Mirosław Kocur
Teatr wojowników
Muay thai Muay thai to tajska technika walki za pomocą pięści, łokci, kolan i goleni, czyli „sztuka ośmiu kończyn”. Stosuje się również kopnięcia stopą, ale większą siłę uderzeniową ma goleń. W walce najważniejsza jest skuteczność. Cios ma powalić przeciwnika. To praktyka wojowników. Wywodzi się najprawdopodobniej z tradycji militarnej. Liczne konflikty zbrojne nękające przez setki lat Półwysep Indochiński stymulowały rozwój skutecznych technik ataku i obrony. W krótkich okresach pokoju lokalne armie ćwiczyły wojenne sprawności i dyscyplinę, bezcenne potem na polu bitwy. Z takich właśnie treningów, praktykowanych w ramach odmiennych kultur lokalnych, wyodrębniły się bardzo różne sztuki walki, także muay. W Tajlandii praktykowana jest dziś sztuka muay thai, w Laosie – muay laos, a w Birmie – muay burma. Znaczenie terminu muay nie jest jasne. Najczęściej wyprowadza się ten wyraz od sanskryckiego mavya, „ściągać razem”, „wiązać”. Opaski i bandaże stanowią charakterystyczne wyposażenie każdego walczącego performera. Mongkon opina głowę, prajied wrzyna się w biceps, a kaad chuek chroni i usztywnia pięści. Nie udało się jednak naukowo dowieść związku pomiędzy tymi elementami kostiumu wojownika a nazwą muay.
ze świata
N
ajpierw około południa na ulice Patongu ruszają chłopcy z plakatami. Zrywają stare i naklejają nowe. Dziesiątki olbrzymich plakatów. Potem wyjeżdżają specjalne auta, również oklejone wielkimi plakatami. Na ich dachach, zamienionych w galeryjki, stoją chłopcy i uderzają z trzaskiem rękawicami. Potężne głośniki rozlewają na miasto jazgotliwe dźwięki „jawajskiego oboju”, zwanego po tajsku pee chawaa. TONIGHT! – grzmi nagrany wcześniej głos młodego Brytyjczyka. – TONIGHT! PATONG BOXING STADIUM! MUAY THAI SUPER FIGHT! TONIGHT!
Źródła tej sztuki walki również są dziś trudne do odtworzenia. Niektórzy wywodzą muay od praktyk chińskich mnichów w klasztorze Shaolin. Podobnie jak koreańską sztukę walki taekwondo czy japońską karate. Nie zachowały się jednak żadne świadectwa, które by to potwierdzały.
Przestrzeń performatywna Oglądałem walki muay zimą 2014 na sławnym Patong Boxing Stadium. Miasto Patong na wyspie Phuket reklamuje się jako „stolica grzechu”. Dnie można tu spędzać na piaszczystej plaży, zajadając morskie przysmaki prosto z mobilnych kuchni. Nocą rządzą w Patongu performerzy. Na sławnej ulicy Bangla turyści oślepiani są neonami i ogłuszani muzyką, a piękne kobiety z męskim przyrodzeniem zapraszają każdego na performanse trzeciej płci. Oferta jest bogata: od tańca na rurze i wielkich widowisk ze wspaniałymi kostiumami po podziemny kabaret i wyuzdany seks. Osobną sztuką jest tam uwodzenie. Panie z genitaliami próbują złowić heteroseksualnego turystę i sprytnie go oszukać, zresztą za dość pokaźną sumę pieniędzy. Każda pani ma inny sposób na ukrycie penisa, najczęściej przyklejają go do wewnętrznej strony uda taśmą w kolorze ciała. Na zachód od Bangla rządzą wojownicy. Widowiska muay thai odbywają się w dwóch zadaszonych amfiteatrach, Bangla Boxing Stadium i Patong Boxing Stadium. Pierwszy jest nowoczesny i leży blisko turystycznego centrum, drugi jest starszy i większy, może pomieścić 350 widzów. W sezonie walki odbywają się codziennie późnym wieczorem, na przemian to w jednym, to w drugim amfiteatrze. Bilety bywają drogie, nawet po dwieście złotych. Budowle wzniesione są na planie kwadratu. Podwyższona scena do walki znajduje się zawsze w samym centrum przestrzeni. Przypomina klasyczny ring bokserski, jest jednak bajecznie kolorowa. Z czterech
163
