KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
z b o r n i k p o e z i j e p o e t r y a n t h o l o g y
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: MAJKA ZEMLJE zbornik poezije ***
Zbornik se objavljuje u okviru Festivala Krik žene 2023, po ideji dominikanske književnice Jael Uribe koja je osnovala festival GRITO DE MUJER
WOMAN SCREAM: MOTHER OF THE EARTH poetry anthology ***
The anthology is published as part of the Woman Scream Festival 2023, according to the idea of the Dominican writer Jael Uribe who is the founder of the GRITO DE MUJER festival
Izdavač / Published by:
Udruženje Alia Mundi / Association Alia Mundi
Urednik / Editor: Ana Stjelja
Naslovnica / Cover
Umetnički rad „Kovitlac” / Artwork “Whirlwind” by Tamara Kusovac
Beograd, Srbija, mart, 2023
Belgrade, Serbia, March 2023
- 2 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
- 4 -
Poezija Poetry
- 5 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Marianne Tefft
(Sveti Martin / Sint Maarten)
AZURE FURE
In the azure fire
Broken heart cries its tears unseen
Brittle bones float like winter twigs
Bottles without messages
Powerful crests heave you ashore
All that wearies you
Sandblasted from your back
On grains of glass
Mind and spirit rise clean
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Dušan Stojković (Srbija / Serbia)
MAJKA ZEMLJA
Sa nama živi, sa nama hoda, sa nama diše sa nama piše.
Krik njen se čuje - doziva snažno.
Naše je sloge i ljubavi žedna.
Ništa bez nas nije joj važno.
Majka je jedna - zemlja je jedna.
- 6 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Biljana Maksimović
(Srbija / Serbia)
RAĐANJE POD NEBOM
Ruke nabrekle od žuljeva, Noge u kolenima klecaju, Ledja prepovijena, lopatice štrče, Glava sagnuta, pramen i grumen.
Diše brazda, Žena diše, Znoji se devojče, Poji se zemlja.
Stvaraju i rađaju, Neguju i traju.
Milutin Đuričković
(Srbija / Serbia)
MAJKA ZEMLJE
Ko neznani gost
nošen tugom nekom, raspuklo nebo
gledam nad rekom.
Stavljam cveće na travu od platna, Svud oko nas kruži jesen zlatna.
Miriše opet lipa pored druma, dok pesnika bdije i stoletna šuma.
- 7 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Maxwanette A Poetess (SAD / USA)
MOTHER NATURE
We were raised to look upon you, separately from existing. How this distanced connection, has caused damages, that are everlasting. The earth cries deeply, as it’s being destroyed, yet she keeps, Humanity & Life...Thriving.
“Gaia! Terra! Daichi! Diqiú! Erde! Terra Mater!
Litavis! Adamah! La Terre! Azibo! Chi! Tsuchi!
Terra! Pământ!
Ziemia! Zemlja!”
Mother-to-Mother, Women...we feel your pain.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Nebojša Stojoski (Srbija / Serbia)
PRAH TIŠINE
Čuće se samo tišina. i prah zemlje što me stvori. Nestaće Božiji glas.
Glas majke zemlje što plače i sva tuga sveta. Krik žene u potmuloj noći.
Otvori se zemljo za uplakanu decu svoju.
- 8 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
John Karajoli (Grčka
/ Greece)
THE FATE OF THE EARTH
We humans gladly acquired the Earth
We covered the fields with concrete and cement
And we took her breath away
We chased away the butterflies and weeds, the evening primrose no longer smell good
We cut the almonds, removed the olives
On quiet nights bats don’t fly anymore
Not even the call of the owl, we have forgotten it
The beautiful place where deer and bees lived
Nature no longer sings.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Žaklina Mančić (Srbija / Serbia)
Ilovača čuva mog muža već dva leta. Dete rođeno nedonešeno, sa zečjom usnom i bez dva prsta. Još troje ih više ne hranim nego što jedu Zemlja zagadjena, al gladna duša ište, beše tu do skora prokleto ratište, ja još mlada, a baba, kuća crno zgarište…
Sad radimo svi, nema više crnine na krovu. Moje prođe, nek se bar deca za bolji svet rvu!
- 9 -
ŽIVOT
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Aleksandra Lekić Vujisić
(Crna Gora / Montenegro)
VJERA
Devet ljudi gledaće te kao da si luda i prestaće klimoglav u neugodnoj tišini i kao normalan svijet sav
predaće se blatu i prašini, a onaj deseti znaće da se, kao i on, klanjaš jedino istini.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Marija Juračić
(Hrvatska / Croatia)
UDARI
Boli li te rađanje proljeća, Zemljo, majko?
Ili te boli gomilanje smeća
Koje djeca tvoja na tebe bacaju?
Dala si nam i šume i cvijeće,
Travu zelenu poput očiju dragoga moga, Oslobodi se!
Udari potresom i poplavom.
Udari vulkanom, vjetrovima silnim Jer naše su oči
Od pohlepe slijepe.
- 10 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Slađana Belko
(Srbija / Serbia)
NA KRAJU DUGE
Stvoritelj nam je darovao jeseni
Kako bi radosno čekali proleća.
U zimu nas zamrzava seta, Rado se sećamo žarkih leta.
Sa svakim krugom stariji, uspomenama bogatiji,
koračamo tom uskom prugom, Tražeći ćup zlata pod dugom.
Krug života i smrti
Iznova vrti i vrti.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Borna Kekić (Hrvatska / Croatia)
BOGATSTVO ŽIVOTA
Žena... Majka, prijateljica, suputnica. To divno iskonsko biće, to biće koje daje život, ljubav, razumijevanje, toplinu.
Žena... Samo četiri slova, a toliko bogatstvo života...
- 11 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Dušan Dojčinović (Srbija / Serbia)
SUZE MAJKE
Krik žene u jutro, kad svanu, u taj dan da l’ čuh i nebo suze majke
kad bejaše Mitrovdan.
Što bog joj dade muku, i njoj i meni, što uzima dah, da l’ malo u zemlju stade pa još joj hvali još jedan prah.
O majko, suze tvoje dok drugi slaviše, mene raniše.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Razija Buharalija
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
KRIK ŽENE
Iza zavjese bi jabuka, žena i riječ.
Na ovoj strani, iz bedara joj voda je stvarala stvarnost i u njoj snagu joj i moć.
Od moći joj, mali, pohlepni, s požudom i nemoći, guše i krik joj u njoj.
Ona, ogledalo je sazviježđu.
Početak je i kraj, sve drugo je, između.
- 12 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Emilija Veljković (Srbija / Serbia)
ONA NIKAD NE SPAVA
Njene oči vide sve, ništa joj ne promakne.
Nebo iznad nas, koje se gubi u sivilu.
Zemlju pod našim nogama, čije rane su
Sve dublje i bolnije.
Odavno se niko ne trudi da čuje
Njenu melodiju, koja je vesela i setna.
Rika betona je postala naša uspavanka.
Vapimo za njenim toplim zagrljajem koji, čini se, briše sve ono loše u nama.
Uvek prisutna, ona nikad ne spava.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Isaac Cohen (Izrael / Israel)
MOTHER EARTH
Mother earth, Please speak to the devils: “Stop killing the children.”
Man, “Paint the earth with A white color of hope.”
Mother earth will return The child to guard them.
- 13 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Anka Stanojčić (Srbija / Serbia)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Maria do Sameiro Barroso (Portugal)
ANCIENT SCIENCE
Žena
Žena sam da me voliš
ceniš, poštuješ, čuvaš, da ti donosim radost, da mi nacrtaš osmeh.
Žena nisam da na mene ruku preteći digneš, da svoje komplekse lečiš.
Uvek zagrljajem uposli ruke kada meni prilaziš.
Ja samo ljubav razumem.
Poets recreate the magic words, the ancient Science of Mother Nature. Poets live and die, but their fire candles never perish. They are the everlasting emeralds of creation, the roses of the universe.
- 14 -
ŽENA
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Vesna Đukanović (Srbija / Serbia)
VIDEH MAJKU
U sumraku blage zime videh Majku od života se rastavljala, od ploda utrobe svoje.
Bez volje se prepuštala, bez glasa govorila, hvatala za retku nadu, zle duhove terala.
Mešala prošlost i dana svetlost, kazivala jedno, mislila drugo.
Majčinskom dušom grabila dah, čekala znak.
Skupila se majka svih majki u meni – pogledom
rekoh:
,,Računati na mene možeš za dana, noći.
Ćutati, plakati mogu, tugovati s tobom, Majkom, mogu”.
Ćutim, plačem, tugujem.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Zorica Bamberger (Nemačka / Germany)
EMANCIPACIJA JE NEŠTO SASVIM DRUGO
Nisam ja ni samostalna, ni svojeglava, ni feminista, a i šta je emacipacija nije mi baš jasno.
Meni je samo jedno jasno: ti mene ne voliš.
Primorana da tražim svoj put..
Sama
- 15 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Slavka Klikovac
(Crna Gora / Montenegro)
TVOJA PROLAZNOST
Dahom mi sapliće misli lavina strepnje.
Sunovrat mi sprema...
Gde da nađem snagu da spasim život u sebi?
Zar u prihvatanju da tvoja prolaznost budem?
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Norbert Góra
(Poljska / Poland)
LET THIS SCREAM BE HEARD
Woman, your scream crushes the glaciers of incomprehension in a world of apparent equality. What a shame you have to shout so loud to get attention, for your time to come.
- 16 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Tamara Dragić
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Jasenka Marija Leko (BiH / Bosnia and Herzegovina)
KRIK BEZNAĐA
Jecaj umorne duše iz lomnih ženskih grudi
Dok se granice ruše, a nova nada se budi
Vapaj za ljude svijeta, za žute, crne i bijele
Za zime, proljeća, ljeta, za borove i jele
Uzdah za usnule snove i sve skrivene tajne
Za neke dane nove i uspomene davne
Molitva za mir u svijetu, slogu u vasioni
Cvrkut ptica u letu i gitaru dok zvoni
Krik beznađa majke, za ovom tužnom planetom
Poput nesrećne bajke, odzvanja sumornim svijetom
ZEMLJA JE MAJKA
Zemlja je Majka.
Zemlja je srce.
Zemlja je život.
Ta satkani smo od zemlje.
I udahnu Bog, svoj dah, oživi – nas !
Čuvajmo to dragocjeno blago, tu mrvu životu u Svemiru.
U vječnosti postojanja, to sve je što čovjek za života ima!
Ne gazi je ne prljaj, dana je za život, podjednako svima.
- 17 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Milan Drašković
(Srbija / Serbia)
KRIK ŽENE
Korov da se ukloni ne čekajuć’ sumraka,
Ruke će posaditi seme da nikne klica,
Izobilje darova nudi plodna ravnica,
Krik Majke zemlje zvuči poput Munkova „Krika”.
Žena čežnjive kože, stihovi njene tajne, Enheduana kao etalon za prvi stih,
Neka nova Nika sred aleje opčinjenih,
Eva sa mnoštvom likova kroz priče beskrajne.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Bogdana Găgeanu
(Rumunija / Romania)
THE POOR WIDOW
Look at this poor widow!
Her scream of pain is terrifying
She recently burried her husband
And she was left alone with her kids.
For him it was a release from disease
For her, it was an impossible goodbye.
She had to remain mother and father
Giving strength to her kids.
Destiny forced her to move forward
Weeping alone ,only at night
When nobody was seeing her.
- 18 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Mile Lisica (BiH / Bosnia and Herzegovina)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Rini Valentina (Indonezija / Indonesia)
ŽENA
U njenom oku koračaju brda
Gore boje
Smeju se vetrovi
Kada je tužna nebo plače
Ptice ućute
Trava ne raste
U njenom oku čamac plovi
Pevaju ribe i sanja novembar
Kada je srećna zovu je sloboda
Nikad ti neću reći zašto
OLD WOMAN
Feeling tired, passing the time of the day, sigh of anxiety when a bunch of traditional food still invites the heart to count them, the number was still the same as the moment when her old feet have stepped on the wet streets, cause last night’s the dew even still leaves residue. However not for the rich, cold for those in the palace, reluctant to open their eyes, even a velvet blanket, covering their bodies tightly, snoring again, that was different from the old woman, whom her eyes were obscured by cataracts, staring fixedly at the point of sky, hoping that there will be no left of her merchandise, so that her stomach will feel the warm rice comforting hunger because she only chewed the cold water yesterday.
- 19 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Marija Aleksić (Srbija / Serbia)
NEĆU DA BUDEM DORA MAR
Ne seci mi dušu žiletom kao da sečeš meki hleb
Ostavi moje kofere pune tuge zatvorene
Ne otvaraj ih preda mnom nek Pandora ostane zakopana
Ne ujedaj me kao besni pas za utrnulo srce
Lupi mi šamar
Lakše će biti ako svoju ruku okreneš ka mojoj strani lica
Odgurni me od sebe
Ne budi moj Pikaso
Neću da budem tvoja Dora Mar
Ne, ne želim da budem Dora Mar
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Chinh Nguyen (Vijetnam / Vietnam)
SCREAM OF MOTHER EARTH
The years have gone by with so much work
Listen to laments over the world of mother
The immense forest cover is now withered
Rain floods are wearing away land as ever
- 20 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Aleksandar Ilić
(Srbija / Serbia)
MAJKA
Rodila me jadna moja majka
Iz zemlje me izdvojila bledog
Često jelo bejaše tek krajka
Al izrastoh u čoveka sedog
Majko moja ti si žrtva sinja
Gorela si ko vulkanska lava
Nebeska si navek ti boginja
Što podiže dva deteta prava
Rodna gruda zanavek je moja
Tamo majko gde je stopa tvoja
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Duška Kontić
(Crna Gora / Montenegro)
MAJKO ZEMLJE
Suze kao drago kamenje
Osvjetljavaju strmu stazu
Moje poslednje znamenje
Hodi skrivenom putokazu.
Bolove pod košulju strpaj
Prati znakove što te vode
Za sjajnom zvijezdom stupaj
Majko zemlje u duhu slobode.
- 21 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Jovan Bundalo (Srbija / Serbia)
PESMA MAJCI
Bog ne može čuvar biti, iznad tebe svakog trena, te zbog toga majku stvori, da umesto njega bdije, da te hrani, da te uči, plemenita, dobra žena. Kad nevolje zaređaju, u skut topli da te skrije. Majko, kruno svih života, prvoj reči ti si gost, ti si borac, ti si žrtva. ti si melem, ti si hrana, Putokaz si svakom putu, svakoj reci ti si most, ti nad svojim čedom bdiješ, ko na reci čvrsta brana. Majka rađa naslednike, zemlja rađa hlebna žita, od Gospoda do njih stigla, ta uloga plemenita.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Adnadin Jašarević
(BiH/ Bosnia and Herzegovina)
ZEMLJA
Zemlja u nama gradi puteve, kroz žile, kroz oči, Puteve od ruku koje uzdižemo ka nebu u molitvi, Ruku koje miluju, ruku koje nijemo kunu. Svi putujemo.
A, kamo, ne znamo. Jer, zemlja pravi put od naših tjelesa: Vari nas, tiha, nepopustljiva, crnicu u usta, glinu u pluća:
Zemlja nikada ne odustaje koliko god da kopate, Ona neće progovoriti, nikada nećete naučiti njen jezik,
Nikada se pomiriti: Ona sve pojede. I hrani.
Na njenim putevima nema putokaza, nema ishodišta, Nema mjesta do kojeg biste trebali stići. Samo zemlja.
- 22 -
Nwosu Prayerlife Onyinyechi (Nigerija / Nigeria) EVE
Her morals have been eaten up by cankerworms
Deeply that she lost and forgotten sacred knowledge
She has made the her holy temple a public cinema
Right before her descendants she feels no shame
She has returned to life at Eden
After having ruined mankind over gender equality
With her crafty and abominable looks
Seeking Adams to feed her forbidden fruits
Behold the Eve of our time!
Desecrating and rubbing our dignity on mud
Exposing a secret conception from a divine union
What a taboo on the image of creation
What then shall I tell my descendants?
That they have been desecrated from the womb?
Already, they have the knowledge of good and evil
For Eve has defiled their consecration
Oh women of the 21th century
The social networking queen worms of our time
You have taken us back to Babylon
We are doomed for the universe weeps.
Anna Ferriero (Italija / Italy)
LEAVES
The colors of Life all in chorus towards the East they tell of stories, perfumes of laughter waves of great kisses, immortalized shots in the color of the leaves.
Leaves in love that feed on love painting in elegance, the scent of looks: enamored, shy and bewitching colors
- 23 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Marina Matić (Srbija / Serbia) ŽENA
Žena je nit, Što protka vremena
I nije samo tek žena žena.
Ona je stub, oslonac, kazaljka i smernica
I na mračnom nebu posebna zvezdica.
Da nije žene, ne bi bilo ni života –
U njenom majčinstvu, sva je lepota.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Bojana Radovanović (Srbija / Serbia)
ČISTA KO PRVA SUZA
Nisi rođena da se nehajnima daješ, devojko
Bahatim rukama kosu gustu da ti odrezuju
Oči beskrajno plave mute, onim što je od njih otpalo
Dušu da ti usmrde dok varvarski ti po grudima rovare
Rođena si zanosnih oblina u moćnoj zelenoj dubini
Prozirno plavo da dišeš čista, ko prva suza
Suncem nahranjena i našminkana
Da se u tebe svako oko zagleda i večno ti verno ostane
Čovek na nedra svoja da te previje, ko melem
I čuva čistu, ko prvu suzu na dlanu.
- 24 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Hussein Habasch
(Kurdistan)
I AM SORRY MOTHER
It’s me, Hussein Habasch I am sorry mother, for the labor pains I caused you when I was born more than fifty years ago. I am sorry for the pain I have caused you for my twenty-five years of enforced absence from you. Oh mother, how can your tired heart bear all this pain? Where does all this patience come from? I am sorry, mother. I am sorry on behalf of your absent daughters and sons. Two exiled sons in Denmark, four others in Germany, a son in Istanbul, a daughter living on the edge of humanity in Aleppo after her home was occupied in Afrin,and another daughter living in refugee camps in al-Shahba after her home was also occupied in Afrin! And a big family, homeless in so many places. Mother, we, your exiled sons and daughters, sorry for all the pain we have caused and are still causing to you.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Duško R. Nedović (Crna Gora/ Montenegro)
MAJKA ZEMLJE
Na malom dlanu zemlje moj život je stasao.
Zaliven ljubavlju najviše onih što ih nema.
Na tom grumenu suvom prkosno sam odrastao.
Gdje je sreća dolazila u obliku problema.
Trnovit put sa više loših nego dobrih dana.
Ljubavi i mržnje zasađenih na svakom koraku.
Dobročinstva su ožiljcima odavno ispisana.
Uspomene već odštampani negdje u zraku.
Održao sam se među čoporom gladnih vukova.
Obijajući katance pakosno navučenih okova.
- 25 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Vanja Škrobica (Hrvatska / Croatia)
OBLAK
prije nego sam postala oblak, bila sam more
prije ne go sam postala rosa,
bila sam plač i smijeh
i veslo sam bila
vjetar, stijena, kiša
i pjesma i ruzmarin
da, i maslina sam bila
moglo me se naći
u procesijama i sprovodima
feštama i zabavama
prije nego sam postala oblak,
bila san sretna:
ljubila sam i bila ljubljena
danas mekano klizim
staklenim nebom
nedostajem li vam?
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Jelena Nedeljković (Srbija / Serbia)
KRIK ŽENE : MAJKA ZEMLJA
Majanska kraljica je ispustila krik. Koplje je probolo raskrvavljeno srce.
Nemilosrdni konkistadori pokidali su
Njenu utrobu, dušu, Njeno biće.
Robinje su nage plesale na srebrnoj svetlosti. Žrtvujući sebe Majci Zemlji
Mesečeva Boginja Ix Chel
Obesila je zmiju Kukulkan.
- 26 -
ne
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Ljubiša Vojinović
(Srbija / Serbia)
ŽENA I CVIJET
Na Zemlji ima raznih ljepota, i na njoj vrvi sve od života, sve to Bog stvori u rajskoj bašti, po svojoj želji i bujnoj mašti.
I tako stvori ženu i cvijet, koji su blago, za cio svijet, jer stalno život iznova daju, u svakom trenu i svakom kraju, i to svi ljudi, nek’dobro znaju!
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Evica Kraljić
(Hrvatska / Croatia)
KRIK ŽENE
Odjekuje u nijemu noć
krik ranjive žene
Sve krhotine slomljenog srca
pokušava u njedra skriti
Tišina u strunama vjetra
poput kipa stoji
Ni lišće ne diše
Gorjela je nekad ljubav u sretnim očima žene
Noćas s krikom umire
- 27 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Katarina Pešić
(Srbija / Serbia)
PONEKAD
ponekad volim da sam drvo
pustim koren
razgranam se tada sam najmirnija
ponekad volim da ne volim da se sklupčam
i čekam da prođe
uvek sve prođe
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Arnela Dabić
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
KRIK ZEMLJE
Moje tijelo je kao zemlja, Željno da upija samo dobrotu
Ako me zalijevaš s ljubavlju
Mogu više plodova i ljubavi da ti dam
Ako gaziš moj duh
I zbijaš me kao zemlju nogama
Ni korov na meni neće rasti
Zato budi moje sunce i voda
I ja ću tebi do neba rasti.
- 28 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Amina Hrnčić
(Srbija / Serbia)
LICEM NEBU
mahovine se izvlače kroz pukotine
oblače nas svojim mekim pokrovom
i bujaju paprati više od čovjeka, više od drveća,
tražimo pravdu za drevne pagane i pozdravljamo
posljednjeg druida
koji se zaogrće primordijalnom prirodom. sloboda.
svi instrumenti ovog svijeta sviraju istu melodiju
odjednom
i naši se glasovi lome uz nju
praveći kladnijeve obrasce prave frekvencije u oblik
najbliži duši
oni koji šapuću majci zemlji i oni koji traže oca
pružaju oči u nebo i vide krila
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Irma Kurti (Italija
/ Italy)
MY WOMAN’S BODY
You sleep blissfully next to me, my armsoutstretched, don’t reach you in your dreams.
One day you won’t recognize me anymore and a stranger will appear in front of you.
I will be less child, more adult, thoughtful. Surely you will have lost my first wrinkles.
You’ll be sorry that you weren’t closer to me to accompany me, holding my hand, to cross together the bridge where a woman grew up and threw her frailties far away.
- 29 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
LJilja Anđelković (Srbija / Serbia)
NEMOJ MI NIŠTA REĆI
Dok stojimo ispod strehe sa koje polako kaplje kiša
pokušavam zaustaviti vreme, taj, nezaustavljivi nebeski sat.
Nemoj mi ništa reći, nemoj mi reći ni da me voliš.
Reči su teške, od njih neću moći da hodam.
Zagrli me samo, neka drhtavi dlanovi crtaju
po konturama lica i tela.
Tu ispod strehe, ptica rasteže krilo.
Osećanja su tako krhka, i ne znam da li bi otišla
sa blistavom kapi kiše ili bi iscurela suzom ispod trepavice…
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Blagica Stanoeska
(Severna Makedonija / North Macedonia)
THE SONG OF THE UNIVERSE
Spin in space our souls and hearts both in peace and in turmoil they sing from happiness, they grunt from sadness.
She is loved by the Sun and other stars
the human race loves her the planets love her as her spacewalk lights up while comets ride around her.
- 30 -
Jelena Sarić Cvetković
(Srbija / Serbia)
LO SIENTO
Majčice, oprosti!
Što počinismo zlodela, srušismo harmoniju, svašta si podnela, dovedosmo te u agoniju. Nama nedostojnima dom si dala, nas zle i pokvarene svojim si čedima zvala.
Dok si celom čovečanstvu samo osmehe davala, dok si s poverenjem u nas spokojno spavala, uspeli smo da uništimo sve, nestala je vera, kao da nas samo na zlo neki đavo tera.
Perdónanos, Madre da la tierra!
Svjetlana Pravdić
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
VAPAJ MAJKE PRIRODE
Korjenje drveća – moje su žile
Zelena trava – moja je kosa
Crvići i bubice u meni mile
Istureni kamen, noga mi je bosa.
Svaki dio tebe sadržan je u meni
Vjetar mog lišća šušti u tvojoj sjeni
I zašto me tvoja ruka obezvrijeđuje i goli
Dok moja nutrina za pomoć moli?
Zašto me tvoja ruka truje i uništi?
Čuješ li tvoje pokoljenje kako vrišti?
- 31 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Mária H. Varga (Mađarska / Hungary)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Ana Cakić
(Srbija / Serbia)
MOTHER EARTH
How huge, terribly massive The land on which many living creatures live. His judgment is so great, He sustains the whole universe forever.
This land is given to many seas of people A homeland, a home for all creatures.
He doesn’t know excess, because he doesn’t feel like it, May the good God keep it for us forever.
ZANAVEK
Kad odrastem biću dete, u meni je krv ne voda
Bogatstvo sitnice, radost iznenađenja
Pa ipak, zovu me različito, daju mi ime...
Znam, drvo daje plodove sjajne kao zvezde i
Kralj naroda koji gleda srcem voli ono što sam.
Potreba nije ljubav, strah je za sebe
Razapeta pogrešno, ne marim, ali nikad više.
Bosonoga, okićena perlama, šuštavih sukanja
“Odigraćeš igru koju balerine igraju
jednom u svom životu
Nazvao sam je - Zanavek”
- 32 -
Ljiljana Stojadinović
(Srbija / Serbia)
MAJKA ZEMLJE
Iz šapata zemlje
u genima nam zapisano
da ta večita Majka
rađa Bivše, Sadašnje i Buduće.
Ne dirajmo joj seme
ne pokušavajmo utrobu
da joj zatiremo,
čućemo krik u čijem prasku
postajemo pepeo i prah
i ponovo Čoveka od blata praviti...
Milena Severović
(Srbija / Serbia)
SREMAČKA, ŽUTA RUŽA
Odmotavam uspomene sunčano jutro na prozor pada, juče me vuče za rukav, al’ ono sutra sjaji ljepše i čudu se nada. Odmotavam uspomene, a klupko kao vuna mazi me po licu, vjetar treperi u topoli i propituje o vremenu onu malu pticu.
Jedna žuta ruža pod mojim prozorom se veseli, smijeh, radost i prvu, jutarnju kafu sa pticom i sa mnom dijeli.
- 33 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje WOMAN SCREAM: Mother of the earth
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Alma Zornić
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Miroslav Mišel Boltres
(Srbija / Serbia)
IMA I GORE
Ima i gore, Slušam zidove dok to govore, Lucidno upijam jučer, sutra ne postoji.
Šutim, i želim pobjeći,
Raširiti krila i odletjeti na jug.
Postati školjka na dnu mora.
Moje misli su uzburkane kao nemirni talasi.
Pjena i so, to sam ja, mokra obala.
Tonem u tamu, dubinu, na dno.
MAJKA ŽENA I MAJKA
ZEMLJA
Kad Žena postane Majka
I na Svet novo biće donese
Tada se Majka Zemlja
Silno odraduje i za novorodjenče
Mnoge darove prinese:
Ženi Majci pune grudi mleka,
A srce njeno ispuni ljubavi,
Da novo biće čuva i pazi, Neguje, hrani i mazi
Od njega dobrog čoveka napravi!
- 34 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Rade Radoičić
(Srbija / Serbia)
PESMA
Dve utrobe Bog je spleo,da životno seju seme, da pod suncem jedno niče,drugo rađa se iz žene.
Zanavek ih Tvorac sveza,ustroji ih veljom mukom, glad ukletu da prokune,žena zemlji vrednom rukom.
Prah Božanski po njoj prosu,ko hram sveti što se vidi, duši majke osmeh ne mre,kad istinu lome hridi. Dok satiru zemnu sferu,i zelena krv joj teče, bolnim krikom uz vapaje „prestanite”, ona reče.
Uzvišenstvom večnim sijaj,noseć svoje Božje breme, kad sjaj divne vile zgasne,nestaće i svako vreme.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Tanja Ajtić
(Srbija / Serbia)
KRIK ŽENE
Krici će uplašiti ptice i začuće se po čitavoj planeti, na nebu i zemlji.
Krici žene, krici žena da bi sačuvale budućnost za decu, za prirodu, za životinje, za opstanak.
Krici će uplašiti ptice kojih je sve manje na svetu kao
životinja, riba i insekata. Svet se raspada. Žene zemlje će odbraniti propast planete. Jer nema ko. Svi drugi su zatajili.
- 35 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Katarina Jurčević
(Srbija / Serbia)
POSLEDNJI KRIK
Mili, zašto me nisi slušao kada sam ti nežnim rečima govorila da me boli?
Tvoje grube ruke sekle su moja pluća, ali ti me slušao nisi.
Čedo, stvorila sam te, da ne bih više usamljena bila, ali više te ne prepoznajem, počinjem da te se plašim.
Kada si postao tako gord?
Bila sam nežna, postao si grub, bila sam tiha, nisi slušao.
Sada slušaj, kako vrištim.
Znaj da i mene, čedo moje boli, ali zar morala sam da kriknem kako bi me čuo?
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Valentina Radulović
(Crna Gora / Montenegro)
MAJKA ZEMLJE
U bolu rođena, u bolu rađaš. Sokovima ljubavi u nutrini svojoj njiviš bokore, Iako znaš – čim izrone, nisu tvoji.
Dočekuješ, ispraćaš, plačeš... Bezglasno!
Ćutiš kad ti se tijelo grči pod silinom njegove šake. Nijema si i dok ti se rbat radom grbi.
Dosta je! Reci majko! Zagrmi! Vrisni! Zaustavi! U modrinu okeana prospi sjeme ljubavi, da životu nikne život, da prlina ozeleni!
- 36 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Anita Markovski
(Srbija / Serbia)
ŽENO MAJKO
Ženo majko – zemljo životodavateljko
ljubavlju i bolom branjenoj
hrabra čuvarko nade, života, prirode
pusti glas
uznesi se i natkrili se
nad zemljomržnjom, osionosti, novcograbivosti
gladnom budućnosti, siromaštvom duha
izadji i bori se
sa osmehom i snagom feniksa
ženo majko – zemljo jedina.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Silvana
Dimitrievska
(Severna Makedonija / North Macedonia)
SCREAM
I dig my nails into your body, and you give me the smell of the clear sky and the tranquility of the birds. Violets bloom from your wounds, your roots give birth to dreams from which the future of the stars is created. I scream along with you. From our scream they shake and bathe the tears of all mothers, holy waters from which the world drinks and is nourished.
- 37 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Biljana Stanisavljević
(Srbija / Serbia)
MLEKO I HLEB SVETA
U vaseljeni zemlja, u zemlji žena, na zemlji krošnja, pod zemljom koren, žena na zemlji reka, pod zemljom seme, žena je mleko i hleb sveta, ona grli nebo i more, i ljubi sunce u svitanje, ona plodi i rodi, i svija i povija, širi ćilim, sve obuhvata, prati naše disanje, u kolo vodi, i ljubavlju majke čuva i blagosilja.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Emina Đelilović-Kevrić
(BiH / Bosnia and Herzegovina)
KRIK
Mračna negibajuća masa ispustila je krik hladne maternice Porađala je dan za danom rasplesane čestice bivanja
Svjetlost gorkih očiju uprtih prema spasenju
Bila sam plava, prožeta oblicima koji se brane od smrti
Poput ptica koje letom prkose crnoj rupi, bazaru, duši
Bila sam gladna znakova, šume, rijeka, kičme koja se uzdiže i spušta u žive riječi.
Voljela sam kada sve miriše na dah nesvjesnih težnji
Onih koji govore još si živa, živa si, živa si...
- 38 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Dragan Mitić (Srbija / Serbia)
ZEMLJO, MAJKO MOJA
Zemljo, majko moja pišem ti pesmu i letos si dobro rodila ti si ona što samo daje
uvek sve do zadnjeg zrna ti mati milostiva
što nikad ne posustaje od pamtiveka pa do danas
zato tebi pišem pesmu koju još nisi čula
ti precrtana iz lepog sna, a mila ko dobra vila
koja ne prestaje da brine za sve nas
u rime za tebe bi dao sve što imam
i oka svoja dva sjajna, sva svoja sećanja i sve što znam, jedino čežnju za tobom oprosti rabu tvom ne mogu
a sve dokaze o vernosti i jednu i drugu nogu, srce svoje daću ti i obe ruke i levu i desnu, ali toliko ljubavi moje
što je čuvam za tebe ne može da stane u jednu pesmu
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Jelena Stanojević (Srbija / Serbia)
U GEJINOJ UTROBI
Ne ljutite majku zemlju vređajući njene lepote, Tim oholim darovima metalnih ptica.
Jer u njenim bistrinama vile sapliću zlatne niti života.
Ne lomite njene krošnje,u kojima spavaju ključevi čovečanstva, skriveni...
U tom besmislu ratova, Ne gnušajte se njenih suza.
Jer u njenoj utrobi vulkani ćute, zemljotresi dremaju, orkani čekaju.
Pazite se....
Jer njena osveta je jača od svih ljudskih zala, Tiha,razorna i večna.
- 39 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Zdenka
Mlinar
(Hrvatska / Croatia)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Bojana Bogojević (Srbija / Serbia)
O EARTH, O MOTHER
Wounded and embarrassed, you shake, Shiver and cry, you burn…
O Earth, our one and only Mother, The most beautiful flower of the universe.
You, our creator, parent and feeder; Our eternity’s safe and soft rest area…
O Earth, o Mother, we ask you to forgive us the unforgivable.
Try, o Mother, once again, to be the Mother of all mothers!
O Earth, our one and only Mother, The most beautiful flower of the universe.
MOJA PLANETA
Ona je žena, Ona je majka, Ona je kuća svakog bez razlika.
Ona sada pati, Ona sada moli, Moli te stanovniče čuj njen vapaj i pomozi!
- 40 -
James Tian (Kina / China)
YOU GAVE ME
Reached out my hands, To hug a sapling, I felt it hugging me too, And gave me the loving right. It suddenly occurred to me, It’s so simple to love each other, If I fall in love with the whole earth, They’ll return more to me day and night.
There’re so many people in this world, Thanks for everything, Companion is proof of recognition, This proof is infinite light.
There’re so many people in this world, But I don’t want to ignore anyone, Although we may not know each other, But we’re living under the same sky.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Binod Dawadi (Nepal)
VIOLENCE AGAINST WOMEN
Women are raped and murdered, How much pains and troubles they are getting In those things men are, Searching the happiness inside the body of women, So they do any kinds of violence to the women
Who are kept in the four walls of the houses
Now also at the modern time at some of the villages, There is child labour and harassment
In various kind of places, When will women will get their happiness?
They should be loved and cared
They are not the factory of the children
Their voices should be listened and should be heard.
- 41 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Isilda Nunes (Portugal)
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Ljubica Katić (Hrvatska / Croatia)
GAIA, MOTHER-EARTH, AGONIZES IN ALL OF US!
– Where does the embrace hover?
– Where does humanity reside? In the light of widespread alienation, Gaia agonizes in the cruel passivity of consenting blindness. And on the expugnable path of camouflaged corruption, a thread of voice, a whisper, in the veins of the New Man, appeals to the sunrise.
ŠKOLJKA
Zaroni duboko, u more modro ispruži ruke dubinama teži
možda dohvatiš tu školjku na dnu mora koja začaurena leži.
Možda ugledaš ta dva biserna oka
što se u školjci kriju, możda ti se obraduju, možda ti se nasmiju.
- 42 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Žana Coven (Italija
/ Italy)
WOMAN’S SCREAM
I am a painter
Of an lntense
I will paint Earth love
Over the sky
And inside of me
I will use the immense red
To colour the feeling
Of passion of love
You will not see it
But it keeps humanity and Earth togetner
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Deema Mahmood (Egipat / Egypt)
A POEM’S SOUP
As a raw butterfly, I float at home
In the kitchen I am Cutting a piece of it for poetry that is beyond curtain
A poem melted down from me whereas washing dishes
A storm of words swept me while cooking okra
The idols of poetry Lurks in my braid
I try to remember but in vain, as if fell in the soup plate which my husband swigged Saying: Explain to me why some of your food is more delicious and Magic than others!
- 43 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
Reshma Ramesh (Indija / India) SILENCE
Silence is a slice of sea, a wall of soot, an intimate memory acquiring flesh.
Silence is shallow water resting around your ankles, is the evening light burying into a swallow’s nest.
Silence is a kiss that hovers over a pond, wet and unfinished.
Silence is an empty wing that hands out hunger
To the mountains
Silence is a door that opens like a book and closes like a poem.
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Sanja Manjčić
(Srbija / Serbia)
ŽENA KAO PROLEĆE
U meni cveta hiljadu cveta
I sva se proleća u meni bude tu se kriju sva prošla leta sve buduće jeseni vilene i lude.
Sva moja tišina glasnija je od jeke nepresušna tečem uzvodno od reke
kad se sruče kiše izniknem još više.
Badava suše hoće da me sruše..
iznova procvetam,jer žena sam ja....
- 44 -
KRIK ŽENE: Majka zemlje
CONTENTS
Marianne Tefft (Sveti Martin / Sint Maarten) ...................................................................................................................................................
Dušan Stojković (Srbija / Serbia) ........................................................................................................................................................................
Biljana Maksimović (Srbija / Serbia) ..................................................................................................................................................................
Milutin Đuričković (Srbija / Serbia) ...................................................................................................................................................................
Maxwanette A Poetess (SAD / USA) ...................................................................................................................................................................
Nebojša Stojoski (Srbija / Serbia) .......................................................................................................................................................................
John Karajoli (Grčka / Greece) ............................................................................................................................................................................
Žaklina Mančić (Srbija / Serbia) .........................................................................................................................................................................
Aleksandra Vujisić (Crna Gora / Montenegro) ..................................................................................................................................................
Marija Juračić (Hrvatska / Croatia) .....................................................................................................................................................................
Slađana Belko (Srbija / Serbia) ...........................................................................................................................................................................
Borna Kekić (Hrvatska / Croatia) .......................................................................................................................................................................
Dušan Dojčinović (Srbija / Serbia) ......................................................................................................................................................................
Razija Buharalija (BiH / Bosnia and Herzegovina) ...........................................................................................................................................
Emilija Veljković (Srbija / Serbia) .......................................................................................................................................................................
Isaac Cohen (Izrael / Israel) .................................................................................................................................................................................
Anka Stanojčić (Srbija / Serbia) ..........................................................................................................................................................................
Maria do Sameiro Barroso (Portugal) ................................................................................................................................................................
Vesna Đukanović (Srbija / Serbia) ......................................................................................................................................................................
Zorica Bamberger (Nemačka / Germany) .........................................................................................................................................................
Slavka Klikovac (Crna Gora / Montenegro) .......................................................................................................................................................
Norbert Góra (Poljska / Poland) ..........................................................................................................................................................................
Tamara Dragić (Republika Srpska, BiH / Bosnia and Herzegovina) ...............................................................................................................
Jasenka Marija Leko (BiH / Bosnia and Herzegovina)
- 45 -
WOMAN SCREAM: Mother of the earth SADRŽAJ /
...................................................................................................................................... 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Milan Drašković (Srbija / Serbia) .......................................................................................................................................................................
Bogdana Găgeanu (Rumunija / Romania) ........................................................................................................................................................
Mile Lisica (BiH / Bosnia and Herzegovina) .....................................................................................................................................................
Rini Valentina (Indonezija / Indonesia) ............................................................................................................................................................
Marija Aleksić (Srbija / Serbia) ..........................................................................................................................................................................
Chinh Nguyen (Vijetnam / Vietnam) ................................................................................................................................................................
Aleksandar Ilić (Srbija / Serbia) .........................................................................................................................................................................
Duška Kontić (Crna Gora / Montenegro) ..........................................................................................................................................................
Jovan Bundalo (Srbija / Serbia) ..........................................................................................................................................................................
Adnadin Jašarević (BiH/ Bosnia and Herzegovina) ..........................................................................................................................................
Nwosu Prayerlife Onyinyechi (Nigerija / Nigeria) ...........................................................................................................................................
Anna Ferriero (Italija / Italy) ..............................................................................................................................................................................
Marina Matić (Srbija / Serbia) ...........................................................................................................................................................................
Bojana Radovanović (Srbija / Serbia) ................................................................................................................................................................
Hussein Habasch (Kurdistan) .............................................................................................................................................................................
Duško R. Nedović (Crna Gora / Montenegro) ..................................................................................................................................................
Vanja Škrobica (Hrvatska / Croatia) ..................................................................................................................................................................
Jelena Nedeljković (Srbija / Serbia) ...................................................................................................................................................................
Ljubiša Vojinović (Srbija / Serbia) .....................................................................................................................................................................
Evica Kraljić (Hrvatska / Croatia) ......................................................................................................................................................................
Katarina Pešić (Srbija / Serbia) ..........................................................................................................................................................................
Arnela Dabić (BiH / Bosnia and Herzegovina) .................................................................................................................................................
Amina Hrnčić (Srbija / Serbia) ...........................................................................................................................................................................
Irma Kurti (Italija / Italy) ....................................................................................................................................................................................
Ljilja Anđelković (Srbija / Serbia) ......................................................................................................................................................................
Blagica Stanoeska (Severna Makedonija / North Macedonia) ........................................................................................................................
Jelena Sarić Cvetković (Srbija / Serbia) .............................................................................................................................................................
- 46 -
18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 23 24 24 25 25 26 26 27 27 28 28 29 29 30 30 31
KRIK ŽENE: Majka zemlje
WOMAN SCREAM: Mother of the earth
Svjetlana Pravdić (Republika Srpska, BiH / Bosnia and Herzegovina) ...........................................................................................................
Ana Cakić (Srbija / Serbia) ..................................................................................................................................................................................
Ljiljana Stojadinović (Srbija / Serbia) .................................................................................................................................................................
Milena Severović (Srbija / Serbia) ......................................................................................................................................................................
Alma Zornić (BiH / Bosnia and Herzegovina) ...................................................................................................................................................
Miroslav Mišel Boltres (Srbija / Serbia) .............................................................................................................................................................
Rade Radoičić (Srbija / Serbia) ...........................................................................................................................................................................
Tanja Ajtić (Srbija / Serbia) .................................................................................................................................................................................
Katarina Jurčević (Srbija / Serbia) ......................................................................................................................................................................
Valentina Radulović (Crna Gora / Montenegro)................................................................................................................................................
Anita Markovski (Srbija / Serbia) .......................................................................................................................................................................
Silvana Dimitrievska (Severna Makedonija / North Macedonia) ....................................................................................................................
Biljana Stanisavljević (Srbija / Serbia) ...............................................................................................................................................................
Emina Đelilović-Kevrić (BiH / Bosnia and Herzegovina) .................................................................................................................................
Dragan Mitić (Srbija / Serbia) .............................................................................................................................................................................
Jelena Stanojević (Srbija / Serbia) .......................................................................................................................................................................
Zdenka Mlinar (Hrvatska / Croatia)....................................................................................................................................................................
Bojana Bogojević (Srbija / Serbia).......................................................................................................................................................................
James Tian (Kina / China) ...................................................................................................................................................................................
Binod Dawadi (Nepal) ..........................................................................................................................................................................................
Isilda Nunes (Portugal) ........................................................................................................................................................................................
Ljubica Katić (Hrvatska / Croatia) ......................................................................................................................................................................
Žana Coven (Italija / Italy) ...................................................................................................................................................................................
Deema Mahmood (Egipat / Egypt)......................................................................................................................................................................
Reshma Ramesh (Indija / India) ......................................................................................................................................................
Sanja Mančić (Srbija / Serbia) ..........................................................................................................................................................
- 47 -
31 32 32 33 33 34 34 35 35 36 36 37 37 38 38 39 40 40 41 41 42 42 43 43 44 44
ZBORNIK KRIK ŽENE WOMAN SCREAM ANTHOLOGY