het speelveld duidelijk het woestijngevoel moet weerspiegelen waar veel van de afleveringen zich afspelen, zet de kleurstelling van het harnas dat The Mandalorian in de serie altijd aan heeft, het grijze Beskar, de toon in het sidearmor, poten, kopruit en dergelijke. Ik vind het een goed geslaagd geheel en een knappe prestatie van Randy Martinez. Randy heeft het al mogen laten zien bij de Star Wars comicversie, maar heeft nu zijn eerste ‘eigen’ flipper achter de rug. Van deze persoon gaan we nog wel meer horen, verwacht ik. Stern laat weer zien dat ze een meester zijn in het er goed uit laten zien van een flipperkast. Echte ‘eye-candy’.

De LE komt met inner side artblades, invisiglas, een shaker, een metalen apron en een mirrored backglas om het cabinet af te maken Voor de filmliefhebbers is er goed nieuws. Stern heeft namelijk de

rechten gekregen om alle assets te mogen gebruiken van de filmserie. Dus filmbeelden en muziek zijn rijkelijk aanwezig. Een meer dan leuke plus voor de themafans. Helaas is The Mandalorian op het display wel

alleen wat statisch aanwezig, meer beweging/afwisseling zou welkom zijn, maar wellicht komt dit nog in een toekomstige softwarerelease. Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop om de diverse keuzes mee te bekrachtigen.

De hamvraag: Hoe speelt-ie?

Makkelijke vraag, moeilijk antwoord roep ik dan altijd zoals de trouwe Spinnerlezers ondertussen wel weten. En raad eens, ook deze flipperkast is hier geen uitzondering op. Dit is en blijft gewoon iets persoonlijks. Wat de één fantastisch vindt, vindt iemand anders juist helemaal niets. Er is door Brian Eddy een klassieke fan-layout gemaakt met een behoorlijk aantal schoten. Wat me al gelijk opviel is dat de schoten makkelijk te maken zijn. Nu is dit vaak het geval bij een Stern maar deze schiet, voor mijn gevoel in ieder geval, makkelijker dan gemiddeld. Ook op de backhand zijn vrijwel alle schoten goed te maken, zelfs de ramp links van het midden die naar het minispeelveld voert is maakbaar, al is het niet gemakkelijk. Het gemak waarmee de schoten worden gemaakt is, denk ik, gelijk ook een hoofdoorzaak voor een vaker gehoorde klacht, te weten de langere baltijden die gehaald worden, zeker

door de betere spelers. Als je alleen speelt, is dit niet zo’n ‘probleem’, maar met meerdere spelers kunnen de wachttijden wel oplopen. Nu is het echter ook zo dat de posten stand-up targets behoorlijk dicht op de flippers zitten, dus voor de flipperaars die de schoten niet goed maken …… Een echte toy vind je niet. Grogu is zelf niet interactief met de bal, al is er wel een magneet geplaatst voor Grogu die het gebruik van The Force op de bal simuleert. Het minispeelveld vind ik ook niet echt een toy. Dit laatste is echter wel een leuke gimmick en biedt genoeg uitdaging. En is dus niet makkelijk om te spelen. Met betrekking tot Razor Crest, het zou mooi zijn geweest als deze zoals de bus in Teenage Mutant Ninja Turtles had gefungeerd als een fysieke ball-lock. Hier laat Stern toch wel een paar punten liggen om meer magie in de wereld onder glas te brengen. Het gebruik van echte filmbeelden en de originele muziek is natuurlijk een echte plus voor The Mandalorian liefhebbers. Ik moet wel zeggen dat de muziek wat eentonig kan zijn naar mijn smaak na verloop van tijd en zeker niet zo iconisch is als de filmmuziek van Star Wars. Maar, het past zeker goed bij het thema. Het gebruik van filmbeelden is

Uitzicht vanaf de flippers 56

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

natuurlijk ook een echte plus, geen twijfel. Ik vind wel dat in het standaard-display waar The Mandalorian links wordt getoond deze wel zeer statisch is. Variatie hier zou wel prettig zijn, maar wellicht komt dit nog. De code is nog vrij vroeg (versie 0.97 is gespeeld). Dan de code. Maar kort gespeeld, maar zelfs nu is er al behoorlijk wat te doen en zijn er genoeg modes te spelen. Met betrekking tot de code, in Teenage Mutant Ninja Turtles werden alle extra modes geïntroduceerd waarmee men in teamverband met of tegen elkaar kon spelen. Deze modes zijn ook weer te vinden in The Mandalorian, maar wordt nu Impossible Play geïntroduceerd. Als dit wordt geactiveerd worden alle spelregels op moeilijk gezet (dus bv. geen ball-save, lastiger multiball te krijgen en dergelijke), maar ook vallen de flippers na een paar seconden ‘dood’ als ze omhoog staan. De tijd die je flippers omhoog kunnen staan wordt weergegeven door twee horizontale balken onder op het display welk langzaam van blauw naar rood kleuren. Zo wordt het dus vrijwel onmogelijk ballen te ‘cradlen’ op een flipper zoals veel wedstrijdspelers doen. Ook een multibal waarbij de flippers heel actief zijn wordt er zo ook niet makkelijker door. Het leuke van deze mode is dat je dit niet alleen kunt activeren voor alle spelers maar ook alleen voor speler één. Als je dus samen speelt met een speler die veel beter is kun je dit activeren, hem als eerste speler inzetten en zo zijn beter spel compenseren en alsnog een kans maken op de eind-

Mirrored backglass

zege. Leuk en innovatief idee. Al met al denk ik dat er hier een solide flipper staat waar het themagevoel voor een aantal spelers iets extra’s brengt en waar anderen er weliswaar gewoon zeker van gaan genieten, maar niet weglopen met een wow-gevoel. En van alle Star Wars flippers die er momenteel zijn is dit, naar mijn mening, zeker de

beste. Die van Steve Ritchie is een solide tweede, maar die heeft het ultieme Star Wars thema met de iconische muziek als ruggensteun. In een uur kun je echter lang niet altijd een flipperkast goed leren kennen dus ga vooral je eigen mening vormen. Het is tenslotte allemaal subjectief en je weet wat ze zeggen over smaak.

Kom je er een tegen in het wild, loop er niet voorbij maar druk een potje af. Je zult er zeker plezier aan beleven. Ps. Dank nogmaals aan Karel Ruijbroek voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!!

Tekst: Arie Pijl en Ronald Eijkman, foto’s: Arie Pijl en Wouter van der Post

Clubhuis-update De verlichting Ondanks dat we nu door corona al langere tijd geen intensief gebruik mochten maken van ons clubhuis gaat een aantal zaken gewoon door. Zo was bijvoorbeeld net voor de corona een aantal noodverlichtingen stukgegaan. Bij de controle van de veiligheidseisen werd ook geconstateerd dat de batterijen van de noodverlichting bijna op waren. En vluchtwegrichtingsborden waren gedeeltelijk bruin geworden. Tijd voor een upgrade.

Nu alles erop lijkt dat we de coronamaatregelen kunnen gaan versoepelen, hebben we tijdens de vakantieperiode de handen uit de mouwen gestoken en het één en ander aangepakt. Nu zit (nood)verlichting vaak op een plek waar je niet makkelijk bij kan. Het is niet optimaal om op een ladder de noodverlichting boven de roldeur te moeten vervangen. Was er een alternatief? Hoogwerker We hebben de huurbaas gevraagd of hij ons een hoogwerker wilde lenen. En dat wilde hij. We mochten de hoogwerker één week gebruiken. Het apparaat zou bij ons pand worden neergezet op de laatste werkdag voor de vakantie, echter op de bewuste datum om circa 17.00 was het behoorlijk leeg voor de deur. De meeste mensen bij de verhuurder waren nu al op vakantie, maar na vele telefoontjes werd er op het laatste moment toch nog iemand gevonden die met een heftruck de hoogwerker heeft afgeleverd.

Nu we de hoogwerker toch hadden, konden we ook gelijk de lampen in de speelhal gaan vervangen. Grofweg 50% was er inmiddels kapot gegaan, dus dat was geen overbodige luxe. Aanvankelijk zou ik samen met specialist Marco (die ons eerder heeft geholpen) de noodverlichting in één avond repareren. Nu de reguliere verlichting ook in aanmerking kwam voor reparatie kwam ik al snel tot de conclusie dat we wel wat hulp konden gebruiken. Daarom heb ik aan de grote groep NFV-technici gevraagd wie er tijd had om de tl-verlichting te repareren. Daar hadden we dan nu zes dagen de tijd voor. Gelukkig waren Wijnand Klaver en Wouter van der Post bereid te helpen met de verlichting, waar ze al op de zaterdag mee zijn begonnen (zie hiervoor het verslag van Wijnand en Wouter). Marco en ik wilden de noodverlichting op de woensdagavond gaan vervangen. Althans, dat was het plan.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Reparatie van de tl-verlichting met de hoogwerker van de huurbaas

Gloednieuwe vluchtwegsignalering

Tegenvaller Aan noodverlichting worden eisen gesteld. Zo moet er bij een volledige stroomuitval in de gehele ruimte voldoende licht zijn (een lux) om de uitgang langs de flipperkasten te vinden. Bij de initiële aanleg is dat door de brandweer getest. En aan die eisen moesten we ons nu ook weer houden. Wij wilden de noodverlichting combineren met vluchtwegsignalering en omdat we zo zuinig mogelijk met ons budget wilden omgaan zijn we op zoek gegaan naar voordelige noodverlichting.

Licht in de duisternis In de daaropvolgende week is een vijftal professionele noodverlichtingen besteld die volgens opgave ruim aan de vereiste een lux konden voldoen bij volledige stroomuitval. Deze zijn op de daaropvolgende woensdagavond geplaatst. Ook is de verdeelkast aangepast en de hebben we de tl-verlichting van het kantoor en opslagruimten boven gerepareerd. In deze week zijn Wijnand en Wouter nog druk geweest met het aanbrengen van de kabels voor de stroomuitbreiding van de verbouwing omdat ze nu de hoogwerker nog ter beschikking hadden. De tl-verlichting in de speelhal is ook zodanig aangepast dat er één volledige lijn met ledverlichting is waarbij de armaturen allemaal zijn aangepast, mede om veiligheidsredenen.

speelhal al uitgebreid met twee groepen waarop de zestien flipperkasten kunnen worden aangesloten. Met grote dank aan Marco, Wijnand en Wouter kunnen we er nu de komende jaren weer tegen met goede (nood)verlichting en vluchtwegaanduiding in onze speelhal. Er is weer voldoende licht als de duisternis toeslaat! Nieuwe groepen bij de bestaande kastenrij

Op de daaropvolgende woensdag is de laatste noodverlichting afgemaakt, zijn de kabels verder afgewerkt en is het eerste punt in de

De geleverde noodverlichting bleek echter zo weinig licht te geven dat het alleen kon worden gebruikt als verlichte vluchtwegsignalering. Dat was een tegenvaller. Nu moesten we gaan regelen dat de hoogwerker langer kon blijven. En we moesten ook andere noodverlichting aanschaffen. In plaats van het vervangen van de noodverlichting hebben we op de geplande avond de belastbaarheid van de groepen van de stroomvoorziening van alle flipperkasten gemeten. Zo konden we bepalen of de uitbreiding met zestien flipperkasten na de verbouwing nog in de huidige groepenkast zou passen. Gelukkig bleek dat er een fase nog niet volledig gebruikt werd, dus door een aanpassing van de groepenkast met uitbreiding van twee groepen zouden we de extra flipperkasten probleemloos van stroom kunnen voorzien.

Elektra-goeroe Marco in actie

Gerard van de Sanden

What man-do Recentelijk hebben we de allernieuwste flipperkast “The Mandalorian” van Stern mogen uitpakken. En dat was zoals altijd weer een feest. Een maagdelijk speelveld dat zijn eerste bal beroert. Maar het zette mij ook weer aan het denken. Alweer zo’n twintig jaar lid van de Nederlandse Flipper Vereniging en toen ik lid werd had ik wel de nodige flipperervaring maar nieuwe kasten uitpakken? Daar had je wel eens verhalen over gehoord, maar ik kende verder niemand die dat ervaren had. In ons museum lopen veel jonge mannen rond die ons helpen met het onderhoud aan de flipperkasten en zij hadden nog nooit een unboxing meegemaakt. Door corona hadden we dit wel een jaar eerder voor ze willen regelen, maar voor nieuwe flipperkasten is geld nodig en daar ontbrak het even aan. Maar hoe magisch moet het niet geweest zijn voor die mannen. Als zij twintig jaar ouder zijn zullen ze dit heugelijke moment nog wel herinneren, vermoed ik. Want je eerste, of het nou je partner, auto, vliegvakantie of nieuwe flipperkast is, dat vergeet je niet zo snel. Begin jaren 2000 was het allemaal overzichtelijker. Dot matrix-kasten van Bally en Williams waren het hoogst haalbare, met de Medieval Madness als meest gewilde maar onhaalbare kast.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Onboxing before unboxing

Met mijn budget was het toen zoeken naar een instapmodel. Eerst beginnen met een solid state Big Guns en daarna een Sega Frankenstein en een Data East WWF Royal Rumble.... En dat allemaal rond de 500 tot 600 euro. Mijn eerste aankoop boven de 1000 euro was een Indiana Jones en ook mijn eerste Bally Williams flipperkast. En daarna ging het snel. Tegen het jaar 2010 hadden we op drie titels na bijna de gehele Bally/Williams-collectie compleet (Black Rose, Judge Dredd en Hurricane ontbraken) Voor de vorm tellen we de The Addams Family Gold, Pinball Circus en Ticket Tac Toe even niet mee. Met een normale baan en veel vrije tijd die we stopten in de hobby was het goed te doen om te groeien. Die Medieval Madness was dan ook tezamen met de Cactus Canyon nog wel de kers op de taart. We kochten die voor rond de 4000 euro per stuk van andere leden. En we hadden zelfs nog bedenktijd wat tegenwoordig ondenkbaar is. Ook rond die periode van 2010 mocht ik de eerste nieuw-in-doos flipperkast uitpakken. De Shrek van Stern die 3600 euro kostte. Wat kan er allemaal niet gebeuren in tien jaar tijd. Prijzen zijn sky-high gegaan. Vele fabrikanten en nog meer liefhebbers en de markt is overspannen. Stel je bent nu rond de 20 tot 25 jaar en je hebt honger naar meer? Hoe ga je dat doen? Stern heeft sinds 2001 al ruim zeventig titels uitgebracht (we hebben het dan niet eens over pro/ premium/le of vault editions). Om die collectie bij elkaar te krijgen moet je als jeugdig persoon wellicht de cryptomunten ontdekken en zo je slag gaan slaan. Maar ik denk dat het aanleggen van een stevige flipperkast-collectie verleden tijd is voor de verse aanwas van nieuwe liefhebbers. Maar wat we wel kunnen is het maken van mooie herinneringen. Zo zal in 2047 de Mandalorian ongeveer net zo oud zijn als de Medieval Madness nu, de flipperkast zal zijn honderdste verjaardag vieren met Humpty Dumpty in de spotlight en er zal hopelijk een nieuwe generatie opstaan die zich zal gaan ontfermen over al dat moois dat er gebouwd is of nog moet gaan komen. Ikzelf ben dan zo’n 73 jaar als ik het mag meemaken. Lijkt mij een mooi moment om dan het balletje door te geven aan de jeugd die dan met verhalen komt waar de zaadjes nu voor geplant zijn. En tot die tijd maar mooie en nieuwe herinneringen maken, aan ons de schone taak om dat te faciliteren. That is the way. 61

Bas Vis

Het clubhuis is weer open! Funhouse Fridays Data: vrijdag 24-9, 29-10, 26-11 en 17-12 2021 Tijdstip: 15.00 - 23.00 uur Het weekend kan niet beter beginnen dan met een potje flipperen in het clubhuis! Zo’n 110 flipperkasten staan op de laatste vrijdag van de maand vanaf 15.00 uur in het clubhuis klaar om bespeeld te worden. Alle kasten zijn te bespelen, maar we werken nog wel met een limiet van 75 bezoekers per dag. Entree voor leden is EUR 5,- per lid. Wegens het beperkt aantal personen wat binnen mag zijn geldt er voor de komende vrijdagen een maximum van 1 introducé per lid die EUR 10,- entree betaalt. Alle kasten staan op free-play. Om 23.00 uur gaat de spanning eraf en het clubhuis weer op slot. De keuken is open van 15.00 tot 22.00 uur, de bar van 15.00 tot 22.30 uur. Je kunt diverse snacks en broodjes bestellen, maar de maaltijden zijn nog niet terug. Het huidige aanbod aan catering is te zien op https://www. nfvpinball.nl/catering-clubhuis. Sinds 1-1-2020 is betaling in het clubhuis alleen per PIN mogelijk!

Clubhuis (zater)dagen Datum: 16 oktober, november: ntb, december: ntb. Tijdstip: 10.00 - 18.00 uur Vanaf oktober gaat het clubhuis ook op één zaterdag in de maand weer open. We werken in deze herstartfase met een maximum van 60 bezoekers. Voor de liefhebbers van een flipperwedstrijd organiseren we in oktober een toernooi (kosten deelname EUR 2,50). Het format van het toernooi is Group Matchplay (vier spelers spelen tegen elkaar op een kast). Het toernooi start om 10:30 stipt en zal tot ongeveer 17:30 duren. Van 10:30 tot 14:30 worden er kwalificatierondes gespeeld en daarna een kwartfinale met de beste acht en een uiteindelijk een finale met de beste vier. Een deel van de flipperkasten in het clubhuis (ongeveer 20) zal gereserveerd zijn voor dit toernooi. De overige 80+ kasten zijn vrij bespeelbaar voor recreatie. Noot: het is de bedoeling dat er ook in november en december weer clubhuis-zaterdagen georganiseerd gaan worden. Details zijn nu nog niet bekend, maar vind je zoals altijd op de NFV-site! De keuken is open van 11.00 tot 17.00 uur, de bar van 10.00 tot 17.30 uur. Je kunt diverse snacks en broodjes bestellen. Het huidige aanbod aan catering is te zien op https://www.nfvpinball.nl/catering-clubhuis. Sinds 1-1-2020 is betaling in het clubhuis alleen per PIN mogelijk!

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 3

Technische Vraagbaak Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn? Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV). De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex. REDACTIE Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman. Aan dit nummer werkten verder mee Freerk André de la Porte, Thomas Gravekamp, Jim Jansen, Wilko Wieffering, Wijnand Klaver, Arie Pijl. OMSLAG Barry Driessen COVERFOTO Eric Bartels GRAFISCH ONTWERP Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie DRUK Drukkerij Koopmans REDACTIONELE BIJDRAGEN Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl ADVERTENTIE TARIEVEN • 1/4 pagina € 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x) • 1/2 pagina € 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x) • 1 pagina € 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x) • Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplos singen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren. COPYRIGHT Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066 NFV DAGELIJKS BESTUUR Waarnemend voorzitter Bas Vis: voorzitter@nfvpinball.nl, 0644756466 Secretaris Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl Penningmeester Laurens Linssen penningmeester@nfvpinball.nl Clubhuis & Collectie Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Competitie, wedstrijden & Spinner Bas Vis - b vis@nfvpinball.nl 06-44756466 Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222 COMMISSIES Ledenadministratie Nils de Kleine ledenadministratie@nfvpinball.nl Clubhuis evenementen & catering Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Webmaster Koen Martens Social media Harrolf Staal Club van 100 Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl Evenementen Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: Albert Nomden albert@nfvpinball.nl Wedstrijden & competitie Regionale Toernooien (RFT) coördinator: Bas Vis - rft@nfvpinball.nl Lokale Competitie (LFC) coördinator:

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl Communicatie Spinner: redactie@nfvpinball.nl Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694 TECHNISCHE VRAAGBAAK Gert-Jan de Haan techniek@multigame.biz / 06- 27456890 Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486 Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur ERELEDEN Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer LIDMAATSCHAP VAN DE NFV Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl). Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester. BANKGEGEVENS ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV te Wierden IBAN: NL 52 INGB 0007233926 BIC: INGBNL2A KVKnr: 40482631

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN o.a - Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

2021 - 03 - Spinner Magazine

Articles inside

Het clubhuis is weer open

The Adventure Continues

Clubhuis-update: de verlichting

Pinball people

Digital Pinball: Last Gladiators

Mandalorian LE

Pinstadium II

Clubhuis-update: de verbouwing

Nieuws uit de flipperwereld

In de media

Ledenadministratie

Flipperen op vakantie

Magic Girl

Gamelounge van... Rob Capel

Voorzitters van de NFV

Project Test Case

NFV-Clubhuis-collectie: EM’ers

Pinball on location

Timeshock