Diplomat March 2022

Page 1

INSIDE Minister Davit Zalkaliani Ambassador Diego Colas Ukrainian MP Ivanna-Klympush Tsintsadze MP Elisso Bolkvadze Dr Elguja Khokrishvili

MICHEL SOGNY: 20 Years of SOS Talents Foundation

March 2022 ISSN 2449-3007

9

772449

300003


CONTENTS

03 06 08 14

18

23

28

34

36 39

44 46 48

EUROPEAN INTEGRATION დავით ზალკალიანი: ევროპული ინტეგრაცია რჩება საქართველოს ურყევ და მტკიცე არჩევანად

FOREIGN MINISTER: EUROPEAN INTEGRATION REMAINS GEORGIA’S UNSHAKEABLE AND FIRM CHOICE

DIPLOMATIC DISCOURSE დიეგო კოლასი: საფრანგეთი და საქართველო: ძლიერი ურთიერთობის შენება და შენარჩუნება რთულ დროს AMBASSADOR DIEGO COLAS: FRANCE AND GEORGIA: BUILDING AND MAINTAINING A STRONG RELATIONSHIP THROUGH THE DIFFICULTY

FOCUS ON UKRAINE ივანნა კლიმპუშ-ცინცაძე :მესამე მსოფლიო ომი კარზეა მომდგარი - უკრაინის მხარდაჭერით მისი შეჩერება ჯერ კიდევ შეიძლება IVANNA KLYMPUSH-TSINTSADZE: WORLD WAR III AROUND THE CORNER: SUPPORT FOR UKRAINE NECESSARY TO STOP THE WAR

COMPREHENCIVE VIEW ელგუჯა ხოკრიშვილი: რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული ეკონომიკური სანქციების შედეგები და მათი გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე

ELGUJA KHOKRISHVILI: THE EFFECTS OF ECONOMIC SANCTIONS IMPOSED ON RUSSIA AND THEIR SPILL OVER EFFECTS ON GEORGIA

BUSINESS PROFILE ინტერვიუ: ზაჰა ქონსთრაქშენის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ ლორთქიფანიძე INTERVIEW: ZAHA CONSTRUCTION CEO MARIAM LORTKIPANIDZE

CULTURAL DIPLOMACY მიშელ სონი: ფონდ „SOS Talents“-ის იუბილე - მუსიკით მინიჭებული ბედნიერებისა და მსოფლიო საფორტეპიანო ვარსკვლავების შექმნის ოცი წელიწადი MICHEL SOGNY : TWO DECADES OF TRANSMITTING THE HAPPINESS OF MAKING MUSIC AND PRODUCING INTERNATIONAL MUSIC STARS

CULTURAL DIPLOMACY ელისო ბოლქვაძე: სახელოვნებო განათლება: მდგრადი ინსტრუმენტი მშვიდობის განსამტკიცებლად დღევანდელ მსოფლიოში

ELISSO BOLKVADZE : ART EDUCATION: A SUSTAINABLE TOOL FOR STRENGTHENING PEACE IN TODAY’S WORLD

CULTURAL DIPLOMACY ზვიად შალამბერიძე: რა კულტურული სიახლეებით ხვდება იმერეთის რეგიონი მიმდინარე წელს

ZVIAD SHALAMBERIDZE IMERETI: PLACING GEORGIA’S CULTURAL HERITAGE AT THE APEX

INTERNATIONAL RECOGNITION „შატო მუხრანის“ ტრიუმფი მსოფლიოს „საუკეთესო ვენახების“ რეიტინგში CHÂTEAU MUKHRANI TRIUMPHS IN WORLD’S BEST VINEYARDS RANKING

UKRAINIAN VOICES ოლექსანდრა ბაკუნი: ნაპერწკლის ძიება ომის პერიოდში

OLEKSANDRA BAKUN: FINDING A BRIGHT SPARK IN THE MIDDLE OF WAR

CSR FOCUS სოლიდარობა და მხარდაჭერა უკრაინას - კომპანია PSP -ს სოციალური პასუხისმგებლობის მაგალითი STANDING WITH UKRAINE – FOLLOWING THE PSP’S EXAMPLE

WORLDWIDE PROTEST უკრაინის მხარდამჭერი აქცია ბრიუსელში UNITED PEACE MOVEMENT FOR UKRAINE

YOUTH DIPLOMACY ქართველ სტუდენტთა მსოფლიო გაერთიანებამ ევროპული ინსტიტუტების წარმომადგენლებთან და ევროპარლამენტარებთან შეხვედრები გამართა WUGS CHAMPIONING GEORGIAN YOUTH EDUCATION ON GEORGIA’S EUROPEAN AND EURO-ATLANTIC INTEGRATION

Observer Media Group

შიო მღვიმელის ქ. #15 საქართველო, თბილისი 0179

Observer / Diplomat / Parliament

გენერალური დირექტორი ნინო შარაშიძე

გამოწერა და რეკლამის განთავსება Subscription & Advertising sales@observer.com.ge

Managing Director Nino Sharashidze

რედაქტორთა კოლეგია Editorial Commitette editor@observer.com.ge

nino.sharashidze@observer.com.ge

2

დაიბეჭდა შპს „ფორმა“-ში. www.forma.ge

15 Shio Mghvimeli Str. Tbilisi 0179, Georgia

info@observer.com.ge TEL: +995 558 519 519


EUROPEAN INTEGRATION

დავით ზალკალიანი: ევროპული ინტეგრაცია რჩება საქართველოს ურყევ და მტკიცე არჩევანად

Foreign Minister: European Integration Remains Georgia’s Unshakeable and Firm Choice მარტს, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის დაწყებიდან ერთი კვირის შემდეგ, საქართველო და მოლდოვა შეუერთდნენ უკრაინას ევროკავშირში სწრაფი წევრობისთვის განაცხადით. მიუხედავად იმისა, რომ ევროკავშირში გაწევრიანების გზა გრძელი და დამღლელი გზაა რამდენიმე პროცესით, რომელიც მოიცავს წლების განმავლობაში სოციალურ, სამართლებრივ და ეკონომიკურ რეფორმებს, ე. წ. „ასოცირებული ტრიო“ ფიქრობს, რომ „დრო მოვიდა!“. ამ ისტორიულ მოვლენაზე საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი, დავით ზალკალიანი ჟურნალ „დიპლომატს“ გვესაუბრა და საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების განაცხადის პერსპექტივა გაგვიზიარა.

3

საქართველო 2024 წელს გეგმავდა განაცხადის გაკეთებას. რამ განაპირობა ის, რომ დღეს ვაკეთებთ ამ განაცხადს? პირველ რიგში, ვულოცავ საქართველოს მოქალაქეებს ამ მართლაც ისტორიულ გადაწყვეტილებას, რომლითაც ჩვენმა ქვეყანამ შეაბიჯა განვითარების ახალ გზაზე და გადადგა მორიგი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ევროინტეგრაციის კუთხით, სწორედ, აღნიშნული განაცხადის გაკეთების სახით. მართალი ბრძანდებით, საქართველო განაცხადის გაკეთებას 2024 წელს გეგმავდა, მაგრამ დღეს სრულიად ახალ გარე-

O

n March 3, a week after Russia’s invasion of Ukraine began, Georgia and Moldova joined Ukraine in applying for fast-track EU membership. Although, the road to joining the EU is a long and tedious one with

several processes spanning years of social, legal and economic reforms, the so-called Associate Trio believes that the time is now hence their well-timed application. The Minister of Foreign Affairs of Georgia, Davit Zalkaliani talked to us at Diplomat Magazine about this historic event and he shared some perspectives to Georgia’s EU membership application. Georgia was planning to apply for the European Union membership in 2024, what prompted you to fast-track this application today? First of all, I congratulate the citizens of Georgia on this truly historic decision, through which our country has embarked on

DIPLOMAT 3


a new path of development and took another important step in terms of European integration via this application. You are right, Georgia was planning to apply in 2024, but today we are in a completely new environment and situation. We have seen that the free choice of the sovereign states - Ukraine, Georgia - to be members of a Western civilization, a Western family, is facing constant threats. Both countries have made significant sacrifices for this up till this point. Ukraine is currently enmeshed in battle, and Georgia in 2008 have had to defend European security and European civilization at the cost of the lives of its own people. Hence this is the moment for European countries, and the EU to accept our applications as this is the only right decision. On our part, Georgia’s application for EU candidate status is a clear signal to the international community that we are committed to the European choice. Georgia, was the first

მოსა და ვითარებაში ვართ. ვიხილეთ, რომ საფრთხის წინაშე დადგა სუვერენული სახელმწიფოების - უკრაინის, საქართველოს თავისუფალი არჩევანი, რომ იყვნენ დასავლური ცივილიზაციის, დასავლური ოჯახის წევრები. ორივე ქვეყანამ მნიშვნელოვანი მსხვერპლი გაიღო ამისთვის, დღეს, უკრაინამ, 2008 წელს კი საქართველომ - შეიძლება, ითქვას, დაიცვა ევროპული უსაფრთხოება და ევროპული ცივილიზაცია, საკუთარი მოსახლეობის სიცოცხლის ფასად. შესაბამისად, მომენტი რომ ევროპულმა ქვეყნებმა, ევროკავშირმა მიიღოს ეს ერთადერთი სწორი გადაწყვეტილება, არის ახლა. ჩვენი მხრივ, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მოპოვებისთვის საქართველოსგან განაცხადის გაკეთება არის მკაფიო სიგნალი საერთაშორისო თანამეგობრობისთვის, რომ ჩვენ ვართ ევროპული არჩევანის ერთგული. საქართველომ პირველმა გამოსცადა ღია, სამხედრო აგრესია რუსეთის მხრიდან, იწვნია ომის უმძიმესი შედეგები სწორედ იმ არჩევანის გამო, რაც დღეს კიდევ ერთხელ გაცხადდა, განაცხადის უკვე ოფიციალურად გაკეთებით. ჩვენ, ბოლო წლებში, ჩვენი თანმიმდევრული ნაბიჯებით დავამტკიცეთ, რომ ვართ ევროპული ოჯახის წევრი და ბევრი ქმედითი ნაბიჯი გადავდგით ამ მიმართულებით, თუნდაც, განხორციელებული რეფორმებით და იმ პოლიტიკური ინიციატივებით, რამაც დაანახა ჩვენს საზოგადოებას და პარტნიორებს ევროპული კურსისადმი ჩვენი ერთგულება. ევროკავშირში გაწევრიანების რა პროცედურა და ვადაა, რომელიც საქართველომ უნდა გაიაროს? რა თქმა უნდა, ევროკავშირში გაწევრიანება რთული და ხანგრძლივი პროცესია, ეს არის გაწერილი პროცედურა, რომელსაც აქვს თავის მოთხოვნები და ვადები, თუმცა, გამომდინარე იმ კომპლექსური, არაორდინალური და რთული ვითარებიდან, როგორიც დღეს მსოფლიოში, კონკრეტულად კი ევროპის კონტინენტზე, არსებობს, პროცედუ-

to experience open military aggression from Russia, and we have suffered the worst consequences of the war because of the choice that was once again announced today through an official statement. In recent years, we have proven through our

We have seen that the free choice of the sovereign states - Ukraine, Georgia - to be members of a Western civilization, a Western family, is facing constant threats. Both countries have made significant sacrifices for this up till this point. Ukraine is currently enmeshed in battle, and Georgia in 2008 have had to defend European security and European civilization at the cost of the lives of its own people. consistent steps that we are a member of the European family and we have taken many effective steps in this direction, even with the reforms implemented and the political initiatives that have shown our community and partners that we remain strongly committed to the European course.

ვიხილეთ, რომ საფრთხის წინაშე დადგა სუვერენული სახელმწიფოების - უკრაინის, საქართველოს თავისუფალი არჩევანი, რომ იყვნენ დასავლური ცივილიზაციის, დასავლური ოჯახის წევრები. ორივე ქვეყანამ მნიშვნელოვანი მსხვერპლი გაიღო ამისთვის, დღეს, უკრაინამ, 2008 წელს კი საქართველომ - შეიძლება, ითქვას, დაიცვა ევროპული უსაფრთხოება და ევროპული ცივილიზაცია, საკუთარი მოსახლეობის სიცოცხლის ფასად. 4 DIPLOMAT

What are the procedures for joining the EU and the deadlines that Georgia must go through? As for the procedures, of course, joining the EU is a difficult and long process, it is a scheduled procedure that has its requirements and deadlines. However, due to the complex, extraordinary and difficult situation that exists today in the world, specifically on the European continent, focusing on procedures (that I do not consider relevant) doesn’t sound good because events are changing dynamically and we do not know what approach the EU will take in this context. However, of course, there are established procedures which include for example a detailed and extensive questionnaire and the country is given


EUROPEAN INTEGRATION რაზე ყურადღების გამახვილება არ მიმაჩნია აქტუალურად, რადგან მოვლენები დინამიკურად იცვლება და არ ვიცით, ამ მოცემულობაში, რა მიდგომას აირჩევს ევროკავშირი. თუმცა, რა თქმა უნდა, არსებობს დადგენილი პროცედურა, რომელიც, მაგალითად, მოიცავს დეტალურ და ფართო კითხვარს და ქვეყანას ეძლევა გარკვეული ვადა კითხვარზე საპასუხოდ. შევსებული კითხვარის მიღების შემდეგ, განმცხადებელი ქვეყნისგან მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე, ევროკომისია გამოსცემს თავის მოსაზრებას (Opinion) ქვეყნისთვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭებისა და წევრობის მოლაპარაკების დაწყებისთვის მზაობის შესახებ. მაგრამ, კიდევ ერთხელ ვიმეორებთ, ამ გადმოსახედიდან რთულია იმის პროგნოზი, რა მიდგომით წავა ევროკავშირი საქართველოს, უკრაინისა და მოლდოვის განაცხადის განხილვისას. რა მნიშვნელობის მატარებელია ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადი მიმდინარე მოვლენების ფონზე? მოკლედ რომ გიპასუხოთ - ევროკავშირში გაწევრიანების აუცილებლობას ამტკიცებს თუნდაც ის სხვადასხვა მოვლენა, რაც, დღეს, უკრაინაში მიმდინარეობს. უფრო ვრცლად თუ ჩამოვაყალიბებ ჩემს სათქმელს, ვფიქრობ, რომ, საქართველოსთან მიმართებაში, მსგავსი კითხვა არც უნდა დავსვათ - ევროპა არის საქართველოს ისტორიული ოჯახი. აქ არ არის საუბარი მხოლოდ მატერიალურ განზომილებაზე,

ევროპა არის საქართველოს ისტორიული ოჯახი. აქ არ არის საუბარი მხოლოდ მატერიალურ განზომილებაზე, ქართველი ადამიანის მსოფლმხედველობა ეს არის, სწორედ, ევროპული ცივილიზაციის ანარეკლი, ისევე, როგორც ჩვენი ერი, თავისი ისტორიით, წარმოადგენს ევროპული ცივილიზაციის სახელმწიფოს. საკრალურია, რომ, მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის განმავლობაში, სწორედ, საქართველო, როგორც კარიბჭე, იცავდა ევროპის ქრისტიანობას მომხდური მტრისგან და დღესაც, სწორედ, საქართველო და ჩვენი მოძმე უკრაინა დგას და იბრძვის ევროპის დასაცავად. ქართველი ადამიანის მსოფლმხედველობა ეს არის, სწორედ, ევროპული ცივილიზაციის ანარეკლი, ისევე, როგორც ჩვენი ერი, თავისი ისტორიით, წარმოადგენს ევროპული ცივილიზაციის სახელმწიფოს. საკრალურია, რომ, მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის განმავლობაში, სწორედ, საქართველო, როგორც კარიბჭე, იცავდა ევროპის ქრისტიანობას მომხდური მტრისგან და დღესაც, სწორედ, საქართველო და ჩვენი მოძმე უკრაინა დგას და იბრძვის ევროპის დასაცავად. საქართველო ძალიან ერთგულად მიუყვებოდა ევროკავშირში ინტეგრაციის გზას და თანმიმდევრული იყო თავის ყველა ნაბიჯში. განსაკუთრებით, ბოლო წლების განმავლობაში, მას შემდეგ, რაც ხელი მოეწერა ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმებას, ჩვენი ხელისუფლება და ქართული საზოგადოება ყველაფერს აკეთებდა იმისთვის, რომ ქვეყნის ცხოვრების ყოველდღიურობაში უზრუნველყოფილი ყოფილიყო ევროპული ღირებულება და ფასეულობა - დემოკრატია, კანონის უზენაესობა, ადამიანის უფლებების დაცვა, კარგი მმართველობა და სხვა. მეამაყება, რომ ვარ იმ გუნდის წვერი, რომელმაც 2014 წელს მიაღწია ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების ხელმოწერას. კარგად ვიცი ის პასუხისმგებლობა, რაც საქართველოს ხელისუფლებამ მაშინ აიღო შეთანხმების იმპლემენტაციის კუთხით, რადგან პარაფირების პროცესში ხელი მაქვს მოწერილი მის თითოეულ ფურცელზე. დიახ, ევროპულ სტანდარტთან ტრანსფორმაცია ეს იყო და რჩება საკმაოდ რთულ პროცესად, მაგრამ, 2014 წელსაც და ახლაც, ეს არის ჩვენი ურყევი და მტკიცე არჩევანი.

some time to respond to the questionnaire. After receiving the completed questionnaire and based on the information received from the applicant country, the European Commission will issue its opinion on the readiness to grant candidate status to the country and to start membership negotiations. But, we repeat, from our perspective it is difficult to predict what approaches

Europe is a historical family of Georgia. We are not talking only about the material dimensions, but also about the worldview of the Georgian people which reflects European civilization, as our nation with its history is a state of European civilization. It is sacred that throughout the centuries of history, Georgia, as a gateway, defended European Christianity from the enemy, and even today, Georgia and our brother Ukraine stand and fight to defend Europe. the EU will take when considering the applications of Georgia, Ukraine and Moldova. What is the significance of Georgia’s membership application in the European Union considering current events? To answer briefly - even the events that are taking place in Ukraine today proves the necessity for Georgia to join the European Union. If I have to say more, I think we should not ask a similar question about Georgia, because Europe is a historical family of Georgia. We are not talking only about the material dimensions, but also about the worldview of the Georgian people which reflects European civilization, as our nation with its history is a state of European civilization. It is sacred that throughout the centuries of history, Georgia, as a gateway, defended European Christianity from the enemy, and even today, Georgia and our brother Ukraine stand and fight to defend Europe. Georgia has been very committed to the path of EU integration and has been consistent in all its steps. Especially in recent years, since Georgia signed the Association Agreement with the European Union, our government and Georgian society have been doing their best to ensure European values are reflected in the daily life of the country – democracy, rule of law, human rights, good governance and more. I am proud to be the part of the team that reached the signing of the Association Agreement with the EU in 2014. I am well aware of the responsibility that the Georgian government took then for the implementation of the agreement, because in the process of initialing, I have signed each of its pages. Yes, the transformation to European standards was and remains a rather difficult process, but, both in 2014 and now, it is our unshakable and firm choice.

DIPLOMAT 5


DIPLOMATIC DISCOURSE

საფრანგეთი და საქართველო: ძლიერი ურთიერთობის შენება და შენარჩუნება რთულ დროს

France and Georgia: Building and Maintaining a Strong Relationship Through the Difficulty

ოლო კვირების განმავლობაში, უკრაინაში მომხდარი უმძიმესი მოვლენების კვალდაკვალ, ჩვენ ვესაუბრეთ საფრანგეთის ელჩს საქართველოში, დიეგო კოლასს, არსებულ ვითარებაზე და მის საფრთხეებზე საქართველოსთვის.

როგორ აფასებთ აღმოსავლეთ პარტნიორების (უკრაინა, მოლდოვა, საქართველო) ინიციატივას ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადის დაჩქარებული წესით შეტანაზე? როგორ ფიქრობთ, რა შესაძლებლობები აქვს საქართველოს ამ მიმართულებით? უკრაინა, საქართველო და მოლდოვა აშკარად ევროპული ქვეყნებია. მათი მისწრაფებები ევროკავშირში გაწევრიანებისკენ კარგად არის ცნობილი და მოწონება დაიმსახურა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ბოლო სამიტზე. რუსეთის აგრესიამ უკრაინის წინააღმდეგ მათ ევროპულ მისწრაფებებს ახალი შუქი აუნთო. უკრაინელები გაერთიანდნენ და იცავენ თავიანთ დამოუკიდებლობას, დემოკრატიას და თავისუფლებას დიდი სიმამაცითა და გმირობით. ეს არის ჩვენთვის შთამაგონებელი, რადგან ეს ასევე არის ბრძოლა ჩვენი საერთო ღირებულებებისთვის. საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, ლე დრიანმა, უკვე განაცხადა, რომ ამ ახალი რეალობიდან დასკვნების გამოტანა მოგვიწევს. საქართველო და მოლდოვა ასევე მოწადინებულნი იყვნენ, დარჩნილიყვნენ მჭიდრო კოორდინაციაში უკრაინის ინიციატივასთან და საკუთარი სურვილები ევროკავშირთან ერთობლივი მომავლის შესახებ ერთობლივად დაედასტურებინათ, როგორც ასოცირებულ სამეულს. ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს. რაც უფრო მეტად ვიქნებით ერთად ამ ბრძოლაში ჩვენი ღირებულებებისთვის, მით უფრო მეტად ვიმუშავებთ ერთად ევროპის საერთო მომავლის მშენებლობაში. ევროკავშირის საბჭოს საფრანგეთის თავმჯდომარეობის ფარგლებში არის შესაძლებელი, რომ ეს გადაწყვეტილება დადებითი იყოს? ევროკავშირის გაფართოების შესახებ გადაწყვეტილებები კონკრე6 DIPLOMAT

I

n the wake of the devastating events that has been happening in Ukraine over the past weeks, we spoke to Diego Colas, Ambassador of France to Georgia about the current situation and the threats it holds for Georgia.

How would you assess the Eastern Partners’ (Ukraine, Moldova, Georgia) initiative to join the EU via fast track procedure? What opportunities do you think this holds for Georgia? Ukraine, Georgia and Moldova are clearly European countries. Their aspirations to join the EU are well known and were applauded in the most recent Summit of the Eastern Partnership. Russia’s aggression against Ukraine has put this endeavour in a new light. Ukrainians have united and are defending their independence, their democracy and their freedom with considerable bravery and heroism. It is an inspiration for us, as this is also a battle for our shared values. France’s Foreign Minister Le Drian has already said that we will have to draw conclusions from this new reality. Georgia and Moldova have also been keen to remain in close coordination with Ukraine’s initiative, confirming their own wishes to go towards a joint future with the EU as an associated trio. This makes a lot of sense. The more we are together in this fight for our values, the more we will work together in the construction of this common future for Europe. With a French presidency at the Council of the EU, what are the chances that this decision on these applications will be positive? Decisions to enlarge the European Union follow a precise process. They will result from a thorough democratic deliberation involving a vote in the European Parliament, unanimity of Member States in the Council, an opinion by the European Commission, and decisions by national parliaments in all member states. This is only natural as enlargement is a process that touches the very existence of the EU and its capacity to be a well-functioning actor


DIPLOMATIC DISCOURSE ტულ პროცესს მიჰყვება. ის დგება საფუძვლიანი დემოკრატიული განხილვის შედეგად, რომელიც მოიცავს კენჭისყრას ევროპარლამენტში, წევრი სახელმწიფოების ერთსულოვნებას საბჭოში, ევროკომისიის მოსაზრებას და ყველა წევრი სახელმწიფოს ეროვნული პარლამენტების გადაწყვეტილებებს. ეს ბუნებრივია, რადგან გაფართოება არის პროცესი, რომელიც ეხება ევროკავშირის არსებობას და მის შესაძლებლობებს, იყოს კარგად მოქმედი აქტორი სახიფათო სამყაროში. ახლა ყველაზე გადაუდებელი პრიორიტეტია უკრაინაში რუსეთის მიერ განხორციელებული აგრესიის შედეგად ძალადობის დასრულება. მთელი ჩვენი ძალისხმევა მიმართულია იმისკენ, რომ კონკრეტულად განვახორციელოთ უკვე გადაწყვეტილი მხარდაჭერის მნიშვნელოვანი ნაწილი და კიდევ გავზარდოთ ეს მხარდაჭერა. ეს ახლა ყველაზე მთავარია. მაშინ გაჩნდება აუცილებლობა, ერთად ჩამოვაყალიბოთ, როგორი მომავალი გვინდა ვიხილოთ ევროპისთვის, როგორ იმუშავებს, რას გააკეთებს, როგორ არის ორგანიზებული. ყველას, ვინც ამ ბრძოლაშია ჩართული, რადგან ეს არის ბრძოლა ევროპის სულისა და ფასეულობებისთვის, რა თქმა უნდა, მათ ხმას მოუსმენენ. როგორ აფასებთ საქართველოსა და საფრანგეთის პრეზიდენტების შეხვედრას? პრეზიდენტ მაკრონისთვის მნიშვნელოვანი იყო ამ რთულ დროს დაედასტურებინა საფრანგეთის სოლიდარობა საქართველოს მიმართ და პრეზიდენტი ზურაბიშვილისგან სიტუაციის შეფასება მოესმინა. სწორედ ამიტომ, ჩვენ ავიღეთ ამ მოწოდების ინიციატივა და მივესალმებით შემდგომი ვიზიტის შესაძლებლობას უფრო სრულყოფილი შეხვედრისთვის. მინისტრმა ლე დრიანმა მინისტრ ზალკალიანსაც იმავე მიზეზების გამო დაურეკა. ძალიან კარგი და მნიშვნელოვანი საუბარი იყო. ჩვენი ორი პრეზიდენტი შარშან რამდენჯერმე შეხვდა ერთმანეთს, კერძოდ, ფრანგი და ქართველი გმირის, დიმიტრი ამილახვარის, პატივისცემის ნიშნად გამართულ ღონისძიებაზე და საფრანგეთის მიერ საქართველოს დამოუკიდებლობის აღიარების, შემდეგ კი საფრანგეთში ქართული დემოკრატიული მთავრობის შეფარებიდან, რომელიც 1921 წელს წითელი არმიის შემოჭრის შემდეგ გადასახლდა, 100 წლისთავის აღსანიშნავად. ასეთ რთულ პერიოდში მნიშვნელოვანია საფრანგეთსა და საქართველოს შორის მჭიდრო ურთიერთობების დამყარება. რას ფიქრობთ უკრაინაში მიმდინარე მოვლენებზე და რა გავლენას იქონიებს ის საქართველოზე? რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ წამოწყებული მასიური თავდასხმა არის აგრესიის ომი, დანაშაული საერთაშორისო მშვიდობის წინააღმდეგ, საერთაშორისო წესრიგის ისეთი ფუნდამენტური საყრდენების სასტიკი დარღვევა, როგორიცაა გაეროს წესდება, მრავალი საერთაშორისო ნორმის დარღვევა. მნიშვნელოვანია იმის დანახვა, რომ ამან არ ჩაიარა ძლიერი რეაქციის გარეშე. გაოცებული ვარ ევროპელთა და სხვა ქვეყნების მიერ გამოვლენილი შესანიშნავი ერთობით უკრაინის ყველა შესაძლო საშუალებით მხარდაჭერის, ჩვენი აღმოსავლეთ ევროპელი პარტნიორებისა და მეგობრების უსაფრთხოების კონსოლიდაციაში, ყოვლისმომცველი და ძალიან მნიშვნელოვანი სანქციების მიღებაში. დეზინფორმაციის იარაღების განეიტრალებაში. ასეთი ერთიანობა ასევე საყურადღებო იყო გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე, სადაც აგრესიის დაგმობის მხარდაჭერა აბსოლუტური იყო. ასე რომ, ამ მოვლენების ერთ-ერთი მთავარი გაკვეთილი არის ის, რომ საქართველოს სტრატეგიული პარტნიორები მართლაც ძლიერი, მობილიზებული და სანდოა. ვინც ამტკიცებდა, რომ ასე არ იქნებოდნენ, დრამატული შეცდომა დაუშვეს და უნდა გადახედონ თავიანთ გადაწყვეტილებას. ეს არის მნიშვნელოვანი ელემენტი, რაც საქართველომ უნდა დაინახოს ამ რთულ დროს.

in a dangerous world. Now, the most urgent priority is to put an end to the violence in Ukraine resulting from the ongoing aggression by Russia. For this, our entire effort is geared towards implementing concretely the considerable degree of support that has already been decided, and even to increase this support. This is the most important thing for now. Then there will be the necessity to establish, together, what future Europe we want to see, how it will work, what it will do, how it is organised. Those involved in the present struggle, which is a struggle for the soul and the values of Europe, will of course have their voice heard. How would you assess the recent meeting between the Presidents of Georgia and France? It was important for President Macron to restate France’s solidarity with Georgia in this difficult hour, and to hear the evaluation of the situation by President Zourabichvili. That is why we took the initiative of this call, and welcomed the possibility of a follow-up visit for a more complete exchange. Minister Le Drian also called Minister Zalkaliani for the same reasons. They were very good and important exchanges. Our two Presidents have met several times last year, in particular to pay homage to French and Georgian hero Dimitry Amilakhvari and to commemorate the 100th anniversary of the recognition of the independence of Georgia by France, and then of the sheltering in France of the Georgian democratic government exiled after the invasion of the Red Army in 1921. In difficult times like these, it is important to build upon the very close relations that are multiplying between France and Georgia. What do you think about the current events in Ukraine and how do you think they may affect Georgia? The massive attack launched by Russia against Ukraine is a war of aggression, a crime against international peace, a brutal violation of fundamental pillars of the international order such as the Charter of the United Nations, a violation of many international norms. It is important to see that it did not go without a strong reaction. I am struck by the remarkable unity shown by Europeans and other key countries in supporting Ukraine by all means possible, in consolidating our security which is linked to that of our Eastern European partners and friends, in adopting comprehensive and very considerable sanctions, in dismantling the tools of disinformation. Such unity was also remarkable in the UN General Assembly where the support for condemning aggression was overwhelming. So one of the key lessons of these developments is that the strategic partners of Georgia are indeed strong, mobilised and reliable. Those who argued that they would not be so made a dramatic mistake and should review their judgement. This is an important element for Georgia to see in these difficult times.

DIPLOMAT 7


FOCUS ON UKRAINE

მესამე მსოფლიო ომი კარზეა მომდგარი - უკრაინის მხარდაჭერით მისი შეჩერება ჯერ კიდევ შეიძლება

World War III Around the Corner: Support for Ukraine Necessary to Stop the War კრაინის პარლამენტის წევრი და უკრაინის ყოფილი ვიცე-პრემიერი ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის საკითხებში, ივანნა კლიმპუშ-ცინცაძე იმ წარმოუდგენელი განსაცდელის წინაშე დგას, რომელსაც უკრაინელები რუსეთის შემოჭრის შემდეგ განიცდიან. უკრაინელი პოლიტიკოსი თვლის, რომ დასავლეთი აქტიურად უნდა ჩაერთოს უკრაინის სწრაფვაში, შეაჩეროს რუსეთი, სანამ გვიანი არ არის.

8 DIPLOMAT

vanna Klympush-Tsintsadze, a Member of Ukraine’s parliament is faced with managing the unimaginable levels of hardship that Ukrainians have been subjected to since Russia’s invasion. She is of the opinion that the Western world needs to get actively involved in Ukraine’s quest to stop Russia before it becomes too late.

I


FOCUS ON UKRAINE რუსეთი შეიჭრა უკრაინაში 2022 წლის 24 თებერვალს. მას შემდეგ ბევრი ადამიანი, მათ შორის, მთავრობები და კერძო ორგანიზაციები, ჩაერთნენ უკრაინის მხარდასაჭერ ქმედებებში. თქვენ იმყოფებით ადგილზე. რას გვეტყვით, როგორია თქვენი ქვეყნის დღევანდელი მდგომარეობა? ეს არის სასტიკი და სისხლიანი ომი, რომელიც რუსმა დიქტატორმა აწარმოა ჩვენ წინააღმდეგ და მისი ქვეყნის ტერორისტული არმია ეხმარება მას, განახორციელოს თავისი სისხლისმღვრელი სურვილი, წაშალოს უკრაინელი ერი მსოფლიოს რუკიდან. მაგრამ მათი ბლიცკრიგი ბლიც მარცხი გამოდგა, რადგან ყველამ, როგორც პუტინმა, ისე პუტინისტურმა რუსეთმა და დასავლელმა პარტნიორებმა არ შეაფასეს სათანადოდ, რომ ა) ჩვენი შეიარაღებული ძალები ასე ძლიერად იბრძოლებდნენ და ბ) უკრაინული საზოგადოება, რომელიც ასე სწრაფად მობილიზდებოდა და, რიგ შემთხვევებში, სამწუხაროდ, შიშველი ხელებით, მხოლოდ უკრაინული დროშებით გამოდიან რუსული ტანკების, რუსული სამხედრო მანქანების წინააღმდეგ და ცდილობენ მათ შეჩერებას. ასე რომ, ამ კონკრეტულ მომენტში, სამწუხაროდ, მიმდინარეობს ბრძოლა და დაბომბვა ქვეყნის მასშტაბით გადაადგილებული უკრაინელი ხალხის, წამოსულნი სამხრეთიდან მარიუპოლი, მიკოლაევი, მიმავალნი ხარკოვში, სუმიში, ჩერნიგოვში, კიევში. კიევის გარეუბანში კი უკიდურესად შემაშფოთებელი ვითარებაა. ვხედავთ, როგორ არ უშვებენ ხალხს ევაკუაციისთვის, როგორ ჰყავთ მძევლად. და, სამწუხაროდ, უკვე ვიცნობთ რამდენიმე ადამიანს, რომელთა ევაკუაცია და გადარჩენა ვერ მოვახერხეთ. უკვე 40 ბავშვია, რომლებიც, როგორც ვიცით, დაიღუპნენ, დაწყებული ძალიან პატარებით, დამთავრებული შედარებით უფროსებით. ეს ყველასთვის გულსატკენია. რუსულ აგრესიას ქვეყანა ერთიანობით ჰპასუხობს და ეს არის მთავარი. საუბარია იმაზე, რომ უკრაინელები გაერთიანდნენ ქვეყნის დასაცავად, სამშობლოს ირგვლივ, თავიანთი სახლების ირგვლივ, საყვარელი ადამიანების ირგვლივ და ეს არის ის, რაც უნდა გვესმოდეს. ვხედავთ, დასავლეთ უკრაინაში თუ როგორ ცდილობს ხალხი მათ მასპინძლობას, ვინც გაქცეულია აღმოსავლეთიდან, ცენტრალური ნაწილებიდან. ამავდროულად, ორგანიზება გაუწიეს ჰუმანიტარულ დახმარებას აღმოსავლეთში გასაგზავნად და ორგანიზებას უწევენ, დაეხმარონ იპოვონ ღამის გასათევი ადგილები, სადაც მათ შეუძლიათ, მიიღონ თავშესაფარი და ასე შემდეგ. როგორ უძლებენ თქვენი მოქალაქეები შექმნილ სიტუაციას? ცხადია, კიევში მძიმე მდგომარეობაა, რადგან, როგორც ზოგიერთ სხვა ქალაქში, აქაც სულ უფრო ნაკლები საკვებია. პური და კვერცხი დეფიციტური ხდება. კიევის ირგვლივ, ზოგიერთ ქალაქსა და პატარა სოფელში, არის ძალიან ძირითადი რამ, რაც ხალხს სჭირდება. ელექტროენერგია უკვე არ არის, რადგან დაბომბვაა, რადგან შეგნებულად აფუჭებენ ელექტროქსელებს. ზოგიერთ ქალაქში კი გაზი არ არის ინფრასტრუქტურის დაბომბვის გამო. ადამიანები, რა თქმა უნდა, მუდმივად განიცდიან ექსტრემალურ სტრესს. ვგულისხმობ, ფსიქოლოგიურად, ფიზიკურად. უკვე იგრძნობთ ადამიანების დაღლილობას, მაგრამ ყველა ძალიან არა მარტო მობილიზებულია, არამედ - ძალიან მონდომებულია, ყველაფერი გააკეთოს გამარჯვებისთვის. ასევე, ჩვენ ვიხმობთ და ყველანი, მათ შორის, დეპუტატები, ვაკეთებთ იმას, რაც შეგვიძლია, ჩემი რამდენიმე კოლეგა, რომლებმაც იციან სროლა და ბრძოლა, ჩაირიცხა ტერიტორიულ დაცვაში, ხოლო ვისაც მენეჯერული უნარი აქვს, მათ შეუძლიათ სხვა რამის გაკეთება, მაგალითად, ისინი ცდილობენ, უზრუნველყონ ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდება;

Russia invaded Ukraine on the 24th of February, 2022. Since then, many people including governments and private organizations have been drumming up support for Ukraine. You’ve been active and on-ground, what would you say the current situation seems like for your country? This is a cruel and bloody war that a Russian dictator has waged on us, and his country’s terrorist army is helping him to carry out his blood thirsty wish of erasing the Ukrainian nation from the map of the world. Their blitzkrieg turned out to be blitzfail, and I think that’s something that everybody both Putin and Putinist Russia, and the partners in the West have underestimated about Ukrainian people. Nobody expected that (a) our armed forces will be fighting back so fiercely and (b) that the Ukrainian society would mobilize itself so quickly and in some cases unfortunately, even barehanded Ukrainian citizens with Ukrainian flags are coming out against Russian tanks, against Russian military vehicles and trying to stop them. So at this particular moment, unfortunately, the fighting and the bombing and shelling of Ukrainian citizens going on across the country, in many parts of it, starting from the south in Mariupol, in Mykolaiv, going down to Kharkiv, going to Sumy, to Chernihiv, to Kyiv obviously and in the outskirts of Kyiv, the situation is extremely worrisome. We see how people are not being allowed to evacuate by these occupying forces, and how people are being kept hostage. And, unfortunately, we already know some people that we couldn’t evacuate and save. It’s already 40 children that we know that are dead toddlers to adolescents. This is heartbreaking for everybody. The country is responding with unity and that’s what is important. It’s about Ukrainians uniting around the defense of the country, around their motherland, around their homes, around their loved ones, and that’s what has to be understood. And I think we see in western Ukraine how people are trying to host everybody, who is fleeing from the eastern parts and from the central parts. At the same time, our people are organizing themselves in helping with humanitarian aid to go to the east and organizing themselves in helping people finding places where they can stay overnight, where they can get some shelter and so on. How are your citizens holding up given the situation? Obviously, in Kyiv, the situation is dire because, as in some other cities, there is less and less food. The bread and the eggs are becoming scarce commodity. There are very basic things that the people need in some towns and smaller villages around Kyiv. There is no electricity already because there are shelling, because they are ruining the electricity grids. And in some cities, there is no gas, because of the shelling of infrastructure. People definitely are under extreme stress all the time. I mean, psychologically, and physically, there you can feel already the exhaustion of people, but everybody is not only mobilized, but also very eager to work for the victory. Also, we are calling and everybody is rising to the occasion, like MPs we are working to make the situation better. Quite a few of my colleagues who know how to shoot have enrolled themselves in territorial defense, and those who are capable of doing something else, who have the managerial skills are trying to help with these

DIPLOMAT 9


FOCUS ON UKRAINE მათ, ვისაც შეუძლია საერთაშორისო კოლეგებთან კონტაქტის შენარჩუნება და დღის წესრიგში იმ პრიორიტეტების დაყენება, რომლებიც დღეს გვჭირდება, ვმუშაობთ საერთაშორისო საზოგადოებასთან. რა ქმედით როლს ასრულებს საერთაშორისო საზოგადოება? ცხადია, ჩვენ გვაწუხებს ის ფაქტი, რომ დასავლეთში ჩვენთვის კრიტიკული მნიშვნელობის მქონე მთავარი პრიორიტეტული გადაწყვეტილებების მიღებას ამდენი დრო სჭირდება. ასევე ძალიან კარგად გვესმის ისევ და ისევ, რომ ეს შეტევა, ეს სისხლიანი ომი, არის დამშვიდების პოლიტიკის, პუტინის არპროვოცირების პოლიტიკის შედეგი, იმ ტიპის დიპლომატია, სადაც ხალხი ფიქრობდა, რომ პუტინის ნდობა შეიძლება და მის სიტყვებს რამე მნიშვნელობა აქვს. ასე რომ, თუ დასავლეთის მხრიდან მკვეთრ რეაქციას მივიღებდით 2008 წელს რუსეთის საქართველოზე თავდასხმის დროს ან გვექნებოდა სერიოზული და რადიკალური სანქციები 2014 წელს, როდესაც რუსეთმა დაიპყრო ყირიმი და შეუტია უკრაინის აღმოსავლეთს. ასევე, იმ მხარდაჭერის ნაწილიც რომ მიგვეღო, რომელსაც ამ კონკრეტულ მომენტში ვიღებთ დასავლეთისგან, ვფიქრობ, ჩვენ არ აღმოვჩნდებოდით ამ ადგილას, სადაც დღეს ვართ. ვფიქრობ, რომ ეს არის ის, რისი ანალიზიც ყველას მოუწევს და „მიღებული გაკვეთილის“ შესრულება, რათა არ განმეორდეს ასეთი მკვეთრი, დამღუპველი შეცდომები მომავალში. მაგრამ ახლაც ვხედავთ ტექტონიკურ ცვლილებას დასავლეთის ქვეყნების ქცევაში. მოგეხსენებათ, ის, რაც შეუძლებელი იყო გუშინწინ, დღეს უკვე ხორციელდება, მაგალითად, ქვეყნის პოლიტიკის შეცვლა უკრაინის რეალურად, სამხედრო მხარდაჭერისთვის, რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ დამატებითი სანქციების დაწესებისთვის მზაობა. მაგრამ მაინც, ჩვენ ჩამოვრჩებით, როგორც საერთაშორისო საზოგადოება. ვფიქრობ, რომ სერიოზულად ჩამოვრჩებით ამ პროაქტიულ განადგურებას, რომელსაც პუტინი გვიმზადებს. და სწორედ ამაზე ვმუშაობთ ახლა. რა არის ის გადამწყვეტი ზომები, რომლებიც, თქვენი აზრით, უნდა გატარდეს, რათა რუსეთი დაზარალდეს უკრაინაში შეჭრის გამო? ვმუშაობთ დასავლეთის ქვეყნების მიერ რუსული ნავთობისა და გაზის ემბარგოზე, რომ რუსეთის ფედერაციის ყველა ბანკი Swift-ისგან რეალურად გაითიშოს და არა მხოლოდ მათი საბანკო სისტემის 15 პროცენტი. ახლა ვმუშაობთ იმ უცხოურ კომპანიებზე, რომლებიც ჯერ კიდევ რჩებიან რუსეთის ფედერაციაში, რომ დატოვონ რუსული ბაზარი, ვმუშაობთ დამატებით სანქციებზე, არა მხოლოდ ოლიგარქებისა და პუტინის ახლო წრის წინააღმდეგ, არამედ იმისთვის, რომ მათი შვილები და ოჯახები სასწრაფოდ განდევნონ უსაფრთხო „სამოთხედან“, სადაც ისინი იმყოფებიან დასავლეთის ქვეყნებში და ასე შემდეგ. გარდა ამისა, უკრაინის პრიორიტეტი და მთავარი მოთხოვნა არის არასაფრენი ზონის დაწესება. ყოველ შემთხვევაში, ჩვენ უნდა შევძლოთ, მივიღოთ საჰაერო თავდაცვა და თვითმფრინავები, მოიერიშე თვითმფრინავები, რომელთაც გამოვიყენებდით თავის დასაცავად, რადგან გამოვავლინეთ სიმტკიცე, გამბედაობა, მზადყოფნა საპასუხოდ. მაგრამ გვჭირდება გაძლიერება. გვჭირდება დამატებითი სამხედრო აღჭურვილობა ტერიტორიული თავდაცვისთვის, დაწყებული ჯავშანტექნიკით, დამთავრებული საკომუნიკაციო მოწყობილობებით, ღამის ხედვის სათვალით, ჩექმით და ასე შემდეგ. ამ დროის განმავლობაში, 100 000-ზე მეტი ადამიანი ჩაირიცხა ტერიტორიულ თავდაცვაში, მაგრამ ისინი შიშველი ხელებით არიან. არ აქვთ რეალური იარაღი და რეალური დამცავი აღჭურვილობა, რომ ეფექტიანად იბრძოლონ. არის გადაწყვეტილება, მაგრამ ეს საკმარისი არ არის.

10 DIPLOMAT

humanitarian aid. Those who are capable of keeping in touch with the international colleagues and pushing on the agenda, and the priorities that we need today we are working with international community. What active roles has the international community being playing? Obviously, we are saddened by the fact that it takes so long for the major priority decisions that are of critical importance for us to be taken in the West. And we also very well understand again that this attack, this bloody war, is the result of the policies of appeasement, of the policies of not provoking Putin. That type of diplomacy where people were thinking that Putin can be trusted and his words matter. So, if we had gotten a sharp reaction from the West on the Russian attack in 2008 on Georgia, or if we have had serious and radical sanctions in 2014 when Russia grabbed Crimea and attacked east of Ukraine, and if we had been getting a fraction of the support that we’re getting at this particular moment from the West, I think we would not end up in this place where we are today. And I think that’s something everybody will still have to analyze and to extract the ‘lessons learned’ in order not to repeat such drastic, disastrous mistakes in the future. But even now, we see the tectonic shift in the behavior of Western countries. You know, something that was not possible the day before yesterday is already happening today, like country’s changing their policies on actually being ready to provide military support to Ukraine, being ready to release additional sanctions against the Russian Federation. But still, we are lagging as the international community. I think we are lagging seriously behind from this proactive devastation that Putin is pushing on us and that’s what we are working on right now. What are some of these decisive responses that you think should be pursued to make Russia suffer for invading Ukraine? We’re working on an embargo on Russian oil and gas in the western countries. We should cut off all banks of Russian Federation from Swift, not just 15 percent of their banking system. Now, we are also working on those foreign companies that are still operational in the Russian Federation so that they would withdraw from there. We are working on additional sanctions, not only against oligarchs and close circle of Putin, but also for their children and families to be immediately kicked out from the safe haven that they have been in across Western countries and so on. Besides that, the major priority and outcry of Ukraine today is a no-fly zone. At least if we can get air defense and airplanes, fighter jets that we would use to defend ourselves because we have shown the resolve, the courage, and the readiness to fight back. But we need reinforcement. We need additional military gear for the territorial defense starting from MANPADS to body armor to communication devices, to night vision goggles to boot ankles and so on. More than 100 000 people over this period of time have been enrolled in territorial defense, but they are naked. They do not have real weaponry and real protection gears to fight and to be really efficient. The people have the resolve, but that’s not enough. So that’s where our plea is right


FOCUS ON UKRAINE

ასე რომ, სწორედ ეს არის ჩვენი თხოვნა და მოლოდინი დასავლური საზოგადოებისგან. ასევე, ვფიქრობ, საერთაშორისო არენაზე ტექტონიკური ძვრები ხდება. და ვნახავთ, როგორ მოუწევს საერთაშორისო საზოგადოებას და საერთაშორისო ორგანიზაციებს, სამომავლოდ, რესტრუქტურიზაცია და ხელახალი განსაზღვრა. და გაეროს გენერალური ასამბლეის რეზოლუციის უპრეცედენტო მხარდაჭერა რუსეთის შესახებ, უკრაინიდან დაუყოვნებლივი და უპირობო გასვლა, რომელსაც მხარი 141-მა ქვეყანამ დაუჭირა. ვფიქრობ, ეს დიდი მხარდაჭერაა, მაგრამ უნდა მივყვეთ ამას. უნდა უზრუნველვყოთ, რომ ახლა, რაც შეიძლება მალე, სამშვიდობო ძალა შემოვიდეს უკრაინაში. როგორც გაეროს ან გაეროს გენერალური ასამბლეის გადაწყვეტილება და რუსეთს, ვფიქრობ, სამუდამოდ უნდა აეკრძალოს კენჭისყრა გაეროს უშიშროების საბჭოში. ვფიქრობ, რუსი დიპლომატები ყველა ქვეყნიდან უნდა განდევნონ. ეს უნდა იყოს იზოლაცია, რადგან პუტინი, რომელიც მათ ხელმძღვანელობს, შეშლილია, მაგრამ მხოლოდ ის არ არის შეშლილი, მთელი საზოგადოება სავსეა პროპაგანდით, და შეძრწუნებული ვარ იმ მონაცემით, სადაც ჩანს, რომ რუსების 60 ან 70 პროცენტი მხარს უჭერს ომს უკრაინის წინააღმდეგ და ისინი განაგრძობენ თავიანთი აშკარა ტყუილის მთელ მსოფლიოში გავრცელებას, აყალიბებენ ყალბ, ცრუ ისტორიებს უკრაინის ბირთვულ იარაღზე მუშაობის თაობაზე. უკრაინამ, ფაქტობრივად, დათმო თავისი მესამე უდიდესი ბირთვული არსენალი მსოფლიოში 1994 წელს იმ ფურცლის გამო, რომელმაც არ დაგვიცვა, ვგულისხმობ ბუდაპეშტის მემორანდუმს, სადაც უსაფრთხოების გარანტია მიეცა უკრაინას, მათ შორის, რუსეთის ფედერაციიდან, რომელიც, მიუხედავად ამისა თავს გვესხმოდა და გვიტევდა. მაგრამ უკრაინელებს არასოდეს გასჩენიათ ბირთვული იარაღის ქონაზე ფიქრიც კი. ჩვენ ვაფასებთ და პატივს ვცემთ საერთაშორისო ნორმებსა და

now with the Western communities. Also, I think the tectonic shifts are happening on the international scene. And we will see how the international community and international organizations will have to be restructured and redefined in the future. And the unprecedented support of the UN General Assembly resolution on Russia, including the immediate and unconditional withdrawal from Ukraine, which was supported by 141 countries. I think it’s a huge support, but we have to follow up on that. We have to ensure that right now, as soon as possible, peacekeeping forces arrive Ukraine. Also the UN or the UN General Assembly has to take the decision to ban Russia forever from voting in the UN’s Security Council. I think Russia’s diplomats have to be expelled from everywhere. It has to be an isolation because it’s a madman who is guiding this, but it’s not only the madman because the whole society has been filled with propaganda, and I am appalled by those physiological data that is suggesting that 60 or 70 percent of Russians support the war against Ukraine. They continue to spread their blatant across the world, by making up false stories of Ukraine working on nuclear weapons in secret. Ukraine has actually given up its third biggest nuclear arsenal in the world in 1994 for the sheet of paper that did not protect us. The Budapest memorandum gave us assurances of security and even the Russian Federation that has been attacking us signed it. We Ukrainians have never resorted to having not to even thinking of having nuclear weapons. We value and respect the international norms and laws and we have been keeping them. We’ll continue to be a peaceful nation, but obviously we will fight like hell on our own territory, for our land and for our cities and towns.

DIPLOMAT 11


FOCUS ON UKRAINE

კანონებს და ასეც ვიყავით. განვაგრძობთ მშვიდობის დაცვას, მაგრამ ცხადია, ჯოჯოხეთურად ვიბრძოლებთ საკუთარ ტერიტორიაზე, ჩვენი მიწისთვის და ჩვენი ქალაქებისთვის. მინდა, გკითხოთ მეტი, არასაფრენი ზონის დაწესებასთან დაკავშირებით. როგორ ფიქრობთ, ჯერ კიდევ რატომ არის ამდენი ყოყმანი ამ საკითხთან დაკავშირებით? და რა იმედი გაქვთ მის აქტუალიზაციაზე? ყოყმანი იმიტომ არის, რომ ნატოს ქვეყნებს ეშინიათ, რომ თუ ისინი თავიანთი თვითმფრინავებით ჩვენი ქვეყნის თავზე იფრენენ, გაუთვალისწინებელი შეტაკება იქნება რუსულ ძალასთან, და ეს ნიშნავს, რომ ნატო გახდება ამ კონფლიქტის ნაწილი. ისევ და ისევ, ეს არის კრიტიკული შეცდომა, რაც მათ მოსდით. მესამე მსოფლიო ომი უკვე მიმდინარეობს, პუტინი მხოლოდ არ დაკმაყოფილდება უკრაინით. თუ უკრაინა დაეცემა, ეს ომი კიდევ უფრო გაფართოვდება და დარწმუნებული ვარ, რომ პუტინი, თუ უკრაინა დაეცემა, თავს დაესხმება მოლდოვას, თავს დაესხმება საქართველოს და შემდეგ თავს დაესხმება ბალტიისპირეთის ქვეყნებს, ასევე, ის შეეცდება, შეუტიოს იმ ქვეყნებს, რომლებიც ნატოში არ არიან, მაგალითად, შვედეთს და ფინეთს. და კიდევ უფრო შორს წავლენ. თან, ეს არც არის ის, რისიც ჯერ კიდევ არ სჯერათ ჩვენს დასავლელ კოლეგებს. მაინც იმის იმედი აქვთ, რომ ეს გიჟური დღე არ დადგება, მაგრამ ის აუცილებლად დადგება და ერთადერთი შესაძლებლობა, რომ შეაჩერონ, ახლა აქ არის, უკრაინაშია. ასე რომ, რაც უფრო მალე მივიღებთ აზროვნების ცვლილების ამგვარ კრიტიკულ წერტილს საერთაშორისო პარტნიორების გონებაში, ნაკლები იქნება უკრაინელების დაღუპულთა რიცხვი და ნაკლები იქნება იმის შანსი, რომ ეს, შემდგომში, უფრო ფართო ომში გადაიზარდოს. როგორ შეაფასებდით საერთაშორისო პარტნიორების ჩართულობას? რომელი ქვეყნები არიან, რომლებიც ჯერ კიდევ ნელთბილ პოზიციას იკავებენ? ასევე, როგორ შეაფასებთ საქართველოს პოზიციას? ჩვენ ვიცით, რომ ქართული საზოგადოება მხარს უჭერს და ისინი აპროტესტებენ ხელისუფლების უმოქმედო პოზიციას. მაგრამ, როგორ ჩანს ეს თქვენი გადმოსახედიდან? ვმუშაობთ ყველა პარტნიორზე, ნატოსა და ევროკავშირის წევრებზე და - ასევე მათზე, ვინც იზიარებს დემოკრატიულ ღირებულებებს, მაგრამ არ არის ამ ორგანიზაციების ნაწილი, როგორიცაა იაპონია, ავსტრალია, ახალი ზელანდია და ასე შემდეგ. ეს უნდა იყოს ყველა მათგანის, ერთგვარი, კოორდინირებული ძალისხმევა, რათა

12 DIPLOMAT

I would like to ask you more about this No-Fly Zone. Why do you think there’s still so much hesitation on this issue? And what are your hopes on its actualization? The hesitation is there because NATO countries are afraid that if they will be flying their jets over our country, an unintended clash with the Russian forces will ensue and that means that NATO will become part of this conflict. Again, it’s a critical mistake that they’re making. The Third World War is already on, Putin will not be satisfied with Ukraine exclusively. If Ukraine falls, this war will spill over further and I am sure that if Ukraine falls, Putin will attack Moldova, he will attack Georgia and then he will attack the Baltic states, then he will try to attack those countries that are not in NATO like Sweden and Finland and he will just continue to wreak havoc. And that’s something that is still not believed by our colleagues from the West. That’s still something that they hope, they will not be hit by this crazy day, though, but they will, and the only possibility to stop him is right now in Ukraine. So the sooner we will get to this kind of tipping point where the thoughts of our international partners change, the less the death toll of Ukrainians and, we will have a minute chance of this war spilling over further. How would you assess the international partners’ involvement? Which countries do you think are still hesitant? Also, how would you assess Georgia’s position? We know that Georgian society has been supportive, and they’re protesting the government’s inactive stance. But how is it viewed from your side? We are working on all partners, NATO and EU members and those ones that share democratic values, but are not part of these organizations, like Japan, Australia, New Zealand and so on. And that has to be kind of coordinated effort for all of them to ensure that they are getting more military support to Ukraine and getting involved in the air defense with planes and really ensuring that we have a no-fly zone in place in Ukraine. We have to understand that Putin and Putinist Russia have not been losing their time over these last decades. They’ve been working with different politicians, different analytical centers, and also with the media, and they’ve been working through their propaganda channels in the West. So, they’ve been pouring money in so many countries in the West to prepare for a time like this. We have those so-called “Putinverstehers”, that are sowing the seed of skepticism towards the offering assistance to Ukraine, towards the real pushback with sanctions against Putin and Putinist Russia. So in every, probably in almost every single country, we have some of those people working actively although they are less in some places, but more elsewhere. This means that we have to work on and with all governments. With regard to Georgia I am very grateful to the people of Georgia that are coming out, protesting, and supporting. We are saying we appreciate those huge manifestations that are happening in the country. I do understand the caution of the government because as I said, I understand also that it will be pouring further, but again, something that your government doesn’t understand is, if Ukraine falls, this war will be in your land. So, right now by helping Ukraine, by taking deliberate actions to help Ukraine and to stand with Ukraine, and to also


FOCUS ON UKRAINE

როგორც მარტინ ლუთერ კინგმა უმცროსმა თქვა, „საბოლოოდ, ჩვენ მეგობრების დუმილს ვიმახსოვრებთ და არა ჩვენი მტრების სიტყვებს“. უზრუნველყონ უკრაინა მეტი სამხედრო მხარდაჭერით და საჰაერო თავდაცვით, თვითმფრინავებით და რეალურად გადადგმული ნაბიჯით უკრაინაში არასაფრენი ზონის დაწესებასთან დაკავშირებით. უნდა გვესმოდეს, რომ პუტინი და პუტინისტური რუსეთი არ კარგავდნენ დროს, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში. ისინი მუშაობდნენ სხვადასხვა პოლიტიკოსებთან, სხვადასხვა ანალიტიკურ ცენტრებთან, მედიასთან, ასევე, მათი პროპაგანდისტული არხებით დასავლეთში და ამ მიზნით ხარჯავდნენ ფულს დასავლეთის ბევრ ქვეყანაში. გვყავს ეგრეთ წოდებული „პუტინფერშტეერები“, რომლებიც უკრაინის დახმარების საპირისპიროდ სკეპტიციზმის მარცვალს თესავენ პუტინისა და პუტინისტური რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების დაწესების თაობაზე. ისინი არიან ყველგან, თითქმის ყველა ქვეყანაში, სადღაც ნაკლები, სადღაც მეტი. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ ყველა მთავრობასთან უნდა ვიმუშაოთ. საქართველოსთან დაკავშირებით, ძალიან მადლობელი ვარ ქართველი ხალხის, რომელიც გამოდის და აპროტესტებს, და მხარს უჭერს უკრაინას. ვამბობთ, რომ ვაფასებთ იმ უზარმაზარ გამოვლინებებს, რაც ქვეყანაში ხდება. მე მესმის ხელისუფლების სიფრთხილე, რადგან, როგორც ვთქვი, მესმის ისიც, რომ ომი შეიძლება, თქვენთანაც დაიწყოს, მაგრამ თქვენს მთავრობას არ ესმის, რომ თუ უკრაინა დაეცემა, ეს ომი თქვენს მიწაზე იქნება. ასე რომ, ახლავე უნდა დაუდგეთ გვერდში უკრაინას, და ეს იქნება საქართველოს დაცვა ამ კონკრეტულ მომენტში. როგორც მარტინ ლუთერ კინგმა უმცროსმა თქვა, „საბოლოოდ, ჩვენ მეგობრების დუმილს ვიმახსოვრებთ და არა ჩვენი მტრების სიტყვებს“. ვფიქრობ, ეს არის ის, რაზეც ჯერ კიდევ უნდა ვიმუშაოთ საქართველოს მთავრობასთან. მაქვს შეხება საქართველოს პარლამენტის წევრებთან, მაგრამ ჯერ ვერ ვხედავ ცვლილებას საქართველოს პოლიტიკაში, უნდა ჩაითვალოს, რომ უკრაინის არდახმარებით გამოწვეული საფრთხე გაცილებით დიდია, ვიდრე უკრაინის დახმარებით გამოწვეული საფრთხე. არ მინდა, ბევრი დრო წაგართვათ, ამიტომ ბოლო შეკითხვას დაგისვამთ ევროკავშირში გაწევრიანებასთან დაკავშირებით. როგორია თქვენი მოლოდინი? როგორ აფასებთ არსებულ სიტუაციას? ვფიქრობ, ეს არის პოლიტიკური ნაბიჯი, რომელიც ევროპარლამენტმა გადადგა უკრაინის მხარდასაჭერად. ვფიქრობ, რომ შესაძლოა, გადაწყვეტილებაც ევროკავშირის საბჭოს წევრმა ქვეყნებმა მიიღონ ევროპარლამენტის და ევროკომისიის მიერ მისი პოლიტიკური მიმართვის შეფასების შედეგად. მაგრამ ცხადია, გვესმის, რომ კარგად მომზადება დაგვჭირდება. წარმოუდგენელი სამუშაო, რომლის შესრულებაც მოგვიწევს როგორც ქვეყნის აღსადგენად, ასევე იმის გარდასაქმნელად, რაც არ გაკეთებულა, განსაკუთრებით - ბოლო სამი წლის განმავლობაში. ომი უკრაინაში არის ომი დემოკრატიული სამყაროს წინააღმდეგ და თუ ვინმეს სჯერა, რომ სიცოცხლე ერთ-ერთი ძირითადი ღირებულებაა, ყველას, ვისაც ამის სჯერა, უნდა დაეხმაროს უკრაინას რუსეთის უკან დახევაში.

participate in the sanctions, that means protecting Georgia at this particular moment. As Martin Luther King Jr said, “in the end we will remember not the words of our enemies, but the silence of our friends.” And I think that’s something that still has to be worked on with the Georgian government. I am in touch with quite a few of Georgian members of the Parliament, but I do not see the change yet in the policy of Georgia. They need to understand that the danger of not helping Ukraine is much bigger than the danger of helping Ukraine. I don’t want to take a lot of time from you, so I will ask you one last question about the EU membership. What are your expectations? How do you assess the situation? I think it the political step that the European Parliament has taken in supporting Ukraine. You know, to support the fast tracking of Ukraine in achieving the candidate member status in the EU. I do think that maybe it will also be the decision that will

As Martin Luther King Jr said, “in the end we will remember not the words of our enemies, but the silence of our friends”. be taken by the member states of the European Council as a result of the assessments of the European Commission of the European Parliament and the political appeal. But obviously, we understand that we will need to be well prepared. An incredible amount of work has to be carried out both to restore the country and to transform so many things that have not been done, especially over the last three years. This is a war against the Democratic world, and if someone believes that there is any basic value for human life, or respect to human life, everybody who believes in that, has to step in to help Ukraine to push back on Russia.

DIPLOMAT 13


COMPREHENCIVE VIEW

რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული ეკონომიკური სანქციების შედეგები და მათი გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე

The Effects of Economic Sanctions Imposed on Russia and Their Spill Over Effects on Georgia მ ინტერვიუში ეკონომიკური და სოციალური მეცნიერებათა დოქტორი ელგუჯა ხოკრიშვილი, ბერლინის თავისუფალი უნივერსიტეტის გლობალური ფაკულტეტის პროგრამის მოწვეული პროფესორი და გერმანიაში საქართველოს ყოფილი ელჩი, საუბრობს უკრაინაში შეჭრის გამო რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების შედეგებზე რუსეთის ეკონომიკაზე. ხოკრიშვილმა ასევე ისაუბრა ამ სანქციების გავლენაზე საქართველოს ეკონომიკაზე და ხაზი გაუსვა ეფექტიან საპირისპირო ზომებს, რომლებიც შეიძლება, მიღებულ იქნას საქართველოს მიერ, აღნიშნული გავლენის შესამცირებლად.

პირველ რიგში, როგორც ეკონომისტს გკითხავთ, რა ძალა აქვს სანქციებს და როგორ აისახება რუსეთის ეკონომიკაზე ახლო პერსპექტივაში? შესაძლებელია თუ არა, რომ ამ სანქციებმა შეაჩეროს რუსეთი და რა დრო დასჭირდება ამას? დაწესებულ ეკონომიკურ სანქციებს და დასავლეთის (თავისუფალი სამყაროს) კონსოლიდაციას მის გარშემო დიდი ძალა აქვს და მას აუცილებლად ექნება დამანგრეველი ეფექტი რუსეთის ეკონომიკაზე საშუალოვადიან და გრძელვადიან პერსპექტივაში. მოკლევადიან პერსპექტივაშიც უკვე ვხედავთ სანქციების ხელშესახებ შედეგებს: რუსული რუბლის გაუფასურება, საფინანსო-საბანკო სექტორის ნაწილობრივი მოშლა, უცხოური კომპანიების და ინვესტორების მასობრივად გასვლა რუსეთის ბაზრიდან თუ ერთობლივი საწარმოებიდან, რუსეთთან დაკავშირებული ტვირთების მომსახურებაზე უარის თქმა და რუსეთის საექსპორტო/საიმპორტო ნაკადების მნიშვნელოვანი შეჩერება, რუსეთში კომპლექსური ინდუსტრიული წარმოებისთვის განკუთვნილი

14 DIPLOMAT

n this interview with Dr. Elguja Khokrishvili, Non-Resident Senior Fellow at GIP and ISET, Global Faculty Program Visiting Professor at Free University of Berlin and Former Ambassador of Georgia to Germany, we spoke about the implications of sanctions on the Russian economy following the invasion of Ukraine. Dr. Khokrishili also shared lights on the implications of these sanctions for Georgia and highlighted effective counter-measures that can be pursued by Georgia.

I

You are an economist of repute so I think to start this interview on this note. I would like to ask, what is the power of sanctions and how will they affect the Russian economy in the near future? Is it possible for these sanctions to stop Russia and how long until Russia starts to feel the effects of these sanctions? The imposed economic sanctions and the consolidation of the West (free world) around it have great power, and it will inevitably have a devastating effect on the Russian economy in the medium and long term. In the short term, we are already seeing tangible consequences of these sanctions via: the devaluation of the Russian Ruble, the partial collapse of the financial and banking sector, the mass exodus of foreign companies, investors, and joint ventures from the Russian market, blocking of Russian-bound cargo, and imposing restrictions on Russian


COMPREHENCIVE VIEW მიწოდების ჯაჭვების მოშლა და პროდუქციის გაჩერება. ეს მხოლოდ ნაწილია იმ ჩამონათვალის, რა შედეგიც უკვე დადგა. დღეს ერთადერთი მიზეზი, თუ რატომაც მყისიერად არ ჩამოიშალა რუსეთის ეკონომიკა და ეგრეთ წოდებული „საომარი სალარო“ არის ბუნებრივი აირის და ნავთობპროდუქტების გაყიდვიდან მიღებული შემოსავალი; ასევე - ის ფაქტი, რომ რუსეთი ამ ომისთვის დიდ ხანს ემზადებოდა და შესაბამის რეზერვს ქმნიდა. ჯერ ვერ ხდება დასავლეთში, მასშტაბურად, რუსულ ბუნებრივ აირზე და ნავთობის ყიდვაზე უარის თქმა და მისი სრული სანქცირება, რადგან ალტერნატივის მოძიებისთვის დრო არის საჭირო. თუმცა, უკვე არსებობს კონკრეტული სხვადასხვა გეგმა დასავლეთში (ევროკავშირი, აშშ და დიდი ბრიტანეთი), რომელიც გულისხმობს, უმოკლეს ვადაში,

სანქციების დაწესების უშუალო მიზანი იყო იმის ჩვენება, თუ რა ეკონომიკური ფასის გადახდა მოუწევს რუსეთს მის ქმედებებზე. პოლიტიკური ფასი კი არის მისი სრული იზოლაცია და ასევე, ადრე თუ გვიან, მისი ახლანდელი რეჟიმის წარმომადგენლებს მოუწევთ საერთაშორისო, სისხლის სამართლის სასამართლოს წინაშე პასუხი აგონ კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი დანაშაულისთვის. რუსეთის ენერგომატარებლებზე დამოკიდებულების შემცირებას და ახალ ალტერნატივაზე გადასვლას. სანქციების დაწესების უშუალო მიზანი იყო იმის ჩვენება, თუ რა ეკონომიკური ფასის გადახდა მოუწევს რუსეთს მის ქმედებებზე. პოლიტიკური ფასი კი არის მისი სრული იზოლაცია და ასევე, ადრე თუ გვიან, მისი ახლანდელი რეჟიმის წარმომადგენლებს მოუწევთ საერთაშორისო, სისხლის სამართლის სასამართლოს წინაშე პასუხი აგონ კაცობრიობის წინაშე ჩადენილი დანაშაულისთვის. თქვენ როგორ უყურებთ იმ ფაქტს, რომ საქართველო არ შეუერთდა სანქციებს, და რატომ გამოიწვია ამ გადაწყვეტილებამ უკმაყოფილება ახლა, როცა არც 2014-ში დაუწესებია საქართველოს სანქციები. იყო თუ არა კომუნიკაციის პრობლემა უკრაინასთან და დასავლელ პარტნიორებთან? ვფიქრობ, პირველ რიგში, უკრაინაც, და თავისუფალი სამყაროც, ჩვენგან ელოდება მკაფიო პოზიციონირებას და გულწრფელ სოლიდარობას. სანქციების ტექნიკური ნაწილის განხილვა, რა თქმა უნდა, კომუნიკაციის პრობლემაზე მიუთითებს. ყველა ქვეყანამ იმოქმედა იმის მიხედვით, მოკლევადიან პერსპექტივაში თუ რამდენად შეძლებდნენ, სანქციების დაწესებით, მათ ეკონომიკებზე წარმოქმნილი ფასის გადახდას. ზოგიერთი სანქციის შინაარსიდან გამომდინარე, ისედაც მოუწევს საქართველოს რაღაც ნაწილში აღსრულება. ამიტომ, ჩემთვის სრულიად გაუგებარია ისეთი განცხადებების გაკეთება, რომელთა შინაარსიც იძლევა ისეთი ინტერპრეტაციის საშუალებას, რომელიც შემდეგ გამოყენებული იქნება კრემლის პროპაგანდის სასარგებლოდ. როგორ აისახება არსებული ვითარება საქართველოზე, როგორც პოლიტიკურ, ისე ეკონომიკურ ჭრილში? და როგორი იქნებოდა თქვენი რეკომენდაციები? საქართველოს ეკონომიკის დამოკიდებულება რუსეთის ბაზარზე, ბოლო წლებში, საგრძნობლად გაიზარდა. საგარეო ვაჭრობაში რუსეთი, იმპორტის მხრივ, მეორე ადგილზე, ხოლო, ექსპორტის თვალსაზრისით, მესამე ადგილზე იყო. ამას ემატება რუსეთიდან ფულადი გზავნილები და ტურიზმში რუსეთის მოქალაქეების მაღალი წილი. რუსეთის ეკონომიკა

import/exports. These are just some of the outcomes that is evident. Currently, the only reason why the Russian economy has not collapsed immediately is due to the so-called “War Treasury” and, the revenues Russia get from the sale of natural gas and oil products. As well as the fact that Russia has been preparing for this war for long, and creating the appropriate reserves. It is not yet possible to refuse to buy Russian natural gas and oil on a large scale in the West, because it takes time to find alternatives. There are already concrete plans in the West (the EU, US and the UK) to reduce their dependence on Russia’s energy sources and move to new alternatives as soon as possible. The EU can cut gas imports from Russia by over a third in a year while supporting the transition to clean energy in a secure and affordable way. The immediate purpose of imposing sanctions was to show what economic price Russia would have to pay for its actions. The political price is its complete isolation and sooner or later the representatives of its current regime will have to answer before the International Criminal Court for the crimes committed against humanity. How do you see the fact that Georgia did not join in imposing sanctions, and why did this decision cause dissatisfaction now while Georgia did not impose sanctions in 2014 either? Was it a communication problem with Ukraine and Western partners? I think first of all Ukraine and the free world expect a clear positioning and sincere solidarity from us in Georgia. A discussion of the technical parts of the sanctions certainly points to a communication problem. All countries would be affected at least in the short-term according to the extent to which they would be able to pay the price imposed on their economies by imposing sanctions on Russia. Due to the content of some sanctions, it will be executed by Georgia as well. It is therefore completely incomprehensible to me to make statements whose content allows for an interpretation that will then be used in favor of Kremlin propaganda. How does the current situation affect Georgia, both politically and economically? And what would be your recommendations? The dependence of the Georgian economy on the Russian market has grown significantly in recent years. Russia ranks second in foreign trade in terms of imports and third in terms of exports. Added to these are remittances from Russia and a high share of Russian citizens in tourism. If the Russian econ-

The immediate purpose of imposing sanctions was to show what economic price Russia would have to pay for its actions. The political price is its complete isolation and sooner or later the representatives of its current regime will have to answer before the International Criminal Court for the crimes committed against humanity. DIPLOMAT 15


COMPREHENCIVE VIEW თუ ჩამოიშალა, გზავნილს ვინც ახორციელებდა, მათი უმრავლესობის შემოსავლის წყაროც, ავტომატურად, აღარ იარსებებს და გზავნილებიც მნიშვნელოვნად შემცირდება, მათგან ნაწილი უკან დაბრუნდება და ნაწილი სხვა ქვეყნებში გადავა. ჩვენ გვაქვს უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი. თუ რუსეთიდან გზავნილები და ტურისტების რაოდენობა შემცირდება, რუსეთში პროდუქციის ექსპორტს კი პრობლემები შეექმნება, მოსალოდნელია ლარის გაუფასურება. ამიტომ, მთავრობა, პირველ რიგში, რუსეთში ექსპორტირებული პროდუქტებისთვის ახალი საექსპორტო ბაზრის მოძიებაში უნდა დაეხმაროს ბიზნესს და ტურიზმისთვისაც ალტერნატიულ ბაზრებზე აქტიურად იმუშაოს. ჩვენ ევროკავშირთან გაფორმებული გვაქვს თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება, თუმცა, რომ ავიღოთ ცალკეული საექსპორტო პროდუქტები (თხილის და სპილენძის მადნების გამოკლებით) თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულების დადების შემდეგ, 2018 წლამდე ევროკავშირთან არსებული ვაჭრობა მცირედით არის გაზრდილი,

ჩვენ გვაქვს უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი. თუ რუსეთიდან გზავნილები და ტურისტების რაოდენობა შემცირდება, რუსეთში პროდუქციის ექსპორტს კი პრობლემები შეექმნება, მოსალოდნელია ლარის გაუფასურება. ამიტომ, მთავრობა, პირველ რიგში, რუსეთში ექსპორტირებული პროდუქტებისთვის ახალი საექსპორტო ბაზრის მოძიებაში უნდა დაეხმაროს ბიზნესს და ტურიზმისთვისაც ალტერნატიულ ბაზრებზე აქტიურად იმუშაოს. ხოლო 2019-ში შემცირდა და დღეს 2013 წლის მონაცემზე დაბალია. ამით იმას არ ვამბობ, რომ ევროპასთან თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებას შედეგი არ მოუტანია, არამედ - იმას, რომ მას ტრანსფორმაციული ეფექტი არ ჰქონია, თუ საექსპორტო აგრეგატებს შევხედავთ. მას არ შეუმცირებია რუსეთის ბაზარზე დამოკიდებულება. ამის მიზეზი ალბათ ის არის, რომ ბიზნესის დახმარების ინიცირებულ პროგრამებში საკმარისად არ იყო გათვალისწინებული სტიმული, რომელიც ევროკავშირის ბაზარს უფრო ადვილად ხელმისაწვდომს გახდიდა ბიზნესისთვის, ვიდრე რუსეთისას. როცა გვაქვს რუსეთის მიერ ქართულ პროდუქციაზე დაწესებული ეკონომიკური ემბარგოს გამოცდილება, აღნიშნულ ბაზარზე დამოკიდებულების შემცირება პრიორიტეტი უნდა იყოს, რადგან, სხვა შემთხვევაში, უნდა ვიცოდეთ, რომ მსგავსი კრიზისის დროს (პანდემიამაც დაგვანახა) ეკონომიკა მოწყვლადი იქნება, რომ აღარაფერი ვთქვათ რუსეთის მიერ ეკონომიკური ურთიერთობების პოლიტიკურ ინსტრუმენტად გამოყენებაზე. როგორ აფასებთ გერმანიის როლს ამ პროცესში, ხომ არ უნდა ველოდოთ კიდევ უფრო ქმედით ზომებს მათგან? მიმდინარე მოვლენების ფონზე სრულიად (180 გრადუსით) შეიცვალა გერმანიის თავდაცვის, უსაფრთხოების საგარეო და ენერგეტიკული პოლიტიკა. ფედერალურმა კანცლერმა სოციალ-დემოკრატიული პარტიიდან განაცხადა, რომ შეიქმნება ასმილიარდიანი ფონდი გერმანიის ჯარის მოდერნიზაციისთვის (დრონები, საბრძოლო თვითმფრინავები) და უკვე დღეიდან, გერმანიის სამხედრო დანახარჯი იქნება მთლიანი შიდა პროდუქტის 2 პროცენტზე მეტი. გერმანიამ გადადგა ნაბიჯი, რომ უკრაინას მიაწოდოს თავდაცვითი იარაღი და რადიკალურად შეამციროს რუსეთის ენერგომატარებლებზე დამოკიდებულება. დღეს, მოსახლეობის დიდი ნაწილიც და გერმანიის პოლიტიკური წრეც აცნო-

16 DIPLOMAT

omy collapses, automatically the most of people will lose their jobs the remittances will be significantly reduced. We have a negative trade balance. If remittances decrease, the number of tourists from Russia decreases also, as well as the export of products to Russia will face problems, the national currency Georgian Lari is also expected to depreciate. Therefore, the government should first of all help businesses by finding a new export markets for products exported to Russia, and the government should also work actively to seek alternative markets for business and tourism. Georgia has a free trade agreement with the EU (DCFTA), however, to take separate export products (excluding Hazelnuts and Copper ores) after concluding a free trade agreement overall exports to the EU had gone up very marginally between 2013 and 2018, but then reduced in 2019 so that they are now below the 2013 level. These numbers certainly seem to suggest that, if anything, the EU’s trade importance to Georgia has been declining over time. This does not mean that the EU Association Agreement has had no impact. It clearly does mean that it has not created a transformative change in aggregate. It has not reduced our dependence on the Russian market. The reason for this is probably because the schemes in the state financed business supporting programs did not provide enough incentives that would make the EU market more easily accessible to Georgian businesses than the Russian one. When we have experience of economic embargo on Georgian products by Russia, reducing dependence on the Russian market should be a priority, because otherwise, we should know that in such crises

We have a negative trade balance. If remittances decrease, the number of tourists from Russia decreases also, as well as the export of products to Russia will face problems, the national currency Georgian Lari is also expected to depreciate. Therefore, the government should first of all help businesses by finding a new export markets for products exported to Russia, and the government should also work actively to seek alternative markets for business and tourism. (the pandemic has shown us) the economy will be vulnerable, not to mention Russia’s use of economic relations as a political tool which hurt Georgia several times in the recent past. How do you assess the role of Germany in these processes, should we expect even more effective measures from Germany? In the light of current events, Germany’s defense, security, foreign and energy policies have changed completely (by 180 degrees). The Federal Chancellor from the Social Democratic Party said that a fund of 100 billion Euros will be created for the modernization of German Budeswehr (drones, fighter jets)


COMPREHENCIVE VIEW ბიერებს, რომ ეს არ არის მხოლოდ უკრაინის პრობლემა, არამედ მე-2 მსოფლიოს ომის შემდეგ პირველად ხდება მასშტაბური, ღია სამხედრო აგრესია ევროპაში სუვერენულ სახელმწიფოზე (რუსეთის სამხედრო აგრესია საქართველოს მიმართ 2008 წელს და ყირიმის ანექსია 2014 წელს, სამწუხაროდ, არ იქნა ასე აღქმული), რაც, პირდაპირ, ევროპული უსაფრთხოების გამოწვევაა. გერმანია, ევროკავშირთან ერთად, ტრანსატლანტიკურ ალიანსში მოქმედებს კოორდინირებულად, რომ მტკიცე პასუხი გასცენ რუსულ აგრესიას, რაც, რა თქმა უნდა, გულისხმობს მეტ ქმედით ზომას მომავალში. ზოგადად, რა მოლოდინი გაქვთ, რა ზომებს უნდა მიმართონ მსოფლიო ლიდერებმა ომის დაუყოვნებლივ შესაჩერებლად და რა უშლით ხელს ამ ზომების ამოქმედებაში? თუ გადავხედავთ ბოლო პერიოდის დიპლომატიურ ძალისხმევას, რომელიც მიმართულია, ერთი მხრივ, თავისუფალი სამყაროს კონსოლიდაციისკენ და, მეორე მხრივ, უპრეცედენტო ტრანსატლანტიკურ კოორდინაციაზე, შეგვიძლია, ვთქვათ, რომ დასავლეთი ძლიერ მხარდაჭერას და დახმარებას უწევს უკრაინას. სანქციებზე ვისაუბრეთ და სანქციების გამკაცრება არის დამატებითი ზეწოლის მექანიზმი, რომელიც კიდევ უფრო გაიზრდება. რაც მთავარია, დასავლეთი უკრაინას ეხმარება არა მარტო ფინანსურად, არამედ - თავდაცვითი იარაღის მიწოდებითაც. დღეს მთავარი მიზანი არის უკრაინაში საომარი მოქმედების

ნებისმიერი ქვეყნის პოზიციონირება მიმდინარე ღირებულებების ომში არის ასევე მისი გეოპოლიტიკური არჩევანის გამოხატულება. აქედან გამომდინარე, განაცხადის შეტანა მნიშვნელოვანია, იმის და მიუხედავად შემდეგი პროცესები, ამ მიმართულებით, რა სისწრაფით წარიმართება. შეწყვეტა და, ასევე, დასავლეთსა და რუსეთს შორის ბირთვული კონფლიქტის თავიდან აცილება. მიმდინარეობს კომუნიკაცია რუსეთთან, რომ მოხდეს მოლაპარაკებების მაგიდასთან დაჯდომა და შეთანხმება. კრემლს და რუსეთის საზოგადოებას მოუწევს რეალობის დანახვა, რომ, სამხედრო აგრესიის გაგრძელების შემთხვევაში, მშვიდობიანი მოსახლეობის მსხვერპლი გაიზრდება და ცივილიზებული სამყაროს პასუხი იქნება რუსეთის სრული პოლიტიკური იზოლაცია დამანგრეველი ეკონომიკური შედეგით. საქართველომ, უკრაინამ და მოლდოვამ დაჩქარებული წესით შეიტანეს ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადი. რამდენად რეალისტურია ევროკავშირის გაფართოება ახლა და როგორია განწყობა ევროპელ ლიდერებში? დღეს, რა თქმა უნდა, დასავლეთის ლიდერების ყურადღება უკრაინის კონფლიქტისკენ არის მიმართული, მაგრამ ასევე იმ ქვეყნებზე, რომელთაც დემოკრატიული დღის წესრიგი აქვთ და თავიანთ მომავალს თავისუფალ სამყაროში მოიაზრებენ. რუსეთის ქმედებების შედეგად შეგვიძლია, ვთქვათ, რომ დღეს ცივი ომის შემდგომი მსოფლიო წესრიგი (წესებზე დაფუძნებული საერთაშორისო წესრიგი) მოიშალა და მთელი მსოფლიო იმის მოლოდინშია, როგორი იქნება ახალი წესრიგის წონასწორობა. ამიტომ, ნებისმიერი ქვეყნის პოზიციონირება მიმდინარე ღირებულებების ომში არის ასევე მისი გეოპოლიტიკური არჩევანის გამოხატულება. აქედან გამომდინარე, განაცხადის შეტანა მნიშვნელოვანია, იმის და მიუხედავად შემდეგი პროცესები, ამ მიმართულებით, რა სისწრაფით წარიმართება.

Therefore the positioning of any country in the current war of values is also an expression of its geopolitical choice. Therefore, it is important to apply, regardless of how fast the ensuing processes will take place in this direction. and from today onwards German military spending will be more than 2% of the GDP. Germany has taken the step of supplying Ukraine with defense weapons and will radically reduce its dependence on Russian energy sources. Today, German political elites and a large part of the population are aware that this is not only Ukraine’s problem, but also the first open military aggression against a sovereign state in Europe after World War II (Russian military aggression against Georgia in 2008 and annexation of Crimea in 2014, unfortunately has not been perceived so), which is a direct challenge to European security. Germany is closely coordinating with the EU in a transatlantic alliance to give a firm response to Russian aggression, which of course implies more effective measures. In general, what are your expectations, what measures should world leaders take to stop the war immediately, and what do you think would hinder the implementation of these measures? If we look at the recent diplomatic efforts aimed at consolidating the free world on the one hand and unprecedented transatlantic coordination on the other, we can say that the West is strongly supporting and assisting Ukraine. We talked about sanctions and tightening sanctions is an additional pressure mechanism that will increase even more. Most importantly, the West is helping Ukraine not only financially but also by supplying defensive weapons. The main goal today is to end hostilities in Ukraine and to avoid a nuclear conflict between the West and Russia. Communication is underway with Russia to sit down at the negotiating table and reach an agreement. The Kremlin and Russian society will have to face the reality that in the event of a military aggression, the civilian casualties will increase and the response of the civilized world will be the complete political isolation of Russia with devastating economic consequences. Georgia, Ukraine and Moldova have applied for fast-track EU membership. How realistic is EU enlargement now and what is the attitude of European leaders to these fast-track applications? Of course, the focus of Western leaders is on the Ukraine conflict, but also on those countries that have a democratic agenda and envision their future in a free world. As a result of Russia’s actions, we can say that today, the post-Cold War world order (the rule-based international order) has collapsed and the whole world is waiting for the balance of the new order. Therefore the positioning of any country in the current war of values is also an expression of its geopolitical choice. Therefore, it is important to apply, regardless of how fast the ensuing processes will take place in this direction.

DIPLOMAT 17


BUSINESS PROFILE

ინტერვიუ: ზაჰა ქონსთრაქშენის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ ლორთქიფანიძე

Interview: Zaha Construction CEO Mariam Lortkipanidze აჰა ქონსთრაქშენმა, სამშენებლო სექტორში 25-წლიანი გამოცდილების მქონე გუნდით, იორკ ჰოლდინგ ჯგუფის სამშენებლო-საინჟინრო მიმართულება ჩაიბარა. ამჟამად, ზაჰა ქონსთრაქშენი ორ მასშტაბურ პროექტზე მუშაობს ლისის ტბასა და ტაბახმელაში. პროექტი გულისხმობს, არა მხოლოდ საცხოვრებელი, არამედ სხვადასხვა ტიპის დასასვენებელი და გასართობი ინფრასტრუქტურის მოწყობას. ამასთან, უკვე დაწყებულია ,,ბაზალეთი რეზორტი“-ს პროექტზე

18 DIPLOMAT

Z

aha Construction, with a team with 25 years of experience in the construction sector, took over the construction-engineering direction of York Holding Group. Currently, Zaha Construction is working on two

large-scale projects in Lisi Lake and Tabakhmela. The project involves the arrangement of not only residential, but also various types of leisure and entertainment infrastructure. A d d i t i o n a l l y, c o n s t r u c t i o n h a s b e g u n o n t h e


BUSINESS PROFILE მუშაობა, რომელიც 2 000 000 კვ.მ ფართობს მოიცავს. ტერიტორიაზე გათვალისწინებულია საცხოვრებელი და დასასვენებელი ზონების, ასევე, სასტუმროს, სხვადასხვა ტიპის კომერციული, საზოგადოებრივი და საგანმანათლებლო დაწესებულების მოწყობა. ამ ყველაფერს კი, სამშენებლო სფეროში მუშაობის უკვე მრავალწლიანი გამოცდილების მქონე, მარიამ ლორთქიფანიძე უდგას სათავეში. იგი 10 წელია აღნიშნულ ბიზნესშია და მონაწილეობდა როგორც საჯარო, ასევე კერძო, გლობალურ და ადგილობრივ მასშტაბურ პროექტებში. მან, პრაქტიკულად, დააფუძნა ჰოლდინგის სამშენებლო ბიზნესი და გააკეთა ამისთვის მთავარი - შეკრიბა გუნდი, შექმნა სტრატეგია და პროცესები. ზაჰა ქონსთრაქშენის, პროექტებისა და სამომავლო გეგმების შესახებ, ჟურნალ „დიპლომატ“-ს მარიამ ლორთქიფანიძე თავად ესაუბრა: თქვენი დირექტორობა პოსტ-კოვიდურ, ბიზნესისთვის საკმაოდ ტურბულენტურ პერიოდს, ასევე იორკ ჰოლდინგ ჯგუფის ისტორიაში ახალ ეტაპს დაემთხვა. რას გულისხმობს ეს ახალი ეტაპი უფრო დეტალურად? 2021 წლის მეორე კვარტალში, წინა წლის იმავე პერიოდის რეცესიასთან შედარებით, საქართველოს ეკონომიკა 29.9%- ით გაიზარდა. აღნიშნულ ზრდაში მნიშვნელოვანი წვლილი აქვს სამშენებლო სექტორს, სადაც ზრდა 34%–ია. სექტორში გაზრდილია როგორც დასაქმებულთა რაოდენობა, ისე მათი საშუალო თვიური ანაზღაურებაც. ნამდვილად იყო საკმაოდ მძიმე პერიოდი, მაგრამ იორკ ჰოლდინგ ჯგუფმა დაამტკიცა, რომ მდგრადია ამ შოკების მიმართ, უფრო მეტიც, ჩვენ გავიზარდეთ და განვვითარდით, ეს დრო გამოვიყენეთ ახალი ორგანიზაციული წყობის ჩამოყალიბებისთვის. ამ 2 წლის განმავლობაში ჩვენ ავაშენეთ სამშენებლო პროფესიონალების შიდა გუნდი, რათა უფრო მეტად ჩართულები ვყოფილიყავით ჩვენს დეველოპერულ პროექტებში და საბოლოოდ მივედით იმ ეტაპამდე, როდესაც განვიცადეთ მნიშვნელოვანი ტრანსფორმაცია სტრუქტურის, იდეოლოგიის, ბრენდინგისა და ტექნოლოგიების კუთხით. რას სთავაზობს ზაჰა ქონსთრაქშენი მშენებლობით დაინტერესებულ პირებს და გარდა აღნიშნული საკითხებისა, რა მომსახურების მიღებაა შესაძლებელი ერთი ფანჯრის პრინციპით? ზაჰა ქონსთრაქშენი, ჩვენს კლიენტებს ვთავაზობთ ყოვლისმომცველ მომსახურებას მთელი პროექტის ციკლის განმავლობაში, ესკიზიდან საცხოვრებელ კონდიციამდე, მათ შორის პროექტის დაგეგმარებით და აზომვით სამუშაოებს, საპროექტო სამუშაოებს, წინასამშენებლო მომსახურებას, ე.წ „DESIGN-BUILD” სერვისს, რომელიც თავის თავში მოიცავს პროექტირებასა და მშენებლობას, ასევე მშენებლობის მენეჯმენტს, ინტერიერის დიზაინს. ერთია, როდესაც ინვესტორი, რომელსაც სურს ააშენოს სასტუმრო, საცხოვრებელი კორპუსი ან სავაჭრო ცენტრი, მოდის ჩვენთან რათა ზუსტად მიიღოს ის შენობა და სტრუქტურა, რაც ქაღალდზეა ნაჩვენები. სულ სხვა საქმეა, როდესაც ინვესტორი იძლევა ზოგად მონახაზს და ჩვენ ის რეალობად უნდა ვაქციოთ. ეს განსხვავებულ მიდგომას მოითხოვს, რომელიც აერთიანებს მშენებლობას და დაგეგმვას, პროექტირებას, ანუ „DESIGN-BUILD”-ს. ზაჰა ქონსთრაქშენში გვჯერა, როდესაც მფლობელები/ინვესტორები ერთ მაგიდასთან სხედან არქიტექტორებთან, მშენებლებთან, ინჟინრებთან და შემფასებლებთან ერთად, სწორედ აქ იბადება საუკეთესო იდეები, მივდივართ კრეატიულ გადაწყვეტილებებამდე, რაც ხარჯების მინიმუმამდე შემცირების და ეფექტიანობის ზრდის საშუალებას იძლევა.

2,000,000-square-meter “Bazaleti Resort.” The region will include residential and recreational zones, as well as a hotel and a variety of commercial, public, and educational organizations. All of this is headed by Mariam Lortkipanidze, who has extensive experience working in the construction industry. She has been in this sector for ten years and has worked on both public and private, large-scale initiatives on a global and local basis. Lortkipanidze essentially founded the holding company’s construction business and was responsible for assembling a team, developing a strategy, and establishing processes. Mariam Lortkipanidze spoke to Diplomat Magazine about Zaha Construction, its projects, and future plans: Your directorship has coincided with a rather turbulent time in business, as well as the new phase in the history of York Holding Group. What exactly has this involved? The Georgian economy grew by 29.8 in Q2 2021 year on year in. The construction sector, which itself recorded a 30% growth, contributed significantly to the recovery of the economy. However, considering the lockdowns and restrictions on travel for foreign buyers, it truly has been a period with lots of uncertainties, although York Towers has proved to be resilient to these shocks, moreover we’ve grown and matured and took the time to restructure. During these 2 years we’d been building the in-house team of construction professionals in order to become more hands-on in our development projects, and finally came to a point when it was decided to form a separate arm for our construction activities. We underwent significant transformation in terms of structure, ideology, branding and technology. What services can the customer receive from Zaha Construction under the one-window principle, and aside from dealing with construction-related issues, what services can be obtained? Zaha Construction provides comprehensive services to our clients throughout the project’s life cycle, from sketches to turn-key housing, including project planning and measurement, design work, pre-construction services, the so-called DESIGN-BUILD service, which combines design and construction, as well as construction management and interior design. It is one thing for an investor or capital owner to wish to build a hotel, a residential block or a shopping center and come to us with an appropriate permit, seeking to get precisely the type of building that is shown on the paper. It is another thing altogether when an investor gives us a general outline and tasks us with obtaining the necessary permits from the relevant authorities. This requires a different approach that combines construction and planning, Design-Build as we call it. It’s the notion that when owners/investors sit at the same table with architects, builders, engineers and estimators, great ideas — the best ideas — are born. And the way is paved for creative solutions to take hold, resulting in costs minimized, schedules streamlined and effi-

DIPLOMAT 19


BUSINESS PROFILE ზაჰა ქონსთრაქშენი ვიღებთ სრულ პასუხისმგებლობას და სახელშეკრულებო რისკს მშენებლობის ყველა ასპექტზე - დაწყებული შეფასებით, კვლევებითა და წინასამშენებლო სამუშაოებით, დასრულებული არქიტექტურით, სქემებით, ინჟინერიით, ქვეკონტრაქტორების მართვით. ცხადია, დღეს ბაზარი უფრო რეგულირებულია, ვიდრე ეს ადრე იყო… ჩვენ მივესალმებით იმას, რაც ახლა სამშენებლო სექტორთან მიმართებით საქართველოში ხდება. ვგულისხმობ შრომის უსაფრთხოების ნორმების გამკაცრებას. მოხარულები ვართ, რომ აღნიშნული რეგულაცია სხვა დეველოპერულ თუ სამშენებლო კომპანიებთან ერთად თანაბარ პირობებში გვაყენებს. მინდა აღვნიშნო იმ ძირეული ცვლილებების სიკეთეც, რაც ასევე ბოლო პერიოდში განხორციელდა და რაც როგორც მშენებლების უსაფრთხოებას, ასევე მშენებლობის ხარისხსაც არეგულირებს. აღსანიშნავია, რომ იორკ ჰოლდინგ ჯგუფთან ჩვენი ერთობლივი პროექტები აღნიშნული რეგულაციების ამოქმედებამდეც დაცული იყო ამჟამინდელი ნორმებისა და მოთხოვნების შესაბამისად, ასევე, მინდა გითხრათ, ესყოველთვის საკმაოდ დიდ თანხებთან იყო დაკავშირებული. თუმცა, ჩვენ ვმუშაობთ მაღალი რისკის გარემოში, რაც მოითხოვს ჩვენი პროფესიონალების ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების წესების მკაცრ დაცვას, ასევე ზოგადი სამშენებლო ნორმების დაცვას. ჩვენი ინჟინრები თუ მუშა-სპეციალისტები ყოველთვის წარმოადგენენ ფასდაუდებელ ღირებულებას კომპანიისთვის. ასე იყო რეგულაციებამდეც და ასეა რეგულაციების ამოქმედების შემდეგაც. საქართველოში, სადაც ბევრი სამშენებლო კომპანიაა, რა არის ის განსაკუთრებული თუ განსხვავებული, რასაც ზაჰა ქონსთრაქშენი სთავაზობთ მომხმარებლებს? რა განიჭებთ უპირატესობას? ზოგადად, სამშენებლო სფერო კომპლექსურია და კონკურენციაზეც ფართო გაგებით შეგვიძლია ვისაუბროთ. ერთმანეთისგან სრულიად განსხვავებულია კონკურენცია საინჟინრო, რკინაბეტონის, ფასადისა და მოპირკეთების სამუშაოების მიმართულებით. ასევე, განსხვავებული სურათი გვაქვს პროექტების ტიპების მიხედვით – იქნება ეს საცხოვრებელი, სავაჭრო, სასტუმრო, საოფისე მულტიფუნქციური კომპლექსები თუ სხვა. მაგალითად, ყველაზე მძაფრად კონკურენცია საცხოვრებელი სახლების მშენებლობის კუთხით იგრძნობა, რაც აბსოლუტურად პირიქით არის სასტუმროების მშენებლობის მიმართულებით, რადგან ასეთ კომპლექსურ სამუშაოებს ბევრი ქართული კომპანია ვერ ახორციელებს. ჩვენი უპირატესობა ძლიერი და გამოცდილი ინჟინერ-ტექნოლოგიური პერსონალია, რომელიც ერთ გუნდად აერთიანებს როგორც ვეტერან, ისე ახალგაზრდა პროფესიონალებს – ისინი ერთმანეთს უზიარებენ ცოდნასა და გამოცდილებას. ამას გარდა, გვაქვს თანამედროვე სისტემები და ყოველთვის ახლის ძიებაში ვართ, რაც აჩქარებს ნებისმიერი მშენებლობის პროცესს, მომგებიანია როგორც დამკვეთისთვის, ისე შემსრულებლისთვის, ანუ ჩვენთვისაც, რადგან ჩვენ ამ შემთხვევაში ჯანსაღ კონკურენციას ვუწევთ სხვა კომპანიებს ტექნიკურ-სისტემური უზრუნველყოფით გამოწვეული უპირატესობის გამო. მოკლედ რომ გიპასუხოთ თქვენს შეკითხვაზე, კონკურენტულ უპირატესობად რესურსი, გამოცდილება და მუდმივი განვითარებისკენ სწრაფვა მიმაჩნია. მართალია, საქართველოში კვალიფიციური მუშახელის მოძიება შეიძლება რთული იყოს, როგორია თქვენი აზრი ამასთან დაკავშირებით? ჩვენი კომპანიის ძირითადი აქტივი, როგორც უკვე რამდენჯერმე ვახ-

20 DIPLOMAT

ciencies realized. Design-Build - a construction delivery method offered by Zaha Construction provides Clients with a single point of contact for both the design and construction phases of a project. We as one entity hold single-source responsibility and contractual risk for every aspect of a build — from estimation, assessments and pre-construction to architecture, schematics, engineering, subcontracting, construction and post-construction, we manages all contracts with companies, such as subcontractors, equipment vendors and materials providers. Clearly, the market is more regulated now than it was years ago... We wholeheartedly support latest developments in the construction industry. I’m referring to the adoption of more stricter safety standards and regulations governing health, fire, and life safety. This will put us on a par with other construction companies. I’d also want to emphasize the benefits of recent fundamental standard revisions that control both safety and quality in construction. It’s worth noting that our joint projects with York Holding Group complied with 90% of the aforementioned requirements even prior to their introduction. This has always come at a high cost. However, we operate in a high-risk environment, which necessitates strict adherence to health and safety regulations for our professionals, as well as to general construction norms. Our engineers and employees are priceless to us. This was true before the regulations, and remains true now. In Georgia, where there are many construction companies, what is special or different that Zaha Construction offers to its customers? What is your the competitive advantage of the company? In general, the construction sector is a complicated one, and rivarly may be seen in broad terms. Competition in the fields of engineering, steelwork, façade work, and decoration obviously varies. A hotel or an office building will have a different set of challenges than, say, a residential development. For example, there is a fierce competition in residential construction, but there are few Georgian enterprises capable of undertaking such a challenging project as large-scale hotels. One of our most valuable assets is the mix of young and experienced engineers and technical personnel who are willing to share their knowledge and experience with one another. Furthermore, we use cutting-edge technology and are always searching for ways to improve it. Because our technology superiority offers us an advantage in healthy competition, this helps both the customer and us expedite construction. To answer your question briefly, resources, expertise, and a will to improve ourselves are all three components of our competitive edge. Though it’s true that sourcing qualified personnel in Georgia might be challenging, what are your thoughts on


CULTURAL DIPLOMACY

სენე,გამოცდილი ადამიანური რესურსებია. ზაჰა ქონსთრაქშენი, დღეისათვის, 25-მდე ინჟინერ-ტექნიკური პერსონალით არის დაკომპლექტებული და ეს ადამიანები ჩვენი სიმდიდრეა, რადგან მათ კონკრეტული საინჟინრო მიმართულებით მუშაობის ათეული წლის გამოცდილება აქვთ და სწორედ ისინი წარმოადგენენ კომპანიის ეგრეთ წოდებულ ბირთვსა და ტვინს. ეს ადამიანები პროექტის დასაწყისისა და განვითარების თითოეულ ეტაპს განსაზღვრავენ და გეგმავენ. ცხადია, პროექტის შემდგომი განვითარება უკვე სპეციალისტი მუშა-პერსონალის საქმე და კომპეტენციაა და ამ მიმართულებითაც კომპანია კვალიფიციური კადრებით არის დაკომპლექტებული. დღევანდელი მდგომარეობით, ზაჰა ქონსთრაქშენში დაახლოებით 140 ადამიანია დასაქმებული, თუმცა დაგეგმილი მასშტაბური პროექტებიდან გამომდინარე, მომავალ ორ წელიწადში ეს ციფრი მინიმუმ გაორმაგდება. რამ უნდა მოიტანოს ეს გაორმაგება? შეგიძლიათ, გაგვიმხილოთ რამდენიმე პროექტი, რომელთაც უახლოეს მომავალში განახორციელებთ? მომავალი ხუთი წლის განმავლობაში 1.5 მლნ კვ/მ-მდე აშენებას ვგეგმავთ. ეს ყველაფერი ძირითადად იორკ ჰოლდინგ ჯგუფის პროექტების მეშვეობით განხორციელდება, თუმცა აქტიურად ვმუშაობთ მესამე მხარეებთანაც. გადავდივართ იორკ თაუერსის პროექტების - „ლისი ვიუს“ და „იორკ თაუნის“ მშენებლობის მეორე ფაზაზე, რაც საკმაოდ დიდ მასშტაბებთან არის დაკავშირებული, და რაც მთავარია, უახლოეს პერიოდში ვიწყებთ ბაზალეთი რეზორტის პროექტს, ამ პროექტით ძალიან ვამაყობთ, მისი განხორციელება დიდ სიკეთეს მოუტანს ამ რეგიონს, როგორც ეკონომიკური, ისე სოციალური თვალსაზრისით, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, თავისთავად დააყენებს დასაქმებულთა რაოდენობის გაორმაგებისა და ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების საჭიროებას არა მარტო სამშენებლო, არამედ საოპერაციო და ადმინისტრაციულ პოზიციებზე.

this? The main asset of our company, as I have mentioned several times, is experienced human resources. At the moment, Zaha Construction employs as many as 25 engineers and technical personnel. , since they each bring decades of experience to the table in their particular fields of expertise. They are the company’s heart and brain. Each stage of the project is meticulously planned and designed by them. Our organization relies on highly qualified employees for the development of the project’s subsequent phases; this is a given. Zaha Construction now employs approximately 140 individuals, but this figure is expected to at least double in the next two years due to the scale of our planned projects. How do you plan to double these figures? Tell us more about your future projects. We intend to construct up to 1.5 million square meters over the next five years. All of this will be accomplished primarily through York Holding Group projects, however we are also actively working with other parties. We are moving into the second phase of construction of the York Towers projects - “Lisi View” and “York Town” - which is quite large, and most importantly, we are launching the Bazaleti Resort project in the near future; we are extremely proud of this project and believe that its implementation will benefit this region greatly. Economically and socially, this will necessitate doubling the number of employees and employing indigenous people not just in construction, but

DIPLOMAT 21


BUSINESS PROFILE როდესაც ამხელა გუნდის მართვაა საჭირო, ეს გარკვეულ სტრატეგიას და მართვის სტილს მოითხოვს, საინტერესოა, როგორია მარიამ ლორთქიფანიძეს მიდგომა ამ შემთხვევაში? ჩვენ ვართ გუნდი, რომელიც ვმუშაობთ თავიდან ბოლომდე ღია კომუნიკაციით და მიზანმიმართული კოლაბორაციით, რათა მივაღწიოთ დასახულ მიზნებს. ზაჰა ქონსთრაქშენის გუნდის წევრების უმრავლესობა უკვე 20 წელზე მეტია მუშაობს კვლევით, საინჟინრო და საპროექტო სრულ მომსახურებაზე - ეს იმ დროიდან, როდესაც ამ საქმის მთავარი იარაღები ე.წ. „მეტრიანი“ და ქაღალდი იყო. დღეს კი, ჩვენი თანამშრომლები აღჭურვილნი არიან უახლესი ტექნოლოგიით, რათა პროექტზე მუშაობის პროცესი უზრუნველყოფილი იყოს ყველაზე ზუსტი და ჭკვიანი შესაძლებლობებით. ჩვენი გუნდის წევრები თვითმმართველი პროფესიონალები არიან, ლიდერები თავიანთ საქმეში, შესაბამისად, ჩემი მართვის სტილი ჰორიზონტალურია და არა ვერტიკალური. ჩვენ ვუსმენთ ერთმანეთს, ვითვალისწინებთ ერთმანეთის იდეებს და მივდივართ ერთობლივ გადაწყვეტილებებამდე. ჩემი მიზანია, გუნდის წევრების წახალისება, მოტივირება, მხოლოდ ამ შემთხვევაშია შესაძლებელი საუკეთესო შედეგების მიღწევა. საუბრის დასასრულს რომ შევაჯამოთ, თქვენი აზრით, რა არის ამ ბიზნესში წარმატების მიღწევის მთავარი წინაპირობა? უნდა იცოდე რისი მიღწევა გინდა, რა დროში და რა ბიუჯეტით. ჩვენთვის უმნიშვნელოვანესი იყო პროფესიონალთა გუნდის ჩამოყალიბება და შენარჩუნება, რომელიც მკაფიოდ არის შეთანხმებული ყველა იმ ღირებულებაზე, რამაც ჩვენს საქმეში წარმატება უნდა განაპირობოს - კვალიფიციური, მოტივირებული, ერთ გუნდად შეკრული. მოხარული ვარ, რომ ვმუშაობთ მთელი შემართებით მიზნების ასასრულებლად - ჩვენ შევქმენით ახალი ქართული ბრენდი და ვაკეთებთ იმას, რაც გვიყვარს ახალი ენერგიით. 2025 წლისთვის ვგეგმავთ, საქართველოს ბაზარზე უმსხვილესი სამშენებლო კომპანია გავხდეთ.

22 DIPLOMAT

also in operational and administration jobs. When managing such a large workforce a certain strategy and management style are required; I’m curious as to what is Mariam Lortkipanidze’s approach in this case? We are a team working together from start to finish in open communication and purposeful collaboration to deliver otherwise unachievable results. Some of the team members at Zaha Construction have provided full-service land surveying, engineering and design-build services for more than 20 years — that’s back when tape measures and paper were the tools of the trade. Today, our crews are equipped with the latest technology to provide the most accurate and smart services available. Our team members are self-managing individuals who are leaders in their industries. As a result, my management style is horizontal rather than vertical. My objective is to elicit the best performance from my team members and to develop them to achieve the best results possible. In summary, in your opinion what is the main prerequisite for achieving success in this business? You must know what you want to accomplish and with whom you want to achieve it. Our greatest accomplishment has been the formation and maintenance of a team of experts who have remained on the same page and shared the core values that determine the success of our work - they are highly qualified, driven, and unified as one big family. I am overjoyed that we are now pursuing our ambition — we have formed a new Georgian brand and are doing what we love, with the same team and a renewed sense of determination, as we plan to become the largest construction company on the market by 2025.


CULTURAL DIPLOMACY

ფონდ „SOS Talents“-ის იუბილე მუსიკით მინიჭებული ბედნიერებისა და მსოფლიო საფორტეპიანო ვარსკვლავების შექმნის ოცი წელიწადი

Two Decades of Transmitting the Happiness of Making Music and Producing International Music Stars DIPLOMAT 23


CULTURAL DIPLOMACY მ ინტერვიუში, მიშელ სონისთან, ფრანგ პიანისტთან, კომპოზიტორთან და ფორტეპიანოს დიდაქტიკური ნაწარმოებების ავტორთან, ვსაუბრობთ მისი მეთოდოლოგიის ფაქტობრივ დეტალებზე და როგორ მიაღწია წარმოუდგენელ წარმატებას SOS Talents-ის ფონდმა ბოლო ოც წელიწადში.

n this interview with Michel Sogny, French pianist, composer, and the author of didactic works for piano, you get to read about the factual details surrounding his methodology, and how it has led to incredible successes for the SOS Talents Foundation in the last twenty years.

რა არის გასაოცარი თქვენს მეთოდში, რაც მას განსაკუთრებულს ხდის და როგორ აღმოაჩინეთ ის? ფორტეპიანოს სწავლების ჩემი მეთოდი შექმნილია იმისთვის, რომ მოსწავლემ შეიგრძნოს ხელოვნება მუსიკალური პრაქტიკის მეშვეობით. ნებისმიერმა მოსწავლემ უნდა იპოვოს ხელოვნება და დაუკავშირდეს მას პრაქტიკის საშუალებით. ძველ ბერძნებს კარგად ესმოდათ ეს კონცეფცია და სწორედ ამიტომ ასწავლიდნენ მუსიკას, როგორც ერთ-ერთ ყველაზე აუცილებელ დისციპლინას მათ განათლების სისტემაში. მაგალითად, პითაგორამ თავის სტუდენტებს ურჩია, არასოდეს დაეძინათ ისე, რომ რამდენიმე ნოტი არ დაეკრათ ლირაზე. იმ დროს ითვლებოდა, რომ მუსიკალურ პრაქტიკას შეუძლია, ხელი შეუწყოს „სულის განწმენდას...“ ამის მიღწევა შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მუსიკის გაკვეთილები სწავლის დაწყებიდანვე ასოცირდება სიამოვნებასთან. და მუსიკას აქვს ძალა, გამოავლინოს ის მგრძნობელობა, რომელსაც ადამიანი ატარებს საკუთარ თავში, რაც საშუალებას აძლევს მას, გამოითქვას ორიგინალურ ენაზე, რომელიც, პირველ რიგში, ეხება გრძნობებს. ეს განსაკუთრებით ეხება ფორტეპიანოს - ინსტრუმენტს, რომელიც იძლევა კვაზიმეტაფიზიკურ გამოცდილებას, რომ გქონდეს საკუთარი მგრძნობელობის შეგრძნება თითების წვერებზე, ხმის ასახვისას. და ეს მგრძნობელობა შეიძლება, განვი-

What is striking about your method that makes it so special and how would you say you discovered it? My piano teaching method has been designed to unveil the art to the learner through the musical practice of the piano. Any learner must find the art and connect with it through practice. The ancient Greeks understood this concept well and this was why they taught music as one of the most essential disciplines in their education. Pythagoras, for example, advised his students to never go to bed without having made a few notes on the Lyre. At that time, it was believed that the practice can help to “purify the soul...” This can be achieved only if enjoyment is associated with learning music from the very beginning of the study. And music has the power to reveal in everyone a sensitivity that they carry within themselves, by allowing it to be expressed in an original language that primarily addresses the senses. This is particularly the case for the piano – an instrument that provides this quasi-metaphysical experience of having the sensation of feeling one’s own sensitivity at the tips of one’s fingers, while embodying it in a sound. And this sensitivity can develop, it can be evaluated and it can be refined if the right teaching allows it. It is this philosophy that has guided me throughout the development of my pedagogy. For this purpose, I composed a didactic musical work through which I am applying these principles. At first, I designed a new way to present music theory in a shorter timescale. This is a 6-hour Solfège seminar which makes it

ფონდის მიზანია, შევთავაზო ბავშვებს, რომელთაც მე ვირჩევ, ისარგებლონ ჩემი სწავლებით და შემდეგ მიიღონ მონაწილეობა კონცერტებში, სხვადასხვა ქვეყანაში, რათა წარმოაჩინონ თავიანთი ნიჭი და გახდნენ პოპულარულები. ახალგაზრდა ხელოვანთა დებიუტის ხელშეწყობა ერთ-ერთი ყველაზე რთული ასპექტია მათთვის, ვისაც საერთაშორისო კარიერა აქვს განზრახული. თარდეს, შეიძლება, შეფასდეს და დაიხვეწოს, თუ სწორი სწავლება ამის საშუალებას იძლევა. სწორედ ამ ფილოსოფიით ვხელმძღვანელობ ჩემი პედაგოგიკის განვითარების განმავლობაში. ამ მიზნით შევადგინე დიდაქტიკური მუსიკალური ნაწარმოები, რომლის მეშვეობითაც ამ პრინციპს ვიყენებ. თავიდან, შევქმენი ახალი გზა მუსიკის თეორიის მოკლე დროში შესასწავლად. ეს არის 6-საათიანი სოლფეჯიოს სემინარი, რომელიც საშუალებას აძლევს მოსწავლეს, წაიკითხოს მუსიკალური ნოტები და სემინარის დასრულების შემდეგ გაიგოს, თუ როგორ იწერება მუსიკა. შემდეგ შევქმენი ფორტეპიანოს ახალი საფუძვლები. პირველ საფუძველს წარმოადგენს „Prolégomènes à une Eidétique musicale“ თითქმის 400 ნაწილისგან შემდგარი ეს ციკლი საშუალებას აძლევს მგრძნობელობას, გადაადგილდეს და გამოხატოს საკუთარი თავი მუსიკალურ ენაზე, რომელიც შემცირებულია მის უმარტივეს გამოხატვამდე ყოველგვარი დაბრკოლების გარეშე.

24 DIPLOMAT

I

The goal is to offer children that I select, to benefit from my teaching and then participate in concerts, in different countries to make them popular by highlighting their talents. Facilitating the debut of young artists is one of the most difficult aspects for all those who are destined for an international career. possible for the learner to read a musical notation and understand how music is written upon conclusion of the seminar. Then I composed new piano supports. The first base is constituted by the “Prolégomènes à une Eidétique musicale” This cycle of nearly 400 pieces allows the sensitivity to move and express itself in a musical language that is reduced to its simplest expression without any obstacle. With this method, the musical sensation can be experienced in all its possible states and forms. It evolves, develops, perfects itself in melodies, and because it is stripped of any formal complexity, it would only retain the indefinable flavor of the sensation it induces


CULTURAL DIPLOMACY

მიღებული მხარდაჭერით, 2001 წელს შევძელით, ჩაგვეტარებინა SOS Talents Foundation-ის პირველი კონცერტი ნიჭიერი ახალგაზრდების - ხატია და გვანცა ბუნიათიშვილებისა და იანა ვასილიევას მონაწილეობით. ეს განსაკუთრებული კონცერტები მას შემდეგ გრძელდება და წელს უკვე ჩვენი 20 წლის იუბილეს აღვნიშნავთ. ამ მეთოდით, მუსიკალური შეგრძნების განცდა შესაძლებელია მისი ყველა შესაძლო მდგომარეობითა და ფორმით. ის ვითარდება, სრულყოფს საკუთარ თავს მელოდიებში და რადგან მას არ აქვს რამე ფორმალური სირთულე, ის მხოლოდ შეინარჩუნებს განცდის განუსაზღვრელ შეგრძნებას, რომელსაც ის იწვევს მოსწავლეში. ამგვარად, მუსიკალური შეგრძნების განცდის უნარი მეთოდურად სტიმულირდება, რათა გადასცეს ემოცია, რომელსაც ის გამოხატავს. ამრიგად, ასე ვემზადებით ხელოვანთა ტრენინგისთვის, რომლის მიზანია, მივაღწიოთ სრულყოფილ შეხამებას გრძნობასა და მის გადმოცემას შორის. ჩემი სწავლების მეორე საფუძველს წარმოადგენს 300-ზე მეტი ეტიუდის ციკლი ფორტეპიანოსთვის. ეს სხვადასხვა კვლევა შედგენილია იმისთვის, რომ შეეხოს ყველა ასპექტს, რომელიც აუცილებელია ფორტეპიანოს ტექნიკის დაუფლებისთვის, მათი კლასიფიკაციისა და პროგრესული ციკლის შეთავაზებისთვის, რომელსაც თანდათან მიჰყავს მოსწავლე ინსტრუმენტის დაუფლებამდე. აქცენტი, ყოველთვის, შემოქმედებით ფანტაზიაზეა და ეს მიიღწევა მუსიკალური ესთეტიკის პედაგოგიურ ეფექტიანობასთან შერწყმით. გრძელვადიან პერსპექტივაში, ისინი იძლევა ტექნიკურ თავისუფლებაზე წვდომას, რაც აუცილებელია ფორტეპიანოს რეპერტუართან დაკავშირებული შიშის დასამარცხებლად, სწავლის პროცესში მუსიკალური ინტერპრეტაციის სიამოვნების მისაღებად. რატომ დააფუძნეთ SOS Talents Foundation? მქონდა შემოთავაზება, 1995 წლიდან 2002 წლამდე ვყოფილიყავი ავსტრიაში, ვილა შინდლერში არსებული მუსიკალური დაწესებულების ხელმძღვანელი. იმ დროს ვილა შინდლერს თავმჯდომარე-

in the learner. The ability to experience the musical sensation is thus methodically stimulated to transmit the emotion felt, in the sound that expresses it. We thus prepare for the training of the artist, the aim of which is to achieve a perfect match between the emotion felt and the sound that conveys it. The second base of my teaching is constituted by the cycle of more than 300 pieces of Etudes for piano. These studies have been composed to address all the aspects necessary for mastering piano technique, classifying them, and offering them in a progressive cycle that gradually leads the student till they gain mastery of the instrument. The focus is always on the creative imagination and this is achieved by combining musical aesthetics with pedagogical effectiveness. In the long term, they allow access to technical freedom which is essential to defeating the apprehension that comes with the piano repertoire, without ever ceasing to experience the pleasure of musical interpretation throughout the learning process. Why did you start SOS Talents Foundation? There was a proposal for me to direct a musical institution at Villa Schindler in Austria from 1995 to 2002. Villa Schindler was chaired by Yehudi Menuhin at the time. In addition to a piano festival that I had created there, it seemed to me that this magnificent place located in the Austrian Tyrol could become a sort of Villa Medici for young pianists who would reside there. I selected the young Georgian pianist Eliso Bolkvadze with whom I undertook important piano work that allowed her to achieve the full development of her talent. Then came the young Georgians

Through the support we received, the first concert of the SOS Talents Foundation was able to take place in 2001 with the young talents Khatia and Gvantsa Buniatishvili, and Yana Vassilieva. These exceptional concerts have continued since and we are celebrating our 20th anniversary this year. DIPLOMAT 25


CULTURAL DIPLOMACY

ობდა იეჰუდი მენუჰინი. ფორტეპიანოს ფესტივალის გარდა, რომელიც იქ შევქმენი, მეჩვენებოდა, რომ ავსტრიის ტიროლში მდებარე ეს შესანიშნავი ადგილი შეიძლებოდა, გამხდარიყო ერთგვარი ვილა მედიჩი ახალგაზრდა პიანისტებისთვის, რომლებიც იქ იცხოვრებდნენ. შევარჩიე ახალგაზრდა ქართველი პიანისტი ელისო ბოლქვაძე, რომელთანაც ჩავატარე მნიშვნელოვანი საფორტეპიანო სამუშაო, რამაც საშუალება მისცა, მიეღწია თავისი ნიჭის სრული განვითარებისთვის. შემდეგ მოვიდნენ ქართველი ახალგაზრდები ხატია ბუნიათიშვილი და მისი და - გვანცა; ასევე - თამარ ბერაია, იანა ვასილიევა რუსეთიდან და მრავალი სხვა. ამ ახალგაზრდა ხელოვანთა, რომელთაც მე ვამზადებდი, წარმოჩენის მიზნით, გამიჩნდა იდეა, შემექმნა SOS Talents Foundation 2000 წელს. ფონდის მიზანია, შევთავაზო ბავშვებს, რომელთაც მე ვირჩევ, ისარგებლონ ჩემი სწავლებით და შემდეგ მიიღონ მონაწილეობა კონცერტებში, სხვადასხვა ქვეყანაში, რათა წარმოაჩინონ თავიანთი

იმის დანახვა, რომ ყველა ამ ახალგაზრდამ, რომლებიც ალბათ უცნობნი დარჩებოდნენ ფონდის მხარდაჭერისა და გაშუქების გარეშე, მიაღწიეს წარმატებას, გულს მითბობს და მოტივაციას მაძლევს, შევასრულო ის, რაც მიმაჩნია, რომ ჩემი ცხოვრებისეული მისიაა. ნიჭი და გახდნენ პოპულარულები. ახალგაზრდა ხელოვანთა დებიუტის ხელშეწყობა ერთ-ერთი ყველაზე რთული ასპექტია მათთვის, ვისაც საერთაშორისო კარიერა აქვს განზრახული. ფონდისთვის ძალიან ღირებული იყო დასოს ოჯახის მხარდაჭერა ნიკოლ დასოს ინიციატივით, რომელიც ენთუზიაზმით იყო განწყობილი ამ პროექტისადმი. მიღებული მხარდაჭერით, 2001 წელს შევძელით, ჩაგვეტარებინა SOS Talents Foundation-ის პირველი კონცერტი ნიჭიერი ახალგაზრდების - ხატია და გვანცა ბუნიათიშვილებისა და იანა ვასილიევას მონაწილეობით. ეს განსაკუთრებული კონცერტები მას შემდეგ გრძე-

26 DIPLOMAT

To see all these young people who would probably have remained unknown without the support and the light provided by the Foundation succeed, warms my heart and encourages me to pursue what I consider to be my life’s mission. Khatia Buniatishvili, and her sister Gvantsa, Tamar Beraia, Yana Vassilieva from Russia and many others. To make it easier to highlight these young artists that I was training, the idea came to me to create SOS Talents Foundation in 2000. The goal is to offer children that I select, to benefit from my teaching and then participate in concerts, in different countries to make them popular by highlighting their talents. Facilitating the debut of young artists is one of the most difficult aspects for all those who are destined for an international career. It was very valuable for the Foundation to have had the support of the Dassault family, on the initiative of Nicole Dassault who was enthusiastic about this project. Through the support we received, the first concert of the SOS Talents Foundation was able to take place in 2001 with the young talents Khatia and Gvantsa Buniatishvili, and Yana Vassilieva. These exceptional concerts have continued since and we are celebrating our 20th anniversary this year. It is incredible watching young talents developed by your method to be known by a large public and they are also progressing in their international careers. How do you look back on the successes achieved 20 years later? The past twenty years have been very productive and dynamic for the Foundation. Many young talents have been trained there and have won major international prizes. SOS Talents Foundation has organized numerous concerts in different countries, some of which have been broadcast live on Mezzo TV. We have many beneficiaries of our training who are flourishing today in


ლდება და წელს უკვე ჩვენი 20 წლის იუბილეს აღვნიშნავთ. შთამბეჭდავია თქვენი მეთოდით გამოზრდილი ახალგაზრდა ტალანტების ყურება, რომელთაც აცნობთ ფართო საზოგადოებას და ასე იკვალავენ გზას თავიანთ საერთაშორისო კარიერაში. როგორ იხსენებთ მიღწეულ წარმატებებს ფონდის დაფუძნებიდან 20 წლის თავზე? გასული ოცი წელი იყო ძალიან პროდუქტიული და დინამიკური ფონდისთვის. ბევრმა ახალგაზრდა ნიჭიერმა გაიარა ტრენინგი და მოიპოვა მთავარი საერთაშორისო პრიზები. SOS Talents Foundation-მა მოაწყო მრავალი კონცერტი სხვადასხვა ქვეყანაში, რომელთა ნაწილი პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა Mezzo TV-ზე. ჩვენ გვყავს ჩვენი ტრენინგის მრავალი ბენეფიციარი, რომლებმაც გაიკეთეს შთამბეჭდავი საერთაშორისო კარიერა, განსაკუთრებით, ელისო ბოლქვაძე, ხატია ბუნიათიშვილი, ანა ყიფიანი, ანა ფედოროვა, ალექსანდრა მასალევა, თამარ ბერაია და ასე შემდეგ. მომდევნო თაობაც, წინა თაობის მსგავსად, ბრწყინვალედ გამოიყურება, დაიმსახურეს საყოველთაო აღიარება და არაერთი საერთაშორისო ჯილდო. მათ შორის საქართველოდან აღსანიშნავია თედო დიაკონიძე, ილია ლომთათიძე, ბარბარე თათარაძე, ბარბარე ჩხაიძე და ლიზა მეგრელიშვილი. ლიეტუვიდან არიან - პიიუს პიროგოვასი, მარჯიკა კალენიჩენკო, მილდა დაუნორაიტე, მორტა გრიგალიუნიტე და კასპარას მიკუზისი. იმის დანახვა, რომ ყველა ამ ახალგაზრდამ, რომლებიც ალბათ უცნობნი დარჩებოდნენ ფონდის მხარდაჭერისა და გაშუქების გარეშე, მიაღწიეს წარმატებას, გულს მითბობს და მოტივაციას მაძლევს, შევასრულო ის, რაც მიმაჩნია, რომ ჩემი ცხოვრებისეული მისიაა.

ფონდს დავარქვი SOS Talents Foundation, რადგან სულს მიფორიაქებდა იმის ცოდნა, რომ ნიჭი შეიძლებოდა გამქრალიყო, შესაბამისი დამხმარე ინსტრუმენტების არარსებობის გამო. ფონდს დავარქვი SOS Talents Foundation, რადგან სულს მიფორიაქებდა იმის ცოდნა, რომ ნიჭი შეიძლებოდა გამქრალიყო, შესაბამისი დამხმარე ინსტრუმენტების არარსებობის გამო. ვფიქრობ, რომ ყველა იმ ახალგაზრდამ, ვინც გაიარა სწავლება ფონდში, განურჩევლად მათი ბედისა, მიიღო ყველაზე ძვირფასი ფასეულობა, რაც შეიძლება, გააჩნდეთ, ეს არის მუსიკით გატაცება, რომელიც არასოდეს მიატოვებს მათ და რომელიც მათ კვლავ შეუძლიათ, განავითარონ. რა პროექტები და ინიციატივები იგეგმება უახლოეს წლებში? მომავალ წლებში, ვიმედოვნებ, რომ შევძლებ გალაკონცერტების გაგრძელებას პარიზის ისტორიულ სასტუმრო Marcel Dassault-ში, რაც უნიკალური შესაძლებლობაა ამ ახალგაზრდებისთვის, რომ წარმოაჩინონ თავი ბრწყინვალე ადგილას, რომელიც მათ შთააგონებს. ჩემი მიზანია, განვაგრძო მუსიკის შექმნით ბედნიერების გადმოცემა. დღევანდელ სამყაროში, ისე, როგორც არასდროს, ვფიქრობ, ამ ხელოვნებას ძალიან მნიშვნელოვანი როლი აქვს იმ კუთხით, რომ საშუალებას გვაძლევს, თავი ცოტა ხნით დავაღწიოთ იმ უამრავ მოთხოვნას, რომელსაც ჩვენი ცხოვრება გვიწესებს. ჰარმონიისა და მგრძნობელობის ამ სამყაროში შესვლა აუცილებელია რეგენერაციისთვის და საკუთარ თავში შემოქმედებითი ძალის მოსაძებნად. მუსიკას აქვს ეს ძალა. ნუ დააყოვნებთ მისგან ამ შეგრძნების მიღებას. გაუმარჯოს მუსიკას და დაე, მუსიკა სულ იკვრებოდეს.

their international careers particularly Elisso Bolkvadze, Khatia Buniatishvili, Ana Kipiani, Anna Fedorova, Alexandra Massaleva, Tamar Beraia, etc. Then the second generation proved to be as brilliant as the previous one, and they have been getting recognitions and winning numerous international awards too. Notable among them from Georgia are Tedo Diakonidze, Ilia Lomtatidze, Barbara Tataradze, Barbara Chkhaidze, and Lisa Megrelishvili. Those from Lithuania include – Pijus Pirogovas, Marjika Kalenicenko, Milda Daunoraité, Morta Grigaliunité, and Kasparas Mikuzis.

I called it SOS Talents Foundation because it hurts my soul to know that talents could have disappeared due to the lack of a good support structure. To see all these young people who would probably have remained unknown without the support and the light provided by the Foundation succeed, warms my heart and encourages me to pursue what I consider to be my life’s mission. I called it SOS Talents Foundation because it hurts my soul to know that talents could have disappeared due to the lack of a good support structure. I think that all these young people who have passed through the Foundation, regardless of their respective destinies, will have received the most precious asset that one can possess, namely this passion for music that will never leave them and that they can still cultivate. What are some of the projects and initiatives planned for the coming years? In future years, I hope to be able to continue the Gala evenings at the Hotel Marcel Dassault, which is a unique opportunity for these young people to outshine themselves in a magnificent place that inspires them. My goal is to continue to transmit the happiness of making music. In today’s world, I think more than ever that this art has a very important role in allowing us to detach ourselves somewhat from the increasingly numerous requests that we receive. Entering this world of harmony and sensitivity is essential to regenerate and to find a creative force within yourself. Music has this power. Do not hesitate to experience its saving benefits. Long live the music and, may the music play on.

DIPLOMAT 27


CULTURAL DIPLOMACY

Art Education: A Sustainable Tool for Strengthening Peace in Today’s World

სახელოვნებო განათლება: მდგრადი ინსტრუმენტი მშვიდობის განსამტკიცებლად დღევანდელ მსოფლიოში

აქართველოს პარლამენტის კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარესთან და იუნესკოს მშვიდობის ელჩთან, ელისო ბოლქვაძესთან ინტერვიუში ვისაუბრეთ ქართული ტრადიციის, კულტურისა და ხელოვნების მნიშვნელოვან პოზიციაზე მსოფლიო კულტურაში. ბოლქვაძემ ისაუბრა სახელოვნებო

28 DIPLOMAT

n this interview with Elisso Bolkvadze, Chairperson of Culture Committee at the Parliament of Georgia and UNESCO Artist for Peace, Bolkvadze highlighted the significant position of Georgian tradition, culture, and arts. Arts education can be utilized as a significant means to strength-

I


CULTURAL DIPLOMACY კულტურის კომიტეტმა, შექმნის დღიდან, მუშაობა დაიწყო საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მდებარე კულტურული მემკვიდრეობის მდგომარეობის შესასწავლად. მიგვაჩნია, რომ, თემის აქტუალურობიდან გამომდინარე, სამართლებრივად უნდა მოხდეს ყველა საერთაშორისო ბერკეტის გააქტიურება, რათა შესაძლებელი იყოს მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ქართული კულტურის ძეგლების გადარჩენა. განათლების მნიშვნელობაზეც, რომელიც შეიძლება, გამოყენებულ იქნას, როგორც მნიშვნელოვანი საშუალება მშვიდობის გასაძლიერებლად, იმ შემთხვევაში, თუ შემუშავდება სათანადო სტრატეგია მის დასანერგად. ელისო ბოლქვაძე რამდენიმე ბრწყინვალე მაგალითსაც შეეხო და მისი ხელმძღვანელობით, საქართველოს პარლამენტის კულტურის კომიტეტის მიერ შექმნილი პრაქტიკული, სხვადასხვა სტრატეგია გაგვიზიარა. როგორ ფიქრობთ, რა არის ქართული კულტურის მნიშვნელობა მსოფლიო კულტურისთვის? რატომ არის ამ პატარა ქვეყნის კულტურა ასეთი მნიშვნელოვანი და როგორ უნდა მოხდეს მისი კიდევ უფრო პოპულარიზაცია? საქართველო უძველესი და უმდიდრესია მრავალათასიანი ისტორიით, ტრადიციითა და კულტურით, რომელსაც შესაბამისი წარმოჩენა

en peace if proper strategies are developed to foster it. Elisso Bolkvadze touched on several brilliant examples and she shared practical strategies being employed by the Culture Committee of the Parliament of Georgia under her leadership. What do you think is the significance of Georgian culture to world culture? Why is the culture of this small country so important and how can it be further promoted? Georgia is an ancient country that is rich with history, traditions, and culture trailing thousands of years. These history, traditions, and culture needs to be preserved and presented, both by raising the awareness of citizens within the country, as well as by promoting Georgian culture in the international arena. Georgian choreography, polyphony of Georgian folk songs, Georgian church songs, theater, cinema are known in the civilized world. Georgian Opera and Ballet School has trained many world stars and continues to do so to this day.

The Culture Committee has been working since the day of its establishment to study the state of cultural heritage in the occupied territories of Georgia. We believe that due to the urgency of the topic, all international levers should be activated legally in order to protect and preserve Georgian cultural monuments.

DIPLOMAT 29


CULTURAL DIPLOMACY სჭირდება, როგორც ქვეყნის შიგნით მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებით, ასევე - საერთაშორისო ასპარეზზე ქართული კულტურის პოპულარიზაციის გზით. ცივილიზებულ სამყაროში ცნობილია ქართული ქორეოგრაფია, ქართული ხალხური სიმღერების მრავალხმიანობა, ქართული საგალობლები, თეატრი, კინო. ქართულმა საოპერო და საბალეტო სკოლამ მსოფლიოს არაერთი ვარსკვლავი აღუზარდა და აღნიშნულს დღემდე განაგრძობს. დღეს, ქართველი ერის წინაშე, მსოფლიო გლობალიზაციის პირობებში, დგას ეპოქალური ამოცანა ქართული კულტურის სულიერ-ღირებულებითი თვითგადარჩენა, თვითგაახლება, თვითგადააზრება, თვითქმნა და თვითწარმოება. მიმაჩნია, რომ მდიდარი კულტურული ტრადიციის ქვეყნისთვის პრიორიტეტული და მნიშვნელოვანია, არსებობდეს სახელმწიფო უწყებები, რომლებიც ხელს შეუწყობენ არსებულის შენარჩუნებას, განვითარებას და გზას გაუხსნის სიახლეს. საქართველოს, მიუხედავად იმისა, რომ ის პატარა ქვეყანაა, 4-მილიონიანი მოსახლეობით, უამრავი ნიჭიერი, საერთაშორისოდ აღიარებული ხელოვანი ჰყავს, მათ შორის - თქვენც. როგორ ფიქრობთ, რა არის ამის საფუძველი?

საქართველოს კულტურის კომიტეტის შექმნის დღიდან ერთ-ერთ პრიორიტეტულ საკითხად განისაზღვრა, კულტურის დიპლომატიის მეშვეობით, ქვეყნის ცნობადობის გაზრდა და ქვეყნებს შორის დაახლოება. ქვეყნის ევროპული ინტეგრაციისა და კულტურათაშორისი დიალოგის ხელშეწყობის მიზნით, კომიტეტი მჭიდროდ თანამშრომლობს საერთაშორისო პარტნიორებთან და საქართველოში აკრედიტირებულ დიპლომატიურ კორპუსთან. ამის მიზეზია ქვეყნის მრავალფეროვანი ისტორია, მდიდარი ტრადიცია, ძლიერი ეროვნული თვითშეგნება. საქართველოს გეოგრაფიულმა მდებარეობამ ყველა კულტურულ სფეროზე იქონია გავლენა. ქვეყანაში განვითარდა აზიისა და ევროპის, ორი დიდი ცივილიზაციის ერთმანეთთან იდეალურად შერწყმული და თან, ამავდროულად, სრულიად ახალი კულტურული ფორმები. ევროპის, სპარსეთის, არაბეთის, ოსმალეთის, და შორეული აღმოსავლეთის კულტურათა გავლენით ჩამოყალიბდა ქართველთა ეთნიკური იდენტობა, რამაც, თავის მხრივ, განაპირობა მსოფლიოში ერთ-ერთი უნიკალური კულტურის ჩამოყალიბება და უამრავი ნიჭიერი ხელოვანის წარმოშობა. ზოგადად, როგორ ფიქრობთ, რა არის, კულტურის სფეროში, საქართველოს მთავარი გამოწვევა და როგორ აპირებთ, რომ უპასუხოთ მათ კულტურის მინისტრთან ერთად? საქართველოს პარლამენტის კულტურის კომიტეტმა, კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროსთან ერთად, მიზნად დაისახა ქვეყნის აქტიური კულტურული ცხოვრების უზრუნველყოფა. ამისათვის, აუცილებელია, შენარჩუნებულ და გაუმჯობესებულ იქნას კულტურული ინფრასტრუქტურა, რომელიც უნდა დაიტვირთოს მეტი აქტივობით, უზრუნველყოფილ იქნას მათში მოქალაქეთა ფართო ჩართულობა, განსაკუთრებით, სკოლის მოსწავლეებსა და ახალგაზრდებს გავუსვამდი ხაზს. სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს კერძო სექტორისა და დამოუ30 DIPLOMAT

Today, in the conditions of globalization, the Georgian nation faces the epoch-making task of spiritual-value, self-preservation, self-renewal, self-reflection, self-creation and self-production of Georgian culture. I believe that it is a priority and important for a country with rich cultural traditions to have state agencies that will help maintain the existing culture, boost its development, and engage in activities that will pave the way for innovations. Georgia, despite being a small country with a population of 4 million, has many talented internationally recognized artists, including you, what do you think is the reason for this? The reason for this is the diverse history of the country, her rich traditions, and strong national self-consciousness. Georgia’s geographical location has influenced all cultural spheres. The country developed the cultural forms of Asia and Europe – two great civilizations perfectly combined with each other. Georgia has been influenced by European, Persian, Arabic, Ottoman, and Far Eastern cultures. All of them have contributed to the formation of the ethnic identity of Georgians, which in turn led to the formation of one of the most unique cultures in the world and the emergence of many talented artists. In general, what do you think are the main challenges of Georgia in the field of culture and how are you going to respond to them together with the Minister of Culture? The Culture Committee of the Parliament of Georgia, together with the Ministry of Culture, Sports and Youth, aims to ensure an active cultural lifestyle in the country. To do this, it is necessary to maintain and improve the cultural infrastructure, which should be loaded with more activities, to ensure broad involvement of citizens, especially schoolchildren and young people.

One of the priority issues since the establishment of the Georgian Culture Committee has been to increase the country's awareness and bring the countries closer through cultural diplomacy. In order to promote the country's European integration and intercultural dialogue, the Committee works closely with international partners and the diplomatic corps accredited in Georgia. The state must ensure the creation of conditions for the development of the private sector and independent activities. In addition to state funding, it is necessary to find other sources of funding by encouraging the private sector and mobilizing international funding, both for the provision of relevant tourism infrastructure for cultural heritage sites, as well as to support the professional development of Georgian artists. Our goal is to strengthen the relationship between the national,


CULTURAL DIPLOMACY კიდებელი აქტივობის განვითარებისთვის პირობის შექმნა. სახელმწიფო დაფინანსების გარდა აუცილებელია, მოხდეს დაფინანსების სხვა წყაროების მოძიება, კერძო სექტორის წახალისება და საერთაშორისო დაფინანსების მობილიზება, როგორც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების შესაბამისი ტურისტული ინფრასტრუქტურის მოწყობის მიზნით, ასევე - ქართველ ხელოვანთა პროფესიული განვითარების მხარდაჭერის კუთხითაც. ჩვენი მიზანია, ურთიერთობის გაძლიერება ეროვნულ, რეგიონალურ, ადგილობრივ და კერძო დონეებს შორის, რომ განვავითაროთ კულტურის პოლიტიკა ჩართულობასა და თანამშრომლობაზე დაფუძნებული პროცესით. აუცილებელია კულტურული მრავალფეროვნების და კულტურული გამოხატულების მრავალსახეობის განვითარება და ხელშეწყობა. უნდა განვავითაროთ კულტურული და შემოქმედებითი ინდუსტრია. მნიშვნელოვანია კულტურის გავლენა სხვადასხვა სფეროზე, მათ შორის, კულტურა და მდგრადი განვითარება, განათლება, რეგიონალური განვითარება და ტურიზმი, ეკონომიკა და ინოვაცია, ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა კულტურაში. კულტურული და შემოქმედებითი ექსპორტი და ინტერნაციონალიზაცია, კულტურული დიპლომატია. კომიტეტი ყოველთვის გამოთქვამს მზაობას, მხარი დაუჭიროს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს პრიორიტეტული გეგმების მიღწევის პროცესში, რათა ქვეყანას გააჩნდეს კულტურის პოლიტიკის განვითარების ერთიანი ხედვა, რომელიც მიმართული იქნება არსებული გამოწვევების დაძლევასა და ქვეყანაში შემოქმედებითი პროცესის განვითარებისკენ. რადგან საქართველოს პარლამენტის კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარის რანგში თქვენთან პირველი ინტერვიუა, აუცილებლად

regional, local and private levels to develop cultural policies through an engagement and collaboration-based process. It is essential to develop and promote cultural diversity. We need to develop cultural and creative industries. The impact of culture on a variety of areas is important, including culture and sustainable development, education, regional development and tourism, economics and innovation, and the introduction of new technologies into culture. Cultural and creative export, internationalization, and cultural diplomacy. The Committee is always ready to support the Ministry of Culture, Sports and Youth in achieving the priority plans of the Ministry, so that the country has a unified vision for the development of cultural policy, which will address existing challenges and develop the creative process in the country. Since this is your first interview as the Chairman of the Culture Committee of the Parliament of Georgia, I should definitely ask you about the activities carried out by the Culture Committee. The main function of the Culture Committee of the Parliament of Georgia is to create a favorable legal environment for the development of culture via specific and general laws and regulations related to culture. The Committee on Culture is actively working on the reform of art education and is encouraging systemic changes. The Committee has identified the problems and challenges in the field of art education. An art education strategy, concept, and recommendations have been developed. We believe that ensuring high quality

DIPLOMAT 31


CULTURAL DIPLOMACY უნდა გკითხოთ იმ საქმიანობაზე, რომელსაც კულტურის კომიტეტი ახორციელებს. რეალურად, ერთი წელი ხდება, რაც ამ თანამდებობას იკავებთ, მოგვიყევით იმ მნიშვნელოვანი აქტივობის შესახებ, რომლის დაგეგმვა და განხორციელებაც უკვე მოასწარით ამ დროში. საქართველოს პარლამენტის კულტურის კომიტეტის ძირითადი ფუნქციაა კულტურის განვითარებისათვის ხელსაყრელი სამართლებრივი გარემოს შექმნა - კონკრეტული და ზოგადი კანონები და რეგულაცია კულტურასთან დაკავშირებით. კულტურის კომიტეტში აქტიური მუშაობა მიმდინარეობს სახელოვნებო განათლების რეფორმაზე, მის სისტემურ ცვლილებებზე. კომიტეტს განსაზღვრული აქვს სახელოვნებო განათლების სფეროში არსებული პრობლემები და გამოწვევები. შემუშავებულია სახელოვნებო განათლების სტრატეგია, კონცეფცია და რეკომენდაციები. მიგვაჩნია, რომ პრიორიტეტული საკითხი უნდა იყოს სახელოვნებო განათლების მაღალი ხარისხის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა. სახელოვნებო განათლების გაფართოება ხელს შეუწყობს ინტელექტუალური გაუმჯობესების ფაქტორს ახალგაზრდებში და შემოქმედებითი პოტენციალის ამაღლებას. აღნიშნული რეფორმის ამოცანაა სახელოვნებო სასწავლო დაწესებულებების განვითარება, ახალი სისტემის და მეთოდოლოგიის დანერგვა. განიხილება, საქართველოს მასშტაბით, სახელოვნებო სასწავლებლების კოლეჯებად გადაკეთება და თანამედროვე ინოვაციური პროგრამების შემუშავება და ადაპტაცია. საერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით, კულტურის კომიტეტი, უახლოეს მომავალში, მოამზადებს სახელოვნებო განათლების პოლიტიკის დოკუმენტს და წარუდგენს ფართო საზოგადოებას. კომიტეტმა განახორციელა ინიცირება საქართველოს კანონში „ზოგადი განათლების შესახებ“ ცვლილების თაობაზე, რომლის მიხედვითაც მოხდება პედაგოგის სტატუსის მინიჭება პროფესიული განათლების მქონე პირთათვის. სახელოვნებო განათლების რეფორმასთან დაკავშირებით შექმნილ სამუშაო ჯგუფში, საქართველოში არსებული დარგის სპეციალისტებთან ერთად, საგულისხმოა, რომ ჩართულები არიან საერთაშორისო ექსპერტებიც. კულტურის კომიტეტი აქტიურად მუშაობს საქართველოს კანონში „საავტორო და მომიჯნავე უფლებების შესახებ“ საკანონმდებლო ცვლილებების განსახორციელებლად. აუცილებელია, ეტაპობრივად ჩამოყალიბდეს სრულყოფილი და სამართლიანი საკანონმდებლო ჩარჩო, რომელიც იქნება ინტელექტუალური საკუთრებისა და საავტორო უფლებების დაცვის ფუნდამენტი. კულტურის კომიტეტმა, შექმნის დღიდან, მუშაობა დაიწყო საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მდებარე კულტურული მემკვიდრეობის მდგომარეობის შესასწავლად. მიგვაჩნია, რომ, თემის აქტუალურობიდან გამომდინარე, სამართლებრივად უნდა მოხდეს ყველა საერთაშორისო ბერკეტის გააქტიურება, რათა შესაძლებელი იყოს მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ქართული კულტურის ძეგლების გადარჩენა. აღსანიშნავია, რომ კულტურის კომიტეტი, თქვენი ხელმძღვანელობის ფარგლებში, აქტიურად ეწევა კულტურულ დიპლომატიას, მუდმივად ხვდებით ელჩებს, დიპლომატებს, განიხილავთ კულტურის სფეროში ორმხრივი ურთიერთობის შესაძლებლობას. მაინტერესებს, საიდან წამოვიდა ამ მიმართულების დანერგვის იდეა და ამ მხრივ თუ გაქვთ კონკრეტული ხელშესახები შედეგები? საქართველოს კულტურის კომიტეტის შექმნის დღიდან ერთ-ერთ პრიორიტეტულ საკითხად განისაზღვრა, კულტურის დიპლომატიის მეშვეობით, ქვეყნის ცნობადობის გაზრდა და ქვეყნებს შორის დაახლოება. ქვეყნის ევროპული ინტეგრაციისა და კულტურათაშორისი დიალოგის ხელშეწყობის მიზნით, კომიტეტი მჭიდროდ თანამშრომლობს საერთაშორისო პარტნიორებთან და საქართველოში აკრედიტირებულ

32 DIPLOMAT

access to art education should be a priority. Expanding art education will contribute to an intellectual improvement factor in young people and increase their creative potential. The task of the mentioned reform is to develop art educational institutions, to introduce a new system and methodologies. The transformation of art schools into colleges throughout Georgia, the development and adaptation of modern innovative programs are also being considered. In line with international practice, the Committee on Culture will prepare an art education policy document in the near future and present it to the general public. The Committee has initiated an amendment to the Law of Georgia on General Education, according to which the status of a teacher will be granted to persons with vocational education. It is noteworthy that international experts are also involved in the working group established in connection with the reform of art education in Georgia. The Culture Committee is actively working to implement legislative changes in the Law of Georgia on Copyright and Related Rights. It is necessary to gradually establish a comprehensive and fair legislative framework, which will be the foundation of intellectual property and copyright protection. The Culture Committee has been working since the day of its establishment to study the state of cultural heritage in the occupied territories of Georgia. We believe that due to the urgency of the topic, all international levers should be activated legally in order to protect and preserve Georgian cultural monuments. It is noteworthy that the Committee on Culture actively pursues cultural diplomacy under your leadership, you constantly meet with ambassadors and diplomats to discuss the possibilities of bilateral relations in the field of culture, I wonder where the idea of introducing this direction came from and if you have concrete tangible results. One of the priority issues since the establishment of the Georgian Culture Committee has been to increase the country’s awareness and bring the countries closer through cultural diplomacy. In order to promote the country’s European integration and intercultural dialogue, the Committee works closely with international


CULTURAL DIPLOMACY იუნესკოს მშვიდობის ელჩად ხელახლა არჩევა ჩემთვის დიდი პატივი და პასუხისმგებლობაა. ამ რანგის შესაბამისად, დაგეგმილი მაქვს რამდენიმე საერთაშორისო პროექტი, რომლებიც, ჩემი აზრით, კიდევ უფრო მეტად გაამყარებს სამშვიდობო პოლიტიკას ხელოვნების მეშვეობით, რაც ძალიან მნიშვნელოვანი და აუცილებელია დღევანდელი სამყაროსთვის. დიპლომატიურ კორპუსთან. კომიტეტი ხშირად მართავს შეხვედრებსა და უძღვება სამუშაო ვიზიტს სხვადასხვა ქვეყანაში, გვაქვს ურთიერთობა კულტურის სფეროში მოღვაწე კოლეგებთან და სფეროს წარმომადგენლებთან გამოცდილების გაზიარებისა თუ სამომავლო მიზნების დასახვისთვის. საერთაშორისო ორგანიზაციების ჩართულობით, კულტურის დიპლომატიის გააქტიურების კუთხით, იგეგმება კულტურული პროგრამების განხორციელება, ქართული კინოს კვირეული, თეატრალური დადგმები, წიგნების გამოფენა, სახვითი ხელოვნების გამოფენები, ქართული ფოლკლორის საღამოები, საშემსრულებლო ხელოვნება. 2022 წლის 23-30 ივლისს დაგეგმილია ბათუმის საერთაშორისო, მუსიკისა და ხელოვნების ფესტივალის ჩატარება. ფესტივალის ფარგლებში აღინიშნება შავი ზღვის ქვეყნების „კულტურული დიალოგის“ ეგიდით გალაკონცერტის გამართვა. ასევე, ფესტივალის ფარგლებში, დაგეგმილია საქართველოსთან დიპლომატიური ურთიერთობების 30 წლისთავისადმი მიძღვნილი სხვადასხვა ღონისძიება იტალიის, იაპონიის და საფრანგეთის საელჩოებთან აქტიური თანამშრომლობით. რა სიახლეებია თქვენს მუსიკალურ კარიერაში, რამდენად ახერხებთ, რომ ამისთვის დრო გამონახოთ? ახალი პროექტებისთვის მუსიკალურ კარიერაში, სამწუხაროდ, დრო ნაკლებად მრჩება, რადგან მთელი ჩემი ყურადღება და ენერგია მიმართულია საპარლამენტო საქმიანობისკენ, თუმცა, მიწვეული ვარ ესპანეთში ჟიურის წევრად. რამდენიმე მნიშვნელოვანი კონცერტების გამართვას ვფიქრობ, თუ ამის შესაძლებლობას მომცემს პანდემიისგან გამოწვეული რეგულაცია. თქვენი დაარსებული, ბათუმის საერთაშორისო მუსიკალური ფესტივალი უკვე 10 წელია, რაც იმართება. წელს როგორი გეგმები გაქვთ? წელს ივლისის თვეში იმართება ბათუმის შავი ზღვის საერთაშორისო მუსიკალური ფესტივალი და მოხარული ვარ, რომ ფესტივალს კვლავ მიენიჭა იუნესკოს პატრონაჟი. ველოდებით ბევრ საერთაშორისო მუსიკოსს და მაღალი რანგის სტუმარს. ფესტივალზე, ასევე, დიდი ყურადღება დაეთმობა საქართველოსა და სხვადასხვა ქვეყანას შორის დიპლომატიური ურთიერთობების 30 წლის აღნიშვნის თემატიკას. თქვენ იუნესკოს მშვიდობის ელჩად ხელახლა აგირჩიეს. როგორი განცდაა ამხელა საერთაშორისო ნდობის გამოცხადება და რა აქტივობებს ახორციელებთ ამ რანგში? იუნესკოს მშვიდობის ელჩად ხელახლა არჩევა ჩემთვის დიდი პატივი და პასუხისმგებლობაა. ამ რანგის შესაბამისად, დაგეგმილი მაქვს რამდენიმე საერთაშორისო პროექტი, რომლებიც, ჩემი აზრით, კიდევ უფრო მეტად გაამყარებს სამშვიდობო პოლიტიკას ხელოვნების მეშვეობით, რაც ძალიან მნიშვნელოვანი და აუცილებელია დღევანდელი სამყაროსთვის.

partners and the diplomatic corps accredited in Georgia. The committee often holds meetings and working visits to different countries, where we have relations with colleagues in the field of culture and representatives of the field to share experiences or set future goals. In order to intensify cultural diplomacy with the involvement of international organizations, we plan to implement cultural programs, Georgian Film Week, theatrical performances, book exhibitions, fine arts exhibitions, Georgian folklore evenings, and performing arts. Batumi International Music and Art Festival is planned to be held on July 23-30, 2022. Within the framework of the festival, a gala concert will be held under the auspices of the “Cultural Dialogue” of the Black Sea countries. Events dedicated to the 30th anniversary of diplomatic relations with Georgia are also planned within the framework of the

Re-election as a UNESCO Ambassador for Peace is a great honor and a huge responsibility for me. In line with this recognition, I have planned several international projects that I think will further strengthen peace policy through the arts, which is very important and necessary for today’s world. festival, with active cooperation with the embassies of Italy, Japan and France. What is new in your music career, and how much do you manage to find time for it? Unfortunately, I have little time for new projects in my music career, as all my attention and energy is focused on parliamentary activities. Although I have received invitations to be a member of the jury in Spain, I am thinking of holding some important concerts if the regulations caused by the pandemic allow me to do so. You founded the Batumi International Music Festival and it has held successfully for the past 10 years, what are your plans for this year? Batumi International Black Sea Music Festival will be held in July this year and I am glad that the festival has been given the patronage of UNESCO again. We are expecting many international musicians and high-ranking guests. The festival will also pay great attention to the 30th anniversary of diplomatic relations between Georgia and different countries. You have been re-elected as a UNESCO Ambassador for Peace. How does it feel to get that international trust again and what activities do you plan to implement in this role? Re-election as a UNESCO Ambassador for Peace is a great honor and a huge responsibility for me. In line with this recognition, I have planned several international projects that I think will further strengthen peace policy through the arts, which is very important and necessary for today’s world.

DIPLOMAT 33


CULTURAL DIPLOMACY

რა კულტურული სიახლეებით ხვდება იმერეთის რეგიონი მიმდინარე წელს

Imereti: Placing Georgia’s Cultural Heritage at the Apex აქართველო საამაყო ადგილს იკავებს იმ ქვეყნებს შორის, რომელთა კულტურული მემკვიდრეობა მსოფლიო საგანძურად იქცა. მდიდარი კულტურული თუ სახელოვნებო ტრადიციების შექმნასა და გაგრძელებაში ქვეყნის ყველა რეგიონი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. მათ შორის არის იმერეთიც, რომელიც 2022 წელს კულტურის მიმართულებით არაერთი სიახლით ხვდება. ამ და სხვა საკითხებზე DIPLOMAT-ი იმერეთის გუბერნატორს, ზვიად შალამბერიძეს ესაუბრა:

კოვიდ პანდემიამ ყველაზე მეტად კულტურის სფერო დააზარალა. როგორია ამ ხმრივ მდგომარეობა იმერეთში და როგორ მიმდინარეობს სფეროს განვითარება? როგორც ქვეყანაში, ისე იმერეთის რეგიონში, ბოლო ორი წლის განმავლობაში პანდემიის გამო შედარებით შემცირდა კულტურული ღონისძიებები. მათი ნაწილი კი კოვიდ რეგულაციების დაცვით მიმდინარეობდა, რაც არ გვაძლევდა იმის საშუალებას, რომ მსგავსი ღონისძიებები ფართო საზოგადოებისთვის შეგვეთავაზებინა. ამ ეტაპზე, ვცდილობთ სფერო ახალი პროექტებით გამოვაცოცხლოთ. უკვე დაგეგმილია რეგიონში რამდენიმე ფესტივალის აღდგენა, ასევე ვმუშაობთ ახალ იდეებზეც, რომელთა შორის არის საერთაშორისო პროექტებიც. იმედი გვაქვს, ეპიდემიური სიტუაცია მათი განხორციელების საშუალებას მოგვცემს. რა სიახლეებით ხვდება რეგიონი მიმდინარე წელს?

34 DIPLOMAT

eorgia occupies a proud spot among countries whose cultural heritage has become worldwide celebrated treasures. Every region of Georgia plays an important role in creating and propagating rich cultural or artistic traditions. One standout region in Georgia is Imereti. This year, Imereti will play host to many new projects in the field of culture. DIPLOMAT had a sit down with the Governor of Imereti, Zviad Shalamberidze about the prospects of these cultural projects and other issues:

G

The COVID pandemic’s effect on the cultural sphere is the most devastating. What is the current situation in Imereti and how is the field developing now? All across the country and in the Imereti region, cultural events have been relatively reduced in the last two years due to the pandemic in the last two years. Some of the cultural events held, but they followed strict COVID regulations, which did not allow us to offer similar events to the general public. At this point, we are trying to revitalize the field with new projects. Our plan is to restore several festivals in the region, and we are also working on new ideas, including international projects. We hope the prevalent situation will not hamper our plans to implement them. What exciting news does the region have in store this year? First of all, I would like to tell you that this year, the traditional Imereti Theater Festival which, annually unites 12 troupes from the region and offers a special spectacle to the audience will continue. In addition, we plan to restore the Kutaisi International Music Festival for Young Performers, organized by the First Music School. At the initiative of Ms. Eliso Bolkvadze, we also started working on the idea of the Imereti International Music Festival, which will be an annual large-scale event in the region. We are in the process of developing it at this stage and we hope that we will be able to implement it. In addition to art festivals, we want to revitalize the tradition of holding city days in the region and again, offer a cultural holiday to locals or guests in different cities. In addition, we want to organize weekend fairs


CULTURAL DIPLOMACY პირველ რიგში გეტყვით, რომ წელსაც ტრადიციულად გაგრძელდება იმერეთის თეატრალური ფესტივალი, რომელიც ყოველწლიურად აერთიანებს რეგიონის 12 დასს და მაყურებელს განსაკუთრებულ სანახაობას სთავაზობს. ამასთან ერთად, ვგეგმავთ აღვადგინოთ ქუთაისის ნორჩ შემსრულებელთა საერთაშიროსი მუსიკალური ფესტივალი, პირველი სამუსიკო სკოლის ორგანიზებით. პარლამენტის კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარის, ელისო ბოლქვაძის ინიციატივით, ასევე დავიწყეთ მუშაობა იმერეთის საერთაშორისო მუსიკალური ფესტივალის იდეაზე, რომელიც ყოველწლიური მასშტაბური ღონისძიება იქნება რეგიონში. ამ ეტაპზე მისი დამუშავების პროცესში ვართ და იმედი გვაქვს, შევძლებთ მის განხორციელებას. გარდა სახელოვნებო ფესტივალებისა, გვსურს აღვადგინოთ ქალაქის დღეების ჩატარების ტრადიცია რეგიონში და ადგილობრივებსა თუ სტუმრებს კვლავ შევთავაზოთ კულტურული დღესასწაული სხვადასხვა ქალაქში. ამასთან ერთად, გვინდა რეგიონში მოვაწყოთ შაბათ-კვირის ბაზრობები, რომელიც კულტურული ღონისძიებებით იქნება დატვირთული და ამასთან ერთად, სტუმრებს ადგილობრივი პროდუქტების შეძენის საშუალებას მისცემს. რა მნიშვნელობის არის კულტურის სფეროს განვითარება იმერეთისთვის და როგორია რეგიონის კულტურის პოლიტიკა? იმერეთი ყოველთვის გამოირჩეოდა თავისი კულტურული ტრადიციებით, ისევე როგორც მაყურებელი იყო განებივრებული ქუთაისის ოპერის თეატრისა თუ ისტორიული მესხიშვილის თეატრის წარმოდგენებით, რომლებიც ყოველთვის დიდ როლს თამაშობდნენ რეგიონის კულტურულ ცხოვრებაში. დიდი სურვილი გვაქვს, რომ ეს ყველაფერი კვლავ ავაღორძინოთ. კულტურის მინისტრის, თეა წულუკიანის ინიციატივით, უკვე ვიწყებთ ქუთაისის ოპერის თეატრის სრულ რეაბილიტაციას და მალე, საქართველოს ულამაზესი შენობა ექნება მისი სახით. ასევე, გეგმაში გვაქვს მესხიშვილის თეატრის რეაბილიტაციაც. ამასთან ერთად, დიდ ყურადღებას ვუთმობთ განათლების მიმართულებას. უახლოეს მომავალში დაიწყება ქუთაისის პირველი სამუსიკო სასწავლებლის ისტორიული შენობის რეაბილიტაციაც, რომელიც უკვე ასი წლის არის. ვმუშაობთ სხვა მუსიკალური სკოლების ინფრასტრუქტურის განვითარებაზეც. იმისთვის, რომ ყველა სოფელში გაჩნდეს სახელოვნებო განათლებაზე ხელმისაწვდომობა, ვარემონტებთ სოფლებში კულტურის სახლებს. განათლების მიმართულებით ერთ-ერთი სიახლეა ისიც, რომ ქუთაისის აკაკი წერეთლის უნივერსიტეტის ბაზაზე ვგეგმავთ თეატრელური ფაკულტეტის ჩამოყალიბებას, რომელიც რეგიონში სფეროს ახალ პროფესიონალებს გაზრდის. რაც ყველაზე მთავარია, ვმუშაობთ რეგიონში კულტურის განვითარების კონცეფციაზე პროექტ EU4Georgia-ს ფარგლებში. ამ პროცესში კი ადგილობრივ თვითმმართველობასთან ერთად, მრავალი ფოკუს ჯგუფია ჩართული. მათ შორის არიან უნივერსიტეტები, სტუდენტები, ტურიზმის სექტორი თუ კულტურის სფეროს წარმომადგენლები. რა პოტენციალი აქვს რეგიონს კულტურული ტურიზმის მიმართულებით? კულტურულ ღონისძიებებთან ერთად, იმერეთის რეგიონი უპირველესად ისტორიული ძეგლებით გამოირჩევა. მათ შორის განსაკუთრებულ ადგილს იკავებენ ბაგრატის ტაძარი და გელათი, რომელთა მდგომარეობის გასაანალიზებლად და რესტავრაციის დასაგეგმად ახლა ვმუშაობთ იტალიელ სპეციალისტებთან ერთად. ეს და სხვა ადგილები მუდმივად იმსახურებენ უცხოელი დამთვალიერებლების ინტერესს და თუ გავითვალისწინებთ იმასაც, რომ რეგიონში ქუთაისს აეროპორტი ევროპის და უკვე აზიის მიმართულებითაც ახორციელებს პირდაპირ ფრენებს, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იმერეთის რეგიონს კულტურული ტურიზმის განვითარების მნიშვნელოვანი პოტენციალი აქვს. სწორედ ამიტომ, ვცდილობთ, ეს სფერო ეტაპობრივად განვავითაროთ და კიდევ უფრო მეტი ტურისტი დავაინტერესოთ რეგიონის მონახულებით.

in the region, which will be loaded with cultural events and, at the same time, will enable our visitors to buy local products. What is the significance of the development of the cultural sphere for Imereti and what is the culture policy of the region? Imereti has always been distinguished for its cultural traditions. Over the years, our audiences have been pampered by performances from the Kutaisi Opera House or the historic Meskhishvili Theater, which have always played a major role in the cultural life of the region. We have a great desire to revive all of these again. At the initiative of the Minister of Culture, Tea Tsulukiani, we are already starting the full rehabilitation of the Kutaisi Opera House and soon, Georgia will have a beautiful building in its form. We also plan to rehabilitate Meskhishvili Theater. In addition, we pay great attention to the direction of education. Rehabilitation of the historical building of the first music school in Kutaisi, which is already one hundred years old, will begin in the near future. We are also working on developing the infrastructure of other music schools. In order to provide access to art education in all villages, we are renovating houses of culture in the villages. One of the innovations in the field of education is that we plan to establish a theater faculty on the basis of Kutaisi Akaki Tsereteli University, which will raise new professionals in the field. Most importantly, we are working on the concept of cultural development in the region within the project EU4Georgia. Many focus groups are involved in this process together with the local self-government. These include universities, students, and players in the tourism sector or the cultural sector. What potential(s) does Imereti region hold in the field of cultural tourism? Along with cultural events, the Imereti region is primarily distinguished for its historical monuments. A special place among them is the site where the Bagrati Temple and Gelati Cathedral are hosted. At the moment, we are now working with Italian specialists to analyze and plan for their restoration. These and other places are always places of interest to foreign visitors and, if we take into account that Kutaisi Airport operates direct flights to Europe and already to Asia, we can say that the Imereti region has significant potential for the development of cultural tourism. That is why we are trying to develop this field in stages and to make even more tourists interested in visiting the region.

DIPLOMAT 35


INTERNATIONAL RECOGNITION

„შატო მუხრანის“ ტრიუმფი მსოფლიოს „საუკეთესო ვენახების“ რეიტინგში

https://www.worldsbestvineyards.com/list/51-100

Château Mukhrani Triumphs in World’s Best Vineyards Ranking 36 DIPLOMAT


CULTURAL DIPLOMACY

ატო მუხრანს, 2021 წლის "საუკეთესო ვენახების" რეიტინგით, მსოფლიოს 58-ე საუკეთესო მეღვინეობის საპატიო ადგილი ერგო, რითაც უკან მოიტოვა მსოფლიოს ბევრი პრესტიჟული კომპანია. ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ქართული ვენახი იმ სიაში მოხვდა, რომელსაც ღვინისა და ღვინის ტურიზმის ექსპერტთა საერთაშორისო საბჭო ადგენს. ეს შეფასება „შატო მუხრანში“ სტუმრობის საერთო გამოცდილებას ეყრდნობა, რომელიც ადგილის დათვალიერებას, ღვინის დეგუსტაციას, გარემოს, კერძებს, თანამშრომლებს, ხედებს, რეპუტაციას, მისაწვდომობას და ყველა იმ კომპონენტს აერთიანებს, რომელიც მამულის მონახულებას დაუვიწყარსა და მომხიბლავს ხდის.

საუკეთესოს წარმოჩენა „მსოფლიოს საუკეთესო ვენახები“ ყოველწლიური სიაა, რომელიც მსოფლიოს საუკეთესო მეღვინეობებს წარმოაჩენს, - საუკეთესო ადგილებს, სადაც შესანიშნავი ღვინოების გასინჯვა და მეღვინეობა-მევენახეობის შესწავლა შეიძლება. „შატო მუხრანი“ საქართველოში პირველი და ერთადერთი შატოა რომელიც სიაში მოხვდა და მსოფლიოს ისეთი ცნობილი და აღიარებული ღვინის რეგიონების მეღვინეობები მოიტოვა უკან, როგორებიცაა ნაპას ველი, შამპანი, ბორდო და პიემონტი.

hâteau Mukhrani has been honored by being named as the 58th best winery destination in the world, according to the World’s Best Vineyards 2021 annual ranking, besting many prestigious establishments across the globe. This is the first time a Georgian vineyard has made the list, which is compiled by an international panel of wine and wine-tourism experts. The assessment is based on the overall experience of visiting a vineyard, including a tour, wine tasting, ambience, food, staff, view, reputation, accessibility, and all the things that make a vineyard visit delightful and rewarding.

C

HIGHLIGHTING THE BEST The World’s Best Vineyards is an annual listing that highlights the very best winery destinations in the world – the top places to taste terrific wines and learn about winemaking and grape-growing. Château Mukhrani is the first winery from Georgia to make the list, even out-ranking many famous wineries in the world’s best-loved wine regions, such as Napa Valley, Champagne, Bordeaux, and Piedmont.

DIPLOMAT 37


CULTURAL DIPLOMACY A LIST FROM EXPERTS

ექსპერტთა შედგენილი სია საკონკურსო სიის შედგენისას ითვალისწინებენ მსოფლიოს 600მდე ღვინის, მოგზაურობის და ღვინის ტურიზმის ექსპერტის ხმებს. 2021 წლის სია ხუთ კონტინენტს, 18 ქვეყანას და 17 ახალ მარანს მოიცავდა. მათ შორის იყო საფრანგეთის, იტალიის, კალიფორნიის და ახლა უკვე პირველად - საქართველოს ლეგენდარული მეღვინეობა „შატო მუხრანის“ სახით. ექსპერტთა საბჭო, რომელიც მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონს წარადგენს, სომელიეების, ღვინის ჟურნალისტების, მოგზაურობის ექსპერტების და ღვინის მოყვარულებისგან შედგება. ეს ადამიანები ხშირად მოგზაურობენ და თითოეულ მათგანს შვიდი ხმის უფლება აქვს. მონაწილეები ხმებს იმ მეღვინეობებს აძლევენ, რომელთაც სტუმრებისთვის საუკეთესო გამოცდილების მიცემა შეუძლიათ და რომლებზეც მეგობრებს თამამად გაუწევდნენ რეკომენდაციას. „შატო მუხრანი“ - წარსულის და აწმყოს დიდება „შატო მუხრანში“ ღვინის დაყენების ისტორია 1878 წლიდან იწყება, როცა პირველი მოსავალი მიიღეს. ბაგრატიონთა კეთილშობილი გვარის მემკვიდრემ, თავადმა ივანე ბაგრატიონმა ღვინის დაყენების ნატიფი ხელოვნება საფრანგეთის ბორდოსა და შამპანის რეგიონებში შეისწავლა. საფრანგეთიდან დაბრუნების შემდეგ მან გადაწყვიტა, შატოს კონცეფცია საქართველოში დაენერგა. თავადმა ღვინის დაყენების თანამედროვე მეთოდები შემოიტანა და მუხრანის საგვარეულო მამულში საუცხოო ქართული ღვინოების წარმოება დაიწყო. მალე მუხრანის მამული ქართული და უცხოური ელიტის ბრწყინვალე წარმომადგენელთა თავშეყრის ადგილად იქცა. დღეს „შატო მუხრანი“ თავისი მე-19 საუკუნის სასახლით, რესტორნით, მშვენიერი ბაღებით და მდიდრული ვენახებით საქართველოს ისტორიას თანამედროვე ღვინის ტურიზმთან და სტუმართმოყვარეობასთან აერთიანებს. შატო თბილისთან ახლოს, ქართლის რეგიონში მდებარეობს. მისი ვენახები 102 ჰექტარ ფართობზეა გაშენებული, სადაც ყურძნის ქართული და საერთაშორისო ჯიშები იზრდება და მათ ორგანული მევენახეობის წესებით უვლიან. აქ წარმოებული ღვინოები სრულყოფილად ასახავს ქართლის ტერუარის ინდივიდუალობას და ხასიათს. ამის შედეგია ის, რომ „შატო მუხრანის“ ღვინოებმა მსოფლიოს საერთაშორისო კონკურსებზე 200-ზე მეტი ჯილდო მიიღეს.

38 DIPLOMAT

The list is created based on nominations from nearly 600 wine, travel, and wine- tourism experts from across the globe. The 2021 list covered five continents and 18 countries, with 17 new names, including legendary wineries in France, Italy, California, and now for the first time, Georgia, represented by Château Mukhrani. The panel, representing different regions of the world, is made up of sommeliers, wine journalists, travel experts and lovers of wine who travel frequently, each of whom have seven votes. Participants are asked to use their votes to nominate the wineries they deem to offer the best experience for visitors, and that they would recommend to friends. Château Mukhrani – Past and present glory The history of winemaking at Château Mukhrani started in 1878 with its first vintage. It was Prince Ivane Bagration, a descendant of the noble Bagrationi family, who, after returning from France where he learned the fine art of winemaking in the Bordeaux and Champagne regions, decided to introduce the concept of a château in Georgia. He implemented contemporary winemaking methods and started producing wonderful Georgian wines on the ancestral Mukhrani estate, which became a gathering place for a glittering crowd of Georgian and foreign elites. Today, Château Mukhrani, with its 19-century palace, restaurant, beautiful gardens, and lush vineyards, unites Georgian history with contemporary wine tourism and hospitality. The château, located in the Kartli region near Tbilisi, cultivates 102 hectares of Georgian and international grape varieties and practices organic viticulture. The wines created by natural fermentation perfectly express the individuality and authentic character of the Kartli terroir, which has resulted in Château Mukhrani wines winning more than 200 awards in international competitions worldwide.


UKRAINIAN VOICES

უკრაინის ხმა: ნაპერწკლის ძიება ომის პერიოდში

Voice of Ukraine: Finding a Bright Spark in the Middle of War ას შემდეგ, რაც რუსეთმა 2022 წლის 24 თებერვალს უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრა დაიწყო, იგი, როგორც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპაში ყველაზე მასშტაბური სამხედრო თავდასხმა, საერთაშორისო მედიის ყურადღების ცენტრშია. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს უამრავი პოლიტიკური არგუმენტი, აზრთა სხვადასხვაობა და შექმნილი სიტუაციის გამო რუსეთზე სანქციების დაწესების მოთხოვნები, ის, ვინც ყველაზე ცუდი პირობების წინაშეა, უბრალო უკრაინელი მოსახლეობაა, რომელიც უიმედოდ ეძებს შვებას. 35 წლის მთარგმნელისა და საერთაშორისო ტრენერისთვის, ოლექსანდრა ბაკუნისთვის, რომელიც უკრაინის ჩრდილო-აღმოსავლეთში, ხარკოვში ცხოვრობს, ბოლო რამდენიმე დღე მეტად რთული იყო. ოლექსანდრას უსაფრთხოებას საფრთხე დაემუქრა რუსული არმიის შემოჭრის გამო, მაგრამ მას ასევე მოუწია დედის დაცვა, რომელიც ამ არეულობის ფონზე, ჟანგბადის აპარატზეა დამოკიდებული.

წასვლა თუ დარჩენა? ეს შეკითხვა ფიგურირებდა ოლექსანდრასა და მილიონობით უკრაინელის გონებაში. ჟურნალი „დიპლომატი“ დაუკავშირდა ოლექსანდრა ბაკუნს, რათა პირველი წყაროსგან გაეგო ინფორმაცია და ის, თუ როგორ უმკლავდებოდნენ მას ოლექსანდრა და სხვები. „ბევრს არ სურს გაქცევა და ბევრი, ვინც გაიქცა და დატოვა ხარკოვი, განსაკუთრებით მოხუცები, ნანობს. ისინი ავტობუსში არიან, გადიან საკუთარი ბინიდან და, იცით, უბრალოდ სხედან, გადაჯვარედინებული ხელებით, დარწმუნებულები, რომ შეცდომას უშვებენ. მაგრამ მე ხუთი დღეა, ვცდილობ, დედაჩემი წასვლაზე დავითანხმო. ის მიჩვეულია ხარკოვში არც თუ ისე კომფორტულ ცხოვრებას. ადგილზე რომ მივედი, დედას დავურეკე და მკითხა - სად იცხოვრებ? წარმოიდგინეთ, რომ გაურკვევლობის გამო უნდა დატოვოთ თქვენი სახლი, თქვენი სოციუმი, თქვენი საერთო გამოცდილება და თქვენი საარსებო წყარო. ეს იყო რთული არჩევანი, რომლის გაკეთებაც ბევრ უკრაინელს მოუწია, რადგან კონკრეტულმა ომმა დაწყების დღიდან დაახლოებით 1,5 მილიონი ადამიანი გადაასახლა.

ince Russia began a full-scale invasion of Ukraine on 24 February, 2022, the global media space has been in a frenzy over the invasion which is regarded as the largest conventional military attack in Europe since World War II. While there are a lot of political arguments, controversies, and call for sanctions on Russia over the situation, the people who are subjected to the worse imaginable conditions are the common Ukrainian people who are badly seeking some respite. For 35-year old translator and international trainer, Oleksandra Bakun, who resides in Kharkiv, a Northeastern city of Ukraine, the past few days have been excruciatingly difficult to cope. Oleksandra’s safety has been heavily threatened due to the invasion by the Russian army, but she also has had to deal with keeping her mother who is dependent on an Oxygen machine safe amidst the turmoil.

S

TO LEAVE OR TO STAY BACK?

This was the raging question on the mind of Oleksandra and millions of Ukrainians since the invasion began. Diplomat Magazine got in touch with Oleksandra Bakun to get first hand understanding of the situation and how she and others have been coping. “A lot of people don’t want to flee and a lot of people who did flee and leave Kharkiv, especially the elderly people they are regretting, they are in the bus going out of their apartment and, you know, they’re sitting like arms crossed and being very sure that they are making a mistake. But, you know, I have been trying to convince my mom for five days to leave. She is very used to not extremely comfy, but that’s been her life in Kharkiv. When I reached the place, I called mom and she asked where will you live?” Imagine having to leave your home, your community, your shared experiences, and your livelihood behind for uncertainty. This has been the difficult choice that many Ukrainians have

DIPLOMAT 39


CULTURAL DIPLOMACY

„მე და კიდევ რამდენიმე ოჯახი ბავშვებით, მოხუცებით, კატებით ვცხოვრობთ ქალაქში ცენტრალური უკრაინის დევნილთა, უფრო სწორად, იძულებით გადაადგილებულ პირთა თავშესაფარში. და არის შანსი, რომ თუ ჩვენ მივიღებთ 50 მსურველს, ავიღებთ პოლონეთში მოხვედრის საშვს. ასე რომ, მე დავრეგისტრირდი და იგივე გააკეთა ყველა ადამიანმა, ვინც ჩემთან ერთად მოვიდა მიკროავტობუსებში.” ოლექსანდრასთვის წასვლის გადაწყვეტილება მარტივი არ იყო. მძიმე არტილერიის წნეხის ქვეშ ყველაფრის მიტოვება უკრაინელების უმეტესობისთვის გონივრულ გადაწყვეტილებად ჩანდა, მაგრამ ასაკოვანი დედის დატოვება, რომელიც ჟანგბადზე იყო დამოკიდებული, 35 წლის მთარგმნელისთვის არ ყოფილა მარტივი არჩევანი. „დედა ხარკოვში რჩება, არა მხოლოდ ჟანგბადზე დამოკიდებულების გამო, რეალურად არის შანსი, რომ ჟანგბადზე აღარ იყოს დამოკიდებული. მაგრამ სამწუხაროდ, ამის გადამოწმების საშუალება არ არსებობს, რადგან მისი პულსოქსიმეტრი გაუმართავია და ის აჩვენებს რაღაც სიურეალისტურ ციფრებს. მან ზუსტად არ იცის, რა მდგომარეობაშია, ასევე გული სტკივა და ვერ ხვდება, რა მიზეზით, ჟანგბადის გამო თუ იმიტომ, რომ დიაბეტი აქვს. რა თქმა უნდა, ქალაქში, რომელიც იბომბება ან ალყაშემორტყმულია, ინსულინს ვერ იყიდი. მან ასევე ვერ იპოვა საკუთარი პასპორტი. მე მივუტანე საკმარისი საკვები და რამდენიმე მოხალისე ამარაგებს საკვებით იმ ადამიანებს, რომლებიც ხარკოვში რჩებიან. ამ რთულ ვითარებაში ოლექსანდრა ბაკუნის გადაწყვეტილება დასაფასებელია, რადგან გარდა იმისა, რომ ის ზრუნავს საკუთარი და ხანდაზმული დედის უსაფრთხოებაზე, ის თანაბრად ზრუნავს მის საყვარელ ადამიანებზე. მარტივი წარმოსადგენია, რომ სხვა უკრაინელებიც აღმოჩნდებოდნენ ასეთ რთულ სიტუაციებში. „ამჟამად ძლიერ ვნერვიულობ დეიდაჩემსა და მის ქმარზე, რომლებიც მარიუპოლში იმყოფებიან, სადაც ჰუმანიტარული კატასტროფა ხდება. ოთხი დღე არ გვქონია მასთან კონტაქტი, ისევე, როგორც მარიუპოლში მყოფ არცერთ ადამიანთან. ელექტროენერგია არ აქვთ. საჭმელი არ აქვთ. არ აქვთ გათბობა, არ აქვთ ინტერნეტი და არც მობილური კავშირი. ასე რომ, მე ნამდვილად ვღელავ მათზე. მარიუპოლისა და რამდენიმე პატარა სოფლისთვის იყო მოწყობილი ჰუმანიტარული

40 DIPLOMAT

had to make, as this war has displaced an estimated 1.5 Million people since it started. “I and several other families with children, elderly people, cats are staying in the city in Central Ukraine in a refugee or rather internally displaced people shelter. And there is a chance that if we get 50 people who would like to, we will get a pass to Poland. So I did sign up in the form and all of the people that came with me in the minibuses also did sign up the form.” Oleksandra’s decision to leave was not an easy one. Leaving everything behind seemed reasonable for most Ukrainians under the weight of heavy artillery, but having an aged mother who was dependent on Oxygen to survive didn’t leave the 35-year old translator with an easy choice. “Mom stays in Kharkiv, because not only because of her oxygen dependency, actually there is a chance that she is not dependent on oxygen anymore. But unfortunately, there is no way to check it because her pulse oximeter is faulty and it shows some surreal numbers. She doesn’t know for sure what her situation is, also her heart aches, and she doesn’t understand what it is, whether it is because of oxygen, because she is diabetic and of course you cannot buy it or get insulin in a city that is bombed and blockaded. She also didn’t find her passport. I did bring her enough food and a number of volunteers bring food and supplies to people who are staying back in Kharkiv.” In this difficult situation, Oleksandra Bakun’s disposition is laudable because apart from worrying about her safety and the safety of her aged mother, she is equally worried about her loved ones, and one can only imagine that other Ukrainians have found themselves in such difficult situations. “Currently, I am very much worried for my aunt and her husband who are in Mariupol that is in a humanitarian catastrophe. We didn’t have contact with her for four days, just as there was no contact with any person in Mariupol. They don’t have electricity. They don’t have food. They don’t have heating and no internet


UKRAINIAN VOICES დერეფანი, მაგრამ რასაც არ მოველოდი, თუმცა ვიცოდი, რომ ასეც იქნებოდა, რუსულმა მხარემ დუმილს არ სცა პატივი და ჰუმანიტარული კოლონა დაშალა. ჩვენ არ ვიცოდით, დეიდამ გაიგო თუ არა ამის შესახებ. სავარაუდოდ, დეიდა მარიუპოლიდან არ გაქცეულა“. „ჯერჯერობით ჩვენი ადმინისტრაცია თავს იკავებს, მაგრამ რუსებს არასოდეს შეუწყვეტიათ ხარკოვის დაბომბვა. გუშინ სპორტკლუბი დაბომბეს, რატომ? - ეს არ არის სამხედრო ობიექტი“ - როდესაც რუსეთის არმიასა და უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს შორის საომარი მოქმედებების ვითარებაზე ვკითხეთ, შეძრწუნებულმა ოლექსანდრამ ეს გვიპასუხა. როგორია თავშესაფარი, სადაც ამჟამად იმყოფებით? შეგიძლიათ გვითხრათ, რა პირობებში ხართ თქვენ და სხვები? „გუშინ უკრაინის ცენტრში დევნილთა ამ თავშესაფარში მოვედით. ჩვენ ვართ ქალაქში, რომელიც არ დაუბომბავთ. ვიმედოვნებთ, რომ ის არასოდეს დაიბომბება, მაგრამ ზუსტად ვერასოდეს გვეცოდინება. სამწუხაროდ, აეროპორტი არ აქვთ. ალბათ ამიტომაც არ იბომბებიან. არ ვიცი. ორ ადამიანს ვესაუბრე, ალბათ დედა-შვილს. ისინი ცხოვრობდნენ თავიანთ სახლში, ხარკოვის ცენტრში - ისტორიულ ცენტრში. მოგეხსენებათ, ჩვენ რუს ოკუპანტებს „ორკებს“ ვეძახით. ჩვენ მათ რვა წელია ვეძახით "ორკებს", ამიტომ "ორკებმა" დაბომბეს კონსტიტუციის მოედანი მანამდე, წინა დღით დაბომბეს დამოუკიდებლობის მოედანი, რადგან აშკარად სძულთ უკრაინის დამოუკიდებლობა, უკრაინის კონსტიტუცია და ეს ლამაზი მოედანი დაბომბეს. მათი სახლი იქვე ახლოს იყო და მთლიანად განადგურდა, არამარტო მათი ბინა, არამედ სახლის უმეტესი ნაწილი. იმ მომენტში ორივე ბინაში იმყოფებოდა და დედას აფეთქებიდან წამოსული ჰაერი დაეჯახა, რის გამოც იგი ავტობუსის გაჩერების ქვეშ გადავარდა. სამწუხაროდ, სამზარეულოში და სააბაზანოში მინა ყველგან დაიმსხვრა და ამის შემდეგ აფეთქებები უბრალოდ წვავდა ყველაფერს. დედამ ერთი დღე სასწრაფო დახმარების პუნქტში გაატარა, რადგან სახე მინის ნამსხვრევებით ჰქონდა დაფარული. ერთი დღის შემდეგ კი მამაკაცი ნათესავი მოვიდა და ჩამონგრეული კედლებიდან საზაფხულო ჩემოდნები ამოთხარა, ახლა მხოლოდ ეს გააჩნიათ. მხოლოდ ორი საზაფხულო ჩემოდანი. ეს არ არის ჩემი ამბავი, ეს არის ისტორია ერთ-ერთისა იმ ათეულობით იძულებით გადაადგილებულის, რომლებიც აქ თავშესაფარში რჩებიან“. ოლექსანდრასთან ერთად თავშესაფარში მყოფი ადამიანების უმეტესობამ თანაგრძნობა და ომის მიმართ უარყოფითი დამოკიდებულება გამოხატა. ჩვენ ვესაუბრეთ ალექსანდრას, ეთნიკურად სომეხ ახალგაზრდა ქალს ხარკოვიდან, რომელმაც ასევე გაგვიზიარა არსებული სიტუაციის შესახებ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია. „მე ხარკოვიდან ვარ, თუმცა ახლა ამ ადგილას ვარ და თავს კარგად ვგრძნობ ჩემს მეგობრებთან ერთად, მაგრამ მე დავტოვე ჩემი სახლი ხარკოვში. ხარკოვი და კიევი ახლა უკრაინის ყველაზე საშიში რეგიონებია. მეგობრები დავტოვე და მათ სახლებში დიდი საფრთხე ემუქრებათ. სულ ბომბავდნენ და ამის გამო გულგატეხილი ვარ, მაგრამ იმედი მაქვს, მალე ყველაფერი დამთავრდება. ახლა მე მივდივარ პოლონეთში, რადგან ეს ომი სრული კატასტროფაა და არ მესმის, როგორ შეიძლება მოხდეს ეს ჩვენს მიწაზე, რადგან ჩვენი მიწა ჭკვიანი, კარგი ხალხის ქვეყანაა, რუსები კი ჩვენთან და ჩვენს კულტურით მდიდარ ქალაქებში იარაღით მოვიდნენ. ძალიან ცუდი სიტუაციაა და არ ვიცი, როგორ განვითარდება მოვლენები“. ომი ცუდია და მით უმეტეს, ომის შედეგებისგან ნორმალურ მდგომარეობამდე დაბრუნება მარტივი არ არის, მაგრამ ამასობაში ოლექსანდრა ბაკუნის მსგავსი ადამიანების მტკიცე გადაწყვეტილება იყო ნათელი წერტილი ასეთ ბნელ სიტუაციაში. რთული მდგომარეობის მიუხედავად, ოლექსანდრა ბაკუნი დღეში რამდენჯერმე ახერხებს განახლებების გამოქვეყნებას სოციალურ ქსელებში. ის აზიარებს ინფორმაციას საკუთარ თავზე ან უკრაინაში არსებულ ვითარებაზე. მისი სოციალური მედიის საშუალებით ოლექსანდრა მუდმივ კავშირშია მთელი მსოფლიოს ჟურნალისტებთან. ჩვენ ვკითხეთ - რა ამოძრავებს მას ამ რთულ დროს?

or mobile connection. So I’m really worried for them. There was a humanitarian corridor organized for people from Mariupol and several smaller villages, but just as I hoped not, but I knew most probably will be so, the Russian side did not respect the silence and the humanitarian convoy was dispelled and we didn’t know whether aunt knew about it or not. Most probably aunt didn’t flee Mariupol.” “So far, our administration is holding up, but Russians have never stopped shelling Kharkiv. Yesterday, they shelled the sports club, why? It’s not a military object.” A shaken Oleksandra answered when asked about the situation of the hostilities between the Russian army and the Ukrainian armed forces. How is this shelter where you are currently holding up? Can you tell us about the conditions you and others are being subjected to? “Yesterday when we arrived to this shelter for internally displaced people in the centre of Ukraine. We are in a city or town that has not been bombed. Let’s hope it will never get bombed, but you never know. Unfortunately, they don’t have an airport. Probably that’s why they’re not being bombed. I don’t know. There were two people like the mother and daughter who I spoke to earlier. They used to live in their house in the very centre of Kharkiv – a historical Center. You know, we call Russian occupiers “Orks”. We have been calling them the “Orks” for eight years, so the “Orks” have bombed the Constitution Square before that, the day before, they bombed the Independence Square because apparently they hate Ukrainian independence and Ukrainian constitution, and that beautiful square has been bombed. Their house was near there, and it was like completely destroyed, not only their flat, but like most of the house. And at that moment, both of them were in the apartment and the mother got hit by the air reaction to the explosion so, she got thrown under the busstop. Unfortunately, they had glass shattered everywhere in the kitchen and in the bathroom and afterward, the explosions just burned. The mother spent one day in the emergency care as her face was covered in glass shards. And then a male relative came one day after that and dug out summer suitcases from under the collapsed walls and that’s all they have now. Just two summer suitcases. That’s not my story, that’s a story of one of the dozens of internally displaced people who are staying here in the shelter.” Most of the people holding up in the shelter with Oleksandra expressed their sentiments and reservations about the war. We spoke to Alexandra, young woman from Kharkiv, ethnically Armenian, who also shared appreciable insights into the situation with us. “I’m from Kharkiv, but I am in this place now, and I’m OK with my friends, but I left my home in Kharkiv. Kharkiv and Kiyv regions are now the most dangerous regions in Ukraine. I left my friends behind, and they are in very big danger in their homes. They have been bombed all the time and while thinking about this, I am broken to pieces but I hope that soon it will be all over. Now I am going to Poland because this war is a total disaster, and I don’t understand how it could be happening on our land because our land is a land of clever, nice people and the Russians came to us with their weapons in our cultural cities. It’s a very bad situation and I don’t understand how things could turn out.” War is bad, and even more so, recovering from the effects of war is not easy, but in the meantime, the strong resolve of people like Oleksandra Bakun has been a bright spot in a gloomy situation. Despite the difficult situation, Oleksandra Bakun manages to post updates on social media several times a

DIPLOMAT 41


UKRAINIAN VOICES ”სინამდვილეში ჩემთვის ეს არ არის რთული. არ ვიცი, შეიძლება იმიტომ, რომ ექსტროვერტი ვარ და ბუნებრივია, ჩემთვის მარტივია რაიმეს გაზიარება, მაშინაც კი, როდესაც ზოგიერთი ადამიანი ფიქრობს, რომ მე ზედმეტად ვაზიარებ რაღაცებს. ასე რომ, ვფიქრობ, ეს ჩემთვის სტრესის დაძლევის მექანიზმის ტიპია, რომელსაც არსებული სიტუაცია განაპირობებს. როდესაც ადამიანების მდგომარეობის აღწერას ცდილობ, ხშირად ისე ჩანს, თითქოს ეს სინამდვილეში არ ხდება, მაგრამ ჩემს შემთხვევაში, გარდა იმისა, რომ ჩემს თავზე გამოვცადე ეს მდგომარეობა, ასევე გამომაქვს ის ჩემი მეხსიერებიდან, სისტემიდან.“ ყოველდღიური განახლებების გასაზიარებლად ოლექსანდრა შთაგონებას თავისი პროფესიული საქმიანობიდან იღებს. ის ტრენერი და ფასილიტატორია, რომელსაც რამდენიმე წარმატებული პროექტი დაემატა ბოლო ცხრა წლის განმავლობაში. ამჟამად ყოველდღიური განახლებების გაზიარება, როგორც ჩანს, არის მიღებული გამოცდილება COVID-19-ის პანდემიის დროს, რაც კიდევ ერთი რთული გამოცდილება იყო. „კოვიდპანდემიის დროს ორი წლის განმავლობაში მე ვუძღვებოდი საერთაშორისო პოეზიის ვირტუალურ შეხვედრებს, სადაც ადამიანები

თუ ბომბები არ ეცემა შენს ქალაქს, გავიწყდება, რომ იქ ომია. და თუ არ გესმის აფეთქებების ხმა, გავიწყდება, რომ სადღაც, შენგან რამდენიმე კილომეტრში ომია. თავიანთ ისტორიებს პოეზიით და მხოლოდ საუბრით უზიარებდნენ ერთმანეთს. ეს იყო უსაფრთხო ადგილი, რადგან მე ვარ ტრენერი და ფასილიტატორი და ვაწყობ უსაფრთხო ადგილებს მონაწილეებისთვის, მაგრამ არა - დევნილებისთვის.” პანდემიის დროს ოლექსანდრა ბაკუნის ნამუშევრებმა მთელი ევროპა მოიცვა და ადამიანებზე გავლენა მას დაეხმარა, გაეცნობიერებინა, რომ მიმდინარე მოვლენებზე ფაქტობრივი ინფორმაციის გაზიარება ერთ-ერთი საუკეთესო მიდგომაა, რომ ადამიანებს რთულ საომარ ვითარებასთან გამკლავებაში დაეხმაროს. უკრაინის კონფლიქტს რუსეთთან აქვს ისტორიული და პოლიტიკური ელფერი, რაც რამდენიმე საუკუნეს მოიცავს. როგორც ჩანს, შეჭრის საფრთხე მუდმივად არსებობდა, ეს იყო მხოლოდ დროის საკითხი და არა, მოხდება თუ არა. ხოლო ადამიანები, რომლებიც უშუალოდ იმყოფებიან რაკეტების, ბომბებისა და ძლიერი სროლის საფრთხის წინაშე, როგორიცაა ოლექსანდრა, თვლიან, რომ ომის შესახებ პოსტების გაზიარებისას მნიშვნელოვანია, ვაცნობოთ ხალხს, რომ ომი არ არის მხოლოდ „11-დღიანი კონფლიქტი". „ჩვენ მხოლოდ რვა წელი არ გვქონია კონფლიქტი. ჩვენ რუსეთთან 370 წელია, კონფლიქტი გვაქვს. მსოფლიო ამას ივიწყებს ან უბრალოდ არ ესმის, რადგან ამბობენ, რომ უკრაინა რუსეთის ნაწილი იყო და დასახლებამ მიიღო დამოუკიდებლობა, მაგრამ ეს სიმართლე არ არის.

42 DIPLOMAT

day. From her updates, she shares information about herself or the situation in Ukraine. Via her social media, Oleksandra has been in constant touch with journalists from all over the world. We asked what drives her in these hard times? “For me, actually, it is not hard. I don’t know, maybe because I’m an extrovert and it is naturally easy for me to share anything. Even when, for some people, they feel like I am over sharing things. So I guess that’s for me, a type of coping mechanism given the situation. Because when you’re trying to describe the situation to people, it seems like, it’s not really happening, but for me, I’m not just living inside of the situation, I’m getting the situation out of my system.” Oleksandra draws inspiration for sharing daily updates from her professional activities. Oleksandra is a trainer and facilitator with several successful projects added to her feathers over the past nine years. Right now, sharing daily updates seems to be a buildup from the experiences she has gathered from working during the COVID-19 pandemic which was another difficult experience. “For two years during the COVID pandemic, I have been moderating the international virtual poetry meetings where people were sharing their stories through poetry and just by speaking. And it was a safe place because I’m a trainer and facilitator and I’m organizing safe places for participants, but not for refugees though.” While the impact of Oleksandra Bakun’s work reached far across Europe during the pandemic and the effects on people made her understand that sharing factual information about events as they happen, was the best approach to help people understand and deal with the difficult war situation. Ukraine’s conflict with Russia has several historical and political undertones that has spanned several centuries. The invasion seemed to be a matter of when it will happen, rather than if it will happen and people who are directly facing the threats of missiles, bombs, and heavy gunfire like Oleksandra believes that it is important while sharing situation updates about the war to let people know that this war is not just an “11 days old conflict.” “We have not had a conflict for eight years either. We have had a conflict with Russia for three hundred and fifty years. The world starts to forget that or just do not understand that, because for them, they say that Ukraine was part of Russia and then you get an independence out of a settlement, but that’s not the truth. And for me, it was like all my life I have been sharing both inside and outside of Ukraine that Russia is not our friend.” Several generations of Ukrainians have been subjected to different degrees of threats from the Soviet Union at different times. It is difficult to be subjected to external tensions from a neighboring country for just being “Ukrainian patriots or just by being Ukrainians.” Oleksandra recalls her family’s grim story. “We have had a lot


UKRAINIAN VOICES მე მთელი ცხოვრება ვაზიარებდი როგორც უკრაინის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ, რომ რუსეთი ჩვენი მეგობარი არ არის.“ უკრაინელების რამდენიმე თაობა სხვადასხვა დროს იმყოფებოდა საბჭოთა კავშირის სხვადასხვა დონის საფრთხის წინაშე. რთულია მეზობელი ქვეყნიდან წამოსული დაძაბულობის ქვეშ ყოფნა მხოლოდ „უკრაინელი პატრიოტების ან უბრალოდ უკრაინელობის“ გამო. ოლექსანდრა იხსენებს თავისი ოჯახის მძიმე ისტორიას - „ბევრი ადამიანი გვყავდა რეპრესირებული და ჩემი ოჯახის დიდი ნაწილი დაიღუპა ხელოვნური შიმშილით 1932-1933 წლებში. ასე რომ, როდესაც რუსეთი რვა წლის წინ თავს დაესხა ყირიმს, არ გამკვირვებია. ბევრს გაუკვირდა. ბევრს ჯერ კიდევ არ სჯერა; ბევრი ადამიანი ძალიან შეშინებული იყო, როდესაც რუსეთმა ხარკოვის დაბომბვა დაიწყო, რადგან ხარკოვი სულაც არ არის პროუკრაინული ქალაქი. ჩვენი ყოფილი ხელისუფლებაც კი ცდილობდა, შეექმნა ხარკოვი, როგორც დამოუკიდებელი რესპუბლიკა რუსეთის კონტროლის ქვეშ, ე.წ დონეცკისა და ლუგანსკის რესპუბლიკების მსგავსი. ხარკოველი ხალხის მტკიცე გადაწყვეტილების შედეგია, რომ ხარკოვის დამოუკიდებელი რესპუბლიკის იდეა რეალობად არ იქცა. „ხარკოველებმა აჩვენეს რუსეთს, რომ არ სურთ, გახდნენ ხარკოვის სახალხო რესპუბლიკის ნაწილი. ამიტომ ახლა ყირიმიდან ხერსონში შეჰყავთ ხალხი, შემდეგ კი უკრაინის სამხრეთ ქალაქებში, რათა მოაწყონ შეხვედრები ხარკოვის სახალხო რესპუბლიკის თემაზე. მაგრამ დღესდღეობით ჩვენს ხალხს სამხრეთში კარგად ესმის, რა არის სიმართლე და რა - არა. აშშ-იდან და დიდი ბრიტანეთიდან უკრაინელების მიმართ სოლიდარობის ძლიერი გამოვლინებები იყო, მაგრამ არ იყო თვალსაჩინო ქმედებები, რომლებიც მიზნად ისახავს ოლექსანდრას მსგავსი დევნილი უკრაინელების დახმარებას და სიტუაციის შემსუბუქებას. დასავლური სამყაროსთვის სანქციებს შეიძლება დიდი მნიშვნელობა ჰქონდეს, თუმცა ახლა უკრაინელებს ძალიან სჭირდებათ დახმარება. „თუ ბომბები არ ეცემა შენს ქალაქს, შენ დაივიწყებ, რომ ომია. და თუ არ გესმის აფეთქებების ხმა, დაივიწყებ, რომ სადღაც, შენგან რამდენიმე კილომეტრში, ომია.“ რა თქმა უნდა, ჩვენ არ შეგვიძლია უარვყოთ, რომ არის საკითხები, რომლებმაც კულმინაციას მიაღწია ამ ომში, რადგან ის არ დაწყებულა რუსეთის თავდასხმებით ხარკოვზე ან კიევზე, ივანო-ფრანკოვსკზე ან უკრაინის სხვა ქალაქებზე, რომლებსაც ჰქონდათ აეროპორტები. „ომი დაიწყო ე.წ მშვიდობიანი რეფერენდუმით, ყირიმის რუსეთთან შეერთების მიზნით. ჩემი ნათესავები, ჩემი ნახევარი ოჯახი, იმყოფებიან დონეცკისა და ლუგანსკის ე.წ. სახალხო რესპუბლიკებში“. უკრაინაზე თავდასხმის მიზნით, კრემლის ხელისუფლება ამ სეპარატისტული რესპუბლიკების ქმედებებს ეყრდნობა. რუსეთის შეიარაღებული ძალების შეჭრის გარდა, პუტინს ასევე აქვს აქტიური პროპაგანდის გამავრცელებელი მანქანა, რომელიც უკრაინის იმ ნაწილებში, რომელსაც თავს დაესხნენ, მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით ცრუ ნარატივებს ავრცელებს. „პროპაგანდაა იმის შესახებ, რომ უკრაინა თავს დაესხმება დონეცკისა და ლუგანსკის რეგიონებს. ამიტომ მათ ჯერ შეტევა სჭირდებათ. ეს თითქმის იგივეა, რაც სტალინს სურდა. მას ჯერ გერმანიაზე თავდასხმა უნდოდა. მეორე მსოფლიო ომის დაწყებიდან ისინი მოკავშირეები დაახლოებით სამი-ოთხი წლის განმავლობაში იყვნენ, მეორე მსოფლიო ომი ასევე არ დაწყებულა ბრესტზე და კიევზე თავდასხმებით, ისინი დაიწყეს პოლონეთზე თავდასხმით...“ ოლექსანდრა ისტორიას იშველიებს. ”და რუსეთს ჰქონდა ნარატივი მეორე მსოფლიო ომის შესახებ, მათი აზრით, ის შეიძლება გაიმეორონ და ახლაც ამას აკეთებენ უკრაინაში, განსხვავებით უკრაინული ნარატივისა - „აღარასოდეს“!.” ყოველი დღის გასვლასთან ერთად ომის დამანგრეველი შედეგები ფართოვდება, რუსული სამხედრო ძალები იკავებენ მეტ ტერიტორიას და ტოვებენ მასობრივ განადგურებას. მილიონობით უკრაინელის, მათ შორის ოლექსანდრა ბაკუნის, სიმტკიცე ურყევია, "აღარასოდეს!!!".

of people repressed, and a lot of my family has died from artificial famine in 1932, 1933. So when Russia attacked Crimea eight years ago, I was not surprised. A lot of people were surprised. A lot of people still don’t believe; a lot of people were absolutely horrified when Russia started bombing Kharkiv, because Kharkiv is not necessarily a pro-Ukrainian city. Even our ex-authority was trying to create Kharkiv as an independent republic under Russian control, similar to the so called Donetsk and Lugansk republics.” The strong resolve of the people of Kharkiv has not brought

If the bombs are not falling on your city, you tend to forget that there is a war. And if you don’t hear explosions and shells, you tend to forget that there is a war somewhere you know several kilometers away from you. this independent Kharkiv republic to fruition. “The people of Kharkiv have shown Russia that they don’t want them to become a part of Kharkiv People’s Republic. That’s why they are bringing in people from Crimea to Kherson to south cities of Ukraine now to organize meetings for the Kharkiv People’s Republic. But you know, our people in the South are good with understanding what is true and what is not, nowadays.” From the US to the UK, there have been strong showings of solidarity with Ukrainians but no visible actions intended to help displaced Ukrainians like Oleksandra to mitigate the situation. Sanctions may seem to hold a lot of weight to the Western world, but Ukrainians are badly in need of help. “if the bombs are not falling on your city, you tend to forget that there is a war. And if you don’t hear explosions and shells, you tend to forget that there is a war somewhere you know several kilometers away from you.” Of course, we cannot deny that there are issues which have culminated in this war because it did not begin with Russian attacks on Kharkiv or Kyiv, Ivano-Frankivsk or the other cities of Ukraine, which had airports. “The war began with the so-called peaceful referendum to get Crimea to join Russia. With Donetsk and Lugansk separatist republics, my relatives, like half of my family, are in Donetsk and Lugansk so-called people’s republics.” The Kremlin authorities are banking on the actions of these separatists’ republics to wield attack on Ukraine. Apart from the invasion by the Russian armed forces, Putin also has an active propaganda spreading machinery that have been spreading false narratives about the actual events in the currently attacked parts of Ukraine. “Propaganda that Ukraine will attack Donetsk and Luhansk regions. That’s why they need to attack first. That’s pretty much the same as what Stalin wanted to do. She wanted to attack Germany first. They were allies for like three to four years, since the Second World War began, the Second World War also didn’t begin with the attacks on Brest and Kyiv, they began with the attack on Poland…” Oleksandra travels down the path of history, “And Russia has had a narrative, about the Second World War that they feel can be replicated, you know, and they are repeating it now in Ukraine, while Ukrainians were always standing on the other side – “never again”.” As each day passes, the devastating effects of the war are spreading, with the Russian army taking more territory and leaving mass destruction in their wake. For millions of Ukrainians like Oleksandra Bakun, their resolve is unwavering, “never again!!!”

DIPLOMAT 43


CSR FOCUS

სოლიდარობა და მხარდაჭერა უკრაინას - კომპანია PSP -ს სოციალური პასუხისმგებლობის მაგალითი

STANDING WITH UKRAINE – Following the PSP’s example

უსეთის შეჭრამ უკრაინაში უკრაინის მილიონობით მოქალაქის იძულებითი გადაადგილება გამოიწვია. ომის პირობები მწვავდება და უკრაინის დევნილ მოსახლეობას სასწრაფო ჰუმანიტარული დახმარება ესაჭიროება.

კომპანია PSP-ს ჰუმანიტარული მხარდაჭერის ინიციატივა მიუხედავად იმისა, რომ მრავალი საერთაშორისო და ადგილობრივი ორგანიზაცია ახორციელებს ჰუმანიტარულ დახმარებას სხვადასხვა საშუალებებით, კომპანია PSP მყისიერად, 27 თებერვალს ჩაერთო ჰუმანიტარულ აქტივობაში უკრაინაში ხალხის დასახმარებლად. კომპანიაში აცხადებენ, რომ ეს იქამდე გაგრძელდება, სანამ ამის საჭიროება იქნება. ომის დაწყებიდან მალევე, კომპანია PSP -მ უზრუნველყო 200,000 ლარის სახარჯი მასალებისა და მედიკამენტების გაგზავნა უკრაინაში. სულ ახლახანს კი, უკრაინის საელჩოს გადაეცა 20,000 ლარის ღირებულების ბავშვის საკვები, ფაფა, რძე და ჩაი ბავშვებისთვის და სხვა პროდუქტები უკრაინაში შემდგომი მიწოდებისთვის. 28 თებერვალს PSP-ეს აფთიაქებში უკრაინის დროშები მხარდაჭერის სიმბოლოდ განთავსდა. მთელ მსოფლიოში, ჩვენ ასევე ვიხილეთ უკრაინელი ხალხის მხარდაჭერის უზარმაზარი გამოვლინება, მაგრამ მიღებული მხარდაჭერის მცირე ნაწილი თუ გადაიზარდა მატერიალურ დახმარებაში, ანუ უზრუნველყოფა სახარჯი მასალებითა და მედიკამენტებით, რომლებიც საჭიროა იძულებით გადაადგილებულ პირებს გადარჩენისა თუ მათთვის ღირსეული პირობების შესაქმნელად. კომპანია PSP ჩართულია კამპანიაში #GE4UAრომელმაც გახსნა

44 DIPLOMAT

R

ussia’s invasion of Ukraine has led to the unplanned displacement of millions of Ukrainian citizens. The conditions of the war appear to be exacerbating and the living conditions of many of the displaced people

seems to be needing immediate support.

PSP’S LEADING HUMANITARIAN SUPPORT INITIATIVE While many international NGOs and local organizations have risen to the occasion and are offering support in different areas, Georgian pharmaceutical company PSP became involved in humanitarian activities instantly by implementing several activities to help people in Ukraine. PSP also continues to support several existing projects and they are still taking on new ones. PSP led the distribution of consumables and medicines worth 200,000 ₾ (60,000 $) to Ukraine on February 27. These includes: over 20,000 ₾ (6,000 $) baby food, porridge, formula milk and tea for the kids, etc. The items have been sent to the embassy for onward delivery to Ukraine. On February 28, Ukrainian flags were placed in PSP pharmacies as a symbol of support. All over the world, we have also witnessed tremendous show of support for the people of Ukraine but very few of the support received has translated into physical items i.e., the consumables and medicines needed to give the


CSR FOCUS displaced persons a decent chance at survival. PSP is involved in the # GE4UA campaign, which raises money from citizens, including from PSP pharmacies and backroom staff, to purchase medicines needed in Ukraine. As part of this initiative, PSP is ready to provide medicines to the initiative group with special conditions. To mark International Women’s Day on March 8, PSP presented a set of European self-care products to 200 Ukrainian women who could not leave Georgia due to the war. PSP activities do not stop here. The company continues to deliver medical products, medicines and baby food / care products on a weekly basis to the Ukrainian Embassy. Other corporate and private organizations have drawn massive inspiration from PSP’s example and render material support to the people of Ukraine. Charity boxes in the colors of the Ukrainian flag are available in PSP pharmacies to encourage their customers to support the provision of humanitarian aid in Ukraine. “War is unacceptable in all eras. Especially in the 21st century. While countries and younger generations need to focus on development, the whole world’s focus is on stopping the war. There are many tools to avoid conflicts and each of them should be used to prevent people from dying.”

საქველმოქმედო ანგარიში და აგროვებს შემოწირულობებს უკრაინაში საჭირო მედიკამენტების შესაძენად მოქალაქეებისგან. ამ ანგარიშზე რიცხავენ თანხას კოპმანია PSP-ს თანამშრომლები. ამ ინიციატივის ფარგლებში PSP მზადაა, საინიციატივო ჯგუფს მედიკამენტები სპეციალური პირობებით მიაწოდოს. 8 მარტს ქალთა საერთაშორისო დღის აღსანშნავად PSP-მ 200 უკრაინელ ქალს, რომლებმაც ვერ დატოვეს საქართველო ომის გამო საჩუქრად თავის მოვლის ევროპული ბრენდების პროდუქციის ნაკრები გადასცა. ამით PSP-ს აქტივობა არ სრულდება. კომპანია განაგრძობს სამიდიცინო პროდუქციის, მედიკამენტების და ბავშვთა კვების/მოვლის საშუალებების ყოველკვრეულად გადაცემას უკრაინის საელჩოსთვის უკრაინაში გასაგზავნად. კომპანია PSP-ს აქტივობებს სხვა კომპანიებიმა და ორგანიზაციებიც უერთდებიან და გზავნიან მატერიალურ დახმარებას უკრაინელი ხალხისთვის. საქველმოქმედო ყუთები უკრაინის დროშის ფერებში ხელმისაწვდომია PSP-ის აფთიაქებში, რათა წაახალისონ თავიანთი მომხმარებლები, მხარი დაუჭირონ უკრაინაში ჰუმანიტარული დახმარების გაწევას. „ომი ყველა ეპოქაში მიუღებელია. მით უმეტეს, 21-ე საუკუნეში. მაშინ, როდესაც ქვეყნები და ახალგაზრდა თაობები განვითარებაზე უნდა იყვნენ ორიენტირებულნი, მთელი მსოფლიოს ყურადღება ომის შეჩერებაზეა გადატანილი. მრავალი ინსტრუმენტი არსებობს კონფლიქტების თავიდან აცილებისთვის და თითოეული მათგანი უნდა იქნას გამოყენებული ადამიანების დაღუპვის თავიდან ასაცილებლად. ჩვენი მიზანი ადამიანების ჯანმრთელობაზე ზრუნვის გამარტივებაა, აქედან გამომდინარე, ჩვენს ხელთ არსებულ ინსტრუმენტებს ვიყენებთ რათა დავეხმაროთ ადამიანებს არა მარტო საქართველოში, არამედ ქვეყნის გარეთ“, - განუცხადა კომპანია PSP ფარმას დირექტორმა, ვაჟა ოქრიაშვილმა ჟურნალ დიპლომატს უკრაინის მხარდაჭერის ინიციატივებთან დაკავშირებით.

Our concern is to simplify human health care, therefore we use the tools at our disposal to help people not only in Georgia but also abroad.” – Vazha Okriashvili, Director at PSP Pharma explained the motive behind their support initiatives in Ukraine.

DIPLOMAT 45


უკრაინის მხარდამჭერი აქცია ბრიუსელში

United Peace Movement for Ukraine მარტს ბრიუსელში მოძრაობამ „გაერთიანებულნი მშვიდობისთვის“ ევროპარლამენტთან უკრაინის მხარდამჭერი აქცია გამართა. „გაერთიანებულნი მშვიდობისთვის“ საზოგადოებრივი მოძრაობაა, რომელიც ორგანიზებულია ლიეტუვის მსოფლიო საზოგადოებისა და უკრაინის მსოფლიო კონგრესის მიერ, რომელიც აკავშირებს ლიეტუვურ, ლატვიურ, ესტონურ და უკრაინულ საერთაშორისო საზოგადოებებს.

2

როგორც მოძრაობის წევრებმა ჟურნალ დიპლომატს განუცხადეს, მათი მიზანია, გამოხატონ მხარდაჭერა უკრაინელი ხალხის მიმართ და გამოავლინონ მზადყოფნა მშვიდობისთვის მხარის დასაჭერად ევროპასა და მსოფლიოში, დემოკრატიული ღირებულებებისა და ადამიანის არსებითი უფლებების დასაცავად. აქციას ქართული სათვისტომოც შეუერთდა და მალევე ლუქსემბურგის მოედანი ასობით ადამიანმა გაავსო. აქციის მონაწილეთა ძირითადი მოთხოვნა უკრაინაში ომის შეწყვეტა იყო. ევროკავშირისგან ისინი უფრო ქმედით ზომებს: სანქციების გამკაცრებას და უკრაინის ცის დაკეტვას ითხოვდნენ. დემონსტრანტებს ეჭირათ ბანერები უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების მოთხოვნითაც. აქციაში მონაწილეობას იღებდნენ ევროპარლამენტარები ლიეტუვადან: პეტრას აუსტრევიჩიუსი, ანდრიუს კუბილიუსი, აუსრა მალდეიკიენე, რასა იუკნევიციენე, ლატვიელი ევროპარლამენტარები: დასე მელბარდე, სანდრა კალნიეტე, ივარს იჯაბსი, ინესე ვაიდერე, ესტონელი ევროპარლამენტარები: მარინა კალიურანდი, ურმას პაეტი, ესტონეთის ელჩი ბელგიაში არტურ კინკი, გერმანელი ევროპარლამენტარები:

46 DIPLOMAT

n March 2, the United for Peace Movement held a rally in front of the European Parliament in Brussels to show support for Ukraine. United for Peace is a social movement organized by the Lithuanian World Community and Ukraine World Congress connecting Lithuanian, Latvian, Estonian and Ukraine international communities.

O

As the members of the movement told Diplomat Magazine, the main idea behind their movement is to show support for the people of Ukraine and to show their readiness to stand for peace in Europe and the rest of the world, for democratic values and for essential fundamental human rights. The Georgian community also joined the demonstration, as they filled up Luxembourg Square with hundreds of people who came to show solidarity with Ukraine. The main demand of the protesters was to end the war in Ukraine. They also demanded more effective measures from the EU via: tightening sanctions and imposing a no-fly zone over Ukraine. The demonstrators also held banners demanding Ukraine’s accession to the European Union. The movement had support and speeches at the event from MEPs from Lithuania: MEPs from Lithuania include Andrius Kubilius, Aušra Maldeikiene, Rasa Junkeviciene, Petras Austrevicius; MEPs from Latvia: Dace Melbārde, Sandra Kalniete, Ivars Ījabs, Inese Vaidere; MEPs from Germany: Sergey Lagodinsky, Michael


WORLDWIDE PROTEST მიქაელ გალერი და სერგეი ლაგოდინსკი. ისინი გმობდნენ რუსეთის აგრესიას და სოლიდარობას გამოთქვამდნენ უკრაინის მიმართ. მათი გზავნილი იყო მკაფიო - „აგრესია მიუღებელია და ომი უნდა შეწყდეს“. „დიპლომატი“ აქციის ქართველ მონაწილეებსაც გაესაუბრა. ლია ჯობავა, სამი შვილის დედა, აქციაზე თავის 2 თვის შვილთან ერთად იმყოფებოდა, მან თქვა: „უკვე თაობებია, ვებრძვით რუსეთის აგრესიას! უკრაინა უნდა იყოს ბოლო შემთხვევა. არ მინდა, როგორც დედაჩემი 9 აპრილს თბილისში და მე დღეს აქ, ჩემი შვილიც იდგეს მომავალში რუსული აგრესიის წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე. ჩვენ ყველამ ერთად უნდა შევძლოთ და შევაჩეროთ ეს ციკლი. დღეს უკრაინელი დედები იღებენ ყველაზე მტკივნეულ მსხვერპლს ჩვენი შვილების დასაცავად, მე, როგორც დედა, ვითხოვ, დაიფაროს უკრაინული ზეცა რუსული ბომბდამშენებისგან. დაასრულონ რუსული აგრესია ერთხელ და სამუდამოდ!“ აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ, ხატია ოზაშვილმა, რუსეთისგან მომავალ საფრთხეზე ისაუბრა და ხაზი გაუსვა უკრაინისა და საქართველოსთვის თავისუფალი არჩევანის უფლებას, რომ ამ ქვეყნებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ, სად იქნება მათი მომავალი - „აქ ვდგავარ და ვფიქრობ, ყველაზე სწორი ადგილია დღეს ქართველისთვის, იმისთვის, რომ დავიცვათ ჩვენი უფლებები, რომ ჩვენ არ გვინდა, ხვალ ისევ შემოვიდეს რუსეთი საქართველოში. თავისუფლება უკრაინას და საქართველოს! და მომავალი ევროპისკენ!“. კონრად ადენაუერის ფონდის სტიპენდიატი, თეონა ლავრელაშვილი, რომელიც ასევე ესწრებოდა აქციას, მიიჩნევს, რომ პირველ რიგში, რა თქმა უნდა, მთავარია უკრაინის საკითხი, ომის შეწყვეტა და ის, რომ რუსეთი გაირიცხოს გაეროს უშიშროების საბჭოდან. ის ასევე საუბრობს საქართველოს ევროპულ პერსპექტივაზე და მიიჩნევს, რომ მართალია, ახლა მთელი ყურადღება უკრაინისკენ არის მიმართული, თუმცა საქართველომ ასევე გამოსცადა რუსეთისგან აგრესია, რომელიც ახლაც გრძელდება ოკუპაციის პირობებში და ამით საქართველომ გადაიხადა ის ფასი, რისთვისაც იგი იმსახურებს ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსს.

Gahler. MEPs from Estonia: Marina Kaljurand, Urmas Paet, and the Ambassador of Estonia to Belgium: Artur Kink. They all condemned Russia’s aggression and expressed solidarity with Ukraine. Their positions were clear and strong: “Aggression cannot be tolerated and war has to stop.” Diplomat Magazine also talked to the Georgian participants of the rally. Lia Jobava, a mother of three, who was at the rally with her 2-month-old daughter said: “We have been fighting Russian aggression for generations. Ukraine should be the last case. I do not want my children to stand in the future as my mother stood on April 9, 1989 in Tbilisi or as I am standing here against Russian aggression. We all need to be able to stand together and stop this cycle. Today, Ukrainian mothers are making the most painful sacrifices to protect our children, I, as a mother, ask that the Ukrainian sky be covered from Russian bombers. End Russian aggression once and for all!” One of the protesters, Khatia Ozashvili, spoke about the threat posed by Russia and stressed that Ukraine and Georgia have the right to choose for themselves where their future will be. “To protect our rights, we do not want Russia to enter Georgia again tomorrow. Freedom to Ukraine and Georgia! And to the future of Europe!” Teona Lavrelashvili, a fellow of the Konrad Adenauer Foundation, who also attended the rally, said that the main issue, of course, was the cessation of hostilities in Ukraine and the expulsion of Russia from the UN Security Council. She also talked about Georgia’s European perspective and claimed that although it is true that all attention is now focused on Ukraine, Georgia has also experienced aggression from Russia, which continues under occupation, and thus Georgia has paid the price for which it deserves EU candidate status.

DIPLOMAT 47


YOUTH DIPLOMACY

ქართველ სტუდენტთა მსოფლიო გაერთიანებამ ევროპული ინსტიტუტების წარმომადგენლებთან და ევროპარლამენტარებთან შეხვედრები გამართა

WUGS Championing Georgian Youth Education on Georgia’s European and Euro-Atlantic Integration ღესდღეობით, ევროინტეგრაცია იმ მუდმივი გამოწვევებიდან ერთ-ერთია, რომლის წინაშეც საქართველო დგას. ამ მხრივ, ქვეყანაში არაერთი პროექტი ხორციელდება, რომელთა მიზანიც საქართველოს მოქალაქეების ცნობიერების ამაღლება და მათი განვითარებაა. სახელმწიფოს წინსვლა მნიშვნელოვან წილად ახალგაზრდებს და პოლიტიკურ პროცესებში მათ აქტიურ ჩართულობას უკავშირდება. შესაბამისად, აუცილებელია ქართველი ახალგაზრდების ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესის შესახებ ობიექტურად ინფორმირება, მისი უპირატესობებისა და ზოგადად თემის შესახებ ღიად საუბრები. მიუხედავად იმისა, რომ დღეს ახალგაზრდებისთვის თეორიული ინფორმაციის მიწოდებას უნივერსიტეტები მეტ წილად წარმატებით უზრუნველყოფენ, ქართველ სტუდენტებში არსებობს პრაქტიკული ცოდნისა და გამოცდილების სიმცირე. სწორედ ამ მიზნით საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციამ „ქართველ სტუდენტთა მსოფლიო გაერთიანებამ“, იანვარ-თებერვალში მასშტაბური საერთაშორისო პროექტი განახორცილა. პროექტი „საერთაშორისო ინსტიტუტები და საქართველო“ ონლაინ რეჟიმში წარიმართა და თავი მოუყარა სხვადასხვა ევროინსტიტუტებს, მათ შორის - ევროკომისიის, ევროსაბჭოს, ევროპის საგარეო მოქმედების სამსახურისა (EEAS) და ევროპარლამენტის წარმომადგენლებს. პროექტის მონაწილე სტუდენტებს სხვადასხვა აქტუალურ თემაზე, აღნიშნული ორგანიზაციების წარმომადგენლების აზრის მოსმენის და დისკუსიაში ჩართვის შესაძლებლობა ჰქონდათ. შეხვედრათა ციკლიდან თითოეული, ცალკეული ორგანიზაციის წარმომადგენლებს დაეთმო, რომლებმაც ქართველ სტუდენტებს ორგანიზაციის საქმიანობა და საკუთარი ხედვა და გამოცდილება გაუზიარეს. შეხვედრების

48 DIPLOMAT

uropean integration remains one of the prominent issues and challenges faced by the Republic of Georgia. For this reason, several projects that aim to raise the awareness of Georgian citizens and increase their development, are being implemented in the country. The progress of the state largely depends on young people and their active involvement in political processes. Therefore, it is necessary to objectively inform the Georgian youth about the process of European and Euro-Atlantic integration, and to get them to talk openly about its advantages and the topic in general. Even though universities successfully provide young people with theoretical information, there is a lack of practical knowledge and experience among Georgian students on the subject of Georgia’s European integration aspirations. For this purpose, the international Non-Governmental Organization – “World Union of Georgian Students (WUGS)” launched a large-scale international project in January-February. The project “International Institutions and Georgia” was launched online to bring together representatives of various European institutions, including the European Commission, the Council of Europe, the European External Action Service (EEAS) and the European Parliament. The participating students had the opportunity to hear the views of representatives of these organizations on various topical issues and engage them in discussions. Each of the meetings was dedicated to the representatives of different organizations, who shared information about the activities of their organizations, their organization’s vision and experience with

E


YOUTH DIPLOMACY

პროცესი სრულად ინტერაქტიული იყო და მონაწილეთა კითხვებს სხვადასხვა პოლიტიკური და საერთაშორისო საკითხების შესახებ ამომწურავი პასუხები გაეცა. სპიკერებისა და სტუდენტების მიერ ხშირად განხილული თემები მოიცავდა - საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივებს, როგორც საქართველოში, ასევე რეგიონში მიმდინარე მოვლენებს და პოლიტიკური სტაბილურობის მნიშვნელობას, ამასთანავე, დაძაბულ ვითარებას უკრაინაში და აღნიშნული კონფლიქტის გავლენას საქართველოზე. შეხვედრების ციკლი ევროკომისიის წარმომადგენლებმა გახსნეს, რომლის ფარგლებშიც სტუდენტები კონკრეტული ევროინსტიტუტის საქმიანობას გაეცნენ და ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკაში საქართველოს როლზე ისაუბრეს. მომდევნო შეხვედრების ფარგლებში, პროექტის მონაწილეებს საკუთარი მიზნები და საქმიანობა ევროპარლამენტისა და ევროპის საგარეო მოქმედების სამსახურის (EEAS) წარმომადგენლებმა გააცნეს. აგრეთვე, განსაკუთრებულად საინტერესო იყო შეხვედრა ევროკავშირის საკანონმდებლო პროცედურების შესახებ. ძალიან ინტერაქტიული შეხვედრა შედგა ევროსაბჭოს წარმომადგენელთან ალუნ დრეიკთან, მონაწილეები გაეცნენ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მუშაობის პრინციპებსაც და განიხილეს მნიშვნელოვანი სამართლებრივი ქეისები, ასევე შეკითხვები დაისვა რუსეთის ევროსაბჭოში დაბრუნების საკითხზე, აღნიშნული შეხვედრიდან რამდენიმე კვირაში კი, როცა რუსეთს ევროსაბჭო ხელმეორედ დაატოვებინეს, ამ საკითხზე დისკუსიამ კიდევ უფრო მეტი აქტუალობა შეიძინა. მნიშვნელოვანია, რომ თითოეულ შეხვედრაზე ხშირად თავად სტუდენტები წამოჭრიდნენ საქართველოს საკითხს და იჩენდნენ ქვეყნის სამომავლო პერსპექტივებზე საუბრის ინიციატივას. პროექტის ერთ-ერთი აქტიური მონაწილე, ილიას უნივერსიტეტის პოლიტიკური მეცნიერებების მაგისტრატურის სტუდენტი, ნინო გაბელაშვილი პროექტის უნიკალურობას უსვამს ხაზს: „ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ პროექტმა უშუალოდ ევროპარლამენტარებთან შეხვედრისა და მათთვის კითხვების დასმის შესაძლებლობა მომეცა. მივიღე ახალი ინფორმაციაც, ჩემთვის განსაკუთრებით ინფორმატიული ევროკომისიასთან და ევროპის საგარეო მოქმედების სამსახურთან შეხვედრები გახლდათ“. პროექტის გამორჩულობაზე საუბრობს ლუკა უდუმაშვილიც, თბილისის თავისუფალი უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობების ფაკულტეტის სტუდენტი - „ამ პროექტის ფარგლებში შევიტყვე კიდევ უფრო მეტი ევროკავშირისა და ზოგადად ევროპული სამყაროს შესახებ. მომეცა საკმაოდ საინტერესო, საერთაშორისო სპიკერებთან შეხვედრის შესაძლებლობა, რაც ჩემთვის, როგორც სტუდენტისთვის

the Georgian students. The process was fully interactive and participants’ questions on various political and international issues were answered comprehensively. Several topics discussed by the speakers and the students touched on the prospects of Georgia joining the EU, current events in Georgia and the region, the importance of political stability, as well as the tense situation in Ukraine, and the impact of the conflict on Georgia. The series of meetings was opened by the representatives of the European Commission, during which the students got acquainted with the activities of the European Commission and talked about the role of Georgia in the EU enlargement policy. Project participants were introduced to the representatives of the European External Action Service (EEAS) and the European Parliament who shared their goals and activities in the next meeting. The topic about EU legislative procedures was especially interesting. A very interactive meeting was held with Alun Drake, Representative of the Council of Europe who introduced the participants to the working principles of the European Human Rights Court and discussed important legal cases. Questions were also raised about Russia’s return to the Council of Europe, and a few weeks after the meeting, when Russia left the Council of Europe for the second time, the discussion on this issue became even more relevant. It is important to note that at each meeting, the students often raised issues concerning Georgia by themselves, and they also took the initiative to talk about the prospects of the country. One of the active participants of the project, Nino Gabelashvili, a Masters of Political Sciences student at Ilia State University, emphasized the uniqueness of the project: “The project gave me the opportunity to meet directly with the MEPs and ask them direct questions which was important for me. I also received new information from meetings with the European Commission and the European External Action Service were especially informative for me.” Luka Udumashvili, an International Relations faculty student at the Free University of Tbilisi, also gave comments about the uniqueness of the project – “This project gave me the opportunity to meet some very interesting international speakers, which was a very valuable practical experience for me as a student.” As part of the project, participants were particularly impressed with meetings with currently active MEPs Petras Auštreviči-

DIPLOMAT 49


YOUTH DIPLOMACY

იყო საკმაოდ ღირებული პრაქტიკული გამოცდილება“. პროექტის ფარგლებში, მონაწილეებზე განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოქმედ ევროპარლამენტარებთან, პეტრას აუსტრევიჩიუსთან, ანა ფოტიგასთან და ვიოლა ფონ კრამონთან, შეხვედრებმა მოახდინა. კონკრეტული სპიკერების პროფესიონალიზმმა და გარკვეულობამ საქართველოს მდგომარეობაში განსაკუთრებით დააინტერესა სტუდენტები და სამივე შეხვედრამ ძირითადად კითხვა-პასუხის რეჟიმში ჩაიარა. განხილულ იქნა საქართველოს პოლიტიკური მდგომარეობა და ქვეყნის დემოკრატიზაციის, ასევე ევროინტეგრაციის, მიმართულებით არსებული გამოწვევები. მნიშვნელოვანია, რომ თითოეულმა ევროპარლამენტარმა წამოჭრა ახალგაზრდების აქტიურობის საკითხი და ხაზი გაუსვა მათ როლს პოლიტიკურ და სოციალურ პროცესებში. ლიეტუველმა ევროპარლამენტარმა, პეტრას აუსტრევიჩიუსმა აღნიშნა, რომ საქართველომ დროულად უნდა განახორციელოს სასარგებლო, პროგრესული ნაბიჯები სხვადასხვა სფეროში, რაშიც აუცილებელია ახალგაზრდების აქტიური ჩართულობა - „დრო გადის, რაც უფრო მალე მოხდება პოლიტიკური და სამართლებრივი ცვლილებები, მით უფრო ძლიერი იქნება ქვეყანა. ვიმედოვნებ, რომ ვიხილავთ ქართველი პოლიტიკოსების ახალ თაობას, რომელსაც შეეძლება ერთმანეთთან საუბარი და სხვადასხვა პარტიებთან ერთად საერთო გამოსავლის ძიება. სწორედ თქვენ ხართ პასუხისმგებელი თქვენს ქვეყანაზე“. მან აგრეთვე ისაუბრა განსხვავებული პოლიტიკური შეხედულების, აზრების საზოგადოებაში გაჟღერების მნიშვნელობაზე, ვინაიდან საღი, პროგრესული შეხედულებები სწორედ სხვადასხვა აზრების შეკრებისა და გაანალიზების საფუძველზე ყალიბდება. ქმედითი ნაბიჯების გადადგმის მნიშვნელობაზე ისაუბრა გერმანელმა ევროპარლამენტარმა ვიოლა ფონ კრამონმაც და ხაზი გაუსვა დემოკრატიზაციის კუთხით მუშაობას, რათა საქართველო საბოლოოდ გახდეს ევროპული ოჯახის წევრი. ამ პროცესებში კი, მნიშვნელოვანია ქართველი ახალგაზრდების ჩართულობა და აქტიურობა, რადგან აშკარაა არსებულმა პარტიებს არ გააჩნიათ ხედვები კონრეტულ რეფორმებზე, რომელიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ქვეყნის წინსვლისთვის და განვითარებისთვის. ცვლილებები და ქვეყნის რეალური პროგრესი იყო მთავარი სასაუბრო თემა პოლონელ ევროპარლამენტარ ანა ფოტიგასთან შეხვედრაზეც. მან ისაუბრა მშვიდობიანი პროტესტის მნიშვნელობაზე, როგორც რეალური ცვლილებების განხორციელების ერთ-ერთ მეთოდზე და აღნიშნა, რომ ნიჰილიზმმა არ უნდა შეგვიპყროს, მაშინ როცა შედეგი მაშინვე არ დგება. ფოტიგამ ისაუბრა თუ რამდენად მნიშვნელოვანი და ძვირფასია მისთვის საქართველო, რომ ეს დამოკიდებულება სათავეს იღებს მისი პრეზიდენტ ლეხ კაჩინსკისთან

50 DIPLOMAT

us, Anna Fotyga, and Viola von Cramon. The students were especially interested in the professionalism and deep knowledge of the specific speakers on issues surrounding Georgia’s situation therefore, all three meetings were held mainly in a question-and-answer mode. The political situation in Georgia and the democratization challenges faced by the country, as well as Georgia’s European integration, was also discussed. It is important to state that each MEP raised the issue of youth activism and emphasized the role of youths in the political and social processes. Lithuanian MEP Petras Auštrevičius explained that Georgia needs to take useful, progressive steps in various areas in a timely manner, which requires the active involvement of young people – “Time is ticking, the sooner the political and legal changes will happen, the stronger the country will be. I really hope that we will see a new generation of Georgian politicians, a new generation which can speak to each other, where different parties can find common solutions. You are in charge of your country.” He also spoke about the importance of publicly expressing different political views and opinions in the society, since common, progressive views are formed on the basis of gathering and analyzing different opinions. German MEP Viola von Cramon also spoke about the importance of taking effective steps and stressed the need to work for democratization so that Georgia can finally become a member of the European family. In these processes, the involvement and activity of the Georgian youth is important, because it is obvious that the existing parties do not have visions for concrete reforms that are vital for the country’s progress and development. The changes and the real progress of the country were also the main topics of conversation at the meeting with Polish MEP Anna Fotyga. She spoke about the importance of peaceful protests, as a way to implement real changes and pointed out that nihilism should not overwhelm Georgian youths when the results do not come immediately. Fotyga spoke about how important and precious Georgia is to her and that this attitude stems from her time working with President Lech Kaczyński, who was a major figure who played an important role in Georgia’s recent history. At the end of the conversation, she reaffirmed her support for the Georgian people, without making reference to any specific Georgian politician. It is important to note that the World Union of Georgian Students (WUGS) held a similar project online for the first time and as a result, more Georgian students were given the opportunity to participate, especially students from the regions. It is also important to note that the project was held with the direct support of Akaki Tsereteli State University and was well attended by ten active students of the university. According to Nana Shonia, Head of the Faculty of Business, Law and Social Sciences at Akaki Tsereteli State University, participation in student intellectual activities is important for both the students and the university - “With this project, students were given the opportunity to communicate directly with international experts and develop valuable skills. They acquired some extra-curricular communication, discussion and debate skills, which I am confident, will help our students find employ-


YOUTH DIPLOMACY მუშაობის პერიოდიდან, რომელიც უმნიშვნელოვანესი ფიგურა იყო და დიდი როლი შეასრულა საქართველოს უახლეს ისტორიაში. საუბრის დასასრულს ევროპარლამენტარმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა არა კონკრეტული პოლიტიკოსების, არამედ ქართველი ხალხის მხარდაჭერა და გვერდში დგომა. აღსანიშნავია, რომ „ქართველ სტუდენტთა მსოფლიო გაერთიანებამ“ მგავსი ტიპის პროექტი ონალინ რეჟიმში პირველად განახორციელა და შედეგად, უფრო მეტ ქართველ სტუდენტს მიეცა მონაწილეობის შესაძლებლობა, განსაკუთრებით კი, სტუდენტებს რეგიონებიდან. ასევე, მნიშვნელოვანია რომ პროექტი „აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის“ უშუალო მხარდაჭერით გაიმართა და მასში ამ უნივერსიტეტის ათმა აქტიურმა სტუდენტმა მიიღო მონაწილეობა. აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიზნესის, სამართლის და სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ხელმძღვანელის, ნანა შონიას განცხადებით, სტუდენტთა შემეცნებითი ღონისძიებებში მონაწილეობა მნიშვნელოვანია, როგორც სტუდენტებისთვის, ასევე უნივვერსიტეტისთვისაც - „პროექტის ფარგლებში, სტუდენტებს საერთაშორსიო დონის ექსპერტებთან პირდაპირი კომუნიკაციისა და ღირებული უნარების გამომუშავების შესაძლებლობა მიეცათ. მათ შეიძინეს კურიკულუმს გარე აქტივობით გათვალისიწინებული, კომუნიკაციის, დისკუსიისა და დებატების წარმართვის უნარები, რაც დარწმუნებული ვარ ხელს შეუწყობს ჩვენი სტუდენტების საერთაშორისო ორგანიზაცებში დასაქმებას და კარიერულ წინსვლას.“ პროექტის წარმატებაზე საუბრობენ თავად ორგანიზაციაშიც. პროექტის კოორდინატორი თამარ მეხრიშვილი აღნიშნავს, რომ პროექტმა საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან არაერთი სტუდენტი შეკრიბა და მათ უნიკალური საერთაშორისო გამოცდილება შესძინა - „ქართველი ახალგაზრდები საერთაშორისო ინსტიტუტების ხედვას, მიზნებსა და საქმიანობას სიღრმისეულად გაეცნენ, პირადად ესაუბრნენ სხვადასხვა ევროინსტიტუტების მოქმედ წარმომადგენლებს ბრიუსელსა და სტრასბურგში და ამით გააჟღერეს ქართველი ახალგაზრდების ხმა ევროკავშირში. ამგვარი შესაძლებლობები საკმაოდ იშვიათია საქართველოში და ვფიქრობ, ორგანიზაციამ უნიკალური პროექტი წარუდგინა სტუდენტებს. ამასთანავე, პროექტის ონლაინ რეჟიმში წარმართვით, საშუალება მოგვეცა კიდევ უფრო მეტ სტუდენტს მიეღო ამგვარი ღირებული გამოცდილება“. მსგავს შეხედულებას აფიქსირებს ორგანიზაციის გუნდის კიდევ ერთი წევრი მარიამ რობაქიძეც, რომელმაც პროექტის ინფორმატიულობას გაუსვა ხაზი - „ჩვენმა გუნდმა საკმაოდ მაღალი დონის პროექტი შესთავაზა ქართველ სტუდენტებს, რომლებსაც ნამდვილად გააჩნიათ ევროპული მისწრაფებები. თითოეული სესია განსხვავებული და დასამახსოვრებელი იყო და გამოირჩეოდა სტუდენტების აქტიურობით. ვფიქრობ წარმატებით შესრულდა პროექტის მიზანი - ევროინსტიტუტების მუშაობის პრინციპების შესახებ სტუდენტებისთვის პრაქტიკული საერთაშორისო გამოცდილების მიღება.“ „ქართველ სტუდენტთა მსოფლიო გაერთიანება“ (WUGS) პირველი ქართული საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციაა, რომელიც 2013 წელს ბრიუსელში ოფიციალურად დარეგისტრირდა და მას შემდეგ აქტიურად უწყობს ხელს ქართველი სტუდენტების განვითარებასა და მათთვის ახალი შესაძლებლობების შექმნას. „საერთაშორისო ინსტიტუტები და საქართველო“ პროექტის მიზნები პირდაპირ ეხმიანებოდა ორგანიზაციის მიზნებს და უნიკალური შესაძლებლობები შესთავაზა ქართველ სტუდენტებს.

ment and career advancement in international organizations.” The success of the project has been a point of discussion even within the organization. Tamar Mekhrishvili, the Project Coordinator, noted that the project brought together a number of students from different parts of Georgia and provided them with a unique international experience – “Such opportunities are quite rare in Georgia and I think the organization has presented a unique project and opportunity to students. In addition, by conducting the project online, we have been able to give even more students such a valuable experience.” Mariam Robakidze, another member of the organization’s team, expressed a similar view while she emphasized the information made available die to the project - “Our team offered a rather high-level project to Georgian students who really have European aspirations. Each session was different and memorable, and distinguished by student activity. I think the goal of the project – to gain practical international experience for students on the working principles of European institutions has been successfully fulfilled.” The World Union of Georgian Students (WUGS) is the first Georgian international Non-Governmental Organization, which was officially registered in Brussels in 2013 and has been actively promoting the development of Georgian students and creating new opportunities for them ever since. The goals of the “International Institutes and Georgia” project directly complemented the goals of the organization and offered unique opportunities to Georgian students.

DIPLOMAT 51


CULTURAL DIPLOMACY

52 DIPLOMAT


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside

ფონდ „SOS Talents“-ის იუბილე - მსოფლიო საფორტეპიანო ვარსკვლავების შექმნის ოცი წელიწადი

5min
pages 23-27

Two Decades of Transmitting the Happiness of Making Music and Producing International Music Stars

7min
pages 23-27

Art Education: A Sustainable Tool for Strengthening Peace in Today's World

8min
pages 28-33

Foreign Minister: European Integration Remains Georgia's Unshakeable and Firm Choice

5min
pages 3-5

დავით ზალკალიანი: ევროპული ინტეგრაცია რჩება საქართველოს ურყევ და მტკიცე არჩევანად

3min
pages 3-5

საფრანგეთი და საქართველო: ძლიერი ურთიერთობის შენება და შენარჩუნება რთულ დროს

3min
pages 6-7

მესამე მსოფლიო ომი კარზეა მომდგარი - უკრაინის მხარდაჭერით მისი შეჩერება ჯერ კიდევ შეიძლება

9min
pages 8-13

ინტერვიუ: ზაჰა ქონსთრაქშენის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ ლორთქიფანიძე

6min
pages 18-22

Interview: Zaha Construction CEO Mariam Lortkipanidze

8min
pages 18-22

რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული ეკონომიკური სანქციების შედეგები და მათი გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე

6min
pages 14-17

The Effects of Economic Sanctions Imposed on Russia and Their Spill Over Effects on Georgia

8min
pages 14-17

United Peace Movement for Ukraine

3min
pages 46-47

Finding a Bright Spark in the Middle of War

12min
pages 39-43

World War III Around the Corner: Support for Ukraine Necessary to Stop the War

12min
pages 8-13

France and Georgia: Building and Maintaining a Strong Relationship Through the Difficulty

4min
pages 6-7
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.