Ken Wijn-magazine 35 by Pierre Paul Stacanov

OKTOBER 2021

K E N Wmagazine IJN MONDIG MET WIJN EEN ONLINE WIJNCURSUS VAN DE VLAAMSE WIJNGILDE HET AHRDAL VERWOEST DOMAINE W - CROWDFUNDING EN BIODYNAMIE IN BELGIË CLOS DES FRÈRES - EEN VERWARRENDE KRONIEK VAN EEN ONGEZIEN WIJNJAAR

WIJNTIJDSCHRIFT VAN DE VL A AMSE WIJNGILDE V Z W

VERSCHIJNT T WEEMA AL PER JA AR

www.vlaamsewijngilde.be

stéphane Buyens Hostellerie Le Fox

Koen deVos

Restaurant La Cravache

Bernard Lescrinier Bernardin@Home

Frans saint germain Bistro Père & Mère

Bert recour

Restaurant Pegasus

Jean VandenBerghe

Restaurant Olijfboom

LieVen demeestere

Restaurant Arenberg

eddy deKeteLaere

Restaurant L’Ecailler

INHOUD CORPINNAT REVOLUTIE IN DE WERELD VAN CAVA

Jaargang 18 nr 35 Oktober 2021 Oplage 2500 exemplaren Leden van de Vlaamse Wijngilde ontvangen Ken Wijn-magazine tweemaal per jaar gratis.

VERBIJSTERING IN SAINTEMILION

Niet-leden of leden die extra exemplaren willen, kunnen een abonnement nemen abonnement@vlaamsewijngilde.be www.vlaamsewijngilde.be

Redactieraad Pierre Paul Stacanov (hoofdredacteur) Simonne Wellekens (eindredacteur) Hugo Van Landeghem (erevoorzitter Vlaamse Wijngilde) Gudrun Huvelier Jaco Vankelecom Jean-Pierre Tavernier Kristel Balcaen Michel Van Zandijcke Peter Doomen

SAINT JOSEPH IN HET KIELZOG VAN DE WIJNMEESTER

Verantwoordelijke uitgever Redactie Ken Wijn-magazine p/a Pierre Paul Stacanov Distelstraat 28 9000 Gent +32 475 544 765 pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

Infoadres publiciteit valerie@vlaamsewijngilde.be

Website www.vlaamsewijngilde.be

Coverfoto: Mondig met wijn © Peter Doomen

Layout en druk Cousto

2-BROMO-4METHYLPHENOL IN JE WIJNGLAS?

13 41 46 76

In de kijker 6 Mondig met wijn – een onlinewijncursus 9 Het Ahrdal verwoest – “De zwartste dag uit onze geschiedenis” 37 Champagne 2021: depressie, euforie en gelatenheid 62 Domaine W – Crowdfunding en biodynamie in België 70 2021: "Belle année catastrophique" – een verwarrende kroniek van een ongezien wijnjaar

En verder … 4 Het eerste woord 21 De meest zuidelijke wijnen van België 28 Bordeaux 2020 – Sluitstuk van een uitzonderlijke trilogie 34 Bourgogne – hebzucht en machtswellust 53 Sherry van zilt naar zoet 57 En toen kwam de orange wine of “Oranje boven” 66 Unieke Amici-proeverij met ‘Barolo 2007’ 80 Boekreview 81 Peter Arijs eerste Best Belgian Blind Taster of the Year 82 Het laatste woord

De uitgever kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de inhoud van de artikels, noch voor die van de interviews, die onder de verantwoordelijkheid van de auteurs vallen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Nationaal Comité VOORZITTER - PRESIDENT – PRÉSIDENT Luc Dewulf luc@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT

HET EERSTE WOORD LUC DEWULF V o o r z i t t e r V l a a m s e W ijn gil d e

Wouter De Nul wouter@vlaamsewijngilde.be

ONDERVOORZITTER - VICE PRESIDENT VICE-PRÉSIDENT Simonne Wellekens simonne@vlaamsewijngilde.be

WIJNMEESTER - WINE MASTER - MAÎTRE DE VIN Peter Doomen peter@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-WIJNMEESTER – DEPUTY WINE MASTER – MAÎTRE DE VIN ADJOINT Peter Arijs petera@vlaamsewijngilde.be

SECRETARIS - SECRETARY - SECRÉTAIRE Gerard Vanden Abbeele gerard@vlaamsewijngilde.be

PENNINGMEESTER - TREASURER - TRÉSORIER Dirk Declercq dirk@vlaamsewijngilde.be Marc Hollemans marc@vlaamsewijngilde.be

PUBLIC RELATIONS Gracy Poppe gracy@vlaamsewijngilde.be

ADJUNCT-PUBLIC RELATIONS Valérie Heuvelmans valerie@vlaamsewijngilde.be

COMMUNICATIEVERANTWOORDELIJKE COMMUNICATION MANAGER - RESPONSABLE DE COMMUNICATION Pierre Paul Stacanov pierrepaul@vlaamsewijngilde.be

WEBMASTER Sara De Meyer sara@vlaamsewijngilde.be

EREVOORZITTER – HONORARY PRESIDENT – PRÉSIDENT D'HONNEUR Hugo Van Landeghem

ONTMASKERD! WAKE-UP WIJNLIEFHEBBERS VAN DE VLAAMSE WIJNGILDE! We kunnen onze gekoesterde vrijheid terugvinden. Met volle teugen genieten van goed gezelschap en een lekker glas wijn. Het heeft lang genoeg geduurd. Onze vereniging was helemaal in slaap gedommeld. Tijd om weer aan de slag te gaan! We zien het graag dat de meeste commanderijbesturen weer volop in actie zijn gekomen. Misschien heeft een generatie definitief afgehaakt door de pandemie, wat natuurlijk altijd jammer is. Het is nu wel de hoogste tijd voor alle commanderijen om de wake-up call niet te laten passeren. Het Nationaal Comité wil zeker zijn steentje bijdragen. We zijn deze zomer alvast een hele dag ‘live’ weer samengekomen. Het was regenachtig en koud voor de verandering, maar de creativiteit van de groep was des te groter. De agenda stond in het teken van onze ambitieuze plannen voor verjonging en uitbreiding van onze wijnvereniging op korte termijn. We vertrokken ook onmiddellijk weer op het terrein om de situatie in enkele wijnregio’s te polsen. Wat was het fijn opnieuw als vanouds hartelijk ontvangen te worden bij de champagnewijnbouwers in nog o zo diverse proeflo-

kalen: een Louis XV salon, een keukentafel of een proefruimte met veel oog voor design. De maskers vielen snel af en er werd hartelijk gepraat over de recentste wijnreleases en de komende wijnoogst. En volgens de wet van Spaepen (voor meer uitleg: zie het boek Bucketlist voor een wijnkenner van Peter Doomen) werd er niet alleen gekeuveld maar vooral intens en aandachtig geproefd. De wijnoogst in Champagne zal de geschiedenis ingaan als de ontnuchtering na de vele mooie en gulle jaren 2018, 2019 en 2020. Ze klagen ook niet want de ruim opgeslagen reservewijn zal hun jaar nog redden. Dergelijk rampjaar is niet voor herhaling vatbaar. We volgen in het Nationaal Comité twee pistes om de commanderijbesturen te ondersteunen. De eerste is een digitale wijncursus ‘Mondig met Wijn’. We willen hierbij eigen leden maar ook vele nieuwsgierige wijnliefhebbers animeren om zich een basiskennis en een discours rond wijn eigen te maken. Zij kunnen nadien onbevreesd aansluiten bij een van onze veertig commanderijen. Misschien ontstaat er wel eens een commanderij in Limburg waar we nog helemaal verweesd achter blijven? Mondig met

wijn wordt digitaal gebracht via een webinar dat je alleen, met 2, met 4 of met veel meer rustig kunt bekijken vanuit een zetel, aan een vriendentafel of in een door u zelfgekozen ruimte. Je kunt onze vijf deskundigen uit het Nationaal Comité, Peter Doomen, Peter Arijs, Wouter De Nul, Simonne Wellekens en wellicht ook onze nieuwe P.R. verantwoordelijke, Gracy Poppe, ‘live’ beluisteren op maandagen of in uitgesteld relais via een replay wanneer je maar wil. Er wordt ingeschreven in clusters die u vrij kunt samenstellen. Het aantal leden van de cluster bepaalt iedereen voor zich. We starten een eerste module in december. Er zijn er drie gepland, samen 10 luistermomenten. De theorie wordt gekoppeld aan de praktijk. Elke cluster ontvangt per post een kist van 12 verschillende wijnen per module. Telkens worden er 3 of 4 wijnen geproefd per sessie. Ik reken op jouw steun om van deze activiteit een absoluut succes te maken. Een tweede piste willen we nieuw leven inblazen. Meer en meer commanderijbesturen vragen om hulp om wijnbouwers uit verschillende landen te motiveren tot bij ons te komen. Velen zouden graag hun proefavonden opluisteren met een boeiend verhaal en proeverij gebracht door de wijnbouwer zelf. Wij hebben dit project noodgedwongen enkele jaren in de ijskast opge-

borgen. Het project ‘Deel de wijnbouwer’ zullen we vanuit het Nationaal Comité coördineren en al onze contacten ten dienste stellen van onze commanderijen. We weten ook dat meerdere commanderijen zelf over veel contacten beschikken met wijnbouwers in binnen- en buitenland. We roepen hen op om deze via de nieuwe P.R. te delen. Het is rendabeler en aantrekkelijker voor wijnbouwers om naar Vlaanderen te komen indien zij meerdere commanderijen mogen bezoeken. Onlangs nam Eric Merny ontslag als P.R.-verantwoordelijke binnen het Nationaal Comité. Hij hielp ons met het Nationaal Comité een unieke degustatie bij Jacquesson en Veuve Cliquot mee te maken, maar kondigde toen aan de fakkel door te geven aan een nieuwe persoon. We danken Eric, ook oud-nationaal voorzitter van onze vereniging, voor zijn altijd sympathieke verschijning, zijn steun en inzet voor de Vlaamse Wijngilde. We wensen iedereen alvast veel nieuwe ontdekkingen en moge de passie voor wijn opnieuw oplaaien in deze nieuwe periode. Vul het glas maar. Prosit!

EVENEMENTEN VLAAMSE WIJNGILDE 28 november 2021

Nationale Proeven

Kasterlee, organisatie Commanderij Amici 5 december 2021

Aula Vini Pro Piemonte

De Lozen Boer, Lochristi 6 februari 2022

Feest Vlaamse Wijngilde – thema: Belgische wijn

Hof van Beatrijs, Lier 14-15 mei 2022

Wijnronde Chablis

12 juni 2022

Ken Wijn-wedstrijd

Organisatie Commanderij De Mandel

Luc Dewulf

Data onder voorbehoud Raadpleeg www.vlaamsewijngilde.be voor up-to-date informatie

Nationaal Comité Vlaamse Wijngilde: (vlnr) Dirk Declercq, Simonne Wellekens, Gerard Vanden Abbeele, Luc Dewulf, Marc Hollemans, Sara De Meyer, Peter Arijs, Pierre Paul Stacanov, Peter Doomen, Wouter De Nul

Een abonnement op Ken Wijn-magazine? Ken Wijn-magazine heeft een abonnementenservice. Het magazine ligt enkele dagen na verschijning (2x per jaar: april en oktober) in uw bus. De kostprijs bedraagt 10 euro per nummer per exemplaar, inclusief portkosten. Betaling vooraf op de rekening van de Vlaamse Wijngilde met vermelding van uw abonnementsnummer. Enkel verzending naar een Belgisch adres. Een abonnement geldt voor een jaar (2 nummers). Interesse? Neem contact op met abonnement@vlaamsewijngilde.be en vermeld het aantal exemplaren dat u wenst te ontvangen per nummer. Vergeet niet uw postadres te vermelden. Bij inschrijving ontvangt u van ons een abonnementsnummer en het rekeningnummer van de Vlaamse Wijngilde. Leden van de Vlaamse Wijngilde hoeven zich niet te abonneren: zij krijgen het magazine via het bestuur van de eigen commanderij. www.vlaamsewijngilde.be/ken-wijn/ken-wijn-magazine/abonnement/

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

MONDIG MET WIJN: EEN ONLINEWIJNCURSUS

PE T ER A R I J S C o m m a n d e r ij B r u s s e l Fo t o's P e t e r D o o m e n

Vanaf 6 december 2021 lanceert de Vlaamse Wijngilde een nieuwe onlinewijncursus ‘Mondig met wijn’, gericht naar bestaande en toekomstige leden. Deze 10-delige cursus (inclusief 36 wijnen) beoogt het proeven en de wijnterminologie onder de knie te krijgen en zo de toetreding of integratie in een commanderij te bevorderen. Daarnaast biedt dit uiteraard een leuke en interessante avond onder wijnliefhebbers.

DE EERSTE STAPPEN IN DE VLAAMSE WIJNGILDE Mijn wijnverhaal begint in 2012. Ja, ik weet het, ik ben een piepkuiken in vergelijking met vele anderen in de Vlaamse Wijngilde waarvan ik in 2014 lid werd. Net zoals zovelen werd ik gebeten door de wijnmicrobe tijdens ... jawel, een wijncursus. De dorst naar kennis en proeven bracht me daarna naar de Commanderij Brussel. Hier kreeg ik maandelijks de kans interessante degustaties bij te wonen en ervaringen uit te wisselen. Een stap die ik me tot op heden niet beklaag, al ging die niet zonder slag of stoot.

Zo herinner ik me nog levendig mijn eerste avond. Ik kende er niemand, behalve de man die ik aangeschreven had, Olaf Leenders (een joviale man, geniale proever en een vat vol wijnkennis). Hij nam me onder zijn vleugels en introduceerde me in ‘de club’. Het leek toch maar een stoffige bedoening: er waren gezellen, meesters en grootmeesters, een paulée, mantels en linten. Daarnaast sprak men over ‘intronisaties’. Help! Was ik in de middeleeuwen beland? Ik wou gewoon wat wijn proeven.

PRAKTISCH De cursus is opgebouwd uit 3 modules. • Module 1: Inleiding tot wijn, proeven en terminologie (4 sessies met 3 wijnen) • Module 2: Internationale druivenrassen (3 sessies met 4 wijnen) • Module 3: Andere druivenrassen (3 sessies met 4 wijnen) De cursus wordt gegeven in een webinar. De wijnen proeven en bespreken we live (aangevuld met de nodige achtergrondinformatie). Deze interactieve component laat toe om de eigen proefervaring te delen en vragen te stellen. Alle sessies worden bovendien opgenomen en kunnen later worden (her)bekeken.

OBSTAKELS OVERWINNEN Gelukkig waren de avonden interessant, de wijnen goed en had ik al wat achtergrond dankzij mijn wijncursus - zodat ik snel kon inpikken en meepraten. Het middeleeuwse gedoe viel achteraf gezien nog wel mee. Maar veel is er nog niet veranderd. Laat ons eerlijk zijn, het helpt niet om ons al weinig moderne imago bij te sturen. Daarnaast vergt de instap in een bestaande commanderij toch enige basiskennis, vooral wat wijnterminologie betreft. Gelukkig zijn vele commanderijen er door de jaren heen in geslaagd nieuwe (en vaak jonge) leden aan te trekken. De combinatie van een persoonlijke werving en in sommige gevallen (bv. in Brussel) een wijncursus voor nieuwe leden helpt. Covid voegde een extra dimensie toe aan het verhaal. Enerzijds viel alles stil en vreesden we een terugval van ons ledenbestand. Maar anderzijds zagen ook tal van digitale wijninitiatieven het licht. Net daar zagen we binnen het nationaal comité een opportuniteit!

EEN DIGITALE CURSUS ALS GLIJMIDDEL Het idee om nationaal een breed toegankelijke basiscursus aan te bieden in een digitaal formaat begon te rijpen. Dit om de commanderijen te ondersteunen in hun werving en opleiding van nieuwe leden. Enerzijds als rekruteringstool dus, maar ook als hulpmiddel om bestaande leden met meer betrokkenheid te laten deelnemen. Misschien voelen sommige niet-leden zich hierdoor geroepen om een nieuwe commanderij te stichten op plaatsen waar er nog geen bestaat? Het doel van deze cursus is in de eerste plaats om deelnemers mondiger over wijn te maken om hun instroom in een commanderij te bevorderen. Het is dus geen klassieke

De lesgevers van deze cursus zijn bestuursleden van de Vlaamse Wijngilde met een ruime ervaring in wijn proeven en lesgeven: routiniers zoals Simonne Wellekens en Peter Doomen aangevuld met nieuwe talenten.

wijncursus over landen en appellaties. Daar zijn andere organisaties voor. Daarenboven zijn dat onderwerpen die in de commanderijen zelf aan bod komen. Onze aanpak: in 10 bondige lessen bespreken we de basis en de terminologie van het wijnproeven evenals de factoren die een impact hebben op het wijn maken en daarnaast vooral de verschillende druivenrassen. Het voordeel van een digitale cursus is uiteraard dat je je niet hoeft te verplaatsen. Daarenboven kan je de sessie ook achteraf (her)bekijken. Maar het mag uiteraard geen droge bedoening worden. Er moet ook wijn worden geproefd! Om hier allemaal aan te voldoen is de cursus opgedeeld in 3 modules. Voor elke module ontvangen de deelnemer(s) 12 goede wijnen. De deelname kan individueel, als koppel, of met een groep gelijkgestemden. Die laatste optie drukt niet alleen de kostprijs per persoon, maar maakt de ervaring ook leuker en interactiever. Op deze manier kunnen bestaande commanderijen de cursus ook aanbieden aan (nieuwe) leden.

De kostprijs voor één module (inclusief 12 wijnen) is 400,00 euro. Bij onmiddellijke inschrijving voor alle 3 modules krijg je een korting van 10%. Dat komt dan op 1.080,00 euro voor 10 sessies en 36 flessen wijn. Opgelet: deze prijs is niet per persoon, maar per groep van proevers. Proeft u als groep van tien personen, dan bedraagt de kostprijs per persoon één tiende van dit bedrag. De eerste cursus start vanaf maandag 6 december 2021, maar inschrijven kan per module. Je kunt dus ook later instromen. Alle datums en inschrijvingsmodaliteiten vind je op onze website. Uiterste inschrijvingsdata ● Module 1 (of volledige cursus): 15 november 2021 ● Module 2: 17 januari 2022 ● Module 3: 14 februari 2022

MEER INFORMATIE OP

www.vlaamsewijngilde.be

Photo @ Pierre Grenet

Terre de vins et de légendes

Château Beychevelle - 33250 Saint-Julien-Beychevelle - www.beychevelle.com

L’ABUS D’ALCOOL EST DANGEREUX POUR LA SANTÉ. A CONSOMMER AVEC MODÉRATION

Marienthal

HET AHRDAL VERWOEST “DE ZWARTSTE DAG UIT ONZE GESCHIEDENIS” G ER D BR A B A N T M e d e - a u t e ur ‘ W ijn l a n d D ui t s l an d ’ e n a l m e e r d an 2 0 j a ar a c t i e f in d e D ui t s e w ijn w e r e l d Fo t o's G e r d B r ab an t

In de nacht van 14 op 15 juli 2021 voltrok zich een ramp zonder weerga aan de Ahr. Een nooit gekende vloedgolf baande zich met grote snelheid een weg door het smalle kloofdal. Over een lengte van meer dan veertig kilometer is de ravage niet te overzien. Meer dan 130 mensen verloren het leven, in sommige dorpen zijn 90% van de huizen onbewoonbaar. Ook heel wat wijnbouwers zijn zwaar getroffen. Na de rampspoed volgde de solidariteit: duizenden vrijwilligers zetten zich in voor het herstel. Ik trok begin augustus een week ter plekke om twee bevriende domeinen te helpen: Weingut J.J. Adeneuer (Ahrweiler) en Bertram-Baltes (Dernau). Met een rugzak vol hallucinante verhalen, beelden en ook hoop, keerde ik terug.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

KOUDE DOUCHE

FINANCIËLE RAMP

Na die bewuste nacht van 14 op 15 juli hoop je dat de vrienden in veiligheid zijn. Toen dat het geval bleek te zijn, volgden de verhalen van massale verwoesting. Die verwoesting was zo omvangrijk dat alleen grootschalige hulp enige uitweg kon bieden. Snel besliste ik om begin augustus een week mee de handen uit de mouwen te steken. Onze gezinsvakantie werd ingekort. Accommodatie was er niet, maar met mijn VW-busje was ik gelukkig zelfvoorzienend. Overnachten kon ik op de oprit bij Weingut J.J. Adeneuer, waar ’s avonds een koude douche mogelijk was. Warm water noch stroom waren voorhanden. Dit domein heeft nog enigszins geluk gehad: ze hadden wel een metershoge waterstand, maar het gebouw lag net buiten de zone met grote stroming. De schade aan de infrastructuur blijft evenwel aanzienlijk. 90% van de wijn werd hier gelukkig wel gered. “Mijn neef Tim hamerde met gevaar voor eigen leven de stoppen in de kelder dieper in de houten vaten,” vertelt Marc Adeneuer. Hij verwacht de vinotheek in april opnieuw te kunnen openen.

Er zijn nog veel meer verhalen. De zussen Meyer-Näkel zijn in een poging om nog wijn te redden in de kolkende rivier terecht gekomen. Ze hebben zich kunnen vastgrijpen aan een boom. Die hield het niet. Een volgende wel. Ze hebben er een hele nacht gezeten. Intussen zagen ze hun 400 barriques wegspoelen en maakten ze afspraken wie op de kinderen zou letten wanneer iemand het niet zou overleven. Marc Adeneuer vond daags nadien één van die 400 vaten, op bijna tien kilometer van het domein van de zussen Meyer-Näkel. Marc verloor ook 12 vrienden en kennissen. Een gezin zat op het dak toen de volledige bodemplaat loskwam en het huis kantelde. Erg emotioneel werd het toen ik samen met Benedikt Baltes, de man van Julia Baltes-Bertram, voor de eerste keer de inhoud van enkele barriques proefde die ze nog konden redden. Verdriet en geluk tegelijk toen we vaststelden dat die wijn nog top was. Maar van zowel de gebottelde 2019 als de 2020 op vat blijft maar 10% over. Dat is een financiële ramp voor zo’n jong bedrijf. “Normaal is de Ahr bij ons in Dernau niet meer dan een rustig kabbelende beek,” vertelt Benedikt Baltes van Weingut Bertram-Baltes. In geen tijd stond het water acht meter hoog. Kwam daar nog bij dat op dat moment de Ahr even de snelst stromende rivier van Duitsland werd. Om iets te redden was geen tijd.

Dernau

OORLOGSGEBIED Toen ik begin augustus bij Adeneuer arriveerde, wou ik onmiddellijk aan de slag. Maar Marc Adeneuer floot me terug. “Jij gaat eerst kijken hoe het echt gesteld is, de beelden in de pers geven maar een gedeeltelijk beeld.” Samen met de dochter van zijn vriendin reed ik via het hooggelegen hotel Hohenzollern langs kleine wijngaardwegen naar Marienthal en Dernau. Normaal doe ik dit traject te voet, als onderdeel van de Rotweinwanderweg, het beroemde wandelpad in de Ahr. Deze rit bleek erg handig, want de toen enige grote toegangsweg via het noordelijke plateau was verzadigd van het verkeer. Het zicht op het dal in de laatste bocht van de afdaling naar Marienthal was hallucinant. Dan komen de tranen in je ogen. Waar is dat lieflijke, romantisch dal heen? Er rest een brede, bruine smurrie, waar ruïnes van huizen en een hangende spoorlijn een vermoeden van de kolossale waterkracht geven. Unfassbar. De oorspronkelijk bedding van de Ahr is met een veelvoud gegroeid, de bruggen zijn verwoest. In Marienthal zie je huizen zonder gevel. Zo kijk je de woonkamer binnen met fotokaders aan de wand; foto’s van familieleden die het misschien niet hebben overleefd. In Dernau zijn 95% van de huizen onbewoonbaar; vele zijn gedoemd om te worden afgebroken. Je ziet dat trouwens ook staan op de huizen: ofwel een kruis (afbreken) ofwel “stehen lassen”. Honderden mobiele toiletten, metershoge afvalhopen, en de indringende geur van olie. Dit lijkt oorlogsgebied.

(Rheinhessen), Künstler (Rheingau), Kaufmann (Rheingau), Paul Weltner (Franken), Margarethenhof (Pfalz), Franzen (Mosel) en Bischel (Rheinhessen). Magazijnen en vaten proper maken, modder wegscheppen, flessen reinigen, olietanks verwijderen, snoeiwerken in de wijngaard, halveren van trossen, meeldauw bestrijden, enz.: overal was er wel iets te doen. Na het harde labeur werd er verbroederd rond de tenten in de stoffige dorpen, met een frisse pint in de hand en hier en daar al eens een glimlach en de nodige knuffels. Hartverwarmend.

WONDERGEBIED

HARTVERWARMEND Maar er is hoop. Ontzettend veel mensen helpen. De solidariteit onder de wijnbouwers is groot. Zo wordt er massaal materiaal uitgeleend en was er hulp in de wijngaarden door collega’s uit andere gebieden. In de eerste periode na de ramp hoorde je van verschillende domeinen dat herstarten er wellicht niet meer inzit. Onder impuls van de massale steun, zowel materieel als financieel is het beeld vandaag gelukkig anders. Een lichtpuntje is dat de topwijngaarden zijn gevrijwaard. Die liggen immers hoger op de helling. In het dal zijn ongeveer honderd hectare vlakkere percelen geruïneerd. Inmiddels hebben de domeinen een oplossing gevonden om de oogst te verwerken. Vrijwillige oogstteams werden samengesteld (ook uit België) en elke dag wordt een stapje gezet in de heropbouw. Tijdens mijn verblijf werkte ik samen met medewerkers van verschillende wijndomeinen waaronder Weingut Wagner-Stempel

Er blijven echter nog veel vragen. Waar gaan de verwoeste domeinen opnieuw bouwen? In 2016 was er al hoogwater. Hoe snel zal er weer toeristische infrastructuur beschikbaar zijn? Zal de staatsteun voldoende zijn om de miljardenschade te herstellen? Blijven de gezinnen wel nog wonen in het dal? De Ahr is en blijft een klein wondergebied. En het wonder zit hem momenteel in de hulp en steun, waarvan we kunnen hopen dat die blijft duren. Vergeet in die zin de Ahr niet de komende jaren. Of het nu als hulp ter plekke is, of door het aankopen van flessen met beschadigde etiketten en capsules. Alles helpt.

Via onder andere de website van www.ahrtal.de blijf je op de hoogte van waar je in het dal kan helpen. Het rekeningnummer van Ahrwein e.V. voor donaties: IBAN: DE94577513100000339507 | BIC: MALADE51AHR

Trossen halveren en peronospora uitsnijden in de wijngaarden van Weingut Bertram-Baltes

CORPINNAT

REVOLUTIE IN DE WERELD VAN CAVA

ER I C MER N Y C o m m a n d e r ij B r u s s e l

In Ken Wijn-magazine nr. 33 stond een artikel over Corpinnat gebaseerd op gegevens van de bekende wijnschrijfster Jancis Robinson, met als titel “De rebellen van Corpinnat”. Dit artikel sprak me wel aan om de zoektocht wat verder te zetten en niet enkel de theorie te bekijken maar ook een aantal wijnen te proeven. Bovendien gaat het nu niet meer alleen over de “rebellen” van Corpinnat, want ondertussen mogen we wel spreken van een echte revolutie, bijna een oorlog in de wereld van cava.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

KOREN TUSSEN HET KAF Dat er bij cava veel minderwaardige producten op de markt komen zal niemand ontkennen. Hoe kan je trouwens voor pakweg vier tot zes euro een hoogwaardige mousserende wijn maken volgens de traditionele methode. Uiteraard zit er tussen het kaf ook koren. Wie de Brut 21 van topwijnmaker Albet i Noya uit Catalunya al geproefd heeft, of Laieta gran reserva brut nature in een mooie gestileerde fles, weet dat er ook binnen cava topwijnen te vinden zijn die bij een blinde proeverij hoog scoren. Misschien is het geen toeval dat beide genoemde wijnen afkomstig zijn van biologisch gekweekte druiven. Men betaalt al gauw 25 tot 30 euro voor deze cava’s, zijnde de prijs van een goede champagne bij een récoltant-manipulant. Persoonlijk lig ik daar niet wakker van. Ik betaal liever wat meer voor een topcava dan minder dan 20 euro voor een champagne die zijn herkomstbenaming niet waardig is. De situatie is intussen wel uit de hand gelopen. Er zijn niet enkel de rebellen van Corpinnat, maar ook wijnbouwers die de traditionele methode ondergebracht hebben in de D.O. Penedès (Classic Penedès). Ze mikken niet enkel op kwaliteit, maar willen duidelijk stellen dat deze regio de bakermat voor cava is, hoewel

in andere Spaanse regio’s ook cava mag gemaakt worden. Albet i Noya heeft besloten om het klassieke cavalabel te verlaten en zich aan te sluiten bij deze Classic Penedès-groep. Dan heb je nog de echte rebellen die weigeren welke benaming dan ook op hun fles te zetten, behalve dat het om wijn gaat die volgens de ‘método tradicional’ gemaakt is. Voorspelt dit een leegloop in de cavabenaming?

WIEG VAN DE MOUSSERENDE WIJNEN IN SPANJE Corpinnat is een officiële ‘brand name’ die sinds 30 januari 2019 gebruikt wordt om duidelijk te maken dat de wijnen hun ontstaan vinden in de streek van Penedès. Het woord bestaat uit twee onderdelen: COR, de wieg waar meer dan 130 jaar geleden de allereerste mousserende wijnen in Spanje werden gemaakt, en PINNAT, etymologisch afkomstig van het woord Pinnae, zijnde de oorsprong van het woord Penedés, gedocumenteerd in de 10de eeuw als Penetense. Dit Latijns bijvoeglijk naamwoord is afgeleid van pinna, wat rots betekent, verwijzend naar de rotsachtige grond in Penedés. De regio biedt een gevarieerd landschap van bossen, heuvels en ravijnen, met sites van gro-

te natuurlijke schoonheid, allemaal gedomineerd door de imposante aanwezigheid van de berg Montserrat. Mousserende wijnen die met dit keurmerk Corpinnat op de markt komen, vermelden de term op een centrale positie op het vooretiket, zodat consumenten het gemakkelijk herkennen. Officieel zijn de kwaliteitsnormen van Corpinnat strenger dan de klassieke cava. De druiven moeten afkomstig zijn uit de 39 historische gemeenten van Penedès en de wijn moet minimaal 18 maanden ‘sur lattes’ rijpen (voor cava is dat slechts negen maanden). Ook voor de kwaliteit van de gebruikte druiven worden hogere eisen gesteld. Ze moeten 100% biologisch geteeld zijn, met de hand geoogst en gevinifieerd op het terrein van de wijnmaker. De maximale productie is 12.000kg/ha. De naleving van de strikte eisen en voorschriften wordt jaarlijks gecontroleerd door externe audits. Maken vandaag deel uit van de Corpinnat groep: Gramona, Mas Candi, Llopart, Nadal, Recaredo, Sabaté i Coca, Torello, Huguet de Can Feixes, Julia Bernet, descRegut, en Pardas. Volgens sommige bronnen maakt ook Castellroig er deel van uit, volgens anderen niet meer. De discussie leeft, zelfs onder kenners. Is Corpinnat (en de andere alternatieve benamingen

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

van cava) werkelijk een aanduiding voor een betere mousserende wijn dan cava, of is het gewoon een manier om de wijn aan een duurdere prijs te verkopen? Om hierop te antwoorden kunnen we enkel de proef op de som nemen en de wijnen proeven. Enkele Belgische wijnhandelaars met Corpinnat in het gamma schonken heel gewillig een fles voor onze proeverij.

CONCLUSIE Wat mogen we besluiten uit deze degustatie? Eén voor één waren het mooie sprankelende wijnen met veel karakter, lekker, en door de

band droog, wat de meeste wijnliefhebbers waarderen. Uiteraard is er veel marketing gemoeid met Corpinnat en Classic Penedès, maar er is duidelijk ook kwaliteit aanwezig, die in vele gevallen zelfs deze van sommige champagnes oversteeg. Corpinnat en Classic Penedès met champagne vergelijken is nagenoeg zinloos gezien de totaal andere samenstelling van druivenrassen, hoewel de ondergrond (kalk, krijt en op sommige plaatsen klei) vergelijkbaar is. Dat de prijzen hoger liggen dan de goedkope cava’s is na deze degustatie te begrijpen. De wijnen hebben niets te maken met de sappen van

Geproefd Vendrell Olivella Brut Nature El Creuer 2016 Organic

Gemaakt op het domein Mas Gomà. Deze bio-cava komt van wijnstokken van meer dan 60 jaar oud, geplant op een kalkrijke bodem. De flessen blijven 40 maanden rijpen in de kelders, waardoor er minder dan twee gram restsuiker per liter overblijft alvorens ze op de markt gebracht worden. Hoofdzakelijk xarel.lo en chardonnay, een kleine hoeveelheid parellada. Goudgele kleur, fijne persistente parels. Aroma’s van peer en perzik, zéér zacht en delicaat. Heel veel frisheid, lange elegante afdronk. Uitstekende wijn. Wellicht is dit de grootste rebel van allemaal want hij vermeldt enkel op het etiket Método tradicional, zonder verwijzing naar cava of Corpinnat. Ingevoerd door Ad Bibendum – Sint-Truiden Huguet de Can Feixes Corpinnat Brut Nature 2012

Can Feixes is in handen van drie broers Joan, Josep en Xavier. Zij beheren ruim 300ha biologische gecertificeerde wijngaarden in de appellatie Penedès, dicht bij de kust. Naast de wijngaard staan amandelen olijfbomen, granen en voedergewassen voor hun schapen. De mest van de schapen wordt gecomposteerd als voeding voor de wijngaarden. De meeste wijngaarden liggen op een hoogte van 400 meter. De broers bezitten een prachtig landgoed met ondergrondse kelders waar onder meer hun prestigieuze Corpinnat ligt te rijpen. De trage rijping van de druiven, samen met de kalkrijke en rotsachtige bodem, leveren geconcentreerde bessen met een eigen karakter. De lage opbrengsten zorgen voor een uitzonderlijke fluwelige kwaliteit. Het klimaat is bijzonder geschikt voor het verbouwen van variëteiten zoals parellada, macabeo, malvasia de sitges, chardonnay, tempranillo, cabernet sauvignon, merlot, pinot noir en petit verdot. De wijnen krijgen zes maanden rijping op inox vaten, gevolgd door een rijping ‘sur lattes’ gedurende zeven jaar. De dosering is 0gr/l. Pinot noir, macabeu, parellada in niet nader vermelde verhoudingen. Prachtige levendige belletjes. Een frisse geur van pompelmoes, citrusfruit en een beetje blauwe bessen. Noties van appels en peren met een vleugje honing. Krachtige aanzet met een breed palet. Lange minerale afdronk. Een heel grote wijn. Can Feixes wordt ingevoerd door Vinea, Gooik

vier tot vijf euro. In ieder geval zullen veel producenten van ordinaire cava’s nadenken over hun product en hopelijk aansporen om hun niveau op een hoger peil te brengen. Mijn lange ervaring in de wijnwereld heeft me geleerd dat niet lang iedereen door dit artikel overtuigd zal zijn van de betere kwaliteit. Sommigen blijven het te dure cava vinden. Hopelijk zijn er toch die overtuigd geraakt zijn dat de wijnbouwers met Corpinnat en Classic Penedès een betere kwaliteit nastreven. Probeer het zelf, proef de Corpinnat cava’s en vergelijk met ‘gewone’ cava’s, liefst blind, en trek dan uw conclusie.

Gramona Corpinnat Imperial Gran Reserva Brut 2015

Dit is het domein van de stichter en huidige voorzitter van de Corpinnat groep, gevestigd in Sant Sadurni d’Anoia in Catalunya. De huidig wijnmaker is Jaume Gramona. Impérial is de instapwijn van cava’s met een jaartal, en tevens de belangrijkste van het assortiment. De verpakking lijkt enorm op champagne, maar de grootvader wil de verpakking absoluut niet aanpassen. Zijn motivatie is dat de trouwe drinkers van Gramona de fles onmiddellijk moeten herkennen. Tweede gisting op fles volgens de traditionele methode, 60 maanden ‘sur lattes’ en een dosering van 8gr/l. 40% macabeu, 40% xarel.lo, 15% chardonnay, 5% parellada. Licht goudgele kleur, levendige kleine pareltjes. Lichte botertoets met wat hazelnoten, citrusfruit en een hint van rabarber. De wijn is perfect in balans met een uitstekend evenwicht tussen de zuren en de rondheid van het fruit. Het middenstuk is een beetje vettig waardoor de wijn zeker ook bij een maaltijd kan gedronken worden. We vinden ook wat hazelnoot terug die we ook in de geur vonden. De dosering is perfect aangepast aan deze wijn. Komt bijzonder fris over. Op het domein Gramona – vroeger in cava, nu in Corpinnat - werden steeds uitstekende wijnen gemaakt. Ze behoren niet tot de goedkoopste, maar goede mousserende wijnen maken kost tijd en geld.

2012 was geen gemakkelijke jaargang voor de regio. De opbrengsten waren bijzonder laag, gemiddeld 30 tot 35% minder dan in gewone jaren. Wellicht ook een gevolg van de extreem droge winter, maar ook doordat geen ontbladering toegepast werd. In 2012 werden slechts 61.000 flessen geproduceerd. Dit is de meest strakke cuvée van Gramona. De wijnen worden nog met de hand gedegorgeerd. De dosering is 0gr/l, dus een brut zéro. De wijn heeft niet minder dan 87 maanden ‘sur lattes’ gerijpt. Vroeger liet men de wijn 15 jaar rijpen, vandaar de naam III Lustros. 65% xarel.lo, 35% macabeu Prachtig goudgeel met kleine levendige belletjes. De geur is bijzonder complex en geeft heel wat aroma’s vrij. Ook opnieuw hier hazelnoten en lichte boterachtige toets, een hint van petroleum met ook een indruk van witte balsamico. Frisse en heel evenwichtige wijn. Door de jaargang krijgen we hier een wijn die het meer moet hebben van elegantie dan van kracht. Hij is, ondanks dat hij van 2012 is, nog wat gesloten en komt pas open als hij wat zuurstof gekregen heeft in een vrij groot glas. Hij komt dus nog bijzonder jong over. Gramona is vooral bekend om zijn mooi uitgebalanceerde en fijn gedoseerde cuvées, maar deze III Lustros is een uitzondering: strak en mineraal, brut nature. Zeer grote wijn en mag absoluut naast een heel mooie champagne staan.

Gramona Corpinnat III Lustros 2012

De naam van deze wijn komt van de stichters van het wijnhuis, de familie Batlle (laatste Batlle was een dame die een Gramona huwde). Bij deze wijn streeft men naar het evenaren van grote champagnes. Hij wordt uitsluitend gemaakt in topjaren. 2010 is de eerste jaargang van deze Gramona die het label Corpinnat draagt, met een kleine productie van 10.000 flessen. Tweede gisting op de fles met kurk, traditionele methode. Minimaal negen jaar ‘sur lattes’ en een dosering van 8gr/l. 70% xarel.lo, 30% macabeu Een wijn met bijzonder veel karakter. Hier kunnen we de effecten van autolyse merken, die zorgen voor typische smaakpatronen en geuren eigen aan gerijpte wijnen. Mooie goudgele kleur en heel fijne belletjes. Brioche en exotisch fruit zoals mango en ananas, lichte toastgeur. De wijn heeft ook wat tijd nodig om volledig open te komen en ik zou hem zelfs voorzichtig durven in een karaf gieten. De aanzet is heel krachtig, maar tegelijkertijd ook met veel finesse. Het middenstuk komt nog steeds jong en sprankelend over. Hij is ook wat rond en bijzonder vol van smaak, waardoor de mondvulling compleet is. Deze cuvée mag gerust naast een heel grote champagne staan, wat we trouwens in de praktijk ook getest hebben met een Mycorhize van Erick de Sousa uit Avize. We konden niet kiezen welke van beide de beste was. Natuurlijk was er verschil in smaak en karakter, maar beiden waren werkelijk top. Alle wijnen van Gramona zijn verkrijgbaar bij La Buena Vida in Mol.

Gramona Corpinnat Celler Battle Gran Reserva Brut 2010

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Recaredo Serral del Vell Corpinnat Brut Nature 2013

In het zuidoosten van Barcelona ligt Sant Sadurni d’Anoia, dé hoofdstad van cava (in Penedès). In 1924 begon Josep Mata Capellades, een profvoetballer die wat bijverdiende als “dégorgeur” bij een cavaproducent, onder zijn huis een kelder uit te graven. Nu, 90 jaar later, staat het huis Recaredo bekend als pionier van de droge cava’s. De kelder is indrukwekkend. Aangezien elke wijn ten minste vijf (!) jaar op fles rijpt, liggen daar ongeveer twee miljoen flessen. Met 250.000 flessen per jaar is de productie vrij laag voor een cavaproducent in die streek. Die lage productie komt voornamelijk door de strenge selectie en de biodynamische werkwijze. Het hele proces is van begin tot einde handwerk. Recaredo is trouwens de eerste wijnbouwer in de DO Cava en de DO Penedès met het officiële Demeter-label, het kwaliteitskeurmerk voor biodynamische landbouw. De bodem is bijzonder rijk aan kalk. Remuage gebeurt handmatig op pupiters. De dégorgement gebeurt 'a la volée': de stop wordt dus niet bevroren en men moet behoorlijk handig zijn om geen half lege fles te hebben na het dégorgeren. De dosering is uiteraard 0gr/l gezien de benaming brut nature. Rijping gedurende 67 maanden ‘sur lattes’. 51% xarel.lo, 49% macabeu. Diepgoudgeel met mooie concentratie. Fijne levendige belletjes. Heel elegante geur met amandelspijs, brioche, witte bloemen en citrusfruit. Een heel zachte aangename aanzet, lekker droog maar je bent toch verrast dat het om een brut nature gaat. De druiven zijn wellicht optimaal rijp geoogst. Heel evenwichtig en mineraal. Lange herinnering. Behoorlijk verschillend van een champagne in smaakpatroon maar wel op hetzelfde niveau. Recaredo Terrers Brut Nature Corpinnat 2017

De druiven zijn uitsluitend afkomstig van eigen wijngaarden die niet geïrrigeerd worden. Lage rendementen. Geen filtering waardoor natuurlijk bezinksel kan voorkomen. Dosering: 0gr/l. Rijping gedurende 38 maanden ‘sur lattes’. 57% xarel.lo, 37% parellada, 6% macabeu. Diep goudgele kleur met fijne pareling. De geur is fris en mineraal, met witte en roze pompelmoes. Het resultaat is heel uitzonderlijk voor deze jaargang. In de smaak is de wijn bijzonder droog met een hele lange smaakvolle herinnering. Blind geproefd zou je nooit denken dat deze wijn uit Penedès komt want hij doet eerder denken aan een cool-climate wine. De reden is wellicht dat hij afkomstig is uit Alt Penedès waar de bodem bijzonder kalkrijk is.

Gevinifieerd, gemaakt en volledig gerijpt in Recaredo. De kleur wordt verkregen door de most dertien uur lang te macereren met de rode druivenschillen. De wijn is gerijpt met natuurlijke kurk, een duurzame manier omdat de kurk kan gerecycleerd worden, en de ideale methode voor het behoud van het oorspronkelijke karakter van een lang gerijpte mousserende wijn. Handmatig degorgeren zonder bevriezen van de gistprop: een techniek gebaseerd op vakmanschap en respect voor het milieu. Rijping gedurende 40 maanden ‘sur lattes’. 87% monastrell (!), 13% garnatcha negra. Pittige zalmkleurige roze kleur met aanwezigheid van fijne belletjes. In de geur vinden we intens rijp rood fruit met een mooie dosis kruidigheid. Fris, lichte toast-indrukken en florale impressies. Mooie frisse aanzet met levendige bubbels, heel mooie mondvulling met een lichte toets van rode bessen, een behoorlijk lange afdronk. Een wijn die het schitterend zou doen bij een maaltijd, zoals gegrilde zalm.

Alle wijnen van Recaredo worden ingevoerd door Duurzame Wijnen, Pieter Greeve, Vorselaar

Recaredo Intens Rosat Brut Nature Corpinnat 2017

Nadal Brut Reserva Corpinnat

Het domein is meer dan 130 jaar oud. Ze beschikken over 100 hectaren wijngaard die allemaal rond het wijnproductiehuis, het woonhuis van de familie Nadal en de wijnkelder liggen. Bij Nadal streeft men er niet naar om elk jaar dezelfde smaak te hebben. Men wil gewoon een goed product brengen, waardoor de assemblage van het ene jaar nogal verschillend kan zijn van andere jaren. Dit is een filosofie die we ook terugvinden in het champagnehuis Jacquesson. De wijn is samengesteld uit de jaargangen 2015, 2016 en 2017. Voor Nadal was de aanpassing aan de regelgeving van Corpinnat zeer eenvoudig omdat het huis deze regels al toepaste sinds 1943. Het was de productie-filosofie van Ramon Nadal Giró. De veroudering ‘sur lattes’ is afhankelijk van het niveau van Corpinnat dat ze willen halen. Het minimum is 30 maanden, maar ze hebben wijnen die tot 23 jaar gisten op de fles. De reserva heeft een 2de gisting op fles, rijping ‘sur lattes’ gedurende minimaal 30 maanden en een dosering van 5gr/l. 39% parellada, 39% macabeu, 22% xarel.lo, alle afkomstig van eigen wijngaarden. Heldere goudgele kleur. Mooie levendige parels. In de geur krijgen we wat getoast brood, groene appeltjes en een vleugje rabarber. Aanzet met verfrissende zuren maar heel mooi in evenwicht. In de finale een mooi lekker bittertje. Middellange afdronk. Nadal Brut Reserva Original Corpinnat

De druiven voor deze wijn zijn uitsluitend afkomstig van eigen wijngaarden. De dosering is 5gr/l. 55% macabeu, 38% parellada, 7% xarel.lo. Lichtgele kleur met heel fijne belletjes. In de geur fris en exotisch. Perzik, abrikoos en gele pruimpjes voeren de boventoon. Het geheel wordt aangevuld met een hint van gedroogde noten. De smaak is verfrissend, heeft veel elegantie en is prima in balans. De afdronk is behoorlijk lang en aangenaam.

Productie van deze jaargang is beperkt tot 32.623 flessen. De dosering van deze wijn is 0gr/l, dus brut nature. Eigen residueel suiker dat van nature in de wijn voorkomt is minder dan 3gr/l. 57% parelllada, 22% xarel.lo, 21% macabeu, alle afkomstig van eigen druiven. Licht goudgele kleur. Frisse geur van wit steenfruit, amandelen en hazelnoten. De smaak is perfect in balans met een heel goede structuur. Het middenstuk is zacht en subtiel van smaak, met mooi rijp wit steenfruit zoals perzik, abrikozen en mirabellen. Nadal wordt ingevoerd door Delphico, Zoersel

Nadal Brut Nature Corpinnat 2015

14-16 FEB. 2022 PARIS EXPO PORTE DE VERSAILLES

BLIJ OM U TERUG te zien op de

Conception: neardesign.net

m o n d i a l e afspraak voor wijnen en sterke dranken

Een evenement

wineparis-vinexpo.com | #wineparis | #vinexpoparis | Voorbehouden aan professionals

A LC O H O L M I S B R U I K I S G E VA A R L I J K VO O R D E G E ZO N D H E I D, M E T M AT E T E C O N S U M E R E N

Domaine du Poirier du Loup, coöperatieve wijnbouw met sociaal oogmerk

M A R K D E B A C K ER C o m m a n d e r ij E r a s m u s Fo t o's P a t r i c i a V e r s t r a e t e

DE MEEST ZUIDELIJKE WIJNEN VAN BELGIË In het uiterste zuiden van België, vlak aan de grens met Frankrijk, ligt in de vallei van de Chiers het idyllische dorpje Torgny. Deze deelgemeente van Rouvrey werd verkozen tot één van de mooiste dorpen van het land. Het telt slechts 250 inwoners, maar vaak wordt het overrompeld door toeristen. De oorsprong van dit prachtig gelegen dorp gaat terug tot de tijd van de Romeinen en de Merovingen. Het oude dorp werd tijdens de pest afgebrand en pas later verder heropgebouwd voor slechts vier overlevenden. Sommige oorspronkelijke huizen dateren nog van de 17de en 19de eeuw, gebouwd met de typische gele kalkstenen uit de nabijgelegen kalkgroeves. Torgny ligt aan de voet van de zacht glooiende helling van de derde Cuesta (zie kader). De flanken ervan zijn zuid-zuidwest georiënteerd. Ideaal voor de aanplant van wijnranken. De regio wordt ook beschreven als La Petite Provence. Niet alleen door de zachtgele huizen, maar ook omdat het er vaak iets warmer is dan in de rest van het land. In de buurt horen we de krekels (Cicadetta montana) en zien we in

de omgeving van de oude steengroeve met wat geluk de bidsprinkhaan. Deze zeldzame insecten werden in 1938 ontdekt. In het natuurreservaat bestaat de vegetatie uit grasvelden waar men onder meer kleinbladige vlas, klaver, wilde tijm en bosvaren vindt.

GELE KALK EN CUESTA'S IN DE GAUME Het zuiden van België kan je geologisch als het ware in twee grote delen opsplitsen. Aan de ene kant van de Semois liggen de Ardennen. Deze bestaan uit oude en relatief zure gesteenten, zoals leisteen. Naast een koeler

klimaat (minder zonneschijn en regenachtig) zijn de gesteenten hier ook grauwer en grijzer. De ganse regio ligt hoger (200-500 meter en nog hoger in de Hoge Venen) zodat het hier minder interessant is voor wijnbouw. Torgny ligt ten zuiden van de Semois in de Gaume of Belgisch Lotharingen. Lotharingen ligt geologisch aan de rand van het bekken van Parijs. Deze regio wordt verder gekenmerkt door drie cuestas. Dit zijn asymmetrische heuvels ontstaan door eeuwenlange erosie en bestaan voornamelijk uit klei en zanderige kalksteen. Waar de zuidflanken licht glooiend zijn, is de noordkant uiterst steil. Het uiterste zuidwesten van België ligt ook lager. In Torgny is het laagste punt 186 meter. De beboste heuveltop houdt de koude noordenwinden tegen. Mede hierdoor en de ligging onderaan de cuesta geniet Torgny van een warmer en droger klimaat. De combinatie van dit microklimaat en zijn unieke bodem van drainerende kalksteen en mergel maakt dat dit een van de weinige plaatsen is in de provincie Luxemburg waar wijnbouw mogelijk is. De wijnmakers hebben hier bewust ook gekozen voor biologische wijnbouw en werken er bijna uitsluitend met vitis vini fera druivenrassen.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

EEN ROMEINSE GESCHIEDENIS

DRIE DOMEINEN

Kleine perceeltjes wijngaard in het centrum van Torgny herinneren de bezoeker eraan dat dit ooit een wijndorp was. Uit histor ische documenten blijkt dat er reeds sporen van wijnbouw waren in de Romeinse tijd. Eeuwen later, meer bepaald in 1833, was er opnieuw sprake van wijnbouw in Torgny, In 1890 vernielde de phylloxera ook hier alle wijngaarden. In 1828 waren er opnieuw zo’n 28 percelen in gebruik, samen goed voor net geen vijf hectaren wijnranken. Twee wereldoorlogen later was Torgny het allereerste dorp in België waar, na de teloorgang van de Belgische wijnbouw, opnieuw een wijngaard werd aangeplant. We spreken van 1955. De vereniging Ardenne et Gaume plantte toen een halve hectare wijngaard, in samenwerking met het Agronomisch Instituut van Gembloux, met zowel een wetenschappelijk doel als de ambitie om de lokale wijnbouwtraditie van het dorp nieuw leven in te blazen. Op het terrein van een dame, die in het dorp La Zolette werd genoemd, werd het nieuwe domein Clos de la Zolette gedoopt. Hier werd voornamelijk de vroegrijpe müller-thurgaudruif aangeplant. Na de vrieskoude en barre winter van 1955 moesten alle wijnstokken opnieuw aangeplant worden. Dit resulteerde in 1976 in een productie van ongeveer 5.000 flessen. Midden de jaren tachtig geraakte de wijngaard in verval.

Vandaag zijn er opnieuw drie wijndomeinen. Clos de la Fouchère werd in 1986 opgericht door Francis Kaiser en Willy Jadot. Zij plantten een kleine wijngaard van 20 are, gelegen aan de rand van het dorp. De aanplant is sterk door Luxemburg geïnspireerd met onder meer auxerrois, müller-thurgau en ook riesling. Een paar jaar later plantten ze, samen met een groep vrienden iets hoger op diezelfde heuvel net onder de bosrand, een grotere wijngaard. Op die 92 are staan naast auxerrois nu ook pinot noir, pinot blanc en chardonnay. De gemeente gaf dit door haar aangekochte perceel in erfpacht aan Ecoculture SCRL, een coöperatie met sociaal oogmerk. Deze wijncoöperatie draagt nu de naam Poirier du Loup. Ondertussen beplantte de Antwerpenaar Francis De Laet in 1996 op Clos de l’Épinette twee kleine percelen met uitsluitend auxerrois. Na zijn overlijden in 2020 werden de percelen verkocht. Het ene perceel werd eigendom van de provincie Luxemburg. De vrees bestaat dat het zal verdwijnen door de plannen voor de aanleg van een ringweg. De kelder en het andere perceel werden gekocht door Renaud Doebeli, een inwoner van Torgny. Het is de bedoeling om een nieuw wijndomein te starten en zelfs uit te breiden met een extra perceel in het dorp.

CUESTA

Torgny is trots op zijn wijn geschiedenis

Pergola systeem beschermt de druiven tegen schimmels

Het woord 'cuesta' is afkomstig uit het Spaans en betekent 'helling' Geologisch bedoelt men hiermee een asymmetrische berg of heuvel. De helling naar de ene zijde toe is steiler dan de andere flank. Een cuesta ontstaat geomorfologisch doordat de gesteentelagen parallel aan de bedding anders eroderen dan die loodrecht daarop. Een cuestafront is de steile helling van een cuesta. De hellingsgraad komt vaak overeen met de stabilisatiehelling van het materiaal waaruit het cuestafront is opgebouwd. Dit materiaal bestaat steeds uit hard gesteente. In Vlaanderen en Belgisch Lotharingen bestaan deze vaak uit klei of uit gecementeerde zanden, zoals zanderige kalksteen. Cuesta’s worden gevormd in sedimentaire opeenvolgingen van meer en minder erosiegevoelige lagen. Bij een opeenvolgende van drie zwakhellende lagen, komt bij erosie van de bovenste laag, de zwak hellende resistente laag bloot te liggen. Dit wordt de cuestavlakte genoemd. Zij vormt de ene flank van de bergrug. In Zuid-België zijn er vooral de drie cuesta’s van de Gaume, met noordelijk front: de Sinemuriaancuesta gebaseerd op de kalksteenbank van Florenville, de Virtoniaancuesta gevormd door macignolagen op een ondergrond van mergel en leisteen, en ten slotte de Moezel- of Bajociaancuesta op de kalksteenbanken van Longwy. Bron: Wikipedia

Klaver en gele mosterd tussen de ranken op Clos de la Fouchère

SAMEN SPRANKELENDE BIOWIJNEN MAKEN BIJ POIRIER DU LOUP De naam Poirier du Loup is gebaseerd op een legende die vertelt hoe de dorpelingen een dode wolf in een perenboom hingen om de andere wolven uit het bos af te schrikken nog in het dorp te komen. Het grootste wijndomein is een coöperatie, gebaseerd op financiële inbreng van een 100-tal coöperanten en vrijwilligers die de wijngaard beheren. In Wallonië is zo’n coöperatiesysteem, waarbij particulieren geld inbrengen en daardoor mede-eigenaar worden, goed ingeburgerd. De meeste van die coöperatieve wijndomeinen zijn verenigingen met sociaal oogmerk. Zo werkt Domaine du Poirier du Loup samen met La Toupie uit Aarlen, een organisatie zich inzet voor herintegratie van werkloze volwassenen in de maatschappij. In april 2021 werd een nieuwe aanplant van 0,4 hectare gedaan, mede door de financiële steun van o.a. Rotary Club en particulieren die het peterschap namen van een wijnrank. Reeds in 2006 besloot het domein om compleet biologisch te werken. Dit resulteerde in 2013 in het bio-label. Ondanks de botrytis gevoelige locatie werd gekozen voor klassieke vitis vini fera: auxerrois, chardonnay, pinot noir, pinot blanc, gewürztraminer en recent ook muscat ottonel. Op deze kalkrijke bodem worden sommige wijnranken op een pergolasysteem gesnoeid, andere volgens de guyotsnoei. Naast de biologische werkwijze in de wijngaard

wordt in de kelder de de wijn zo natuurlijk mogelijk gemaakt. Tijdens de vinificatie worden geen additieven of extra sulfiet toegevoegd. Vandaag worden enkel twee mousserende wijnen gemaakt. De witte blanc de blancs, is een blend van chardonnay, auxerrois en pinot blanc. Voor de brut rosé wordt pinot noir gebruikt. Beide wijnen vallen onder de BOB Crémant de Wallonie. De mousserende wijnen gaan negen maanden ‘sur lattes’ en worden als brut nature niet gedoseerd. Alle wijnen worden geproduceerd van druiven van één oogstjaar. Men maakt geen gebruik van reservewijnen.

Domaine du Poirier du Loup - Crémant de Wallonie – Brut Nature 2018 Deze witte brut nature parelt mooi in het glas. Hij wordt Blanc de Blancs Pétillant de Torgny genoemd, maar is een echte méthode traditionelle, met dus een tweede gisting op fles. Het is een heldere wijn met een citroengele kleur met licht strogele reflecties. In de geur de aroma’s van exotisch fruit en rijpe gele appel, maar voornamelijk witte bloemen en citrusfruit. Vrij stevig in aanzet en mond vullend. Goed ondersteund door fijne zuurtjes. Het is geen grootse wijn, maar wel aangenaam fris, speels en lekker. Een aanrader voor wie houdt van een fris, fruitig en floraal glas schuimwijn.

Blanc de Blanc Pétillant de Torngy Domaine du Poirier du Loup Crémant de Wallonie – Pinot Noir en Rosé 2018 De Pétillant de Trogny ‘Pinot Noir en rosé’ is ook een brut. Deze zalmkleurige wijn heeft een mooie mousse en blijft vrij lang parelen. In de geur ontdekken we véél rijpe kersen en rode bessen, maar ook wat snoep en cuberdon (neusjes). De fijne en elegante fruitzuren geven de mousserende wijn een aangenaam mondgevoel. Middellange en frisse afdronk. Ideaal om van te genieten als aperitiefwijn of op een zomers terras.

5 Generaties wijnhandelaars sinds 1870. Meer dan 1000 soorten wijnen en champagnes, allemaal geproefd bij de producenten. Honderden soorten porto, sherry en sterke dranken waaronder whisky, armagnac, calvados, cognac, gin, rum en likeuren. Ruim assortiment karaffen, glazen en wijnaccessoires. Service is onze grootste troef.

Vlaanderenstraat 110 9000 Gent Privé parking Kuiperskaai 31, met rechtstreekse toegang tot de winkel 09/225 00 36 www.vandenbussche-wines.be info@vandenbussche-wines.be

WIJNPASSIE EN VRIENDSCHAP BIJ CLOS DE LA FOUCHÈRE Clos de la Fouchère ligt dicht bij de route de Lamorteau net bij het binnenrijden van het dorp. Het wijndomein werd in 2009 gekocht door twee vrienden, Hubert Burnotte en Dany Dries uit Longlier. In het verleden was deze laatste als voorzitter van Ecoculture SCRL nauw betrokken bij Poirier du Loup, de wijngaard die iets verder en hoger op de flank ligt. Beide zijn gepassioneerde wijnliefhebbers. Hubert, met zijn technische bagage en ingenieursopleiding, doet het werk in de kelder. Dany, informaticus, is verantwoordelijk voor al het werk in de wijngaard. Het perceel van 16,35 are is zuidwestelijk geëxposeerd, en ligt in het midden van de helling. De druiven lijken hier beter beschermd tegen schimmelziektes. De historische aanplantingen zijn auxerrois, riesling, rivaner en sieger. Daarnaast hebben ze nog twee kleinere percelen in het dorp zelf, alles samen zo’n 30 are. Hier staat ook pinot noir. Omdat deze druif vaak problemen heeft met rijp worden, koos men additioneel om pinot saint-laurent, met dikkere schil, en frühburgunder aan te planten. Dit geeft hun rode wijn meer structuur, fruitsmaken en extra kleur. Naast de pinotrassen staan er ook chardonnay en een paar

specifieke rassen als rondo en solaris. De toekomst zal uitwijzen of ze deze laatste rassen zullen behouden. De leem-kalkbodem van de wijngaarden zit vol kalkzandstenen, soms echt grote brokstukken. Deze stammen uit de Bajociaan-periode in het Midden-Jura-tijdperk. De grond is moeilijk te bewerken, maar er wordt bewust niet geploegd of geschoffeld. Tussen de rijen groeit de klaver en de gele mosterd. Dit alles zorgt voor een warme grond met een goede drainage. Men maakt hier enkel stille witte en rode wijnen, maar beide vrienden hebben geen schrik om wat te experimenteren in de wijnkelder. Ze werken volledig biologisch en sinds 2020 gebruiken ze ook biodynamische preparaten. De wijnen worden op inox vergist en opgevoed, alles in het huis van Hubert te Neufchâteau, op 60 kilometer van Torgny. Er worden geen additieven gebruikt, alleen spontane gistingen, overhevelen gebeurt op zwaartekracht en niet met pompen. Achteraf is er ook geen klaring of filtering van de wijn. Deze ‘vins de plaisir’ vallen buiten elke herkomstbenaming. Door het beperkte volume en de goede kwaliteit zijn de wijnen schaars en moeilijk te vinden.

Clos de la Fouchère – Vin blanc de Torgny 2018 Voor deze witte wijn werd gekozen voor een assemblage van vier druivenrassen. Riesling zorgt voor de structuur, auxerrois voor finesse en rivaner voor volume. Dit alles wordt aangevuld met zo’n 5% sieger. De vroeg rijpende sieger of siegerrebe is een moeilijke druif. Ze heeft weinig zuren, maar véél suikers. Dat geeft wat extra vrouwelijke punch aan de wijn. Alle druiven worden apart gevinifieerd en tijdens de assemblage wordt gezocht naar het juiste evenwicht. Er wordt geen temperatuur gecontroleerde vergisting gebruikt, maar door het verwijderen van het overtollige CO2 doet men aan natuurlijke temperatuurbeheersing. Het resultaat mag er zijn. Een toegankelijke en vrij vrouwelijke wijn. Met aangename en zuivere aroma’s, waarin we voornamelijk rijpe appel, wat ananas, citrusfruit en kruiden terugvinden. In de mond voelt de wijn zacht aan, wel geconcentreerd in smaak en zeer sappig. Alleen al voor zo’n glas heerlijke witte wijn zou men naar Torgny afzakken.

Dany Dries vertelt met passie over hun vin de plaisir

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

De ‘Clos’ van Clos de la Fouchère

MEEST NOORDELIJKE WIJNGAARD VAN FRANKRIJK Domein de Muzy is gelegen in Lorraine, Frans Lotharingen en claimt de meest noordelijke wijngaard te zijn van Frankrijk. In het dorpje Combres, in de Maasvallei, maakt de familie Liénard biodynamische onder het AB Bio-label. Deze vallen onder de IGP Côtes de Meuse. De wijngaard, met een zuidelijke expositie, ligt op een donkerbruine klei-kalk ondergrond met daarin heel wat kalkstenen. Na de pluk worden alle trossen compleet ontritst. Vóór de vergisting doet men meestal een koude maceratie van 4 tot 6 dagen. De alcoholische vergisting zelf gebeurt in inox cuves en duurt 14 tot 18 dagen, met dagelijks één pigeage en/of remontage. Daarna rijpt de wijn gedurende 15 maanden op eikenhouten vaten, waarvan een derde nieuwe eik De geproefde La Côte Pinot Noir 2017 had 12.8% alcohol. Het resultaat viel echter wat tegen. De geplukte druiven hadden precies wat meer zon kunnen gebruiken om de wijn wat meer structuur te geven. In de neus bleef de wijn gesloten, hij miste complexiteit en ook de typische pinot noir fruit aroma’s ontbraken. In mond kwam hij zelfs wat plomp over. Geen grootste wijnherinnering dus. Een gemiste kans om de wijn uit de meeste noordelijke wijngaard van Frankrijk te kunnen vergelijken met deze uit de meest zuidelijke wijngaard van België.

WIJNEN TE KOOP Syndicat d'Initiative Le Méridional, Torgny De wijnen van Poirier du Loup worden verkocht door de toeristische dienst van het dorp of op het domein zelf, waar je ook een rondleiding kan reserveren.

Vin en Vie, Virton

Cédric Thomas was sommelier in La Grappe d’Or, het 1 Michelinster restaurant gelegen in het centrum van Torgny. In zijn wijnwinkel in Virton verkoopt hij de wijnen van Poirier du Loup en ook Clos de la Fouchère. Maar opgepast, slechts 1 fles per persoon. www.vinenvie.be

MEER INFORMATIE OP www.torgny.be www.luxembourg-belge.be www.domaineviticolepoirierduloup.be www.closdelafouchere.be www.domainedemuzy.fr

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Primeurs 2020 in Brussel

BORDEAUX 2020

H U G O VA N L A ND E G HEM C o m m an d e r ij L an d v an W a a s

SLUITSTUK VAN EEN UITZONDERLIJKE TRILOGIE REGENACHTIGE START Na een heel zachte winter volgde er een bizarre lente met lokaal soms extreme klimaatverschijnselen. Sommige wijngaarden kregen te maken met vorst, hagel, sneeuw of overstromingen. Met uitzondering van Entre-deux-Mers, Francs Côtes de Bordeaux, de satellietgemeenten van Saint-Emilion en de Sauternes bleef de schade over het algemeen beperkt. Door de zachte winter begon het uitbotten al de laatste week van maart, twee weken vroeger dan gemiddeld. Onweders veroorzaakten in april agressieve meeldauw die gelukkig niet de catastrofale gevolgen had van die in 2018 toen sommige kastelen door meeldauw de helft of meer van hun druiven verloren. Gelukkig gaf de zon opnieuw present in de

tweede helft van mei en bleef het droog. Hierdoor kon rond 20 mei de bloei in ideale omstandigheden starten. Daarna volgde een snelle en regelmatige vruchtzetting. Op dat moment was dus de eerste voorwaarde voor een potentieel goed wijnjaar vervuld, maar bleef er nog een lange weg af te leggen.

DE ZON BREEKT DOOR De eerste helft van juni kreeg veel regen en weinig zon. Gelukkig trad er vanaf midden juni een lange droge periode aan met veel zon en hoge temperaturen. Juli en augustus piekten met 12 dagen boven de 30°C. De wijnstok behield zijn voorsprong van twee weken in alle verdere vegetatieve stadia en dat gaf uitzicht op een van de vroegste oogsten van de laatste decennia. Warme dagen en koele nachten lieten de wijnbouwer toe de ideale rijpheid van de druiven perceel per perceel af te wachten. Toen midden september de merlot al in de kelder was aangekomen, kwamen enkele buien precies op het gepaste moment om de schil van de cabernets te versoepelen en de fraîcheur te versterken.

UNE ANNÉE SOLAIRE

PRIMEURDEGUSTATIE 2020

2020 hoort thuis tot de categorie ‘année solaire’, wat vaak staat voor een goed tot excellent wijnjaar. De droogte en de hoge maar niet extreme temperaturen van augustus en september zorgden voor een langzame rijping van de kleine geconcentreerde druiven die in hun dikke schil flink wat tannine bevatten, maar zonder al te hoge suikerniveaus. Sommige wijnmakers zoals Marielle Cazaux van Château La Conseillante, Alexander Thienpont van Château Vieux Château Certan en Vincent Priou van Château Beauregard vergelijken 2020 met het uitzonderlijke jaar 2016. Ook Vincent Millet, algemeen directeur op Château Calon-Ségur zit op dezelfde golflengte. Andere wijnmakers zijn voorzichtiger en gaan eerder in de richting van 2019, maar met een structuur die aanleunt bij die van 2018. Het profiel van de wijnen verschilt naargelang het terroir, het werk in de wijngaard, de onderstokken, de vinificatietechniek en zeker ook de datum van de oogst. Is het volume in 2020 over het algemeen lager dan in 2019, toch zijn er grote verschillen. Zo vertelde wijnmaker Fréderic Faye dat men op Château Figeac in 2020 een hoger volume haalde dan in 2019.

Voor het tweede opeenvolgend jaar kon de primeurdegustatie in Bordeaux door de pandemie niet doorgaan. De Union des Grands Crus de Bordeaux (UGCB), een groep van 120 kastelen, zond dan maar naar 7 steden in de wereld monsters van de jaargang 2020. Vandaar dat op 27 april 2021 in Brussel de primeurdegustatie van de wijnen van 2020 kon plaatsvinden. Niet alle leden van de UGCB waren echter bereid om hun wijn buiten Bordeaux te presenteren. Daarnaast is er ook een groeiend aantal topkastelen dat geen lid is van de UGCB en alleen zijn wijnen op het kasteel wil laten proeven. Een aantal van deze laatsten heb ik in de week van 20 september 2021 bezocht en komen dus in de onderstaande degustatienota’s voor.

“FRAÎCHEUR”: HET SLEUTELWOORD VOOR 2020 Vaak probeert men bij de primeurdegustaties een winnaar aan te duiden. Heeft de linkeroever beter gepresteerd dan de rechteroever of is het omgekeerd? In goede of excellente jaren, en 2020 behoort ongetwijfeld daartoe, is een dergelijke vraag overbodig. Bordeaux heeft in 2020 over de hele lijn mooie wijnen geproduceerd. Wijnen met structuur, een heerlijke fruitexpressie en rijpe tannine, maar vooral een fraîcheur die zelden zo dominant is terug te vinden. Ook al verschilt de zuurgraad in de wijnen van 2020 niet zozeer van deze in 2019 en 2018. De frisheid, zuiverheid en precisie van het fruit brengen de impressie van ‘fraîcheur’ in de degustaties nog meer dan in vorige millésimes op de voorgrond. Dat het alcoholgehalte in 2020 over het algemeen lager ligt dan in 2018 en 2019, versterkt naar mijn mening nog de indruk van ‘fraîcheur’. Of ook de jaargang 2021 de hoge kwaliteitstandaard van deze unieke trilogie 2018 – 2019 – 2020 zal verderzetten, komt, gezien de kwakkelzomer van 2021, neer op geloven in een mirakel.

MOULIS Château Poujeaux – 17 Diepe kleur. Rijp geconcentreerd fruit met verfijning, heeft zowel diepgang als fraîcheur. Romige aanzet die zich verder zet met stevige en evenwichtige onderbouw en frisse zuren, een finale met smakelijke tannine. Geslaagde wijn met een uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding.

met zowel fruit als materie, evenwichtig en gestructureerde rijpe tannine. Geslaagde Médoc!

Château La Tour Carnet – 15,5 Château Beaumont - 15 Château Citran – 15 Château Camensac – 14,5 Château Lamarque – 14

POMEROL

Château Chasse Spleen – 16

Château Gazin – 18+

Fris sprankelend fruit. Evenwichtige onderbouw en medium body. Goede aciditeit en rijpe tannine.

Zeer intense kleur. Een echte fruitkorf met kersen, aardbeien en pruimen. Een rijpe nuance die door zijn fraîcheur confituurimpressies vermijdt. Een volle en krachtige pomerol die uitmunt door zowel zijn heerlijk fruit als zijn gestoffeerde onderbouw, gekoppeld aan een frisse aciditeit. Krachtige maar rijpe en totaal ingebouwde tannine. Een van de betere Gazin van het laatste decennium.

Château Maucaillou – 13

HAUT-MÉDOC & MÉDOC Château La Lagune – 18+ Intense kleur. Geconcentreerd zwart fruit, cassis, een romig accent overweegt, zoethout en grafiet. Ook de smaak heeft een romig accent dat vergezeld wordt door heerlijk fruit. Goed gestoffeerde en evenwichtige onderbouw met harmonieuze en verfijnde tannine. Lange finale.

Château Cantemerle – 16-17 Expressief fruit met een opvallende fraîcheur en geslaagde integratie van nieuwe eik. Frisse en fruitige aanzet met goede grip, medium body die met zijn frisse zuren een smakelijke textuur vormt. Steunt meer op verfijning dan kracht. Beste Cantemerle ooit. Dit was de laatste jaargang van Philippe Dambrine vooraleer hij met pensioen ging.

Château Belgrave – 16 Combinatie van rood en zwart fruit, fris maar ook met een zekere complexiteit. Goed gestoffeerde en evenwichtige onderbouw, met aangename rijpe tannine.

La Tour de By – 16 Nog zeer discreet in zijn aroma’s, ontwikkelt zwart fruit bij verluchten, grafiet. Goede grip

Château Petit Village – 18+ Super rijpe en weelderige fruitaroma’s combineren met kruiden, chocolade, zoethout en ceder. Een knappe, enigszins opulente textuur waarbij de kracht met de nodige verfijning wordt vergezeld. Het nieuwe team op Petit Village brengt duidelijk een kwaliteitsverbetering.

Château Beauregard – 18 Fraaie aroma’s met fris fruit maar ook florale toetsen en finesse. Een fijne, onderbouwde structuur die naast zijn goede aciditeit ook schakering en diepgang vertoont. De matige extractie levert elegantie en verfijnde tannine. Sinds Beauregard enkel het perceel van het plateau voor zijn grand vin gebruikt, is de kwaliteit de hoogte ingegaan.

Château Clinet – 17.5 Château Rouget – 17,5

PESSAC-LÉOGNAN & GRAVES Château Smith Haut-Lafitte – 18+ 19 Intense kleur. Cassis en geconcentreerde bosbessen, grafiet. Diepgang en concentratie zijn gekoppeld aan finesse, perfecte integratie van het nieuwe hout. Start met stevige aanzet maar met massa’s fruit die de hele onderbouw blijven ondersteunen. Frisse en evenwichtige textuur, samen met presente maar verfijnde klasrijke tannine. Grote wijn.

Château Pape Clément – 18+ Intense kleur. Zwarte bosbessen en cassis. Heeft naast diepgang en finesse ook een opvallende fraîcheur, samen met noties van grafiet en fijne houtimpressies. Romige aanzet met rijpe fruitnuances, gestoffeerd middenstuk met uitstekende balans. Harmonieuze wijn met grote klasse.

Château Malartic-Lagravière – 18 Diepe kleur met paarse rand. Cassis en zoethout gaan gepaard met een opvallende fraîcheur. Heeft klasse. Fraaie zalvende aanzet met geconcentreerd fruit en goede voortzetting, evenwichtig en geconcentreerd. Ingebouwde smakelijke tannine met verfijnde lengte. Zeer geslaagd.

Domaine de Chevalier – 18 Medium kleur. Finesserijke aroma’s met rijp zoet fruit, aangevuld met cacao, zoethout en chocolade, goede fraîcheur. Romige aanzet met medium body. Mooi en evenwichtig gestoffeerd middenstuk. Rijpe en verfijnde tannine zorgen voor lengte.

Château Carbonnieux – 16-17 Château Haut-Bergey – 16+ Château Bouscaut – 15-16 Château de Fieuzal – 15-16 Château Larrivet Haut-Brion – 1516 Château Latour-Martillac – 15-16 Château Olivier – 15-16 Chantegrive - 15+ Château La Louvière – 15 Château Picque Caillou - 13

MARGAUX Château Brane-Cantenac - 19+ 70% CS – 26% merlot – 2% CF – 1% PV – 1% carmenère. Samen met de intense kleur opent de wijn zich met schitterende aroma’s van cassis, bosbessen. Diepgang en finesse. De heerlijke aanzet is gevuld met zwart fruit dat zowel elegantie als diepgang aan het hele

smaaksegment verleent. Enorme fraîcheur die zich samen met het uitstekend evenwicht verder zet tot in de zeer lange finale. Grote klasse.

Château Durfort-Vivens – 19 Intense kleur. Fraaie neus met zwart fruit en cassis van een perfect rijpe cabernet sauvignon die voor meer dan 90 procent aanwezig is (een record in de Médoc). Een subtiele kruidigheid zorgt voor complexiteit bij deze biodynamische wijn. Het zalvend fruit zet zich door tot in de finale zonder de minste hapering. Precisie en verfijning kenmerken het middenstuk. Gracieuze tannine zorgt voor een opmerkelijk lange finale.

Château Malescot Saint Exupéry – 18+ Intense kleur. Geconcentreerd rijp fruit met diepgang en klasse, ook al blijft het geheel discreet. Lichte zoete, romige aanzet met een kruidig accent. De voortzetting getuigt van diepgang en verfijning. De finale blijft fris en vertoont een heerlijke lengte.

Château Prieuré Lichine – 18+ Charmerende neus met een heerlijke fruitkorf die naast breedte ook klasse vertoont. Het nieuwe hout is perfect geïntegreerd. Romige aanzet die zonder hapering zich doorzet. Uitstekende balans gekoppeld aan een grote fraîcheur. Harmonieuze wijn met nobele tannine. Ook hier één van de beste Prieuré Lichine ooit.

Château Ferrière – 17-18 Charmant fruit met diepgang en finesse. Medium body maar met elegantie en een perfect evenwicht. Een harmonieuze verfijnde wijn waar duidelijk op elegantie wordt gespeeld en niet zozeer op kracht. Mooie diepgang door de kleine rendementen van 30hl/ha.

Château Giscours – 17-18 Intense kleur. Munt in de neus uit met zwart geconcentreerd fruit en grafiet, vergezeld van een uitstekende fraîcheur. Zet zich in de mond aan met frisse en gevulde fruittonen. Het middenstuk is gestoffeerd en evenwichtig, met een compacte structuur. Stevige maar rijpe tannine. Bewaarpotentieel.

Château Marquis de Terme – 17-18 Combinatie van rood en zwart fruit met voldoende dimensie. Een gebalde textuur die ook verfijning en schakering etaleert. Van jaar tot jaar een betere Marquis de Terme.

Château Kirwan – 17+ Château Lascombes – 17+ Château Cantenac Brown – 16,5 -17 Château Desmirail – 16-17 Château Angludet - 16+ Château Dauzac – 16 Château Rauzan Gassies – 16 Château Siran – 16

SAINT-JULIEN Château Léoville Barton – 18-19 Zeer diepe kleur met dunne paarse meniscus. Schittert in de neus met subliem fruit, finesse en houtimpressies samen met toetsen van chocolade en cacao. De licht zoete romige start verbergt veel materie zonder de minste notie van zwaarte. Knappe balans en nobele tannine zorgen voor grote lengte. Top!

Château Léoville Poyferré – 18-19 Schitterende aromatische expressie met finesse en diepgang, gekoppeld aan een grote fraîcheur. Geconcentreerde smaak met een romige textuur. Breedte en diepgang stofferen de smaak van begin tot het einde. Nobele tannine steunt de lange finale. Top!

Château Beychevelle – 17-18 Fraaie aroma’s van excellent saint-julien-fruit, finesse kenmerkt het geheel aan aroma’s. Een eerder elegante onderbouw met perfecte harmonie tussen fruit en materie. Een stijlrijke wijn met een nobele tanninestructuur.

Château Branaire Ducru – 17-18 Sterk getekend door cabernet, blijft zoals gewoonlijk discreet in zijn primeurdegustatie, toch fris, ceder en zwarte bessen. Goede textuur waarin zuren, materie en fruit harmonieus versmelten. Stevige, maar rijpe tannine.

Château Saint-Pierre – 17 – 18 Sterk door rijpe cabernet sauvignon getekend, cassis en grafiet. Stijlrijk. De evenknie van Branaire Ducru. Geconcentreerde maar evenwichtige onderbouw die overgaat naar een finale met rijpe gestructureerde tannine.

Château Talbot – 17,5 Château Langoa Barton – 17+ Château Lagrange – 17 Château Gloria – 16

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

PAUILLAC Château Mouton Rothschild -19,520 Schitterend aromatisch pallet met een enorme precisie en diepgang, noties van grafiet en bosbessen met een minerale toets. Al zo complex in zijn prille jeugd na 10 maanden vatopvoeding. Een fluwelige aanzet met grote diepte en verfijning. Een ongelooflijke fraîcheur die de mineraliteit van de wijn nog opdrijft. Wat een evenwicht en complexiteit. De tannine zorgt door zijn frisse en ragfijne structuur voor een zeer lange afdronk. Dit is een van de beste Mouton Rothschild van het laatste decennium.

Château Pichon Longueville Comtesse de Lalande – 19-20 Schitterende finesserijke fruitexpressie die een combinatie is van het sublieme saint-julien-fruit en de diepte van het betere terroir van Pauillac. Uitzonderlijke fraîcheur en complexiteit worden aangevuld met noties van grafiet. Het nieuwe hout is nauwelijks merkbaar. Start in de smaak met een zijdezachte mondvulling die naadloos verder gaat met elegantie, diepgang en complexiteit. Enorme precisie en fraîcheur van perfect rijpe cabernet sauvignon. Stijlrijke en subtiele tannine zorgen voor een lang aanhoudende lengte. Een van de topwijnen uit 2020.

Château Lynch Bages – 19+ Zeer intense kleur. In de neus schittert hemels fruit met diepte, schakering en finesse, nogmaals versterkt door de hoge fraîcheur. Krachtige en tevens romige aanzet die overgaat in een middenrif dat ondanks zijn concentratie elegant en geschakeerd blijft. Nobele tannine zoals alleen een perfect rijpe cabernet sauvignon kan geven. Topwijn! Château Pontet-Canet – 19 60% CS – 32% merlot – 4% CF - 4% PV. 50% nieuw hout, 35% amforen in beton en 15% vaten van 1 jaar. Deze biodynamische wijn start met schitterende complexe aroma’s van hoofdzakelijk donker fruit vergezeld van diepgang en precisie, samen met een overweldigende fraîcheur. Het romige fruit geeft een licht zoete impressie, gecounterd door strakke zuren die voor spanning zorgen. Evenwichtig en complex middenstuk dat een knappe en lange finale met edele tannine inleidt.

Le Petit Mouton de Rothschild – 18.5 De tweede wijn van Mouton Rothschild munt uit door een intens aroma van zwart fruit, ceder en zoethout, samen met een subtiele krui-

digheid van rijpe cabernet sauvignon. Start in de mond met rondeur en gaat verder met een frisse textuur die gekenmerkt wordt door diepgang, finesse en evenwicht. De tannine is verfijnd en tegelijk structurerend zonder de minste strengheid. Zeer goede lengte. Twee percelen die normaal in de grand vin gaan, werden nu in de tweede wijn verwerkt.

Château Clerc Milon – 18 Château Grand Puy Lacoste – 18 Château Grand Puy Ducasse – 17+ Château d’Armailhac – 17+ Château Batailley – 17 Château Lynch Moussas – 16 Château Croizet Bages – 15

LISTRAC Château Fourcas Dupré – 15+ Château Clarke – 14-15 Fourcas Hosten – 14-15 Château Fonreaud – 14

SAINT-ESTÈPHE Château Calon-Ségur – 19+ 78% CS – 12% merlot – 9% CF – 1% PV. Finesserijke aroma’s met heerlijke zoete zwarte kers, bosbessen en ceder. En dit alles ondersteund door een uitzonderlijke fraîcheur. Het nieuw hout is zelfs met zijn 100 procent nauwelijks merkbaar. Start in de smaak met intens geschakeerd fruit, de textuur is compact maar tegelijk fris en elegant met veel diepgang. Complexe onderbouw die eindigt met ragfijne tannine en een opmerkelijke lengte. Dit is een schitterende Calon-Ségur.

Château Montrose – 19 71% CS – 23% merlot – 5% CF – 1% PV. Fraaie aroma’s met vooral zwart fruit met schakering en diepgang, finesse, subtiele kruidigheid zorgt voor complexiteit. Massa’s fruit in de smaak vanaf de start tot in de finale ondersteunen de compacte onderbouw. Knap evenwicht met frisse zuren van een rijpe cabernet sauvignon. Nobele tannine zorgen voor een lange afdronk.

Marquis de Ségur – 18 Dit is de tweede wijn van Calon-Ségur. Elegante en verfijnde expressie in de neus, finesse en lichte gebrande toets van het nieuwe hout. Vrij krachtige wijn met goede voortzetting in het middenstuk, heeft spanning en diepgang. Stevige maar rijpe tannine. Elegantie en zachtheid (50% merlot) typeren deze wijn. Niet toevallig werd 95 procent van de productie in primeur op enkele dagen verkocht.

Château Phélan Ségur – 17,5 Vrij expressief in de neus met rijp maar geschakeerd fruit en klasse; het nieuwe hout is perfect geïntegreerd. Start in de mond met een suave en romige aanzet die vergezeld wordt door heerlijk fruit. Minder gereserveerd dan gewoonlijk in primeur. Heeft naast densiteit een knap evenwicht dat samen met de rijpe tannine garant staat voor een uitstekend bewaarpotentieel.

Château Lafon-Rochet – 17 Château de Pez – 17 Cos Labory – 16,5-17 Château Capbern – 16,5-17 La Dame de Montrose – 16 Château Les Ormes de Pez - 16 Château Tronquoy Lalande -15,5

SAINT-EMILION Château Pavie Macquin – 18+ Zwarte bramen, cassis en bosbessen. De kalkachtige impressie van zijn terroir zorgt voor een heerlijke fraîcheur. Romig en geschakeerd fruit vullen het hele smaaktraject. Knap evenwicht dat zich tot in de lange finale verderzet. Gestructureerde maar edele tannine. Bewaarpotentieel.

Château La Gaffelière – 18+ In de neus valt onmiddellijk het open karakter op met fris finesserijk fruit en goede diepgang. Het zalvend fruit vult de smaak vanaf de start tot het einde zonder de minste hapering in het middenstuk. Matige extractie zorgt voor souplesse waardoor de elegantie primeert.

Château Cos d’Estournel – 19

Château Trottevieille – 18+

Alhoewel nog heel discreet ontwikkelt zich bij verluchten de onderliggende finesse, vergezeld van een uitzonderlijke frisheid en diepgang, noties van thee en grafiet. Smakelijke en romige aanzet met massa’s rijp fruit, minerale onderbouw met densiteit. Heel lange finale met zijdeachtige tannine en subtiele kruidigheid. Een prachtige Cos d’Estournel.

Het fruit excelleert door zijn frisheid en finesse. Stevige onderbouw met concentratie maar ook geschakeerd en met finesse, een weerspiegeling van een groot terroir. Ongetwijfeld een van de beste Trottevieilles van de laatste jaren.

Clos Fourtet – 18+ Intense kleur. Een combinatie van rood en zwart fruit met zwarte bosbessen, finesse

Soutard wordt de laatste jaren alsmaar beter

en concentratie worden vergezeld door een opvallende fraîcheur. Romige en geconcentreerde onderbouw met frisse zuren en reliëf. Een uitstekende balans met krachtige maar rijpe tannine zorgen voor een uitstekend bewaarpotentieel.

Sept. 2009

Château Valandraud – 18 Zeer intense kleur. Een combinatie van gestoofde bramen, chocolade, ceder en getoaste impressies. Een opulente wijn met een smakelijk accent, getypeerd door de eigen stijl van wijnmaker Jean-Luc Thunevin. Rijpe tannine met opnieuw in de finale de toetsen van chocolade, cacao en kruiden.

Château Canon la Gaffelière – 18 Frisse en fruitige aroma’s met een opvallende florale impressie van het hoog aandeel cabernet franc. Medium body met een fraaie balans die eerder op elegantie dan kracht steunt. Matige extractie levert verfijnde tannine en een opmerkelijke lengte.

Château Soutard – 18 Rijp en finesserijk fruit met schakering, weerspiegelt duidelijk de fraîcheur van zijn kalkbodem. Gestructureerde wijn met veel materie maar met fraîcheur en diepgang. Nobele maar krachtige tannine staan garant voor een groot bewaarpotentieel. Soutard wordt de laatste jaren alsmaar beter.

Château Villemaurine – 18Château La Tour Figeac – 18 Château Grand Mayne - 17.5 Château Tour Baladoz – 17.5 Château La Croizille – 17.5 Château La Dominique – 17,5 Château Larmande – 16,5 Château Dassault – 16,5

PROEFNOTITIES VAN ALLE VERMELDE WIJNEN ZIJN BESCHIKBAAR OP WWW.VLAAMSEWIJNGILDE.BE

G R A N D

V I N

D E

P O M E R O L

GÉNÉRATION POMEROL

www.chateaulapointe.com

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

BOURGOGNE

HEBZUCHT EN MACHTSWELLUST

Eind januari, begin februari 2020 en dus net voor de Covid-19 crisis, verschenen er verontrustende berichten in de Franse wijnpers om voor wijnen geproduceerd rond Chablis, Auxerre, Tonnerre en andere wijnen uit de Bourgogne de regionale herkomstbenaming ‘Appellation Bourgogne Contrôlée’ niet meer toe te laten. Nu de storm is gaan liggen, blikken we terug op een verhaal dat een bijzonder licht werpt op de verhoudingen binnen Bourgogne als wijnstreek.

ONENIGHEID IN HET LAND VAN CHABLIS Het INAO (Institut national de l'origine et de la qualité) zou 64 gemeenten uitsluiten uit de herkomstbenaming Bourgogne, overeenkomend met 7.000ha, waarvan 5.500ha beplant. De betrokken wijnbouwers zouden hun wijn niet meer op de markt kunnen brengen als Appellation Bourgogne Contrôlée (de regionale herkomstbenaming binnen Bourgogne). De voorgestelde uitsluiting van bepaalde gemeenten was het gevolg van de beëindiging van de afbakening van de herkomstbenamingsgebieden, een plan dat sinds 1937, dus meer dan 80 jaar, op tafel ligt! In tegenstelling tot andere wijngebieden zoals Bordeaux of Champagne, werd deze afbakening voor Bourgogne nooit afgewerkt. “Daar waar het hart van Bourgogne goed omschreven afbakeningen kent, zijn deze nooit verwezenlijkt voor de regionale herkomstbenaming Bourgogne in Beaujolais en Chablis,” horen we bij het Syndicat des Bourgognes dat de AOC Bourgogne, Bourgogne Aligoté, Bourgogne Passetoutgrains en Coteaux Bourguignons vertegenwoordigt, en ook bij de Confédération des appellations des vignerons de Bourgogne. Onder de geweerde gemeenten bevinden er zich 30 in de Côte d’Or, 12 in de Saône-et-Loire (Mâconnais), 22 in de Yonne waarvan 16 in Chablis en 6 rond de stad Dijon. Enkel de gemeente Préhy nabij Chablis zou gespaard blijven.

MI C HEL D E C U Y PER C o m m a n d e r ij G e n t

Deze wijngebieden zouden zich tevreden moeten stellen met de herkomstbenaming Coteaux Bourguignons (zie beschrijving op www.bourgogne-wines.com) voor wijnen die geen aanspraak maken op meer specifieke appellaties (Villages, Premier Cru of Grand Cru). In 2011 heeft Coteaux Bourguignons de herkomstbenaming Bourgogne Grand Ordinaire vervangen. Deze jonge regionale herkomstbenaming omvat zowel witte, rosé als rode wijnen en geldt voor Bourgogne in de ruimste zin, gaande van gebieden rond Auxerre tot het zuiden van de Beaujolais. De toegelaten druivenrassen zijn pinot noir, gamay, chardonnay, aligoté, tressot en césar. Zowel monocépage- als assemblagewijnen zijn toegelaten. Anderzijds zouden 24 gemeenten uit Beaujolais wel geïntegreerd worden in de Appellation Bourgogne Contrôlée. Begrijpe wie begrijpen kan. “Hoe kan men aan een kwart van de gemeenten in Bourgogne weigeren om zich als herkomstbenaming Bourgogne te profileren daar waar 50% van de gemeenten in Beaujolais het wel zouden kunnen”, vroegen de wijnprofessionelen zich af. “Hoe zal de wijnconsument zich hierin terugvinden?”, vraagt Damien Leclerc, algemeen directeur van La Chablisienne. Bruno Verret, van Domaine Verret in Saint-BrisLe-Vineux en voorzitter van het Syndicat des Bourgognes blijft misnoegd: “Het is een schande. Het werk van de experten van het INAO is gebaseerd op het niveau (noem het percentage) waarin de regionale herkomstbenaming Bourgogne wordt gebruikt en vindt dat bepaalde regio’s die herkomstbenaming onvoldoende gebruiken om er aanspraak op te kunnen maken. Dat is bijvoorbeeld het geval met Chablis waar men wijnen produceert onder de herkomstbenaming Chablis maar dat zich historisch gezien in Bourgogne bevindt en slechts occasioneel wijnen produceert onder de herkomstbenaming Bourgogne. Dit is ook het geval met gebieden als Châtillonnais dat overwegend crémant de bourgogne produceert of Dijonnais dat zich in reconstructie bevindt.” Op 6 februari 2020 was er een betoging van bourgogneproducenten voor de deuren van het INAO in Montreuil bij Parijs. Die dag zou het Nationaal Comité de definitieve afbakening van de herkomstbenaming Bourgogne bepalen. Er ging toen zelfs een petitie rond over het thema: “Bourgogne is Bourgogne, Beaujolais is Beaujolais.” In vijf dagen werden 3.000 handtekeningen verzameld. Het INAO erkende de grote discrepantie tussen het werk van de experten en de verwachtingen van de professionelen. Volgens Marie Guittard, algemeen directeur van het INAO sinds maart 2017, zou de beslissing die dag genomen worden omdat volgens haar het Nationaal Comité volledig soeverein de conclusies van de experten kon ratificeren, amenderen of aanpassen. Uiteindelijk heeft het Comité dat niet gedaan en werd besloten

om dit in juni 2020 te bespreken bij de volgende vergadering. In het verslag van deze bijeenkomst die uiteindelijk plaatsvond op 16 en 17 juni 2020, wordt met geen woord gerept over de afbakening van de AOC Bourgogne.

WAT ZIT HIER ECHT ACHTER? Beaujolais heeft het moeilijk om zijn wijn te verkopen. Bourgognewijn is over het algemeen niet zo goedkoop. Door 43 gemeenten in de Beaujolais - in het Rhône departement - op te nemen in de zone van de Appellation Bourgogne, zouden 19 gemeenten gelegen in het gebied van de crus du Beaujolais en 24 gelegen in de zuidelijke Beaujolais op die manier Bourgogne-Gamay, respectievelijk Bourgogne ‘générique’ kunnen produceren. “Maar de criteria zijn incoherent en dus niet goed”, besluit Guillaume Willette, van het Syndicat des Bourgognes. Grote wijncoöperaties in Beaujolais zouden op die manier zeer goedkope bourgogne op de markt kunnen brengen – de koers van rode bourgogne is 374 euro/hl terwijl die van de rode beaujolais slechts 168 euro/hl bereikt - maar in feite strookt dit niet met de filosofie van de échte bourgognewijnen. Sedert het jaar 2000 heeft dit dossier meerdere wendingen gekend zoals de afwijzing van een eer-

gogne in Beaujolais die zich gediscrimineerd voelden. “Ons doelwit zijn niet de wijnbouwers uit de Beaujolais”, verzekert Thiébault Huber van de CAVB. Dominique Piron, voorzitter van Inter Beaujolais (www.beaujolais.com) zegt trouwens de woede van de Bourgondiërs “goed te begrijpen” ten aanzien van de uitsluiting van historische gemeenten: “vandaag heeft de naam Bourgogne een meerwaarde in de ganse wereld”. Anderzijds onderlijnt de Association des Producteurs de Bourgogne en Beaujolais dat Beaujolais historisch gezien deel uitmaakt van Bourgogne als wijnstreek en ze vraagt om die niet te verwarren met het bestuursrechtelijke Bourgogne. “De wijnbouwers in Beaujolais produceren tegelijkertijd beaujolais, crémant de bourgogne en bourgogne. Dat is de realiteit van de productie die erkend moet worden en dat belet onze wijnbouwers niet fier te zijn op Beaujolais identiteit schrappen”, nog volgens dezelfde associatie. In feite draait het allemaal een beetje om machts-

dere afbakening door de Raad van State in 2014. In die tijd waren het de producenten van bour-

posities en geld … en waar hebben we dat nog gehoord?

sterk in beton op maat wijnnissen en alle maatwerk

vrijblijvende info: 0475-97 95 91 info@ambuton.be

www.ambuton.be

CHAMPAGNE 2021: DEPRESSIE, EUFORIE EN GELATENHEID

PE T ER D O O MEN C o m m a n d e r ij D e n B l o e y e n d e n W ijn g a e r d t Fo t o's P e t e r D o o m e n

Meer dan twee decennia bezoek ik Champagne met de regelmaat van de klok. Nooit eerder heb ik gevoeld wat zich nu ontplooit. Een vreemde mix van euforie en depressie, maar ook een sfeer van gelatenheid.

DE CONTEXT: 2018 TOT 2020 Goede jaren komen in drievoud, weten oude Champenois te vertellen. Het drieluik 2018, 2019 en 2020 is een klassiek voorbeeld met drie excellente jaren op een rij. De eerste twijfels doken op in maart 2019 toen de coronacrisis losbarstte. De oorspronkelijke hoop dat het een fenomeen van korte duur zou worden, maakte al snel plaats voor het besef van een economische realiteit. De verkoop anno 2020 daalde gevoelig, met zo'n 20%. Vooral te wijten aan de sluiting van de horecasector.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Een lichtpuntje? De verkoop in Denemarken bleef stabiel (wegens weinig opgelegde sluitingen) en die in ons land kromp ook amper, al is de reden daarvoor minder duidelijk. Met officieel 9 miljoen flessen per jaar behoort ons landje overigens nog altijd tot de top-5 van de exportlanden. Waarbij we gemakshalve even de flessen vergeten die in koffers van personenwagens de grens over vliegen... Dan komt de euforie, want begin 2021 schieten de verkoopcijfers als een bliksem de hoogte in. Maar even alles op zijn tijd: een jaar voordien kleurde de toekomst veel grauwer!

SCHRIK VOOR TEGENVALLENDE VERKOOPCIJFERS De Champenois is de schrik om het hart geslagen, anno 2020. Ondanks de prima kwaliteit van de oogst werd toch beslist de productie drastisch te verlagen, met ongeveer een derde. "Er zijn de prutsers, en er is de koning van de prutsers" zei een Champenois me die één van de beste Récoltant-Manipulant is in de hele Côte des Blancs. Hij heeft het natuurlijk over de rampzalige beslissing om de oogst van 2020 kunstmatig laag te houden (ondanks de geweldige kwaliteit) om zo het aanbod te beperken en dus de prijs kunstmatig op te schroeven. Niemand kon vermoeden dat een bar slecht jaar zou volgen. Alle plagen van Egypte werden over de Champagne afgeroepen: voorjaarsvorst, hagel, een natte en sombere zomer, tot en met een vochtige en warme herfst met schimmeldruk op alle fronten. Het resultaat laat zich raden. Over het algemeen is de oogst 2021 in Champagne ongezien laag. Zelfs wijnbouwers met meer dan 40 jaar op de teller hebben dit nooit meegemaakt. Op één tros vind je een verzameling van onrijpe, rijpe, halfrijpe en door meeldauw aangetaste druiven. Ik zou er niet graag wijn van maken... Een wijnbouwer die ik ontmoette, vertelde me dat hij dit jaar ongeveer

één vijfde zal oogsten van wat normaal is. Het is een verhaal dat ik meer hoor, en dat ik dus voor waar aanneem.

HEEL GALLIË? NEEN, EEN KLEIN DEEL BLEEF GESPAARD... Het duistere beeld dat ik hierboven schetste, geldt voor veel streken maar niet voor alle in Champagne. Een drietal types producenten ontspringt de dans. In de eerste plaats: sommige streken in de Côte des Blancs, voornamelijk in het zuiden, waar de omstandigheden normaal zijn en vergelijkbaar met het prima jaar 2016. Oger en le-Mesnil-sur-Oger maken zich op voor een mooie oogst! Verder lijkt ook de Sézannais minder getroffen. Ook deze zuidelijke streek bereidt zich voor op een oogst met rijpe en gezonde druiven. Tenslotte, en dat mag een valse noot lijken, houden sommige Champenois een slag om de arm. Velen zijn in de biowijnbouw gestapt en met de prachtige jaren 2018 tot 2020 leek dat een goede zet. Maar in 2021 keerden nogal wat wijnbouwers op hun stappen terug... in Noordelijke streken is bio allesbehalve evident! Zij die de lutte raisonnée nastreven, hebben minstens een deel van de druiven kunnen redden.

TROEFKAART OF DIEPTEPUNT? Overigens heeft de Champenois nog een troefkaart achter de hand, in de zin van reservewijnen uit de prima jaren 2018 tot 2020. Maar die reserve is zeker uitgeput na het annus horibilis 2021... De Champenois zijn vergrendeld in een roller coaster. Na drie absolute hoogtes tussen 2018 en 2020 volgt het commerciële hoogtepunt in 2021, en het wijnkundige dieptepunt van 2021. Laat ons hopen dat 2022 soelaas mag bieden...

Een bezoek aan enkele domeinen Vazart-Coquart

Florence Duchêne

Jacquesson

Jean-Pierre leidt een huis van vertrouwen voor vele Vlamingen. We proefden op een drafje vier cuvées waaronder de extra brut die me zeer kon bekoren, en de Club 2013 die erg klassiek maar ook vooral zeer goed gemaakt is.

Het contrast tussen Clicquot en Duchêne kan amper groter zijn. We worden hartelijk ontvangen in een ouderwetse living waar Florence ons haar wijnen laat proeven. Behalve de réserve (om de bestaande klanten te behagen) zijn alle wijnen genoemd naar Filipijnse goden of natuurkrachten. Gewoonlijk ben ik geen grote fan van brut nature, maar de Kalikasan (Filipijns voor 'natuur') bevalt me zéér. Zo genietbaar, maar in gezelschap van een goede maaltijd ontplooit hij zijn ware natuur.

Van alle 'huizen' (een Franse term voor de Négoce ofwel de handelaars) is Jacquesson volgens mij het meest visionaire. Jean-Hervé en zijn broer dachten het concept tot in het uiterste door, en kwamen zo verrassend dichtbij wat toprécoltants vandaag in Champagne verwezenlijken. 99% van de aandacht gaat naar de BSA, die van een vatnummer voorzien wordt. Schiet er nog iets over, dan kunnen grotere cuvées gemaakt worden.

Gimonnet

Didier neemt uitgebreid de tijd om ons alle wijnen van het domein te laten proeven en dat zijn er heel wat. Ook hier valt de extra brut erg in de smaak en heb ik een persoonlijke voorkeur voor de Club die een mooie mengeling is van wijnen uit de Noordelijke Côte des Blancs.

Charbaut

Een nog jong domein dat zoekt naar een eigen stijl maar al zeer mooie cuvées op de markt brengt. Onder andere een zuivere Oger en zo zijn er maar een handvol. Maar nog indrukwekkender vond ik de monocru uit het naburige dorp Villeneuve. Geen grand cru, maar hoeft dat?

Een buur van Hébrart die klassiekere maar uiterst genietbare champagnes maakt. Een rondleiding door de kelders brengt ons in de tijd van Dom Pérignon, met een deel waar afvoergootjes aanduiden waar ooit de champagne gerecupereerd werd die door het exploderen van de flessen anders verloren zou gaan. Mijn tip: de blanc de noirs van dit domein is onovertroffen. Maar schenk zeker ook aandacht aan de reserve.

Lecompte

Vauversin

We arriveren op het moment dat het degorgeren in volle gang is. Mooi om het van nabij te kunnen zien: hoe de flessen bijgevuld worden met champagne en daarna met de liqueur. Bijzonder aan Lecompte is dat hij geen BSA heeft maar elk jaar bottelt als millésime, en wel in brut nature, extra brut en brut. De jaargangen verschillen naargelang van de verkoop.

Waar beter een reis naar Champagne afsluiten dan in de Côte des Blancs, en wel te midden het amfitheater dat dit dorp kenschetst? De jonge Laurent heeft er zin in en hij kijkt uit naar de oogst, die in Oger verrassend goed zal zijn. Alweer ben ik onder de indruk van de réserve Orpair, die sinds enkele jaren als millésime gemaakt wordt. De enkele ingekochte flesjes 2016 zullen me toelaten te vergelijken met 2021.

Pertois-Moriset

Hébrart

Wie Jean-Paul Hébrart niet kent, moet zijn champagnekompas herijken. De uiterst aimabele man maakt schitterende champagnes in een mooi prijsbereik. De filosofie is simpel: de beste bodems en een prachtige voorraad aan reservewijnen zorgt voor constante aanvoer van kwaliteit, maar ook een slag om de arm voor moeilijke jaren.

Veuve Clicquot Caillez-Lemaire

Het sympathieke echtpaar Vanpoperinghe laat de wijnen graag vergisten dan wel rijpen op hout. Het kenmerkt de champagnes, met een vleugje rook in het aroma maar nooit vanille of koffie. Zelfs de basiswijn "reflets" is zeer goed, maar mijn voorkeur gaat uit naar de ouderwetse cuvée "jadis", zelfs al komt die uit het moeilijkere jaar 2010.

Een vreemde modegril zet de 'huizen' af tegen de 'kleine boerkes'. Een nog vreemdere kronkel beweert dan dat de 'kleine boerkes' de absolute topkwaliteit maken en de 'huizen' alleen maar eenheidsworst. Na een rondleiding door de indrukwekkende kelders van het huis vatten we de proeverij aan, waar we reservewijnen van vorig jaar krijgen maar ook enkele oudere. Niet van de minste: 2008 en 1996 op de proeftafel. Daarna volgen de carte jaune, de extra old extra brut en vooral de magnifieke Grande Dame 2008. Het hierboven geschetste vooroordeel is spoorslags verdwenen

L’ABUS D’ALCOOL EST DANGEREUX POUR LA SANTÉ, À CONSOMMER AVEC MODÉRATION

De futuristische chai van Cheval Blanc

VERBIJSTERING IN SAINT-EMILION

CHÂTEAU AUSONE EN CHÂTEAU CHEVAL BLANC STAPPEN UIT HET KLASSEMENT H U G O VA N L A ND E G HEM C o m m an d e r ij L an d v an W a a s

In 1955, precies honderd jaar na de klassering van de wijnen van de Médoc en de Sauternes in 1855, voerde ook Saint-Emilion een klassement in. Het grote verschil tussen beide klassementen is dat het klassement van de Médoc definitief en dus onveranderd is gebleven, met slechts één uitzondering: de promotie van Château Mouton Rothschild in 1973 van second tot premier grand cru classé. Saint-Emilion daarentegen herziet zijn klassement om de tien jaar. Deze procedure is uniek in de wijnwereld, maar het is tegelijk ook een tweesnijdend zwaard. Het verplicht

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

elk kasteel nimmer op zijn lauweren te rusten, want dan dreigt het zijn status in het klassement verliezen. Aan de andere kant krijgt elk kasteel de kans om bij een nieuwe klassering tot een hogere status op te klimmen: een promotie van grand cru naar grand cru classé, van grand cru classé naar premier grand cru classé en uiteindelijk van premier grand cru classé ‘B’ naar premier grand cru classé ‘A’. Deze ‘A-klasse’ was vóór 2012 alleen voorbehouden voor Château Ausone en Château Cheval Blanc, de twee kroonjuwelen van Saint-Emilion.

Quintus - Prince Robert de Luxembourg

OPHEFMAKENDE KLASSERING IN 2012 Bij de nieuwe klassering van 2012 promoveerden Château Angelus en Château Pavie van premier grand cru classé ‘B’ naar premier grand cru classé ‘A’. Château Figeac, dat ook voor dezelfde promotie had gepostuleerd, en naar mijn mening er evenveel recht op had, werd niet opgenomen. De dag na de bekendmaking van de klassering van 2012 was ik op Château Figeac. De ontgoocheling droop zo van het gelaat van Marie-France Manoncourt, echtgenote van de in 2010 overleden Thierry Manoncourt. Het was het begin van een heus familiedrama waarbij schoonzoon Eric d’Aramon, echtgenoot van Laure de Manoncourt, en aan het hoofd van Château Figeac na het overlijden van Thierry de Manoncourt, de schuld van het niet promoveren werd aangerekend. Eric kreeg zijn ontslag als directeur op Château Figeac en mocht het kasteel verlaten…

COMMOTIE De promotie van Château Angelus en Château Pavie en de nietpromotie van Figeac deden in Saint-Emilion heel wat stof opwaaien. Het had al onmiddellijk zijn gevolgen: de prestigieuze Groupement des Premiers Grands Crus Classés de Saint-Emilion, die bekend stond voor de organisatie van onvergetelijke momenten, hield op te bestaan. Concurrentie en jaloezie haalden het van gemoedelijkheid en saamhorigheid.

AUSONE EN CHEVAL BLANC VERLATEN HET KLASSEMENT Ook al waren er enige voortekens, toch kwam de beslissing in augustus 2021 van de twee historische ‘monumenten’, Château Ausone en Château Cheval Blanc, om geen dossier in te dienen voor het klassement van 2022 als een donderslag bij heldere hemel. Het was vanaf het begin duidelijk dat Château Cheval Blanc en Château Ausone de promotie van Angelus en Pavie in 2012 nooit met veel enthousiasme hadden onthaald. Hun ongenoegen konden ze pas tien jaar later hard maken door uit de race voor het klassement te stappen. Volgens Pierre Lurton, directeur op Château Cheval Blanc, wijkt het evaluatieraster dat bij de klassering wordt gebruikt te sterk af van de essentie: het terroir, de wijn en de geschiedenis. In de eindbeoordeling krijgen ontvangsten op het kasteel en sociale netwerken een veel te groot aandeel, aldus Pierre Lurton. Op Château Ausone zit Pauline Vauthier, die sinds enkele jaren het familiebezit van haar vader Alain Vauthier heeft overgenomen, op dezelfde golflengte als collega Pierre Lurton. Ook zij vindt, in navolging van haar vader, dat het terroir en het proeven van wijnen over een langere periode dan 15 jaar (zoals het reglement voor de klassering van de premiers grands crus nu voorschrijft) fundamenteel zijn, maar dat ze in de eindbeoordeling van de klassering te

weinig ‘gewicht’ hebben. Aan de ontvangsten op het kasteel, het aantal persartikels, het aantal parkeerplaatsen… en nog andere bijkomstigheden wordt volgens Pauline al te veel belang gehecht. Bovendien is de kans reëel dat bij de toe komstige klassering van 2022 het aantal grands crus classés ‘A’ nog toeneemt. Ook dit is een doorn in het oog van Château Cheval Blanc en Château Ausone. Naar mijn gevoel heeft dit deels meegespeeld in hun beslissing om uit het klassement te stappen en om zich in de toekomst officieel als een doodgewone saint-émilion te presenteren. De consument moet zich echter geen illusies maken dat hun prijszetting hierdoor zal wijzigen.

WERELDERFGOED Het Conseil des Vins de Saint-Emilion was bij monde van zijn directeur Frank Binard allerminst gelukkig met de situatie. Château Ausone en Château Cheval Blanc hebben in belangrijke mate bijgedragen tot de lange geschiedenis van Saint-Emilion dat als eerste wijnstreek in de wereld in 1999 door de Unesco tot Werelderfgoed werd genomineerd. Bovendien zijn ze een uithangbord van de appellatie Saint-Emilion en haar klassering. Saint-Emilion moet de schok nog verwerken, maar dat er blijvende wonden geslagen zijn, is nu al duidelijk.

HEEFT HET KLASSEMENT VAN SAINT-EMILION NOG TOEKOMST? Men kan zich afvragen of de beslissing van Ausone en Cheval Blanc om uit het klassement te stappen niet het begin van het einde betekent voor de toekomstige klasseringen na 2022. Het is bekend dat

een grand cru classé en nog meer een premier grand cru classé de portemonnee vlugger aandikt dan een grand cru. Vandaar de motivatie en ambitie van vele kasteeleigenaars om bij de nieuwe klassering op te klimmen tot een hogere status in het klassement. Nochtans is dit klassement van de saint-émilion-wijnen niet een sine qua non om dure wijnen te produceren. Zo is er Château Le Dôme van de Engelsman Jonathan Maltus die 150 euro per fles haalt. De wijn heeft geen officiële klassering omdat hij niet in de eigen kelder wordt gemaakt. De kleinschaligheid en de 100 punten van Parker die hij voor zijn 2010 kreeg, hebben Jonathan natuurlijk geholpen en bleken belangrijker dan een klassering. Een ander voorbeeld is Château l’If van Jacques Thienpont die het domein van 5ha in 2010 kocht en intussen heeft uitgebreid tot 8ha. De wereldreputatie van zijn Château Le Pin in Pomerol en de hoge scores die Château l’If de laatste jaren van de wijnjournalisten kreeg, zijn voldoende voor een prijs van rond de 200 euro. Met de status van ‘simpele’ grand cru overtreft Château l’If in prijs zelfs het merendeel van de grands crus classés en creëert hij jaloezie bij zijn grand cru-buren, die het met een prijsvork van 15 tot 20 euro moeten stellen. Welk belang heeft Jacques Thienpont dan nog om te postuleren voor de hogere status van grand cru classé? Een gelijkaardig verhaal zien we bij Château Quintus, een grand cru die werd gekocht door Domaine Clarence Dillon. Dezelfde familie is ook eigenaar van Château Haut-Brion en Château La Mission Haut-Brion. Het imperium van Clarence Dillon wordt geleid door Prins Robert van

Uitbreiding van Quintus met Grand Pontet

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Luxemburg, voorzitter en CEO. Château Quintus is ontstaan door de samenvoeging van twee wijndomeinen, met name Château l’Arrosée (grand cru classé) en Château Tertre Daugay (grand cru) zodat de naam van beide kastelen nu niet meer bestaat. De prijs van Quintus schommelt rond de 110 euro per fles, ongeveer het drievoud van de prijzen van de voormalige Château l’Arrosée en Château Tertre Daugay. Dat ook hier de wereldreputatie en de marketingstrategie van Haut-Brion en La Mission Haut-Brion de huidige eigenaars geen windeieren hebben gelegd, is overduidelijk. In september 2021 tekende Robert van Luxemburg nog de aankoop van Château Grand Pontet, een grand cru classé. Vanaf 2021 zal Château Grand Pontet dus niet meer onder eigen naam op de markt verschijnen. Zijn 14ha zullen ‘versmelten’ met de huidige 28ha van Château Quintus. Met 42ha wordt Château Quintus dan een van de grootste spelers in Saint-Emilion. Waar de huidige marktprijs van de grand cru classé Château Grand Pontet onder de 30 euro blijft, mag je erop aan dat de wijn, eens gebotteld als Château Quintus, niet onder de 110 euro zal worden verkocht. En dat als grand cru! François Mitjaville, eigenaar van Château Tertre Roteboeuf, heeft nog nooit een dossier ingediend om zijn wijnen te laten klasseren. Maar ik moet bekennen: zoals François, een uitzonderlijk begaafd wijnmaker, zijn er geen twee in Saint-Emilion, zelfs niet in heel Bordeaux. Dat de prijs van zijn wijn die van de meeste premiers grands crus classés ver overtreft, toont de relativiteit van een dergelijk klassement aan. Dit geldt trouwens niet alleen voor Saint-Emilion. Ook in de Médoc illustreren Château Pontet-Canet, Lynch Bages (beiden 5ième grand cru classé) en Palmer (3ième grand cru classé) de relativiteit van het Médocklassement. De markt – lees de consument – accepteert van Pontet-Canet en Lynch Bages de prijs van een 2ième grand cru classé op basis van zijn kwaliteit en niet zozeer op grond van zijn plaats als 5ième grand cru classé in het klassement.

Alfred Tesseron van Château Pontet-Canet

ONBETAALBARE SUCCESSIERECHTEN Onlangs ontmoette ik de eigenaar van een premier grand cru classé, waarvan ik de naam hier niet wil vermelden. Hij vertrouwde me toe een eventuele uitstap uit het klassement in de toekomst te overwegen. De reden die hij hiervoor aanhaalde zijn de hoge successierechten van 45 procent die de erfgenamen moeten ophoesten. De beste terroirs zijn de dag van vandaag in Bordeaux zo ontzettend duur geworden dat het bedrag van de successierechten door de erfgenamen niet meer kan betaald worden. Vandaar dat kastelen die nog in handen zijn van een familie, vaak verkocht moeten worden waardoor ze in handen komen van banken, verzekeringsmaatschappijen of luxeconcerns zoals LVMH, die vrij zijn van successierechten. Door terug te vallen van premier grand cru classé naar grand cru zijn de successierechten, die dan aan de status van grand cru en de bijhorende gronden worden gerelateerd, een pak lager. In augustus 2021 werd Château Beauséjour Duffau Lagarosse, premier grand cru classé ’B’, met nog net geen 7ha wijngaarden op het kalkplateau van Saint-Emilion, verkocht voor de ‘ronde’ som van 10 miljoen euro per hectare! De verkoop leek op een echte soap met Clos Fourtet en Angelus als kandidaat-kopers, maar uiteindelijk werden ze gevloerd door de cosmeticatrust van Clarins Cosmetics Group. Als ‘troostprijs’ mag de jonge Joséphine Duffau-Lagarrosse, als enig overblijvende van de familie Duffau-Lagarrosse, haar taak van wijnmaker verderzetten. Deze verkoop komt bovenop een toch al indrukwekkende reeks transacties die de afgelopen maanden in Bordeaux hebben plaatsgevonden.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

D O MINI Q U E M A R K E Y & F R A N S M O EN S C o m m a n d e r ij G e n t Fo t o's M ar t in V e r f ail l i e Proefnotities Peter Kok

SAINT JOSEPH

IN HET KIELZOG VAN DE WIJNMEESTER We kregen een uitnodiging van de wijnmeester om samen de Noordelijke Rhône, meer bepaald de appellatie Saint-Joseph, te verkennen. We kenden de streek een beetje en hadden contact met een B&B. Gewapend met een paar goede adressen van wijndomeinen (geput uit eigen ontdekkingen en hints van enkele commanderijleden, waarvoor onze dank) vertrokken we voor onze zoektocht naar mooie wijnen voor de degustatie van 28 september 2019, openingsavond gildejaar 2019-20.

Het bleek een hele klus te zijn om, als maître de vin et membres de la Commanderie de Gand, telefonisch een ernstige afspraak te maken met de wijnbouwers om niet louter als toeristen te worden beschouwd. Gelukkig veranderde dat snel eens we ter plaatse waren en de wijnmeester haar arsenaal gerichte vragen afvuurde. De wijnbouwers namen extra tijd en schonken gul hun wijnen om te proeven en te selecteren. Meestal kregen we ook nog een interessante kelderrondleiding op de koop toe.

Domaine Coursodon

Op weg naar Tain

DOMAINE COURSODON Dit waren een ontvangst en proeverij om niet te vergeten. Het domein, in tegenstelling tot vele andere, produceert exclusief Saint-Joseph. Het doel is perfectie te bereiken met fijne, elegante wijnen, onder het leidmotief: “C’est la somme des petits détails qui fait la différence”. Met Jérôme Coursodon is de 5e generatie aan zet. Vader Pierre helpt en adviseert. De wijngaarden liggen vooral in Mauves en beslaan 16ha: 13,5ha voorbehouden voor rode wijn (95%) en 2,5ha voor wit (5%). De snoeiwijze is gobelet en de opbinding van de wijnstokken gebeurt met riet of stro aan stokken of échalas. De oogst gebeurt manueel en in de kelder worden de druiven streng geselecteerd.

Saint-Joseph (blanc) Silice 2018 Een ééndruivenraswijn van marsanne. Het rendement wordt laag gehouden: 38hl/ha. De bodem bestaat uit 50% graniet en 50% klei. Na de pneumatische persing, volgt een natuurlijke alcoholische gisting op 18°C. De malolactaatomzetting wordt afgeremd. Daarna volgt een lagering van zes maanden op inox. Een schitterende spiegel, een intens gele kleur met een groene schijn en trage benen. Iets zoets (appels, peren) in de neus. Na walsen: citrusfruit, abrikoos, mineraal en acacia. Mooi versmolten in de mond. Middellange afdronk. Elegante wijn. Score: 14,3/20 Prijs: € 20

Mme Coursodon Saint-Joseph (rouge) L’Olivaie 2017 Een ééndruivenraswijn van syrah. De 80-jarige stokken groeien op hellingen gericht naar het zuiden in Saint-Jean-de-Muzols. Het rendement bedraagt slechts 32hl/ha. De oogst gebeurt perceel per perceel. Na volledige ontristing van de trossen, vinden de schilmaceratie en de gisting plaats in open inox vaten gedurende 18 dagen, met een pigeage tweemaal per dag. De houtlagering duurt 15 maanden, en gebeurt in eikenhouten vaten waarvan 15% nieuw is. Intense kleur, bijna ondoorschijnend met een paars randje en trage tranen. Aroma’s van kruiden, donkerzwart fruit, animaal, mineraal (grafiet), gebrande toetsen (karamel), en kreupelhout. De smaak is vlezig met wat molligheid, zuren en zachte, fluwelige tannine. De afdronk is lang en krachtig. Deze wijn houdt je een tijdje vast. Score: 16,2/20 Prijs: € 28,50

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

DOMAINE GRIPA We kwamen hier onaangekondigd aan wegens een ‘boîte de messagerie débordante’. De website van Gripa maakte gelukkig gewag van de mogelijkheid om zonder afspraak te proeven. De wijn was er iets ruwer, mannelijker of hoe je het ook wilt noemen. Gripa is een familie van wijnmakers die teruggaat tot de 17e eeuw. In 1974 installeerde Bernard Gripa zich in Mauves en commercialiseerde zijn eerste wijnen. Zoon Fabrice nam de zaak over in 1993. Het domein kan terugvallen op een grote reputatie in de Noordelijke Rhône. Het bezit 16ha van de beste terroirs in Mauves en Tournon.

Saint-Joseph (rouge) 2017 De syrah groeit op een bodem van graniet en kalk. De vinificatie is bewust traditioneel. Gripa zoekt geen innovatie. In de wijngaard geldt het principe van de culture raisonnée, waarbij ziektes punctueel behandeld worden. De oogst gebeurt manueel met een eerste selectie in de wijngaard. De druiven worden voor 90% ontrist. De gisting gebeurt in open vaten. De houtlagering duurt 12 maanden. Donkerrood, ondoorschijnend met paars aan de rand. Aroma’s van rood en zwart fruit (bramen), drop, zoethout, rubber, en animale accenten, complex. De smaak is nogal hoekig. Stevige tannine wordt gedragen door molligheid. Nog geen evenwicht. Lange afdronk. Deze wijn heeft alles om mooi te verouderen. Score : 14,9/20 Prijs: € 20

DOMAINE JEAN-CLAUDE MARSANNE

Domaine Jean-Claude Marsanne: la maman

Een bordje verwees ons naar de achteringang. Parkeren was er gemakkelijker dan aan de straatkant. Voorbij een nieuwbouw-wijnmakerij in de tuin stonden we voor een oeroude poort. Sinds de jaren 1990, toen ik daar voor het eerst aanbelandde, was het alsof de tijd er stil had gestaan. De ontvangst wordt gevoerd door la maman. Vroeger steeds in haar propere schort, nu in een schoon kleedje, maar verder was er niets veranderd: wel ouder maar even kranig en met een welgemeende glimlach. Ze opende de oude poort en leidde ons met stevige tred bergaf, de diepte in, vele kistjes abrikozen voorbij. Het leek er de hel, maar eens het licht brandde, werd het de hemel. We bevonden ons in een oude gewelfde kelder met een lemen vloer. Hier wordt steevast geproefd op een gekanteld vat, dat dienstdoet als proeftafel en bureau tegelijk. De wijnen zijn sinds jaren top, vroeger op traditionele wijze gemaakt, maar nu duidelijk moderner, met de zoon-oenoloog aan het roer. Jean-Claude Marsanne (de 4e generatie) ging in 1991 in dienst bij zijn vader Jean (overleden in 2018). Het domein bezit 6,5ha in Mauves en Tournon. Jean-Claude hanteert een biologische werkwijze zonder label. John Livingstone-Learmonth, Rhônespecialist, schrijft over de familie Marsanne: “...always discreet, mainly because they were so often in the vines rather than entertaining in the cellar. […] There is no crazy behaviour in the cellar”. Na een beetje aandringen, vindt la maman voor Commanderij Gent toch nog 12 flessen van 2015.

Saint-Joseph (rouge) 2015 De oogst is manueel. De alcoholische fermentatie gebeurt met autochtone gisten, eerst in inox, dan in kleine houten vaten, gedurende drie weken. Er volgt een houtlagering van 12 maanden in demi-muids van 600 liter en barriques van 230 liter. Daarvan is 15% nieuw. De bewaarcapaciteit reikt verrassend ver tot 2031-2033. Intens donkerrood, haast geen waterrandje. In de neus licht animaal, floraal (viooltjes), leer, paprika, peper, fruit (rijp, zwart fruit: kersen, bramen, vlierbes). Niet gekonfijt. In de mond meer tannine, zuren en molligheid dan de geur liet verwachten. Lange afdronk met een fris bittertje. Score: 15,8/20 Prijs: € 24

Bodem Tain

CAVE DE TAIN Na enkele kleine proevertjes ingeschonken door een duidelijk te drukbezette jongeman, kregen we een gegidst bezoek aan de kelder en installatie, kortweg adembenemend. We kregen een sympathieke jongedame als gids die, in tegenstelling tot haar collega, snel door had dat we geen toeristen op ‘aperitiefjacht’ waren. Cave de Tain is de ‘beste coöperatie van Frankrijk’ volgens Jancis Robinson. Het werk gebeurt door 300 coöperanten en 55 werknemers. De wijngaarden beslaan 1.000ha, waarvan er 12ha eigendom zijn van Cave de Tain zelf. 85% van de wijnen zijn AOC’s in de appellaties: Hermitage, Crozes-Hermitage, Saint-Joseph, Cornas en Saint-Péray. Cave de Tain is de grootste producent van Europa van syrahwijnen. Sinds 2007 neemt de coöperatieve deel aan het project Vignerons en Développement Durable.

lume gebeurt de malolactaatomzetting in houten vaten. Nadien volgt gedurende zeven maanden een lagering op de fijne droesem in vaten van 400 liter en in inox tanks. Helder strogeel met een groene schijn. Mooie schittering. Hints van hout, zeer expressief en fris. Na het walsen: bloemig (acacia), gestoofde appel, citrusfruit, vuursteen, ziltig. In de mond heel mooi evenwicht tussen zuren en vettigheid. De afdronk is middellang en ziltig met een bittertje. Een elegante wijn met culinaire mogelijkheden. Score: 13,6/20 Prijs: € 14,85

Saint-Joseph, Grand classique (blanc) 2017

La Maison des vins in Tain l’Hermitage

Een ééndruivenraswijn van marsanne. De verspreide wijngaarden hebben een bodem van graniet. De wijngaarden zijn 45 jaar oud. De oogst gebeurt manueel en voor de persing worden de druiven 24u koud gestockeerd. Via degustaties selecteert men de sappen. De alcoholische gisting vindt plaats in inox en in houten vaten. Voor 30% van het vo-

De dame van Cave de Tain raadde ons aan dit te bezoeken. We werden vriendelijk onthaald en bekeken interessante filmpjes. We kregen er mooie flyers, prachtige posters en de belofte dat ze de filmpjes zouden bezorgen per e-mail.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Wijngaard Gilles Robin

DOMAINE FRANÇOIS VILLARD Opnieuw hetzelfde verhaal: telefonisch contact lukte niet en eveneens een ‘boîte de messagerie pleine’. De heer Villard was net druk in de weer met een proefmoment. Glimlachend stuurde hij ons een bediende, een zeer vlotte en vriendelijke dame. Het stak haar niet op de moeite. Ze was duidelijk deskundig en liet ons – op onze vraag – nog een extraatje proeven. De wijnbouwer maakte zich wel even vrij voor de fotosessie. François Villard is een kok, die een opleiding volgde tot sommelier en zo wijnbouwer werd. In 1989 stichtte hij zijn eigen wijnbedrijf. Hij bezit momenteel 30ha in Limony, Saint-Pierre-de-Boeuf en Chavanay. Hij produceert bijna alle AOC’s van de regio. Met Yves Cuilleron (zijn leermeester) en François Gaillard creëerde hij in 1995 Les vins de Vienne met als doel de teloorgegane wijnen van Seyssuel nieuw leven in te blazen. Volgens een getuigenis uit de 18de eeuw hadden die de kwaliteit van de Côte Rôtie (AOC sinds 1980). Nu hebben ze een IGP-statuut.

Saint-Joseph (rouge) Reflet 2012 Druiven voor deze wijn zijn afkomstig van toen 20 jaar oude wijnstokken op een bodem van verbrokkelde graniet en kwarts. Het rendement is beperkt tot 40hl/ha. Slechts een kwart van de trossen werd ontrist. De alcoholische gisting gebeurde in open inox- en houtenvaten. Er volgde een houtlagering gedurende 17 maanden, waarvan 30% in nieuwe vaten en 70% in vaten van twee tot vier jaar oud. Reflet 2012 kan worden bewaard tot 2029. Kersenrood met enige evolutie in de kleur. Aroma’s van zwarte bessen, pruimen, leer, animaal en gerookt vlees in de aanzet. Na wal-

sen: peper. Dit is de rode wijn met de meeste aciditeit tot nu toe. Heel sappig, met een grote spanning, mooi versmolten en goed geïntegreerd hout. Mooie lange afdronk. Een perfect evenwichtige wijn. Score: 16,4/20 Prijs: € 45

DOMAINE GILLES ROBIN Dit was een tip van Anne-Marie en Georges van de B&B Ferme Robin. Toeval of bewust omwille van de naamgelijkenis? Anne-Marie regelde het bezoek. Met enig voorbehoud – het domein had geen vermelding in de Guide Hachette – arriveerden we netjes op tijd. Een statige mevrouw Robin liet ons binnen in een mooie inkomhal. We konden de prachtige kelders bezoeken, proeven van de wijn uit drie vaten, kregen een meer dan verwacht deskundige uitleg en vernamen dat mevrouw Robin eveneens oenologe was. Terug in de proefruimte aan de inkom mochten we nog drie extra wijnen proeven. De huisstijl was duidelijk: mondvullend. Louis Pasquion, overgrootvader van Gilles Robin, kocht in 1920 1,27ha om wijn te maken voor eigen consumptie. In 1965 kocht Michel Robin, vader van Gilles, er drie hectaren bij. In 1996 neemt Gilles Robin het bedrijf over, koopt nog vijf hectaren van een coöperatie en bouwt een wijnkelder. Momenteel bezit hij 22ha en vinifieert

elk perceel afzonderlijk. Sinds 2012 produceert hij bio-wijnen en schakelt nu over naar biodynamie. Bij de oogst voert hij een strenge selectie door van de trossen. De vergisting gebeurt met autochtone gisten. Gilles Robin streeft naar minder extractie dan zijn collega’s. Verder worden de vaten waar de wijn in rijpt zeer geregeld beneveld om ze vochtig te houden.

Péalat Saint-Joseph (rouge) 2016 De wijn is genoemd naar de vorige eigenaar van het betrokken perceel. De aanplant gebeurde in 1996 op een zeer arme bodem. De manuele oogst werd in 2016, een moeilijk jaar, volledig ontrist. Echter in 2018, een zeer zonnig jaar in de Rhône, werden er volledige trossen vergist, om de mineralen te bewaren en het alcoholpercentage te verminderen. In 2016 werden slechts 2.000 flessen Péalat gebotteld. Intens donkerrood. Schitterende spiegel. Een complex aroma met munt, eucalyptus, kruiden, minerale en animale toetsen, en leer. Na walsen: zwart fruit. Vrij elegant mondgevoel, nog wat gefaseerde tannine, fijne zuren en een vrij hoge molligheid. Lange afdronk. Nog wat te jong. Score: 16,8/20 Prijs: € 28

CAVE YVES CUILLERON We werden ontvangen door een sympathieke jongedame. Yves Cuilleron zelf hebben we niet ontmoet. Grootvader Claude Cuilleron verbouwde al wijn in 1920. De zaak werd in 1960 overgenomen door Antoine Cuil-

leron, oom van Yves. In 1987 nam Yves Cuilleron 3,5ha over van hem in Condrieu en Saint-Joseph. In 1992 installeerde hij zijn kelder in Verlieu bij Chavanay. Met François Villard en Pierre Gaillard richtte hij in 1995 Les vins de Vienne op en streeft er samen met hen naar om de wijnen van Seyssuel als AOP te laten erkennen. In 2013 creëerde hij in Californië de cuvée Domaine des Chirats met Jeff Cohn. Vandaag bezit Yves Cuilleron 75ha, waarvan er zeven hectaren voorbehouden zijn voor Saint-Joseph wit en 20 voor Saint-Joseph rood. Zijn visie is “ni conventionnelle, ni bio, ni biodynamique, mais produire les meilleurs raisins possibles”. Voor hem is de ééndruivenraswijn van roussanne een hele uitdaging. Omdat de vinificatie ervan moeilijk is, maakt hij enkel een IGP.

Saint Joseph Lieu-dit Digue 2017 Een ééndruivenraswijn van marsanne, product van een oogst per perceel in Saint-Pierre-de-Boeuf, waar het terroir bestaat uit granite du Velay en gneis. Wat opvalt is de plantdichtheid: 8.000 tot 10.000 stokken per ha. Voor de alcoholische gisting gebruikt Cuilleron autochtone gisten. De lagering sur lies gebeurt gedurende acht maanden op hout: 50% in fusten van 30hl en 50% in Bourgondische vaten van 228 liter. Helder, strogeel. Eerste indruk van hooi. Na walsen: gedroogde abrikoos, perzik, rozijnen, honing, citrusfruit (pompelmoes, mandarijn, sinaasappel), bloemig en vuursteen. De smaak toont fijne zuren met een prikkeling op de tong. De afdronk is middellang, met een bittertje. Fijne en elegante, frisse wijn. Score: 15,1/20 Prijs: € 27,30

Met Jan Van Eyck verdwenen ook de wijngaarden in Vlaanderen door klimatologische en economische omstandigheden. WIJNDOMEIN WAES werd in 2005 opgericht en is de eerste professionele wijngaard in Gent en omstreken sinds de 16de eeuw. Gelegen aan de oevers van de Schelde nabij Gent wordt er op een oppervlakte van 4 ha druiven voor zowel witte als rode wijn verbouwd. De wijnen dragen het label “100% Belgische wijn”.

2017

De filosofie van het wijndomein – “TraditieAuthenticiteit-Kwaliteit” - zorgt ervoor dat de wijnen WAES WIT en WAES ROOD ieder jaar medailles behalen op de verkiezing ‘Beste Belgische Wijn’ en op internationale wijnwedstrijden.

www.wijndomeinwaes.be

“Waes Wit 2017” : assemblage van Solaris en Bianca. De alcoholische gisting bij lage temperaturen en de rijping op inox vaten

2017

FOLIE

Waes Wit 2019

Waes Rood 2019

limited edition/ beperkte oplage

“Waes Rood 2017” : assemblage van Rondo, Leon Millot en Regent gerijpt in houten vaten van Franse eik (85%) en Amerikaanse eik (15%)

SHERRY VAN ZILT NAAR ZOET

ER I C S E G A L C o m m a n d e r ij L e u v e n Fo t o's Eric Segal

Sacristia, locatie in de catedral waar de uitzonderlijke wijnen van Lustau worden bewaard

Sherry mag dan wel vertrouwd in de oren klinken, toch gaapt er een wereld van verschil tussen het beeld dat velen onder ons ervan hebben en de realiteit die zoveel genuanceerder is. In het beste geval zijn de meeste wijnliefhebbers bekend met de begrippen ‘fino’ en ‘manzanilla’ en weet men een goede sherry te waarderen als aperitief. Verder reikt de kennis meestal niet. Hoog tijd dus om een sherrykenner aan het woord te laten. Commanderij Leuven vroeg de Vlaamse Certified Sherry Educator Ruben Luyten om zijn kennis met ons te delen, wat resulteerde in een memorabele degustatie.

FOUTE PERCEPTIE Sherry, de Engelse verbastering van Jerez, kent sinds de jaren 1980 een slabakkende verkoop. De prijszetting en de lage kwaliteit spelen hierin een voorname rol. Op mijn netvlies staat nog steeds het beeld gebrand van mijn overleden oma die zichzelf net voor het slapen gaan, trakteerde op een sherry als slaapmutske. Ze zal zeker niet de enige geweest zijn voor wie een sherry hoorde bij het slaapritueel. Veel kans trouwens dat die sherry in de lokale supermarkt gekocht werd aan een prijs vergelijkbaar met die van frisdrank. Uiteraard is daar niets mis mee! Maar als dat stereotype beeld een eigen leven gaat leiden en zich nestelt in het collectief geheugen, dan

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

wordt er wel heel veel oneer gedaan aan de vele wijnbouwers uit Andalusië die zich uit de naad werken om een topproduct aan te bieden. De slechte reputatie van sherry is helemaal onterecht en enige nuance is dus zeker op zijn plaats Onbekend is immers onbemind!

ANDALUSIË, HET KLOPPEND HART VAN SHERRY Andalusië, meer bepaald de driehoek Jerez de la Frontera, Sanlúcar de Barrameda en El Puerto de Santa Maria, is de onbetwiste bakermat van sherry. Sherry moet in één van deze drie steden rijpen om de naam te mogen dragen. Het is er vaak warm, regelmatig zelfs heet en droog. De nabijheid van de oceaan zorgt voor afkoeling en meer vochtigheid. Kenmerkend zijn de kalkgronden, de albariza, die als het ware fungeren als een spons en het felle zonlicht reflecteren. De combinatie van een uitstekende kalkgrond en het warme, min of meer vochtige klimaat vormen de perfecte omstandigheden voor de rijping van de druiven.

VAN ZILT NAAR ZOET Sherry is een door toevoeging van alcohol versterkte wijn, die via het solerasysteem wordt opgevoed. Het is een gemuteerde witte wijn waarvan de meerderheid droog is. Er is één druivenras dat overheerst: de witte palomino fino, goed voor 98% van de totale productie. Daarnaast is er pedro ximénez en de eerder zeldzame moscatel, die enkel gebruikt worden om zoete sherry te maken. Sherry biedt een gevarieerd palet aan stijlen, gaande van uiterst droog tot uiterst zoet. Het is perfect mogelijk om een sherry te drinken als aperitief, of bij een gerecht of bij een dessert. Meer en meer restaurants bieden passende sherrywijnen bij gerechten aan. Ze zijn immers overtuigd van de ruime waaier aan gastronomische mogelijkheden.

Flor

Catedral, Lustau

FINO OF OLOROSO

ASOLEO

Na de gisting rijpt de wijn verder in grote tonnen in de koele kelders van de bodega’s. Op de wijnen die versterkt worden tot maximum 15,5%, vormt zich een sluier van gistcellen, flor genoemd. Zo’n sluier sluit de wijn af van zuurstof, maar heeft zelf zuurstof, suikers, zuren, glycerol en ethanol nodig om in leven te blijven. De wijn wordt hierdoor beschermd tegen oxidatie en krijgt zijn unieke smaak. Het spreekt voor zich dat, eens de voedingstoffen uitgeput zijn, oxidatieve toetsen de complexe wijn verrijken. De wijn, aangetast door flor, noemt men fino. De bodega’s van Sanlúcar de Barrameda noemen deze fino ‘manzanilla’. In een volgende fase, wanneer de flor verdwenen is en de wijn verder rijpt, noemt men hem manzanilla pasada (Sanlúcar) ofwel fino amontillado (Jerez en El Puerto). Bij de daaropvolgende fase, de amontillado, kleurt de wijn goudkleurig tot amber en heeft hij een uitgesproken nootjesaroma. Bij de sherry’s van 18%, de oloroso’s, ontwikkelt zich geen flor. Deze wijnen ondergaan een oxidatieve rijping en zijn droog, geconcentreerd en rijk. We mogen zeker de palo cortado niet vergeten. Dit type begint als een fino maar verliest zijn flor en rijpt verder als oloroso. Het is een wijn waar menig keldermeester mysterieus over doet, als zou de palo cortado eerder per toeval ontstaan. Wat er ook van zij, het is een heerlijke wijn met de finesse van een amontillado en de structuur van een oloroso. Jammer genoeg is hij vrij zeldzaam en aan de dure kant.

Zoete sherry wordt gemaakt van twee druiven die laat geoogst worden: pedro ximénez en moscatel. Pedro Ximénez-druiven worden na de pluk enkele dagen tot een paar weken op grasmatten in de zon gedroogd (metodo soleo of asoleo). Door vochtverlies stijgt het suikergehalte in de druif verder. ’s Avonds worden de druiven afgedekt om dauwvorming te voorkomen. Het rijpingsproces is oxidatief en dat resulteert in wijnen die behoorlijk complex zijn en toch nog een mooie frisheid weten te behouden.

FOOD PAIRING Aan succesvolle combinaties geen gebrek: denk maar aan pata negra met een beendroge amontillado of sint-jacobsvruchten met een bijpassende manzanilla of chocoladedesserten met een zoete cream sherry. Er is trouwens een zeer eenvoudige basisregel waarop je de foodpairing zonder al te veel risico kan baseren: -als het zwemt: fino of manzanilla (tapas, vis, maar ook met ham zeer aan te bevelen) -als het vliegt: amontillado of palo cortado (kip, rijst, asperge, paddestoelen, curry) -als het loopt: oloroso (stoofpotjes, eend, wild)

MEER INFORMATIE OP www.sherrynotes.com

Geproefd Bodegas José Estévez, Ojo De Gallo, Palomino Fino 2017

Een niet versterkte wijn als opener van de degustatie: mineraal, lichte gisttonen, weinig of geen fruitigheid. Lustau, “3 en Rama” 2019 • Manzanilla de Sánlucar 3 en Rama • Fino de Jerez 3 en Rama • Fino de El Puerto 3 en Rama

Drie fino / manzanilla sherry’s, gerijpt op verschillende locaties: Sanlúcar de Barrameda, Jerez de la Frontera en El Puerto de Santa Maria. ‘En Rama’ verwijst naar de minimale filtering. De fino van El Puerto werd iets uitbundiger onthaald: geur van amandel en peer, vrij mineraal in de smaak toetsen van fruit en noten met een rokerig accent.

Lustau, Amontillado Escuadrilla

Vier jaar onder flor en acht jaar oxidatieve rijping. Subtiele geur van noot, karamel, leder en kruiden die in de smaak bevestigd wordt. Sterk mineraal. Prijs/kwaliteit top! Lustau, Palo Cortado Almacenista Cayetano del Pino,

Geur van leder en amandel; in de smaak zeer mineraal met een licht overheersende toets van noten en kruiden. Lustau, Oloroso V.O.R.S.

Meer dan 30 jaar oud (V.O.R.S. staat voor Very Old Rare Sherry). Hints van bruine suiker, gedroogde vijgen, honig en gekonfijte sinaasappel. Vrij droog in de smaak met aangename aciditeit. Lustau, Moscatel Emilin,

Ook deze sherry heeft acht jaar oxidatieve rijping achter de rug. Late oogst. Geur van noten en gebakken banaan met een subtiele florale toets. In de smaak: toffee, rozijnen en chocolade. Redelijke aciditeit. Bodegas Barbadillo, Manzanilla Pasada Pastora

Lustau, Pedro Ximénez Murillo

Boterige textuur met aroma’s van hazelnoot en kruiden. Heel ronde, soepele sherry. Mooie complexiteit met een aangename ziltigheid.

Ongeveer 15 jaar oxidatieve rijping, geur van marmelade, pruimen en rozijnen en in de smaak duidelijke hints van zoethout, koffie, rozijnen en rijp fruit.

Saint-Estèphe’s best-kept secret.

Kvevri bij Gravner

EN TOEN KWAM DE ORANGE WINE

“ORANJE BOVEN ”

De dag van vandaag heerst in de wijnbouw een steeds manifester streven naar producten die de natuur zo veel mogelijk respecteren en zijn gang laten gaan. De natuurwijnen zijn daar de meest doorgedreven vorm van. Ook de vins sous voile, die zonder enige menselijke interventie evolueren in het vat, kunnen we daarbij rekenen (zie het artikel in Ken Wijn-magazine nummer 34). Er is nog een ander type wijn dat in dit rijtje past en dat, niet verwonderlijk, recent boost: de zogenaamde oranje wijnen, of ‘orange wines’ (in het Engels klinkt alles aantrekkelijker).

L U C W IEME C o m m a n d e r ij G e n t

Dit wijntype is piepjong en tegelijk oeroud want gaat terug naar de prehistorie van de wijnbouw, ook qua geografische origine. De ‘orange’ rage komt immers aangewaaid uit Georgië, de bakermat van de wijn. Wat is een oranje wijn precies? Eenvoudig gesteld: het is een witte wijn die gevinifieerd wordt als een rode. Met ander woorden, de witte druiven worden niet onmiddellijk geperst maar weken in hun geheel, al dan niet gekneusd, of ontrist (zelden), gedurende enkele weken tot vele maanden. In een later stadium past men pigeage (onderdompelen van de koek van schil-

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

len, pitten en soms steeltjes) en eventueel remontage (overpompen) toe. Veelvuldige pigeage is aangewezen om de schillen maximaal ondergedompeld te houden, zodat oxidatie vermeden wordt en azijnzuurbacteriën geen kans krijgen. De polyfenolen en flavonen in de schillen geven door het langdurig contact een speciale oranjeachtige kleur aan de most en beschermen de wijn tegen oxidatie. De recipiënt bij uitstek is de uit klei gemaakte aarden kruik of amfoor of qvevri, zoals die al millennia in Georgië gebruikt wordt. Net als bij rode wijn start de gisting al tijdens de maceratie. De amforen worden slechts voor driekwart gevuld en blijven open. Qvevri van meer dan 300 liter worden omwille van de druk op de wanden in de grond ingegraven. Ze blijven open tijdens de (eerste) gisting en worden na een tijd om hygiënische reden afgedekt. Na de alcoholische gisting wordt de most overgegoten en geklaard. Traditioneel is er dus geen persing (maar het kan wel), wat uiteraard voor een laag rendement zorgt. De oranje wijnen zijn dus eigenlijk ‘vins de goutte’. Tegenwoordig werken heel wat wijnbouwers met thermogereguleerde cuves. Oranje wijnen horen niet thuis in het gamma oxidatieve wijnen. Wat die bijzondere kleur betreft, daar zijn ook wel meerdere schakeringen in te vinden, van licht oranje tot amber- of roestkleurig, en met soms een wat troebele schijn, allemaal afhankelijk van de maceratieduur. Even wennen voor de moderne consument, hoewel we niet mogen vergeten dat onze obsessie voor glasheldere, schitterende witte wijn eigenlijk een recent gegeven is. En hoe smaken ze, die oranje jongens (of meisjes)? Niet gemakkelijk te omschrijven en met een breed organoleptisch spectrum. Net als natuurwijnen moet je ze met een open geest benaderen en een drempel overwinnen. Bepaalde geuren doen meer denken aan deze van rode wijn dan aan die van witte wijn. Men neemt toetsen waar van gekonfijt of gedroogd fruit, citrusfruit, sinaasappel, vijgen, dadels, kaki, balsamico, etherische geuren, mispel, soms aardse tonen, cider of floraal kunnen ook. Je vindt er ook met een duidelijk mineraal karakter (vuursteen), andere hebben een gember- of steranijstoets. Kortom: aromatisch zijn deze wijnen zeer uiteenlopend. Een smaakconstante is dat je een gewaarwording van tannine hebt die qua intensiteit bepaald wordt door de duur van de maceratie en dikwijls wat doet denken aan die van cabernet franc uit de Loire. Sommige oranje wijnen lijken op de huiswijntjes van kleine boertjes uit de ‘goeie, ouwe tijd’, met een oxidatief kantje en volatiele zuren. Dit vind je soms nog in la France profonde of in Italië. Qua food pairing zijn er heel wat mogelijkheden: deze wijnen smeken naar culinaire begeleiding. Oosterse keuken en sushi, vis(soep), wit vlees, pittige of gekruide kazen, … en verder: experimenteren maar!

PRIMA L’ITALIA Vanuit Georgië zijn de oranje wijnen via Italië in Frankrijk, en dan bij ons bekend geworden. Zo vond ik op de wineblog van Francesco Saverio Russo een reeks van wel vijftig oranje wijnen, of ‘vini bianchi macerati’ zoals de Italianen ze noemen, afkomstig uit zowat alle regio’s van het land. Naar zijn zeggen vormen zij als selectie een goede instaplijst voor neofieten. Hij geeft ook aan dat er wel degelijk oranje wijnen zijn die hun herkomst qua druivenras en terroir tot uiting laten komen, die persoonlijkheid uitstralen en niet in extreme extractie vervallen. Zoals voor alle wijnen is immers de hand van de meester-wijnbouwer essentieel. Een toonaangevend domein is zeker dat van Francesco ‘Josko’ Gravner, uit Friuli met als thuisbasis Oslavia, een gehucht van Gorizia in de Collioheuvels niet ver van de grens met Slovenië. Josko begon in 2001 wijn te maken in amforen die hij uit Georgië had laten komen, waar hij het jaar voordien op reis geweest was. Zijn amforen graaft hij, zoals in Georgië, in, en werkt uiterst natuurlijk: geen gisttoevoeging - dat noemt hij ‘kunstmatige inseminatie’. De perswijn wordt aan de most toegevoegd

Francesco 'Josko' Gravner

die na acht maand macereren in grote foeders wordt overgeheveld. De wijn wordt pas zeven jaar na de oogst gecommercialiseerd. Josko Gravner startte met wijn gemaakt van ribolla gialla (prijs: ongeveer € 60!). Neem een kijkje op zijn website en de twee videofilmpjes. www.gravner.it Een tweede iconische wijnmaker uit dezelfde regio was Stanko Radikon, van Sloveense afkomst. De man overleed jammer genoeg in 2016 op 62-jarige leeftijd aan kanker. Hij maakte 36 jaar lang eigenzinnige wijnen op zijn domein in Oslavia. Vanaf 1995 liet hij zijn wijn een week lang met schilcontact weken, net zoals zijn grootvader ooit deed, en stilaan breidde hij dat uit tot drie maand. Daarna volgden een lange rijping op vat en fles. Hij liet trouwens een speciale flesvorm ontwikkelen, in formaten van een liter en een halve liter. Hoeft het gezegd dat hij jarenlang koppig tegen de ‘bierkaai’ moest vechten maar toch doorzette met het geleidelijk converteren van zijn hele witte wijnproductie tot schilcontactwijnen die zelfs vanaf 2003 geen enkele milligram sulfiet meer toegevoegd kregen. Zijn erfenis is gelukkig in de goede handen van zijn zoon Saša.

TOUR DE FRANCE In Frankrijk is vooral de Elzas als eerste op de kar van de oranje wijnen gesprongen, gevolgd door de Loire. De Alsacedruif bij uitstek voor oranje wijn is de gewürztraminer,

'Faust' van Domaine de l'Ecu.

en de verklaring daarvoor ligt voor de hand. De druif ligt tegenwoordig niet zo goed in de markt, onder meer omdat de consument er niet echt raad mee weet qua consumptiemoment. Vooral jonge wijnbouwers proberen de druif zo droog mogelijk te fermenteren, en daarbij is de oranjevinificatiemethode een welkome vernieuwing omdat ze aan de druif een aparte, boeiende aromatische stijl bezorgt en als marketingargument kan worden ingezet. De pionier in de Elzas is Stéphane Bannwarth (Obermorswihr) die sinds ongeveer tien jaar oranje wijnen maakt. Net als Gravner werd hij daartoe geïnspireerd door een reis naar Georgië in 2007. Volgens hem verleent de methode niet alleen textuur maar ook stabiliteit aan de wijn. Het is echter geen gemakkelijkheidsoplossing: niet alleen is het primordiaal om zeer zuivere, gezonde druiven te oogsten, de vinificatie vergt ook veel aandacht en opvolging. Zo kneust hij de gewürztraminer zelfs met de hand in zijn Georgische kruiken. Zijn ‘Alsace Synergie’ is dan weer een assemblage van riesling, pinot gris en gewürztraminer die niet minder dan acht maanden macereren. Enkele andere Elzassers die een oranje wijn maken zijn Christian Binner, Domaine Trapet, Rietsch, Vincent Stoeffler (twee cuvées) en Domaine Julien Meyer (drie wijnen), waar Patrick Meyer al meer dan twintig jaar biodynamische en natuurwijnen maakt. Ook in de Jura zijn een aantal wijnbouwers, en niet van de minste, met de oranje vinificatie aan de slag gegaan. De allerbekendste is natuurlijk Stéphane Tissot, die al in 1992 experimenteerde met een maceratie van twee weken voor een vin jaune en daarna met een savagnin in amfoor; idem voor Philippe Chatillon die voor zijn Arbois Savagnin Amphore 2017 niet minder dan 19/20 krijgt in Revue du Vin de France. Domaine de la Tournelle kon hier ook niet ontbreken. Hun cuvée ‘Ambre de Savagnin’ macereert zes maand met de schillen, en rust na persing 18 maanden op vat (mét ouillage, dus niet oxidatief). Duidelijk is dat vooral savagnin de beste resultaten geeft, meer dan chardonnay. In de Loire beet men wat later in het oranje lokaas, maar nu zit de regio in het kopgroepje. De kameleon chenin leent zich uitstekend tot deze vinificatie, zoals bij Domaine des Roches Neuves, Les Sablonnettes en Rocher des Violettes. Verrassender misschien is de melon de bourgogne, zoals de '13eme Heure' van Domaine la Sénéchalière. Frédéric Niger van Domaine de l’Ecu, die sinds 1988 biodynamische muscadet maakt, pakt dan weer uit met een oranje chardonnay: ‘Faust 2018’.

Domaine Viret

L’AB US

D’A LC O O L

EST

DA N GEREU X

POUR

SANT E .

CONSOM M E R

AVEC

M OD E R ATI ON

Roussillon en het zuiden van Languedoc trekken natuurlijk ook voluit de oranjekaart. Referentie Matassa in Calce presenteert met ‘Alexandria’ een prachtige oranje muscat en dorpsgenoot Gauby deed hetzelfde met La Jasse. Oiseau Rebelle (Banyuls) maakt dan weer met ‘VVNT’ een cuvée van grenache gris en blanc, die maar liefst twee en een half jaar macereert. Bordeaux, bakermat van de klassieke vinificatie, zou je misschien niet in dit panorama verwachten: je mag niet vergeten, zoals Pierre Citerne fijntjes opmerkt, dat het Denis Dubourdieu was die de koude voormaceratie op schil (macération pelliculaire préfermentaire à froid) hier in de jaren tachtig al populariseerde. Toch maak je meer kans om oranje flessen te vinden in een van de vele appellaties van de Sud-Ouest, gemaakt van manseng of mauzac. Ook de Rhône hinkt wat achterop, al hebben ze daar een ‘monument’ om naar op te kijken: Domaine Viret in St-Maurice-sur-Eygues, dat als voorloper al jarenlang oranje wijnen maakt in dolias, Franse amforen. Toen ik er deze zomer langs kwam, lagen er enkele te ‘dynamiseren’ in open lucht. ‘Dolia Paradis Ambré’ is een assemblage van wel zeven druiven, ‘Horus’ zou een toegankelijkere cuvée zijn. Ik vermeld ook graag een Frans-Belgische oranje wijn, gemaakt door Dirk, Ann en Sebastien van Le Plan-Vermeersch. Zijn ‘GT Orange 2016’ Vin de France is een viognier die vier maanden in inox tanks macereerde en daarna licht geperst werd.

BELGIË En last but not least: België. Ook in ons landje heb ik oranje cuvées gevonden. De Confrérie du Vignoble de Villers-la-Ville verzorgt sinds 1990 op een helling achter de abdij een kleine wijngaard (net als de Gentse Wijnmetersgilde aan de St-Pietersabdij) en maakte vorig jaar ten experimentele titel een oranje wijn van de phoenixdruif, amper een honderdtal flessen. En Thierry Lejeune & oenoloog Pascal Lenzy die in Brussel Gudule Winery oprichtten, maakten met aangekochte rieslingdruiven 200 flessen oranje wijn die enthousiast werden onthaald. Tenslotte mag ik Patrick Nijs (en Aaron De Ceuster) van de Wijnfaktorij in Antwerpen niet vergeten. Hij kwam in het nieuws omdat zijn Kontreir III op de kaart van El Celler de Can Roca werd gezet. Met druiven uit de regio Maaseik en Tielt-Winge maakte hij in 2019 een oranje wijn ‘cuvée Kontreir II’ die hij 10 maanden op gerecycleerde, niet getoaste Franse barriques liet verouderen. Helaas is die ook niet meer te proeven, want uitverkocht.

CONCLUSIE

Ingegraven qvevri

Ik heb meestal niet vermeld onder welke categorie/appellatie de oranje wijnen op de markt komen. Soms is dat de AOC van ter plekke, omdat het lastenboek qua druivenrassen gerespecteerd werd (zoals in de Elzas en Savoie), maar nogal vaak dient men de wijn te declasseren tot Vin de France. Vooral in de Roussillon is dat helaas zo. Oranje wijnen vind je in gespecialiseerde wijnzaken, en er zijn ook al meerdere wijnbars die deze wijnen met succes aanprijzen, naar het schijnt vooral bij een jong, wat alternatief publiek. De prijzen zijn zeer uiteenlopend, de meeste liggen in de vork van 15 tot 25 euro, maar er zijn ook kleppers waarvoor je tot 60-70 euro moet neertellen. En net zoals de natuurwijnen blinken vele oranje wijnen uit door hun tot de verbeelding sprekende naam en etiket. Noot: we hopen u in volgend nummer een selectie oranje wijnen van op de proeftafel te kunnen presenteren.

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

PE T ER A R I J S C o m m a n d e r ij B r u s s e l Fo t o's P e t e r A r ij s , D o m ain e W

DOMAINE W

CROWDFUNDING EN BIODYNAMIE IN BELGIË Op 17 mei 2021 vond de huldiging van Christophe Heynen als Wine Personality of the Year plaats op Domaine W in Saintes bij Tubize. Christophe schreef zijn eindwerk voor Master of Wine over participatieve financiering in de wijnwereld, met Domaine W als schoolvoorbeeld. Het was een koude lentedag en het regende pijpenstelen, een voorbode van de rest van 2021, dus ik had mijn winterjas aan. Een detail met verregaande gevolgen.

TWEEDE BEZOEK Ik was mijn jas daar namelijk vergeten. Geen ramp, ik zou hem later wel eens terug ophalen. Maar uiteindelijk duurde het tot eind september, toen ik besefte dat ik binnenkort terug een warme jas nodig had. Ik maakte een afspraak op het domein met het idee om ook een artikel in Ken Wijn-magazine aan hen te wijden. Waarom deze anekdote? Wel, ondanks een goede nazomer was het een barslechte zomer geweest: nat en koud. Een “annus horribilis” voor de Belgische wijnbouw. De aanhoudende regenval zorgde voor een ongeziene druk van (valse) meeldauw, die veel wijndomeinen parten speelde. Domaine W werkt 100% biodynamisch, dus ik verwachtte bij aankomst een ravage te zien. Niets was minder waar, integendeel. Ik keek mijn ogen uit: alle druiven hingen er gezond bij en ze verwachtten zelfs 10% meer opbrengst dan vorig jaar. Een wonder?

TERUG NAAR HET BEGIN Eerst iets over het domein zelf. Domaine W dankt zijn naam aan de familie Wautier, van wie de boerderij en omliggende landbouwgronden in 2016 werden getransformeerd tot een wijndomein. Het was Sophie Wautier die

Perfecte trossen chardonnay in 2021 samen met haar man Dimitri Vander Heyden dit kunstje realiseerde. Het idee begon te rijpen in 2013 toen het koppel nog in Oostenrijk woonde, waar Dimitri general manager van Danone was. Ook daar startten ze een wijndomein op, meer bepaald in Weinviertel. Dit bleek achteraf een uitstekende leerschool om ook in België iets op te starten.

CROWDFUNDING Dimitri tekende met zijn managementervaring een businessplan uit, gestoeld op participatieve financiering. Christophe Heynen, de Belgische Master of Wine noemt Domaine W het meest succesvolle voorbeeld van crowdfunding in de wijnbusiness wereldwijd. De Club W is een ongezien succes. Als lid betaal je lidgeld (vanaf 300 euro) waarvoor je de komende 10 jaar gegarandeerd één of meerdere flessen terugkrijgt. Je hebt daarnaast voorrang bij extra aankopen, je kan deelnemen aan allerhande evenementen en workshops op het domein en gebruik maken van de faciliteiten. Voor het premium membership (3.600 euro) wordt er zelfs een rij wijnranken naar je genoemd. Het idee is simpel maar geniaal. Op deze manier haalden ze een bedrag van meer dan één miljoen euro op, en verzekerden ze zich van een gegarandeerde afzetmarkt. De verkoop gebeurt bijna uitsluitend rechtstreeks naar de eindconsument en dus aan zeer interessante marges. Van de eerste jaargang (2018) is geen fles meer te koop, en ook de tweede jaargang (die eind 2021 op de markt komt) is bijna volledig gereserveerd. Daarnaast zijn de meer dan 800 leden van de club ook een extra helpende hand voor het werk in de wijngaard. Zo wordt op hen beroep gedaan niet enkel voor het oogsten, maar ook voor het ontbladeren, en andere taken in de wijngaard. Zelfs een deel van de nieuwe aanplant werd door de leden gedaan.

CHAMPAGNE ALS VOORBEELD Domaine W kiest resoluut voor schuimwijnen met Champagne als voorbeeld. Dit laat hen toe zelfs in een koud jaar als 2021 nog succesvol wijn te maken. Maar ook vanuit een zakelijk oogpunt is het interessanter, want het product kan verkocht worden aan een premiumprijs. En het probleem van de uitgestelde inkomsten wegens de lange rijping sur lattes stelt zich niet omwille van het businessmodel, waarbij een groot deel reeds op voorhand verkocht is. Ook voor de druivenrassen kiezen ze resoluut voor de klassieke variëteiten uit Champag-

ne. Het domein beslaat momenteel acht hectaren, waarvan ongeveer vier hectaren chardonnay en telkens twee hectaren pinot noir en pinot meunier. Het doel is elk jaar een klassieke ‘Brut de Brabant’ te maken (met ongeveer 1/3 van elk druivenras) en een ‘Blanc de Blancs’. Voor het wijnmaken volgen ze het beproefde champagne-recept. Zo gebruiken ze als enige in België een klassieke Coquard-pers. Een no-brainer volgens Dimitri: “De kwaliteit valt niet te evenaren en de extra handarbeid wordt met plezier door onze leden gedaan”. Voor de assemblage vertrouwen ze op een oenoloog uit Champagne.

BIODYNAMIE... MAAR VOORAL OOG VOOR DETAIL Volgens Dimitri valt aan het productieproces van champagne weinig te verbeteren, maar hetzelfde geldt zeker niet voor wat het werk in de wijngaard betreft. Ik bezocht in september 2021 immers de Champagnestreek en zag hoe vele wijngaarden er dramatisch bij lagen, na de koude en natte zomer met vele schimmelziekten als gevolg. De ervaring in Oostenrijk, een land dat koploper is voor biologische en biodynamische wijnbouw, gaf Dimitri ook het vertrouwen dat dit mogelijk moest zijn in België – op voorwaarde dat er in de wijngaard professioneel gewerkt wordt. Natuurlijk moest er in 2021 meer gesproeid worden met koper en zwavel, maar vooral met meer regelmaat en steeds in beperkte dosissen. Domaine W bewerkt de grond bijna niet (zodat de wijngaard er na een regenbui nog vrij toegankelijk bij ligt) en er wordt vooral manueel gesproeid (waarbij dit jaar ook de hulp van leden werd ingeroepen), wat hen toelaat zeer kort op de bal te spelen en meteen in te grijpen na elke regenbui. Zo werden ook alle wijnranken manueel ontbladerd, opnieuw met hulp van de leden, wat zorgt voor extra verluchting. Het zijn vooral dit professionalisme en oog voor detail die in 2021 het verschil maakten, en waardoor de wijngaarden er zelfs na een dramatische zomer nog schitterend bijlagen. “Als we in 2021 wijn kunnen maken, kunnen we het elk jaar” vat Dimitri samen.

KEUZES IN DE WIJNGAARD Verder werden ook andere belangrijke keuzes in de wijngaard gemaakt, vooral aangepast aan de lokale omstandigheden van bodem (een vrij rijke bodem met klei, zand en kalksteen) en klimaat. Zo was Domaine W één van de eersten die in België koos voor de 101-14 MGt (Millardet et de Grasset) onderstokken omwille van hun geschiktheid voor rijke bodems. De stokken werden op 1 meter afstand van elkaar geplant en met

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Een rij wijnranken genoemd naar Christophe Heynen MW 2,25 meter tussen de rijen, o.a. om meer verluchting toe te laten. Dit is meer dan in Champagne, waar de stokken dichter bij elkaar staan, alhoewel de regels daar recent werden gewijzigd om een bredere plantafstand toe te laten. Daarnaast werd recent omgeschakeld van enkele naar dubbele guyot snoeiwijze, wat meteen ook de 10% extra productie in 2021 verklaart. Deze keuze werd opnieuw gemaakt om de vruchtbare bodem weerwerk te bieden. Ook rondom de wijngaard wordt aan biodiversiteit gewerkt. Nog voor de eerste wijnstokken werden rondom de wijngaarden 600 bomen en struiken geplant. Er zijn ook bloemenvelden, bijenkorven, kippen en geiten, roofvogelposten, en zelfs een uilenverblijf. Het domein hoopt zich in de toekomst ook te kunnen voorzien van eigen biodynamische preparaten. Een eigenaardigheid is het gebruik van de genodics technologie, die driemaal per dag ‘eiwitmuziek’ door de wijngaard laat weerklinken. Dit zou het groeiproces versterken en de planten resistenter maken tegen ziektes.

TOEKOMST Hoe ziet de toekomst eruit voor Domaine W? Momenteel zijn er vier van de acht hectaren in productie, waarvan ze in 2021 verwachten ongeveer 30.000 flessen te maken. Voor de komende jaren wordt dus vooral gemikt op het in productie brengen van de volledige acht hectaren. Rekening houdend met de extra twee jaar voor het productieproces, zullen ze in 2026 op volle capaciteit draaien. Daarna kan er mogelijk nog een extra uitbreiding komen met vier hectaren om de schaalvoordelen nog beter te benutten. Er werd ook een nieuwe financieringsronde gestart voor uitbreiding van de chais en restauratie van de oude boerderij met het oog op de organisatie van events. Deze financiering gebeurt deels via een banklening, maar je kan ook nog steeds lid worden van de Club W.

Geproefd BRUT DE BRABANT 2018

Dit is de eerste jaargang, met een zeer beperkte oplage van slechts 2.403 flessen. Deze wijn werd gemaakt van slechts twee jaar oude stokken. De assemblage bedraagt 39% pinot noir, 31% chardonnay en 30% pinot meunier. De basiswijn werd gedurende zes maanden voor ongeveer twee derde in inox tanks opgevoed en de rest in houten vaten (demi-muids). De dosering is 2g/l en de élevage sur lattes duurde 18 maanden. In de geur groene appel, peer en boterbloemen, aangevuld met aroma’s van broodgist en lichte toast. Een subtiele groenige toets van selderij verraadt de jeugdige aanplant. Door de aanwezigheid van bijna 70% rode druivenrassen heeft de wijn al een zeker volume, geholpen door de geslaagde jaargang. De lage dosering, frisse zuren en een bittertje van citroenschil houden het geheel zeer fris. De wijn mist nog wat intensiteit en complexiteit om naast de grote Belgische schuimwijnen te staan (denk aan Chant d’Eole, Schorpion, Ruffus) maar dit is alvast zeer veelbelovend voor de toekomst.

MEER INFORMATIE OP Genodics technologie

De enige Coquard pers in België

www.domaine-w.be

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

UNIEKE AMICI-PROEVERIJ MET ‘BAROLO 2007’ TORINO

Nebbiolo stond in de schijnwerpers tijdens de Amici proeverij, juni 2021. De nobele druif was die avond vertegenwoordigd in de grootse wijnen waarvoor hij verantwoordelijk is, namelijk barolo. Van de acht wijnen op de proeftafel hadden vijf wijnen het Barololabel. Aan ons om te ontdekken welke de drie ‘indringers’ waren. Barolo is wereldwijd één van de meest bekende wijnen. Informatie over deze ‘befaamde’ DOCG is dan ook in overvloed te vinden. Bij de zoekopdracht ‘barolo’ in Google heb je in geen tijd maar liefst 17.600.000 resultaten. Met dit verslag zorgen we er alvast voor dat er ten minste één zoekresultaat bij komt.

W IM S A S C o m m a n d e r ij A m i c i

Verduno Grinzane La Morra Barolo

Diano d’Alba

Serralunga d’Alba

Novello Monforte d’Alba

CUNEO

GEOGRAFISCHE SITUATIE Barolo DOCG is een herkomstbenaming uit het Noord-Italiaanse Piemonte, meer bepaald uit de Langheregio, even ten zuiden van Alba, in de provincie Cuneo. Het herkomstgebied dat net geen 2.000 hectaren telt, omvat wijngaarden uit elf gemeenten. Naast het gelijknamige dorpje Barolo zijn er wijngaarden in La Morra, Monforte d’Alba, Serralunga d’Alba, Castiglione Falletto, Novello, Grinzane Cavour, Verduno, Diano d’Alba, Cherasco en Roddi.

ASTI

Je kan ter plaatse de wijngaarden ontdekken met een Vespa. Er zijn immens veel mogelijkheden om een Vespa te huren. Het cruisen van dorpje naar dorpje door de heuvels van de Langhe en tussen de wijngaarden geeft je een perfect zicht op de schoonheid van dit gebied. Raas je er met de wagen door, dan zal veel hiervan aan jou voorbijgaan. Niet ten volle van deze pracht genieten, is een echte zonde.

SPECIFICATIES De promotie van DOC naar DOCG gebeurde in 1980. Samen met Barbaresco, Brunello di Montalcino en Vino Nobile (di Montepucliano) verkreeg Barolo als eerste deze promotie. Barolo mag alleen gemaakt worden van nebbiolodruiven en is enkel rode wijn. Naast de generieke wijn is er de versie ‘Riserva’. De benaming ‘Vigna’ verwijst naar druiven afkomstig uit een specifieke wijngaard. Een minimale periode van 38 maanden tussen de oogst en de commercialisatie wordt voorgeschreven. Gedurende die tijd moet de wijn minstens 18 maanden in houten vaten rijpen. Voor een barolo riserva is deze periode minimaal 62 maanden met een identiek aantal voorgeschreven maanden houtlagering. Het staat de producent vrij te kiezen voor het type hout (eik, kastanje …) en de grootte van het vat. Ook worden er restricties opgelegd voor het rendement en het minimale potentiële alcoholgehalte. Het maximale rendement voor barolo en barolo riserva bedraagt 56hl/ha. Wanneer de cru (wijngaard) vermeld wordt op het etiket, wordt het rendement gereduceerd tot 54,4hl/ha. Het minimale potentiële alcoholgehalte ligt op 12,5% voor zowel barolo als riserva. Bij vermelding van de cru wordt dit verhoogd tot 13%.

Barolo kent officieel geen indeling van cru’s zoals we deze kennen in Bourgogne of Bordeaux. De vastlegging van deze kwalitatieve wijngaarden had heel wat voeten in de aarde. In 1993 nam het consortium hieromtrent een eerste initiatief. Het duurde echter tot 2010 alvorens er een officieuze indeling tot stand kwam. Deze heeft ertoe geleid dat vandaag 177 wijngaarden als cru erkend worden, of als MGA Menzione

WAT MET DE CRU’S

Nebbiolo

Barolo en La Morra

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Geproefd Alle wijnen zijn 100% nebbiolo. Mauro Molino Barolo Conca 2007

Conca wijngaard

Geografiche Aggiuntive. Het aantal erkende cru’s per gemeente is als volgt: Serralunga d’Alba (39), La Morra (39), Barolo (37), Castiglione Falletto (20), Monforte d’Alba (11), Verduno (11), Grinzane Cavour (8), Novello (7), Diano d’Alba (3), Cherasco (1), Roddi (1). Het is een stille droom om ooit van alle cru’s een exemplaar in de wijnkelder te hebben liggen. Wie meer wil weten over deze cru’s, kan de website barolomga360.it raadplegen tegen een vergoeding.

BAROLO CHINATO Volledigheidshalve wil ik, zonder er dieper op in te gaan, melding maken van het digestief barolo chinato. Hoewel je de benaming Barolo op het label vindt, heeft het weinig te maken met de grote wijnen. Het is een kruidenextract van onder meer gentiaanwortel, rabarber, kardemom, kaneel en sinaasappel waar later klassieke barolo aan toegevoegd wordt. Een lokale vermout, dus.

18 maanden rijping in vaten van Franse eik. Helder kersenrode kleur met enige evolutie. Fijne geur. Enkele kersen en wat rozengeur verraden een jeugdig karakter al zijn deze aroma’s wel in de minderheid. De tertiaire aroma’s komen opzetten en domineren het geurenpalet: koffie, mokka, sigaar, thee, tabak … om er maar enkele te noemen. Verder ook een animale indruk (al zet die niet echt fel door). Zoethout, munt, laurier en paddenstoel volgen. In de smaak speelt tannine niet te fel op en de zuren bieden een prima ondersteuning. Niettemin is het geheel krachtig. De mokkatoets is duidelijk en de lange afdronk kent een warm, kruidig einde. Correcte barolo die op dronk is. Score 89/100 – Te koop bij Vinolfi voor € 35,95 (andere jaargang) Cantina del Pino Barbaresco Albesani 2006

24 maanden rijping in grote foeders van Sloveense eik. De eerste ‘indringer’ van de avond. Heldere granaatrode kleur met evolutie. Correcte geur waarin zowel jong (aardbei, kers, braam) als gedroogd fruit (pruim) aanwezig zijn; koffie, ceder, tabak en champignons zetten het tertiaire gedeelte in, verder enige florale en kruidige toetsen. In de smaak is deze 2006 nog een krachtpatser met misschien een iets te eenzijdig tanninegevoel waardoor de wijn voor mij verfijning en diepgang mist. Op het einde van de afdronk is ook de alcohol net iets te dominant. Score 88/100 – Niet te koop gevonden in België – Richtprijs € 45

Francesco Rinaldi & Figli Barolo Cannubi 2007

Minstens 36 maanden rijping in foeders van 5.000 liter van Sloveense eik. Heldere granaatrode wijn met evolutie. Mooi en elegant bouquet. Versmolten aroma’s van fruit (gedroogde pruim, kers, framboos), bloemen (roos), en kruiden (anijs, munt, peper, laurier), branderig (koffie, ceder, thee, tabak) en animaal (schimmels). De smaak geeft een levendige, rijke en vooral krachtige wijn die volledig in balans is. Al het mooie van een gerijpte barolo bevindt zich in het glas. Score 91/100 – Te koop bij Portovino voor € 55,00 (andere jaargang) Giovanni Rocca Barolo Mosconi 2007

CONCLUSIE Niet iedereen aanwezig op deze proefavond zal het eens zijn met mijn proefnotities. Dit zijn dan ook mijn bevindingen van de geschonken fles in mijn glas. Er waren zeer duidelijke verschillen tussen sommige flessen waardoor er uiteraard discussies ontstonden over de proefervaringen. Dat gegeven houdt ook onze proefavonden levendig. Alle geproefde barolo’s kwamen uit het jaar 2007. Volgens de vintage tabel die je kan vinden op www.barolomga360.it is dit een 4-sterren jaar met de opmerking drink or hold. Dit werd bekrachtigd op onze proefavond.

36 maanden in vaten van Franse eik. Helder, granaatrood met stevige evolutie. De geur boeit niet. Hij komt net niet afstotend ‘lactisch’ over. De yoghurtgeur verdwijnt ook niet na walsen en doet de zoektocht naar andere, interessante geuren stopzetten. In de smaak is hij gelukkig wel iets enthousiaster. Tannine die nog wat kracht uitstraalt. De zuren die de wijn in balans brengen. De afdronk is voldoende lang maar brengt mij niet echt in vervoering. Score 78/100 – Te koop bij Di’Vin Wines voor € 44,60

Stephano Mazzetta Desmentia Vino do Tavola 2011

Houtgerijpt. Mooie heldere granaatrode kleur. De geur is alvast uitnodigend en geeft vele facetten prijs. Rozijnen, kers, braam, toast, koffie, tabak, truffel… Na walsen komen sigarenkistje, laurier, munt en een licht bedwelmend rozenaroma opzetten. De wijn is mooi in evenwicht. Hoewel de tannine krachtig is houden de zuren ze in toom. Het hout is mooi versmolten. Het fruitgevoel is nog veel duidelijker aanwezig dan bij de vorige wijnen, wat ook logisch is gezien zijn leeftijd. Lange kruidige afdronk. Het was al vrij snel duidelijk dat we hier niet met een barolo te maken hadden, maar met een mooi gemaakte nebbiolowijn die wat mij betreft ‘bijt’ op de goede manier. Score 90/100 – lokaal gekocht; er is zo goed als geen informatie te vinden over Stephano Mazzetta. Angelo Gaja Barolo Dagromis 2007

Rijping gedurende 12 maanden in vaten en 18 maanden in foeders. Typische barolokleur met lichte evolutie. Schitterend en verleidelijk boeket. Framboosjes in combinatie met blonde rozijn en ontbijtpruimen wat het fruit betreft. Rozenblaadjes en munt geven een wat geparfumeerde impressie. Alles zit mooi verweven en hoewel er tertiaire aroma’s zijn (ceder, mokka, tabak) komt dit op geen enkel moment dominant over. Het mondgevoel sluit naadloos aan bij onze geurimpressies. Krachtig, rijk, levendig, zacht, vol en rond. Het fruit blijft aanwezig. De afdronk blijft boeien. Heerlijk glas wijn. Score 92/100 – Te koop op diverse plaatsen in België – Richtprijs € 82 (andere jaargangen)

Nervi-Conterno - Gattinara Valferana 2011

48 Maanden rijping in foeders. Deze derde ‘indringer’ komt uit Alto Piemonte en werd ook herkend als niet barolo. Heldere granaatrode kleur. Het is in eerste instantie toch wat zoeken naar aroma’s. Ook stevig walsen brengt niet onmiddellijk soelaas. Even laten open komen dan maar. Jong fruit van framboos, aardbei en kers. In de aanvulling rozenwater, mokka, laurier, thee, tabak en uiteindelijk ook wat teer. Correct mondgevoel met duidelijk aanwezige tannine maar toch overheerst er het gevoel dat deze wijn beter een plaatsje eerder was gekomen. Hij heeft het moeilijk op te boksen tegen de Dagromis en dat vertaalt zich ook. Ik heb genoteerd dat ik deze wijn een nieuwe kans wil geven. Score 85/100 – Te koop bij Stappato voor € 88,50 (andere jaargang) Fratelli Alessandria Barolo San Lorenzo 2007

36 maanden rijping in foeders van Sloveense eik (20 tot 30hl). De kleur is ook hier granaatrood met evolutie. De geur is wat mij betreft de mooiste van de avond, zeer verfijnd en uiterst uitnodigend. De usual suspects zijn allen aanwezig: framboos, rode bes, kers, roosjes, munt, koffie, sigarenkistje, grafiet, thee, tabak, laurier, champignon… Dit zet zich door naar de smaak. Hij beloofde veel en geeft zo mogelijk nog meer. De kracht vervaagt geen moment. Het rijke evenwichtige mondgevoel stemt me gelukkig als een perfecte afsluiter van een mooie avond. Dit mag wat mij betreft me telkens geschonken worden als afsluiter van een mooi diner. Samen met de Gaja Dagromis de winnaar van de avond. Score 92/100 – San Lorenzo werd niet te koop gevonden in België. Richtprijs € 61 (andere jaargang)

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

2021: "BELLE ANNÉE CATASTROPHIQUE" EEN VERWARRENDE KRONIEK VAN EEN ONGEZIEN WIJNJAAR Gent, dinsdag 14 september 2021

ER W IN D E V R IEND T C o m m a n d e r ij O s ir i s Fo t o's Fr an ç o i s e L e f e v e r e

Het is een verwarrende periode. Door de klimatologische omstandigheden (waarover later meer) is de pluk veel later dan voorzien. Ik kijk jaarlijks met enorm veel goesting uit naar dé vinologische periode bij uitstek: de pluk en de vinificatie van de nieuwe wijn. De ‘heilige’ maand september is mijn zuurstoffles voor de komende maanden. Een succesvolle oogst geeft mij energie om het jaareinde creatief en zonder besognes aan te pakken. De schoonheid van de nieuwe grenache geeft mij telkens opnieuw vleugels. 2021 moest daarenboven symbolisch ook een bijzondere pluk worden, want precies 20 jaar geleden was dit ons eerste avontuur. Het was een onvergetelijk moment om onze eerste wijn te kunnen maken in prachtige omstandigheden. We wisten ook perfect waar we stonden met de snoeischaar in de hand toen de twee vliegtuigen de torens van het World Trade Center doorboorden. Ook toen sloeg de verwarring toe, terwijl we juist op dat moment één van onze dromen aan het realiseren waren. Dit jaar is het duidelijk dat ik al mijn positivisme overboord mag gooien. Op 14 september 2021 sta ik voor een ongeziene wijnramp in de zuidelijke Rhône. Met een bang hart, vol van emoties, trokken we naar het zuiden. Alsof het niet slechter kon beginnen, kregen we te horen dat er ‘s nachts een zondvloed over Vacqueyras was uitgebroken. De toon was gezet.

Winterlandschap in de Rhônevallei - april 2021

WAT VOORAFGING

De bloesem voor 8 april 2021 (grenache)

Sarrians, vrijdag 17 september 2021 Het was voor de wijnindustrie in 2020 en begin 2021 pompen of verzuipen. Door het stilleggen van de horeca hebben we amper wijn kunnen verkopen. Terwijl 2019 en 2020 superjaren waren in de Rhône, konden we niet uitpakken met de onwaarschijnlijke mooie typiciteit van beide jaargangen. Op zich is deze stockvorming niet problematisch (want goede kwaliteit is duurzaam), maar economisch hakt dit er wel stevig in. Onze cashflow slonk zienderogen en Jérémy moest nog voor de wintersnoei zes medewerkers ontslaan. Het ontslag van de helft van onze vaste equipe had tot gevolg dat we veel vroeger met de wintersnoei moesten beginnen, om tijdig, tegen eind maart rond te komen. Meestal is april het moment dat de meeste druivenrassen in de zuidelijke Rhône ontwaken uit hun winterslaap en de wijnranken zich vullen met nieuwe energie en sap. Tegen dan moet alles gesnoeid, opgebonden en opgekuist zijn en wordt de wijngaard klaargemaakt voor een nieuwe veelbelovende jaargang. Ondertussen moet van de winterperiode ook gebruik gemaakt worden om de bodem biologisch te verticuteren. In normale omstandigheden doen we dit tractorwerk minstens driemaal, wat in de huidige toestand niet meer kon. Door het gebrek aan mankracht heeft Jéremy er niet beter op gevonden om schapen in onze wijngaarden te laten grazen en hen dus het woelwerk te laten doen. Het was in maart toch verschieten toen onze voortuin vol stond met schapen; traditiegetrouw had Jérémy niets gecommuniceerd. Het resultaat van het schaapwerk is verrassend: de wijngaarden lagen er nooit zo mooi bij in de winter. Het zag er naar uit dat het jaar 2021 niet mooier kon beginnen. De barre, ijskoude en natte wintermaanden december en januari werden gevolgd door een warme februarimaand en ook maart was warm en zonnig. De wijnranken werden verwarrend uit hun winterlethargie geprikkeld. De floraison werd aldus een maand vroeger in beweging gebracht. Het oogde onwaarschijnlijk mooi. Op maandag 5 april (tweede paasdag) konden we nog genieten van 24° op het terras. Dinsdag kondigde zich een kentering aan die werd ingezet met een stevige mistral op woensdag 7 april. De temperatuur daalde naar 8°. De lente kreeg plotseling een winterkleed over zich heen. De weerberichten kondigden plots vriestemperaturen aan voor de nacht van 7 op 8 april. Het zou wel eens tot -2° kunnen vriezen. Gelukkig blies de mistral nog hevig en kon de vrieskou zich niet nestelen. Jérémy was er niet gerust in. Om drie uur ’s nachts viel de mistral stil en daalde de temperatuur op sommige plaatsen naar -6°. Jérémy heeft als één van de weinigen in de streek ’s nachts vuren aangestoken om de plotse vrieskou te lijf te gaan.

De bloesem na 8 april 2021 (grenache)

Donderdagmorgen 8 april 2021 was de temperatuur opnieuw opgelopen tot 10° en de zon scheen. Het groene landschap van jonge ontluikende wijngaarden was echter grijs geworden. De scheutjes hadden de drie uur vrieskou van de voorbije nacht niet overleefd. De wijngaard was dood. Elke nieuw leven was weggezogen uit de plant. Na de economische malaise door de coronamiserie, was dit een genadeslag. Achteraf hebben de anciens van de regio bevestigd dat dit de laatste 80 jaar (voor zover hun geheugen kon reiken) nog nooit was gebeurd. Ondanks het feit dat de temperaturen weer opliepen zoals op normale lentedagen, was de sfeer compleet onder het vriespunt gedaald. We haalden nog een sprankeltje hoop uit de gedachte dat een tweede bloei nog wat vruchten zou kunnen opbrengen. Het werd oorverdovend stil in de wijngaarden van Vacqueyras. De tweede bloei had niet het verhoopte succes en economisch lag de boel zo goed als plat. Begin juni werd het vermoeden van een oogstverlies van 70% bevestigd. We kregen meer en meer zicht op de schade in de regio. Het was duidelijk dat Vacqueyras, Sablet, Plan de Dieu, Cairanne en de lagergelegen Côtes du Rhône in de buurt het zwaarst waren getroffen door de vrieskou. De hoger gelegen Châteauneuf-du-Pape, Gigondas en Ventoux zijn er al bij al nog goed van af gekomen met een verlies van 30 tot 40%. De wijngebieden van de Drôme en de Lubéron zijn relatief gespaard gebleven. Uiteindelijk was de zomer 2021 in de zuidelijke Rhône klimatologisch vrij ideaal. Regelmatig een (stevige) regenbui, zeer warme temperaturen in juli en augustus, waarbij de nachten aangenaam afkoelden. Af en toe een mistral om de hygiënische huishouding op orde te stellen en geen enkele aanzet tot infectie van de wijngaarden. In normale omstandigheden ging de jaargang

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

Veel blad, weinig fruit (grenache) 2021 indrukwekkend worden. Wij konden enkel toezien en dromen dat we met onze ‘restanten’ iets weergaloos zullen maken. Op 16 augustus kregen we andermaal alarmerend nieuws van het wijnfront. In de heuvels rond Le Barroux en Beaumes de Venise ontstond een grote bosbrand, aangewakkerd door een stevige mistral. Jérémy heeft het zekere voor het onzekere genomen en op 18 augustus alle muscatdruiven geoogst. Er zal dus in 2021 geen zoete Muscat de Beaumes de Venise geproduceerd worden, maar wel eenmalig een droge muscat. De pluk was nog niet begonnen en we kampten al met een eerste tegenslag. Op 11 september kreeg ik een bericht dat de pluk onverwacht begonnen was, om het dreigende onweer voor te zijn. Er was amper opbrengst: op 2,6ha wijngaard bedroeg de opbrengst 4 hectoliter wijn. Dit is amper 1,5 hectoliter per hectare! Normaal oogsten we op dit perceel ongeveer 38hl/ha.

DE JAARGANG 2021

De enkele kilo’s viognier waren onvoldoende en werden samen met de bourboulenc en wat clairette gevinifieerd.

Sarrians, zondag 19 september 2021 Sarrians, zaterdag 25 september 2021 Op 16 september kwamen we in onze wijnhabitat toe. De restanten van een zware regenstorm waren duidelijk zichtbaar. De twijfel sloeg ons om het hart. Deze zondvloed zou toch geen bijkomende schade veroorzaakt hebben? Tegen alle verwachtingen in zag ik een relatief opgewekte Jérémy aan zijn bureau zitten. Nog geen minuut later loodste hij mij in de cuverie. Alles was zo goed als leeg. Een paar kleine cuves waren gevuld met witte druiven en de syrah was ondergebracht in een kleine betonnen cuve en in de houten open cuve waar normaal de ‘G’ in wordt gemaakt. We proefden alle beschikbare cuves en wat we proefden was mooi en verfijnd, ondanks het feit dat het sap nog volop aan het gisten was. De syrah was zeer elegant. Er kon een glimlach van af. De kwantiteit was beschamend klein; de kwaliteit deed veel goeds vermoeden. Op zaterdag 17 september werden de laatste witte druiven geoogst. De clairette zag er nog nooit zo sappig en vol uit. De regen gaf de wijngaarden op verschillende niveaus een boost, soms in positieve zin, soms in negatieve zin. Enkel de roussanne voor de witte Clos des Frères is compleet verloren gegaan; de overrijpe druiven waren gebarsten. De jonge counoise (de enige soort die minder heeft geleden bij de vrieskou) had te veel water opgeslorpt en had al zijn smaakelementen verloren. De grenache zag er goed en gezond uit; door de zeer magere betrossing heeft de plant het vocht eerder naar de bladvegetatie gestuurd. De zondvloed van 13 en 14 september had dus relatief weinig schade toegebracht aan onze wijngaarden. Sarrians, dinsdag 21 september 2021 Na een rustige zondag ben ik er maandagochtend ingevlogen om alle beschikbare cuves naar densiteit op te meten. Jérémy en zijn plukteam hebben het gehele weekend doorgewerkt. Alles manueel. Er zijn nu twee van de zeven conische cuves gevuld. Woensdag 22 september gaan we de percelen van Clos des Frères aanpakken en proberen we een volle cuve te realiseren. De beste grenache zal ook in de Clos terecht komen; dit jaar geen ‘Cuvée Passion’, noch cuvée ‘G’. Ook de productie van Folie des Frères is onwaarschijnlijk laag. Er komt zeker geen witte Folie des Frères 2021.

Het is een vrij heftige week geweest. De weeromstandigheden waren schitterend. Een lichte bries aan 25° in een zonovergoten omgeving maakt een mens gelukkig. Het wordt ook spannend. Zondag 26 september kondigt zich opnieuw een zwaar onweer aan. Het staat vast dat de komende vier dagen cruciaal zullen zijn. Toen we dinsdag onze keuzes hadden vastgelegd, werd het duidelijk dat het nipt ging worden. Woensdag werden alle druiven van Clos des Frères geoogst. De opbrengst is zeer laag. De kwaliteit oogt mooi. Donderdag werd op twee fronten heftig gewerkt: machinaal voor de oogst van IGP-wijnen en manueel voor de Vacqueyras van Jérémy. Vrijdag werden de wijngaarden van de rode Folie des Frères aangepakt en de schamele oogst in een kleine afzonderlijke cuve gedeponeerd. We beslissen later of er wel degelijk genoeg volume en kwaliteit aanwezig is om door te gaan met de productie. Vrijdagnacht werden de laatste mourvèdre machinaal geplukt in de beste omstandigheden. Zaterdag zetten we de laatste stappen van de pluk. Een race tegen de tijd. De zon is weg en dreigende wolken komen aanzetten. Het is duidelijk dat morgen het een en ander uit de lucht zal vallen. Rond 18u wordt de laatste manueel geplukte druif binnengehaald. Om 18u30 gaat de laatste fase van de pluk in. Jérémy moet nog enkele lagergelegen percelen (voor de toekomstige bag-in-box-wijnen) machinaal plukken. Rond 22u zou alles opgeruimd zijn en tot rust komen. Twee kleine perceeltjes jonge grenache zullen moeten wachten en hopen dat ze de regenvloed van zondag zullen doorstaan. Maandag is de magere pluk van 2021 voorbij en start het werk in de kelder. Na wat ik heb kunnen vaststellen bij de 14 verschillende cuves rode wijn, kan dit catastrofaal jaar kwalitatief toch gered worden. Ik was vooral enorm verrast door de grote frisheid, in het bijzonder van de syrah. Ik werd enthousiast van de mooie zuurgraad van de grenache. Ik schreef het allemaal met plezier op. Ik fluisterde mijn bevindingen in het oor van Jérémy, terwijl hij in zijn plukmachine klom. In het geraas riep hij mij nog luidkeels toe: “Hé toi éternel optimiste, n’oublie pas … ça reste une année catastrophique!”.

Sarrians, maandag 27 september De nacht van zaterdag op zondag zijn de hemelsluizen helemaal opengegaan. Het ziet er niet goed uit voor zij die nog niet rond zijn met de pluk. Maandagmorgen ben ik mij verder gaan verdiepen in de wijnkelder. Nu mogen we geen steken laten vallen. Precisie en concentratie in functie van de temperatuurcontroles zijn uiterst belangrijk. Erbij zijn om op het juiste moment een ‘delestage’ te doen, om dan vast te stellen dat de wijn een tikkeltje verfijnder uit de hoek komt, geeft een voldoening van hier tot in Tokio. Een ritje met de mehari door de wijngaarden van Vacqueyras was trouwens verhelderend. Met verwondering heb ik moeten vaststellen dat er heel veel wijngaarden nog niet geplukt waren. Dit komt niet goed. Sommige druifjes die we uit nieuwsgierigheid plukten smaakten echt naar suikerwater. Wetende dat tegen het einde van de week vier dagen regen wordt aangekondigd, kan het er bij mij echt niet in dat sommige wijnbouwers dergelijke risico’s durven te nemen. Jérémy had mij eerder al gezegd dat sommige coöperanten gewoon niet zouden plukken, omdat de kost om een zeer beperkte oogst binnen te halen niet opweegt tegen de beperkte opbrengst

overbleef, was allesbehalve hoopgevend. Veel grenache had te veel water opgezogen en de fragile schilstructuur kon dit (in combinatie met de warme temperaturen) niet meer aan. De weg naar schimmel en rotting lag breed open. Vandaar de plotselinge paniek in de appellatie. Ondertussen waren alle cuves ongelooflijk snel in fermentatie gegaan. Het was echt een kunst om de temperatuur onder controle te houden en zo de aanwezige frisheid en fruitmaterie langzaam en mooi te capteren. We laten de temperatuur nooit oplopen tot boven 24°. Om fijne en kwalitatief hoogstaande wijnen te maken is dit een belangrijke sleutel tot succes. Daarnaast zijn de remontages en delestages de smaakregulatoren die we beslissen na een dagelijkse degustatie. Op woensdag 29 september werd het einde van de pluk gevierd met het volledige plukteam. Eén van de schapen van Jérémy moest eraan geloven en werd deskundig in stukken op de barbecue getoverd. Het werd een uitgelaten moment en de teugels werden even losgelaten. Zoals het hoort op Domaine les Ondines, verliep deze heuglijke viering compleet chaotisch. Niets was klaar, terwijl het vlees al drie uur stond te braden. Met deze Provençaalse nonchalance hebben we al lang leren leven.

TIJD VOOR EVALUATIE Sarrians, donderdag 7 oktober 2021

Sarrians, dinsdag 5 oktober 2021 Sinds maandag 27 september is er heel wat gebeurd. Het was alsof geheel Vacqueyras wakker was geschoten. Terwijl wij zo goed als rond waren, stormden plukmachines door de wijngaarden en zag ik talrijke plukequipes naarstig bezig. Domeinen zoals wij en enkele andere hebben alles zo goed als binnen. Ik geloof dat dit de juiste manier van werken was. Hetgeen na de regenbui van deze weekend aan de wijnrank

CLOS DES FRER[ES] Clos des Frères is het wijndomein van Françoise (FR) en Erwin (ER) – [ES] staat voor de onvoorwaardelijke broederschap met Jérémy Onde. Het domein is gegroeid rond een volledig afzonderlijk omheind perceel van 2 hectaren – een ‘clos’ – met een eerste jaargang in 2001. Nu telt het domein vijf hectaren in de cru Vacqueyras (80% rood, 20% wit). 4ha in de AOC Côtes du Rhône zorgen voor de Folie des Frères (90% rood, 10% wit). Een klein (0,33ha) perceel muscat à petits grains staat in voor de Muscat de Beaumes de Venise. Het domein is biologisch gecertificeerd sinds 2010 en werkt feitelijk biodynamisch. Er wordt nauw samengewerkt met Jérémy Onde van het naburige Domaine les Ondines, met wie in 2003 een gemeenschappelijke kelder in gebruik werd genomen.

De mistral is hevig komen opzetten. De nattigheid van de voorbije dagen wordt netjes weggeblazen. De natuur herstelt zich van de drie voorbije zondvloeden. De tractors zwijgen en de wijnbouwers zitten nu ondergronds. De wijngaarden beginnen hun herfstkleuren vrij te geven. Tijd voor evaluatie. Wat zijn de voorlopige resultaten van ‘l’année catastrophique’? • Er wordt geen Beaumes de Venise 2021 op de markt gebracht. • Evenmin een witte Folie des Frères 2021. • In rode wijnen zijn we op een verlies van 65% geland, wat economisch enigszins rampzalig is. • In witte wijnen zijn we op een verlies van 35% geland, wat in de gegeven omstandigheden een positieve verrassing is. • Er zal geen cuvée ‘G 2021’, noch een cuvée Passion Vacqueyras 2021 van Domaine les Ondines op de markt komen. • De rode Clos des Frères 2021 heeft een opbrengst van 45hl, wat neerkomt op een rendementsverlies van 50%. • De rode Folie des Frères 2021 heeft een opbrengst van ongeveer 60hl, wat neerkomt op een rendementsverlies van 70%. • De druiven die we geoogst hebben waren van een schitterende kwaliteit en het labeur in de kelder heeft geleid tot meer dan interessante wijnen. Het is nog te vroeg om definitief te oordelen, maar ondanks de beschamende kwantiteit zal de kwaliteit van de wijnen verrassend sterk zijn. • Doordat we telkens geplukt hebben voor de cruciale regenbuien, zijn alle druiven met jonge maturiteit en onbeschadigd geoogst. 2021 bij Ondines en Clos zal daardoor worden gekenmerkt door grote frisheid en edele zuren. Het is een verwarrend jaar geworden, volledig gedomineerd door onwaarschijnlijke en ongeziene klimatologische omstandigheden. In de Rhônevallei zal 2021 geboekstaafd staan als een zeer slecht jaar. De wijnjournalisten zullen hun hakbijl boven halen om de wijnen vooraf in de vernieling te schrijven. Welnu, de boodschap is: proef eerst. Want, zoals bij ons, zou het wel eens verrassend lekker kunnen worden. Weinig, maar lekker! L’année est catastrophique, mais belle!

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

BACK TO THE FUTURE: CLOS 2020 Door de druilerige weersomstandigheden was het een ideaal moment om op maandag 4 oktober de effectieve assemblage te doen van de nieuwe Clos 2020. Deze wijn ligt nu een jaar te rijpen op deels een grote houten fust van 40hl en deels een betonnen cuve van 40hl (dit vormt samen de basis van Clos des Frères 2020). Samen met een 8-tal stalen van 500l-barriques gingen we aan de slag. Een uitdaging die we ons jaarlijks stellen onder het motto: ‘de beste Clos moeten nog gemaakt worden’. De jaargang 2020 was immers uitermate geslaagd en de basis van de Clos des Frères was al uiterst verfijnd en zeer aromatisch. Dit maakt de oefening altijd gemakkelijker. Uiteindelijk waren we vrij snel rond. De nieuwe Clos 2020 was geboren. “Clos des Frères 2020 is vrij donker van kleur en heeft een perfecte balans tussen zuren, vettigheid en zachte tannine. Aromatisch is hij bijzonder expressief en geeft vleugjes van chocolade en zwart fruit vrij. In de mond komen vooral de frisse zuren op de voorgrond, gepaard gaand met een stevige rondheid. Hoewel de wijn zich nog moet ‘zetten’, voel je aan dat er grote complexiteit aanwezig is. De wijn heeft in zijn huidige proeffase een PAI van bijna 10 seconden. Door zijn structuur zou het best kunnen dat deze rode Clos een serieuze bewaarcapaciteit heeft.” Clos des Frères 2020 zal bestaan uit 65% grenache, 32% syrah en 3% cinsault.

BEZOEK ONS DOMEIN BEZOEKONS ONSDOMEIN DOMEIN BEZOEK

Wijndomein Oud Conynsbergh produceert op 4 wijngaarden echte terroirwijnen. Gevestigd in de historische Molen van Boechout, is ons Wijndomein Oud Conynsbergh produceert op 4 wijngaarden Wijndomein Oud Conynsbergh produceert op 4 wijngaarden echte echte wijndomein deGevestigd perfecte voor een dagje genieten van Belgische wijn. terroirwijnen. inlocatie deinhistorische Molen van Boechout, is ons terroirwijnen. Gevestigd de historische Molen van Boechout, is ons

BEZOEK ONS DOMEIN

wijndomein dede perfecte locatie voorvoor een dagje genieten Belgische wijn. wijndomein perfecte locatie een dagje van Belgische Wijndomein Oud Conynsbergh produceert opgenieten 4 van wijngaarden echte wijn. terroirwijnen. Gevestigd in de historische Molen van Boechout, is ons wijndomein de perfecte locatie voor een dagje genieten van Belgische wijn. Agenda evenementen

Agenda evenementen

2323- 24 2021 Open Producentendag - 24oktober oktober 2021 Open Producentendag 23 - 24 oktober 2021 Open Producentendag i.s.m. Flanders Food Festival i.s.m. Flanders Food Festival

Agenda evenementen Zondag 12 december 2021 Kerstverrassingen op Oud Conynsbergh Zondag december 2021Conynsbergh Kerstverrassingen Zondag 2912 januari 2022 Oud parelt op Oud Conynsbergh 23 - 24 oktober 20212022 Open Producentendag Zondag 29 januari Oud Conynsbergh parelt Zondag 29 januari 2022 Oud Conynsbergh parelt i.s.m. Flanders Food Festival i.s.m. Flanders Food Festival Zondag 12 december 2021 Kerstverrassingen op Oud Conynsbergh

MEER INFO? 12 WIJNDOMEIN OUD CONYNSBERGH Zondag december 2021 Kerstverrassingen op Oud Conynsbergh Den Steenen Molen, Konijnenbergstraat 2 - 2530 Boechout

MEER INFO? OUD CONYNSBERGH MEER INFO? OUD CONYNSBERGH Zondag 29 januari 2022 Oud Conynsbergh parelt +32 3 435 98WIJNDOMEIN 70WIJNDOMEIN info@oudconynsbergh.be Den Steenen Molen, Konijnenbergstraat 22 - 2530 2530 Boechout Denwww.oudconynsbergh.be Steenen Molen, Konijnenbergstraat Boechout 3 435 info@oudconynsbergh.be +32 +32 3 435 98 98 7070 info@oudconynsbergh.be www.oudconynsbergh.be www.oudconynsbergh.be

MEER INFO? WIJNDOMEIN OUD CONYNSBERGH

A yearly vintage, a lifetime promise.*

PAUILLAC, GRAND CRU CLASSÉ EN 1855 * Un millésime pour l’année, une promesse pour la vie

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

2-BROMO-4-METHYLPHENOL IN JE WIJNGLAS? D O MINI Q U E M A R K E Y C o m m a n d e r ij G e n t

Consternatie bij Commanderij Gent toen tijdens de pouilly-fumé-proeverij van 18 september 2021 een lid oesters en jodium rook in zijn glas en de wijn radicaal als foutief beoordeelde. Aan dezelfde tafel ontwaarde iemand Pritt-lijm. Aan andere tafels had men het over stofferigheid, paddenstoelen, overrijpe, rotte ananas, wat kurk, sterke rokerigheid, … Zeven (!) flessen werden als “niet goed” bestempeld. Maar een aantal doorgewinterde proevers vonden de wijn wél correct, harmonieus en met veel frisheid. Veel animo dus in de zaal.

BIZARRE GEURTJES Met de rokerigheid kon ik leven: de blanc fumé, zoals de sauvignon blanc ter plekke wordt genoemd, staat bekend voor zijn geur van pierre à fusil of geweerrook. De sterkte daarvan hangt af van de hoeveelheid silex in de bodem. Het jodium koppelde ik aan het zoutgehalte, de lichte ziltigheid die je soms proeft bij minerale wijnen. Maar de oestergeur? De lijm? De mufheid? Toch wel veel ongewone waarnemingen bij een van de paradepaardjes van het wijndomein! Zoals verwacht na de bespreking, liepen de cijfers uiteen van 6 tot 16,5/20 punten, met daarnaast enkele blanco quoteringen. Als wijnmeester had ik de wijn voorgeproefd bij aankoop op het wijndomein in februari 2020. Op mijn proeffiche van toen stond: “Mooie aroma's: ananas, mango, peer, gele appel, wat honing, een vegetale toets; ook ziltig.” Anderhalf jaar later vond ik die kenmerken nog slechts discreet terug. Die pouilly-fumé was anders: hij was wat verschaald, maar hij was voor mij nog genietbaar.

MUFHEID EN LIJM Een aantal van de hierboven vermelde geuren worden algemeen als foutief beschouwd als ze de bovenhand nemen op de verwachte aroma’s en als ze onaangenaam zijn. Te veel paddenstoel doet bijvoorbeeld denken

aan beschimmelde, muffe, vochtige aarde. Die geur wordt vaak geproduceerd bij een gebrek aan hygiëne van het wijnmateriaal. Mufheid komt ook voor als de wijn onvoldoende of niet tegen zuurstof werd beschermd. De geur van overrijpe appelen (ananas?) is dan kenmerkend. Maar mufheid kenmerkt ook wijnen die via slechte kurken besmet werden met 2,4,6-trichlooranisol of TCA, ten gevolge van het gebruik van chloorderivaten bij het wassen ervan. Interessant was de melding van lijmgeur, die ik zelf meteen koppelde aan de Arabische gom die aan mijn tafel was waargenomen. Arabische gom werd vroeger immers gebruikt als lijm. De geur van lijm komt vaak voor als wijnen een te laag alcoholgehalte hebben (maar de onze had 13 %), te lang aan de lucht werden blootgesteld of bij een gebrekkige hygiëne van het wijnmateriaal.

Tijdens mijn opleiding tot wijnbouwer-wijnmaker in 2016-2018 heeft geen enkele docent of cursist het ooit gehad over oestergeur bij wijn. Ook de sommeliers onder de leden van Commanderij Gent, zelfs de nieuwste lichting van 2021, hadden daar nooit over gehoord. De relatie tussen jodium en oesters is wel duidelijk: oesters bevatten jodium. Maar vanwaar komt dan die oestergeur? En waarom had slechts één lid dat waargenomen? Of misschien twee leden? Een fijne herboristenneus meldde mij immers achteraf via mail dat zij oesterblad of Mertensia maritima in haar pouilly-fumé geroken had. Het antwoord kwam van een artikeltje gepubliceerd in maart 2018 op de website vitisphere.com: Le goût d’huître, un nouveau défaut du vin. Journaliste Michèle Trévoux rapporteert er beknopt het onderzoek van Gilles de Revel, professor en onderzoeker aan de universiteit van Bordeaux en adjunct-directeur van het Institut des sciences de la vigne et du vin in Bordeaux. Hij was de eerste die de ‘oestergeur’ ontdekte in wijn. Het gaat om een fout in de wijn die veroorzaakt wordt door de molecule 2-Bromo-4-methylphenol, ook 2-Bromo para cresol genoemd, hierna verkort bromophenol. Of onze pouilly-fumé van 2017 erdoor besmet is geraakt, zal toekomstig onderzoek uitwijzen. De wijnmaakster zal de nodige analyses laten uitvoeren van drie ongeopende flessen die ik haar heb terugbezorgd en van het staal dat zij nog over had van die wijn. Ik heb wel al zes flessen van jaargang 2019 gekregen, “parce qu’il y a manifestement eu un souci”. Ook zij

OESTERGEUR

50% van de wijnliefhebbers heeft anosmie voor oestergeur in het wijnglas

had nog nooit gehoord van die nieuwe wijnfout. En de nodige analyses waren destijds uitgevoerd door de oenoloog en een laboratorium, die niets abnormaals hadden gerapporteerd.

POLLUTIE VANAF 0,5 NANOGRAM PER LITER Een oneindig kleine dosis bromophenol is in staat de wijn te pollueren, nl. 0,0000005 mg/l of 0,5 ng/l. De geur die dan vrijkomt – en zeker bij nog hogere concentraties – is voor sommige consumenten zo afstotend dat ze die wijn gewoonweg ondrinkbaar vinden. Het merkwaardige is dat die geur niet eenvoudig te identificeren is. De herkenning en beschrijving ervan hangen af van de waarneemcapaciteit van de proevers en van de besmettingsgraad. De meest voorkomende typeringen zijn: jodium, oesters of zeevruchten, modderpoel, schimmel, stof, bedorven waren, solventen, plastiek. Sommige hypergevoelige proevers nemen de geur al waar bij die heel geringe besmetting van 0,5 ng/l. En nog

merkwaardiger is dat 50% van de proefpopulatie de geur helemaal niet waarneemt of slechts bij een enorme dosis bromophenol. “Du jamais vu”, onderstreept prof. Gilles de Revel. Die geurongevoeligheid wordt anosmie genoemd. Voor TCA ligt het percentage anosmie slechts op 10 %.

BORDEAUX, LANGUEDOC, EN NU OOK POUILLY-FUMÉ? In 2012 heeft bromophenol voor het eerst stof doen opwaaien in de wijnwereld. ‘Gewone’ consumenten hebben toen verbolgen en verontwaardigd meerdere bordeaux- en languedocwijnen teruggebracht naar hun leverancier. Die wijnen waren nochtans alle geproefd door professionelen, die de geur niet gedetecteerd hadden. Ook in Spanje kwamen dezelfde klachten. Met zijn team heeft prof. de Revel die wijnen geanalyseerd en erover gepubliceerd in 2016 en 2017. Zijn diepgaande wetenschappelijke artikelen zijn terug te vinden op Researchgate, maar zijn enkel toegankelijk voor on-

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

derzoekers. Dat verklaart waarom Vitisphere de ‘nieuwe’ fout pas begin 2018 rapporteerde. De populariserende pers maakte er in 2018 uiterst weinig gewag van, en van alle online wijnwoordenboeken verwijst slechts ABC du vin naar “le goût d’huître” onder het lemma 2-Bromo-4-methylphenol. Laboratoria hebben het fenomeen trouwens nog maar weinig vastgesteld. “Ceci n’est pas du vin”, had een van onze commanderijleden à la Magritte geschreven op haar proefblad. Zou het kunnen dat die pouilly-fumé totaal onherkenbaar was geworden door een bromophenolbesmetting? De beschrijving door onze leden lijkt die hypothese te staven.

recte wijn had geproefd in 2020? Het gaat om een parcellaire wijn, die in één keer is gefilterd, en geen enkele klant heeft over die wijn ooit geklaagd. Tenslotte kunnen ook de koelvlaggen die de temperatuur van de wijn regelen de oorzaak zijn van de oestergeur. Als het water bromide-ionen bevat of zelfs maar enkele sporen daarvan, dan kunnen kleine lekjes in het vat bromophenol genereren. Enkele nanogrammetjes ervan volstaan om de wijn te besmetten.

EN DE OORZAAK IS … ?

Geen enkele van de toegelaten wijnbehandelingen helpt om de bromophenol weg te krijgen: noch gistschillen noch gelatine, niets. Ontgiftende houtskool zou de concentratie van bromophenol in de most kunnen terugbrengen tot beneden het detectieniveau van 0,5 ng/l. Deze behandeling is echter niet toegestaan voor wijn. Onderzoekers suggereren dat de enige oplossing de verdunning is van de bromophenol door de assemblage van wijnen. In het geval van een ééndruivenraswijn zouden dan gecontamineerde en niet gecontamineerde vaten moeten worden gemengd.

Bij de vroegste besmettingen bleek de oorzaak te liggen bij het zoutzuur dat gebruikt wordt tijdens een procedé om wijn aan te zuren. Dat zoutzuur bevatte 2-Bromo-4-methylphenol, dat uiteindelijk gemigreerd is in de wijn. Dat is zeker niet het geval geweest bij onze wijn, want die rijpte rustig sur lies fines en dit gedurende een 16-tal maanden. Maar ook bij wijnen die niet aangezuurd waren, is de oestergeur waargenomen. Volgens de Laboratoires Dubernet in Narbonne zijn bromide-ionen in water de schuldigen. Zij kunnen reageren met phenolen en zo bromophenol vormen. Over het algemeen zou de concentratie daarvan in het water dat gebruikt wordt om een darm of vat te spoelen, te laag zijn om de wijn die daar doorgepompt wordt, te besmetten. Maar als water verzacht wordt met ionenuitwisselingsharsen, ontstaat er een grote concentratie bromophenol. Als dat ontharde water vervolgens wordt gebruikt om een tangentiële filter te reinigen, dan hecht de bromophenol zich op de filtermembranen en wordt de gefilterde wijn besmet. Zijn de eerste afgevulde flessen pouilly-fumé gepollueerd na filtering? Heb ik daarvan twee kartons meegekregen, terwijl ik zelf cor-

MAAR ER IS GEEN WONDERMIDDEL

ANECDOTISCH? De kans is erg klein dat u ooit meemaakt wat wij op 18 september 2021 in Gent hebben ervaren met zeven flessen pouilly-fumé. Toch is het een interessant incident. Ik wacht met spanning op de analyses van de terugbezorgde flessen. Als consument moeten we een fles met oestergeur afkeuren, zeker op restaurant, vindt de 'klokkenluider' van Commanderij Gent. Dat kan ik alleen maar beamen.

Een klein lekje aan de binnenkant kan de wijn onherroepelijk besmetten met bromophenol

“In Moulis-en-Médoc, you cannot go wrong with the high-performing Branas Grand Poujeaux, which, frankly, is cruising at Grand Cru Classé quality (Bordeaux tasting report 2019)”. L’A B U S D ’A L C O O L E S T D A N G E R E U X P O U R L A S A N T É . À C O N S O M M E R A V E C M O D É R AT I O N .

Neal Martin

Château Branas Grand Poujeaux – 33480 Moulis-en-Médoc – www.branasgrandpoujeaux.com

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

BOEKREVIEW

WIJNLAND DUITSLAND TER PLAATSE UITGETEST G I O VA NNI IMME G EERS A s p ir a n t s o m m e l i e r- c o n s e il

G ER D BR A B A N T EN M A RC RO O V ERS WIJNL AND DUITSL AND - ONTDEKKEN, P R O E V E N E N B E L E V E N , S T I C H T IN G KUNSTBOEK, 420 BL Z. € 45. ISBN 9789058566621

Toen ik begin dit jaar het nieuws vernam dat er een bijzonder boek over Duitse wijnen zou verschijnen, was ik er als de kippen bij om me vooraf in te tekenen. Als fan van Duitsland als vakantiebestemming en grote liefhebber van Duitse wijnen, was ik uiteraard heel benieuwd.

NASLAGWERK

WIJN & BOEK

Mijn verwachtingen rond dit boek werden meer dan ingelost. Het is een compleet naslagwerk over Duitse wijnen geworden, met aandacht voor de geschiedenis; in het bijzonder de Duitse wijnwet van 1971 en de nieuwe wijnwet van 2021. Bij het ter perse gaan van de eerste druk was deze nieuwe wijnwet nog niet rond, maar onlangs ontving ik een mail met een document waarin de nieuwe wet van 2021 helemaal wordt beschreven. Zo is mijn boek toch compleet. Vooral handig omdat het eindwerk voor mijn opleiding tot sommelier-conseil zal gaan over de Nahe...

REISGEZEL Zodra de wijnregio’s streek per streek in detail worden besproken, transformeert het boek zich tot de perfecte reisgezel voor dat ene of meerdere tripjes door dit bijzondere wijnland. En dat hebben we in de praktijk kunnen ervaren. We zijn namelijk net terug van een 14-daagse reis door Thüringen en Sachsen-Anhalt. In eerste instantie was het een culturele trip, langs diverse steden als Eisenach, Weimar, Erfurt, Dresden en Leipzig, met ook wat aandacht voor het natuurschoon in de regio. Maar aangezien er in de buurt twee wijnregio’s liggen die voor ons vrij onbekend zijn, Saale-Unstrut en Sachsen, wilden we tijdens deze trip toch de gelegenheid aangrijpen om beide gebieden beter te leren kennen. Vooral omdat dit de kleinste wijnregio’s van Duitsland zijn en weinig van deze wijnen tot in onze contreien komen.

In Sachsen maakten we de wijnwandeling in Radebeul, die op pagina 380 van het boek wordt beschreven. Zo kregen we in een notendop een mooi beeld van de diverse wijndomeinen en de regio op zich. Ook hier zie je hoe uiteenlopend de domeinen wel zijn: van Schloss Wackerbarth, waar het op een zondagmiddag wel een Saksische kermis leek – met liveoptredens, bezoeken en eettentjes; tot het kleinere weingut Drei Herren, waar een klein groepje bezoekers met een glas rond de hals door de wijngaard werd gegidst. We hadden dit keer niet veel tijd om wijnmakers te bezoeken, dus gelukkig konden we met andere wijnen uit de regio kennismaken in verschillende restaurants die in het boek staan beschreven. Want inderdaad, Duitsland is niet enkel meer het land van de Zwiebelrostbraten, Rinderroulades en Schnitzels. Ook hier zijn ze aan een inhaalbeweging bezig, al moet je toch nog wel wat zoeken naar de echte pareltjes. Leuk is het wanneer je dan zo’n wijnkaart meer in detail bestudeert, en merkt dat bijna alle in het boek aanbevolen wijndomeinen vertegenwoordigd zijn, en dit voor uiterst vriendelijke prijzen. Zo leerden we op restaurant ook de wijnen van Karl Friedrich Aust, Stefan Bönsch, Shuh en Schloss Proschwitz kennen. En we konden het toch niet laten om, na ons bezoek aan de porseleinfabriek van Meissen, de vinotheek van Schloss Proschwitz nog even te bezoeken. Daar kochten we ook enkele wijnen die door Gerd en Marc in het boek worden bejubeld. Op doorreis van Leipzig naar Weimar reden we ook door de

wijnregio van Saale-Unstrut. Het valt onmiddellijk op hoe versnipperd deze regio is. Er is weliswaar een wijnroute, maar ook daar was het vaak zoeken naar de hellingen waar de wijnen stonden aangeplant. In Naumburg bezochten we de kathedraal, en gingen we op zoek naar Weinhaus Siegmund und Klingbeil, dat een adres heeft op de markt. Dit bleek echter hun kantooradres, van waaruit ze voornamelijk online verkoop regelen, en waar we ter plaatse geen wijn konden kopen. Een kleine ontgoocheling, want het stond helaas zo niet in het boek vermeld. Ook in Saale-Unstrut probeerden we diverse restaurants, op basis van tips uit het boek. En men had er vermoedelijk al snel door dat we er meer voor de wijnkaart kwamen dan voor het eigenlijke menu…

KANJER Ondertussen zijn we weer thuis, met een heel voldaan gevoel. We hebben veel gezien en heel wat nieuws leren kennen, mede dankzij dit bijzondere boek. En dan te bedenken dat er 25 jaar geleden, in een wijnatlas van 1996, slechts 25 pagina’s aan Duitse wijnen werden besteed. “Het kan verkeren”, schreef Bredero… en gelukkig maar. Tot slot, als ik een suggestie mag doen? Maak van het boek ook een handige reisgids in zakformaat. Men zal hier zeker veel plezier aan beleven, want zo’n kanjer sleep je natuurlijk niet overal mee.

PETER ARIJS EERSTE BEST BELGIAN BLIND TASTER OF THE YEAR In 2021 vond de eerste editie van de Belgian Blind Tasting (BBT) Open plaats. ‘Open’ omdat de wedstrijd bedoeld is voor zowel professionelen als wijnliefhebbers. De deelnemers kregen vijf witte en vijf rode wijnen te proeven. Het ging om Europese wijnen met overwegend één druivenras. Punten konden gescoord worden met het herkennen van het druivenras, het juist inschatten van het land en de regio van herkomst, het oogstjaar en de rijpingsmethode.

Peter haalde het van Jean-Christophe Verschelde, adviseur en verantwoordelijke wijnopleidingen bij Colruyt, ir. Bruno Van Geyseghem, voorzitter van Oenocycle en Julien Wautier, sommelier in bijberoep en student Oenologie aan Cefor. “De proef was behalve leerzaam ook lekker en intrigerend,” aldus Peter Arijs. Begin januari 2022 wordt de tweede editie aangekondigd.

De wedstrijd werd gewonnen door Peter Arijs, adjunct-wijnmeester van de Vlaamse Wijngilde, lesgever bij Syntra, werkzaam bij wijnhandel Qualivino te Lier en auteur van diverse artikels in Ken Wijn-magazine.

Vlnr: Julien Wautier, Philippe Berger (organisatie), Stéphanie Van Geyseghem die haar vader vertegenwoordigde bij de uitreiking, Peter Arijs, Dirk Rodriguez (organisatie) en Jean-Christophe Verschelde

K E N W I J N -magazine - jaargang 18 - nr. 35

HET WIJNLEVEN HERNEEMT

omer 2021. Samen met een wijnvriend rijd ik richting West-Vlaanderen om een bestelling champagne op te pikken die daar geleverd wordt. We laden de koffer goed vol. Twee wijnliefhebbers uit de buurt wachten geduldig hun beurt af. Wanneer we de laatste magnumflessen inladen, zeg ik: "Die zijn voor de bevrijdingsfeesten". We moeten er allemaal hartelijk om lachen, want ook zij blijken magnumflessen besteld te hebben ... voor hetzelfde doel. Enkele maanden later bezoek ik Champagne met een delegatie van het Nationaal Comité van de Vlaamse Wijngilde. Didier Gimonnet zucht maar met een zucht van opluchting: "Ze zijn gek, de mensen." De recordverkoop van het jaar 2000 blijkt met zo maar eventjes 40% verbeterd te zijn. Een andere Champenois schroefde zijn allocaties per handelaar met 25% terug, simpelweg omdat hij niet meer flessen heeft. Van zijn nieuwste topcuvée kochten wij alleen al meer dan 5% van de totaalproductie. De Amerikanen zullen er niet om lachen. Als kind hoorde ik de oude dame van het snoepkraam op de wekelijkse marktdag een gelijkaardig verhaal vertellen: "Na de oorlog snoepten de mensen zich ziek - het waren gouden tijden voor ons!" Het heeft iets kinderlijks: we verlangen allemaal terug naar het gewone leven met een goed glas onder goede vrienden. Is een inhaalmaneuver op zijn plaats? Onze wijnclub denkt alvast van wel: we houden een extra banket. Het eerste is pas achter de rug en dat heeft in ieder geval deugd gedaan. Mooie wijnen uit mag-

HET LAATSTE WOORD PE T ER D O O MEN C o m m a n d e r ij D e n B l o e y e n d e n W ijn g a e r d t

numflessen, een feestelijk menu en vooral het juiste gezelschap. De Vlaamse Wijngilde zat ongetwijfeld in de hoek waar de klappen vielen. Maar 2021 belooft hélemaal anders te worden. We staan voor een gildejaar waar we opnieuw samen wijn kunnen proeven. Dus ook opnieuw de activiteiten van de Vlaamse Wijngilde ten volle kunnen beleven: de Nationale Proeven, het Feest van de Vlaamse Wijngilde, Aula Vini en de Ken Wijn-wedstrijd. Ik kijk in elk geval uit naar de gemoedelijke sfeer die we zolang gemist hebben!

ERKENDE WIJNEN, DE GARANTIE OP KWALITEIT Diverse Belgische wijnbouwers laten hun wijnen door de Vlaamse Overheid erkennen als: Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) of Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) Om de erkenning te bekomen moeten de wijnen aan strenge voorwaarden voldoen en worden ze onderworpen aan een chemische analyse en een 'blinde' organoleptische analyse.

De wijnen van volgende domeinen werden in 2020 erkend als BOB/BGA BGA Vlaamse Landwijn Wijndomein Waes Het Eikenvat Dierickx Wijnbouw Jerom Winery

www.wijndomeinwaes.be www.heteikenvat.be www.andredierickx.be www.jeromwinery.be

BOB Hageland Kluisberg Steenen Muur

www.kluisberg.be www.steenenmuur.be

BOB Haspengouw Wijnkasteel Genoels-Elderen Clos d'Opleeuw

www.wijnkasteel.com www.clos-d-opleeuw.be

BOB Heuvelland Entre-deux-monts Wijnhoeve d'Hellekapelle Domein Vidaigne Wijndomein Neuve Eglise

www.Wijndomein-neuveeglise

BOB Maasvallei Limburg Thilesna Wijndomein Aldeneyck

www.wijndomein-thilesna.be www.wijndomein-aldeneyck.be

BOB Vlaams Mousserende Kwaliteitswijn Chardonnay Meerdael Entre-deux-monts Wijndomein Aldeneyck Wijndomein Oud Conynsberg Thilesna

www.chardonnaymeerdael.be www.entre-deux-monts.be www.wijndomein-aldeneyck.be www.oudconynsbergh.be www.wijndomein-thilesna.be

DE VZW BELGISCHE WIJNBOUWERS PROMOOT DE ERKENDE WIJNEN OMWILLE VAN DE MEERWAARDE VOOR WIJNBOUWER EN CONSUMENT hallo@belgischewijnbouwersvzw.be www.belgischewijnbouwersvzw.be

ODAAT

www.entre-deux-monts.be www.dhellekapelle.be

HAGENBROEKSESTEENWEG 180, 2500 LIER • TEL. 03/480 85 95 WWW.WIJNEN-DEKOK.COM • INFO@WIJNEN-DEKOK.COM

Ken Wijn-magazine 35

Articles inside

Unieke Amici-proeverij met ‘Barolo 2007’

Sherry van zilt naar zoet

Bordeaux 2020 – Sluitstuk van een uitzon derlijke trilogie

Het laatste woord

Boekreview

Peter Arijs eerste Best Belgian Blind Taster of the Year

En toen kwam de orange wine of “Oranje boven”