zout magazine 4/2022
Onze oren zaten dicht Oost-Europese schrijvers waarschuwen ons al jaren voor Poetin. We hebben ze gelezen, bejubeld en hun waarschuwingen in de wind geslagen, constateert VOLKER WEIDERMANN, tot het te laat was. ‘We waren verliefd op ons optimisme.’
Z
ondagmiddag 6 maart, Bebelplatz, Berlijn. Hier werd 89 jaar geleden, in mei 1933, de Duitse literatuur verbrand. Opernplatz heette het toen
nog. Erich Kästner, de schrijver die vanuit het publiek toekeek hoe zijn eigen boeken werden verbrand, vroeg zich nadien af waarom hij zijn vuist alleen in zijn broekzak had gebald, in plaats van te protesteren. Zijn antwoord: niemand weet van zichzelf of hij een held is; dat merk je pas als de tijd het van je verlangt. Van zichzelf wist hij intussen: ik ben het niet. Voordat op deze koude, grauwe namiddag in maart de in de Oekraïense vlag gehulde Karl Schlögel met betraande ogen van het podium stapt, zegt hij: ‘Nooit hebben we ons kunnen voorstellen dat de resten van de TV-toren in Kyiv zouden neerkomen op het terrein van Babi Jar, waar in september
Karl Schlögel tijdens de Oekraïne-manifestatie in Berlijn.
1941 meer dan 33.000 Oekraïense joden vermoord werden.
elk geval vooralsnog, het vocabulaire voor
wordt gevoerd, en die had geschreven:
ontbreekt. Zelf besloot Schlögel in 2014 ‘nog
beste Oost-Europakenners van Duitsland,
‘Alles is denkbaar geworden. Een door de
een keer naar school te gaan om rond te
die in 2014, na de Russische annexatie van
vrede verwende generatie moet zich op
kijken in een land waar alles mogelijk is en
de Krim, ons allen op de niet-verklaarde
een werkelijkheid voorbereiden waar, in
alles op het spel staat.’
Uitgerekend Karl Schlögel, een van de
12
oorlog wees die sindsdien tegen Oekraïne
