ayatın kaynağı su… Varlığın dört unsurumdan biri, ancak olmazsa olmazı su… Her başlangıcın çıkış noktası, İstanbul’un ise sebeb-i varlığı su… O İstanbul ki; dünyanın hiçbir yerinde sularının kaynaklarından böylesi cömertçe yer altından dışa sunulmadığı, o İstanbul ki; dünyanın hiçbir yerinde sularının, mesire yerlerini sarıp okşayıp dolaşmadığı, ve de yine o İstanbul ki; dünyanın hiçbir yerinde sularının, burası misali ‘’Boğaz’ına kadar böylesi sevdaya, böylesi güzele batmadığı…
ESKİ İSTANBUL’DA
SU TİRYAKİLERİ Osmanlı’da su kültürünün ayrı bir önemi vardı. Halk damak tadı güzel suları sucu dükkânlarında bardakla alıp içerlerdi. İstanbul’da köşe başlarında sucu dükkânları olurdu. Mehmet MAZAK*
Ve her bir yanının denizlerle, kaynak sularla çevrili olmasına ‘’hamd’’edip, tarihinin hiçbir döneminde ona doyamadığı, kana kana kanamadığı, bir ‘’su gibi aziz’’ İstanbul… İstanbul’un memba sularının tatlı olmasının sebebi, neojen çakıl ve kumlarında toplanan ve süzülen suların, geçirimsiz temel olan yerlerde kaynak oluşturmasıdır. Yamaç kaynağı diye nitelenen ve belirli hat üzerinde bulunan bu özellik sayesinde İstanbul’un içme suyu içene çok hafif içme imkanı sağlamıştır. İstabul’un memba sularını halk bu yüzden keyifle içmekteydi. Osmanlı’da su kültürünün ayrı bir önemi vardı. Halk damak tadı güzel suları sucu dükkânlarında bardakla alıp içerlerdi. İstanbul’da köşe başlarında sucu dükkânları olurdu. Atlı sakalar aracılığıyla membalardan taşınan tatlı sular su tiryakisi müşterilere sunulurdu. Ayrıca uzak şehir ve memleketlerden kervanlarla, gemilerle, içimlik-tadımlık memba suları getirilerek su tiryakilerinin zevkine sunulurdu. Su tiryakilerinin oluşması doğal olarak su gurmelerini meydana getirmişti ki, bu durum her halde hiç milletin kültüründe yoktur. Sucu dükkânlarında çeşit çeşit sular bulunur, müşteri hangi memleketin veya kaynağın suyunu içmek istiyorsa onu içerdi.
*T.C. Sultanbeyli Belediyesi Kültür Müdürü
sayı//75// ekim 52
İstanbul’da yaşayanlar arasında tat duyuları gelişmiş ‘’Su Gurmeleri’’ oluşmuştu. Bu gurmeler aynı zamanda iyi bir su tiryakisi olmuşlardı. Gurmeler su satıcılarından bir bardak su alıp tattıklarında hangi kaynağa, hangi memlekete ait olduklarını hemen anlarlardı. Tat farklılıklarından dolayı kaynak sularının bardak fiyatı da değişmekteydi.
