DOEN Magazine #17 2020 Van Omme & De Groot by vanomme-degroot

VAN STRUISVOGELPOLITIEK NAAR BERETROTS

DOENDENKEN 1

DE LEGE CATWALK

PLOUM HOUSE Renovatie entreepartij, mezzanine en vijf etages van historisch kantoorgebouw

DOEN ZOMER 2020

Architect Casper Schwarz Architects Opdrachtgever Ploum, BGV V en Savills Opgeleverd 2020

DOEN M A G A Z I N E

Redactie

Aan dit nummer werkten mee

Van Omme & De Groot: Marco

Annick Baur, Arnoud van

Dijkshoorn, Guus de Groot,

Broekhoven, Marco Dijkshoorn,

Hanna de Groot-den Ouden,

Guus de Groot, Peter van den Hul,

CONCEPTEN &zo:

Marcel Keijzer, Hannie Kiers,

Rachel van Diggele

Sascha Kroonen, Roel Oudejans, Gerard Peeman, Job Posner,

Eindredactie

Paul Roodnat, Eveline van der Valk,

Mirca Groenen

Niels van Velde, Ilse de Visser, Erik Zevenbergen

Vormgeving Presskit Media: Gisella van Geenen

In opdracht van Van Omme & De Groot

Tekst

Heemraadssingel 223

Henk de Kleine, Jaap van Rijn

3023 CD Rotterdam

PLOUM HOUSE

THUIS IN HET LOO

www.vodg.nl Fotografie Paul de Graaff, Jaap van Rijn,

Â© Auteursrecht voorbehouden

Dennis van der Velden

Niets uit dit magazine mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

Cover

gemaakt door middel van druk,

FOTOGRAFIE Paul de Graaff

fotografie, microfilm of anderszins,

ASS.-FOTOGRAFIE Martine van Eijck

zonder voorafgaande schriftelijke

STYLING Miquel Mohamedjar

toestemming van de hierboven

VISAGIE Yvon Geurts

genoemde personen en/of

MODEL Janine Vink

bedrijven.

HEREN VAN BEAUFORT

BOUWLUSTLAAN

Hebben wij u met dit magazine weten te interesseren voor Van Omme & De Groot? Neem dan voor meer informatie over onze expertises en mogelijke samenwerkingen op alle gebieden van ontwikkelen en bouwen contact met ons op! Postbus 26033 3002 EA Rotterdam

instagram.com/vanommedegroot

Heemraadssingel 223 3023 CD Rotterdam

facebook.com/vanommedegroot

T 010 - 477 58 11 E info@vodg.nl @vanommedegroot Van Omme & De Groot Projectontwikkelaars en Bouwers

VAN STRUISVOGELPOLITIEK NAAR BERETROTS

Alle magazines zijn terug te lezen op: www.vanomme-degroot.nl/doen-magazine

DOEN ZOMER 2020

DE LEGE CATWALK

GROTE PROJECTEN, GROOTSE PROJECTLEIDERS

DE OPKOMST VAN OVERSCHIE VAN DER VALK GAAT VOOR DUURZAAMHEID OP HET HOOGSTE NIVEAU

UITBLAZEN IN VAK P

AANGENAAM WISSELEN IN MARIAHOEVE

OP AFSTAND DE PRETTIGSTE KOPERSBEGELEIDING

AMERSFOORT BUYTEN

PROJECTEN

INTERVIEW

LIFESTYLE

Ploum House

Van struisvogelpolitiek naar beretrots

Thuis in Het Loo

Aangenaam wisselen in Mariahoeve

Heren van Beaufort

40 Van der Valk Hotels gaat voor

De lege catwalk

REPORTAGE

38 Bouwlustlaan

duurzaamheid op het hoogste

De opkomst van Overschie

58 Amersfoort Buyten

niveau: BREEAM Outstanding

Uitblazen in Vak P

44 ACTUALITEITEN

Grote projecten, grootse projectleiders

56 Op afstand de prettigste kopersbegeleiding

10 Actualiteiten 52

Bouwen bij ov-knooppunten

#DOORBOUWERS EEN DIEPE BUIGING VOOR ALLE DOORBOUWERS

VOORWOORD

DOENdenken “We denken dus niet in obstakels, maar in kansen en oplossingen.” En: “Dat kan, omdat we in deze wat moeilijkere tijden nog altijd zeer flexibel en veerkrachtig zijn.” Het lijken woorden van vandaag de dag, maar dat zijn het niet. Ik schreef ze in het voorwoord van onze eerste DOEN, die in de winter van 2011 uitkwam. Ook toen hing de wereld in de touwen, destijds als gevolg van de kredietcrisis. En kijk eens hoe het in de jaren daarna is gegaan. De economie krabbelde op, de bouw trok aan, die zwarte jaren waren al snel vergeten. Tot in de lente van dit jaar de coronacrisis alles ineens stilzette. Bijna alles. De bouw was één van de weinige sectoren waar het werk kon doorgaan. Wij hebben dan ook niet de pech gehad die anderen zo hard trof. Aan de andere kant, de bouw had (en heeft) natuurlijk wel last van die andere crisis: de stikstofcrisis is nog lang niet opgelost. Van Winston Churchill komt de uitspraak: “Never waste a good crisis.” Oftewel: pak de kans die een plotselinge verandering je biedt. Dat doet bijvoorbeeld Diergaarde Blijdorp. Met directeur Erik Zevenbergen had ik onlangs een mooi gesprek over de noodzaak van anders omgaan met de wereld om ons heen. Dit gesprek is te zien in deze DOEN. Voor dat denken in kansen is een mooi woord: DOENdenken. Dat denken is ook goed terug te lezen in het artikel over bouwen bij ov-knooppunten. Met de projecten Schieveste en Entree Zoetermeer zijn we betrokken bij een totaal nieuwe manier van gebiedsontwikkeling, waarin elementen als duurzaamheid, gezondheid en deeleconomie centraal staan. Projecten als deze hebben nu het tij mee, omdat we allemaal wel zien dat het roer om moet. DOENdenken.

U leest het ook in het verhaal over het nieuwe Van der Valkhotel bij Schiedam. Eveline van der Valk en haar man Peter van den Hul laten dit hotel bouwen conform de hoogste duurzaamheidsnorm, BREEAM Outstanding. Ze willen bouwen voor de volgende generatie. Het fascinerende is nu: doordat we hier bouwen volgens die hoogste norm, kunnen we ook in tijden van stikstofcrisis doorgaan. De woorden uit 2011 zijn dus nog steeds actueel. We zien altijd meer oplossingen dan obstakels. Misschien was bouwen zelfs nog nooit zo leuk als nu. Want in het interview met onze projectleiders zegt een van hen hoe fijn het is als je oudere stadswijken een boost mag geven. Er is meer dan ooit aandacht voor alle kwaliteitsaspecten van bouwen, renoveren en ontwikkelen: duurzaamheid, leefbaarheid, groen, klimaatadaptatie, comfort en betaalbaarheid. Voor wat betreft die woningbouw heeft het kabinet grote en uitdagende plannen om de productie te ondersteunen. We hopen dat die plannen snel gerealiseerd worden. Echter, we zien dat het slechts beperkt afgeven van omgevingsvergunningen en het maken of wijzigen van bestemmingsplannen die noodzakelijke voortgang remmen. Die regeldruk is het enige waar we niet heel vrolijk van worden. Maar ondanks dat staat dit magazine toch weer boordevol DOENdenken. Ik hoop dat het u net zo enthousiast maakt als mij.

THUIS IN HET LOO 104 koopwoningen in Austerlitz: rijwoningen, semibungalows, twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen

DOEN ZOMER 2020

Architect Inbo Opdrachtgever Eigen ontwikkeling Opgeleverd Gefaseerde verkoop en realisatie: Fase 1 en 2a opgeleverd, Fase 2b en 3 in aanbouw, Fase 4 in verkoop Meer informatie www.thuisinhetloo.nl

ACTUALITEITEN

Bouwen voor de toekomst, voor Securitas BREUKELEN Een veiligere wereld. Een aangenamere wereld. Dat is de missie van Securitas, een grote mondiale speler in beveiliging. Wereldwijd werken hier maar liefst 345.000 mensen, in 55 landen. Securitas heeft een scherp oog voor innovatie en nieuwe technologie. Dat is ook goed terug te zien in Corridor II, het Nederlandse hoofdkantoor dat Van Omme & De Groot nu voor Securitas realiseert in Breukelen. Hierbij wordt gewerkt volgens het keurmerk BREEAM-NL Very Good. Dat betekent dat zowel in het bouwproces als bij de toegepaste materialen en technieken zeer hoge standaarden voor duurzaamheid worden gehanteerd. Zo worden een warmtepomp, zonnepanelen en een infiltratiesysteem voor het afvoeren van regenwater geĂŻnstalleerd. Dat laatste betekent dat regenwater niet zomaar wordt afgevoerd in het riool of oppervlaktewater, maar dat het bijdraagt aan een betere waterhuishouding in de directe omgeving. Ook wordt er bij de bouw rekening gehouden met minimale stikstofuitstoot. Daardoor kon er, ondanks alle restricties door de stikstofcrisis, toch met de bouw worden begonnen. Een duurzaamheidsaspect van Corridor II is ook de ligging, vlak bij een ov-punt voor bus en trein. Dit alles maakt Corridor II een schoolvoorbeeld van bouwen met het oog op de toekomst.

DOEN ZOMER 2020

Blaak Five55 binnenstebuiten gekeerd ROTTERDAM Blaak 555 is een landmark, een door zâ&#x20AC;&#x2122;n bijzondere architectuur niet te missen kantoorgebouw. Bijzonder is onder andere dat het gebouw er vanuit verschillende hoeken totaal anders uitziet. Deze creatie van de gerenommeerde Duits-Amerikaanse architect en hoogbouwspecialist Helmut Jahn dateert van 1996 en is na meer dan twee decennia aan een upgrade toe. Het gehele gebouw wordt onder handen genomen. Daarbij staan drie woorden centraal: gemeenschap, gezond en interactie. Van Omme & De Groot maakt met name dat laatste waar. Wij verzorgen de metamorfose van de begane grond en de mezzanine. Als het af is, heeft dit fraaie gebouw een modern en warm welkom. En bij al die vernieuwing hoort natuurlijk ook een nieuwe naam: Blaak Five55.

BLAKEND VAN LEVENSLUST

In de nieuwe opzet wordt de begane grond van Blaak Five55 een uitnodigend visitekaartje. Waar nu de stad als het ware bij de voordeur ophoudt, wordt zij straks het gebouw binnengehaald; buiten en binnen vloeien naadloos in elkaar over. Bezoekers en de mensen die er werken, vinden hier dan een open terras aan de voorzijde, dat overgaat in een groot restaurant, dat weer grenst aan het terras aan de achterzijde. Hier komt ook een koffiebar. De totale begane grond wordt zo een open ruimte om te werken, elkaar te ontmoeten en te ontspannen na of tijdens het werk. Dankzij de (interieur-)architecten van Mecanoo krijgt Blaak Five555 weer de allure die het verdient.

ACTUALITEITEN

Thuis in Het Loo, thuis in de natuur Voor Randstedelingen is het altijd weer een bijzondere ervaring. Als je vanuit Utrecht richting Amersfoort rijdt, dan verandert ineens het landschap. Achter Utrecht begint het wat te glooien. Voor je het weet, zit je midden in de bossen. Alsof je een ander land binnenrijdt. Dat is precies de reden waarom het project Thuis in Het Loo zo populair is, dat project wordt gerealiseerd bij het groene, rustige dorp Austerlitz. Door die populariteit is Van Omme & De Groot nu begonnen aan de volgende fase van dit veelzijdige project. EEN DORP OP ZICH

De architectuur van Thuis in Het Loo is sterk geïnspireerd op de bestaande bebouwing van het dorp Austerlitz. Het dorp is sinds vroeger tijden steeds een beetje uitgebreid, met woningen in allerlei soorten en vormen. Die sfeer is goed terug te zien in dit project. We bouwden en bouwen rijwoningen, semibungalows, twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen. De stijl van sommige woningen doet sterk denken aan vroeger, andere ogen eigentijdser. De architect heeft veel aandacht besteed aan ambachtelijke details, zoals gevarieerd metselwerk, dak- en gootoverstekken en pannendaken. RESPECT VOOR DE NATUUR

In één opzicht zijn de woningen niet met vroeger te vergelijken. Er wordt namelijk veel gebruik gemaakt van duurzame technieken. We zijn nu Fase 2b en 3 aan het bouwen, waarin de woningen energieneutraal worden. De 31 woningen zijn alle voorzien van een warmtepomp met warmte- en koudeopslag in de bodem (WKO), balansventilatie met warmteterugwinning, warmteterugwinning uit douchewater, hardhouten kozijnen met triple beglazing en lagetemperatuur-vloerverwarming. Ook bij het inrichten van de openbare ruimte zijn veel natuurbeschermende maatregelen genomen. De woningen uit Fase 1, 2a, 2b en 3 zijn inmiddels verkocht. De verkoop van Fase 4 is gestart.

Interesse? Kijk op:

www.thuisinhetloo.nl

ACTUALITEITEN

Burgemeester de Josselin de Jonglaan: geluksgetal 13 ROTTERDAM-OVERSCHIE En… uitverkocht! Binnen de kortste keren waren de 13 luxe rijwoningen aan de Burgemeester de Josselin de Jonglaan in Rotterdam-Overschie verkocht. De gelukkige kopers lieten heel wat andere belangstellenden achter zich. Het geeft maar weer eens aan wat een ontwikkeling Overschie doormaakt. Jaren geleden schreven

we er al over, en nog altijd is Van Omme & De Groot hier volop aan het bouwen. De 13 woningen van Fase 2 van de bouw aan de Burgemeester de Josselin de Jonglaan maken deel uit van een veel groter project: ‘Thuis in Overschie’. Het is niet zo vreemd dat alle woningen in dit project zo gewild zijn. Relatief vlak bij het centrum van Rotterdam heb je een woning met een tuin. En: de klassieke architectuur spreekt enorm aan.

VERD

LE OPGE

De woningen doen denken aan de jaren 30, de jaren van kloeke, ambachtelijke bouw. Dat is te zien aan onder meer het metselwerk en de typerende dak- en gootoverstekken. De klassieke uitstraling wordt gecombineerd met de nieuwste materialen voor duurzaamheid en energiebesparing. Wonen in Overschie, dat is geluk hebben.

Bewoners prijzen Het Verborgen Geheim: energiezuinig, gezond én comfortabel. ROTTERDAM Prijzen. De bouwwereld kent er nogal wat. Vaak gaat het dan om vakjury’s die bijvoorbeeld de architectuur bekronen. Maar de belangrijkste jury om woningen te beoordelen dat zijn natuurlijk de bewoners zelf. Daarom zijn we zo blij met onze nominatie voor de verkiezing tot ‘Wie heeft de prettigste energiezuinige woning?’. Deze werd begin dit jaar uitgeschreven door het ZEN-platform. Deze organisatie, een vervolgprogramma op het Lente-akkoord, heeft bewoners gevraagd hoe blij zij zijn met hun nieuwe, energiezuinige woning. Zeven bouwers/ontwikkelaars werden genomineerd voor de hoofdprijs, waaronder Van Omme & De Groot met het project Het Verborgen Geheim op Heijplaat.

DOEN ZOMER 2020

Het ZEN-platform stimuleert nieuwbouw die zo energiezuinig mogelijk is, het delen van innovatie en kennis staat daarbij hoog in het vaandel. Daarvoor werd de afkorting ZEN bedacht: Zeer Energiezuinige Nieuwbouw. Nu is in het verleden wel gebleken dat niet alle woningen die energiezuinig zijn, ook comfortabel en aangenaam zijn. Dat kan te maken hebben met bijvoorbeeld ventilatie of apparatuur. Het ZEN-platform wil en-en: laag energiegebruik én maximaal wooncomfort. Om dat te stimuleren, ging de organisatie in heel Nederland op zoek naar projecten die daaraan voldoen, om vervolgens aan het beste project de ZEN-prijs uit te reiken. Bewoners van nieuwbouwprojecten mochten vragenlijsten invullen, juist hún oordeel telde.

Daaruit kwamen de zeven beste projecten in Nederland naar voren. Tijdens het online BENG-congres op 26 mei werd de winnaar van de ZEN-prijs bekendgemaakt. Helaas was dat niet ons project Het Verborgen Geheim op Heijplaat. Voor de bewoners maakt dat geen verschil, want zij hebben toch het gevoel met hun zeer energiezuinige èn comfortabele woning een lot uit de loterij te hebben.

ACTUALITEITEN

Het nieuwe Schiedam begint bij Schieveste SCHIEDAM Jarenlang waren ze een beetje de vergeten stukjes van de stad: de gebieden rond stations. Je kwam hier de trein uit en dan snel dieper de stad in. Er zaten wat bedrijven, maar veel van die ov-knooppunten waren niet de leukste plekken om te zijn. Dat verandert nu in hoog tempo in heel veel steden. Kijk naar Tilburg, Leiden, het gebied rond Den Haag Hollands Spoor. Dat gaat ook gebeuren in het gebied bij NS-station Schiedam. In 2018 nam een samenwerkingsverband van Dura Vermeer, Synchroon, VolkerWessels Vastgoed en Van

Omme & De Groot het initiatief om dit wat vergeten gebied te transformeren tot een aantrekkelijke plek om te wonen, te werken en te verblijven. Samen vormen deze vier initiatiefnemers de Ontwikkelcombinatie Schieveste (OCS). De gemeente Schiedam was (en is) zo enthousiast over het Masterplan, mede vormgegeven door KuiperCompagnons en DELVA LA, dat het nu echt snel gaat. Het wordt een enorme boost voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Er ligt nu een plan voor meer dan 3.000 woningen, kantoren en bijbehorende voorzieningen. Zoals dat bij veel projecten tegenwoordig het geval is, is deelmobiliteit hier een belangrijk

Oost west, Voorne best

onderdeel. Schieveste ligt naast het NS-station, dus veel vervoer kan met het ov worden gedaan. Een ander belangrijk element is de enfilade, een grote groenzone die dwars door het gebied loopt en de verschillende onderdelen op een uitnodigende manier met elkaar verbindt. Schieveste richt zich op een heel divers publiek: starters, gepensioneerden, expats, echte Schiedammers. Die hebben met elkaar gemeen dat ze willen wonen op een plek die dynamiek en toekomst uitstraalt. In het artikel 'Bouwen bij ov-knooppunten' in deze DOEN (zie pagina 52) is meer te lezen over deze trend.

OOSTVOORNE We gaan bouwen in Westvoorne. Om precies te zijn: in Oostvoorne. Verwarrend? Ja, dat vinden wel meer mensen. De gemeente Westvoorne ligt helemaal aan de westkant van Voorne-Putten. Goed beschouwd is Voorne-Putten een eiland. Maar door de A15 en de vele bruggen met Zuid-Holland en Zeeland is het volledig ontsloten en uitstekend bereikbaar. Dat ontdekken steeds meer mensen uit onder andere Rotterdam. Zij ontvluchten de grote (en dure!) stad en kiezen voor ruimte, stilte, groen en kusten van Westvoorne. Een van de kernen van deze gemeente is Oostvoorne. Een heerlijk dorp, vlak bij zee. NAAR OOSTVOORNE, TERUG NAAR VROEGER

Op de hoek van de Fazantenlaan en de Patrijzenlaan is een groot terrein dat nu nog braak ligt. Hier gaat Van Omme & De Groot circa 72 woningen ontwikkelen. Hierover is onlangs overeenstemming bereikt met het college van B&W van de gemeente Westvoorne. De woningen worden gerealiseerd in een ruim opgezet plan en hebben allemaal een tuin. Het plan omvat royale vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen en geschakelde woningen. Midden in het plan komt een groengebied met vijver. De wijk gaat voelen als wonen in voorbije tijden: de kinderen kunnen vrijuit spelen, de bakker en de groenteboer kennen hun klanten nog. Er zijn ook volop voorzieningen als scholen en huisartsen. En natuurlijk is de natuur om de hoek, zoals het heerlijke natuurstrand, waar stuifduinen en groen vrij spel hebben. Over natuur gesproken: bij de bouw van dit project passen we uiteraard alle moderne technieken voor duurzaamheid toe. De woningen worden energieneutraal en we houden rekening met klimaatadaptatie. Het plan wordt nu verder uitgewerkt in samenwerking met Schippers Architecten, dus wordt vervolgd.

ACTUALITEITEN

Het is het wachten waard geweest:

bouw van Westerwal in Groningen gestart GRONINGEN Nieuwbouwprojecten zijn soms langdurige trajecten. Dat bewijst de ontwikkeling van Westerwal, in de stad Groningen. We schreven hier al eerder over, in deze Actualiteiten. Al in 2014 is de locatie door Van Omme & De Groot aangekocht. Maar nu, zes jaar later, kunnen we dan starten met de bouw. Dat is geen overbodige luxe, want de studentenstad Groningen heeft de vele appartementen in Westerwal hard nodig. Westerwal wordt gebouwd waar in de jaren 50 en 60 de Noordelijke Chemicaliënhandel (EnCeHa) was gevestigd. In 2014 werd deze locatie gekocht om er woningen op te bouwen, en nu, in 2020, kan die bouw dan eindelijk starten. Het project bestaat uit 171 appartementen en 22 herenhuizen. De appartementen variëren in grootte van 48 m2 tot 84 m2. Ze zijn hard nodig, want de behoefte aan betaalbare woonruimte is groot in de studentenstad Groningen. Ze worden straks verhuurd door Vesteda. Er komen ook 22 royale herenhuizen in Westerwal, die worden verkocht aan particulieren. Westerwal ligt op een ideale plek in de stad, aan het Hoendiep en niet ver van het centrum. Typische Groningers zeggen van zo’n project: “Kon minder.” Waarmee ze eigenlijk bedoelen: “Fantastisch!”

DOEN ZOMER 2020

ACTUALITEITEN

Bouwen aan Bay House en MGallery Hotel ROTTERDAM "Het meest prestigieuze appartementencomplex van de Maasstad", "Luxe zoals we die in Nederland nauwelijks kennen", "Topdesign en grenzeloze voorzieningen". Superlatieven schieten tekort om de grandeur en luxe van Bay House te beschrijven. Hier worden de meest luxueuze appartementen van Rotterdam gerealiseerd. Ze worden on-Nederlands in grootte, luxe en serviceniveau. Bay House is onderdeel van het project The View (werktitel), dat ook het vijfsterrenhotel MGallery Hotel

Collection, winkels en restaurants omvat. Voor ons, als door en door Rotterdamse bouwer, is het geweldig om dit nieuwe landmark op Katendrecht te mogen bouwen. Volgens CNN zou Rotterdam wel eens ‘The New Capital of Cool’ kunnen zijn. Wij maken die sprong in de toekomst mede mogelijk. Bay House en MGallery Hotel gaan deel uitmaken van een nog groter, het Rotterdam Rijnhaven District. Dit wordt de nieuwe entree van Katendrecht. Ooit was deze plek

aan de zuidzijde van de Maas rauw en ruig. Dat gaat onherkenbaar veranderen en The View wordt er de blikvanger van. Bay House omvat 88 koopappartementen, in grootte variërend van 88 m2 tot maar liefst 344 m2. Het extravagante middelpunt van Bay House is The Box, met een oppervlak van circa 1.000 m2 en een imposante verdiepingshoogte tot wel 12 meter het grootste en meest spectaculaire penthouse van Rotterdam en omstreken. Bay House biedt de toekomstige bewoners tal van aangename services, waaronder de Concierge Residential Living Services. Dat betekent dat, net als in de appartementencomplexen aan de chique West Side van Manhattan, 24/7 een conciërge aanwezig is. De appartementen worden casco opgeleverd of ze worden, nadat een interior designer aan het werk is geweest, volledig naar smaak afgebouwd. Bay House gaat in alle opzichten de toon zetten voor een nieuw en ongekend niveau van wonen. Ook het MGallery Hotel Collection-hotel wordt het summum van luxe. Hier komen zo’n 200 kamers en topvoorzieningen, denk aan een rooftopbar, een uitmuntend restaurant, een evenementenruimte en een wellnesscenter.

HEREN VAN BEAUFORT 13 klassieke villaâ&#x20AC;&#x2122;s in Soestduinen, waarvan wij er 6 hebben gebouwd

DOEN ZOMER 2020

Architect Goran Zivkovic Opdrachtgever RV&O Opgeleverd 2020

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Paul de Graaff

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

DIERGAARDE BLIJDORP:

VAN STRUISVOGELPOLITIEK NAAR BERETROTS

INTERVIEW

Organisaties zijn als dieren: wie zich het best weet aan te passen aan de omstandigheden, die overleeft. Het is de wet van Darwin, de survival of the fittest. Die wet gaat voor elke organisatie op, zowel voor Diergaarde Blijdorp als voor een bouwbedrijf als Van Omme & De Groot. Reden voor Guus de Groot om het daar eens over te hebben met Erik Zevenbergen, directeur van Blijdorp. De laatste weet zeker: “We moeten het met z’n allen echt anders gaan doen.”

In de winter van 2011 kwam de eerste DOEN uit. Het was in de dagen dat de kredietcrisis om zich heen sloeg, banken deed omvallen en bouwbedrijven op hun fundamenten deed schudden. Als reactie daarop ging Van Omme & De Groot tegen de stroom in. Terwijl veel organisaties zich schuilhielden terwijl de storm opstak, kozen wij voor een tegengeluid. We lieten zien: we staan sterk, we komen hierdoorheen, we doen het anders dan anderen. In de jaren daarna krabbelde de wereld op, kende zelfs hoogtijdagen, de beurs ging als een tierelier, de economie draaide weer op volle toeren. Tot daar ineens uit volstrekt onverwachte hoek de ommekeer kwam. Het voorjaar van 2020 zal tot in lengte van dagen geassocieerd worden met die kleine grote spelbreker, het coronavirus. En weer zitten we met z’n allen in een crisis. Weer moeten we met z’n allen nadenken over hoe nu verder. In een verlaten Diergaarde Blijdorp doet Erik Zevenbergen, directeur van Diergaarde Blijdorp, een opmerkelijke uitspraak: “In zekere zin kon deze crisis voor ons niet op een beter moment komen.” Maar eerst even terug naar die vorige. Erik: “Die heeft ons heel hard geraakt. Doordat de gemeente fors moest bezuinigen, viel voor ons een forse bijdrage van die kant weg. Een reorganisatie was onontkoombaar, alles kwam onder druk te staan. De reactie van Diergaarde Blijdorp was toen: ‘We sluiten ons even af voor de buitenwereld, we hebben het al druk genoeg met onszelf.’ Een beetje zoals een struisvogel

het zou doen: kop in het zand, even wegvluchten voor de onontkoombare werkelijkheid. Die houding bleek niet te werken op de langere termijn. Daarom gooien we het nu over een andere boeg.” Diergaarde Blijdorp is de weg ingeslagen die Van Omme & De Groot eerder al insloeg: nadrukkelijker uit het raam hangen, laten zien dat je er bent en wat je doet. DE LUIKEN OPEN

“Never waste a good crisis”, zegt Erik over die benadering. “Een crisis kan verlammen, maar juist ook de versnelling geven die nodig is. Dat was bij ons het geval. Op 8 maart van dit jaar presenteerde ik een nieuw masterplan voor Diergaarde Blijdorp, een routekaart voor waar we over tien jaar willen staan. Meteen daarna brak de coronapaniek uit en kon ik een crisisteam formeren. Je zou zeggen: slechter kon de timing niet. Maar zo zie ik het niet. Er staan namelijk dingen in dat masterplan die nogal een breuk zijn met hoe we het tot nu toe deden. Zo gaan we vanaf nu waarschijnlijk werken met een online reserveringssysteem, om rijen aan de kassa te voorkomen. Dat had ik er anders mogelijk nooit doorheen gekregen. En we gaan nu nóg meer werk maken van het nieuwe verhaal dat we te vertellen hebben. Want de dierentuin van de toekomst is volstrekt anders dan die van het verleden.” “Ach ja, die goeie ouwe dierentuin”, mijmert Guus de Groot. “Al sinds mijn jongste jaren heb ik een

“EEN CRISIS KAN VERLAMMEN, MAAR JUIST OOK DE VERSNELLING GEVEN DIE NODIG IS.”

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

“WE HEBBEN EEN AMBIANCE DIE ONVERGELIJKBAAR IS MET ANDERE LOCATIES. WANT WAAR ANDERS KUN JE BIJVOORBEELD TEGEN EEN ACHTERGROND VAN HAAIEN DINEREN?”

band met Blijdorp, daarom zijn we nu ook hier. Er gaan mij twee Rotterdamse fenomenen zeer aan het hart: Feyenoord en Blijdorp. Toen ik nog een kleine jongen was, ging mijn vader altijd op zondag naar Feyenoord. Ik was vijf, kon nog niet mee naar de Kuip. Maar mijn moeder had wel tegen mijn vader gezegd: ‘Het is de enige dag dat ik kan uitslapen, jij moet de jongens vermaken.’ En zo liep ik elke zondag met mijn helaas jong overleden broer David hier door Blijdorp.” In die jaren is bij Guus de liefde voor wildbeheer en natuurbehoud geboren, iets waar hij in Afrika actief mee bezig is. “Ik worstel daarmee, want ik word al een dagje ouder. Ik heb zelf geen kinderen, maar als ik ze wel had, zou ik me daar ernstig zorgen over maken. Ik geef meteen toe, ik ben vooral economisch gedreven. Ik ben een bouwer, ik sta feitelijk aan de kant van de slopers van de leefomgeving. Ik vind dat een dilemma. Want aan de ene kant zie ik natuur verdwijnen, maar aan de andere kant moeten we met z’n allen ook wonen. Het is lastig.” “Je bent niet de enige die worstelt met het zoeken naar die balans”, reageert Erik daarop. “We moeten inderdaad met z’n allen zoeken naar een evenwicht, iets wat duurzaam is. Jij hebt geen kinderen, ik heb een dochtertje van anderhalf. Ik realiseerde me laatst ineens dat zij zomaar de volgende eeuw zou kunnen meemaken. Hoe ziet de wereld er dan uit? Wat laten we na? Het antwoord op die vraag maakt niet vrolijk. Wij zijn de eerste generatie die onze kinderen een slechtere wereld nalaat. Dat is niet iets om trots op te zijn. En het moet ook aanzetten tot actie. Vandaar dat we met Blijdorp een nieuwe richting inslaan.” BERETROTS

BEDRIJFSUITJE NAAR DE HAAIEN

“Eigenlijk gaan we de komende jaren precies hetzelfde doen als Van Omme & De Groot al jaren met het DOEN-magazine doet: veel nadrukkelijker vertellen wat we, inderdaad, doen. Want de traditionele dierentuin van ‘aapjes kijken’ is al lang verleden tijd. Of in elk geval: de dierentuin van deze tijd is veel meer dan dat. Dierentuinen over de hele wereld hebben een intensief netwerk van fokprogramma’s, om maar iets te noemen. Wij doen daar volop aan mee. Op die manier houden we soorten in stand, werken we actief mee aan biodiversiteit. Wat wij doen heeft minder te maken met dieren ‘opsluiten’, maar steeds meer met educatie, natuurbehoud, bewustwording. We willen onze bezoekers steeds nadrukkelijker laten kennismaken met die natuur. ‘Houden van’ begint met ‘kennismaken met’. Daarom volgen we niet meer de politiek van de struisvogel, maar die van de bere(n)trots. En om dat mogelijk te maken, hebben we ook netwerken van buiten nodig. Netwerken die ons werk mogelijk maken. Bedrijven zoals Van Omme & De Groot, die ons een warm hart toedragen en ondersteunen. We zijn een ideële stichting zonder winstoogmerk. Anders dan veel mensen denken, zijn we geen gemeentelijke instelling. We moeten voor 100% onze eigen broek ophouden, dus we hebben alle hulp van buiten hard nodig.”

“Het is echt geweldig wat jullie doen, maar veel te weinig mensen weten dat”, beaamt Guus. “Wij hebben hier met ons bedrijf geweldig leuke bedrijfsuitjes gehad. Dit is een toplocatie.” Erik: “Dat is een richting die we steeds nadrukkelijker inslaan. Onlangs zocht Erik Gudde namens Feyenoord naar een mooie locatie om een aantal hoge Franse voetbalofficials te ontvangen. ‘Ik zoek een plek waar ze enthousiast van worden’, zei hij. Dat zelfs hij niet meteen aan Blijdorp dacht, is veelzeggend. We wisten hem al snel te overtuigen. We hebben hier een aantal topkoks rondlopen, we zijn in 2019 bekroond tot ‘Beste Evenementenlocatie van Nederland’, we hebben een ambiance die onvergelijkbaar is met andere locaties. Want waar anders kun je bijvoorbeeld tegen een achtergrond van haaien dineren? Overigens wil ik daarbij benadrukken dat de dieren hier nooit last mogen hebben van de arrangementen die we aanbieden. Ze zijn geen decorstuk, dit is hun thuis. Maar we hebben die bron van inkomsten nodig om onze missie van natuurbehoud en natuureducatie te realiseren. Daarvoor presenteerden we op 8 maart een masterplan, waarna de boel meteen op slot ging. Intussen hebben we echter allerminst stilgezeten. We hebben de time-out gebruikt als een reset, een kans om nóg sterker voor de dag te komen.”

INTERVIEW

TOEKOMSTDROMEN

Om de toekomstplannen nader toe te lichten, neemt Erik ons mee door de verlaten Diergaarde Blijdorp. “Alles hier heeft een verhaal. In de Rivièrahal bijvoorbeeld hebben orkesten opgetreden en laatst ontvingen we hier Sparta. Iemand had ontdekt dat die club in 1959 na het behalen van hun laatste landskampioenschap hier een groot feest hield. In 2019, vijftig jaar later, werd dat nog eens dunnetjes overgedaan. Voorwaarde was wel dat we dan Olli de Olifant in de hal afdekten, want die draagt een Feyenoord-sjaal. Het zijn mooie locaties voor een bedrijfsevent, maar voor ons ook een breinbreker. Want het behoud van die monumenten kost handenvol geld. We moeten dus werken aan de renovatie daarvan, maar we kijken ook naar nieuwe attracties met mediatechnologie. Over tien jaar zijn we een andere dierentuin, als de plannen uitkomen.” Inmiddels zijn we aangekomen bij de drachtige zwarte neushoorn Naima, die geadopteerd is door Van Omme & De Groot. Het verblijf van deze dieren is nodig aan restauratie toe. “In het verleden waren we altijd een beetje terughoudend om bedrijven als jullie om een bijdrage te vragen, maar die schroom hebben we van ons afgeworpen.” “En terecht”, zegt Guus. “Je mag juist onbeschaamd met de pet rond, want een bijdrage voor jullie is een investering in de toekomst.” •

BEDREIGDE DIERSOORTEN ACTIEF HELPEN. DOE OOK MEE! Ze zeggen wel dat hoop doet leven. Maar met hoop alleen komen bedreigde diersoorten er niet. Er is geld nodig. Om die reden adopteerde Van Omme & De Groot de zwarte neushoorn Naima in Diergaarde Blijdorp. De zwarte neushoorn komt van nature voor in Oost-Afrika, maar de soort wordt daar ernstig bedreigd. Stropers zijn uit op de neus, die op de zwarte markt zeer veel geld waard is. Om die reden doet Diergaarde Blijdorp mee aan een internationaal fokprogramma om deze diersoort in stand te houden. Een race tegen de klok, want er leven wereldwijd nog maar zo’n 5.500 zwarte neushoorns. Het programma heeft succes, want Naima is drachtig! Al eerder, in 2017, kreeg Naima een jong. Dat is uitermate zeldzaam. Des te bijzonderder is het dat Naima opnieuw drachtig is. Als alles goed blijft gaan, kunnen we in november opnieuw de geboorte van een zwarte neushoorn vieren.

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

Frieda en Willem

AANGENAAM WISSELEN IN MARIAHOEVE De flat aan het Haagse Isabellaland kleurt fraai blauw dankzij zowel de kraakheldere hemel als het steigerdoek. De bewoners zitten hier straks goed, in hun opgepoetste woningen met uitzicht op weelderig groen, zo is de indruk na een rondleiding door het renovatieproject van Staedion in de wijk Mariahoeve in Den Haag.

INTERVIEW

De warme opname van de woning: dat is de eerste stap voor een woningrenovatie. De bewoners ontvangen in hun huis de woonconsulent van Staedion en de uitvoerder van Van Omme & De Groot. De woonconsulent legt uit wat de aannemer gaat doen. De uitvoerder beoordeelt de technische staat van de woning en kijkt of de geplande werkzaamheden mogelijk zijn. Vervolgens tekent de bewoner voor akkoord. Ilse de Visser, huurderbegeleider namens Van Omme & De Groot, vertelt de huurders tijdens het startgesprek, dat ongeveer drie weken voor de start van de werkzaamheden plaatsvindt, wat de vakmensen in hun woning gaan doen en wat wij van de bewoner verwachten. “Het is best ingrijpend voor de bewoners, zeker in deze roerige tijden. Eerst die spanning over wat er allemaal in je huis gaat gebeuren en dan het grote opruimen, want kasten, keuken, toilet en badkamer moeten helemaal leeg en de complete inboedel in alle kamers moet aan de kant gezet worden. En is het zover, dan verhuis je naar een wisselwoning, waar je vier weken verblijft. We weten inmiddels goed wat wij en de bewoners kunnen verwachten. En we nemen tijdens de opname dan ook alles mee. Want latere aanpassingen verstoren het proces. Het is maatwerk per woning. Bewoners krijgen een aantal keuzen voorgelegd over de badkamer, het toilet en de keuken, als we deze gaan aanpakken. Denk onder meer aan het tegelwerk, de keukeninrichting en zo meer. De bewoners krijgen voldoende tijd om daarover na te denken. We vertellen ook hoe we de overlast zo veel mogelijk beperken.” Na het startgesprek gaat de trein rollen. De woning zal in 17 dagen tijd een spectaculaire facelift krijgen. In de keet worden net dozen Bossche bollen van de Haagse banketbakker Boheemen afgeleverd – “De enige echte die ze buiten Den Bosch bakken.” De stemming is goed, want het werk loopt op rolletjes en het weer is mooi. Niels van Velde, uitvoerder namens Van Omme & De Groot, weet dat de planning van deze renovaties nauw luistert. “Het werk zakt van boven naar beneden. Elke dag gaan weer andere vakspecialisten aan de slag. De eerste dag dekken we alles in de woning af en maken we de balkons leeg. Dat laatste wordt nogal eens vergeten door de bewoners, daar zijn we inmiddels goed op voorbereid. De tweede dag gaan we slopen, denk aan tegelwerk afbikken en het verwijderen van asbest. Vandaag zijn we nieuwe kozijnen aan het plaatsen en zetten we isolatieglas in bestaan-

DOEN ZOMER 2020

ZORGVULDIGE VOORBEREIDING

De Haagse woningcorporatie Staedion renoveert haar wooncomplexen in de wijk Mariahoeve. Volgens Staedion is een goede staat van de woningen belangrijk voor bewoners om zich thuis te voelen. De corporatie kiest in samenspraak met de bewoners voor een zorgvuldige voorbereiding van de renovaties. Dankzij wisselwoningen hoeven zij maar een paar weken hun huis te missen. Bewoners kunnen voor de keukens, badkamers en toiletten onder meer kiezen uit verschillende wand- en vloertegels, aanrechtbladen en keukenkleuren. In de woningen komen ook nieuwe kozijnen met HR++-beglazing, vraaggestuurde mechanische ventilatie en zonnepanelen (op verzoek van de bewoners). Alle woningen bereidt de aannemer op deze techniek voor. De complexen krijgen ook nieuwe entreedeuren, bellentableaus en postkasten. Na de oplevering pakt Staedion het omliggende buitenterrein aan.

de kozijnen die nog goed zijn. We pakken zo’n 80% van de woning aan. Ook isoleren we de bergingen. Alle woningen krijgen mechanische ventilatie, waarvoor we de plafonds moeten verlagen. Deze ventilatie zal het binnenklimaat verbeteren. Hard nodig, want mensen ventileren onvoldoende, zo zien we. Ondanks het destijds gebruikte goede kozijnhout komen we best wat kozijnrot aan de binnenkant tegen en ook zwarte schimmel in de natte cellen.” Heb je als bewoner je toilet of badkamer reeds vakkundig opgeknapt, dan mag deze blijven zoals die is. Maar nee zeggen tegen de rest van de renovatie is geen optie. Woonconsulent van Staedion Willem de Lange “We spreken wel degelijk bewoners die ‘nee’

zeggen. Met hen gaan we het gesprek aan. Wat ze kunnen verwachten. Je moet ze aandacht geven, geruststellen. Die gaan dan op een zeker moment met ons mee. Belangrijk, want we kunnen pas met het werk beginnen als 70% van de huurders schriftelijk instemt met de renovatie. Dat is een hele klus om voor elkaar te krijgen. We maken een uitzondering voor angstige mensen wat het thuis blijven wonen betreft. Die laten we zitten. Als de nieuwe kozijnen erin moeten, dan vinden ze voor een paar dagen wel onderdak bij familie. Ik moet zeggen, Van Omme & De Groot doet bij deze gevallen zijn stinkende best om in korte tijd de kozijnen zo snel mogelijk te plaatsen. Ze zijn hier met stevige ploegen die goed op elkaar zijn ingespeeld.” Willem vervolgt: “De renovatie biedt ons

INTERVIEW

FRIEDA:

“IK DACHT DAT IK KERELS IN MIJN KAMER HOORDE PRATEN.”

ook een mogelijkheid om achter de deur te kijken. Je maakt tijdens zo’n renovatie dan ook heel wat kilometers. Ik heb wat schoenen versleten, je wilt het niet weten. Briefjes in de bus stoppen werkt niet, je moet echt je gezicht laten zien. We komen regelmatig misstanden tegen, denk aan onderverhuur en ernstige vervuiling. De huurders nodigen we uit op kantoor. Je moet sociaal vaardig zijn, want je krijgt van alles op je dak. Ondertussen moet de renovatietrein blijven rijden, wij zijn als woonconsulenten de smeerolie van dit proces. Waarom ik woonconsulent ben geworden? Omdat ik van de straat ben – ik heb de schoolbanken amper gezien, kan het met iedereen vinden. Mensen hebben het niet allemaal even breed. Sommigen komen hun schadeformulier al halen als we

nog niet eens zijn begonnen. Daar moet je mee kunnen omgaan.” Al wandelend naar de woning van Frieda, een loopje van vijf minuten, lepelt Willem de ene na de andere anekdote op, gegoten in een oer-Haags om jaloers op te worden. Hij stond op zijn zesde al op de bouwsteiger, want de leerplicht was niet aan Willem besteed. Hij bouwde woonwagens. Als woonconsulent kreeg hij een huurder op het rechte pad die zijn huis als hondentoilet beschouwde. Ook gaf hij ooit Ierse villa’s een lik witte verf. Enzovoort. Het eerste hoofdstuk van zijn biografie staat inmiddels op ‘tape’. De titel? Willemsorde.Tijd voor Frieda, haar huis aan Catharinaland is in 2019 opgeleverd. Hoe verging het haar destijds?

Frieda: “Ik zag het niet zitten. Ik heb een moeilijke tijd achter de rug, mijn man verloren. Maar ik heb gelukkig veel steun gehad, ook van Wim. Ik zag er zo tegen op, hè Wim? Ik was tevreden met mijn oude woning, dus van mij hoefde het allemaal niet. Mijn man had twee rechterhanden. Hij had de douche opgeknapt en de schouw voor de open haard gemaakt. Die mocht gelukkig blijven zitten. Staedion en Wim hebben het perfect voor me geregeld, echt waar.” Willem: “Hoe vind je de kozijntjes?” Frieda: “Prachtige vensterbankies, Wim, ik kan niet anders zeggen.” Willem: “Mensen als Frieda zijn fijne huurders. Tijdens zo’n project geef je ze de nodige extra aandacht.” Frieda: “Dat is waar, hoor. Op een dag stond

INTERVIEW

ILSE DE VISSER:

“TIJDENS HET STARTGESPREK NEMEN WIJ NOGMAALS DE RENOVATIE DOOR EN WAT WIJ VERWACHTEN VAN DE BEWONER. HET IS MAATWERK.”

Ilse de Visser

» ik in de keuken, hoorde ik kerels ergens in de woonkamer over mijn schoorsteen praten. Ik schrok me een hoedje. Ze stonden gelukkig op het dak. Ik riep nog wat terug door de schoorsteen, maar dat ging verloren in de herrie van gereedschap. Er vielen brokken en gruis naar beneden, heb toen gelijk Wim gebeld.” Willem: “Ik schakelde Van Omme in, en die gasten stonden snel op de stoep. Ze plaatsten een ballon in de schoorsteen, zodat de mannen op het dak verder konden werken zonder dat Frieda er last van had. Dat is echt Van Omme & De Groot, die komen meteen in actie en bieden een goede oplossing.” Frieda: “Toen ik de woning weer kon betrekken, moest ik gewoon huilen. Wat ik

DOEN ZOMER 2020

zo fijn vond, ik mocht de keuken uitkiezen. Ik verbeeld me niets, maar toen de man van Staedion kwam kijken, heb ik wel gevraagd of ik niet weer van die bruine achenebbisj kastjes in de keuken kreeg. Zei hij: ‘Hoho, mevrouwtje. Ga maar naar de Hengelolaan, daar mag je je keuken uitkiezen.’ Ik moest wel wat bijbetalen, maar dat had ik ervoor over.” Willem: “Alles wat de bewoners in de keuken, het toilet en de badkamer hebben, krijgen ze nieuw terug. Heb je zes keukenkasten, dan krijg je zes nieuwe. Zo ga je met je huurders om.” Eenmaal weer buiten vertelt Willem wat het thuisgevoel inhoudt en geeft hij op verzoek nog wat anekdotes. Dat boek kan zomaar

uitgroeien tot een renovatiehandleiding voor corporaties. We nemen afscheid en gaan naar de verbouwing kijken. Na het handen ontsmetten en voorzien van 1,5 meterhesjes lopen we naar boven. Daar is een vakman met een bloemkozijn – 'het bloemding' – bezig, ook bekend als plantenkozijn. Vanwege de extra brede vensterbank. Waar je ook op kunt zitten. Dus hangkozijn mag ook. Het kozijn zorgt ervoor dat de woning ruimer lijkt. Met vaklui die zo’n oog voor detail hebben, komt het helemaal goed met het Staedion-project, daar kunnen de bewoners zeker van zijn. •

LIFESTYLE FOTOGRAFIE Paul de Graaff ASSISTENT FOTOGRAFIE Martine van Eijck STYLING Miquel Mohamedjar VISAGIE Yvon Geurts MODEL Janine Vink

DE LEGE CATWALK

LIFESTYLE

KLEURRIJK TRANSVAAL April 2020. De straten van Den Haag zijn uitgestorven. Iedereen is binnen. Nou ja, bijna iedereen. Want voor een fotomodel is de lege sidewalk een prachtige catwalk. Zij is nu even de enige die kleur brengt in een wijk waar onder normale omstandigheden alle tinten van de wereld te zien zijn. Van mooi mokka tot donker ebben, van rossig roze tot charmant crème, alles woont hier door elkaar. Die kleur komt nu ook weer terug in een aantal straten waar de gevels vaal waren geworden. Na 40 jaar zijn ze dringend aan een facelift toe. Hier herstellen we voor Staedion van 135 woningen de klassieke, mooie uitstraling. We maken ze energievriendelijker, fraaier, veiliger. En: we verzorgen alle noodzakelijke woningwisselingen van de bewoners. Tijdens de ingreep moeten zij even hun huis uit. Om een paar dagen later thuis te komen in een prachtige kleurrijke woning. Passend bij deze ‘wereldwijk’, zoals ze hier zelf zeggen.

DOEN ZOMER 2020

LIFESTYLE

DOEN ZOMER 2020

LIFESTYLE

DOEN ZOMER 2020

LIFESTYLE

REPORTAGE

Overschie

TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

DE OPKOMST VAN

Overschie, dat kan zomaar uitgroeien tot het next big thing van 010. Na het ombouwen van de A13 tot een stadsboulevard staat niets een opmars in de weg. Overschie biedt het allemaal: een knus dorp, veel groen en open wateren, steeds meer ruime woningen en een optimale bereikbaarheid. Maak kennis met Overschie nieuwe stijl in wording.

Overschie is zich aan het ontpoppen tot dĂŠ gezellige wijk aan de rand van Rotterdam. Ook de nieuwe hofjes aan de Piet Cottaarstraat dragen daar duidelijk aan bij. De hiervoor altijd aanwezige A13 is op een zijspoor gezet. De nieuwe verlengde A16 aan de noordrand van Rotterdam zal het vele verkeer omleiden dat de stad niet als bestemming heeft. Het Stedelijk Verkeersplan 2030 ziet deze verkeersader zelfs veranderen in een groene stadsboulevard en stadsmakers dromen inmiddels van een Kleinpolderpark op de plek van het huidige verkeersplein.

HOGE KWALITEIT TUINDORP

Dicht bij de A20, aan de zuidkant van Overschie, voltrekt zich ook een groene metamorfose. De hoogbouw werd hier gesloopt, het terrein lag vervolgens jarenlang braak. Van Omme & De Groot tekent op deze plek voor de bouw van het laatste stuk tuindorp in jaren 30-stijl. Deze wijk aan de Burgemeester de Josselin de Jonglaan vormt de nieuwe groene entree van Overschie. Samen met de nieuwbouw aan de overzijde sluiten het klassieke straatbeeld en de diepe tuinen goed aan bij de sfeer van de nabijgelegen lommerrijke Rotterdamse Rijweg.

DOEN ZOMER 2020

Van Omme & De Groot bouwde de afgelopen jaren in Overschie twee-onder-een-kapwoningen aan de Hoornsingel, het Centrumplan Overschie en Kreater. Dit woongebouw zonder galerijen staat in het groen en biedt betaalbare sociale huurwoningen van een hoge kwaliteit en een lekker eigenwijze architectuur. Deze aanpak zal ongetwijfeld meer woningzoekenden verleiden om voor Overschie te kiezen.

REPORTAGE

ZWARTBEKGRONDELS IN EEN WEIDS RIVIERENLANDSCHAP

Zo’n 1.000 jaar geleden was Overschie een nederzetting tussen de moerassen en waterlopen van de Hollandse delta. Tegenwoordig splitst de Delftse Schie zich bij het oude dorp in een bochtafsnijding, de Rotterdamse, Schiedamse en Delfshavense Schie. Door de afsnijding is een natuureiland ontstaan. De riviertjes vormen een populaire stek voor sportvissers, die terloops melden dat exoten als zwartbekgrondels het karperen stevig kunnen verzieken. Want ze kapen massaal het voer weg. Deze grondels uit Midden-Europa kunnen onze delta bereiken dankzij het Main-Donaukanaal.

Dorp NAPOLEON

Langs de Delftse Schie ligt de oude kern van Overschie, die veel sfeer biedt door de bochtige straatjes als de Overschiese Dorpsstraat met historische bebouwing en monumenten als het Raedthuys. Zowel Museum Oud Overschie als Café In Den Berkebrom anno 1627 is hier ook een bezoek waard. Het café, waar volgens de overlevering Napoleon ooit een borrel bestelde, moet zo’n beetje het oudste van Rotterdam zijn.

DE TEMPEL

Achter de Grote Kerk – een fraaie trouwlocatie – en bij de Petrus’ Bandenkerk krijg je vanaf de kades goed zicht op het waterlandschap en het Veerhuisvan Delft op het natuureiland. Wie het groen van onder meer de Akkerdijkse Plassen buiten Rotterdam wil bezoeken, slaat het voor publiek toegankelijke landgoed De Tempel met zijn elegante theekoepel niet over. In de zomer geeft een gids rondleidingen, waarvoor je je kunt aanmelden bij het museum.

REPORTAGE

WERKEN, WERKEN EN NOG EENS WERKEN

Wat opvalt tijdens de fietstocht: veel mensen zijn zicht- en hoorbaar aan het werk. Mannen die rioolputten doorsteken, kerels die occasions klaarmaken voor een reis naar Afrika, en vooral overal bezige aannemers, klussers en schilders. En een lasser die de schroef van een woonschip bij de scheepswerf De Hoop onder handen neemt. Deze werf doet tevens dienst als zinvolle dagbesteding voor mensen met een beperking.

Werken ECHTE BOTER

Waar – tijdelijk? – minder de mouwen worden opgestroopt: de oudste weekmarkt van Rotterdam. Op de kop af vier kramen, die noten, aardappelen, kaas dan wel stroopwafels aan de man brengen. Maar deze wafels bevatten wél echte boter, dus dat maakt het omweggetje zeker de moeite waard.

VERFMONUMENT

Ook in de voormalige verffabriek van Tollens & Co., waar ooit de ondernemer/dichter Hendrik Tollens de zaken bepaalde, gonst het van bedrijvigheid. De mensen werken in een rijksmonument, want van industrieel-archeologische waarde, destijds ontworpen door J.H. van den Broek (bekend van de Lijnbaan) in functionalistische stijl.

DOEN ZOMER 2020

REPORTAGE

SELECT SHOPPEN

Voor winkelvertier hoef je geen reis naar Overschie te ondernemen. Hoewel… aan en achter de koopader Burgemeester Baumannlaan en in het oude dorp zitten een paar leuke adressen. Eentje voor oudere jongeren en echte jongeren met smaak: de rolstoelvriendelijke stripshop Dick Bos met webshop, een van de 35 die Nederland volgens Wikipedia nog telt. Achter de toonbank staan twee superdeskundigen, van wie een – een liefhebber van de Zwarte Maan Specials – op verzoek in een oogwenk drie boekjes van de ooit wereldberoemde Freak Brothers uit een doos trekt. Een eurootje per stuk, een koopje. Dat wordt regelmatig omrijden.

Lifestyle GEEN ACHT WEKEN

De Van Alles Conceptstore ademt ook kwaliteit en zou aan de Meent niet misstaan. De zaak kent onder meer een babyhoek met hippe kleding en accessoires van het Rotterdamse modebedrijf Feetje. Want het is de onderneemster niet ontgaan dat steeds meer jonge Rotterdammers voor Overschie kiezen en hier een gezin stichten. De nieuwe Overschiese bewoners kunnen ook inspiratie opdoen bij De Meubelloods. Dit moet zo’n beetje de enige zaak van Rotterdam zijn waar je geen acht weken op je nieuwe bankstel hoeft de wachten. Want alles wat je ziet, kun je direct meenemen.

BACK HOME

Via de Spaanse Polder, ook deel van Overschie, fietsen we terug naar de moederstad. Onderweg passeren we het fameuze ‘schip’ van Schmidt Zeevis, dat volgens Google Maps een Overschies bedrijf blijkt te zijn, voor ons een nieuw inzicht. Daar kunnen we tussen de Overschiese chic het dagje afsluiten met een nieuwe haring en een glas witte wijn. We komen terug.

STOFZUIGERLAMPEN

Was dat het dan? Bijna. Van Alles tipt de 110-jarige Bloemsierkunst Voorhorst in het oude dorp. Voor plukboeketten, liefde- & romantiekboeketten en rozenboeketten. En workshops. En fraai glaswerk en dito vazen. Kortom, best wel een omrijadres. Op de terugweg valt het oog bij toeval op door ene Schluep tot lampen omgebouwde vintage stofzuigers, met afstand de origineelste ontdekking van de dag. Te zien in een etalage aan de Rotterdamse Rijweg vlak bij het dorp, naast Hansen Vloeren. 37

BOUWLUSTLAAN 42 sociale-huurappartementen in Den Haag

DOEN ZOMER 2020

Architect Steenhuis Bukman Architecten Opdrachtgever Vestia Opgeleverd Nog in aanbouw

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Paul de Graaff

VAN DER VALK HOTELS GAAT VOOR DUURZAAMHEID OP HET HOOGSTE NIVEAU:

BREEAM OUTSTANDING

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

Van Omme & De Groot mocht al heel wat nieuwe Van der Valk-hotels bouwen. Elke keer werd het net iets mooier, beter, specialer. De nieuwbouw in Schiedam is zowel voor Van der Valk als voor ons een nieuwe mijlpaal. We bouwen hier volgens de strengste duurzaamheidsnormen. De kleinste details tellen om die begeerde waardering Outstanding te krijgen van de Dutch Green Building Council.

Met een klap legt Arnoud van Broekhoven een dik boekwerk op tafel in de bouwkeet aan de Hargalaan in Schiedam. Hij is werkvoorbereider voor Van Omme & De Groot en medeverantwoordelijk voor de nieuwbouw van het Van der Valk-hotel in Schiedam. Ook aan tafel zitten Eveline van der Valk en haar man Peter van den Hul, de directe opdrachtgevers. Het dikke boekwerk is de komende jaren leidraad bij een ambitieus doel: het nieuwste Van der Valk-hotel moet het meest duurzame in Nederland worden. En dan telt elk detail, zo weet Eveline uit ervaring. “Jaren geleden al waren we bezig met duurzame nieuwbouw, nog voordat er zoiets als een BREEAM-certificering

van de Dutch Green Building Council bestond. Bij dat project pasten we duurzaam FSC-hout toe. En er zit heel veel hout in een hotel, kan ik je verzekeren. Uiteindelijk bleek dat een aantal koplatjes niet van de voorgeschreven houtsoort was. Dus werd het geheel als onvoldoende duurzaam afgekeurd.” De anekdote geeft aan hoezeer elk detail bij dit nieuwste project telt, want hier ligt alles onder een vergrootglas, vertelt Arnoud. “Er wordt naar heel veel onderdelen gekeken. Welke materialen gebruik je? Zo gebruiken we hier bijvoorbeeld geen grind om beton te maken, maar werken we met gerecycled betongranulaat. Hoe is de energievoorziening? Hoe ga je om met afval tijdens de bouw?

ARNOUD:

“WE GEBRUIKEN HIER BIJVOORBEELD GEEN GRIND OM BETON TE MAKEN, MAAR WE WERKEN MET GERECYCLED BETONGRANULAAT.”

BREEAM ALS GARANTIE VOOR DUURZAAMHEID

BREEAM is de afkorting van Building Research Establishment Environmental Assessment Method. In de praktijk houdt dit in: een methode om heel gestructureerd en gedetailleerd het bouwproces en de kwaliteit van onder andere nieuwbouw langs deze meetlat te leggen. Deze meetlat wordt in Nederland door de Dutch Green Building Council (DGBC) gehanteerd. Controleurs van de DGBC komen op gezette tijden langs voor controles en de DGBC kijkt gedurende het hele bouwproces kritisch naar alle documenten omtrent de bouw. Uit die documenten moet onder meer blijken welke materialen precies zijn gebruikt en welke afvalstromen er zijn. Aan de hand van die controles en metingen worden punten gegeven op een schaal van 1 tot 100. Bij een score van 85 of hoger wordt het predicaat Outstanding afgegeven. Dat is het streven bij het nieuwe Van der Valk-hotel in Schiedam. V.l.n.r. Peter van den Hul, Eveline van der Valk, Thijs Hermkens, Arnoud van Broekhoven

INTERVIEW

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

Hoe zijn straks de omstandigheden waaronder de medewerkers werken? Hoe ga je om met omwonenden en de omgeving?” “De meeste van de technieken die we toepassen om BREEAM Outstanding te halen, zijn voor de buitenwereld onzichtbaar”, vult Peter aan. “Dat is nu het beste te zien in de kelder, want daar wordt echt iets bijzonders gebouwd.”

met in- en uitgaande lucht warmte binnen te houden.” Via de kelder wandelen we naar de toekomstige parkeergarage, hier komen diverse elektrische laadpalen, waaronder superchargers van Tesla. “Dit zijn voor de gasten straks de meest zichtbare elementen van ons streven naar duurzaamheid, maar het echte resultaat zit – om maar in autotermen te blijven – onder onze motorkap.” Al die nieuwste technologie is kostbaar en het bouwproces is ook veel intensiever dan bij traditionele bouw. Waarom al die kosten en moeite? “We zitten al jaren op dit spoor”, zegt Eveline. “Je zet steeds een nieuwe stap, je wilt het steeds beter. We denken hierbij echt op de lange termijn, we gaan niet voor de laagste kosten op de korte termijn. Deze technieken verdienen zichzelf terug, maar dat duurt jaren. Uiteindelijk zullen onze kinderen het stokje van ons overnemen, dat is ook een overweging. We doen het voor de generaties na ons, je bent het toch een beetje aan de wereld verplicht.” •

ALL ELECTRIC

In die kelder treffen we lassers die aan een wirwar van leidingen en buizen werken. In de enorme ruimte staan ook grote watertanks, we zien een duizelingwekkende hoeveelheid techniek. “Dit wordt het hart van onze energievoorziening en de luchtbehandeling”, legt Peter uit. “In die waterbuffers kunnen we warmte-energie opslaan die overdag met 3.000 m2 zonnepanelen wordt opgewekt. We zijn uiteraard volledig gasloos, dit project wordt all electric en we werken met warmte-koudeopslag in de grond. Er komt ook een ingenieus systeem om

EVELINE:

“JE ZET STEEDS EEN NIEUWE STAP, JE WILT HET STEEDS BETER. WE DENKEN HIERBIJ ECHT OP DE LANGE TERMIJN.”

HET NIEUWE VAN DER VALK-HOTEL, SYMBOOL VAN HET NIEUWE SCHIEDAM

Rotterdam met z’n havens aan de ene kant, het Westland met z’n Greenport aan de andere: Schiedam ligt precies tussen twee belangrijke pijlers onder de Nederlandse economie. Dat biedt kansen, zo weten Eveline van der Valk en Peter van den Hul. Sinds het grote Hargaterrein vlak bij het knooppunt A4/A20 is vrijgekomen voor nieuwbouw is hier nu ook plaats voor een hotel met veel faciliteiten. De gemeente Schiedam heeft grote ambities op het gebied van onder andere duurzaamheid, groen, leisure en werkgelegenheid. Het nieuwe Van der Valk-hotel op deze locatie sluit daar naadloos op aan. Het hotel omvat straks 179 kamers, 9 suites, een congrescapaciteit voor 400 personen, 10 conferentiezalen, een groot restaurant, een skybar en wellness. Straks op de 16de verdieping een duik nemen, met het hele bedrijf vergaderen, bijkomen na een lange dag werken of een flink feest vieren, het kan hier allemaal.

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Paul de Graaff

GROTE PROJECTEN, GROOTSE PROJECTLEIDERS

V.l.n.r. Roel Oudejans, Annick Baur, Gerard Peeman

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

ANNICK BAUR 35 jaar

In dienst bij VODG sinds: 4 januari 2010 Loopbaan binnen VODG: werkvoorbereider, BIM-coördinator, projectcoördinator, projectleider Projectleider sinds: juli 2019 Werkt momenteel aan: 93 appartementen Newport Kopenhagen, 28 woningen Newport Kopenhagen, Het Verborgen Geheim Fase 5

De woontoren plus de eengezinswoningen van het deelplan Kopenhagen in Newport Nesselande. De renovatie van hele straten in Den Haag én de bouw van een appartementencomplex in dezelfde stad. De renovatie van Blaak 28 én de bouw van Bay House in Rotterdam. De bouw van 104 woningen in Austerlitz op de Utrechtse Heuvelrug. Het is maar een kleine greep uit de vele projecten waar Van Omme & De Groot aan werkte en werkt. De variëteit geeft aan dat onze projectleiders van alle markten thuis moeten zijn. Zij zijn eindverantwoordelijk voor veel uiteenlopende projectentegelijk. Hoe ga je om met die druk? Wat maakt het leuk om projectleider te zijn, en wat geeft stress? Wie thuis wel eens een nieuwe badkamer of keuken heeft laten maken, heeft een heel klein beetje een indruk van wat onze projectleiders doorstaan. De planning loopt anders dan verwacht. De bestelde materialen komen niet op tijd. Het wordt toch een beetje duurder. Het weer werkt niet mee. De onderaannemer redt het – “Sorry, sorry” – toch niet vandaag. Laat staan wat Annick Baur, Roel Oudejans, Gerard Peeman en Paul Roodnat zoal meemaken. Zij moeten van de meest uiteenlopende projecten alle ballen hooghouden. Annick Baur werkt momenteel aan de derde fase van Newport Nesselande. “Daarnaast werk ik ook

aan seriematige nieuwbouw van woningen, zoals de ontwikkeling bij Heijplaat. Het schiet dus heen en weer tussen eigen ontwikkelingen, woningen en andere projecten. Heel divers.” Roel Oudejans is tijdens ons gesprek de gastheer, want we zitten in de bouwkeet van de nieuwbouw aan de – hoe toepasselijk – Bouwlustlaan in Den Haag. Hier bouwt Van Omme & De Groot voor woningcorporatie Vestia een appartementencomplex met 42 sociale-huurwoningen. “We doen steeds meer in Den Haag eigenlijk. Zo was ik als projectleider betrokken bij diverse nieuwbouw- en grootonderhoudsprojecten van woningen in de meest

INTERVIEW

ROEL OUDEJANS 42 jaar

In dienst bij VODG sinds: 18 september 2006 Loopbaan binnen VODG: stagiair, werkvoorbereider, projectleider Projectleider sinds: mei 2015 Werkt momenteel aan: Corridor II Breukelen, 104 woningen Thuis in Het Loo Austerlitz, 13 woningen Burgemeester de Josselin de Jonglaan RotterdamOverschie Meest trots op: het gehele bedrijf natuurlijk, maar projectspecifiek The Student Hotel Rotterdam en Blaak 34 Rotterdam.

In dienst bij VODG sinds: 2005 Loopbaan binnen VODG: assistent-uitvoerder, uitvoerder, projectleider Projectleider sinds: mei 2015 Werkt momenteel aan: 42 appartementen Bouwlustlaan, Overdracht openbaar gebied Torenpad Boskoop, Afdeling Klachten & Nazorg Meest trots op: het aansturen van teams met uiteenlopende persoonlijkheden om uiteindelijk een gezamenlijk doel te bereiken!

GERARD PEEMAN 37 jaar

IN HET DIEPE GEGOOID

uiteenlopende wijken van Den Haag, zoals Mariahoeve en Marlot, en de Archipelbuurt en Transvaal. We zitten hier in Escamp, een naoorlogse wijk met best wat sociale problemen. Het is mooi om te zien hoe je door nieuwbouw en grootschalig onderhoud echt kwaliteit aan een stad toevoegt, aan het leven van mensen. Dat vind ik misschien wel het meest bevredigende: als bewoners de sleutel krijgen van hun nieuwe huis. Dat zag je ook in Catharinaland tijdens het groot onderhoud van 144 oudere flatwoningen in opdracht van woningcorporatie Staedion. Leuk om te doen.” Ook projectleider Gerard Peeman pendelt heen en weer tussen de meest uiteenlopende projecten: “Prachtige woningen in Soestduinen en Amersfoort Buyten, een nieuwe woonwijk in Austerlitz, verschillende projecten in Overschie, zoals de Burgemeester de Josselin de Jonglaan, én gewerkt aan de renovatie van Blaak 34. Met die laatste hebben we iets moois teruggegeven aan de stad. Het is inderdaad fijn als het af is en de opdrachtgever en gebruikers tevreden zijn.” Maar ja, voordat een project af is…

DOEN ZOMER 2020

“Eigenlijk heb je als projectleider best een rare functie”, zegt Roel. “Aan de ene kant ben je verantwoordelijk voor de meest belangrijke elementen van het project: planning, budget, veiligheid, de hoofdzaken. Aan de andere kant ben je niet de eerstverantwoordelijke op de bouw zelf. De werkvoorbereider en de uitvoerder zitten er veel dichter op, zij staan meteen met de vakmensen op de vloer in contact. Je bent dus verantwoordelijk voor nogal wat zaken die je niet in de hand hebt. Als er besluiten moeten worden genomen, kijkt iedereen naar jou, terwijl je soms inhoudelijk minder op de hoogte bent dan bijvoorbeeld de uitvoerder.” Annick herkent dat: “Dat is inderdaad een rare spagaat, en dat kan ook stress geven. Je lost dat op door veel en nauwkeurig met de mensen in je team te communiceren.” Roel: “Dat is ook wel weer het aardige van deze functie. Elk team van elk project is weer anders, je moet flexibel kunnen omgaan met heel verschillende karakters. Je bent ook het eerste aanspreekpunt voor de opdrachtgever, dus je zit tussen twee uitersten.”

INTERVIEW

In dienst bij VODG sinds: mei 2007 Loopbaan binnen VODG: werkvoorbereider, BIM-/innovatiemanager, projectleider Werkt momenteel aan: The View of Rotterdam Fase 1 Meest trots op: mijn bijdrage die ik heb mogen leveren aan diverse innovaties binnen VODG, o.a. introductie en invoering BIM, homeDNA, Docusign en Newforma.

PAUL ROODNAT 40 jaar

“Een ander punt is de grilligheid die elk project kenmerkt”, zegt Annick. “Geen dag verloopt zoals je het ’s ochtends had bedacht. Een onderaannemer komt niet opdagen, bijvoorbeeld.” Roel: “We hadden vlak voor dit interview een spoedoverleg over de montage van de aluminium kozijnen en het testen op wind- en waterdichtheid. Dat moest snel gebeuren en was niet gepland. Dan moet je direct schakelen.” Die stressbestendigheid en dat snelle handelen, dat is eigenlijk alleen in de praktijk te leren, meent Roel. “Bij Van Omme & De Groot werken we best op een bijzondere manier. Je wordt als het ware in het diepe gegooid. Zo van ‘Ga het maar doen en heb je vragen, dan horen we het wel.’ Je moet voor jezelf dus goed inschatten waar je grenzen liggen. Je krijgt veel verantwoordelijkheid en vrijheid. Ik vind dat erg prettig, maar het moet je maar net liggen.”

van? “Nu nog nauwelijks”, is het gezamenlijke antwoord. “De bouwactiviteiten zijn eigenlijk gewoon doorgegaan, uiteraard wel met de nodige maatregelen. Iets anders is hoe geplande projecten zich zullen ontwikkelen. Wat gaan ontwikkelaars en investeerders doen? Dat weet eigenlijk geen mens. Wij weten wel dat Van Omme & De Groot net als bij de vorige grote crisis een voordeel heeft. Veel van onze projecten zijn eigen ontwikkelingen, en dat hebben we wél zelf in de hand. We zijn ook volop actief in de woningbouw en de vraag naar woningen is groot. Die veelzijdigheid heeft ons ook door de vorige crisis geloodst. Plus: we koesteren onze relaties, onze partners in de bouw. We weten dat we elkaar nodig hebben, dus we zijn zuinig op die contacten. Bouwen en ontwikkelen is dus ook: bouwen aan relaties en netwerken ontwikkelen.” •

DWARS DOOR ELKE CRISIS

We ontkomen er niet aan om het toch ook even over de huidige crisis te hebben. Merken de projectleiders er momenteel iets

REPORTAGE TEKST & FOTOGRAFIE Jaap van Rijn

UITBLAZEN IN VAK P Wie met de beschikbare stoelen en tafels amper een boterham kan verdienen, krijgt extra terrasruimte van de gemeente Rotterdam. Zat horecaondernemers geloven voor geen 1,5 meter in de geboden ruimte. Anderen pakken de handschoen op en presenteren originele oplossingen in Vak P, de parkeervakken, en op stoepen en grasveldjes. DOEN selecteert opmerkelijke terrassen die een permanente verblijfsstatus verdienen.

Witte de With

OPA De ‘Witte de With’ is een van de populaire horecaplekken van Rotterdam. Om de ondernemers tegemoet te komen sloot de gemeente een deel van de straat af. Daar mogen de terrassen bloeien. Bijkomend pluspunt: geen last meer van racepiloten met knalpijpen die terrasbezoekers gehoorbeschadigingen serveerden. Deze straatafsluiting kon wel eens een blijvertje zijn. De dames van Opa kiezen voor elegante stoeltjes die uitzicht bieden op de Rotterdamse variant van de Spaanse pantoffelparade, de paseo. Want die zal op dit stuk Witte de With ongetwijfeld tot bloei komen.

ONDERNEMERS KRIJGEN DE RUIMTE Rotterdam geeft onder meer winkeliers en de horeca de ruimte op 30 drukke pleinen en smalle straten. Daarnaast mogen mensen voor andere locaties bij de Ondernemersbalie ideeën indienen voor de inrichting van buitenruimten. Voorwaarden zijn onder meer geen muziek, overleg met de buren, geen overlast en ongehinderde doorgang voor hulpverleners. De terrasvlonders die de gemeente ter beschikking stelt, zijn circulair geproduceerd en gemaakt van gerecycled hout. Tijdens de lockdown leverden veel mensen hout in bij de milieuparken. Dit hout krijgt met de vlonders een tweede leven.

Witte de With

BAZAR Een ondernemer die krap bij kas zit, kiest voor goedkope terrasmaterialen. Dus draaien palletboeren overuren. Deze pallets dienen als afscherming van vele terrassen, zo blijkt na een rondje Rotterdam. Iets verderop, daar waar het verkeer nog vrij spel heeft, laat Bazar zien wat het betere woekeren met de openbare ruimte inhoudt. De hardcorestedeling zal deze 1,5 meterborrelspot waarderen. En die zwartgele ketting promoveert geheid tot een collector’s item.

DOEN ZOMER 2020

REPORTAGE

Eendrachtsweg

PANENKA Om de hoek, op de Eendrachtsweg, biedt Panenka met een tramterras een van de gaafste uitblaasplekken. Waarom kon dit niet eerder? Wel na een paar wijntjes oppassen voor passerende trams.

Nieuwe Binnenweg

METZ Op weg naar de Nieuwe Binnenwegâ&#x20AC;Ś Hoe vullen uitbaters hier Vak P? De een pakt bescheiden uit, de ander kiest voor veel meters maken.

Nieuwe Binnenweg

HEEMRAAD Wie graag in de schaduw en in het groen zit, blaast uit op de hoek van de Heemraadssingel in een De Parade-achtige setting. Tip: de schuin aan de overkant zittende broodjeskoning Vermeyden presenteert binnenkort een sfeervol terras inclusief pergola. Van dit soort initiatieven knapt de stenige Binnenweg zichtbaar op. Duimen dat de gemeente dit ook inziet.

Nieuwe Binnenweg

STROOP Aan het einde van de lange Nieuwe Binnenweg doemt het brugwachtershuisje aan de Delfshavense Schie op. Leuk dat stroopwafelbakkers het aandurven om vanuit deze plek te ondernemen. Aanbevolen: het intiem aanvoelende waterkantterrasje met uitzicht op levendige scheepvaart. Het postcoroneuze stadsleven bruist hier op gepaste afstand.

REPORTAGE

Hoogstraat

HARRIES Hoe zit het met de andere hotspots? De Meent, de Pannekoekstraat, de Nieuwemarkt, ze zijn alle royaal geplaveid met Vak P-terrassen. Wie meer rust zoekt maar wel in de stad wil blijven, pakt een terrasje in de Hoogstraat. Ook daar is een deel voor auto’s afgesloten. Er heerst dankzij de conceptuele aanpak zomaar een quasi-chic sfeertje. Planten en ander groen maken deze strakke wederopbouwstraat haast aaibaar. En dankzij de gele stippen kunnen wandelaars en fietsers de veilige afstand inschatten.

AUTOLUW ROTTERDAM De gemeente Rotterdam heeft als missie de binnenstad autoluw te maken. Want de stad mag best een stuk schoner, groener en relaxter. Het aanpakken van de almaar groeiende autofiles is een prioriteit. Het opheffen van 1.200 bovengrondse parkeerplekken moet mede bijdragen aan een meer leefbare stad. De coronacrisis helpt wellicht een handje mee om dit proces te versnellen, want horecaondernemers mogen deze plekken nu tijdelijk als terras gebruiken, om zo meer ruimte te krijgen om de 1,5 metermaatregel te kunnen naleven. Bij gebleken succes zal deze aanpak volgend jaar worden herhaald.

Zwaanshals

FERMIN Ook aan het Noordplein en in de Zwaanshals voegen bijzondere terrassen sfeer aan de stad toe, zoals dat van restaurant Fermin naast het Kookpunt.

Siciliëboulvard

L'ITALIANO Zelfs in Nesselande, aan de Siciliëboulevard, rukt het parkeerterras op.

Nieuwe Maas

GOUD Hoe zit het met de terrassen op en rond de Nieuwe Maas? Herman den Blijker en Nick De Kousemaeker van restaurant Goud maken een kans op de prijs voor ‘inventief terras-ondernemen’. Het recept is simpel. Heb je te weinig stoelen om wat te verdienen? Dan bel je de sleepbotenbaas van Kooren, die na overleg best de Kooren Terminal ter beschikking wil stellen. Want of deze nou aan de Wilhelminakade of aan de Sint-Jobshavenkade bij Goud afgemeerd ligt, dat maakt niets uit. Zo helpen ondernemers elkaar in moeilijke tijden. Op het dek neemt Herman de tijd om een sfeervolle tafelschikking te bedenken. Aardig detail: de indrukwekkend grote parasols die met een dikke motor worden aangestuurd.

DOEN ZOMER 2020

REPORTAGE

Nieuwe Maas

SPIDO Spido komt met het toetje van deze reportage: de schepen zijn gelukkig weer in de vaart genomen. Met respect voor de opvarenden die een kleurtje opdoen op het 1,5 meterbovendekterras. Met zicht op die fraaie waterstad. Moge deze maar sterker uit de crisis komen.

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Dennis van der Velden

HET NIEUWE SCHIEDAM, HET NIEUWE ZOETERMEER, HET NIEUWE NEDERLAND:

BOUWEN BIJ OV-KNOOPPUNTEN

V.l.n.r. Job Posner, Marcel Keijzer, Marco Dijkshoorn

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

De jaren 50 stonden in het teken van de wederopbouw: nieuwe grote wijken, om snel en goedkoop heel veel mensen een huis te kunnen bieden. De jaren 90 zijn de jaren van de Vinex-wijken, grote ontwikkelingen aan de rand van grote steden. En nu, in 2020, zien we een nieuwe trend, die helemaal past bij deze tijd: bouwen bij ov-knooppunten. Veel steden zien de grote meerwaarde van wonen en werken vlak bij een NS-station. Van Omme & De Groot is betrokken bij twee van die grote ontwikkelingen: Schieveste in Schiedam en Entree Zoetermeer. Wat is de reden van deze nieuwe kijk op ontwikkelen en bouwen?

“Als alle plannen doorgaan, dan ziet het gebied rond de Afrikaweg in Zoetermeer er over een jaar of tien compleet anders uit. De weg verbindt de afslag van de A12 met het centrum. Wie de afslag neemt, heeft de eerste anderhalve kilometer nauwelijks het gevoel al in de stad te zijn, Zoetermeer is links of rechts nauwelijks zichtbaar. Dat is typerend voor hoe deze stad in de afgelopen vijftig jaar is gegroeid.” Aan het woord is tafelgenoot Marcel Keijzer, stedenbouwkundige van de gemeente Zoetermeer. “De hoofdwegen van Zoetermeer zijn niet echt een onderdeel van de stad. Ze leiden je naar de wijken die vanaf de hoofdstructuur soms nauwelijks zichtbaar zijn. Die manier van stedelijke ontwikkeling, daar gaan we met Entree Zoetermeer anders doen. Er ligt nu een ontwerp van LOLA Landscape Architects en BURA urbanism, waarbij een groot gebied aan weerszijden van de Afrikaweg op de schop gaat. Hier komen tussen de 4.500 en ruim 6.000 woningen. Maar ook kantoren en voorzieningen zoals winkels. We zetten in op veel groen, zodat het Westerpark aan de ene kant en het Vernedepark aan de andere kant weer een relatie met elkaar hebben. De Afrikanerweg loopt als groene stadsstraat centraal door het gebied. In de Entree breken we dus volledig met de oorspronkelijke stedenbouwkundige opzet van Zoetermeer, dit wordt een volledige omkering. ”Van Omme & De Groot is bij de realisatie van Entree Zoetermeer betrokken, vertelt directeur Projectontwikkeling Marco Dijkshoorn. “We zijn een van de acht partijen die hier grond in bezit hebben, we gaan dus een rol spelen in de totale gebiedsontwikkeling hier. Daarnaast gaan we ook in Schiedam aan de slag met een plan dat nabij het station zal worden gerealiseerd: Schieveste.”

Ontwikkelcombinatie Schiedam (OCS), waaraan ook Dura Vermeer, VolkerWessels Vastgoed en Synchroon deelnemen. Dit viertal heeft in 2018 het initiatief genomen om het gebied rond het NS-station Schiedam volledig anders in te richten. Job Posner van OCS-partner Synchroon licht toe waarom deze locatie juist nu zo aantrekkelijk is: “We hebben een locatie die deels braak ligt, er is dus plek. We hebben een station naast de deur met trein-, tram-, bus- en metroverbindingen. We zitten in het hart van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, vlak naast Delft. En er is de laatste jaren een enorme behoefte aan woningen voor een- en tweepersoonshuishoudens. Die groep groeit zeer snel. De omringende steden hebben nauwelijks plek om daar snel duizenden woningen voor te bouwen. Op de locatie voor Schieveste kan dat wél. Synchroon is ook betrokken bij vergelijkbare ontwikkelingen elders in ons land. Kijk naar Tilburg, Leiden, Breda, Rijswijk, het gebied rond Station Sloterdijk. Bouwen rond ov-knooppunten is ontdekt als zeer kansrijk, omdat het een antwoord is op heel veel vragen tegelijk. Het unieke van Schieveste en ook Entree Zoetermeer is nu dat we hier een integrale aanpak en visie zien. Dit is de nieuwste stap in de evolutie van steden, omdat we hier heel veel vraagstukken tegelijk oppakken.” HOOSBUIEN EN STROOMVERSNELLING

“We zitten in een tijd dat er heel veel nieuwe uitdagingen tegelijk op ons afkomen”, vult Marcel aan. “Duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn actueler dan ooit. Iedereen ziet de urgentie om nu echt iets te gaan doen. We hebben in juni van dit jaar op allerlei plekken in het land enorme hoosbuien gehad, na een lange periode van droogte. Er is echt iets aan de hand. Dat element moet je dus verwerken in je allesomvattende plan. We kijken anno 2020 ook anders naar mobiliteit. Snelwegen lopen vol, auto’s

NIEUWE KIJK OP STEDENBOUW

In Schiedam maakt Van Omme & De Groot deel uit van de

INTERVIEW

SCHIEVESTE SCHIEDAM

delen wordt steeds gewoner. En je wilt mensen een gezonde sportfaciliteiten en zorg in de buurt zijn. Er zijn grote ontwikkeomgeving bieden, met veel groen en recreatiemogelijkheden.” lingen bekend waar die voorzieningen in de plannen bijna over Job: “We staan inderdaad voor de uitdaging om de nieuwebehet hoofd worden gezien, omdat de verschillende ontwikkelaars bouwde omgeving klimaatadaptief te maken. We weten dat het vooral naar woningen en kantoren kijken. Marco daarover: ov daarbij een steeds belangrijkere rol zal gaan spelen. “Inderdaad zit het rendement van nieuwe ontwikkelingen vooral Bij wat oudere plannen voor bouwen rond stations stond in de woningen en kantoren. Maar, voorzieningen maken wel deel vooral de verdichting centraal, de beschikbare grond zo uit van je complete product. De woningen die wij in Schieveste goed mogelijk benutten. Nu kijken we ook naar klimaataspecten, en Entree Zoetermeer gaan bouwen, krijgen door aantrekkelijk naar leefbaarheid. Dat is een nieuw element. En zo moeten ingevulde plinten, gesitueerd aan een fraai aangelegd openbaar we bij grote plannen als deze steeds meer gebied, hun meerwaarde. De vraag is altijd oplossingen en wensen stapelen. Dat maakt wel: wie neemt het voortouw in de realisatie het niet eenvoudig. Maar onder andere door van deze voorzieningen? En dan zie je iets “WE KIJKEN ANNO 2020 de druk om nu echt meer woningen in de opmerkelijks, als je Schieveste en Entree OOK ANDERS NAAR Randstad te realiseren, komen deze plannen Zoetermeer vergelijkt. Bij Schieveste is MOBILITEIT.” nu toch in een stroomversnelling.” de grond voor 90% in handen van de gemeente. Toch krijgt ‘de markt’, dus ons VOORZIENINGEN INBOUWEN consortium, de lead om het gehele plan in Een ander belangrijk onderdeel van ontwikkelingen als deze is te vullen. In Zoetermeer is dat precies andersom; hier zijn acht de aanwezigheid van voldoende voorzieningen. Want woningen verschillende partijen grondeigenaar en is de gemeente veel zijn pas echt aantrekkelijk als er bijvoorbeeld ook winkels, meer de leidende partij.” Job sluit daarop aan: “We zetten in

DOEN ZOMER 2020

INTERVIEW

Schieveste sterk in op óók die voorzieningen. De plinten worden ingevuld met onder andere winkels, kleine bedrijfjes, sportfaciliteiten. We zijn daar dus zelf zeer alert op.” “In Zoetermeer neemt de gemeente dus die rol op zich”, vertelt Marcel. “We willen zelfs een speciale ‘plintregisseur’, iemand die actief op zoek gaat naar een optimale invulling van de voorzieningen. Wij nemen het voortouw en gaan dan met de acht marktpartijen om de tafel.”

Zoetermeer de noodzaak om te breken met de traditie van bouwen die Zoetermeer de afgelopen vijftig jaar heeft gekend. “We moeten toe naar een geheel eigen vorm van stedelijkheid en aantrekkelijkheid. Wat wij gaan maken, moet je niet direct in de buurt ook vinden. Op die manier binden we inwoners aan de stad, in goede en mindere tijden. Wat bij de ontwikkeling van Entree Zoetermeer ook van belang is, is dat we met name de senior bewoners die nu in grote eengezinswoningen wonen, een alternatief daarvoor bieden. Zij willen vaak best verhuizen, maar ze kunnen in de eigen stad niet iets beters vinden. Dat gaan wij dus bieden, om zo de doorstroming te bevorderen.” Zowel in Zoetermeer als in Schiedam krijgen de plannen nu snel steeds meer vorm. In Schiedam zou in de loop van 2022 al gebouwd kunnen worden aan Schieveste, in Zoetermeer kan het college van B&W nog in deze collegeperiode een ‘go’ geven op de plannen. Zowel beide gemeenten als de marktpartijen staan te trappelen om de kansen die hier liggen te pakken. •

AANTREKKELIJK EN ECHT ANDERS

Beide grote planontwikkelingen zijn typerend voor het nieuwe bouwen in Nederland. Ze zijn een antwoord op een veranderende bevolkingssamenstelling, een andere kijk op klimaat en gebruik van de ruimte, op de veranderende kijk op mobiliteit. En beide planontwikkelingen liggen pal naast grote steden: Schiedam naast Rotterdam, Zoetermeer naast Den Haag. Een deel van de uitdaging is dus om iets echt anders te bieden dan die naastgelegen grote stad. Marcel ziet daarom voor

ENTREE ZOETERMEER

INTERVIEW TEKST Henk de Kleine FOTOGRAFIE Paul de Graaff

OP AFSTAND DE PRETTIGSTE KOPERSBEGELEIDING Afstand houden. Die twee woorden zullen we nog wel even blijven horen. Dus met kopers regelmatig samenkomen en aan tafel zitten, dat moet voorlopig op een laag pitje staan. Nu is er gelukkig de technologie die ons helpt. Daardoor kunnen we vanuit Rotterdam ondanks alles met Hannie Kiers in gesprek. Zij zit in haar nieuwe woning in Amersfoort en kan zo toch haar ervaringen met kopersbegeleider Sascha Kroonen delen.

Sascha Kroonen, Henk de Kleine

DOEN ZOMER 2020

Hannie Kiers

INTERVIEW

“Ja, we zien je!” En dan: “Ja, we horen je ook!” Iedereen die in zeer actieve kopersvereniging, die heel intensief meedacht over deze rommelige tijden met Teams, Zoom of een ander platform opties en mogelijkheden. Aan de ene kant vond ik dat soms wat voor online vergaderen aan de slag is gegaan, die herkent het. druk geven, om die ideeënstroom goed te kunnen volgen. Aan De opluchting als de verbinding het doet. We zien Hannie Kiers de andere kant was het ook inspirerend, want zo kwamen we zitten in haar ruime woonkamer, in Amersfoort. Een jaar geleden toch tot opties waar we zelf niet bij hadden stilgestaan. Ik heb trok zij met haar gezin in een zeer ruime woning in het nieuwontdekt dat dat echt bij nieuwbouw hoort: er kan van alles, je bouwproject Amersfoort Buyten. Het is een wijk in een klassieke hoort van alles, en je moet dan voor jezelf een knoop doorhakstijl. Royaal van opzet, aan de rand van het bos ten zuiden van ken. Ik vond het spannend.” Sascha: “Die onderlinge discussies Amersfoort. Inmiddels is het gezin helemaal gesetteld, en erg blij in de kopersvereniging waren voor ons heel waardevol, omdat met de woning. “Het is uiteindelijk veel mooier geworden dan er uiteindelijk een uitgekristalliseerd besluit kwam. Ik snap dat we verwachtten”, zegt Hannie. “Je hebt bij nieuwbouw in het het roerig kan zijn als je zelf in die discussies zit, maar voor ons begin alleen de papieren werkelijkheid voor je, je moet beslissen was de uitkomst altijd heel duidelijk. Na een bijeenkomst met vanaf tekeningen. Dus dan is het best spannend om te zien of iedereen erbij konden wij heel gericht verder.” het ook echt zo uitpakt.” Toch is er ook een maar: “Ik ben nu erg blij, maar ik RUST EN ZEKERHEID vond het hele proces ook af en toe best Het hele proces van kiezen, twijfelen en stressvol en onrustig. Dat lag voor een beslissen is voor de familie Kiers al lang SASCHA: deel aan mijzelf. Ik ben nogal ongeduldig, en breed achter de rug en het resultaat “DIE ONDERLINGE DISCUSSIES dus ik wilde graag veel sneller dan het mag er zijn. Met de laptop in de hand IN DE KOPERSVERENIGING aanvankelijk allemaal ging.” Sascha kan maakt Hannie een rondje om het huis. zich dat nog goed herinneren, hoewel “We zijn blij met alles, het is zo mooi WAREN VOOR ONS HEEL het alweer drie jaar geleden is dat de geworden. We hebben bijvoorbeeld een WAARDEVOL.” familie Kiers zich als potentiële koper woonkamer met aan drie kanten grote meldde. Sascha: “De familie Kiers was raampartijen met prachtig uitzicht. een van de eersten die zich voor Fase 2 Het is bijna alsof je in het bos woont.” van Amersfoort Buyten inschreef. Dan “En hoe bevalt nu de nieuwe manier moet je toch even wachten totdat het aantal kopers zodanig is, van contact met onze kopersbegeleiding?” wil Sascha weten. dat we ook echt van start kunnen. Dat hebben ook wij niet in de Inmiddels zijn namelijk ook de kopers in het project Amersfoort hand.” “Ik weet nog hoe ik elke dag aan het hek van het project Buyten overgegaan op Home DNA, de digitale omgeving waarin stond om te kijken”, zegt Hannie. “Ik kwam hierlangs als ik van alle documenten en berichtenverkeer met kopers worden opgemijn werk naar huis fietste. Dus ja, ik trappelde van ongeduld.” slagen en afgehandeld. “Dat loopt fijn”, is de ervaring van Hannie. “Je logt in en je hebt meteen alles bij de hand. Wij hadden hier SPANNING EN INSPIRATIE heel weinig reparatieverzoeken na de oplevering. Maar als je er De familie Kiers en de andere kopers in het project Amerseentje hebt, dan voer je het met foto en al in en komt er iemand foort Buyten hadden nog via de oude methode contact met de langs. Je kunt ook heel makkelijk opzoeken hoe het bijvoorbeeld kopersbegeleiding van Van Omme & De Groot, vertelt Sascha. met de ketel zit. Ik heb nog wel een vraag: hoelang blijven al “We werkten toen onder andere nog met papieren bestellijsten die gegevens bewaard in dat dossier?” Sascha stelt gerust: voor de kopers, waarop ze de diverse opties konden aanvinken. “Nog zeker de gehele garantieperiode. Jullie kunnen ook alles Wij voerden dat dan in. Dat was best intensief. Het betekende downloaden, dan heb je het voor altijd in beheer. En je weet ook: veel bellen en mailen met de kopers, om alles in goede dat je altijd contact kunt opnemen. Want we mogen dan in banen te leiden.” Hannie vult aan: “Volgens mij hadden jullie Rotterdam zitten, we zijn nooit verder weg dan je mobiel of inderdaad veel werk aan dit project. We hadden hier toen een je mail.” •

AMERSFOORT BUYTEN 55 vrijstaande en halfvrijstaande villaâ&#x20AC;&#x2122;s in Amersfoort

DOEN ZOMER 2020

Architect Mulleners + Mulleners Opdrachtgever Eigen ontwikkeling Opgeleverd april - juni 2019

DOEN Magazine #17 2020 Van Omme & De Groot

Articles inside

Op afstand de prettigste

Actualiteiten

Thuis in Het Loo

Van struisvogelpolitiek naar beretrots

Grote projecten, grootse projectleiders

Uitblazen in Vak P

Aangenaam wisselen in Mariahoeve

kopersbegeleiding Bouwen bij ov-knooppunten

Van der Valk Hotels gaat voor