Του Πλωτάρχη Εμ.Χ.Μουρτζάκη Π.Ν.
Ο Μέγας Αλέξανδρος ως πολιτικός ηγέτης, πρότυπο για τους Ρωμαίους και Μακιαβελική Θεώρηση
Α
υτό που πολλοί αγνοούν είναι ότι ο Αλέξανδρος δεν είναι Μέγας μόνο για τα στρατιωτικά του κατορθώματα, που αναμφίβολα είναι τεράστια. Δεν είναι Μέγας μόνο για τις κατακτήσεις του, για τις καινοτομίες που εισήγαγε στον οπλισμό, την εκπαίδευση και την τρόπο δράσης του στρατού του, για την διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού στα βάθη της Ανατολής, αλλά είναι Μέγας κυρίως για την πολιτική του ιδυοφυία και το στρατηγικό του νού. Η πολιτική του μεγαλοφυία άρχισε να διακρίνεται μετά την νίκη του επί του βασιλιά Δαρείου1 και την κατάλυση του Περσικού κράτους οπότε και έγινε «Κύριος της Ασίας». Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι λαοί που κατέκτησε δεν εξεγέρθησαν εναντίον του ενώ ούτε οι διάδοχοι του αντιμετώπισαν ανάλογα προβλήματα. Επιπρόσθετα, η Περσική στρατιωτική, πολιτική , οικονομική και κοινωνική ελίτ αποδέχτηκε την εξουσία του και δεν δημιούργησε σημαντικά προβλήματα στα μελλοντικά του σχέδια για περαιτέρω κατακτήσεις.
Ο Αλέξανδρος ως Μέγας Βασιλέας2
Ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε διαδοχικά τον Δαρείο ΄Γ στην Ισσό το 333 π.Χ. και στα Άρβυλα το 331 π.Χ. με αποτέλεσμα να γίνει κύριος της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η στρατιωτική του μεγαλοφυία ήταν 1 Δαρείος Γ΄ ο Κοδομανός, βασιλιάς της Περσίας. Νικήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο στην Ισσό και στα Άρβυλα και τελικά δολοφονήθηκε από τον αυλικό του Βήσσο. 2 Τίτλος που αποδίδονταν στον βασιλιά της Περσίας.
64 Περιπλους 111
μοναδική και αναγνωριστηκε καθολικά. Ο Ναπολέων μάλιστα, συχνά ανέφερε ότι «δεν ήταν η μακεδονική φάλαγγα που διείσδυσε στην Ινδία αλλά ο Αλέξανδρος3» για να τονίσει τις ικανότητες του. Με την κατάληψη του Περσικού κράτους αρχίζει να διακρίνεται και η πολτική μεγαλοφυία του Μ.Αλεξάνδρου όπως φαίνεται από τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε στους λαούς που κατέκτησε.H πολεμική του δράση δεν ήταν λυστρική ούτε είχε σκοπό μόνο την συγκέντρωση λαφύρων και επιστροφή στην Ελλάδα. Κατανόησε πολύ νωρίς ότι για την διατήρηση του αχανούς βασιλείου δεν απαιτούνταν μόνο στρατιωτικά μέσα. Αντίθετα, ένα πλέγμα πολιτικών ενεργειών θα του εξασφάλιζε αποδοτικότερα και μακροχρόνια αποτελέσματα. Σε αυτό το πακέτο μέτρων εντάσσεται και η υιοθέτηση περσικών εθίμων όπως ρούχα, διάδημα κεφαλής –τα οποία χρησιμοποιήθηκαν αργότερα από τους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες– σκήπτρο και περσικός τρόπος απόδοσης τιμών. Επιπρόσθετα, και αντίθετα με την συνήθη πρακτική, ο Αλέξανδρος δεν είχε ως σκοπό την λεηλασία πόλεων ενώ προσπαθούσε να αποτρέψει τους στρατιώτες του με την συμβουλή, σύμφωνα με τον Ιουστίνο, «πρέπει να διατηρείτε την περιουσία σας και να μην καταστρέφετε αυτά που αποκτάτε» ενώ παράλληλα τους έκανε συχνά πλούσια δώρα. Με την «μέθοδο» αυτή περιόριζε την λεηλεσία των κατεκτημένων περιοχών στο ελάχιστο ενώ σύμφωνα με τον Fuller «σκοπός της 3 Memoires ecrits a Sainte-Helene, Montholon, 1822-25, τομ.ΙΙ, σ.90.
