p l a n e ta z i e m i a
Żurawie
ELEGANCJA NA DŁUGICH NOGACH Tekst i zdjęcia WOJCIECH JAROSZ
Dzięki długim nogom żurawie świetnie się czują nawet w głębszej wodzie
dzi, żwirząt i ptaków kstałty, przypadki i obyczaje są właśnie
Ptaków tych nie da się w zasadzie przyłapać w niezgrabnej pozycji. Niezależnie od tego czy stoją, przechadzają się po podmokłej łące, czy też lecą wśród chmur – zawsze wszystko to robią z wręcz jaśniepańską gracją.
wypisane. A zwłaszcza ku czasom dzisiejszym naszym niejako przypadające” rok 1562), a znacznie później Jan Brzechwa poświęcił żurawiowi wiersz – co prawda wraz z czaplą, ale jednak w tytule żuraw stoi na pierwszym miejscu. Wymieniać pozycje literatury można by długo, ale nie temu poświęcony jest ten tekst przecież. By wątek inspiracji żurawiami zakończyć, wspomnę wspaniałej urody oleje na płótnie Józefa Chełmońskiego: „Żurawie” (znane też jako „Odlot żurawi”, 1870), „Po-
G
54
witanie słońca – żurawie” (1910), „Żurawie o poranku” (1913)
dy zaczynają tańczyć tworzą magiczny spektakl pełen cho-
i „Żurawie w obłokach” (1913-1914, dzieło nieukończone), które
reograficznych smaków, i to smaków iście wykwintnych!
to dzieła są nadzwyczaj udaną kontynuacją trendu malarskiego
To właśnie dlatego żurawiami zachwyca się ludzkość od za-
polegającego na przedstawianiu scen z życia żurawi, a rozpo-
wsze. Odniesień w literaturze nie sposób więc zliczyć, a by nie
czętego przez naszych przodków. Ich prehistoryczne dzieła
pozostać gołosłownym wymienię jako pierwszą Iliadę Homera.
w postaci malowideł naściennych można podziwiać na stano-
Żuraw jest wymieniany również w Biblii, co można interpreto-
wiskach w Europie, Afryce i Australii. Może jeszcze tylko słowo
wać jako wskaźnik dobrej jego rozpoznawalności, to jest uzna-
o nagrodzonym Złotą Palmą lirycznym dramacie wojennym
wania go za przedstawiciela awifauny dobrze znanej człowie-
Michaiła Kałatozowa „Lecą żurawie”(1957), w którym do naj-
kowi. W dawnej Polsce Mikołaj Rej z Nagłowic herbu Oksza
ważniejszych, symbolicznych motywów należy tytułowy klucz
pisał o żurawiu w swym zbiorze epigramatów „Źwierzyniec”
żurawi, pojawiający się na początku i na końcu filmu. Wróćmy
(pełna nazwa: „Żwierzyniec, w którym rozmaitych stanów, lu-
już jednak do kwestii nieco bardziej przyrodniczych.
