Primeur 9 - 2021

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel

september 2021 35ste jaargang

9

In dit nummer :

Paddenstoelen & champignons Vastgoed

Één aanspreekpunt voor alles voor uw industriële deuren in de voedingsindustrie

Advies, engineering, levering, installatie, 24/7 service of onderhoud?

Voor meer informatie bel met

+31 55 576 75 15 www.prodoor.nl

River Onions is teler van rode en gele uien.

Gesorteerd en verpakt naar de wens van de klant.

Door samenwerking met groenteverwerker Springhfresh kunnen wij de rode en gele uien ook geschild aanleveren voor de versmarkt.

Voor meer informatie bel Arie van Baalen + 31 653469881 of stuur een email naar arie@river-onions.com

Verdrietweg 1 | 5306 HB Brakel | E. arie@river-onions.com | M. +31 (0)6 534 698 81

settogrow.eu

DE NIEUWE NORM IN PLANTUIEN

Het UNIO-assortiment blinkt uit in vroegheid, kwaliteit en opbrengst. Wij hebben een breed assortiment aan plantuien om te voldoen aan wat professionele telers in heel Europa nodig hebben.

Elk ras heeft unieke kenmerken waardoor het geschikt is voor bepaalde omstandigheden, regio’s en doeleinden.

BETROUWBARE UIENRASSEN

VROEGHEID EN KWALITEIT HAND IN HAND

GOED BESTAND TEGEN FUSARIUM

DE NIEUWE NORM IN PLANTUIEN

“Wij versterken de groei van onze klanten met betrouwbare rassen, expertise en een uitstekende service.”

Betrouwbaarheid staat bij ons voorop bij het assortiment, maar ook wat betreft levering, service en relaties met klanten en leveranciers.

Bij UNIO leggen we de lat hoger en stellen we een nieuwe norm op het gebied van plantuien.

+31 (0)527-652 275 unio@settogrow.eu

Productie en distributie door Go Products B.V.

settogrow.eu

Bred by

6 Visie

Hoe doen Nederlandse supermarktformules het in België?

Gino van Ossel

22

26 Paddenstoelen in de lift 26 “Er valt nog een hoop te ontdekken” Leon van Basten, Funghi Funghi 29 “Wij spelen in op de markt” Mari van Namen, VN Trading 31 Nieuwe Indiase paddenstoelenvariëteit kost €1.650 per kilo 32 “Veel vraag naar kastanjechampignons” Christine Van Steenkiste, Tomabel

54 Bekend exportbeeld

Extra: Uien

56 “Meest extreme tekorten aan containers lijken achter ons te liggen” Rinus Wisse, Wiscomex 59 “Opbrengstverwachting bijgesteld door regen, meeldauw en bladvlekkenziekte” Marius Jansen, JJK Uienhandel 60 “Uienexport naar Scandinavië dit jaar opvallend lager” Kees van den Bosch, Freeland 62 “We leveren tot januari of februari nog wel plantuien aan de industrie” Mateusz Maćkowski, Global Onions

113 Special: Vastgoed

Thema: Paddenstoelen en champignons

54

22 “Paddenstoelen passen werkelijk in álle foodtrends” Lisa van Veen, Oakfiled

113 Groothandelsmarkten blijven bij de tijd 113 “Collectief kun je het duurzamer doen” Dertje Meijer, Coöperatie Food Center Amsterdam 116 “Business as usual tijdens bouw” Jan Brouns, Urban Industrial 120 Distributiecentrum verrijst op laatste vrije kavel Businesspark Siberië

64 “Iedereen maakt eerst zijn uien op” Guido Aaldering 66 “Dankzij nieuwbouw kunnen we najaarspiek beter opvangen” Maarten van Damme, Dacomex 72 Het loopt op rolletjes 76 Een schoner verwerkingsproces en eindproduct 81 Exportrecord Nederlandse uien, maar het zal nog meer worden 94 Hoe afhankelijk is de handel van gewasbeschermingsmiddelen?

35ste jaargang • september 2021

PietPraat

Inhoudsopgave 4

Trendgroente Bimi broccoli nu ook van eigen bodem

52 Blijft fruitteelt in Spanje lonend in 21e eeuw?

11 La Cité de la Gastronomie Paris-Rungis operationeel in 2026

98 Praktische herfsttomaat heeft prima plekje in tomatenmarkt

14 “Dat heeft tijd nodig” Frits Popma, Popma Fruit Expertise

100 Avocado wordt in 2030 het best verkochte tropische fruit ter wereld

18 Gebrek aan vraag vanuit horeca beïnvloedt citroenmarkt

100 Egypte: export stijgt tot 4 mln ton van januari tot juni

20 “De Hollandse groenteboer sterft uit” Kees Stam, Aardappelgroothandel Stam

102 Kan food fulfilment online AGF-verkoop winstgevend maken?

36 “Schades in hardfruit nemen toe, maar we kunnen het nog goed aan” Jan Schreuder, Vereinigte Hagel

104 Hoe kies je de beste meloen of watermeloen?

38 Blauwe bessen zouden glucoseregulatie en insulinegehalte verbeteren 40 Samenwerken loont

106 Subsidies voor de gezonde keuze: broodje kroket is op z’n retour 108 Bouwstenen van AGF-resten

42 AGF speciaal voor diabetici

110 Enorme stijging omzetten van verkoopmachines in de korte keten

46 Blauwe bes niet te stuiten

123 De vernieuwing van het saladebuffet

48 Lessen uit verleden helpen kiemgroentespecialist coronatijd door

123 Waarom Australiërs niet meer zonder yuzu kunnen

51 Nieuw-Zeelandse ‘kleine paarse aardappeltjes’: Taewa

123 Cactusvijg zou wel eens het voedsel van de toekomst kunnen worden

52 Mooie verwachtingen Nieuw-Zeelandse appeloogst 2020/21 getemperd

Uien en paddenstoelen, een hele maaltijd eet je er doorgaans niet van, maar beide zijn echte smaakmakers. Ook in de teelt en export kunnen we er in Nederland wat van.

Voor deze Primeur-special deden we een rondje langs de handel in beide producten.

Ook onze zuiderburen vergeten we niet.

Zo geeft Gino van Ossel, professor aan de Vlerick Business School, zijn visie op de trends in de Belgische retail. Onze columnist Ruud van der Vliet is in de cijfers van Greenyard gedoken. Hoe staat het bedrijf er nu werkelijk voor? Voor de Special Vastgoed dit keer aandacht voor de Hollandse en Belgische groothandelsmarkten.

Zeewier, AGF-speciaal voor diabetici, Bimibroccoli: ook aandacht voor deze ‘nieuwe’ groenten in Primeur. En hoe is het met Jan Timmermans? Zelf ben ik op bezoek geweest bij Eva van der Plas. Zij vertelt hoe de lessen uit het verleden hebben geholpen om de Coronatijd door te komen.

Pieter Boekhout

Vaste rubrieken 16 Column Ruud van Vliet: Hoe gaat het nu echt met Greenyard?

105 Column Jeroen van der Weerd: De supermarkt als ‘Green Farmer’

39 Hobby van: Grenzen verleggen voor KiKa

109 Hoe is het met: Jan Timmermans

45 AGF-ster: Daniela Aguirre, TripleF Fruit

124 Dick Pijpers: Açai

53 AGF-er buitenland: Miriam Belhaine

125 Inventaris: Jo van Veghel

71 Column Juglen Zwaan: De voedingswaarde van uien

126 Apps en Gadgets

101 Social Media: Mariska Bruinenberg

AGF Primeur 9 • 2021

3

Groenten

Trendgroente Bimi broccoli nu ook van eigen bodem Mini broccoli op een lange stengel. Zo zou je Bimi® broccoli kunnen omschrijven als je de groenten voor het eerst ziet. Bimi broccoli is net even anders dan anders, wat de groente populair maakt onder foodies en maaltijboxleveranciers. Sinds dit jaar wordt Bimi broccoli ook in Nederland geteeld. De eerste oogst van eigen bodem ligt nu in de supermarkt.

D

e groente neemt de laatste jaren sterk rijk. De beschikbaarheid is in 2020 uitgetoe in populariteit, wat onder meer te breid met Nederlands product. Brassicadanken is aan de eenvoudige en veelzijdi- -teler Nico Hoogendoorn teelt sinds dit ge bereiding, de gezondheidsvoordelen en jaar Bimi broccoli op zijn bedrijf Dutch de smaak. Andere namen waaronder de Valley Vegetables. Hij ging hiervoor een groente bekend staat zijn aspergebroccoli, exclusieve samenwerking met Nature’s babybroccoli of broccolini. Bimi broccoli Pride aan. Licentiehouder Nature’s Pride is een merk dat eigendom is van Sakata werkt samen met Coregeo en Sakata om Seeds. Het zaadveredelingsbedrijf werkte het product te importeren en exporteren. jarenlang aan de ontwikkeling van deze Nico: “Op ons bedrijf in de Wieringermeer unieke groente met behulp van traditio- telen we 340 hectare aan broccoli, bloemnele veredelingstechnieken. De masterli- kool, rode kool en witte kool. Mijn vader centiegever voor Bimi-broccoli in Europa begon in de jaren ’80 al met de teelt van is Coregeo. broccoli, dat altijd ons hoofdproduct is gebleven,” vertelt hij. “We telen tussen de Bimi broccoli is jaarrond verkrijgbaar 230 en 250 hectare broccoli. Al onze proen wordt geteeld in onder andere Kenia, ducten worden vermarkt via telerscoöpaMarokko, Spanje en het Verenigd Konink- ratie Oxin Growers.”

4

AGF Primeur 9 • 2021

SAMENWERKING MET NATURE’S PRIDE Bimi broccoli had al een tijdje zijn interesse, omdat de groente goed past bij de andere brassica’s die Dutch Valley Vegetables teelt en omdat de groente de laatste jaren sterk in opkomst is. Vorig jaar was het juiste moment daar. “Mede dankzij de Brexit en Covid-19, wat gevolgen had voor de import. Toen ik hoorde dat er voor de zomermaanden ruimte was voor een Nederlands product, hebben we contact gezocht met Nature’s Pride. Vervolgens zijn we deze samenwerking aangegaan.

Het is niet de eerste keer dat we iets nieuws proberen, maar wel voor het eerst dat we een product opstarten van deze omvang.”

Op kleine schaal Bimi broccoli proberen was voor hem geen optie. “Er zijn meerdere telers die het product kleinschalig hebben geprobeerd. Zij waren enthousiast, maar je blijft dan toch in die experimenteerfase hangen. Wij willen juist leren en onderzoeken hoe we de teelt en oogst van Bimi broccoli kunnen optimaliseren. Bij

ons op het bedrijf is er nu een groep mensen fulltime bezig met Bimi broccoli. We hebben 10 hectare aangeplant en dat gaan we volgend jaar waarschijnlijk nog wel iets uitbreiden. We gaan er echt voor. Het is wel zo dat de teelt nog in een testfase zit. In eerste instantie zijn we een samenwerking aangegaan voor drie jaar.”

nieuwe flowpacker aan hoeven schaffen. We gaan ervan uit dat we onze weg vinden om de teelt en oogst te optimaliseren. Bimi broccoli is een product met een gunstig toekomstperspectief en wij voorzien dat het product een positieve rol kan spelen in de verdere ontwikkeling van Dutch Valley Vegetables.”

ZORG EN AANDACHT, MAAR UITDAGENDE TEELT MET VOORUITZICHTEN ZIJN POTENTIE POSITIEF De kansen en uitdagingen van Theresa Richards, Marketing Bimi broccoli worden voor Manager van Bimi broccoli: “De Nico en zijn team steeds beter passie, energie en betrokkenzichtbaar. De vraag naar Bimi heid van Nico is precies wat wij broccoli blijft naar verwachting willen zien bij onze telers. Nico groeien, wat gunstig is voor de wordt in zijn Bimi broccoli-reis afzet. Daarbij komt dat de popuondersteund door landbouwlariteit van lokale producten deskundigen van Sakata en we toeneemt. Hier tegenover staat hopen volgend jaar zowel een de arbeidsintensiviteit. De hogere opbrengst voor zijn brassica-teler wist van tevoren oogst te zien als een verlenging dat de teelt van Bimi broccoli van het Nederlandse seizoen.” gemoeid is met veel handwerk.

En aangezien Bimi broccoli een “Zoals Nico al opmerkt, is Bimi merk is, moet er aan nauwe broccoli een gewas dat veel kwaliteitseisen worden volzorg en aandacht nodig heeft, daan. Nico: “Dat wordt nu in de maar de vraag is groot en de praktijk bevestigd. Wat we bijvooruitzichten zijn positief. We voorbeeld niet hadden voorzien werken nauw samen met onze en wellicht te danken is aan de gelicentieerde partners, zoals Nico Hoogendoorn van Dutch Valley Vegetables ging voor de teelt van Bimi® Nature's Pride, om Bimi brocrelatief koude en natte zomer, broccoli een exclusieve samenwerking aan met Nature’s Pride. is dat de plantjes in de zomer coli op de markt te brengen. En in bloei kwamen. De bloemetjes we zijn erg blij dat we nu ook zijn er met de hand uitgehaald en ook de schrikt het Nico niet af. “Ik zie er de lol Nederlandse productie in het aanbod kunoogst van de steeltjes gebeurt handmatig. wel van in. Een nieuw project geeft ener- nen opnemen.” (CH)  Het leverde veel extra werk op, in totaliteit gie. Ik houd ervan om voor een uitdaging nico@hoogendoornagro.nl bijna net zoveel als ons hele areaal broc- te staan. Het kan alleen maar beter wortheresa@coregeo.com coli bij elkaar. Ook de opbrengst is nog niet den. Daarnaast scheelt het dat ons bedrijf helemaal wat we hadden gehoopt.” al volledig is ingericht op brassica’s en dat hier onze kennis en ervaring ligt. We Hoewel er volgens hem niet te licht moet hebben voor de productie van Bimi brocworden gedacht over het vele handwerk, coli ook alleen een extra oogstband en een

Q U O T E S “Verzoek aan Linkedin moderatoren om alle Covid gelul te weigeren en verwijderen” Asda-inkoper Bas Tramper is er klaar mee

“Bovendien zijn voor ondernemers met een gezin de werktijden in AGF gunstiger dan in de horeca”

Erik Postuma ziet wel potentie bij horeca-ondernemers om in te stromen bij de detailhandel

“Misschien heb ik wel vijanden, maar ik hoop van niet.”

De schrik zit erin bij Gert Lukassen na de explosie voor zijn pand

AGF Primeur 9 • 2021

5

Visie

Hoe doen Nederlandse supermarktformules het in België?

Albert Heijn België

AH stak 10 jaar geleden (pas) de grens over naar België, een succesverhaal volgens Gino Van Ossel, professor aan de Vlerick Business School. Jumbo moet zich nog bewijzen, maar zij hebben iets toe te voegen aan de Belgische markt, denkt Van Ossel en “de kaarten staan gunstig.” Succes van Nederlandse retailers komt mede door het lagere prijsniveau. Is er ook kans voor een meer bourgondische Belgische formule in het Nederlandse retaillandschap en hoe schat hij de kansen in voor de bio-super Ekoplaza die onlangs vestigingen in België opende?

6

AGF Primeur 9 • 2021

Om maar met de deur in huis te vallen: Waarom zijn er wel Nederlandse supermarktformules in België actief en niet andersom?

“Wanneer je retail breed in België gaat kijken kom je verschillende ketens tegen: Kruidvat, Hema, Gamma en voorheen ook Blokker. Deze lijst is lang en je ziet de oversteek in allerlei sectoren gebeuren. In omgekeerde richting is dat heel uitzonderlijk. Daar zijn verschillende redenen voor.

Eerst en vooral heeft dat te maken met een cultuurverschil tussen Nederlanders en Belgen in het algemeen. Nederlanders hebben veel meer een traditie van internationaal te gaan exporteren, historisch gezien zie je dat in België minder. Het gaat dan wel om de vroegere generaties. Jonge Belgische ondernemers van nu zijn even internationaal georiënteerd als de Nederlandse. Dat maakt het niet zo vreemd dat je die beweging meer in één richting krijgt dan in de andere.

AGF-afdeling bij Albert Heijn

Specifiek voor food zie je dat Nederlandse spelers pas laat naar België zijn gekomen.

Albert Heijn is pas 10 jaar geleden aangeland en dat is als je de geschiedenis bekijkt heel recent. Eigenlijk is dat een beetje te kort door de bocht. Albert Heijn heeft ooit Etos geïntroduceerd. Dat was een gigantische flop en heeft niets opgeleverd. Ooit had Laurus [voorloper van Super de Boer dat werd overgenomen door Jumbo, red.]

Sparwinkels in België, die zijn uiteindelijk bij Colruyt terechtgekomen. Dat verraadt dat er toch wel enige complexiteit in zit.

Een formule van pakweg 20 jaar geleden vond niet meteen aansluiting bij wat toen in België bestond.

Er was ook een tweede complicatie voor de Nederlandse supermarkten. Internationalisering zie je meestal pas wanneer in eigen land de consolidatie is gebeurd. Dat proces is in Nederland op gang gekomen met de prijzenoorlog aan het begin van deze eeuw. Dat is het einde geworden van Super de Boer en was het begin van de opmars van Jumbo die de grote rivieren zijn overgestoken. In de voorbije 15 jaar heb je niets anders gezien dan allerlei kleinere spelers die de handdoek in de ring gooien: Super de Boer, C1000, Emté, Agrimarkt, en nu is onlangs Deen ook verkocht.

Albert Heijn is een uitzondering, die had en heeft een derde van de markt. Andere spelers hadden nog geen 10 procent, die waren niet bezig met de grens over te steken, maar met die consolidatiegolf. Het is daarom niet verrassend dat AH als eerste de stap naar België heeft gezet. Zij waren al de grootste en zochten groei.”

Zij hebben de oefening gemaakt om de Nederlandse markt te betreden, maar dan initieel om bezuiden de grote rivieren te blijven. Er waren meerdere overwegingen om de stap niet te zetten.

Ten eerste is Colruyt een winkel die inzet op grote verpakkingen en op diepvries.

Colruyt heeft als doelgroep gezinnen met kinderen die vaker wat ruraler wonen.

Dat is iets wat in Nederland moeilijker ligt.

Groot inkopen zit minder in de Nederlandse koopcultuur, zelfs in het zuiden van het land. Ook diepvries is in Nederland veel en veel kleiner dan in België. Nederland koopt veel meer vers en dat zie je ook in de thuisinfrastructuur. Het aantal Belgen dat een aparte diepvries heeft is veel groter dan het aantal Nederlanders. De meeste Nederlanders doen het met het kleine vriesvakje in de koelkast, steek daar 4 pizza in en het zit vol.

Tweede uitdaging voor Colruyt is prijs, ze wint op prijs in België, maar de vraag is of dat ze in Nederland ook zomaar had kunnen doen.

Tot slot dacht Colruyt onderscheidend te kunnen zijn met een meer bourgondische inslag, waar de Belgen bekend om staan.

In België is Colruyt gekend om top te zijn in vlees, ze dachten dat die kwaliteit ook door Nederlanders sterk gewaardeerd zou worden, maar uit marktonderziek bleek dat heel anders te liggen. Vlees afkomstig uit België had voor Nederlanders juist een negatief imago.”

Hoe zit dat met andere Belgische Zou Colruyt met hun laagste prijzen formules? strategie een kanshebber zijn in “De ironie is dat Colruyt van de groten de Nederland? enige is, die nog echt Belgisch is. Delhaize “Van alle partijen waar ik weet van heb, is nu Nederlands en wordt aangestuurd is Colruyt de enige die echt grondig naar vanuit Albert Heijn Nederland. Carrefour de Nederlandse markt heeft gekeken. is Frans en dan heb je nog twee Duitse

AH zet ook in België volop in op thuisbezorging

spelers in de top 5, Aldi en Lidl, de rest is verwaarloosbaar.

Historisch gezien was GB de uitgesproken Belgische marktleider. Sinds 1980 hebben zij alleen maar marktaandeel verloren en uiteindelijk zijn ze overgenomen door het Franse Carrefour. Carrefour is historisch gezien de uitvinder van de hele grote hypermarkten, waarvoor geen ruimte is in Nederland.

Delhaize is een paradoxaal verhaal. Dat is van oorsprong een Belgische supermarkt die wél is gaan internationaliseren in Griekenland, Roemenië, Tsjechië en Amerika waar ze een dominante partij werden op de op de oostkust waar ook Ahold zat en leidde tot de fusie. Overigens denk ik dat de Delhaize formule als nichespeler perfect zou kunnen functioneren in Nederland, bijvoorbeeld met enkele filialen in grote steden zoals Amsterdam.”

Waarin liggen de verschillen tussen de Belgische en Nederlandse supermarktlandschap?

“Een Belgische supermarkt is gemiddeld groter dan de Nederlandse en biedt veel meer alles onder een dak. België kent geen slijterijen en drogisten hebben een veel lager marktaandeel, dat zit gewoon in de supermarkt. Tot 20 jaar terug kende België veel hypermarkten. Nederland kent als grootste winkel een AH XL, daar wordt hier wat meewarig over gedaan, omdat dat eigenlijk een hele kleine hypermarkt is.

Belgische winkels liggen bijna allemaal buiten het centrum of aan de rand van de stad en hebben in principe een eigen parkeerterrein. In Nederland, zeker boven de rivieren is dat niet de regel, soms moet je zelfs betalen om te parkeren of je mag er maar kort staan met een parkeerschijf.

AGF Primeur 9 • 2021

7

Visie

Ekoplaza Berchem

Daar komt bij dat de frequentie waarmee Belgen boodschappen doen lager ligt dan in Nederland. Dat is structureel en heeft te maken met het deeltijdswerken. Veel Nederlandse vrouwen werken deeltijds en hebben daardoor meer tijd om naar de winkel te gaan, en om vaker te gaan. Als een winkel in het centrum ligt ga je eerder te voet of met de fiets en neem je minder mee. De gemiddelde Nederlander woont ook kleiner, de voorraadkasten zijn dus ook kleiner. Een heel symbolisch voorbeeld is Pampers. De meeste verkocht verpakking in Nederland zijn de kleine draagtasjes, die passen op de fiets. In België zijn dat de jumboverpakkingen, kartonnen dozen waar meerdere pakken inzitten. Bij Colruyt verkopen ze zelfs de megaverpakking daar zit nog meer in.”

Hoe ontwikkelt de Belgische markt zich?

“De hypermarktformules staan onder druk en zijn al heel lang terrein aan het verliezen. Carrefour, de keten die deze winkels in de jaren ’60 uitvonden, is daarbij degene die het meest te verliezen heeft. Hun Belgische voorloper GB was ooit marktleider met een aandeel van 35 procent, vandaag de dag ligt het marktaandeel Carrefour België rond de 22 procent. Carrefour heeft dus al heel wat klappen geïncasseerd.

Kleinere buurtsupermarkten met parking en convenience formules in het centrum van de stad, boeken al meer dan 20 jaar terreinwinst.”

Wat maakte dat AH succesvol is ingestapt als Nederlands format?

AH België is vanaf dag één echt aangestuurd vanuit Nederland en blijft geïntegreerd met AH Nederland. De analyse was heel eenvoudig: de prijzen in Nederland

8

AGF Primeur 9 • 2021

liggen lager dan in België en dan ben je prijsbreker. De prijzen die Albert Heijn hanteert in België, liggen zelfs ietsje hoger dan in Nederland. Dat was een heel interessant inzicht.

Een ander inzicht was: Belgen steken de grens over om boodschappen te doen.

Omdat zij ook die bonuskorting willen, hebben zij ook een bonuskaart. AH weet dus wat de Belg koopt en als die Belg de grens oversteekt om bij AH te kopen dan zal die wellicht ook bereid zijn om bij AH te kopen als die winkel in België staat.

stroom. Smaakvoorkeuren bleken minder hard dan gedacht. Hoewel Belgische koffie van DE bitterder is dan de Nederlandse, voert AH België de Nederlandse DE. Nederlandse A-merken als Unox, in België is het Knorr, blijken aan te slaan, maar ook nieuwe en typisch Nederlandse producten als vla. AH heeft de stap naar Wallonië nog niet gezet, juist omdat dat meer aanpassingen vergt in het assortiment. In Franstalig België is het verplicht om de Franse taal te voeren op alle verpakkingen, vooral voor het huismerk gaat dat hard spelen.”

Ligt een fusie tussen Delhaize en AH niet De eerste twee, drie winkels van AH voor de hand? waren echt winkels op zijn Belgisch, aan “Ik ben er altijd van overtuigd geweest de rand met eigen parkeerterreinen enz. dat beide formules naast elkaar kunnen Inmiddels hebben ze heel wat kleinere bestaan. Zou je het Delhaize als merk winkels die qua formule één op één geko- opheffen zou dat waardevernietiging zijn pieerd zijn van de binnenstedelijke AH en omgekeerd heeft AH inmiddels een winkels. AH noemt zichzelf wereldkampi- schaal bereikt. Je ziet dat de twee formuoen in het zorgen voor een relatief uitge- les worden aangescherpt. Delhaize en breid assortiment op weinig m2 met wei- AH België praten niet met elkaar, maar nig out of stock. Toen ze wisten dat Belgen rapporteren beide aan het hoofdkantoor voor de lage prijzen naar de winkel kwa- van AH in Zaandam. Zo blijf je interne conmen zijn ze heel slim gaan veilen aan hun currentie houden, maar stem je de hoofdconcept en is het gelukt om Belgen mee te lijnen wel af. Het tweede dat meespeelt is nemen in het Nederlandse assortiment. dat Delhaize winkels vooral franchise zijn, Wat voor AH een belangrijk moment was, in die winkels zit met name de groei en die was toen ze een winkel openden in Zuid- willen ze natuurlijk niet afremmen.

-West-Vlaanderen: als die mensen over de grens gaan shoppen, gaan ze naar Frank- AH zet meer in op de prijskoper en Delrijk en niet een uur rijden om in Nederland haize op de toegevoegde waarde koper. te komen. Die winkel was vanaf dag één Dat is misschien vreemd, want vanuit een succes.

Nederlands perspectief ga je juist naar AH voor waarde. Het is perfect mogelijk AH België en AH Nederland voeren voor dat beide formules naast elkaar bestaan.

90 procent hetzelfde assortiment. Belgi- Juist omdat je er met een heel andere posische filialen kunnen alles in het Tilburgse tionering in kan stappen, zijn de winkels DC van AH Nederland bestellen en dat past complementair. Je ziet franchisenemers dus perfect in de bestaande logistieke

die beide formules hebben in hetzelfde verzorgingsgebied.”

Welke gevolgen zijn er voor de AGFsector?

“Het goede nieuws voor de Nederlandse AGF-sector is dat ze via AH en Jumbo een bijkomend volume richting België kunnen afzetten. Alles draait om logistiek, in de afgelopen jaren is die heel efficiënt geworden. Supermarkten hebben het aantal leveringen per winkel kunnen drukken en hebben daarbij de leverfrequentie omhoog gekregen. Dat betekent dat elke winkel één keer per dag beleverd wordt, en maar één levering binnenkrijgt. AGF kan perfect mee in die stroom vanuit het DC. Echter, Ahold Delhaize zal zijn schaalgrootte gebruiken om betere inkoopvoorwaarden te krijgen, dus als bepaalde groenten of fruit in België goedkoper zijn dan in Nederland, dan zal volume vanuit België naar Nederland gaan, en ook omgekeerd.

Kan AH het maken om Nederlandse tomaten in de Belgische filialen te leggen? Er is toch een trend naar lokaal?

Waar Carrefour, Aldi en Lidl er zeer veel voor over hebben om gezien te worden als voldoende Belgisch, door bijvoorbeeld Belgische vlaggen op AGF-verpakking, heeft AH vanaf dag één gezegd: Hollandse prijzen -niet Nederlandse, maar Hollandse-, Belgische kwaliteit en AH-service. Dat is hoe zij hun imago hebben opgebouwd.

Ze hebben dat heel clever gedaan, er is geen enkele Belg die het erg vindt dat het

Nederlands is, als de kwaliteit en de prijzen maar goed zitten.

Geïntegreerde winkels zullen niets met de korte keten of lokaal doen, die zitten niet te wachten op extra leveringsmomenten.

In België is franchise veel losser dan in Nederland en zijn er daardoor meer mogelijkheden voor een lokaal of regionaal aanbod van kleine spelers die rechtstreeks leveren aan de winkel. Ook hypermarkten kunnen door hun uitgebreide assortiment en schaalgrootte producten uit de korte keten opnemen. Echter in AGF zie je eigenlijk weinig echt lokale specialiteiten die voor een winkel relevant zijn, wel artisanaal bier of jam, die zijn ook houdbaar en kan per tray geleverd worden.

Voor wat grote regionale spelers in AGF zijn echter wel mogelijkheden. Veronderstel dat in de regio Noord-Limburg een teler is met een bepaalde soort appelen die in de streek geliefd en gekend zijn, dan kan die dat leveren in Brussel en dan wordt dat vanuit het DC uitgeleverd naar winkels die dat willen bestellen. Het is dan natuurlijk geen korte keten of ‘rechtstreeks van het land’ meer. “

Welke rol speelt AGF in relatie tot het prijsbeleid en kwaliteit?

Het promotiebeleid in België en Nederland is heel anders ingericht. In Nederland betalen de leveranciers een deel van de korting die aan de klant wordt doorberekend, maar heel vaak gaan de retailers daar een stuk extra korting toerekenen, ook omdat verkoop met verlies is toegelaten. Het gevolg is dat supermarkten in Nederland gaan concurreren met hun promoties om de consument ertoe aan te

zetten om die week naar hun supermarkt te komen.

In België is dat helemaal anders, verkoop met verlies is verboden, waardoor het moeilijker is om met een prijs te komen die echt lager is dan die van de concurrentie. Andere formules gaan mee met de prijsverlagingen en verrekenen dat met de leveranciers. In België is daardoor sprake van landelijke promoties in dezelfde week.

Doordat AH België in Nederland aankoopt, konden ze Hollandse promoties in België introduceren die zich aan de landelijke promoties onttrekken. De impact daarvan is zo groot dat Colruyt heeft besloten om alle promoties van AH te volgen, ook al kunnen ze deze niet verrekenen met Belgische leveranciers.

Vanuit AGF-perspectief is er een heel andere dynamiek gaande. Bij Colruyt verkopen ze ananas per gewicht, bij AH per stuk, wat vergelijken lastig maakt. Ook is er verschil te maken in kwaliteit. De mango bij AH en Delhaize zijn niet dezelfde, die van Delhaize is echt lekkerder. Het assortiment van Delhaize is zeer gedifferentieerd, als je iets bijzonders wilt op het gebied van tomaten, dan moet je daarnaartoe en niet naar Lidl, AH of Colruyt. Carrefour speelt dezelfde spel in de hypermarkten.

Met promoties in AGF trekt Delhaize daar heel goed de kaart “wij zijn België”, bijvoorbeeld met tomaten of asperges. Als AH een promo doet, zijn dat waarschijnlijk de Nederlandse asperges maar Delhaize pakt dan echt uit met Belgische asperges.

AGF Primeur 9 • 2021

9

Visie

Jumbo kwam eind 2020 naar Beveren en Sint-Lamberchts-Herk

Delhaize heeft via het systeem van de geleidelijk aan omgevormd worden tot Nutriscore een strategie ontwikkeld om Ekoplaza. Heeft deze Nederlandse biohun prijspositie uit te dragen. AGF speelt supermarktformule kans van slagen? daarin een grote rol vanwege de A-score. “In de hoofden van de Belgen zijn Jumbo en Wanneer een klant maandelijks 500 euro Albert Heijn heel goedkope winkels, in die besteedt, dan krijg je 15 procent korting zin concurreren ze met een Colruyt. De op alle producten met Nutriscore A. Daar- gemiddelde Vlaming kent AH die sinds een naast geeft het systeem voortdurend aantal jaar ook reclame maakt op televisie, informatie over hoeveel geld je al hebt uit- dat maakt dat je echt gekend bent. Jumbo gespaard. Dat geeft je een goed gevoel en is voor veel Vlamingen als winkel minder het zit ook op die positie van gezondheid. gekend. Door het grote succes van het Het is een heel clever systeem waar je een Jumbo Visma team, met Wout van Aert als bepaald segment helemaal in meeneemt Belg daartussen, kent België Jumbo nu, dat en volledig gebaseerd is op klantentrouw, helpt. Ekoplaza, daar heeft nog niemand want als je niet aan die 500 euro per van gehoord. maand komt, dan zakt de korting naar 10 procent, je kunt dus niet te vaak ‘vreemd’ Het bio-aanbod is in België heel verspreid. gaan. “ Doordat de supermarkten in België zo groot zijn, is het aanbod van bio-producHoe kijkt u naar de introductie van ten daar ook groot. Carrefour heeft 5000 Jumbo? referenties in bio in de hypermarkten “Ze lijken AH te volgen, maar uit eerste waarvan een flink aantal in 2nd placehand weet ik dat Jumbo dat plan al langer ment, ze hebben dus zowel een Bio-shophad. Directeur Frits van Eerd zei net na de -in-shop als bio tussen het reguliere assorovername van Super de Boer het “van Col- timent en dat maakt de bereikbaarheid ruyt te kunnen winnen, maar nu even wat van bio heel groot. anders aan het hoofd te hebben”. Daarna slokte de lancering van e-commerce de De bio-markt zit heel anders in elkaar dan aandacht op. Toen Jumbo dat ook had uit- de reguliere en dat maakt het lastig om gerold, stond het in de sterren geschreven te voorspellen of het Ekoplaza gaat lukdat ze ook naar België gingen komen. ken, ook omdat ik Ekoplaza niet zo goed ken. Wel is het zo dat de bio-speciaalzaak Het aantal Jumbo-winkels is nog beperkt in België enorm in opmars is. Colruyt is en dat maakt het nog te vroeg om te kun- daarin heel succesvol met de Bio-planet nen beoordelen of Jumbo even succesvol formule die eigenlijk een bio-discount gaat zijn. GfK of Nielsen kan dat nog niet formule is. Een andere grote speler is meten, je ziet alleen lokale effecten en Färm, waar Bio-planet vooral is gericht die worden alleen door de lokale concur- op voeding, vind je bij Färm alles onder renten gevoeld. De sterren staan echter een dak. Carrefour heeft ook een aantal gunstig. AH heeft nu al bewezen wat je pure bio-winkels. Dat maakt dat Ekoplaza kunt gaan doen, en Jumbo brengt ook iets in een heel ander speelveld terechtkomt anders naar de markt, dat zie je ook in dan in Nederland. Komt daar nog eens bij, Nederland gebeuren.” dat als je praat over duurzaamheid dan zal authenticiteit en kwaliteit een grote De biowinkels van het Belgische rol spelen. Ik vermoed en denk dat voor Origin’O zullen in de loop van 2021 Ekoplaza, naast prijs ook het aanbod heel

10

AGF Primeur 9 • 2021

Officiële opening van de Belgische Jumbo

belangrijk gaat zijn, dat niveau kan ik niet inschatten.”

Gaat de prijzenslag de doorslag geven in de toekomst van Belgische supermarkten?

Prijzen zijn een belangrijke factor, maar e-commerce zal de markt structureel gaan veranderen. E-commerce wijzigt het koopgedrag en het zal nog harder gaan veranderen, omdat alles wat houdbaar is steeds meer naar online verschuift.

Vandaag de dag in België is Click & Collect het dominante model, afhalen bij de winkel. Colruyt doet niet echt aan thuisleveren. Echter is Albert Heijn heel hard bezig zijn bezorggebied in België te vergroten. Zij hebben ondertussen al bijna heel Vlaanderen en bezorgen waar ze nog geen winkels hebben. Ook Delhaize heeft daar heel hard op ingezet en dekt nu volledig Brussel en Antwerpen af. Ik denk dat je deze ontwikkeling daarom niet moet bekijken als AH en Delhaize, maar als Ahold Delhaize, die wil als groep marktleider worden in België. Met Delhaize alleen zou dat moeilijk zijn maar Delhaize en AH samen, dan kom je al wel dichter bij wat Colruyt-groep doet, die nu in e-groceries verreweg de grootste is. Wanneer AH en Delhaize daar plankgas geven, dan voel je aan dat dat nog meer druk gaat zetten op het hypermarktformat, maar ook op winkels van Colruyt dat vooral DKW is.

Ook Jumbo is in Nederland heel hard aan het groeien in e-commerce. Mij lijkt het evident dat bij hen ook op de agenda staat om daar in België mee aan de slag te gaan.”

(ML)  gino.vanossel@vlerick.com

La Cité de la Gastronomie Paris-Rungis operationeel in 2026 Op steenworpafstand van de MIN-markt in Rungis opent in 2026 la Cité de la Gastronomie (de Stad van Gastronomie) haar deuren.

H

oewel het vakbondscomité van la Cité de la Gastronomie Paris-Rungis in januari 2021 besloot geen gevolg te geven aan de eerste raadpleging, kondigde het onlangs aan dat het medio juni een nieuwe oproep had gelanceerd en dat de deadline voor het indienen van aanvragen is vastgesteld

op eind september. Volgens een persbericht “wordt marktdeelnemers gevraagd om na te denken over het creëren van flexibelere specificaties en het heroverwegen van bepaalde aspecten van het project.

Stéphanie Daumin, vakbondsvoorzitter en burgemeester van Chevilly-Larue, geeft aan

dat de essentie van het project daarbij wel bewaard is gebleven.” Met de MIN-markt op steenworpafstand zal la Cité de Paris-Rungis bovendien aandringen op “het kleiner maken van de ecologische voetafdruk en het werken met korte ketens.” La Cité de la Gastronomie Paris-Rungis opent haar

deuren in 2026 in het hart van een wijk van 7 hectare en heeft als doel duurzame voeding en verantwoorde gastronomie te promoten.  Bron: parissecret.com Foto: © Cité de la Gastronomie / Paris Rungis

GEBR. TROOST

Het thema volgende maand :

www.troostpallethandel.nl

Reserveer nu uw advertentie: Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32 - andries@agfprimeur.nl

ABC Westland 622, 2685 DH Poeldijk | M. 06 - 43 00 03 15 ∙ E. aram-troost@live.nl

Hardfruit

LIVE

AGF Primeur 9 • 2021

11

### Zeegroenten

N

orth Sea Greens levert zeewierproducten voor de consumptiemarkt.

Lokaal en duurzaam geteeld in Europa. Martijn richtte het bedrijf North Sea Greens op samen met zijn vader, die voorheen eveneens in de uienhandel werkzaam was. “De foodsector is echt ons ding en zeewier had al een tijd onze interesse,” laat Martijn weten. “Zeegroenten zijn enorm gezond, ze bevatten veel vitamines, eiwitten en mineralen. Daarbij komt dat landbouwgrond onder druk staat en plantaardig eten de toekomst heeft. Zeewier wordt geteeld op het water, zonder gebruik te hoeven maken van zoet water, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. Bovendien helpt zeewier effectief bij de opname van C02. Wij geloven dat duurzaam geteeld zeewier een grote bijdrage kan leveren aan mens én milieu. Het is de groente van de toekomst.”

Martijn van Damme van North Sea Greens

Duurzaam en gezond eten uit de zee: “Zeewier is de groente van de toekomst” Kleding, meubels, verpakkingsmateriaal: Slechts een greep uit de vele toepassingen van zeewier. Niet verrassend dat dit veelzijdige natuurproduct stijgt in populariteit. En ook op het bord zijn zeegroenten hot en happening. Martijn van Damme ruilde de uien in voor eetbaar zeewier en startte een eigen handelsbedrijf in duurzaam geteelde zeegroenten. “Het is een pioniersmarkt met grote mogelijkheden.”

12

AGF Primeur 9 • 2021

LOKAAL EN DUURZAAM GETEELD Voor de inkoop van het zeewier werkt het bedrijf samen met een vaste groep telers in het noordwesten van Europa, van Frankrijk tot Noorwegen. “We willen zo lokaal mogelijk inkopen. De teeltwijze in Europa is duurzaam en alle producenten voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.

Bovendien is de waterkwaliteit hier goed.

Alle producenten waar wij mee samenwerken telen op zee. Een klein gedeelte is gecontroleerde zeeoogst. De producten worden dan niet bewust geteeld, maar gesneden om de groei gecontinueerd te houden. Ook zien we dat de teelt van zeewier op land in opkomst is. Zeesla bijvoorbeeld wordt al volop in bassins geteeld, in een gecontroleerde omgeving waardoor er nog meer controle is op kwaliteit.”

Zeewier is een echt seizoensproduct en vers beschikbaar vanaf het voorjaar tot het najaar. Hoe zeewier geteeld wordt?

Martijn legt uit: “In het najaar worden de sporofyten van het zeewier aan draden ‘gelijmd’, het hechten en groeien ofwel het opkweken gebeurt in een binnenruimte,

Grootschalige zeewierproductie op de Noordzee

Het oogsten van zeewier

een zogenaamde hatchery. Wanneer de plantjes groot genoeg zijn worden ze uitgehangen op zee. Vervolgens kan er vanaf het voorjaar geoogst worden, afhankelijk van het teeltgebied en de soort. Royal Kombu bijvoorbeeld wordt in het voorjaar geoogst. Het klinkt nu vrij eenvoudig, maar dat is het niet. Je kunt niet zomaar telen wat je wilt en waar je wilt. Er komt van alles bij kijken, zowel op gebied van vergunningen en certificeringen alsook technisch gezien. Net zoals bij andere natuurproducten, zijn de weersomstandigheden van invloed. Wanneer het bijvoorbeeld stormt wordt het water ruig, wat voor verlies kan zorgen. Dit is zeker iets om rekening mee te houden wanneer er op open zee wordt geteeld. Ook de temperatuur is van invloed en heeft dus gevolgen voor de groei en dus de opbrengst.”

North Sea Greens verpakkingen

erg kostbaar en exclusief maakt. Alleen het topsegment vraagt hierom.”

STEEDS MEER ZEEGROENTEN OP HET BORD Tot de klantenkring van North Sea Greens behoren restaurants, horecaleveranciers, groothandels en de voedselverwerkende industrie. “Laatstgenoemde is een belangrijke afzetmarkt. Denk aan zeewierburgers, chips, snacks en sushi vellen, producten die gemakkelijk door de markt worden opgenomen en waar veel vraag naar is. Toch is het meeste zeewier wat je in deze producten in Europa tegenkomt nog geproduceerd in Azië. De zeewierteelt is daar vele malen groter dan in Europa.

De teeltkosten hier zijn ook relatief hoog, wat onder andere te danken is aan relatief hogere arbeidskosten, de duurzame manier van telen en de hoge kwaliteitsnormen en certificering.”

North Sea Greens verhandelt zo’n tien verschillende zeewieren. Naast Zeesla behoort onder andere Zeetruffel, Zeespa- Ook in de horeca worden zeegroenten ghetti, Nori, Wakame, Royal Kombu, steeds populairder. In hogere segment Atlantische Wakame, Dulse, en Nori tot het zijn zeegroenten steeds vaker op het bord vaste assortiment. Alle soorten worden te vinden en Martijn merkt ook in het midzowel duurzaam als biologisch geteeld. De densegment een toenemende interesse. producten worden grotendeels gepekeld, “En dat is een goed teken. We zien dat mengedroogd of vriesvers geleverd, wat sen, zeker in de leeftijd van 25 tot 50 jaar, zorgt voor een lange houdbaarheid. “Vers zich graag laten verrassen en dat horegepekeld zeewier is een half jaar tot een caondernemers zich graag willen onderjaar houdbaar en gedroogd product zelfs scheiden met nieuwe producten. Toch onttot twee jaar. Groot voordeel van gedroogd breekt er nog een stuk marktacceptatie. zeewier is dat je het product kun laten Zeewier is een nieuw product en het heeft wellen in water, wat weer een nagenoeg alle wind in de zeilen kijkend naar het vers product oplevert. Slechts een klein toenemende bewustzijn van duurzaam, percentage wordt echt vers geleverd. Vers gezond en plantaardig eten. Je zou zeggen zeewier is maar 48 uur houdbaar, wat het dat het product zichzelf verkoopt, maar

Freshly Harvested Ocean Greens

De teelt van zeewier neemt toe in Europa.

Vergeleken met de wereldwijde productie is het Europese percentage met zo’n twee procent van de mondiale teelt echter nog kleinschalig. De Europese zeewierproduc tie bedraagt ruim 300.000 ton per jaar (fresh weight) ten opzichte van ruim 32 miljoen ton (fresh weight) wereldwijd. De grootste teeltlanden zijn respectievelijk China, Indonesië, Japan en Rep. Korea.

Deze landen telen gezamenlijk 95% van de wereldwijde productie. Ruim driekwart van wereldwijde zeewierteelt is bestemd voor de voedingsmarkt.

Martijn merkt op dat er wel plannen liggen voor uitbreiding in Europa. Er wordt al jaren onderzoek gedaan naar grootschali ge productie van zeewier in de Noordzee.

Zo'n 25 kilometer voor het Zeeuwse West kapelle en het Belgische Zeebrugge ligt het Belgische windpark Norther, waar vorig jaar ongeveer een hectare is aangeplant als test. Dit voorjaar vond de eerste oogst plaats. De verwachting is dat de teelt hier en bij andere windparken in de Noordzee in de toekomst fors zal uitbreiden. Cijfers laten zien dat de Europese productie in de toekomst kan uitbreiden naar zo’n tien procent van de mondiale teelt. De positie ve toekomstverwachtingen van zeewier als mogelijke oplossing van het wereldwijde voedseltekort en de rol van zeewier in het terugdringen van de CO2-uitstoot, draagt daar zeker aan bij. Daarnaast neemt de vraag naar plantaardig, gezond en duur zaam eten sterk toe.

het is nog best een uitdaging om zeegroenten in de keuken van de consument te krijgen.”

INSPIREREN MET RECEPTEN EN TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN Volgens hem vinden velen het nog lastig om zeewier daadwerkelijk te gaan gebruiken, wat grotendeels komt omdat ze niet goed weten wat je er allemaal mee kunt.

De komende tijd zet North Sea Greens dan ook sterk in op het inspireren van klanten.

Daarvoor werkt het bedrijf onder andere samen met chef-kok Wouter Kik van restaurant Codium in Goes. “Er kan veel met de zeegroenten, van kroketjes tot bier en

Martijn van Damme Tel +31 (0)166-744019 info@northseagreens.nl northseagreens.nl

AGF Primeur 9 • 2021

13

Zeegroenten

van zoutvervanger of garnering tot vol- bij aardappelen en Royal Kombu wordt waardige maaltijd of saladeverrijker. We veel gebruikt in bouillons, zoals voor de hebben het dan ook het liefst over zeeg- bekende Japanse soep Dashi. roenten, want onze producten zijn veel meer dan alleen zeewier. Het is echt een “We moeten het in eerste instantie toch voedingsmiddel. Samen met de chef-kok vooral van de horeca hebben. Als consuzijn we aan de slag gegaan met receptu- menten eenmaal een positieve ervaring ren en allerlei toepassingsmogelijkheden hebben met zeewier, is de kans groter om klanten te inspireren. Elk product dat ze thuis met zeegroenten aan de slag heeft een eigen opvallende smaak, waar- gaan en dit ook met anderen delen. Wel mee van elke maaltijd iets speciaals is te zijn we daarnaast bezig met het ontwikmaken. Nori bijvoorbeeld heeft een wat kelen van consumentenproducten voor nootachtige smaak, terwijl Dulse bij ver- het retailsegment. Een ontzettend leuk en hitting de smaak krijgt van bacon. Dulse ook spannend traject, waar veel bij komt is bijvoorbeeld erg lekker als smaakmaker kijken. Wat nu in de supermarkt wordt

aangeboden is veelal Aziatisch product, en echt niet vergelijkbaar met ons onbewerkte en pure product. Natuurlijk profiteren we wel degelijk van de populariteit van de Aziatische keuken. We merken dat mensen ook echt enthousiast zijn over onze zeegroenten. Het geeft ons het vertrouwen om de komende tijd nog meer in te zetten op marktacceptatie, daar valt nog veel in te winnen. De productie en afzet van zeewier is sowieso nog een pioniersmarkt, een pioniersmarkt met veel potentie.” (CH)  info@northseagreens.nl

Inventaris Bananen

Frits Popma, Popma Fruit Expertise over de voorzichtige schreden van India op de bananenexportmarkt:

“Dat heeft tijd nodig” “E

Op de vraag welk land het grootste teeltland van bananen is, zullen waarschijnlijk landen als Ecuador, de Filipijnen, Guatemala of Colombia genoemd worden, omdat zij bekend zijn van de grote volumes bananen die ze jaarlijks naar Europa verschepen. Hoewel alle genoemde landen in de top 10 van bananen-producerende landen staan, is het allergrootste volume – 30,5 miljoen ton in 2019 – weggelegd voor India. Onbekend in Europa, omdat het land met de gigantische bananenoogst maar rond de vijf procent van het fruit naar naburige landen exporteert.

14

AGF Primeur 9 • 2021

n daar is een reden voor,” zegt Frits Popma, van Popma Fruit Expertise die kan bogen op drie decennia ervaring met bananen en als adviseur betrokken is (geweest) bij projecten voor meer dan 200 bedrijven - momenteel doende met een project in India - in 55 landen. “Bananen zijn in India poor man’s food. Het product ziet er slecht uit, maar door het enorm grote interne marktpotentieel wordt het toch wel verkocht.” Desondanks ziet Frits dat zo’n tien procent van de bevolking in India wel interesse heeft in bananen van betere kwaliteit, toch gauw zo’n 120 miljoen consumenten. Ook observeert hij dat de geringe export vanuit India toeneemt en meer partijen ervoor open staan. Als exportbestemming komen vooral landen in het Midden-Oosten en Rusland in beeld.

En al is het technisch mogelijk, Frits ziet grootscheepse export vanuit India naar Europa niet snel gebeuren, vanwege de onbekendheid van het land waar het gaat om bananen en ook vanwege de kwaliteit.

“Zeker niet in het huidige logistieke klimaat met oplopende kosten vanwege de containertekorten.”

HOBBELS Hoewel India de exportmogelijkheden van bananen graag wat meer zou benutten en ook wil focussen op een beter product voor de interne markt, zijn er wel enige hobbels te nemen, geeft Frits aan. Zo hebben de meeste multinationals er hun geluk op het gebied van bananen-

teelt al beproefd en het land na korte tijd weer verlaten. Het bleek voor hen te lastig om de werkwijze die ze toepasten in de bekende exportlanden in India te kopiëren. De adviseur ziet zeker kansen voor export vanuit India, maar waarschuwt dat het een proces van de lange adem en veel investeringen is. Eén van de grootste hordes noemt hij het totale gebrek aan infrastructuur waardoor de kwaliteit niet optimaal is. “Het fenomeen voorkoeling is er onbekend en de gehele koelketen moet vanaf nul worden opgebouwd. Daarvoor zijn supermarkten en lokale partners nodig. De partijen die daarin stappen, moeten zich ervan bewust zijn dat er niet overmorgen winst gemaakt kan worden.

Dat heeft tijd nodig.” Doordat de infrastructuur ontbreekt, heeft India te kampen met een verspilling van rond de 30 procent van de bananen.

PANAMA DISEASE Waar de Cavendish banaan wereldwijd de meest verhandelde banaan is, observeert Frits dat er in India wel 14 verschillende, in Europa onbekende, soorten bananen in de schappen liggen met elk hun eigen karakteristieken. Daardoor is er in de

teelt een bredere biodiversiteit die moge- mige andere landen niet gebruikelijk is, lijk beschermt tegen de schimmelziekte om een doos met bananen te wegen. Op TR4, of Panama disease, die complete de interne markt geen probleem, maar in bananenplantages vernietigt en de bodem Europa leiden dozen met ondergewicht tot voor tientallen jaren verontreinigt. India problemen met invoerrechten. Een ander is vooralsnog vrij van TR4. Momenteel zijn aspect is dat het niet makkelijk is om in te er geen middelen om de ziekte uit te roeien. breken in een markt die al heel lang gevesIn bijvoorbeeld bananenex-portland de tigd is. “Als je bijvoorbeeld in Ecuador of Filipijnen is de oogst al met 15 procent is op de Filipijnen geboren bent, dan ‘denk je teruggelopen, geeft Frits aan. Daarnaast bij wijze van spreken al bananen’. Want er speelt de snelle vruchtrotatie een rol in de wordt al vijf generaties bananen geteeld beheersing van TR4. Hij meldt dat waar in en alles is daar onder controle en de kostbijvoorbeeld Latijns-Amerika een prijs is er bekend.“ bananenplant wel 20 jaar in produc-tie is, de planten in India om de drie jaar “Overigens speelt de prijs die de landen van vervangen worden. “Als er geen oplossing bestemming bereid zijn te betalen, ook wordt gevonden voor TR4, dan heeft een een rol in de kwaliteit van de bananen die land als India – als ze het goed aanpakken– verzonden worden,” aldus Frits. Zo zijn de prijzen in Europa laag en de eisen op het heel veel exportmogelijkheden.” gebied van kwaliteit en certificeringen hoog. “Eén euro kan niet, dat is gewoon te laag. Als Europa niks doet, worden we het afvoerputje van de wereld. We zullen met AFVOERPUTJE Vaak hebben exportproblemen ook te betere prijzen moeten komen, want als je maken met een verschil in verwachtingen in bijvoorbeeld China voor dezelfde doos tussen de verzendende en de ontvangen- 20 cent meer kunt krijgen als bananenexde partij en een gebrek aan communicatie porteur, dan ga je naar China.”  daarover. Als voorbeeld noemt Frits het fwpopma@ziggo.nl feit dat het bijvoorbeeld in India en som-

THE Complete End of Line Portfolio Clever design based on all the latest technologies Seamless project management & install 50 years of experience

Looking for advice on how to Automate?

Get in touch with us! +32 (0) 55 33 57 57 info@scottautomation.be www.scottautomation.be

AGF Primeur 9 • 2021

15

Column

Ruud van der Vliet is oud-directeur Bedrijven Rabobank Westland en huidig directeur bij Van der Vliet Consulting & Valuation. Gespecialiseerd in het verbeteren en herstructureren van bedrijven in m.n. Food & Agri en specifiek (glas)tuinbouw. Gericht op tactische en strategische vraagstukken, visie ontwikkeling en optimaliseren van de waarde van ondernemingen. Ruud maakt voor iedere Primeur een financiële analyse van een bedrijf in de AGF- en tuinbouwsector. ruud@rvdvliet.nl

Hoe gaat het nu echt met Greenyard?

Tijdens de presentatie van de jaarcijfers over het gebroken boekjaar 2020/2021 leek het wel een goed nieuws show van de co-CEO’s Hein Deprez en Marc Zwaaneveld van Greenyard. De vraag is of de feiten dat geschetste beeld ondersteunen. Het bedrijf van Hein en zus Veerle Deprez kwam in 2018 in zwaar weer terecht, nadat een Hongaarse vestiging van het concern met listeria besmette groente op de markt had gebracht. Tegelijkertijd kampte Greenyard met een prijzenoorlog tussen supermarkten en was de oogst door droogte dat jaar veel minder. Daarna is er veel gebeurd en hoe staat het bedrijf er nu voor?

V

anuit mijn analyse kijk ik naar de ontwikkeling van de marge en daarmee de door klanten ervaren toegevoegde waarde, de verhouding tussen verdienvermogen en langlopende schuld en de (concurrentie)positie in de waardeketen.

TERUGBLIK Greenyard werd in 1987 door Hein Deprez opgericht en is uitgegroeid tot een van de grootste leveranciers van groenten en fruit ter wereld. Vandaag de dag is het nog steeds een familiebedrijf en genoteerd aan de Euronext Brussel. De familie Deprez is met ruim 40% grootaandeelhouder in Greenyard. Ruim 30% van de aandelen wordt vrij verhandeld op de beurs.

In tegenstelling tot de jaren daarvoor is over de gebroken boekjaren 2018-2019 en 2019-2020 geen dividend uitgekeerd, vanwege de financiële resultaten en zeer waarschijnlijk onder druk van of vanwege afspraken met de banken. Deprez bouwde in 30 jaar het familiebedrijf uit en deed dat vooral met door leningen van banken betaalde overnames. In het rampjaar bedroeg de schuldratio 7,1x en dat was veel slechter dan in- en outsiders hadden verwacht.

16

AGF Primeur 9 • 2021

Dat de schulden te fors waren gestegen, had volgens analisten vier oorzaken. Ten eerste moest Greenyard zijn prijzen verlagen onder druk van haar klanten/supermarkten vanwege de prijzenoorlog. Ten tweede speelde de mislukte oogst van de droge zomer van 2018 het bedrijf parten.

De kosten liepen op, want van sommige groenten en fruit waren er tekorten. Tot overmaat van ramp werd in de zomer de listeriabacterie aangetroffen in een Hongaarse diepvriesgroentefabriek. Greenyard kon haar afspraken met de banken niet nakomen en kwam feitelijk onder curatele te staan. De vierde reden is dat de huisbanken misschien wel een beetje te goedgelovig waren. Het bedrijf had namelijk geen focus meer en onderliggend bleek het verdienmodel van Greenyard ondanks de schaal kwetsbaar.

bedrijven en bedrijfsonderdelen verkocht of gesaneerd. Ondertussen werd er meer focus aangebracht en sloot het bedrijf nauwere samenwerkingen met meerdere supermarktketens. Op zoek naar een nieuw duurzamer verdienmodel.

Vandaag lijkt Greenyard op basis van de meest recente jaarcijfers efficiënter en financieel robuuster, met een ogenschijnlijk betere positie in de keten. En de toekomst ziet er dan ook op papier veel gezonder uit, aldus de co-CEO’s.

MARGE EN SCHULDPOSITIE Financieel heeft Greenyard sinds het rampjaar 2018 inderdaad een forse een stap vooruit gezet. De netto-omzet was het afgelopen boekjaar (eindigend 31 maart 2021) gestegen met 8,7% naar ruim € 4,4 mrd en de aangepaste Ebitda (post-IFRS 16) kwam uit op € 157 mln. De Ebitda liet een stijging van bijna 18% zien.

De Debt/Ebitda-verhouding (nettoschuld/ LTM aangepaste Ebitda, pre-IFRS 16), verbeterde van 4,4x naar 2,9x op 31 maart 2021. Eind maart 2019 was die verhouding nog 7,1x. Banken vinden een Debt/ Ebitda-verhouding van < 3x bij bedrijven in de AGF-groothandel acceptabel.

Voor het einde van het laatste boekjaar kreeg Greenyard de noodzakelijke steun van de banken, maar pas nadat een garantie van het investeringsfonds Gigarant van Greenyard heeft onder druk van de de Vlaamse Overheid voor de herfinanbanken vervolgens een co-CEO, Marc ciering van haar uitstaande schuld werd Zwaaneveld, moeten aanstellen en een afgegeven en de kapitaalinjectie van twee omvangrijk desinvesteringsprogramma private investeerders was toegezegd. De moeten opstellen. Doel was om financi- nieuwe financieringsovereenkomst van eel gezonder te worden en in ieder geval € 468 mln heeft een looptijd van drie de Debt/Ebitda-verhouding beneden de jaar, met een optie tot verlenging met 3,0x te brengen. Er zijn in rap tempo veel één jaar. Dit geeft Greenyard iets ruimte,

Bron: Greenyard

maar houdt de druk op de directie om de financiële positie van Greenyard verder te verbeteren. De nieuwe financiering dekt de herfinanciering van de huidige bankschuld, evenals de terugbetaling van de converteerbare obligatielening van € 125 mln. Deze laatste zal in december 2021 worden terugbetaald door een extra kredietlijn van € 125 mln. Alychlo NV, een investeringsmaatschappij van Marc Coucke, en een bestaande aandeelhouder, Joris Ide, hebben de genoemde kapitaalinjectie van € 50 mln verzorgd.

Eind maart 2021 lukte het Greenyard dus juist op tijd een nieuwe langlopende financiering af te sluiten bij de huisbanken en kwam de Debt/Ebitda-verhouding nipt onder de 3,0x. Werd Greenyard gered door de gong?

Greenyard kondigde intussen een ambitieus vierjarenplan aan gebaseerd op maar liefst zeven pijlers. Doel is verbetering van de financiële resultaten. Ook werd een inkoopprogramma aangekondigd om

maximaal 600.000 aandelen in te kopen.

Feit is dat de Debt/Ebitda-verhouding weliswaar fors verbeterd is en feitelijk nog in de gevarenzone zit. De marge van de operatie is met een Ebitda-marge van 3,5% van de gerealiseerde omzet verbeterd, maar nog steeds niet echt robuust te noemen. Kortom, Greenyard is op de goede weg, maar zit nog steeds financieel in de gevarenzone. Beleggers lijken dat ook zo te zien getuige de achterblijvende beurskoers.

De aandelen van Greenyard zijn na de kapitaalinjectie weliswaar iets opgeveerd, maar blijven ver achter bij de beursontwikkeling en afgezet tegen de koers van 2018 en staat het aandeel op slechts 50%.

Terwijl de BEL 20 enkele procenten hoger staat in dezelfde tijdsvergelijking. Blijkbaar zijn (ook) beleggers nog onvoldoende overtuigd van de ingezette verandering.

Het feit dat het bedrijf aandelen gaat inkopen geeft ook aan dat Greenyard blijkbaar geen andere, lees beter renderende inves-

teringen, voor zichzelf ziet, ondanks het ambitieuze vierjarenplan. Dat is bijzonder, ook omdat het bedrijf zelf aangeeft dat het bedrijf het ook als haar verantwoordelijkheid ziet om een gezondere levensstijl te stimuleren en een duurzamere voedselwaardeketen te stimuleren. En ook daar is nog een wereld te winnen.

POSITIE IN DE KETEN De kern van Greenyard is eenvoudig gezegd zorgen dat de schappen van de supermarkten het hele jaar door gevuld zijn met een grote variëteit aan hoogwaardige groenten en fruit. Als categoriemanager de behoeften van supermarkten invullen in groenten en fruit. Ook neemt Greenyard bij steeds meer supermarkten de hele waardeketen voor haar rekening, inclusief inkoop, kwaliteitscontrole, transport, logistiek, traceerbaarheid en verpakking. Hierdoor kan Greenyard theoretisch de werking optimaliseren, bijvoorbeeld door transporten en leveringen te combineren. Het betekent dat er een verschuiving naar end-to-end optimalisa-

Bron: Euronext Brussel

AGF Primeur 9 • 2021

17

### Column

ties in de waardeketen. Dit moet leiden tot een hogere en stabielere marge, maar dat is nog onvoldoende zichtbaar.

Marc Zwaaneveld en Hein Deprez hebben als co-CEO’s de taak om Greenyard te transformeren in de wereldwijde voorkeurspartner voor supermarkten. Zij willen het bedrijf consolideren en schaalgrootte gebruiken om de efficiëntie te verbeteren. Hoewel de marge iets verbeterd is lijkt Greenyard nog steeds niet heel efficiënt en zeker niet heel winstgevend.

In bijna alle versketens zien we overigens dat de groothandelsactiviteiten slechts beperkt renderen en dat het rendement erodeert. De toegevoegde waarde van de groothandel, de zogenaamde ‘middle man’, neemt af en daarmee de marge ook. Ik heb dan ook grote twijfels bij de duurzaam-

heid van het verdienmodel van Greenyard: door de saneringen en verkoop van bedrijfsonderdelen zijn de ratio’s en de cashpositie inderdaad verbeterd, maar de onderliggende verdiencapaciteit lijkt niet fundamenteel te verbeteren. En ik twijfel ook echt of dat nog gaat gebeuren. De schaalvergroting van de telersverenigingen, van coöperaties en van individuele producenten van verse groenten en fruit maken dat zij ook opschuiven in de keten en op termijn ook tenderen naar categoriemanagers. Zij verdringen de groothandel.

En wat betekent dat voor Greenyard? Een goed voorbeeld daarvan is Mastronardi/ Sunset in Canada en USA. SAMENVATTING Greenyard heeft onder druk van de banken focus aangebracht, fors gedesinvesteerd

en haar positie in de keten aangepast. De gerealiseerde marge is desondanks nog steeds matig. De desinvesteringen hebben de balans- en cashpositie verbeterd. Zonder garanties van de overheid en een extra kapitaalinjectie was de herfinanciering bij de huisbanken waarschijnlijk een probleem geworden. De Debt/Ebitda-ratio bevindt zich nog steeds in de gevarenzone. Ik kijk dan ook uit naar de (half)jaarcijfers van Greenyard. Voor het komend jaar zullen de ingezette besparingen en de positieve gevolgen van Covid-19 op de versomzet in supermarkten de financiële prestaties van Greenyard zeer waarschijnlijk nog ondersteunen, maar of dat zo blijft in de jaren daaropvolgend, betwijfel ik. Het verdienmodel lijkt me niet duurzaam genoeg. 

Inventaris Citrus

Gebrek aan vraag vanuit horeca beïnvloedt citroenmarkt Waar de meeste soorten citrus zich vanwege het hoge vitamine C-gehalte mochten verheugen in een grote belangstelling na het uitbreken van de coronapandemie, gold dit veel minder voor citroenen. Volgens Spaanse telers en exporteurs had de markt te maken met een groot gebrek aan vraag vanwege het grotendeels uitvallen van het horeca- en cateringkanaal, dat een groot deel van de citroenverkoop absorbeert.

H

et zorgde voor een prijsdruk op de markt. Nu corona voorzichtig onder controle raakt, signaleert USDA in haar halfjaarlijkse citrusrapport een wereldwijde toename van zowel de citroen- en limeconsumptie als de export.

STABIEL VOLUME Voor het seizoen 2020/21 rapporteert USDA een citroen- en limesoogst in lan-

18

AGF Primeur 9 • 2021

den die het fruit verhandelen die ongeveer gelijk is aan 2019/20: 8,4 miljoen kilo. Grootste producenten zijn Mexico, de Europese Unie en Argentinië. Samen goed voor 67,6 procent van de productie.

Hier buiten beschouwing gelaten bijvoorbeeld teeltland India waarvan de citroenen voornamelijk lokaal worden geconsumeerd. In teeltlanden Mexico, de Europese Unie en Turkije neemt de citroenoogst toe,

waardoor de afname van productie in Argentinië en de Verenigde Staten wordt gecompenseerd. De lagere oogst in de VS heeft te maken met droogte. De lagere productie in Argentinië heeft tot gevolg dat het land, de grootste in de verwerking van citroenen, minder citroenen beschikbaar heeft voor bewerking. Het volume verwerkte citroenen en limes in het Zuid-Amerikaanse land neemt af met bijna 28 procent. Ook Mexico en de Verenigde Staten zien het volume bewerkte citroenen afnemen. De toename in Europa (+11,6%) kan niet verhinderen dat er wereldwijd bijna 22 procent minder volume beschikbaar is voor verwerking.

TOENEMENDE EXPORT Voor de consumptie daarentegen ziet het er beter uit. Wereldwijd is er een plus van

Productie van citroenen en limoenen x 1.000 ton 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 -

Mexico

Europese Unie

Argentinie

2016/17

Turkije

2017/18

Verenigde Staten

2018/19

2019/20

Zuid Afrika

Israel

Anderen

Marokko

Anderen

2020/21

Export van citroenen en limoenen x 1.000 ton 900 800 700 600 500 400 300 200 100 -

Mexico

Turkije

Zuid-Afrika 2016/17

Argentinie

2017/18

Europese Unie

2018/19

2019/20

Verenigde Staten 2020/21

Import van citroenen en limoenen x 1.000 ton 900 800 700 600 500 400 300 200 100 -

Verenigde Europese Rusland Staten Unie

Saudi Arabie

2016/17

Canada Verenigde Oekraine Arabische Emiraten

2017/18

2018/19

2019/20

Japan

Hong Kong

Turkije

Anderen

2020/21

ste exporteur met een omzet van 1,03 miljard USD dat overeenkomt met een aandeel van 28,06 procent in de wereldwijde exportmarkt. De Spaanse citroenen vinden hun weg voornamelijk naar Zwitserland, Servië, Canada en Noorwegen. In het afgelopen seizoen is de citroenexport van de EU naar de Verenigde Staten met 86% sterk gedaald tot 1.001 ton met een waarde van 1,3 miljoen dollar. De Amerikaanse douanetarieven in verband met een zaak van de Wereldhandelsorganisatie tegen EU-vliegtuigsubsidies hebben de Spaanse citroenexport naar de Verenigde Staten beïnvloed. Nummers twee en drie zijn Mexico en Zuid-Afrika die in 2020 respectievelijk voor 538,6 en 392,3 miljoen dollar aan citroenen verkochten wat overeenkomt met 15 en 11 procent van de markt. De importzijde van de citroen- en limesmarkt blijft in grote lijnen gelijk. De VS en Rusland importeren wat meer en de EU wat minder zodat het totaal geïmporteerde volume gelijk blijft aan 2019/20: 2,1 miljoen kilo. Overigens is Europa een netto importeur van citroenen. Vooral Zuid-Afrika, Argentinië, Brazilië en Turkije leveren citroenen aan de EU, gevolgd door Mexico.

EUROPESE CITROENEN In Europa is Spanje veruit de grootste citroenenteler. Op zo’n 46.000 hectare werd in seizoen 2019/20 884.890 ton geteeld. Italië is de tweede grootste producent met een oogst van 445.950 ton van ongeveer 26.000 hectare. Italiaanse citroenen worden voornamelijk op Sicilië geteeld. Griekenland maakt de top drie compleet met een areaal van 3800 hectare en in 2019/20 een volume van 82.260 ton.

Na de Spaanse recordoogst van 2020/21 (geraamd op 1,34 miljoen ton), worden in het seizoen 2021/22 met een verwachte oogst van dik een miljoen ton ongeveer, 23 minder procent minder citroenen voorzien als gevolg van weersomstandigheden.

Wind, kou en regen hebben in sommige gebieden de bloei en de vruchtzetting beïnvloed. Mogelijk kan de daling in het aanbod wel bijdragen aan een prijsherstel.

In Turkije is het weer juist beter geweest, waardoor er een betere oogst met meer opbrengst wordt verwacht. En ook Mexico verwacht een goede oogst waarbij geobserveerd wordt dat de terugkeer van de foodservice gunstig is voor de vraag naar citroenen. (MW)  Bronnen: Freshplaza.com, Fas.usda.gov, Tridge. com, Ec.europe.eu, Agf.nl, Citrus Industry Magazine

4,4 procent in seizoen 2020/21. Vooral de consumptie in de EU en Mexico neemt toe.

Grootverbruiker VS laat een daling zien.

Ook de wereldwijde export in citroenen

en limes neemt toe. De stijging van 7 procent in volume komt voornamelijk voor rekening van Mexico en Turkije. Gemeten naar waarde is Spanje in 2020 de grootAGF Primeur 9 • 2021

19

Aardappelen

Kees Stam, Aardappelgroothandel Stam:

“De Hollandse groenteboer sterft uit” Het is nog geen jaar geleden dat men op het Food Center Amsterdam (FCA) kon kiezen uit drie aardappelgrossiers. Momenteel is er echter nog maar één aardappelgroothandel te vinden op het terrein van het FCA. De aardappelgroothandel Stam en Zonen heeft de tand des tijds bloeiend kunnen doorstaan en levert al vijf generaties de, door hun zorgvuldig geselecteerde, piepers aan horeca, groothandels en detaillisten. Ze beschikken over een pand van 2500 vierkante meter, met een wasserette, een inpakafdeling en een eigen wagenpark. “Door de jaren heen hebben we als familie mooie relaties en goed vertrouwen kunnen opbouwen met klanten en leveranciers. Mensen weten inmiddels wel wat ze aan die jongens van Stam hebben,” zegt Kees Stam, die samen met zijn broer het familiebedrijf runt. “We zijn een nette familie en we doen wat we zeggen.”

H

et leveren van kwaliteit staat bij de broers hoog in het vaandel. “We kiezen zelf elk jaar onze telers waarvan we weten dat die goede kwaliteit leveren.

Al komt het ook weleens voor dat ik een partij moet terugsturen, als een partij bij binnenkomst bijvoorbeeld tóch niet voldoet aan onze eisen. We willen namelijk niet inleveren op de kwaliteit, want zodra we dat gaan doen en de klant krijgt een ondermaats product, dan schaden we het vertrouwen in ons, dat door de jaren heen is opgebouwd en soms tot wel 5 generaties teruggaat,” legt Kees uit. Het woord stilzitten komt niet voor in het woordenboek van de familie Stam. “Elke dag is het hier weer hard aanpoten,” zegt Kees. Ook Kees senior, de vader van de broers, die een

20

AGF Primeur 9 • 2021

aantal jaar terug met pensioen is gegaan en het stokje heeft overgedragen aan zijn zoons, komt bijna dagelijks over de vloer om bij te springen. “Eigenlijk runnen we de handel met z’n drieën,” zegt Kees. “Pa heeft het natuurlijk jaren gedaan en helpt waar het nodig is en dan zijn er ook altijd nog de klanten die specifiek naar hem vragen.”

VAN 3 NAAR 1 Het afgelopen jaar is een ingrijpende periode geweest voor het familiebedrijf, doordat allereerst het aantal aardappelgrossiers op het FCA reduceerde tot één.

Op 17 november 2020 werd Aardappelhandel A.C. Loogman failliet verklaard. De groothandel, een miljoenenonderneming

die al sinds 1953 in aardappelen handelde en een vestiging had op het FCA, kampte met miljoenen aan schulden en corona werkte niet in hun voordeel. Er was nog een poging om door te starten, maar die faalde. Na bijna 70 jaar was dit het einde van Aardappelhandel A.C. Loogman. Vervolgens gaf de familie Van Egmond, die praktisch naast Groothandel Stam zat, aan dat ze ook definitief de piepers vaarwel wilden zeggen. In de firma Stam zag de familie Van Egmond de ‘perfect match’ om hun bedrijf over te nemen. In een flits is Stam nog maar de enige aardappelgrossier op het FCA. Dat en het overnemen van de handel van familie Van Egmond gaf de firma ruimte voor groei. Maar wat was er nog over van de vraag op de markt?

De tweede factor die een grote impact had op het familiebedrijf was Covid-19. Met de lockdown viel de afzet aan de horeca volledig weg, normaliter de grootste afnemer en goed voor zo’n vijftig tot zestig procent van de omzet. “Dat is wel heel ingrijpend geweest,” zegt Kees. “Uiteindelijk lukte het ons om de omzet nog op te krikken tot ongeveer 60% van wat we gemiddeld draaien, daarom zijn we heel blij dat de restaurants nu gewoon weer geopend zijn.”

De derde factor, die enigszins als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt, is het herstructureringsplan voor het FCA. “Door de corona is het allemaal een beetje blijven liggen,” zegt

Cees. “Maar daardoor weten we ook niet zo goed waar we aan toe zijn.” Het Food Center gaat namelijk volledig op de schop, er komen appartementen op een deel van het terrein en Stam moet verhuizen naar een nieuw pand dat nog niet gebouwd is.

“Wat daarvan de impact gaat zijn op onze bedrijfsvoering, weten we nog niet, we hebben wel gewoon onze klantenkring die we moeten bedienen. Al met al zorgt dat wel voor onzekerheid.”

MEER UI EN MEER SPECIFIEK Naast horeca levert Stam ook veel aan de traditionele groenteboer. “Dat is wel een uitstervend ambacht,” zegt Kees. “Die sector is erg aan het vergrijzen, af en toe zit er nog wel een jonge vent tussen, maar over het algemeen is het allemaal vijftig of zelfs zestig plus. Wij weten dat je met vroeg opstaan en hard werken een goede boterham kunt verdienen, maar jongeren zien dat tegenwoordig niet meer zitten. Voor een groentezaak moet je, als je een beetje op tijd open wilt, om vier uur ‘s ochtends al je inkopen gaan doen en er zijn er niet heel veel meer die daar trek in hebben.”

Daarentegen ziet Kees wel dat het aandeel etnische winkels en toko’s sterk aan het toenemen is. Daarmee neemt ook de

vraag naar uien en verwerkte aardappelproducten toe. “Het aandeel uien is bij ons enorm gestegen en is nu goed voor zeker 35% van onze omzet. Juist die etnische winkels nemen enorm veel ui af, maar die vragen ook steeds meer naar geschild en verwerkt product. Die vraag zien we eveneens vanuit de horeca toenemen. We hebben naast de verse aardappelen en uien bijvoorbeeld ook voorgekookte en voorgesneden aardappelen in ons assortiment samen met de lijn van Peka. Zo kunnen we de klant steeds meer ontzorgen. Zelf

komen klanten ook vaak met specifieke aanvragen en meestal kunnen we daar aan voldoen. We zijn niet een bedrijf dat snel nee zegt, maar altijd kijkt naar wat er mogelijk is. Daarin speelt natuurlijk wel mee dat we een groothandel zijn en makkelijker bulk kunnen verwerken dan kleine opdrachten,” zegt Kees tot slot. (MP) 

INTERP M 2021 28-29-30 NOV.

KORTRIJK XPO BELGIE

AN INITIATIVE OF

20STE EUROPESE INDOOR VAKBEURS VOOR DE AARDAPPELSECTOR

Adv interpom 2021 Ardappelwereld 185x132mm_NL.indd 1

x LET’S RECONNECT THE POTATO CHAIN

• 315 exposanten uit 15 landen • 35.000m2 indoor expo met producten, machines & diensten • Innovation Tour: inspiratietraject langs aardappel innovatiekampioenen

Registratie & tickets via:

van teelt tot verwerking en vermarkting @Interpom2021 -

keesjr@stam-aardappelen.nl

@Interpombelgium -

Interpom

www.interpom.be

17/09/21 14:07

AGF Primeur 9 • 2021

21

Thema

Paddenstoelen & champignons

“Paddenstoelen passen wer De champignon is niet meer weg te denken uit het AGF-schap en het bruine broertje, de kastanjechampignon al evenmin. Nu is de tijd aangebroken om de meer exotische familieleden te introduceren.

Exotenspecialist Oakfield steekt daar veel energie in. Hun droom: De exotische paddenstoel uit Nederlandse kweek op het bord van iedere Nederlandse consument.

“P

addenstoelen passen werkelijke in álle foodtrends, van lokaal tot gezond, vleesalternatief, gemak, duurzaam … en ze zijn bovendien heel erg lekker,” legt directeur Lisa van Veen uit. De uitdaging is dat de meeste consumenten exotische paddenstoelen en hun mogelijkheden nog niet kennen. Oakfield werkt hard aan het vergroten van die bekendheid. Zo lukte het om via de culinaire rubriek in de Telegraaf, activatie van vloggers en bloggers en het delen van online recepturen in culinaire kanalen de vraag naar konings-

22

oesterzwam te stimuleren. Oakfield levert deze sinds november 2020 als vaste teler aan Albert Heijn. Bij Jumbo verscheen de koningsoesterzwam eind mei in het schap.

Dat is goed nieuws, want meer beschikbaarheid zal de vraag verder stimuleren.

Oakfield behoort met een omzet van 10 miljoen euro en 100 FTE tot de 10 grootste telers van Nederland. Er worden 9 verschillende soorten paddenstoelen geteeld: champignons, kastanje champignons, koningoesterzwam, shii-take, nameko

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Lisa van Veen

(bundelzwam), oesterzwam (grijs, roze, gele), witte en/of bruine beukenzwam, maitake, pompom blanc. Het bedrijf heeft een enorm oppervlak en maar liefst 44 verschillende teeltruimtes. Dat stelt hen in staat om zich steeds verder te specialiseren en op te schalen in de exotische

kelijk in álle foodtrends”

Maurice Koppen

paddenstoelteelt. Deze worden niet zoals champignons op bedden, maar in zakken met substraat geteeld.

Sinds 2017 is Oakfield in handen van Nederlands management. Directeuren Maurice Koppen en Lisa van Veen gooi-

den het roer om. Niet meer verder in de ratrace om de goedkoopste champignon binnen de internationale handel, maar naar een breed assortiment van kwalitatief hoogwaardige paddenstoelen voor de Nederlandse markt. Met name voor exotische paddenstoelen is daar gezien de marktontwikkelingen ruimte. “In landen als China, Korea en Japan worden van oudsher al veel exotische paddenstoelen geconsumeerd en geteeld. In een aantal Europese landen zoals het VK, Duitsland en Frankrijk zien we ook al enige tijd een toename in het aanbod van exotische paddenstoelen. De al wat langer bekende exotische paddenstoelen zoals de oesterzwam en shiitake, doen het steeds beter in de retail, zowel in binnen- als buitenland,” aldus Lisa. Oakfield draagt daar zoals gezegd zelf aan bij door eigen innovatie en conceptontwikkeling. Lisa: “Alleen als je denkt vanuit de consument, kun je de

markt goed bedienen. De consument wil gemak, verse en lokale producten zonder verspilling. Daarom leveren wij bijvoorbeeld al paddenstoelenmixen voor risotto en voor pasta.”

Met de consument in het vizier ben je er nog niet. Hoewel de keten zo kort mogelijk is, zijn er partners nodig om consumenten een hoogwaardig kwaliteitsproduct te kunnen leveren. Oakfield ontwikkelde zich vanuit een teeltgericht bedrijf tot een hybride bedrijf dat nauwe banden aanknoopt met de keten. Maurice: “We geloven in partnerships, alleen door nauw en langdurig samen te werken met de juiste partner met een gemeenschappelijke visie kan snel worden geschakeld en ingespeeld op de markt.” En die markt gaat een mooie toekomst tegemoet, zo is de overtuiging, omdat ze meelift op voedingstrends en maatschappelijke ontwikkelingen.

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

23

Thema

Paddenstoelen & champignons

Aan de teeltkant passen paddenstoelen in de vraag naar duurzame en lokaal geteelde producten in een circulaire economie.

Ook al zijn paddenstoelen als shiitake en de oesterzwam exoten, ze kunnen gewoon in Nederland worden geteeld. Dat gebeurt in zakken met substraat in rekken. Door deze verticale teeltwijze neemt dat relatief weinig ruimte in. Voor de teelt is weinig water nodig. Exotische paddenstoelen hebben een lage ziektedruk, door hygiënisch te werken zijn er geen gewasbeschermingsmiddelen nodig.

De teelt van paddenstoelen gebeurt op substraat gemaakt van reststromen, veelal houtafval, stro en mest, en daarmee levert het een belangrijke bijdrage aan de circulaire economie. Oakfield wil dit nog verder optimaliseren door het opwaarderen van reststromen die vrijkomen bij de teelt, zoals de voetjes van de koningsoesterzwam te verwerken tot burgers of in ‘pulled’ paddenstoelenproducten.

24

Maar belangrijker nog dan de lage footprint, is dat de consument exotische paddenstoelen gaat omarmen vanwege hun smaak, gezonde eigenschappen en verwerkingsmogelijkheden. Paddenstoelen zijn gezond, ze bevatten weinig calorieën, hebben een cholesterolverlagend effect en bevatten belangrijke vitaminen en mineralen. Omdat paddenstoelen rijk zijn aan plantaardige eiwitten kunnen ze een alternatief zijn voor vlees, zeker de soorten met een steviger bite zoals de koningsoesterzwam. Volgens trendwatcher Anneke Ammerlaan krijgt de paddenstoel zelfs eenzelfde hoofdrol als vlees op het bord door het groeiende aantal flexitariërs, vegetariërs en veganisten. Paddenstoelen passen prima in diverse keukens, van Italiaans tot Aziatisch. Zij ziet ook dat er meer gepionierd wordt met paddenstoelen door chefs die ook weer consumenten inspireren. “Nu de consument ontdekt dat je met paddenstoelen smaak en textuur kunt toevoegen aan (vleesloze) gerechten,

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Arthur Pleunis

biedt dat eindeloze mogelijkheden voor ons als producen,” besluit Lisa. (ML)  info@oakfield.nl

The advanced way of packaging voor champignons

Verstappen advanced packaging heeft een grote variëteit in champignon verpakkingen die aansluiten bij uw behoeften.

We hebben alle kennis en techniek zelf in huis om uw project van a tot z te realiseren en begeleiden. Wij denken en bewegen mee en creëren toekomstgerichte oplossingen met meerwaarde voor de klant, omgeving en maatschappij.

Wij voegen waarde toe aan uw product, productie- en logistiekproces.

Bij Funghi Funghi inspireren we onze klanten, chefs en gastronomen in hun dagelijkse zoektocht naar culinaire mogelijkheden en noviteiten. Ons rijke assortiment van zo’n 70 soorten eetbare paddenstoelen op jaarbasis verrast, verbijstert en inspireert. Naast onze verse gecultiveerde en wilde paddenstoelen, leveren wij ook diepvries en gedroogde paddenstoelen.

Er is nog veel te ontdekken in de wereld van eetbare paddenstoelen.

Door het (inter)actief delen van onze kennis, helpen we iedereen die op zoek is naar nieuwe gastronomische opties en ideeën.

Door het monitoren en delen van marktontwikkelingen en trends, helpen we onze klanten (inter)actief in het ontdekken van nieuwe kansen, producten en oplossingen . . .

Verstappen advanced packaging • Broekveldweg 2 • 5961 NP Horst (NL) +31 (0)77 398 47 76 • info@verstappenpackaging.nl • www.verstappenpackaging.nl

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

25

Thema

Paddenstoelen & champignons

Het Funghi Funghi assortiment bevat op jaarbasis 70 soorten eetbare paddenstoelen

Paddenstoelen in de lift De herfst komt eraan: tijd voor champignons en paddenstoelen. En die mogen zich verheugen in een toenemende interesse, zowel in de horeca als bij de consument, melden producenten en handelaren. Dat gaat van wilde paddenstoelen, gekweekte exotische paddenstoelen, tot de bekende witte champignons en kastanjechampignons. Wat daarbij helpt is de toenemende focus op een plantaardige eetwijze en het feit dat de paddenstoelenteelt een ‘schone’ teelt is waarbij weinig gewasbescherming komt kijken. Toch staan vooral de witte champignon en in toenemende mate ook de kastanjechampignon onder prijsdruk.

Leon van Basten, Funghi Funghi:

“Er valt nog een hoop te ontdekken” “Wereldwijd zijn er 100.000 soorten pad- dekken.” Funghi Funghi heeft het onder denstoelen bekend. Daarvan is een klein het motto ‘Helping to discover’ tot haar deel eetbaar en een klein aantal daarvan missie gemaakt om te verrassen en inspiheeft gastronomische waarde,” vertelt reren. “Onze grootste uitdaging in comLeon van Basten van Funghi Funghi. Het municatieve zin is, dat we mensen helpen bedrijf focust op de verscheidenheid van te ontdekken wat er allemaal te doen is in de eetbare paddenstoelen en heeft op de wereld van de eetbare paddenstoelen.” jaarbasis ongeveer 70 verschillende soorten wilde en gekweekte paddenstoelen in INFORMEREN haar assortiment die uiteindelijk hun weg “We proberen zo veel mogelijk te doen om naar de internationale horeca vinden. “Al de eindgebruiker te informeren en bij te die paddenstoelen zijn uniek qua smaak, staan. Zo worden onze klanten, voornageur, vorm en kleur. In de zoektocht naar melijk handelaren, dagelijks geïnformeerd culinaire noviteiten en mogelijkheden over het actuele aanbod van die dag, zodat biedt dit product chefs heel veel potentie, chefs van restaurants daarop kunnen maar het is onbekend. En wat onbekend is, anticiperen.” En in de wekelijkse nieuwsis onbemind. Er valt nog een hoop te ont- brief is er bijvoorbeeld aandacht voor de

26

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

weersvooruitzichten in de herkomstgebieden zodat een inschatting van het aanbod kan worden gemaakt. Leon geeft aan dat bijvoorbeeld in de Balkan het de afgelopen tijd erg droog en warm is geweest, wat de groei van de paddenstoelen in de weg staat. “Onze leveranciers monitoren de status van de paddenstoelen in de bossen om op die manier ook onze klanten op de hoogte te brengen van verwachte oogstperioden en kwaliteit.” Daarnaast geeft de nieuwsbrief aan hoe het assortiment er de volgende week uitziet, zodat de restaurants daar met hun menu alvast op kunnen inspelen. Het assortiment bevat naast wilde en gekweekte paddenstoelen overigens ook verse paddenstoelenmixen,

Funghi Funghi organiseert kookclinics om de veelal onbekende eetabere paddenstoelen onder de aandacht te brengen. Rechts een Funghi Fungi recept, ‘cocquillles’ van koningsoesterzwam

gedroogde en diepgevroren paddenstoelen en smaakversterkers zoals paddenstoelenpoeder. Verder dragen kook-clinics, presentaties, workshops, excursies en proeverijen, voor o.a. chefs en studenten, bij tot het ontdekken van de mogelijkheden van de eetbare paddenstoel.

SMAAK Leon ziet dat er ook vanuit de consument een toenemende interesse is voor paddenstoelen. Reden voor Funghi Funghi om bijvoorbeeld de ontwikkeling van de markt voor maaltijdboxen en afhaalmaaltijden in de gaten te houden en na te denken over een ‘paddenstoelenoplossing’ die bij deze markten past. Hoewel de aandacht voor een meer plantaardig dieet helpt, stelt Leon ook vast dat er bij de consument sprake is van barrières waar het eetbare paddenstoelen betreft. “Het eten van paddenstoelen, wat toch een schimmel is, wordt nog altijd als een beetje eng ervaren. Dat zie je terug in het aantal soorten paddenstoelen dat in de supermarkten wordt aangeboden.” Hij ziet dat men in mediterrane landen meer gericht is op smaak en dat het aanbod daar groter is.

Prijs speelt ook een rol bij het Nederlandse assortiment. Een witte champignon kan in korte tijd gekweekt worden, dus is relatief goedkoop. Leon vergelijkt witte champignons met groene bananen en legt uit dat de gesloten hoed de reden is dat de champignon relatief weinig smaak heeft.

“Een paddenstoel waarvan de hoed openstaat, heeft meer smaak: die is ‘rijp’. Dan proef je, óók bij die ‘gewone’ witte champignon het bos, noten en umami. Maar dan

De wilde paddenstoelen worden met de hand geoogst. Hier een ‘truffel hunt’ met klanten

is de teeltperiode wel langer, waardoor de prijs hoger wordt,” geeft Leon aan.

WILD Wilde paddenstoelen is een speerpunt van het Funghi Funghi assortiment. Bij het aankopen van bijvoorbeeld cantharellen wordt het seizoen gevolgd dat start in Turkije en Griekenland, vervolgens komen de paddenstoelen uit de Balkan, Wit-Rusland, de Baltische Staten en Zweden. Aan het einde van het seizoen zijn Frankrijk, Portugal en Spanje aan de beurt. “Op bepaalde momenten is de kwaliteit het allermooist in een bepaald gebied.” Om die kwaliteit te kunnen beoordelen bezoekt de paddenstoelenhandelaar regelmatig de herkomstgebieden en heeft intensief contact met de handelaren van wie ze de paddenstoelen afnemen. “We hebben dagelijks contact met ons netwerk van partners aan de bron over de weersverwachting en er worden foto’s uitgewisseld zodat we de kwaliteit kunnen inschatten.” Leon

geeft aan dat het oogsten van wilde paddenstoelen handwerk is en zorgvuldig moet gebeuren om ervoor te zorgen dat er volgend jaar uit het ondergrondse netwerk van schimmeldraden, het mycelium, opnieuw paddenstoelen groeien. De leveranciers waarmee Funghi Funghi werkt, instrueren daarom de plukkers en beoordelen de zorgvuldigheid van het oogsten.

In sommige landen is dit door de overheid gereguleerd zoals bijvoorbeeld in Italië waar één maal per vier jaar een vergunning voor het oogsten van bijvoorbeeld truffels op een bepaalde locatie wordt uitgegeven. Daarmee heeft het mycelium drie jaar de tijd om te herstellen wat bijdraagt aan het duurzame karakter van de paddenstoel. (MW)  Leon@funghifunghi.com

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

27

Biologisch Betrouwbaar Flexibel Internationale ervaring Statenweg 6b, Boekel (NL) | Tel : +31 (0)85 7731088 www.nescochampignons.nl | info@nescochampignons.nl

Kunststof kratten of trays afgestemd op uw logistieke proces www.hollarts.nl | +31 (0) 316 227 333 | sales@hollarts.nl

28

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Mark Joosten, VN Trading:

“Wij spelen in op de markt”

Mark Joosten en Bart van Namen van VN Trading

Hoewel VN Trading een nieuwe naam is, kunnen de medewerkers bogen op jarenlange ervaring met champignons en is het bedrijf recent uitgebreid met de overname van Oké Trading, vertelt eigenaar Mari van Namen. Wekelijks worden in 13 kwekerijen binnen een straal van vijf kilometer van het pakstation in Velddriel 60 tot 100 ton witte champignons en 20 tot 50 ton kastanjechampignons geteeld. “Wij proberen in te spelen op het moment dat

de markt de hoeveelheden nodig heeft,” verklaart salesmanager Mark Joosten het verschil in teeltvolume. Op basis van historie maakt de champignonteler een inschatting van de markt om te voorkomen dat de marktprijs te ver onder de kostprijs terechtkomt. Zo is bijvoorbeeld bekend dat in de zomer de afname daalt naar zo’n 60 procent van normaal. “Wij houden daar rekening mee door minder

bedden te vullen of laten enkele kwekerijen leeg.”

WIJD VERBREID De champignons van VN Trading zijn bestemd voor de supermarkt, de markt en horeca in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, het Midden-Oosten en het Verenigd Koninkrijk. De handel met het VK heeft een deuk opgelopen door Covid-19 en Brexit, geeft Mark aan. “Brexit in com-

+31 (0) 85 2737984 | sales@vntrading.nl

Fresh mushrooms from Holland!

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

29

Thema

Paddenstoelen & champignons

binatie met corona heeft de export naar het VK teruggebracht tot bijna nihil.” Door corona is de vraag teruggelopen en Brexit veroorzaakt hogere kosten waardoor het niet rendabel is om kleinere hoeveelheden te verschepen. Inmiddels ziet Mark, nu corona onder controle raakt, een voorzichtige opleving van de handel richting het VK. Hij verwacht dat de markt met de verdere opening van horeca en opstart van de catering in het komende half jaar in het VK, verder zal herstellen. Overigens merkt hij op alle markten dat de vraag verandert doordat Covid-19 onder controle raakt. “De supermarkt neemt wat minder af en er is wat meer vraag van markten, horeca en catering.” Deze verschuiving zorgt ook voor een verschuiving in de gebruikte verpakkingen omdat champignons direct in de verpakking voor de eindklant worden geoogst. “Doordat we eigen productie hebben, kunnen wij inspelen op de klant en de markt en kunnen zodoende de verpakking ook direct wisselen,” laat Mari weten. Daarbij stelt Mark vast dat de welbekende blauwe champignon-schaal vrijwel geheel is verdwenen en vervangen is door transparante schalen van PET of R-PET met deksel of topseal.

IN OPMARS Ondanks dat de hoeveelheid verhandelde kastanjechampignons nog onder het volume van witte champignons zit, ziet Mari duidelijk dat de kastanjechampignon in opmars is. Hij wijt de populariteit aan de kleur, de sterkere smaak en de langere houdbaarheid van de bruine champignons. Waar de witte champignon na het plukken een houdbaarheid heeft van een dag of tien, is de kastanjechampignon rond de 15 tot 16 dagen houdbaar. Een belangrijk gegeven voor supermarkten om verspilling van voedsel tegen te gaan.

Daarnaast observeert Mari dat er meer vraag naar speciale paddenstoelen komt.

Om aan deze voorzichtige trend vanuit de

Mari van Namen van VN Trading inspecteert een van de 13 kwekerijen

retail invulling te geven, heeft VN Trading ook oesterzwammen in het assortiment.

Ook belangrijk voor het beleveren van supermarkten zijn certificeringen. Zo is VN Trading GlobalGAP, GRASP en PlanetProof gecertificeerd. Omdat de champignonteelt in een gesloten circuit plaatsvindt, waren om bijvoorbeeld het PlanetProof certificaat te verkrijgen maar minimale aanpassingen nodig. “We gebruiken geen gewasbeschermingsmiddelen. Vergeleken met andere teelten is de champignonteelt een hele schone teelt doordat in de geconditioneerde teelt de invloeden van buitenaf minimaal zijn. Daarbij is het circulair.

Het enige restproduct van de teelt is de champost die na gebruik nog in de tuinbouw wordt toegepast.”

stoffen zijn dit jaar gigantisch gestegen.

Er zal volgend jaar een prijsstijging van tien procent nodig zijn. Anders is het niet meer haalbaar om champignons te telen.”

Maar ook zonder de toenemende kosten is het niet eenvoudig om de kostprijs te realiseren en is volume een belangrijk aspect van de champignonhandel. “Met de marges in de champignonteelt en -handel zoals ze in de afgelopen jaren geweest zijn, is er gewoon volume nodig,” meldt Mark.

Desondanks ziet Mari de toekomst van de champignon positief in. “De champignon is een prachtig product dat toekomst heeft. Het past in een gezond en plantaardig dieet en is door zijn beleving en voedingswaarde langzaamaan een vleesopvolger aan het worden.” (MW) 

sales@vntrading.nl HAALBAAR mariusvannamen@hetnet.nl Een heet hangijzer in de wereld van champignons is de prijs; in de supermarkt is deze voor witte champignons al heel lang Bezoek ons, stand B 109 0,99 euro. “Ik denk niet dat deze prijs veel langer haalbaar is,” zegt Mari. “De kosten van verpakkingsmaterialen en grond-

Veel verpakkingen,één adres.

Architronlaan 3 | 5321 JJ Hedel NL | T:+31 (0) 73 5992255 | F: +31 (0) 73 5991699 | www.kvh.nl | info@kvh.nl

Veel verpakkingen,één adres.

Architronlaan 3 | 5321 JJ Hedel NL | T:+31 (0) 73 5992255 | F: +31 (0) 73 5991699 | www.kvh.nl | info@kvh.nl

30

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Nieuwe Indiase paddenstoelenvariëteit kost €1.650 per kilo

E

en nieuwe paddenstoelenvariëteit wordt geprezen om zijn medicinale eigenschappen. De prijs van het product is hierdoor opgelopen tot maar liefst €1.650 per kilo. De cordyceps miltaris wordt als nieuwe soort gepresenteerd maar wordt al van oudsher gebruikt in de Chinese en Tibetaanse kruidengeneeskunde. De paddenstoel wordt inmiddels succesvol geteeld door wetenschappers van het Guja-

rat Institute of Desert Ecology (GUIDE) in het Indiase district Kutch. De paddenstoelen worden in 35 glazen potten geteeld in een gecontroleerde omgeving in het laboratorium. Na 90 dagen levert dit een oogst van zo'n 350gr op. De paddenstoel bezit naar verluidt talloze gezonde eigenschappen. Zo zou hij een neuro- en renoprotectieve werking hebben en geschikt zijn voor de behandeling van chronische bronchitis,

nierziekten en hepatitis B. Cordyceps wordt ook geprezen om zijn gunstige effect op de leverfunctie en het feit dat hij het uithoudingsvermogen en de aanmaak van antistoffen bevordert. 

• Productiebedrijf van champignon conserven • • Levering aan groothandel, verwerkende industrie en retail • • Verpakkingen: emmer, blik, glas, box en vaten • Langedijkstraat 4 | 5324 AR Ammerzoden | T. +31(0)73 599 1638 | E.info@dchs.nl | www.dchs.nl

M USH RO OMS & TO P FRU IT Hoorzik 25, 5331 KJ Kerkdriel Tel.: +31 (0)418 - 631493

BIOLOGISCHE PADDENSTOELEN

info@verhoeckxpaddenstoelen.nl info@verhoeckxfruit.nl

Shii-take Oesterzwam Eryngii Akkerpaddestoel Beukenzwam Portabello Cantharelle Maitake Trompette de la mort Pied de Mouton Nameco

www.verhoeckxpaddenstoelen.nl - www.verhoeckxfruit.nl

Pleunis Mushrooms | Lochtstraat 8 6039 RV Stramproy | M. +31(0)6 54 255 406 E. pleunismushrooms@live.nl | www.pleunismushrooms.nl

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

31

Thema

Paddenstoelen & champignons

Tomabel:

“Veel vraag naar kastanjechampignons”

Christine van Steenkiste ziet de populariteit van (biologische) kastanjechampignons stijgen

“De nieuwe generatie staat veel meer open relatief kleine telers waarvan hun kost- vraag, is de coronapandemie. “In de eerste voor andere soorten paddenstoelen en prijs hoger ligt en die in de markt van piek was er ineens een gigantische vraag dan vooral voor de kastanjechampignon,” witte champignons het lastig hebben. Dan naar bio-champignons. Normaal gezien zegt Christine Van Steenkiste, voorzitter ga je op zoek naar iets anders.” Het bleek bouwen we de teelt na Pasen langzaam af, van de Werkgroep Paddenstoelen van een goede strategie, want de vraag naar maar in het eerste coronajaar was dat niet Tomabel. Onder de naam Tomabel levert kastanjechampignons is de afgelopen zes het geval, we konden de vraag niet volgen. de REO Veiling verschillende producten jaar sterk gegroeid, observeert de voorzit- Dit jaar was die extra vraag nog wel zichtwaaronder tomaten, aardbeien en dus ook ter. Zij verwacht dat de groei de komende baar, maar minder.” paddenstoelen. Christine observeert dat jaren zal aanhouden maar minder sterk. de kastanjechampignon duurder is, maar “Ik denk dat we op dit niveau nog een lichte BIOLOGISCH zijn prijs waard. “De kastanjechampignon groei kunnen realiseren.”

Christine ziet dat de interesse voor biolois smaakvoller, heeft meer structuur en is gische champignons toeneemt. “Mensen langer houdbaar dan een witte champig- EXOTISCHE PADDENSTOELEN hebben de wens om meer respectvol met non.” Van de productie van de 12 telers Een andere ontwikkeling die Christine de natuur om te gaan.” Alle 12 Tomabel die paddenstoelen telen voor het Toma- ziet, is dat de vraag naar meer exotische paddenstoelentelers produceren biobel label, is het grootste deel weggelegd paddenstoelen stijgt. “Die markt is groei- -champignons. In haar eigen teeltbedrijf voor biologische kastanjechampignons. ende, maar traag groeiend. Maar de vraag schakelde zij ook over naar biologische Deze telers hebben allemaal de omscha- is er en de vraag blijft er.” Het is de reden champignons en Christine noemt de stap keling gemaakt van witte champignons dat Tomabel naast oesterzwammen, ver- van gangbare paddenstoelenteelt – waar naar kastanjechampignons. Een bewuste schillende soorten exotische paddenstoe- weinig gebruik van gewasbeschermingskeuze, laat Christine weten, die zelf ook len in het assortiment heeft. Een ander middelen wordt gemaakt – naar biologisch kastanjechampignons teelt. “Het gaat om aspect dat invloed heeft gehad op de een kleine. “Ik gebruikte uiterst zelden

mitrofresh

Get inspired

32

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Groot aanbod van biologische paddenstoelen meer info www.tomabel.be

Thema

Paddenstoelen & champignons

Scelta Mushrooms BV | Heymansstraat 35 | 5927 NP Venlo | The Netherlands | 077-324 10 20 sales@sceltamushrooms.com | www.sceltamushrooms.com

gewasbeschermingsmiddelen en dacht: de stap naar biologisch kan voor mij niet groot zijn.” Eén van de uitdagingen die bij de biologische teelt van champignons wel speelt, is het substraat op basis van voor-

namelijk paardenmest en stro. “We hebben bio-paardenmest nodig en dat maakt het voor ons qua grondstof heel duur en met momenten heel beperkt.”

Toch ziet Christine dat niet enkel als een nadeel. “Doordat die grondstoffen er nooit massaal gaan zijn, is er geen overvloed aan biologische champignons en blijft de markt redelijk in evenwicht.” Door de grondstof gaat er aan de biologische champignon een heel traject vooraf dat de teler niet in de hand heeft, constateert Christine. “Een bio boer heeft zijn grond en die moet hij zuiver krijgen en houden maar bij ons hangt het af van de compost die we krijgen.”

BELGISCH Waar de overstap van de teelt van witte champignons naar kastanjechampignons vooral werd gemaakt omwille van de prijs, constateert Christine dat ook de prijsdruk op de biologische kastanjechampignon toeneemt. “Maar de warenhuizen in België willen nog altijd het Belgisch product en willen daar een eerlijke prijs voor

geven.” De Tomabel champignons vinden vooral hun weg naar de Belgische supermarktketens en in mindere mate naar kleinere bio winkels. Voorlopig ondervinden de Belgische biologische paddenstoelen telers nog geen concurrentie uit Oost-Europa, maar Christine verwacht dat de toenemende prijsdruk mogelijk een rol gaat spelen bij invoer van biologische champignons van elders. Een element dat de druk op de prijzen doet toenemen is de verpakking. Zij ziet dat er steeds meer vraag is naar duurdere verpakkingen van volledig composteerbare pulpkarton. “Dat is een andere verpakking waarvan er minder paddenstoelen in een kistje passen waardoor er meer pallets nodig zijn en de transportkosten toenemen,” besluit Christine. (MW)  info@tomabel.be

Internationaler Pilzhandel

34

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

Paris Direkt GmbH Lise-Meitner Straße 7b

02534 977540 02534 977541

48161 Münster Deutschland

rg@paris-direkt.net www.paris-direkt.net

Uw partner om productie en verpakkingsprocessen effectiever in te richten - Champignon weeglijnen - Vitamine D Boosters - Slice lijnen - Procesbanden - Verpakkingsmachines www.arco-solutions.nl | +31 (0)88-006 5300 | info@arco-solutions.nl | Venrayseweg 141 | 5961 NS Horst

DE STANDAARD VOOR UW MULTIKISTEN PANTONE 2746 C

CMYC : C100, M92, Y0, C0

PANTONE 285 C

CMYC : C89, M43, Y0, C0

DIDAK nv • Industrieweg 1 • B-2280 Grobbendonk • Tel. 014/50 79 60 • www.didak.be Contact: chris.vangramberen@didak.be BasisAdvDidakMK.indd 1

24/08/17 14:35

AGF Primeur 9 • Paddenstoelen & Champignons • 2021

35

Hardfruit

Jan Schreuder, Vereinigte Hagel:

“Schades in hardfruit nemen toe, maar we kunnen het nog goed aan” Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change van de Verenigde Naties) windt er geen doekjes om: het klimaat verandert ongekend snel. Met zachtere, nattere winters, het vaker voorkomen van neerslagpieken en periodes van droogte heeft de klimaatverandering duidelijk zijn weerslag op de teelt van groenten en fruit. Hardfruit is één van de sectoren die de klimaatverandering duidelijk voelt. “Wij hebben ook dit jaar wederom best wat hagelschade in zowel Nederland als in België,” zegt Jan Schreuder, directeur Nederland en België van verzekeraar Vereinigte Hagel, dat gericht is op het managen van weerrisico’s.

H

oewel hagel de meeste schade veroorzaakt in het hardfruit, ziet Jan daarnaast ook vorstschade en schade door

Wat is een brede weersverzekering?

zonnebrand en storm. Deze laatste schade is relatief nieuw. “De laatste paar jaar hebben we voor het eerst voor stormschade

Met een brede weersverzekering verzekert een teler met een open teelt zich, afhankelijk van de gekozen dekking, tegen schade aan gewas sen door extreem weer. Bijvoorbeeld hagel, regenval, (nacht)vorst, storm, droogte, sneeuw, ijzel en brand door blikseminslag. Als de brede weersverzekering is afgesloten bij een door de overheid goedgekeurde verzekeraar, kan de teler subsidie aanvragen voor een deel van de kos -

36

AGF Primeur 9 • 2021

in het hardfruit uitgekeerd.” Jan observeert dat het weer extremer wordt en dat de schades toenemen. “Wij zien meer weersextremen in de vorm van extreme neerslag, extreme hagelbuien of (nacht) vorst.” Voorlopig voorziet hij dat de toenemende schades en bijbehorende uitkeringen geen invloed hebben op de brede weersverzekering. “Wij kijken naar onze cijfers in heel Europa en we kijken naar de lange termijn. Eén of twee jaar is nog korte termijn, maar als de jaarlijks toenemende schades echt structureel worden, dan zullen we een keer aanpassingen moeten maken.” Jan constateert echter dat dit op het moment nog niet het geval is. “De scha-

ten van de premie. De brede weersverzekering is een subsidie uit het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Voor 2021 is 17,5 miljoen euro beschikbaar en de uitkering bedraagt maximaal 63,7 procent van de kosten van de verzekeringspremie.

Bron: RVO

des nemen wel toe, maar op dit moment kunnen we dat nog goed aan.”

MEER DEELNEMERS Als gevolg van de toenemende weersextremen ziet Jan wel een duidelijke stijging in het aantal deelnemers aan de brede weersverzekering. Ook het toekennen van een overheidssubsidie en het schrappen van de assurantiebelasting van 21 procent spelen daarbij een rol. “Zeker nu de overheid de brede weersverzekering heeft vrijgesteld van assurantiebelasting, zien wij in de laatste drie jaar 35 procent meer deelnemers.” Daarnaast observeert de directeur een verschuiving in het soort dekking; telers kiezen in toenemende mate voor een betere dekking. “Men gaat van een calamiteitendekking naar een kwaliteitsverzekering.”

CONTINUÏTEIT Jan noemt continuïteit het belangrijkste aspect van het verzekeren van weerrisico’s. “Het is belangrijk voor het bedrijf. Als een onverzekerde teler een aantal jaren achtereen schade heeft, en er is geen product om te verkopen, dan gaat het snel bergafwaarts met het bedrijf.” Hoewel een brede weersverzekering soms wordt

ervaren als duur, omschrijft de directeur het verzekeren van hardfruit als een goedkoop en flexibel instrument om het bedrijf van de teler financiële bescherming te bieden in onzekere tijden. Goedkoper dan bijvoorbeeld hagelnetten die soms worden ingezet als alternatief voor een verzekering. “Het voordeel van hagelnetten is dat je als teler, behalve bij vorst, zeker weet dat je product hebt. Maar door de hoge investering - hagelnetten zijn duur - weet je ook dat je een goede prijs voor het fruit moet hebben.” Daarbij is een verzekering flexibeler dan hagelnetten omdat jaarlijks de verzekerde waarde kan worden aangepast aan de omstandigheden zoals bijvoorbeeld een lagere oogst in een beurtjaar.

AANPASSEN Naast verzekeren, is op de lange termijn ook klimaatadaptatie een belangrijk aspect voor de hardfruitteler, geeft Jan aan. Het kunnen beschikken over goede rassen voor onze klimatologische omstandigheden en goed landbouwwater voor beregening of bevloeiing speelt daarbij een belangrijke rol. “Water is heel belangrijk om als teler in extreme jaren, als de prijzen ook vaak goed zijn, mee te kunnen

doen en een buffer op te kunnen bouwen voor gemiddelde jaren.” Hij voorziet dat het niet kunnen beschikken over water, een reden kan zijn dat de hardfruitteelt uit bepaalde gebieden verdwijnt. “Voor een goede opbrengst van kwalitatief goed fruit, is water uitermate belangrijk. Als een dure teelt geen opbrengst geeft, verschuift het vanzelf naar andere gebieden waar wel water is.” Jan verwacht dat er meer aandacht komt voor teelten die bij het klimaat passen. “Het is zeker belangrijk om een aantal zaken tegen het licht te houden en je te laten adviseren als je als teler voor langere termijn fruit aanplant.”

POSITIEF Desondanks ziet Jan zeker een toekomst voor de hardfruitteelt in Nederland en België. “Ik ben positief over de hardfruitteelt. Consumenten willen een gezondere levensstijl en daar past hardfruit van een hoog kwalitatief niveau heel goed in. In de driehoek Berlijn, Amsterdam, Parijs wonen veel mensen en is er markt voor een hoogwaardig product.” (MW)  j.schreuder@vereinigte-hagel.nl

WWW.STAPELBED.COM

KIES VOOR ZEKERHEID, KIES VOOR DE NR. 1 IN EUROPA

Metalen stapelbare bedden, als enkel of als dubbel bed

v.a.

E 69,-

Kwaliteit: Hufter- en Hooligan proof!!

Metalen nieuwe lockerkasten • hang-leg • SNF norm Een-deurs kast 45x50x185

á

E 99,-

Twee-deurs kast 60x50x185

á

Stapelbed com pr4 NL VS2 geel.indd 1

Stapelbed.indd 1

E 129,-

Kantinetafels & Stoelen Matrassen & Kussens

Industrieweg 30B 2382 NW Zoeterwoude Tel: 071-5230184 info@stapelbed.com WWW.STAPELBED.COM

20-4-2020 12:51:08

28/05/2020 10:45

AGF Primeur 9 • 2021

37

Gezondheid

Blauwe bessen zouden glucoseregulatie en insulinegehalte verbeteren

E

en team van onderzoekers van de Chileense Universiteit van Valparaíso heeft kunnen aantonen dat de consumptie van verse blauwe bessen voordelen biedt voor de bloedsuikerspiegelbeersing van jonge mensen die een zittend leven leiden.

De studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nutrients, legt uit dat blauwe bessen rijk zijn aan polyfenolen met antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen. De polyfenolen van het fruit blokkeren de spijsverteringsenzymen, herschikken de gastro-intestinale microbiota en beïnvloeden de afgifte van gastro-intestinale hormonen om de insulinedynamiek en het glucosebeheer te reguleren. Het onderzoek-

steam wilde kijken in welke mate de consumptie van blauwe bessen, als remedie of als supplement, invloed had op het postprandiale bloedglucosebeheer. Ook werd nagegaan wat het antioxidantvermogen van blauwe bessen is.

Volgens Dr. Gonzalo Cruz, hoofd van het Laboratorium voor Reproductieve en Metabolische Veranderingen van het Centrum voor Neurobiologie en Integratieve Fysiopathologie (CENFI), is het belangrijk om voedingsmiddelen te consumeren die rijk zijn aan polyfenolen vanwege hun ontstekingsremmende en antioxiderende werking en hun gehalte aan voedingsvezels. “Polyfenolen kunnen de enzymen blokkeren die koolhydraten verteren en daarom

worden ze best, met het oog Samantha Thomas, specialiste op een betere glycemische in Onderzoek en Ontwikkecontrole, voorafgaand of tege- ling van Bioactieve Producten, lijkertijd met de koolhydraten benadrukt dat het verrassend geconsumeerd. In het onder- is dat één enkele portie van zoek hebben we aangetoond 150 gram blauwe bessen in dat de consumptie van een staat is het gebied onder de handvol blauwe bessen de toe- postprandiale glucosecurve te name van glucose vermindert reduceren en de insulinesecrebij het eten van wit brood.” tie na slechts vijftien minuten te verhogen. 

FL@ffwdfreshrail.com ffwdfreshrail.com

Van huis? Laat je aardappelen niet thuis Een vrouw die drie maanden van huis was, werd verrast door haar aardappelen die haar huis hadden ‘overgeno men’. Ze had een zak aardappelen gekocht voor eigen consumptie, maar toen de lockdown plots werd aangekondigd, besloot ze de tijd van zelfisolatie door te brengen samen met haar vriend aan de andere kant van de stad.

De aardappelen werden thuisgelaten, maar die hielden er niet van om maanden alleen gelaten te worden. Ze besloten te ontkiemen.

Vanuit de zak braken verschillende lange roze tentakels naar buiten en schoten naar de muren en doorheen het meubilair. De volgende keer dat u uw huis voor maanden verlaat: laat de aardappelen dan niet thuis!

38

AGF Primeur 9 • 2021

Hobby van

Grenzen verleggen voor KiKa ene kant geven de bergen je een klein en nietig gevoel, maar aan de andere kant geven de puurheid en schoonheid van de bergen me altijd heel veel kracht.” Hoe groot de verschillen ook zijn, Yvonne trekt gemakkelijk een aantal paralellen tussen de AGF-sector en de bergen. “Bergen zijn van oudsher een kuuroord voor mensen met gezondheidsproblemen. AGF heeft ook alles met gezondheid en weerstand te maken. Daarnaast zijn puurheid en schoonheid op beide van toepassing, vind ik. Verder is er een overeenkomst wat betreft uitdaging en doorzettingsvermogen. Voor het beklimmen van een 4000-er is beide nodig en dat is in mijn werk ook zo, iedere dag weer. Dat houdt het werk ook leuk.”

Op dit moment gaat alle aandacht uit naar Covid-19 en de gevolgen daarvan. Yvonne Vanlier, werkzaam bij Van Oers United, klom deze zomer naar 4000m om aandacht te vragen voor een doel dat hoog op háár agenda staat: KiKa.

Y

vonne houdt van de bergen en ski- en wandelvakanties zijn favoriet. De mogelijkheid om een beklimming te koppelen aan een goed doel, zorgde er al tweemaal voor dat ze in actie kwam voor KiKa. “Gezondheid, zowel fysiek als mentaal, is voor mij belangrijk en daarom sport ik veel na(ast) mijn werk als Marketing & Communicatie Manager bij Van Oers United en geef ik yogalessen. Net als zovelen, helaas, heb ik inmiddels een aantal dierbaren verloren aan kanker en zijn er ook op dit moment mensen in mijn naaste omgeving die ermee te maken hebben.

In 2015 hoorde ik voor het eerst van het initiatief Naar de Top voor KiKa en besloot ik mee te doen. Het feit dat ook jonge kinderen met deze nare ziekte in aanraking komen, raakte me enorm. Zij zouden echt kind moeten kunnen zijn en zonder de zorgen van kanker tot bloei moeten kunnen komen.”

De coronapandemie eist nu al ruim anderhalf jaar de aandacht op. KiKa is voor een groot deel afhankelijk van particuliere acties. Door het initiatief Naar de Top voor KiKa is in zes jaar bijna 800.000 euro ingezameld. “Covid-19 is óók erg en niet iets om te bagatelliseren, maar dat betekent dat het onderwerp kinderkanker lager op de agenda staat en er minder geld voor beschikbaar komt. En dat mag niet gebeuren: onze kinderen zijn onze toekomst. Corona maakte het deze keer lastiger om acties te organiseren, bijvoorbeeld via mijn yogalessen, die helaas niet door konden gaan. Ik moest daarom een extra beroep doen op mijn creativiteit en mijn netwerk dat gelukkig heel gul was.

De actie staat nog steeds open en het zou mooi zijn als het bedrag nog verder aangroeit.”

Bij Naar de Top voor KiKa worden grenzen verlegd voor een doel dat jezelf overstijgt.

Met een groep gelijkgestemden ga je onder leiding van een gids de bergen in en worden een aantal 4000-ers beklommen. Zo’n tocht maak je niet zomaar, ook al ben je sportief. “Je kunt jezelf extra trainen op fitheid, kracht en coördinatie. Ik heb in de voorbereiding bijvoorbeeld veel hardglopen en HIIT trainingen gedaan en ook wandeltochten gemaakt met zo’n 12 kilo aan bepakking, maar in Nederland is het eigenlijk niet mogelijk om je voor te bereiden op de omstandigheden op grote hoogte en weinig zuurstof. Ik moet zeggen dat ik tijdens deze expeditie een aantal keer heel diep ben gegaan.”

Met de groep werden afgelopen juli twee uitdagende 4000-ers beklommen en er is een spannende klettersteig ofwel Via Ferrata (ijzeren weg) gedaan, een klauterroute langs een met staalkabels uitgezet parcours. Yvonne is nog altijd “aan het landen” van de week in de bergen. “Helaas zat het weer niet mee en moesten we de Mont Blanc aan ons voorbij laten gaan.

Maar toen we de top van de Gran Paradiso bereikten en juist op dat moment de lucht openbrak, was dat heel snel vergeten. Het bereiken van de top, welke dan ook, en het doel is een geweldige ervaring. Maar het mooiste is toch dat we met elkaar dit jaar al bijna 60.000 euro op hebben gehaald voor onderzoek naar neuroblastomen,” besluit Yvonne. (ML)  Doneren kan nog op https://www.actievoorkika.nl/yvonnevanlier yvanlier@vanoersunited.com

Er gaat van de bergen een enorme aantrekkingskracht uit op Yvonne. “Aan de AGF Primeur 9 • 2021

39

Promotie

Verschillende partijen over het nut en de noodzaak van generieke promotie

Samenwerken loont Vlam brengt een positieve en opbouwende boodschap rondom AGF en heeft het kookplatform ‘Lekker van bij ons.be’ ontwikkeld

In Nederland en België zijn we goed in het telen van groenten en fruit. Maar al die producten moeten aan de man gebracht worden.

Promotie speelt daarbij een belangrijke rol. Hoe pak je dat het beste aan: alleen of met zijn allen? Is er in 2021 nog ruimte voor generieke promotie of is dat een achterhaald begrip?

“G

enerieke promotie is zeker een voorbeeld een kookplatform ‘Lekker van belangrijk instrument,” zegt het bij ons.be’ ontwikkeld van waaruit zij Vlaams Centrum voor Agro- en Visserij- consumentencampagnes organiseert om marketing (VLAM) bij monde van woord- onder andere groenten en fruit en vervoerder Liliane Driesen. VLAM voert pro- schillende bereidingswijzen ervan onder motie voor de producten en diensten van de aandacht van de consument te brengen. de sectoren landbouw, tuinbouw, visserij “Het kookplatform heeft een steeds verder en agrovoeding. “Het is veel makkelijker stijgend aantal bezoeken (in 2020 bv 17 als je het geheel omarmt dan per product miljoen). We vertrekken vanuit de centrapromotie te maken. Bovendien werken le vraag die de consument elke dag stelt we vraaggedreven.” Zo heeft VLAM bij- namelijk: ‘wat ga ik eten?’ en proberen

daar zo inspirerend mogelijk op in te spelen en de match te maken met de wensen vanuit de sector. Alle verschillende producten uit onze fruit- en groentekorf passeren daarbij de revue op het ritme van de seizoenen en volgens de kansen die de verschillende producten bieden. Dit is veel effectiever dan bijvoorbeeld een aparte campagne te gaan voeren voor individuele producten. Toch gebeurt dit laatste óók nog. We hebben bijvoorbeeld een specifieke campagne voor witloof in de Belgische retail op uitdrukkelijke vraag van de witloofsector. Hiervoor wordt extra budget bij elkaar gebracht door de witloofsector.

De campagnes van VLAM worden sowieso gefinancierd met sectorbudgetten.”

Veiling Zaltbommel: kansen voor meer coördinatie

“Daar valt nog wel een slag te halen,” antwoordt Erwin van den Oever, Commercieel Manager bij Veiling Zaltbommel, op de vraag wat hij van gene rieke promotie van groenten en fruit vindt. Vooral op het gebied van social media, ziet hij mogelijkheden. Erwin meent dat er goede initiatieven ontplooid worden door bijvoorbeeld het GroentenFruit Huis en werkt daar ook graag aan mee. Toch ervaart hij het promotielandschap als versnip perd en heeft de Veiling behoefte aan meer coördinatie door een overkoepelend orgaan om gezamenlijk nog verder te kunnen komen. Bijvoor beeld om invulling te geven aan de steeds prominentere rol die het gezondheidsaspect van groenten en fruit speelt. Hij verwacht dat de overheid na corona dit aspect nog extra onder de aandacht gaat brengen. “Daar zouden we ons collectief op kunnen voorbereiden, zodat niet alle partijen elk op hun eigen manier actie gaan ondernemen op het overheidsbeleid.” Een ander aanknopingspunt voor samenwerking zou kunnen zijn het gezamenlijk in de verf zetten van de start van seizoensproducten. Overigens ziet Erwin kansen in alle soorten promotie, ook als dat niet gezamenlijk is. “Alles wat je onder de aandacht brengt, heeft waarde of je dat als organisatie zelf doet of als overkoepelend orgaan.” Veiling Zaltbommel richt zich daarbij vooral op communicatie via de eigen website, het maken van promotiefilmpjes en social media. e.vandenoever@veiling-zaltbommel.nl

40

AGF Primeur 9 • 2021

Karin Bemelmans van NAGF is een groot voorstander van samenwerken

POSITIEVE BOODSCHAP Overigens vinden de VLAM campagnes altijd plaats op basis van expertise, onderzoek en overleg met de sector. “Zo komen In de campagne Geef Kleur Door werken verschillende partijen samen om groenten en fruit onder de aandacht te brengen wij tot een dialoog en een plan dat we in actie kunnen zetten.” Het leidt tot algemene en meer specifieke campagnes, maar het accent ligt altijd op producten ‘van bij veel plekken te laten zien worden consu- MEER AGF-CONSUMPTIE ons’. Ook belangrijk voor VLAM is dat de menten verleid.” Dat kan in de omgeving De missie van het NAGF is om consumentoon van de campagnes niet belerend is. met bijvoorbeeld reclameborden of foto’s ten te helpen meer groenten en fruit te “We weten uit cijfers dat het verbruik van op vrachtwagens, met fruitschalen op eten. “Er zijn drie dingen die een consugroenten en fruit beneden de aanbevelin- de balie, de NAGF-website Veggipedia ment zelf kan doen. Op het moment dat de gen is. Maar het helpt niet als je zegt: het etc. “Als de producten maar zichtbaar consument groenten en fruit eet, kan net moet meer. Dus dat is ook niet de toon die zijn,” observeert Karin. “Dat weten we uit iets extra’s worden toegevoegd.” Karin wij aanslaan,” geeft Liliane aan. Er wordt gedragsonderzoek: hoe vaker je iets ziet, geeft aan dat de consument dat extra gezocht naar een positieve en opbouwen- hoe meer je er onbewust aan denkt en hoe stapje niet vanzelf zal zetten, maar verleid de boodschap. “Een communicatietoon sneller je het pakt.” moet worden om dat extra mandarijntje die past bij de doelgroep en op de kanalen te eten of die extra champignons aan een waar de doelgroep zich bevindt, is belang- VRIENDSCHAPPEN BENUTTEN roerbakschotel toe te voegen. Dat kan bijrijk. Zo is er bijvoorbeeld de campagne Samenwerken is dus de kern en dat kan voorbeeld met combi productaanbiedin‘Vegetables Are The New Sneakers’. Deze over de hele groenten- en fruitcategorie gen of door recepten aan te reiken. Een campagne is er specifiek op gericht jonge- gaan, maar Karin is ervan overtuigd dat andere strategie is om op meer momenren meer groenten te laten consumeren en ook aandacht voor bijvoorbeeld alleen ten groenten en fruit te eten. “Groenten is daarom online te vinden: op het kanaal uien of alleen aardbeien de gehele groen- en fruit worden nog voornamelijk bij de waar jongeren bereikt kunnen worden. te- en fruitconsumptie ten goede komt. warme maaltijd gegeten. Dat kan worden VLAM voert zijn campagnes niet altijd En samenwerken hoeft zich niet te beper- uitgebreid naar de lunch en het ontbijt en alleen. Het gaat ook partnerships aan met ken tot sectorgenoten. “Er zijn heel veel bij bijvoorbeeld een borrelplankje kun je organisaties of met overheden. “Een mooi ‘vrienden’ van groenten en fruit; organisa- ook groenten serveren. Of wat te denken voorbeeld hiervan is de scholencampagne ties die vinden dat we meer groenten en van fruit als traktatie?” Daarnaast kun‘Oog voor Lekkers’ in samenwerking met fruit moeten eten. Zodra je meer focust op nen groenten en fruit ook op andere plekde Vlaamse overheid en het Vlaams Insti- samenwerking dan op generieke promotie, ken worden gegeten. “Groenten worden tuut Gezond Leven.” kun je ook samenwerken met organisaties vooral thuis gegeten en fruit al iets meer zoals Unicef, Arts & Leefstijl of de Maag op andere plekken.” Andere plekken kunSAMENWERKEN AAN VERLEIDEN Lever Darm Stichting.” Het heeft bijvoor- nen bijvoorbeeld zijn de sportkantine, het Hoewel ze een groot voorstander is van beeld geleid tot de campagne Geef Kleur tankstation, het restaurant of de catering. samenwerken, ziet Karin Bemelmans, Door, waarin verschillende partners – uit Ook hier zijn er kansen voor samenwerCoördinator Nationaal Actieplan Groen- de AGF-sector en daarbuiten – samen de king. “Als je je aanleert om na het sporten ten en Fruit (NAGF) de term ‘generieke campagne vormgeven door mee te den- snacktomaatjes te eten, dan heb je een promotie’ als een achterhaald begrip. “We ken en mee te financieren. Karin merkt andere keer na het sporten ook best zin in moeten heel veel doen om de groenten- en dat als alle partijen met elkaar aan tafel een appel of een peer. Kortom, samenwerfruitconsumptie omhoog te krijgen. Maar zitten, er synergie ontstaat en er steeds ken loont, het NAGF helpt daarbij.” (MW) vergeet als sector het woord generieke meer partijen willen aansluiten. Zij roept  promotie. We moeten samenwerken aan de AGF-sector op om de ‘vriendschappen’ liliane.driesen@vlam.be verleiding.” Karin geeft aan dat verleiden te benutten door met zijn allen te werken bemelmans@nagf.nl van de consument vaak een onbewust aan het verleiden van de consument om proces is. “Door groenten en fruit op heel met groenten en fruit aan de slag te gaan.

AGF Primeur 9 • 2021

41

Gezondheid

AGF speciaal voor diabetici Het advies om 2 porties fruit per dag te eten, geldt ook voor mensen met diabetes. Afhankelijk van hun bloedsuikerspiegel moeten zij er echter wel extra mee opletten. Ook gezonde mensen en mensen op dieet dienen te letten op de hoeveelheid suikers en koolhydraten in hun voeding. Een markt om op in te spelen blijkt uit speciale initiatieven om varianten te telen met minder suiker en/of koolhydraten. Ook inhoudsstoffen in AGF lijken nuttig in de strijd tegen diabetes en overgewicht.

Mango Mango is een fruitsoort die relatief veel suikers bevat. Panhwar Farms in Pakistan heeft mangovariëteiten gekweekt met een suikergehalte van slechts 4,7%. Het suikergehalte van reguliere mangovariëteiten - zoals Sindhri en Chaunsa – ligt bijna 3 keer hoger (een suikergehalte van 12-15%). Op Panhwar Farms (120 ha) zijn meer dan 44 mangovariëteiten beschikbaar, drie daarvan: Sonaro, Glenn en Keitt hebben een laag suikergehalte van tussen de 4 en 6%. De ‘suikervrije’ mango’s voor diabetici zijn verkrijgbaar voor Rs 1,500 (7,60 euro)/box.

In buurland India teelt Kongara Ramesh uit het Indiase dorp Tarluwada mango’s met een suikergehalte van 16, tegenover 20 tot 25 in traditionele mangorassen.

Ondanks dat heeft de mango een heerlijke smaak, verklaarde de teler aan The Hindu.

Hij heeft slechts één boom, waarvan de eerste oogst vorig jaar 300 mango’s opleverde. Het fruit heeft een gele kleur en een gewicht van zo’n 200 gram per stuk. De teler probeert nu ook rode rassen met een laag suikergehalte te ontwikkelen en wil deze als boomgerijpte mango’s vermarkten.

Foto: The Hindu, Facebook Parnhwar Farms

Monkfruit Een fruitsoort waar niet aan gesleuteld hoeft te worden om het ‘geschikt’ te maken voor diabetici is Monkfruit. Dat staat bekend om zijn zoetheid en als niet-calorisch natuurlijk zoetmiddel.

steekt nu geld in de teelt. Wetenschappers van CSIR’s Institute of Himalayan Bioresource Technology (IHBT), Palampur, hebben de teelt van monkfruit geïntroduceerd in het district Kullu in Himachal Pradesh waar er goede klimatologische omstandigheden zijn voor grootschalige teelt.

Monkfruit (Siraitia grosvenorii) werd oorspronkelijk alleen in China geteeld en staat bekend als Luo Han Guo. Het is een kleine, groene meloen die is genoemd naar de monniken die hem verbouwden. India

Sopropo De zeer bittere komkommerachtige sopropo is zeker niet zoet, maar staat bekend als healthfood om de hoge gehaltes aan vezels, vitamines en sporenelementen. De groente die vooral gebruikt wordt in de Aziatische en Surinaamse keuken zou ook een verbeterend effect hebben op de bloedsui-

42

AGF Primeur 9 • 2021

Foto: Hindustantimes.com

Yacon kerspiegel. Verder onderzoek hoopt dat aan te tonen. De Nederlandse biologische teler Frank de Koning ziet mede vanwege het gezonde imago een kans voor deze exoot op de Nederlandse markt.

Foto: Biojournaal

De oorspronkelijk uit het Andesgebergte afkomstige wortelgewas Yacon bevat inuline, een stof die slecht opgenomen wordt door het menselijk lichaam en daardoor een gunstige bijdrage kan leveren tegen diabetes. In Duitsland wordt het soms de ‘Diabet-Kartoffel’ genoemd. Het heeft echter een heel andere smaak dan aardappelen. Yacon heeft een bite en smaakt fris, naarmate de wortel langer bewaard wordt gaat hij zoeter smaken, richting appel of watermeloen.

Namen die ook aan Yacon gegeven worden zijn onder andere ‘Apple of the Earth’, ‘Zonne-

wortel’ en ‘Grondappel’. Yacon wordt al in (Zuid-)Nederland en in België geteeld. Belgen promoten via het project Tasty Yacon de afzet van deze knol.

Foto: Pipa100, Dreamstime

Kunnen mensen met diabetes veilig fruit eten?

Uit wetenschappelijke studies blijkt dat het effect van fruit eten op de bloedsuikerwaar de maar klein is als je suiker eet uit de hele vrucht. Fruit bevat veel vezels die langzaam verteren waardoor de opname van suiker ver traagt en daardoor een gunstig effect hebben op de bloedsuikerregulering. De vezels in fruit kunnen ook insulineresistentie verminderen en tegen type 2 diabetes beschermen. Fruit bevat verder polyfenolen, die de bloedsuikercontrole ook blijken te verbeteren. Bovendien hangt het eten van meer groenten en fruit samen met

een verlaging van oxidatieve stress en ontste king bij mensen met diabetes. Echter niet alle fruitsoorten zijn hetzelfde en sommige verho gen de bloedsuikerwaarde meer dan andere.

Daarom wordt diabetici aangeraden om hun bloedsuikerspiegel in de gaten te houden na het eten, om er achter te komen welke voe ding ze beter kunnen beperken.

Bron: A Healty Life

De top 12 fruitsoorten met het hoogste gehalte aan suiker (per 100gram): 1. Gedeelde plaats: a. Vijgen- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 16,3 g b. Druiven - - - - - - - - - - - - - - - - - - 16,3 g 2. Lychees- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 15,2 g 3. Gedeelde plaats: a. Granaatappel - - - - - - - - - - - - - - 13,7 g b. Mango - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 13,7 g 4. Kersen- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 12,8 g 5. Kaki- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 12,5 g 6. Bananen- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 12,2 g

Appelen Appelen zijn een rijke bron aan polyfenolen. Deze stoffen zorgen ervoor dat het lichaam minder koolhydraten opneemt waardoor schommelingen in de bloedsuikerspiegel worden voorkomen. Bovendien stimuleren de polyfenolen in appelen de insulinereceptoren in cellen.

7. Appel - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11,7 g 8. Mandarijnen- - - - - - - - - - - - - - - - - 10,6 g 9. Peren - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 10,2 g 10. Blauwe bessen - - - - - - - - - - - - - - - 10 g 11. Gedeelde plaats: a. Pruimen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 9,9 g b. Ananas- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 9,9 g 12. Sinaasappel- - - - - - - - - - - - - - - - - - 9,4 g Bron: A Healty Life

Cranberry’s

De top 12 fruitsoorten met het laagste gehalte aan suiker:

Cranberry’s hebben een laag suikergehalte. Onderzoekers van de University of Oklahoma en Oklahoma State University willen uitzoeken of cranberryconsumptie de bloedsuikerspiegel bij volwassenen met diabetes type 2 zou kunnen verbeteren. Cranberry’s bevatten meer natuurlijk voorkomende polyfenolen dan het meeste andere fruit. Cranberry’s zijn een rijke bron van polyfenolen. Die zorgen dat het lichaam minder koolhydraten opneemt waardoor schommelingen in de bloedsuikerspiegel worden voorkomen. Bovendien stimuleren de polyfenolen de insulinereceptoren in cellen.

1. Olijven - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 0 g 2. Avocado - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 0,7 g 3. Rabarber- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1,1 g 4. Limoen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1,7 g 5. Citroen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2,5 g 6. Sterfruit - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4 g

Ananas

7. Cranberries- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4,3 g

Ananas wordt ook genoemd als fruit voor mensen met diabetes, omdat het geen suikerdip veroorzaakt. Pectine in de vezels van de ananas zorgen ervoor dat de bloedsuikerspiegel stabiel blijft.

9. Bramen- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4,9 g

8. Frambozen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4,4 g 10. Aardbeien- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4,9 g 11. Aalbessen- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 7,3 g 12. Grapefruit- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 7,5 g Bron: A Healty Life

Aardappelen Voor diabetici is het belangrijk dat voedsel een laag glycemische index heeft. Dat zegt iets over hoe snel koolhydraten in de darm worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen. Het Amerikaanse EarthFresh introduceerde een aantal jaar geleden al succesvol de aardappellijn Nutrispud met de laag glycemische Carisma aardappel in de hoofdrol.

Het is de eerste aardappel waarvan de koolhydraten van nature langzaam vrijkomen. Daardoor levert Carisma gedurende een langere periode energie en dat kan helpen het lichaamsgewicht op peil te houden. “Carisma is ideaal voor diabetici, gezondheidsbewuste consumenten en

mensen die zich bezighouden met sport en voeding,” aldus EarthFresh. Het Deense MyCo Mind heeft een dieet-aardappel ontwikkeld genaamd Power Potato. Door een speciale teeltmethode met minder bemesting in combinatie met het nieuwe ras, bevatten de aardappelen ongeveer 35 procent minder zetmeel. Als je een normale portie van ongeveer 250 tot 300 gram eet, krijg je met de Power Potato tussen de 35 en 45 procent minder calorieën binnen in vergelijking met gewone aardappelen en één zesde van de hoeveelheid calorieën en koolhydraten die in rijst en pasta zitten, claimt het bedrijf. Met de Deense Diabetes Vereniging is een samenwerkingsover-

eenkomst die loopt tot eind 2024. Tot die tijd krijgt Power Potato jaarrond exposure op de website van de vereniging. Ze hebben heel hoge verwachtingen van de Power Potato, die afgelopen januari werd gelanceerd bij Deense supermarktketens Føtex, Bilka en Netto.  AGF Primeur 9 • 2021

43

Één aanspreekpunt voor alles voor uw industriële deuren in de voedingsindustrie

Advies, engineering, levering, installatie, 24/7 service of onderhoud?

Voor meer informatie bel met

+31 55 576 75 15 www.prodoor.nl

AGF-ster

Daniela Aguirre, TripleF Fruit:

“Soms moeten we uit onze comfortzone komen om onze doelen te bereiken” Vrouwen zijn nog altijd in de minderheid op commerciële functies in de AGF-sector. “Opvallend genoeg geldt dat met name voor Nederland,” vertelt Daniela Aguirre, werkzaam als Sourcing Specialist voor TripleF Fruit. “Bij ons bedrijf ben ik de enige vrouw. In landen als Spanje, Duitsland, Frankrijk heb ik juist veel te maken met vrouwen die in commerciële functies werkzaam zijn.”

geef mijn collega’s van de verkoopafdeling alle productinformatie die ze nodig hebben en beheer de stroom van de voorraad voor onze verschillende retailprogramma’s. Ik werk hier inmiddels 2 jaar en sinds dag één heb ik alle vrijheid gekregen om onze partners te leren kennen en in contact te komen met eerdere en nieuwe leveranciers om ons netwerk uit te breiden. Het is een heel fijn bedrijf om voor te werken en ik heb hier zowel mijn commerciële skills op een hoog niveau verbeterd als dat ik zelfverzekerder en volwassener ben geworden in mijn beslissingen.”

Daniela weet inmiddels haar mannetje te staan in de AGF-sector. “Ik ben zeer trots dat ik als een van de weinige vrouwen werkzaam ben op een commerciële positie in deze branche, niet alleen op deze jonge leeftijd, maar ook als expat waar ik de enige buitenlander in een Nederlands team ben. Het is een grote uitdaging geweest om mezelf in een andere cultuur te ontwikkelen, samen met een taalbarrière die in het begin zeer frustrerend kan zijn. Het is het uiteindelijk allemaal waard en ik heb het geluk dat ik een grote steun heb aan het team bij TripleF.”

D

aniela is afkomstig uit Mexico en werkt inmiddels 7 jaar in Nederland.

Ze komt uit een familie van ananastelers en raakte daardoor al vroeg geïnteresseerd in de internationale handel. Daniela: “Ik ben opgegroeid met Amerikanen die fruit kwamen kopen in ons stadje. Logistieke processen, sourcing, verschillende talen spreken, reizen, andere culturen, dat heeft altijd mijn interesse gehad en het is dus niet per ongeluk dat ik in deze sector terecht ben gekomen.”

Daniela’s eerste functie in Nederland was Commercial Trader bij Citriex, een commercieel kantoor van een groep Mexicaanse processors van fruitingrediënten zoals sapconcentraten, puree en bevroren fruit voor de drankenindustrie. “Een potentiële klant wilde een aantal monsters testen voor een eerste trial. Ik moest deze bevroren producten zelf afleveren op de lablocatie. Dat betekende dat ik vanuit Den Haag, waar ik toen woonde, 230 km moest reizen

naar het laboratorium in Landgraaf. De enige optie die ik had was de trein, omdat mijn Mexicaanse rijbewijs niet geldig was in de EU. 6 uur heen en terug. Toen ik in de stad aankwam regende het. Er was geen bus of vervoer beschikbaar dus moest ik een lange wandeling maken met een grote koeler. Uiteindelijk kwam ik 5 minuten voordat ze sloten aan, dus ik had het nét gehaald. Een week later bevestigde het bedrijf een belangrijk programma, dus de reis was het allemaal waard. Soms moeten we uit onze comfortzone komen om onze doelen te bereiken.”

Inmiddels werkt Daniela bij TripleF Fruit als Sourcing Specialist en is verantwoordelijk voor de planning en aankoop van fruit voor hun retailprogramma’s. “Ik handhaaf, onderhoud en bouw nieuwe relaties op met leveranciers over de hele wereld, zorg ervoor dat goederen en commerciële voorwaarden, die we zijn overeengekomen, volledig worden nageleefd,

Het aantal vrouwen in de sector is groeiende, vooral ook in andere Europese landen. “Omdat je in een internationale omgeving werkt, leer je al snel andere vrouwen op vergelijkbare posities kennen, diverse culturen en verschillende mentaliteiten.

Als je van actie houdt en je kunt wat druk aan, dan kan je als vrouw prima je mannetje staan in deze branche. Ik denk dat interactie tussen mannen en vrouwen de sfeer binnen een bedrijf evenwichtiger maakt, dus we kunnen zeker van elkaar leren, vooral bij het ontwikkelen van emotionele vaardigheden, vrouwen zijn iets gevoeliger dan mannen.”

Dat Daniela de enige vrouw is binnen het commerciële team van TripleF is geen punt trouwens. “We zijn hier allemaal gelijk, we respecteren elkaar en werken als team samen. Over de mannen heb ik tot nu toe geen klachten. Ik heb geleerd om hun mannelijke humor te volgen, dat is echt leuk!,” besluit Daniela. (ML)  d.aguirre@tripleffruit.com

AGF Primeur 9 • 2021

45

Zachtfruit

Blauwe bes niet te stuiten Het gemiddelde groeipercentage van de wereldwijde blauwe bessenmarkt in de periode 2019-2024 wordt geraamd op 7,3 procent.

Aan de opmars van de populaire bes komt dus voorlopig nog geen eind. Ongeveer de helft van alle blauwe bessen verdwijnt als ingrediënt in sappen, purees, concentraten of wordt gedroogd.

D

e vraag naar verse blauwe bessen 2018/2019. Grootste afnemer is de Verneemt toe, vooral in Europa. Hoewel enigde Staten (50%), gevolgd door Europa de toenemende productie het gat tussen (33%) en Azië (15%). De export van biovraag en aanbod kleiner maakt, is er nog logische blauwe bessen uit Chili bedraagt steeds een beperkt aanbod. Alle kansen 14 procent van de totale export en is met dus voor de teeltlanden om hun areaal en 16 procent gegroeid. De afronding van export uit te breiden. Langzaamaan komt het export-seizoen 2020/2021 wordt de overzeese blauwe bes weer in de Euro- geraamd op 118,225 ton, 8,2 procent pese schappen te liggen. Tijd voor een meer dan het voorgaande seizoen. Ook nu rondje langs de belangrijkste overzeese gooien de biologische blauwe bessen hoge teeltlanden. ogen: de export nam toe met 35 procent en het aandeel in de totale export loopt daarCHILI: KWALITEIT EN mee op tot 18 procent. Chili teelt blauwe PRODUCTIVITEIT bessen op 15,6012 hectare waarvan 17 De blauwe bessensector in Chili richt zich procent biologisch. op kwaliteit en productiviteit en minder op volume. Zo is de aanplant op een groot PERU: TOENAME AREAAL deel van het areaal vervangen door nieu- ‘s Werelds grootste exporteur van blauwe rassen en zijn de effecten daarvan we bessen verscheepte in teeltjaar 2019zichtbaar in een hogere productiviteit, 2020 120.100 ton en noteerde in seizoen goede na-oogstcondities en een goede 2020-2021 met een groei van 36 procent smaak. In seizoen 2019-2020 exporteerde een export van 162.728 ton. De PeruaanChili 110.000 ton blauwe bessen. Ondanks se blauwe bessen vinden vooral hun weg een oogst die 9 procent lager was dan het naar de Verenigde Staten (50%), de Eurovoorgaande seizoen, was het exportvo- pese Unie (28%), Azië (15%) en het Verlume maar twee procent minder dan in enigd Koninkrijk (6%). Ook voor seizoen

46

AGF Primeur 9 • 2021

2021-2022 zijn de verwachtingen hoog gespannen met een oogstraming die 25 tot 30 procent hoger ligt dan het voorgaande seizoen. Voor die groei is een toenemend areaal verantwoordelijk. In seizoen 2015/2016 teelde Peru blauwe bessen op 2.424 hectare. In seizoen 2019-2020 was het areaal verviervoudigd naar 10.936 hectare. En ook in teeltseizoen 2020-2021 groeide het areaal; inmiddels is een kleine 15.000 hectare in gebruik voor de teelt van blauwe bessen.

ZUID-AFRIKA: DERDE GROOTSTE EXPORTEUR Waar Zuid-Afrika in seizoen 2015-2016 nog maar een dikke 2.000 ton blauwe bessen exporteerde, is de export in seizoen 2020-2021 gegroeid naar 15.806 ton.

Daarmee is Zuid-Afrika de derde grootste exporteur van blauwe bessen uit het Zuidelijk Halfrond. Het land neemt vijf procent van het wereldwijde exportvolume voor zijn rekening en er is een groei van 29 procent zichtbaar ten opzichte van het voorgaande seizoen. Naar verwachting zal die groeitrend doorzetten, omdat het areaal de laatste jaren flink is toegenomen.

Daardoor zijn de vooruitzichten voor de komende oogst goed. Waarschijnlijk zullen volgend jaar op meer dan 3.000 hectare blauwe bessen worden geteeld.

Bron: Blueberry Yearbook

Exportcijfers blauwe bes in tonnen 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 -

2015/16

2016/17

2017/18 Peru

Chili

CARSOL: VRAAG BLIJFT STIJGEN Ook Roelant Komen van Carsol Europe, dat zich bezighoudt met de distributie van blauwe bessen in Noord-Amerika, Europa en Azië, beaamt dat er steeds meer overzeese blauwe bessen richting Europa komen. “Tot op heden heeft de markt de extra volumes goed kunnen absorberen.

Vorig jaar is er voor het eerst in november een prijsdipje geweest, maar over de hele linie zijn de prijzen goed geweest. Er is

2018/19

2019/20

2020/21

Zuid-Afrika

ook nog steeds heel veel vraag en je ziet de vraag gestaag stijgen.” Daarin speelt de omschakeling naar grotere verpakkingen ook een rol. “Steeds vaker zijn de 200 tot 500 grams verpakkingen standaard in plaats van 125 of 300 grams verpakkingen. Dan verkoop je bijna hetzelfde qua eenheden, maar veel meer volume.”

GROTERE VOLUMES Rond begin september beginnen de Nederlandse retailers om te schakelen van lokaal product naar geïmporteerde blauwe bessen. Roelant stelt vast dat de volumes uit Peru nog gering zijn, waardoor de prijs hoog ligt. Hij verwacht dat er rond oktober grotere volumes blauwe bessen op de markt zullen komen, waardoor de prijs waarschijnlijk zal stabiliseren. Hij ziet dat er ook vanuit Amerika - door een slechte eigen oogst - en Azië veel vraag is naar blauwe bessen. “Je merkt dat er in Amerika een heel goede markt is en dat daar veel op geconcentreerd wordt. Er is wereldwijd een goede vraag en dat biedt voor ons mogelijkheden.” (MW)  rkomen@carsoleurope.nl Bronnen: motorintelligence.com, freshplaza.com, internationalbluberry.org, comitedearadanos.cl, east-fruit.com, fruitsfromchile.com, producereport. com.

Production, sales and packing of blueberries

CARSOL EUROPE VLAARDINGEN +31 10 7621241 www.carsolfruit.cl

AGF Primeur 9 • 2021

47

Kiemgroenten

V.l.n.r.: Pepijn, Eva en Sven van der Plas

Lessen uit verleden helpen kiemgroentespecialist coronatijd door Zo gek als in 2011, toen tijdens de EHEC-crisis binnen 24 uur 70% van de omzet verloren ging, was het afgelopen jaar niet, maar ook de coronacrisis trof kiemgroentenspecialist Van der Plas Sprouts. Ruim anderhalf jaar na het uitbreken van de crisis lijkt het ergste achter de rug. De productie was hartje zomer zelfs weer helemaal terug op peil.

Dusdanig zelfs, dat het een uitdaging was om de aantrekkende markt weer volop te beleveren nu ook het eigen personeel de terrasjes eindelijk weer eens kon opzoeken. Maar Eva van der Plas, algemeen directeur bij het familiebedrijf waar inmiddels met ook broers Sven en Pepijn de derde generatie aan het roer staat, klaagt niet. In 2020 werd quitte gedraaid en voor dit jaar ziet het er positief uit.

“W

e draaien inmiddels weer heel lekker,” vertelt Eva eind juli in de fabriek in Broek op Langedijk. Steeds grotere delen van Europa gaan immers weer ‘open’ en dat doet de consumptie van kiemgroenten goed. Eerder was dat ook al in de zomer van 2020 zo. “Zodra mensen de terrassen weer opzochten, zag je onze afzet aantrekken. Maar het is zeker niet zo dat wij net zo zwaar getroffen zijn als

48

AGF Primeur 9 • 2021

horecaondernemers. Ook de retail beleveren wij. Niet als grootste afzetmarkt, maar het heeft er wel voor gezorgd dat we goed hebben kunnen overleven en uiteindelijk in 2020 bijna geen verlies hebben gemaakt.

Dat is in coronatijd best een prestatie.”

DRAAIBOEK Nu kijkt men bij de kiemgroentespecialist allang niet meer op van een crisis hier en

China Rose kiemen

daar. Voedselveiligheidsrisico’s liggen continu op de loer en zodra het ergens in de keten fout gaat, straalt dat ook af op de producten van anderen. Eva kan zich de EHEC-crisis in 2011 nog goed herinneren.

Destijds stond haar vader Theo nog aan het roer. Hij maakte in die tijd een draaiboek waarvan Eva en haar broers, die de EHEC-crisis ook al van dichtbij meemaakten, vandaag de dag nog steeds profijt hebben. “Van wat er toen is gebeurd, hebben we veel geleerd. Zodra corona toesloeg in Italië, zijn we gaan anticiperen en hebben we zaden en grondstoffen ingeslagen voor het geval de grenzen zouden sluiten. Ook hebben we helaas afscheid moeten nemen van uitzendkrachten toen duidelijk werd dat onze markt geraakt zou worden. Eerst leek het nog een voorbarige stap, maar vier dagen later was het ook hier raak. Dat we mede dankzij de lessen uit het verleden zo snel hebben weten te anticiperen is nu onze kracht geweest.”

Een belangrijk deel van de kiemgroenten van Van der Plas Sprouts is bestemd voor export. Het merendeel van dat product wordt door de kiemgroentenspecialist in exportverpakkingen verpakt en gaat via tussenhandel naar het buitenland. Een

Rode bieten smoothie bowl

enkele klant belevert men vanuit Broek op Langedijk ook zelf. Vrijwel al het product blijft uiteindelijk in Europa. Bang voor steeds meer lokale concurrentie is Eva niet. “Ook hier in Nederland hebben we

volop concurrentie, maar dat geeft niet.

Het daagt ons uit om beter te worden. Bijvoorbeeld ook op het gebied van voedselveiligheid. Daarin willen we vooroplopen.

Het maakt dat de retail voor ons kiest.”

AGF Primeur 9 • 2021

49

Kiemgroenten

Taugé

TESTEN EN TRACEREN Maar hoe zorg je dat je hierin vooroploopt?

“Vooral door al tijdens het productieproces, waarbij wij kiemen op water telen, water op te vangen en naar het laboratorium te sturen voor testen. Dat betekent dat wij voordat wij gaan oogsten al weten of er listeria, E. coli of salmonella is gevonden.

Dat is uniek. Het kost ons zo’n vijftienduizend euro per maand, maar maakt wel dat wij kiemen van hele hoge kwaliteit en met hele hoge voedselveiligheidsstandaarden kunnen leveren. Daarbovenop testen we uiteraard ook de zaden al vooraf, zoals bij wet is verplicht. Maar juist het testen tijdens de productie is iets waarin wij ons onderscheiden. Het is ook belangrijk om vanwege eerdere crisissen in de sector het vertrouwen terug te winnen.”

Hoewel met de loop der jaren al grote stappen zijn gezet op hygiënegebied, blijven er ook nog steeds stappen gezet worden. Zo investeerde Van der Plas Sprouts in een nieuw ERP-systeem, waardoor het mogelijk is binnen één uur tijd tot op het lotnummer van een partij zaden product te traceren in het schap. En het kan nog sneller, weet Eva. “In de nabije toekomst verwacht ik dat het zelfs mogelijk is binnen een half uur het product in de keten van zaad tot bakje te traceren.” Naast traceren, gaat ook de productie steeds sneller. Voor een belangrijk deel vanwege automatisering. “In de teelt en bij de oogst automatiseren we al veel en is nog meer doen moeilijk, maar zeker bij het verpakken zijn nog veel stappen te zetten. Dat willen we ook zeker doen in de toekomst. Overigens niet om ‘handjes’ te besparen. Ik denk namelijk niet dat de investering in machines maakt dat je veel minder mensen nodig hebt. Je hebt alleen andere mensen nodig. Mensen die machines kunnen aansturen. Zulke

50

AGF Primeur 9 • 2021

mensen moet je opleiden.” Anders dan bij het verpakken werkt Van der Plas Sprouts in de teelt en bij de oogst vooral met vaste krachten. “Dit is heel specifiek werk. Ook omdat de helft van je dagtaak bestaat uit schoonmaken. Dat is namelijk zó belangrijk. Mensen realiseren zich dat vaak niet als ze hier solliciteren. Daarom vertellen wij het altijd direct.”

de retail. Een uitdaging voor Van der Plas Sprouts is om ook rechtstreeks de consument te bereiken. “Daarom zijn we actief met foodbloggers. Zo hebben we met ‘Uit Paulines Keuken’ samengewerkt om ons product te promoten. Al is het vaak zo dat de promotie niet zozeer met onze naam erbij is, maar meer in zijn algemeenheid voor de productgroep kiemgroenten. In supermarkten ligt bovendien vaak private label. Bij de promotie kan het net zo goed om tuinkers, een product dat wij niet hebben, gaan. Voor ons ook prima. Het belangrijkste is dat mensen kiemgroenten leren kennen.”

LOEMPIAKARREN In totaal telt het assortiment van Van der Plas Sprouts momenteel 20 verschillende soorten kiemgroenten. Met de jaren is dat zo gegroeid. De eerste generatie, Eva’s opa Arie van der Plas, begon samen met zijn broer ooit met taugé. Nog steeds een Van der Plas Sprouts denkt, zeker nu de belangrijk product, waarvan er veel naar horeca weer aan het opkrabbelen is, aan de supermarkten gaat, maar waarvan ook het aanhalen van de banden met die secnog steeds eigenaren van lokale loempia- tor. Vlak voordat corona uitbrak in Nederkarren dagelijks een aantal kilo los komen land werden hierin samen met een horehalen. “Anders dan vroeger bestellen ze nu cagroothandel al stappen gezet. Diverse wel een dag van tevoren. We zijn vanwege chefs kwamen in de kiemgroentenfabriek de groei van ons bedrijf (waar in normale over de vloer om over de mogelijkheden tijden doordeweeks zo’n 125 man werkt met het product te leren. “Helaas gooide red.) niet meer zo flexibel als toen die corona hier roet in het eten, maar nu wilklanten dertig jaar geleden bij ons langs- len we dat zeker weer oppakken.” Overikwamen, maar het blijft mooi om ze terug gens ziet Eva vooral kansen in de samente zien komen. Lopend in Alkmaar weet ik werking met horecagroothandels bij het nog steeds bij welke loempiakar ik onze aanhalen van de banden met de horeca. taugé tegenkom. Dat blijft bijzonder.”

“Wij hebben zelf een eigen productontwikkelaar met mooie recepten en ideeën, Maar er is veel meer dan taugé. Bij Van der maar uiteindelijk zijn het de horecaonPlas Sprouts weten ze dat als geen ander. dernemers, waaronder in ons geval veel Nog steeds worden er nieuwe soorten broodjeszaken, brasseries en lunchrooms, ontdekt, waarmee vooral broer Pepijn die onze ogen en oren in de markt zijn. En zich bezighoudt. Ook komen er koks met ook chefs, al zie je daar in het hogere horeideeën, al was dat vanwege corona door casegment nu nog vooral cressen op het moeilijker en was het contact de afgelopen bord en minder kiemgroenten. Dat mag anderhalf jaar minder dan normaal. van mij zeker meer worden. Al ben ik wel nuchter en reëel: Acht soorten kiemgroenMET HANDEL NAAR CONSUMENT ten op één bord zie ik niet zomaar gebeuNu komt die vraag enerzijds vanuit de ren.” foodservice en horeca en anderzijds uit

Kiemgroenten op brood

VITAMINEN METEN Afhankelijk van of het om horeca of retail gaat, zet Van der Plas Sprouts een aantal ‘meest gangbare soorten’ af. In het retaillandschap gaat het dan vooral om taugé, alfalfa en dikwijls daarnaast nog een kiemgroentetrio met daarin radijskiemen in de kleuren geel, groen of paars en naar de wens van de supermarktketen met kiemen van rode kool en broccoli. In de horeca zijn het dan weer de, zoals Eva het noemt ‘specialere soorten’, zoals kiemen van prei en asperge. Recent is hier ook

de vraag naar kiemen van knoflook flink Op die manier kun je zien dat bijvoorbeeld gestegen. Zeker is dat alle soorten in ver- 10 gram broccolikiemen evenveel vitamigelijking met hun grote broers en zussen ne C bevatten als 300 gram broccoli. Dat opvallend veel vitaminen en mineralen maakt ons product heel gezond. Ik geloof bevatten. Het is ook daar dat Eva nog veel daarom ook sterk in het nog veel meer kansen ziet. “Wij meten per kiemsoort inpassen van kiemgroenten in het dageelke vijf jaar ons hele assortiment om te lijks voedingspatroon. Maar om dat voor zien welke en hoeveel vitaminen en mine- elkaar te krijgen, zullen we wel hard ons ralen het bevat. Dat is onwijs interessant. best moeten doen.” (TT/PB)  Die informatie zetten wij op onze kiempr@vanderplassprouts.nl wijzer, een kaart die wij aan veel groenteboeren sturen en die zij ook bij ons kunnen opvragen om op te hangen in hun winkel.

Nieuw-Zeelandse ‘kleine paarse aardappeltjes’: Taewa

P

rofessor Nick Roskruge, gele buitenkant; kastanjebruieen Nieuw-Zeelandse etno- ne schil en oranje binnenkant. botanicus, heeft zijn carrière De herkomst van taewa is vormgegeven door gewassen onderwerp van discussie. Alle en aardappelen. Taewa - aard- aardappelen komen uit Zuidappelen die in Aotearoa een -Amerika, zo ook de kūmara. unieke identiteit, smaak en tex- Maar anders dan de kūmara, tuur hebben ontwikkeld - zijn zegt Roskruge dat de taewa zijn favoriet. De populairste niet voorkomt in de overlevetaewa is een paarse aardappel, ringen van de Māori. Taewa tūtaekurī genaamd. Maar tae- hebben een unieke en speciale wa zijn veel meer dan alleen band met de Māori, zegt Rosmaar kleine paarse aardap- kruge. "Toen ik klein was had pelen. Taewa zijn er in elke iedereen bepaalde gewassen vorm en een heleboel kleuren. en voedsel die ze goed kenden.

Er zijn taewa met donkerbrui- Veel daarvan waren van genene schil en paarse binnenkant; ratie op generatie doorgegevaalwitte binnenkant en goud- ven. Het werd deel van onze

identiteit en was erg belangrijk bij gastvriendelijkheid. Jouw gewassen, het voedsel wat van jou thuis kwam, dat zette je op tafel." "Supermarktaardappelen zijn meestal veredeld voor commerciële grootte en uniformiteit, maar taewa kan niet makkelijk op commerciële

schaal geteeld worden," zegt hij. "Er zitten vaak heel veel taewa aan één plant, waardoor ze wat kleiner zijn, omdat ze minder ruimte hebben om te groeien." 

VALBREKER

R

Patent 8603865

Voorkomt beschadiging.

Onmisbaar accessoire bij het rooien, c.q. laden van aardappelen, uien, etc.

Snel en eenvoudig te monteren.

DE JAGER PRODUCT De Ring 24 - 5261 LM - Vught T(31)73-6840020 - M(31)6-53395868

www.stopshock.nl info@stopshock.nl

AGF Primeur 9 • 2021

51

Diversen

Mooie verwachtingen Nieuw-Zeelandse appeloogst 2020/21 getemperd

H

oewel er al vroeg aanwijzingen waren voor een bijna recordoogst appelen in 2020/21 in Nieuw-Zeeland, heeft een aantal factoren de verwachtingen getemperd.

Men raamt de opbrengst nu op 543.000 ton, 8 procent minder dan vorig jaar.

Twee van deze factoren zijn schade door hagelstormen in de belangrijkste appelgebieden en een over het algemeen kleinere maatvoering als gevolg van een koelere

zomer. Naast een minder grote opbrengst lijdt de export ook onder het ernstige personeelstekort bij de oogst.

Vanwege het handentekort waren de telers niet in staat om op elk perceel het benodigde aantal oogstrondes te organiseren om het aandeel fruit van exportkwaliteit te maximaliseren. Als gevolg hiervan zullen naar verwachting dit jaar meer Nieuw-Zeelandse appelen in de verwerking terechtkomen. 

Blijft fruitteelt in Spanje lonend in 21e eeuw?

O

nderzoekers van de Polytechnische Universiteit van Madrid (UPM) en de Universiteit van Castilla-La Mancha (UCLM) hebben de impact bestudeerd van de klimaatverandering en de daaraan verbonden voorspelling van minder frequente koude periodes op de economische haalbaarheid van de fruitteelt in Spanje.

Spanje is een van de grootste fruittelers ter wereld. Het land is de grootste olijfproducent en het neemt een prominente positie in op de ranking van onder meer perzik- of kersenteelt. Het gaat hier om verschillende soorten fruitbomen die toch één ding gemeen hebben: al deze bomen hebben in de winter een zekere mate van kou nodig om voldoende fruit te kunnen voortbrengen.

Het ontbreken van winterkou leidt tot een onregelmatige bloei, een vermindering van de kwantiteit en kwaliteit van de opbrengst en een langere oogstperiode, wat zich vertaalt in lagere inkomsten.

Na analyse van de economische levensvatbaarheid van verschillende variëteiten en soorten fruitbomen - met name van zeven van de belangrijkste fruitgewassen in het land: amandel, kers, pruim, appel, perzik, olijf en druiven in relatie tot de noodzakelijke hoeveelheid koude-uren (die overigens verschillend kan

52

AGF Primeur 9 • 2021

zijn voor de diverse rassen van eenzelfde soort), tonen de resultaten aan dat de economische haalbaarheid van sommige variëteiten in de komende 30 jaar in het gedrang kan komen, hoewel rassen met lage koude-eisen lonend zouden blijven.

De situatie ziet er tegen het einde van de eeuw minder rooskleurig uit. De meest getroffen gewassen in de huidige teeltgebieden worden dan pruimen, amandelen en appelen, gevolgd door perziken. Kersen, olijven en druiven zullen de dans dan weer grotendeels ontspringen.

De studie benadrukt het belang van het ontwikkelen van lokale en flexibele aanpassingsstrategieën, in overeenstemming met klimaatprojecties voor de nabije toekomst.

De ontwikkeling van nieuwe cultivars met lage koude-eisen zou de economische haalbaarheid van de fruitteelt in de tweede helft van de 21e eeuw helpen verbeteren.

De studie wijst ook op het belang van het vermijden van een scenario van hoge koolstofemissies die bijzonder ongunstige gevolgen zou hebben voor de teelt. Toch stellen de onderzoekers ook: “Het is mogelijk

om aanpassingen door te voeren door de teelt naar aangrenzende gebieden te verplaatsen of door zorgvuldig rassen te selecteren met een lagere koudebehoefte.

Ook de ontwikkeling van nieuwe rassen die minder koude-uren nodig hebben kan bijdragen aan de economische levensvatbaarheid van de teelt”. Het onderzoek, dat onderscheid maakt tussen verschillende soorten en rassen, helpt telers aanpassingen te plannen en uit te voeren. Het is ook interessant voor beleidsvoerders bij het nemen van

AGF-er buitenland

Miriam Belhaine, business developer Holland Greentech:

“De markt verander je niet zomaar” (Beschermde) tuinbouw in Afrika is geconcentreerd in Noord-Afrika (Marokko, Algerije, Egypte), Oost-Afrika (Kenia, Ethiopië, Oeganda, Rwanda), Zuid-Afrika en West-Afrika (Ghana). Of er ook in Benin toekomst voor is, onderzoekt Miriam Belhaine. Sinds 1,5 jaar is ze business developer voor Holland Greentech in de economische hoofdstad Cotonou.

H

olland Greentech biedt in Afrika een geïntegreerd portfolio van tuinbouwproducten en -diensten met Nederlandse kennis, kunde en technologie. Door telers daar productiever en rendabeler te maken, willen ze de gehele waardeketen tot ontwikkeling brengen. Miriam: “Holland Greentech is inmiddels actief in 11 Afrikaanse landen. We beginnen telkens als startup. Afhankelijk van de grootte van de tuinbouwsector verkopen we Nederlandse technologie die gedragen worden door opleiding en trainingen. In Benin zetten we in eerste instantie in op twee producten: hybride groentezaden van Rijk Zwaan en irrigatiesystemen van Rivulis. Inmiddels verkopen we in Benin ook bodemanalyses van Blue Lab.” Benin is een interessant land voor Holland Greentech. “Het is klein en relatief veilig en heeft veel buurlanden waarmee het handel drijft. Belangrijke teelten zijn tomaat, hete peper, uien, wortelen en kool.

In het regenseizoen is er een overschot.

Nigeria is een grote afzetmarkt, maar ook

sche kant doet. Zelf richt ik me vooral op de businesskant. Telers hebben zich niet georganiseerd. Marktvrouwen, ‘les bonnes dames’ genaamd, kopen groentes in bij de telers, als de groentes te duur zijn gaan ze naar de volgende teler. Als Holland Greentech stimuleren we telers om meer samen te gaan werken en proberen coöperaties te bouwen en te versterken.

Als bedrijf gaan we hier met een langetermijnvisie aan de slag, de markt verander je niet zomaar.”

Holland Greentech is een commercieel bedrijf, maar wil ook sociale impact hebben. Om de ontwikkeling in Benin op een duurzame manier te versnellen werkt Holland Greentech samen met partners.

Door samen te werken met verwerkers en retailers, ondernemerschaps-, management- en financieringstrainingen te geven, zullen telers niet alleen meer produceren, maar zullen ze erin slagen hun groenten voor een eerlijke prijs op de markt te verkopen is de gedachte. Een van de projecten die in Benin is gestart is HortiBenin.

Een driejarig project gefinancierd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) met zeven partners uit de waardeketen. “Hier werken we met leadfarmers vanuit elke regio. Het eerste seizoen hebben we nu achter de rug. Daarin merken we dat vooral de jongeren openstaan voor vernieuwing, de oudere telers hebben meer een instelling van: ‘je kunt me heel wat wijsmaken, maar ik doe het op mijn eigen manier.’”

problematisch. De grenzen zijn een aantal keer dichtgegaan en ook investeert Nigeria zelf steeds meer in de eigen teelt. In het zuiden van Benin worden wortelen geteeld die veelal naar Togo worden geëxporteerd. In het noorden is er teelt van Het leven in Benin bevalt Miriam goed. uien en kool, deze worden voornamelijk “Als ik klaar ben met mijn werk ga ik vaak verhandeld aan Burkina Faso. Import is er naar het strand. Die zijn prachtig hier, je in het droge seizoen, vooral van tomaten krijgt vanzelf een vakantiegevoel. Dooren uien, het meeste daarvan komt uit Bur- dat het een klein land is kun je gemakkekina Faso.” lijk uitstapjes maken. De expat-community is ook klein, dus ontmoet je snel mensen.

Benin is een van de armste Afrikaanse lan- Cotonou is een havenstad en dat maakt dat den. “Het kennisniveau is niet heel hoog en het leven bruisender is dan in vergelijkbawe investeren daarom veel in educatie en re steden in Burkina Faso bijvoorbeeld. De trainingen om de teelt te verbeteren. Voor- mensen zijn ondernemend en proberen op al in het zuiden is er door het tropische allerlei manieren geld te verdienen. Het klimaat veel ziektedruk. Ze telen vooral in gaat er echter niet zo efficiënt aan toe als de vollegrond. In de anderhalf jaar dat ik in Nederland. Ze doen alles lekker rushier rondloop heb ik 2 of 3 kassen gezien, tig aan. Wij Nederlanders zijn erg direct, zelfgemaakt met behulp van hout en plas- maar hier moet je je mening even voor je tic. We proberen het “uit de grond”-telen of houden en geduld kunnen hebben,” besluit het telen in kassen te stimuleren en hopen Miriam. (ML)  daar ook investeerders voor te vinden. miriam@hollandgreentech.com Het Benin-kantoor manage ik samen met een lokale collega die vooral de agronomiAGF Primeur 9 • 2021

53

Uien

Bekend exportbeeld 2

september, het nieuwe exportseizoen komt inmiddels op stoom, waarbij de exportcijfers eenzelfde beeld geven dan de voorgaande seizoenen. Tot half augustus is 80.000 ton Hollandse uien uitgevoerd, waarbij het exportseizoen een week later startte dan gebruikelijk. Er wordt momenteel aan iets meer bestemmingen geleverd dan de voorgaande seizoenen en het is vooral Noordwest-Europa en Senegal die nog achterblijven qua volumes. Wanneer Senegal de kar gaat trekken en ook andere landen aanhaken is het aannemelijk dat de exporten weer richting de 35.000 ton of meer gaan. Sommigen dachten dat Senegal al wat eerder aan de markt zou zijn en stuurden uien op voorhand, maar die kregen uiteindelijk toch een andere bestemming. De lokale oogst in Senegal is ten einde en de inlandse uien die nog op de markt liggen zijn van slechte kwaliteit.

Kortom, de Hollandse uien zullen binnenkort weer verwelkomd worden in Dakar, totdat begin maart de lokale oogsten weer op gang komen.

De prijs bij de telers blijft momenteel tussen de 6 en 8 cent hangen, waarmee veel uien nog steeds onder de kostprijs van de hand worden gedaan. Nog steeds zijn er veel plantuien op de markt die de zaaiuien danig in de weg zitten. Het beeld op de akkers en in de bewaring is wisselend.

Vooral in het zuidwesten is sprake van QUALITY ONIONS

een mooie oogst, al heeft de valse meeldauw schimmel soms flink huisgehouden en daarmee de opbrengst getemperd.

De vraag is dan ook of de MH bespuiting in percelen met valse meeldauw goed is opgenomen. Het blijft sowieso oppassen geblazen, want het was een nat seizoen waarin schimmels en bacteriën welig konden tieren. Koprot, fusarium en ook inwendig bacterierot komen regelmatig voor en zullen aandacht blijven vragen tijdens de bewaring.

Verderop in het seizoen blijft het nog even koffiedik kijken wat de markt gaat doen.

De lage prijs van het product is, hoe wrang ook, een kans om concurrerend uien te leveren. Aan de andere kant zijn de hoge transportkosten en beperkte beschikbaarheid van containers weer negatief voor de exportpositie. Als in oktober en november de oogstramingen in Nederland en andere (Europese) landen bekend

QUALITY ONIONS

QUALITY ONIONS

zullen worden ontstaat er meer duidelijkheid. Tegen die tijd is er ook meer zicht op de wereldwijde vraag.

Het areaal in Nederland is met ruim 10 procent flink toegenomen, maar wellicht temperen de opbrengsten het totaal beschikbaar exportvolume nog wat. Wie de inbreng van de handel voor de beursnoteringen van de afgelopen weken bestudeert komt echter veel transacties tegen die tussen de 55 en 60 ton per hectare liggen. Sommigen schatten in dat er vanwege de areaaluitbreiding en grote plantuienoogst 1,5 miljoen ton uien beschikbaar zullen zijn voor export en de druk op de markt vanwege kwaliteitsgebreken groot zal blijven. Dat zou betekenen dat er gemiddeld 29.000 ton Hollandse uien per week de grens moeten passeren dit seizoen. Met de ruim 1,21 miljoen ton export heeft Nederland vorig seizoen weliswaar opnieuw een record gevestigd, maar of dat dit seizoen ook mogelijk is, zal moeten blijken. De uienmarkt kent ook seizoenen van enorme overschotten en belabberde prijzen, tot zelfs het betalen om de uien uit de cel te kunnen leveren aan de handel. De handel is momenteel voorzichtig, maar wellicht dienen zich straks kansen aan uit onverwachte hoek. Dat zou niet de eerste keer zijn en niemand kan precies voorspellen wat het pas begonnen seizoen nog in petto heeft. 

QUALITY ONIONS

Breesnee Uien B.V. Breesnee Uien B.V. - Galatheseweg 24-26 - 3256 LE Achthuizen - Tel. 0187 651686 Mobiel 06 53 993 623 - E-mail breesneeuien@belcentralemail.nl

54

AGF Primeur 9 • Uien 2021

QUALITY ONIONS

AGF Primeur 9 • Uien 2021

55

Uien

Rinus Wisse, Wiscomex:

“Meest extreme tekorten aan containers lijken achter ons te liggen” Opbrengsten, containers, kwaliteit; alle ingrediënten zijn weer aanwezig op de uienmarkt voor de nodige prijsspeculatie. Toch is volgens Rinus Wisse van Wiscomex daarin een stukje nuchterheid op zijn plaats. “Of je nou teler, verpakker bent of exporteur. Je moet gewoon vooral kijken naar je eigen positie en niet teveel risico’s nemen op basis van factoren waar je geen invloed op hebt. Of je moet willen speculeren, maar daar wordt over het algemeen meer geld mee verloren dan dat er mee verdiend is.”

D

at gezegd hebbende, is hij toch bereid een update te geven over de huidige seizoenssituatie. “Kwalitatief laten de uien dit jaar een extreem wisselend beeld zien. Er zijn heel wat partijen met problemen en dat baart zeer zeker zorg, maar tegelijkertijd is dat ook weer niet anders dan andere jaren. Elk jaar hebben we tenslotte weer met andere uitdagingen te maken, die je vooraf niet zag aankomen”, vervolgt de exporteur.

“Door de band genomen hebben we in elk geval voldoende product beschikbaar, vooral de fijne maten zijn beter beschikbaar dan vorig seizoen. De export loopt lekker door, maar het is ook weer niet zo

56

AGF Primeur 9 • Uien 2021

druk als vorig jaar. Toen moest je echt een week vooraf aan de verpakkers je orders doorgeven en daar zit nu meer flexibiliteit in. Met name naar Azië zijn in het begin van het seizoen een stuk minder uien heen gegaan dan vorig jaar. Ook Senegal was 3 weken later aan de markt. In mijn ogen is het aantal landen dat aan de markt is wel stabiel, maar nemen ze in sommige gevallen gewoon minder af.”

“Prijzen liggen nu op een laag niveau en ik zie ze ook niet al te snel duurder worden.

De situatie rond de beschikbaarheid van containers is lastig te peilen, maar het lijkt of het meest extreme er wel uitgaat. Je kunt iets makkelijker boeken en het lijkt of

er na de gekte van de afgelopen anderhalf jaar wel een omslag komt”, aldus Rinus.

Toch heeft de krapte volgens hem niet alleen negatieve effecten. “Vorig jaar heeft de beschikbaarheid van containers het seizoen gered, daar ben ik van overtuigd.

Op het moment dat we als Nederlandse exporteurs ongelimiteerd uien zouden kunnen versturen, zou elke markt binnen de kortste keren volledig overvoerd zijn!

Daar wordt niemand wijzer van.

Rinus is inmiddels bijna twee jaar als bureau-exporteur aan de gang met Wiscomex en dat bevalt hem uitstekend. “Ik ben tevreden hoe het gaat. Het is fijn om zelf je koers uit te zetten. Mijn doel is om echt een stabiel, robuust bedrijf neer te zetten.

Automatisering is een speerpunt van me.

Met een efficiënte IT-structuur hebt, kun je in je eentje een hoop handel wegsturen.

En als die vraag er even niet is, is dat ook geen ramp. Het is misschien een dooddoener, maar het blijven uien. ‘’De dynamiek is nooit ver weg in in de handel.”  rinus@wiscomex.com

Noordweg 1 4503 PE Groede Tel +31 (0)117-371606 info@sorteerbedrijfdhont.nl

Kleiweg 3, Emmeloord info@bigbagstore.nl Bigbagstore.nl Telefoon 0527-61 44 44 Meer informatie: Jaap D’Hont Tel + 31 (0)628942936

Kleiweg 3 8305 AR Emmeloord info@bigbagstore.nl Telefoon: 0527 – 61 44 44

Benegas voor CO2-neutraal propaan!

Benegas is specialist op het gebied van propaangas, een flexibele energiebron en een milieu- en energievriendelijke oplossing voor vele toepassingen, zoals: het verwarmen van droogschuren en woonhuizen; voor drooginstallaties; onkruidbestrijding.

Wilt u meer weten?

Onze specialisten zijn u graag van dienst!

Bel 0800 022 9080 of mail naar info@benegas.com

Schoorkenszandweg 23b | 4431 NC ‘sGravenpolder | T. +31 (0)6 38 35 52 99 | rinus@wiscomex.com

AGF Primeur 9 • Uien 2021

57

Dooges Onionery bv

Specialist in plantuien

UIENHANDEL EN PAKSTATION Verpakkingen vanaf 4 kg

Jonkersweg 3 • 4307 NJ Oosterland M. +31 (0)6 53 84 24 03

Broer B.V. • Kleiakker 1 • 1619 PD Andijk, The Netherlands T +31(0)228 591 394 • www.broerbv.nl

! s r e v g a d in r e n t r a p t s in Uw w

HANDELSONDERNEMING

Kruiningen - Tel. +31( 0 )113-383320 - info@vanden-berge.nl - www.vanden-berge.nl

58

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Marius Jansen, JJK Uienhandel:

“Opbrengstverwachting bijgesteld door regen, meeldauw en bladvlekkenziekte” Als we Marius Jansen van JJK Uienhandel begin september spreken, is hij positief gestemd over het verloop van het seizoen. “De stemming was vooraf toch vooral dat we een overvloed aan uien zouden hebben. Daardoor dacht iedereen al snel dat het drie keer niks zou worden. Maar je ziet nu toch dat een combinatie van de hevige regenval, meeldauw en bladvlekkenziekte toch wel kilo’s heeft gekost en dat we de verwachtingen toch wel bij kunnen stellen. Hierdoor is er een stuk meer stemming en ziet de markt er een stuk positiever uit.” sorteren en verpak- “Dat loopt buitengewoon. Het ging ons niet JJKkenrichtvanzichde opuienhetvoor exporteurs en zozeer om de extra capaciteit, maar wel levert zelf industrie-uien aan Oost-Europa. Afgelopen jaar nam het bedrijf buurman Uienhandel De Koster over. Een stap waar Jansen, die samen met zijn broers Pieter en Henk en zoon Jaco het bedrijf leidt, geen moment spijt van heeft gehad.

om de uitbreiding van onze dienstverlening. Zo sorteren we nu veel meer rode – en in mindere mate roze – uien. Het mooie hiervan is dat we het het hele jaar redelijk druk hebben, omdat we alle orders meepakken. Waar andere verpakkers vooral

Drogen, op maat en kwaliteit sorteren en verpakken van Hollandse uien J. Jansen & Zn uienhandel B.V. www.jjk-uienhandel.nl T. 0113 - 382932

East Europe Trading B.V. www.easteuropetrading.com T. 06 - 53154068

AGF Primeur 9 • Uien 2021

59

Uien

gespecialiseerd zijn op Afrika, pakken wij alle orders aan van geel, tot rood en roze in alle verpakkingen. Daar profiteer je in de tweede helft van het seizoen van. Als je in drukke tijden er bent, krijg je straks ook je orders.”

is, is vrij bijzonder. Het is op het moment gewoon druk. Nu hebben we ook wel een prijsniveau waarmee we alle kanten op kunnen en daar kunnen ook nog wel een paar centen bijkomen. Vorig jaar was dat toch lastiger met een ander prijsniveau.

Hopelijk houden we die goede export in elk geval tot de Kerst vast. De laatste jaren verliep de tweede helft van het seizoen in algemeenheid wat moeizamer, maar met een iets lager prijsniveau zie ik ook wel kansen voor de tweede helft.”

“De start van het plantuienseizoen verliep wat stroef, maar is nu toch redelijk goed op gang gekomen. Er waren best wat plantuien over, maar we zijn nu al volop voor de Poolse industrie aan het laden. De laatste vijf jaar hebben we daar een eigen klantenbestand opgebouwd en dat loopt goed. “Wel zit de boer aardig vast op zijn uien.

Deze week gaan er zomaar veertig auto’s Ondanks dat we volop in de afland-peridie kant op. Dat Polen nu al aan de markt ode zitten, is er niet veel aanbod van de

boerenkant,” vervolgt Marius. De ontwikkelingen op het gebied van optisch sorteren volgt de uienverpakker met de nodige belangstelling. “We kijken er met een scheef oog naar. Op dit moment zien we nog niet genoeg voordelen om over te stappen, maar ik ben er zeker van overtuigd dat die ontwikkeling in de toekomst wel door zal zetten. Zeker de nieuwe machines met een robotarm nemen veel minder plaats in en dat maakt het heel interessant.”  info@jjk-uienhandel.nl

Kees van den Bosch, Freeland:

“Uienexport naar Scandinavië dit jaar opvallend lager” Dit jaar had de regen forse impact op de Europese uienteelt, merkt Kees van den Bosch van handelsbedrijf Freeland uit Emmen. “Er zijn hele regio’s onder water gelopen. Vroeger spraken ze weleens over uien van voor en na de regen met bruine en mooie heldere uien, maar nu zijn het allemaal uien van na de regen. Ik ben benieuwd hoe dat zich gaat ontwikkelen qua houdbaarheid. Met kleine beetjes komt nu de informatie binnen, maar het zal moeten blijken hoe de oogst in andere Europese landen eruitziet. Wij hebben zelf ook minder plantuien naar Zweden verstuurd. Of dit nu komt door Corona of door betere teelt- en bewaarmogelijkheden kan ik moeilijk beoordelen, maar dit jaar lag de export naar Scandinavië dramatisch lager.”

60

AGF Primeur 9 • Uien 2021

B

ij Freeland zijn uien door het jaar een groot artikel. Naast Nederlandse uien betrekt de vollegrondsgroentenspecialist uit Emmen de uien uit India en Egypte.

“Wij onderscheiden ons door jaarrond uien te leveren, zowel geel, wit als rood. Met witte uien kun je je redelijk onderscheiden. Het is een apart product, voornamelijk voor de horeca en foodservice. Vanuit India hebben we ze van februari tot juni beschikbaar. Daarna zijn ze beschikbaar vanuit Zuid-Europa. Ook in Nederland is wel geprobeerd om witte uien te telen, maar dat is toch nooit echt van de grond gekomen. Voor rode importuien was het vorig jaar een raar jaar. Door een combina-

tie van Corona en speculatie bleven de Hollandse rode uien het hele jaar beschikbaar en was er nauwelijks vraag naar importuien.”

“Dit jaar is het uienseizoen begonnen met redelijk lage prijzen, zo rond de 14 cent en er zit ook nog niet al te veel beweging in de markt,” vertelt Kees. Voor de afzet beperkt het bedrijf zich op de Europese markt. “We doen een klein beetje export van uien buiten de EU, maar de grootschalige Afrika-handel ambieer ik niet. Ik heb het Rusland-debacle al een keer meegemaakt en hoef niet zo nodig op mijn 63e nog de handel met Afrikanen op te gaan zetten. Dat mag de volgende generatie gaan doen, als ze dat willen.”  kees@freeland.nl

• • • • •

Plantuitjes Onionsets Oignons à Repiquer Steckzwiebeln Bulbi di Cipolla Schapenweg 4 4416 PV Kruiningen Tel. +31 113 - 38 15 85 Fax +31 113-38 30 11

E-mail: office@maas-kruiningen.nl Internet: www.maas-kruiningen.nl

U I E N H A N D E L U I E N H A N D E L In- en verkoop van landbouwproducten In- en verkoop van landbouwproducten Appellaan 2, 4484 SW Kortgene | T. 06 53 86 56 19 | E. gamperse@zeelandnet.nl Appellaan 2, 4484 SW Kortgene Appellaan 2, 4484 SW Kortgene

UIEN: de enige wijsheid die telt, is weten dat je het niet weet!

AGF Primeur 9 • Uien 2021

61

Uien

Mateusz Maćkowski, Global Onions:

“We leveren tot januari of februari nog wel plantuien aan de industrie” Aan aanbod van industrie-uien ontbreekt het momenteel niet bij Mateusz Maćkowski van Global Onions. “Ik verwacht dat we nog wel tot januari of februari in de plantuien zitten. De meeste sorteerders gaan nu al over op de zaaiuien. We zitten zelfs nog volop in de restanten van de winteruien en er zijn nogal wat twijfelpartijen op de markt, dus alles wat er dan overblijft is voor ons! Dat zorgt ervoor dat er een groter aanbod is dan vraag, want momenteel is de vraag vanuit de industrie rustig. Oost-Europa heeft nu voldoende eigen product. Het zal tot eind oktober nog wel rustig blijven van die kant,” verwacht Mateusz.

sorteerders en daar profiteren wij ook van. De kwalitatief betere partijen gaan momenteel naar bestemmingen als Italië, waar de uienprijs nog wat hoger ligt. De mindere partijen gaan nu naar Oost-Europa, waar het prijsniveau erg laag ligt.”

Naast Nederlandse uien verkoopt Global Onions ook uien uit Egypte, Nieuw-Zeeland en Chili. “Een paar jaar terug hebben we zelfs veel uien uit Kazachstan en Oezbekistan verkocht. Dit jaar verwacht ik dat we voldoende Europese uien tot onze beschikking hebben. Bovendien is het transport van overzeese uien momenteel duurder dan het product zelf.” Een belangrijke taak is volgens Mateusz weggelegd voor de veredelaars. “Er moeten nieuwe rassen komen, die beter bestand zijn tegen de weersextremen.”

Ook verwacht hij dat het aandeel biologische industrie-uien zal toenemen. “In de toekomst verwacht ik dat bio, mede door de veranderende Europese regelgeving, net zo belangrijk gaat worden als conventioneel. In Oost-Europa ligt het aandeel bio dat gevraagd wordt

G

lobal Onions voorziet schillerijen, bakkerijen, drogerijen, vlees- en specerijfabrikanten. Ruim 60% van de omzet verdwijnt richting zijn geboorteland Polen, het overige deel hoofdzakelijk naar de verwerkende industrie in Zuid- en Oost-Europa. Maćkowski is inmiddels vijftien jaar in de Nederlandse uiensector actief en vanaf 2009 samen met zijn vrouw onder de vlag van Global Onions. In de loop der jaren zijn de volumes enorm toegenomen. “Vroeger hadden we met een weekvolume van 100 ton een goede week, tegenwoordig verkopen we in drukke week 100 vrachtwagens.”

DUURZAAMHEIDSSLAG Toch is de concurrentie in de loop der jaren volgens de uienhandelaar niet groter geworden. “De markt verandert, maar met name in het buitenland acteren veel aanbieders nog hetzelfde als vijf jaar geleden. Maar klanten verwachten tegenwoordig meer service, persoonlijk contact

62

AGF Primeur 9 • Uien 2021

door de industrie nog rond de 5%, maar in België en Frankrijk is dat al 12%. Ik verwacht dat heel Europa die richting op zal gaan. Hierdoor zal ook het prijsverschil tussen bio en conventioneel af gaan nemen.”

en flexibiliteit. Nederlanders zijn over het algemeen vrij flexibel, maar Fransen en Duitsers passen zich een stuk minder OPTISCH SORTEREN KANS EN makkelijk aan.” Het Corona-jaar pakte BEDREIGING VOOR INDUSTRIE-UIEN Mateusz aan om een duurzaamheidsslag De ontwikkelingen op het gebied van door te voeren. “Normaal reis ik veel, maar optisch sorteren zijn volgens de handenu zaten we een jaar lang thuis en op kan- laar zowel een bedreiging als een kans. toor. Dat was het moment om deze zaken “Kreeg je anders makkelijk een partij met aan te pakken. Zo rijden al onze eigen probleempjes naar je toe geschoven, door auto’s elektrisch en hebben we met onze optische sortering wordt een deel van die vaste transporteur afspraken gemaakt markt nu ingenomen. Anderzijds zijn de dat zij onze uien alleen vervoeren in het 3e klasse uien en het afval voor ons ook modernste en schoonste materiaal.” weer interessant. Ook de nieuwe condensdrogers en kistenbewaringen bieden Global Onions betrekt de uien van een vast kansen voor ons. Hierdoor hebben we aan netwerk van commissionairs. Wanneer het einde van het seizoen droog product zij een twijfelpartijtje tegenkomen, scha- tot onze beschikking en kunnen we tot kelen ze Mateusz in om te komen kijken. de laatste dag van het seizoen goede uien “Sommige partijen zijn niet meer geschikt leveren aan onze klanten, zonder dat we voor de versmarkt, maar kunnen wij voor afhankelijk zijn van de import uit bijvooreen wat lagere prijs wel aan een klantje beeld Egypte.” (IH)  helpen. Nu er zoveel uien op de markt zijn, mateusz@globalonions.com is het aanbod groter en kan ik de grootste maten eruit kiezen. Er is veel afkeur bij

BF 280 kisten vuller

• • • • •

www.MECHATEC.nl sales@mechatec.nl

Vullen op gewicht of volume Hoge capaciteit (tot 140 ton/u) Minimale heftruckbewegingen Tot 2.40 m brede kisten Vullen van BigBag’s op gewicht

Vraag ook naar onze ER 800/1000 Kegelbandreiniger

+31 527 760 100

DE TELER DE UIEN...

VAN MEIR HET SORTEEREN VERPAKKINGSWERK...

SAMEN STAAN WE STERK!

Boonhil 8, 4651 VW Steenbergen | T. 0167 - 54 22 20 | E. info@vanmeir.nl | www.vanmeir.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

63

Uien

Guido Aaldering:

“Iedereen maakt eerst zijn uien op” Hoewel de kwaliteit van de biologische plantuien tegenvalt, komt het dit seizoen met de bio-uien wel goed, is de voorzichtige voorspelling van Guido Aaldering. Erg spannend is de markt begin september nog niet.

G

uido vertelt dat de kwaliteit van plantuien over het algemeen tegenvalt.

“We hebben vooral te maken met fusarium en inwendige rot. Zover de kwaliteit het toelaat proberen we de uien vers af te zetten. De uien die een te slechte kwaliteit hebben gaan naar de industrie.”

MARKT ONDER DRUK De uientelers zijn drie weken later dan gemiddeld begonnen met oogsten. “Enerzijds noodgedwongen, omdat het te nat was om te oogsten. Anderzijds wilden telers wachten, omdat volgens hen de prijs

nog niet goed was. Maar als je wacht, komt alles tegelijk op de markt. Die drie weken afzet konden de telers niet meer inhalen, zeker niet nu ook de telers in Duitsland en Oostenrijk hun uien op de markt zetten.”

“Iedereen denkt dat ze goed aan de prijs zullen zijn. Dat is ook wel te verwachten, omdat alle telers minder gerooid hebben.

De opbrengsten zijn gemiddeld lager dan andere jaren.”

Dat er weinig vraag is naar zowel plantuien als zaaiuien heeft volgens Guido deels te maken met de vakanties. En de vraag van over de grens blijft achter. “Iedereen gaat eerst zijn eigen uien opmaken.” Als je plantuien wilt telen, moet je er vroeg bij zijn, concludeert Guido. Wat de zaaiuien betreft, daar wordt meer van verwacht.

voor al uw ui-producten

Mol Fresh Food BV | Handelsweg 6, 3881 LS Putten | Tel.:0341-491795 | www.molfreshfood.nl

64

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Lagere opbrengsten betekent ook dat het afland aanbod een stuk minder zal zijn. De telers kunnen de uien goed zelf opslaan en hebben daar geen externe opslag voor nodig. (JH)  info@bio-ui.nl

Zaaiuien

Ga voor zekerheid

Kies Hy-rassen

Hytune Hybing Hybound Summit Hysky Hypark Hyroad Hytech Hyway Hybelle Hyfive Hylander Hystore Hysinger Red Tide Red Ray Red Baron

De Groot en Slot B.V. Westelijke Randweg 1 1721 CH Broek op Langedijk Nederland T +31 (0)226 33 12 00 E info@degrootenslot.nl www.degrootenslot.nl Schrijf je in voor de digitale nieuwsbrief via www.degrootenslot.nl. Volg @DeGrootenSlot op:

Leading in Allium, inspired by you.

Droog uitje?

Met condensdrogen kunt u onafhankelijk van het weer en zonder gaskachels drogen. Dit leidt tot een forse energiebesparing én een betere bewaarkwaliteit. Vraag uw vertegenwoordiger ook naar de fiscale voordelen.

Improving your agribusiness in an intelligent way www.tolsmagrisnich.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

65

Uien

Maarten van Damme (Dacomex):

“Dankzij nieuwbouw kunnen we najaarspiek beter opvangen” In 2018 ontstonden de eerste nieuwbouwplannen bij uien- en aardappelexporteur Dacomex in Sint-Maartensdijk. Deze zomer is de nieuwe productielijn in de nieuwe hal opgeleverd. Maarten van Damme, die de vierde generatie van het familiebedrijf vertegenwoordigt, is erg in zijn nopjes met de uitbreiding. “In plaats van 40 ton kunnen we nu tot 70 ton uien per uur verwerken.”

N

iet dat de insteek is om alleen maar grotere volumes te gaan draaien, maar de Zeeuwse uienexporteur wilde wel een stuk flexibeler worden. “Onze capaciteit was in de piekperiodes niet toe-

66

AGF Primeur 9 • Uien 2021

reikend, waardoor we veel uien bij moesten kopen bij collega’s. Bovendien was ons huidige machinepark aan vervanging toe.

Vandaar dat we de koe meteen goed bij de horens hebben gevat.”

“Van oudsher zijn wij een echte Afrika-speler, dus de druk ligt in het najaar op de eerste maanden van het seizoen. Op maandag doe ik de meeste verkoop voor Afrika, omdat de boten ingedeeld kunnen worden voor het einde van de week. Kwam er op dinsdag een order na en hadden collega’s die voor ons verpakten geen ruimte, dan moest je dus ‛nee’ zeggen tegen de klant.

Daar wilden we vanaf. Overigens willen we zeker nog samen blijven werken met verpakkers waar we al jaren mee samenwerken. Die band die we in die jaren hebben opgebouwd geven we niet op. Alleen

kunnen we nu wat rustiger werken als er een klantje bijkomt en kunnen we grotere volumes leveren aan de bestaande klanten. Door verder te automatiseren, blijven we ook grotendeels met dezelfde club mensen werken. De nieuwe installaties kunnen eenvoudig een tandje harder of zachter worden gezet, waardoor we flexibeler zijn en we de productiekosten verder kunnen verlagen.”

EQRAFT HOOFDAANNEMER Dacomex maakte van de gelegenheid gebruik om bij verschillende collega-uienverpakkers inspiratie op te doen voor

de nieuwbouw. “Bij iedereen, zowel ver- bedrijven die zich hebben bewezen in de pakkers die aan ons leveren als directe uiensector meegewerkt aan het project.” concurrenten zijn we gastvrij ontvangen, dat hebben we erg gewaardeerd.” Na een Het bedrijf maakte de bewuste keuze om inventarisatie bij de machineleveranciers niet optisch te sorteren. “We sluiten dit viel de keuze uiteindelijk op Eqraft. Zij voor de toekomst niet uit en hebben de hebben als hoofdaannemer de plannen mogelijkheid ingebouwd om met vrij eenverder uitgetekend en de algehele coör- voudige aanpassingen over te schakelen dinatie verzorgd. “Voor ons werkte dat op optische sortering, maar wij konden ideaal. Je merkt dat Eqraft echt een uien- het op dit moment nog niet rond rekenen. specialist is. Ze hebben diverse afstaar- De optische sorteertechniek is nog in ontters, leeskamers, evenflows, kantelbun- wikkeling en voor ons kwam de kostprijs kers, inpakmachines en banden geleverd. te hoog uit. Vandaar dat wij nu gekozen Goudbiervliet_Primeur1_2013.pdf 1 18-2-2013 10:54:48 Naast Eqraft hebben verschillende andere hebben voor een conventionele lijn.”

Plantuitjes in alle gewenste verpakkingen

www.kesselaarbv.com - info@kesselaarbv.nl - 0113-311920

Handel Uien en aardappelen 1e jaars plantuien Op- en overslag

Middenweg 13a • 4521 PG Biervliet T: +31(0)115 481636 E: info@goudbiervliet.nl • I: www.goudbiervliet.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

67

Uien

Groot voordeel voor Dacomex is dat het bedrijf volop ruimte had voor uitbreiding.

“De locatie waar nu de nieuwe hal staat, gebruikten we altijd als stortplek en voor onze vrachtwagens. We hadden dus alle ruimte om een hal te bouwen, inclusief een nieuw parkeerterrein. Daar hebben we meteen twintig aansluitingen voor reefers en onderlossers neergezet.”

Als sinds jaar en dag combineert Dacomex de handel in aardappelen en uien. “Toen Rusland nog open was deden we meer aardappelen dan uien, de laatste jaren is de verhouding uien groter geworden dan aardappelen,” vertelt Maarten. “Afrika is goed voor 60% van onze afzet en het Verenigd Koninkrijk is onze tweede bestemming. Daarnaast hebben we afzet in Zuid-Amerika en het Verre Oosten.”

VOLOP EXPORTKANSEN Hoewel de lokale teelt in een belangrijk afzetland als Senegal jaarlijks toeneemt, ziet Maarten de toekomst voor de uienexport positief in. “Maar we hebben er wel mee te maken dat het venster waarin de markt geopend is kleiner wordt en de eigen oogst alleen maar groter. Met aardappelen zie ik Senegal nog wel zelfvoorzienend worden, maar niet met uien. De

Grown with passion, delivered worldwide.

Specialised in potatoes and onions.

www.dacomex.nl Provincialeweg 46 4695 RK St-Maartensdijk The Netherlands T. +31 (0)166-662 550 F. +31 (0)166-664 260 E. info@dacomex.nl

Gele en rode uien Verpakking 1 tot 25 kg en bigbags Handel, sorteren, verpakken en bewaren Logistiek: op- en overslag van importuien

V&H Agroproducts bv | Battenoordsedijk 5-a 3244 LC Nieuwe Tonge Tel: 0187-657272 | info@vh-agroproducts.nl

68

AGF Primeur 9 • Uien 2021

bevolkingsgroei is gigantisch, dus voorlopig kunnen we daar onze uien echt nog wel goed kwijt. Ook dit seizoen verwacht ik dat we net als vorig jaar volop kunnen exporteren, mits de containers beschikbaar zijn. Wel komen er meer kapers op de kust. Dat zagen we bijvoorbeeld in juni toen onze uien zo goed als van de markt waren en Marokko de Afrikaanse markt bediende met kwalitatief hoogwaardi-

ge uien. En die kwaliteit moeten we in Nederland ook hoog zien te houden. We kunnen de hele wereld over met onze uien, maar we moeten ons wel beseffen dat op bepaalde percelen de kwaliteit hard achteruit gaat. De ui is door de jaren heen een goed renderend gewas, maar we moeten wel op die plekken blijven telen waar ook de kwalitatief beste uien vandaan komen, anders gooien we onze eigen glazen in. Het

Een sterk verhaal van A tot Z!

is belangrijker om naar de maximale kwaliteit te kijken dan de maximale tonnage,” besluit Maarten. (IH)  maarten@dacomex.nl

WERK IN UITVOERING

Nieuwbouw bedrijfsloods Dacomex te Sint Maartensdijk

Bekijk dit sterke verhaal én andere projecten op www.hansestaalbouw.nl

TIP! Kijk ook eens op

www.stalenwoning.nl

hanse + staal een sterk verhaal AGF Primeur 9 • Uien 2021

69

De verpakkingsspecialist in de agrarische sector Sinds 99 jaar bieden wij onze klanten een breed assortiment van verpakkingen. NNZ onderscheidt zich door innovatiekracht, leverbetrouwbaarheid en beschikbaarheid binnen 24 uur.

NNZ is een leverancier waar u op kunt vertrouwen!

NNZ Groningen +31 50 5207800 agro@nnz.nl NNZ Rilland +31 113 503310 agro@nnz.nl www.nnz.nl

NEEM VRIJBLIJVEND CONTACT MET ONS OP VOOR EEN 2D EN/OF 3D TEKENING VAN UW NIEUWE PROJECT OF AANPASSING VAN EEN BESTAANDE LIJN

Radial Grader R 150 Handelsweg 9, 1619 BJ, ANDIJK, The Netherlands

info@allroundvp.nl

SPECIALIS HET VERVOE Onion Topper A 3 VAN AGRARIS www.allroundvp.com PRODUC

binnen E SPECIALIST IN HET VERVOEREN VAN AGRARISCHE PRODUCTEN binnen Europa

Wildemanshoekseweg 7a, 4436 RT Oudelande T 0113 +31(0)113 E info@traveo.nl Wildemanshoekseweg 7A, 4436 RT Oudelande, Tel. - 54 54 82 82 02,02 T info@traveo.nl, E www.traveo.nl

70

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Column

De voedingswaarde van uien Lang geleden zaten mijn vader en ik tv te kijken. Er stond een programma op over gezondheid. In beeld verscheen een arts die beweerde dat het dagelijks eten van een rauwe ui je kan beschermen tegen maagkanker. Mijn vader nam dit heel serieus en eet sindsdien een rauwe ui per dag. Kennelijk weet hij het altijd met zijn maaltijden te combineren. In die tijd was er nog geen internet om de bewering van de arts in de medische database te kunnen controleren. Vandaag de dag zijn er enorm veel studies naar de gezondheidswaarde van uien beschikbaar, dus in de column van deze maand zoeken we uit welk bewijs er op dit moment op tafel ligt!

De geneeskrachtige eigenschappen van uien zijn al sinds de oudheid bekend, in het verleden werden ze vaak door genezers ingezet tegen tal van kwalen zoals mondzweren en hoofdpijn. Onderzoekers hebben deze effecten nog niet bovenwater kunnen krijgen, maar wel vele andere gezonde eigenschappen vastgesteld.

DE VOEDINGSWAARDE Uien zijn arm aan calorieën, maar rijk aan vezels, diverse B-vitamines, vitamine C en vele mineralen zoals kalium. Hoewel dat mooi meegenomen is, ligt de ware kracht van de uien bij actieve plantenstoffen. Zeer interessante actieve plantenstoffen in uien zijn anthocyanines, zwavel, thiosulfinaten en quercetine. Alle soorten ui zijn zeer rijk aan quercetine, maar met name de rode ui bevat hier vlak onder de schil bijzonder veel van.

DE GEZONDHEIDSWAARDE Quercetine heeft een positief effect op de doorbloeding, de bloeddruk, het cholesterol en ontstekingen. Thiosulfinaten zijn zwavelhoudende verbindingen die de groei van schadelijke micro-organismen kunnen afremmen en de vorming van bloedklonters voorkomen. Mijn vader heeft niet voor niks al die rauwe uien gegeten, want een zeer groot Nederlands onderzoek stelde vast dat uien inderdaad tegen maagkanker werken. Daarnaast bevatten uien ook zwavelstoffen zoals allylsulfide, die de lever helpen bij de dagelijkse taken. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de actieve stoffen de bloedsuikerspiegel verbeteren, wat voor diabeten erg interessant kan zijn. Een ui kan helpen oxidatieve stress te verminderen, antioxidantenniveaus te verhogen en botverlies te verminderen, wat de botdichtheid kan verhogen en daarmee de kans op osteoporose kan verlagen. Van uien is ook aangetoond dat zij de groei van potentieel schadelijke bacteriën zoals S. aureus en E. coli kunnen tegengaan. Uien zijn daarbij een rijke bron van prebiotica in de vorm van onder meer inuline en fructooligosacchariden, die helpen de darmbacteriën gezond te houden, waardoor het immuunsysteem en de gezondheid worden ondersteund.

ANTIOXIDANTEN Uien bevatten meer dan 25 verschillende soorten antioxidanten in de klasse van de flavonoïden. Rode en gele uien zijn rijker aan antioxidanten dan andere soorten. Zo bevatten gele en rode uien ruim 10 keer zo veel antioxidanten dan standaard witte uien. Het koken kan het gehalte aan enkele antioxidanten sterk verlagen, dus een rauwe ui is inderdaad zo gek nog niet.

WERELDWIJD GELIEFD De ui is een van de weinige groenten die over de gehele wereld dagelijks wordt gegeten. Het mooie is dat uien prima gedijen in het Nederlandse klimaat, waardoor we meestal uien uit eigen land in de supermarkt aantreffen. Dit is ook nog eens heel gunstig voor het milieu!

BEWAREN Een groot voordeel van uien is dat ze heel lang goed blijven.

Als je ze koel en droog bewaart, kunnen ze gemakkelijk een tot twee maanden in goede conditie blijven. Let er bij de aankoop van uien op dat de bollen stevig aanvoelen, zonder ingedeukte plekken. Het velletje moet strak om de ui heen zitten.

Uien die uitlopen zijn oud, maar nog wel te eten. De sterke smaak is dan wel enigszins verdwenen.

TRANEN VAN GELUK Wanneer een ui wordt gesneden, laten de cellen een gas vrij dat lachrymatoire factor (LF) wordt genoemd. LF kan zorgen voor geïrriteerde ogen en traanvorming. Uien onder stromend water snijden kan voorkomen dat dit gas in de lucht terechtkomt.

WEL VOOR MENSEN, NIET VOOR DIEREN Hoewel uien heel gezond zijn, zijn ze niet voor iedereen geschikt. Uien bevatten namelijk FODMAP’s, een groep van koolhydraten en vezels die bij sommige mensen kunnen zorgen voor een opgeblazen gevoel, winderigheid, kramp en diarree. Gelukkig hebben de meeste mensen hier geen last van. Hoewel uien voor mensen meestal dus heel gezond zijn, kunnen ze voor sommige dieren dodelijk zijn. De zwavelstoffen kunnen fatale gevolgen hebben voor honden, katten, apen en paarden.

CULINAIRE MOGELIJKHEDEN Uien worden door de meesten vooral toegepast als smaakmaker in soepen, quiches, ovenschotels, sauzen en stoofpotten.

Een ui kan in elk denkbaar recept toegepast worden.

Heel bekend is de uiensoep. Ook in salades zijn rauwe uien de laatste jaren steeds populairder. Rauwe ui heeft een veel sterkere smaak dan de gegaarde variant, maar volgens mijn vader went dat vanzelf…

Gezonde groet, Juglen Zwaan

AGF Primeur 9 • Uien 2021

71

Uien

Het loopt op rolletjes Aanleiding voor deze enorme investering is het veranderende klimaat, wat een steeds grotere bedreiging vormt voor de uien. “We hebben te maken met lange natte en droge periodes en dat is stressvol voor de ui en funest voor de kwaliteit. Met handmatig sorteren is dit niet op te lossen, want de huidige machines kunnen niet in het product kijken. Een natuurproduct gens vroeg tot 's avonds laat, zonder dat vraag om flexibiliteit en vakmanschap, er mensenhanden aan te pas komen. Waar waarbij het verbeteren van de kwaliteit we in de oude situatie 80.000 ton uien ver- met behulp van innovatieve sorteertechpakten met dertig man, is het nu mogelijk niek het belangrijkste uitgangspunt is.” In om 200.000 ton uien met vijf man te ver- maart 2018 werd de eerste paal geslagen werken. Een ‘no touch policy’, wat zeker en twee jaar later rolden de eerste uien ook in coronatijd een groot voordeel is,” door de nieuwe fabriek. vertelt Lindert Moerdijk van MSP.

Met slechts een handvol mensen een complete uienfabriek runnen?

MSP Onions bewijst dat het kan. Het bedrijf liet twee jaar geleden een nieuwe fabriek bouwen, waarin machines, software en intelligente netwerken de arbeidsintensieve activiteiten overnemen. Met de oplevering van een groot pallettransportsysteem is nu ook de interne logistiek volledig geautomatiseerd.

M

aar liefst 1.000 ton uien per dag gaan er op hoogtijdagen door de fabriek van MSP Onions in Nieuwdorp. MSP Onions sorteert, verpakt en exporteert uien voor de wereldwijde uienmarkt. Dankzij de slimme fabriek kan het bedrijf haar klanten voorzien van geprogrammeerde kwaliteitsuien “We draaien van 's mor-

72

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Lindert, die het bedrijf runt lettransportsysteem voor ons met zijn vader, twee ooms en ontworpen.” twee neven, is maar wat trots op zijn ‘Factory of the Future’. Het nieuwe pallettransHet Zeeuwse familiebedrijf portsysteem bestaat uit zet hiermee grote stappen negentien bufferlijnen en twee vooruit. “De eisen van klan- shuttles, waarmee het mogeten worden steeds strenger en lijk is om de ladingen voor iedere klant heeft weer eigen 19 auto’s, volautomatisch en specifieke wensen. Dankzij tegelijkertijd, gereed te zetonze innovatieve sorteerma- ten. “De shuttles worden softchine en de slimme software warematig aangestuurd. Ze kunnen we jaarrond kwaliteit verplaatsen zich langs de palgaranderen en is alles live te letiseerlijnen en brengen de traceren.” Bijzonder is ook de pallets naar de juiste bufferautomatisering van de inter- lijn. Op elke bufferlijn is plaats ne logistiek, waarmee flink voor een complete vracht. Het wordt bespaard op de trans- is zelfs mogelijk om ladingen portbewegingen. Tot voor voor mixcontainers klaar te kort werd de laatste handling zetten,” legt Johnny de Bat van van de uien nog met heftrucks Symach uit. Symach, onderuitgevoerd. Met de komst van deel van Barry Wehmiller, is een pallettransportsysteem gespecialiseerd in palletiseervan Symach is nu de volledige machines en zakkenvulmachiinterne logistiek geautomati- nes die productieverhogend seerd. en kostenefficiënt werken. Het geeft hen voldoening het sluitLADINGEN AUTOMATISCH stuk van de nieuwe fabriek OP DE JUISTE PLEK te hebben mogen realiseren.

“Het streven was altijd al om “We leverden eerder al de palde uien van begin tot eind letiseermachines en wikkelautomatisch door de fabriek te machines, maar dit project is transporteren. Alleen het laat- toch wel bijzonder. Niet eerder ste stukje ontbrak nog, het ver- leverden wij een pallettransplaatsen van de pallets vanaf portsysteem van deze omvang de palletiseerlijnen tot aan de op.” laaddocks,” merkt Lindert op.

“In eerste instantie dachten SCHAARSTE AAN CHIPS we aan robots of AGV's (Auto- Zo’n 200 motoren en bijna matisch Geleide Voertuigen 5000 rollen waren er nodig ofwel onbemande voertuigen), voor de complete installamaar deze zijn nog niet snel tie. En daar lag ook meteen genoeg om onze verwerkings- de grootste uitdaging voor capaciteit bij te houden. Begin Symach. “We hadden veel van het jaar zijn we weer met onderdelen op voorraad, maar Symach rond de tafel gaan zit- we konden helaas niet voorten en is er een uitgebreid pal- komen dat het grondstoffen-

Uien verdienen het beste!

Zowel voor veldgewas, gesorteerd als industrie uien kunt u bij ons terecht

LOGISTIC MULTIPURPOSE AGENCY

Your refrigerated transport solution

+32-3-3024563 www.eolisbelgium.com

Tel. 06-20479615 - kees@zandijkuien.nl - www.zandijkuien.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021 Eolis PR02.indd 1

73

20-2-2020 12:15:35

First Class Quality Onions

Een begrip in de wereld van de Klasse I uien...

Hertenweg 61 4455 TK Nieuwdorp

Tel: 0031 (0)113 61 28 45 Fax: 0031 (0)113 61 23 87

Email: info@monie.nl Internet: www.monie.nl

Monie Nieuwdorp B.V. @MonieNieuwdorp

Ontwerp & Productie Verpakkings- & Palletiseersystemen

Dé specialisten in palletiseermachines voor de agrarische sector

symach.nl

T: +31 (0)115 685625

www.deltafresh.nl • verkoop rode en gele uien • gespecialiseerd in opslag knoflook, gember, zoete aardappelen • drogen van gember

Hogeveenseweg 27A - 2731 LA Benthuizen - tel. 0172-588991 - info@deltafresh.nl

74

AGF Primeur 9 • Uien 2021

niet in de weg zitten en de pallets te allen tijde naar de juiste bufferlijn brengen. Dit verliep gelukkig vanaf het eerste moment soepel. Het is mooi om te zien hoeveel rust dit systeem creëert en het doet ons goed een bijdrage te kunnen leveren in de volledige automatisering van de uienfabriek.”

tekort parten speelde. Er is vooral een tekort aan chips. Uiteindelijk hebben we in overleg met MSP Onions besloten om het systeem gefaseerd op te leveren, zodat ze er toch direct gebruik van konden maken. De laatste onderdelen kunnen nu elk moment binnenkomen, waarna we het project gaan afronden.”

Het koppelen van het pallettransportsysteem op de software van MSP Onions verliep daarentegen boven verwachting. “De gehele fabriek wordt aangestuurd met Eqontrol, een softwaresysteem waar wij onze eigen machinebesturing aan hebben gekoppeld. Vooral het goed inregelen van de shuttles is belangrijk, zodat deze elkaar

HET VERSCHIL MAKEN Lindert zegt meer dan tevreden te zijn met het pallettransportsysteem. “Het is nog nooit zo druk geweest op de expeditie als de afgelopen periode en het systeem draait feilloos. Fantastisch dat er zoveel ladingen automatisch klaar kunnen worden gezet. En een container is gemiddeld binnen tien minuten geladen, waarmee de gehele afhandeling wordt versneld. Ja, dit systeem past helemaal binnen onze visie, waarmee wij het verschil willen maken in de uiensector.” (CH)  lindert.moerdijk@msp-onions.com johnny.debat@bwpackagingsystems.com

Buitenluchtonafhankelijk uien drogen en bewaren Condensdrogen: duurzaam drogen en bewaren met fors hogere opbrengst

Condensdrogen: productbewaring zonder kwaliteitsverlies • Onafhankelijk van buitenluchtcondities • Kwaliteit uien blijft beter behouden Meer weten over de • Lagere energiekosten techniek achter het • Fors hogere opbrengst condensdrogen van uien?

• Benutten van restwarmte Ga naar condensdrogen.nl.

Meer weten?

ENGIE Refrigeration B.V. Henk Tebben +31 (0) 6 306 470 15

www.condensdrogen.nl

Vos Onions

Bagijnhof 66 4264 AZ Veen HOLLAND Tel. +31 (0)416 691197 E-mail: info@vosonions.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

75

Uien

Jozé Boone van Bowa (l) en Sjoerd van Diepen van Modesta

Een schoner verwerkingsproces en eindproduct Stof en vuil. Ongenode maar onvermijdelijke gasten in de uienhal.

Een goede afzuiging helpt, maar voor een optimale werkomgeving is meer nodig. Uiensorteerder Bowa investeerde daarom dit jaar in een compleet nieuw afzuiginstallatie en systeem voor de afvoer van reststromen.

“W

e willen zo schoon mogelijk werken. Dit kan alleen als er zo min mogelijk stof in de productieruimte en hallen komt,” vertelt Jozé Boone van Bowa. Hij runt het bedrijf samen met zijn broers Dignus en Jan, die het bedrijf in 1990 startten met hun vader. De naam Bowa is een samentrekking van de familienaam Boone en de vestigingsplaats in het Zeeuwse Waarde. De uienhandelaar verwerkt jaarlijks zo’n 50.000 ton gele en rode uien, die gesorteerd en verpakt hun weg vinden naar klanten in binnenen buitenland. “Vanaf het moment dat de uien binnenkomen tot aan eindverpakking: overal komen losse uienvellen, stof en vuil vrij. Dat heeft effect op het product.

En zeker ook voor onze medewerkers en machines is het niet zo best. Het is gewoon prettiger en gezonder werken in een schone omgeving.”

76

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Omdat de capaciteit van de oude afzuiging te klein was moest Bowa uitkijken naar een nieuwe oplossing. Jozé: “We kwamen al snel tot de conclusie dat voor een optimaal resultaat het gehele functioneren van de productieruimte aangepakt moest worden. Zodoende zijn we met Modesta in contact gekomen en hebben we besloten om de volledige afzuiging van stof en uienvellen en de afvoer van de reststromen te vernieuwen. Een groot project waarvan je op het eerste oog weinig ziet, maar wat voor ons grote meerwaarde heeft.

We investeren hiermee in kwaliteit voor zowel product als mens en machinepark.”

IN KAART BRENGEN VAN HET VERWERKINGSPROCES Eind vorig jaar ging het project van start met het in kaart brengen van het verwerkingsproces. Daarbij wordt onder andere

gekeken naar waar het product bij Bowa binnenkomt en de productieruimte weer verlaat en wat de heersende windrichting is. Op basis daarvan zijn de meest geschikte posities van het filtersysteem, de afzuigpunten en de vuilopslag bepaald.

“Afzuiging en reststromen worden vaak over het hoofd gezien, maar bepalen voor een groot deel de interne logistiek van agrarische bedrijven. Daarom denken wij vanaf de ontwerpfase na over de afvoer van stof en vuil,” merkt Sjoerd van Diepen van Modesta op. Hij werkte zelf jarenlang bij een uienverwerker, wat nu goed van past komt. Samen met zijn collega Diederick Kloppenburg was hij van begin tot eind betrokken bij het project.

In het voorjaar werden de eerste voorbereidingen getroffen voor de installatie van het nieuwe afzuig- en afvoersysteem.

Daarbij is rekening gehouden met het huidige bedrijfsgebouw. Een stukje fundering en muur werden doorgetrokken voor het plaatsen van de nieuwe filterkast, verder waren er geen grote aanpassingen van het pand nodig. Alle installaties, elektrische schakelkasten en software worden bij Modesta in Putten geproduceerd.

Afzuiging bij de inpaklijn

Het familiebedrijf bestaat sinds 1949 en wordt nu geleid door de derde generatie.

Het richt zich naast de agro-industrie ook op houtbewerkingsbedrijven en de recycling-industrie. In juni was het zover en werd het nieuwe systeem geïnstalleerd.

“Daardoor lag het sorteren en verpakken van de uien enkele weken stil. Gelukkig was de nieuwe oogst iets verlaat en konden we met het begin van het seizoen weer opstarten,” aldus de uienhandelaar.

CAPACITEIT ACTIEVE SCHONING FORS UITGEBREID Het nieuwe systeem zorgt ervoor dat de lucht in de productieruimte van Bowa continu wordt gezuiverd, door stof, uienvellen en andere deeltjes af te zuigen en de reststromen af te voeren. “Wat bijzonder is aan dit project, is dat de uienhandelaar de wens had om de productiefaciliteit en hallen schoner te krijgen, zonder dat er aanleiding was om het pand te verbouwen.

Toch is de geïnstalleerde afzuigcapaciteit uitgebreid van 20.000 naar 110.000

m3 per uur,” laat Diederick weten. Wat Modesta heeft geïnstalleerd om dit mogelijk te maken? Ten eerste een filtersysteem met meerdere volledig regelbare ventilatoren en frequentieregelaars. Zodoende wordt alleen het vermogen gebruikt dat op dat moment nodig is en blijft het energieverbruik zo laag mogelijk. Daarnaast garandeert het modulaire systeem bedrijfszekerheid: als één van de ventilatoren uitvalt, blijft de rest gewoon werken.

Op de plekken waar de uien bij Bowa in beweging zijn, zijn ruim 30 maatwerk afzuigkappen geïnstalleerd. Met behulp van drie volledig gesloten schrapergoten van in totaal 65 meter lang, wordt het vuil en stof uit de productiehallen getransporteerd. De schrapergoten zijn aangesloten op een persinstallatie, waarmee het aangevoerde vuil zo’n 6 tot 8 maal wordt verkleind in volume. Ook is er een uitgebreide afzuiging geplaatst bij de afstaarter, waarvandaan de reststromen direct worden afgevoerd naar de persinstallatie.

Ook is een nieuw type windzifter geïnstalleerd. Het apparaat blaast lucht in een speciaal hiervoor ontworpen kap. Dit brengt de uien in beweging waarna het de lichte deeltjes, ofwel de uienvellen en stof, van het product scheidt en afzuigt. Een combinatie van blazen en zuigen dus. Voordeel daarbij is bovendien de verhoogde capaciteit en verminderde slijtage van de overige machines in de verwerkingslijn.

Sjoerd en Diederick vertellen tenslotte dat er veel aandacht is besteed aan de luchthuishouding in het pand van Bowa. “Een goede luchtbalans in de fabriek voorkomt dat stof en vuil overwaaien naar schonere delen van het bedrijf, zoals bijvoorbeeld de verpakkingslijn. Op schonere plaatsen wordt daarom overdruk gecreëerd, zodat het stof daar moeilijker binnenkomt. Dit resulteert in een merkbaar betere luchtkwaliteit. Er hangt nu minder ‘grijze mist’ in de productieruimte en overige hallen.”

Uien in alle maten en verpakkingen T 0113 50 30 00 - E info@bowabv.nl - I www.bowabv.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

77

Uien

De geïnstalleerde afzuigcapaciteit is uitgebreid van 20 000 naar 110 000 m3 per uur

ZICHTBAAR SCHONERE OMGEVING Jozé is meer dan tevreden met het eindresultaat. “We draaien nu een week of acht en het verschil is duidelijk merkbaar.

Ook andere mensen die bij ons komen valt de schone omgeving direct op. Het is zoveel prettiger werken. We zien ook echt resultaat bij het eindproduct. In februari hebben we nog een inpaklijn aangeschaft. Omdat de plannen voor het nieuwe afzuigsysteem er al waren, haalden we tot die tijd alle uienvellen met de hand weg. Het scheelt enorm dat we hier nu een goede afzuiging hebben. Sowieso zijn we

momenteel erg blij met de nieuwe installatie. Er zit de afgelopen weken veel stof en vellen bij de uien. De perscontainer zit nu wel wat sneller vol, maar dat is niet erg.

Anders hadden we zoveel meer stof en vuil in de productieruimte en hallen gehad.”

De komende tijd worden de laatste puntjes op de i gezet en wordt alles netjes afgewerkt. “Bij het inpakken bijvoorbeeld, mag de afzuiging wat ons betreft iets krachtiger. En zo komen we misschien nog wel iets tegen. Tot nu toe zijn we zeker positief, over het resultaat en over het gehele ver-

Hooiplok 36 3267 BE Goudswaard T. 0186 690 421 Mobiel Barry Roos: 0651-081549

78

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Een deel van de filterinstallatie met cycloon, schrapergoten en perscontainer

loop van het project. Het is fijn samenwerken met Modesta. Alles is bespreekbaar, het contact en de service lopen goed en er is echt geluisterd naar onze wensen. De belangrijkste eis vanuit ons, was om van begin tot eind een zo schoon mogelijk product te realiseren. Het ziet ernaar dat dit is gelukt.” (CH)  joze.boone@bowabv.nl svd@modestafilters.com jdk@modestafilters.com

st!

ciali De Spe

Elgarhof 21 3055 CB Rotterdam Tel.: +31 (0)10-4610808 www.ganapac.nl e-mail: info@ganapac.nl

Bezoek onze vernieuwde website! www.mulder-onions.com Hagenroderstraat 32, 6464 CP Kerkrade Tel. +31 (0)45 567 87 00 • Fax +31 (0)45 567 87 08 E-mail: info@mulder-onions.com • Internet: www.mulder-onions.com

TEELT - EXPORT - IMPORT INDUSTRIE / VERSE MARKT GELE EN RODE UIEN - RODE BIETEN - PASTINAKEN WITTE - RODEKOOL - KNOLSELDERIJ - WORTELEN OOK BIOLOGISCHE PRODUCTEN BESCHIKBAAR Handelsweg 2, 1619 BJ ANDIJK - HOLLAND T. 0031 228 591 222 | E. info@hortica.nl | www.hortica.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

79

Betrouwbare stofafzuiging voor non-stop prestaties

Een deel van de nieuwe filterinstallatie bij Bowa, sorteerder en verpakker van uien. De afzuigcapaciteit bedraagt in totaal 110.000 m3 per uur.

De slimme filterinstallaties van Modesta houden uw fabriek schoon, veilig en gezond tegen lage operationele kosten. Met meer dan 70 jaar ervaring en ontwikkeling en productie in eigen beheer, helpen we u graag om stof en vuil tot een minimum te beperken.

Zo werken zowel mensen als machines op hun best.

Contact E info@modestafilters.com T 0341 371 010 A Handelsweg 48 3881 LS Putten

modestafilters.nl/bowa

50.000 25.000 -

jan

feb

mrt

India

Export uien per maand

jul

aug

Egypte

sep

okt

nov

dec

apr

mei

jun

Spanje

160.000

150.000

140.000

125.000

TONNEN

TONNEN

jun

180.000

175.000

100.000 75.000

120.000 100.000 80.000 60.000

50.000

40.000

25.000 -

mei

China

Uien: Export Nederland in seizoen 2020/21

200.000

200.000

apr

20.000 jan

feb

mrt

apr

India

mei

China

jun

jul Egypte

aug

sep

okt

nov

-

dec

Spanje

jul

aug

sep

okt nov EU27 extra

dec

jan feb EU27 landen

mrt

Exportrecord Nederlandse uien, maar het zal nog meer worden 200.000

Uien: Export Nederland in seizoen 2020/21

180.000

45.000

160.000

40.000

Nederlandse export uien per week: Totaal

35.000

140.000

30.000

TONNEN

TONNEN

50.000

120.000

25.000

100.000

20.000

80.000

15.000

60.000

10.000

NEDERLAND LEVERT WERELDWIJD; Het40.000 afgelopen seizoen 2020/21 leverde weer een nieuw exportrecord 5.000 ANDERE LANDEN VOORAL REGIONAAL 20.000 op voor Nederlandse uien. Volgens cijfers van KCB/GFH is er in- totaal uien in13de 27 29 31 33 35 37 39 De 41 43 meeste 45 47 49 51 01 03 05 die 07 09 11 15 17wereld 19 21 23 25gege27 1,21 miljoen (zaaiuien ten 2019/20 worden komen jul ton aug uien sep okt nov dec en jan 2dejaars feb mrt plantuien) apr mei jun uitgevoerd.

2020/21 van eigen bodem. De EU27 extra landen internationale handel blijft bovendien Het CBS/Eurostat geeft nog eenEU27hoger cijfer, nl. 1,51 miljoen ton. Het grotendeels binnen de eigen regio. Nederverschil zit ’m vooral in de export naar EU-landen. Op basis van dit land vormt daarop een uitzondering. De Nederlandse export uien per week: Totaal cijfer 50.000is Nederland de grootse exporteur. India is de nummer twee export van Nederlandse uien is voor 60% 45.000 (Eurostat; 75% KCB/GFH) gericht op lanmet 1,4 miljoen ton. Dan volgt China met 0,9 miljoen ton en dan 40.000 den buiten Europa. volgen 35.000 Egypte en Mexico met ruim 0,4 miljoen ton.

TONNEN

30.000

D

25.000

ie Nederlandse export is op zich gerelateerd aan de bevolkingsomvang. Zo 20.000 natuurlijk best groot, maar op een is China de grootste producent gevolgd 15.000 wereldwijde productie van meer dan 100 door India. Deze beide grootmachten zijn 10.000 5.000 ton uien, die op min-of-meer commiljoen samen bijna goed voor de helft van de merciële schaal wordt geproduceerd, stelt totale uienproductie. Andere grote teelt27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 het niet veel voor. Met het groeien van landen zijn: de Verenigde Staten, Egypte, 2019/20 2020/21 de wereldbevolking wordt de wereldwij- Turkije, Pakistan, Soedan, Bangladesh en de vraag groter en kan het exportrecord Iran. De afgelopen tien jaar is de productie best wel weer verbroken worden. Als het wereldwijd sneller gegroeid dan de bevoldit seizoen niet is dan later. De internatio- king en de internationale handel groeide nale handel maakt in z’n totaliteit minder nog sneller. dan 10% uit van de productie. Wereldwijd gezien is de teelt van uien per land sterk

Nederland: Areaal, productie en export uien per seizoen Araal (ha)

2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22

22.214 23.295 20.993 21.984 22.347 23.890 25.078 26.683 25.359 27.583 27.269 30.355

2020/21

6.487

Oogstraming Definiief (ton)

Idem na uitval (ton)

ZAAIUIEN 1.252.294 1.582.032 1.329.867 1.200.173 1.219.928 1.371.098 1.272.879 1.453.789 887.052 1.369.020 1.314.081

1.166.569 1.405.900 1.217.975 1.101.727 1.132.034 1.245.274 1.190.206 1.322.482 827.334 1.276.784

2de JAARS PLANTUIEN 282.560

Export (KCB/GFH) idem in ton per ha incl. 2de jrs plantuien 53 60 58 50 51 52 47 50 33 46

44

1.034.995 1.038.726 1.148.022 823.218 1.185.623 1.214.772

India en China exporteren vooral naar landen in Zuid- en Oost-Azië. Mexico exporteert vrijwel alles naar de Verenigde Staten. En dit land exporteert vooral naar Canada en Mexico.

Landen die wel naar afzetmarkten buiten de eigen regio exporteren zijn o.a. Egypte, Turkije en Nieuw-Zeeland.

GROTE SCHOMMELINGEN Een kenmerk van de internationale handel in uien is dat er dikwijls sprake is van grote schommelingen. Dat geldt niet zozeer voor de Nederlandse export. Althans op totaalniveau, maar naar de afzonderlijke afnemers gezien is er wel sprake van schommelingen en dan vooral voor de verre afzetmarkten. Volgens KCB/GFH was Senegal in de afgelopen drie seizoenen wel steeds de belangrijkste afnemer van Nederlandse (zaai)uien met achtereenvolgens 127’, 170’ en 173.000 ton. Ivoorkust was steeds de nummer twee met achtereenvolgens 87’, 110’ en 142.000 ton.

Het Verenigd Koninkrijk is de derde afnemer met in de laatste drie seizoenen een export van 103’, 96’ en 142.000 ton. Dan volgen weer een aantal verre bestemmingen, nl. Guinee met een hoeveelheid in het afgelopen seizoen van 67.000 ton, AGF Primeur 9 • Uien 2021

81

Uien

Nederland: Import uien (in tonnen)

Nederland: Export uien (in 1000 ton)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019

incl. 2de jrs plantuien; excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019

Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra

2016/17 209.988 138.429 71.559

2017/18 233.008 157.874 75.134

2018/19 345.247 176.682 168.565

2019/20 251.093 160.887 90.206

2020/21 232.841 159.626 73.216

+/- in % -7% -1% -19%

België Duitsland Polen Nieuw-Zeeland Egypte Spanje Frankrijk Marokko Australië Italië Peru Chili Mexico Ver Kon Denemarken Oostenrijk Senegal Zuid-Afrika Ierland China India Overige

27.629 30.088 38.634 25.016 34.669 19.720 11.529 2.649 1.601 6.149 1.874 1.702 686 2.272 1.198 848 291 0 245 156 328 2.706

22.055 37.206 47.029 26.786 35.980 33.963 4.861 2.553 1.417 6.012 2.001 1.494 910 2.149 1.151 1.559 773 1 481 27 644 3.957

40.108 27.884 29.575 42.723 85.684 51.820 12.527 3.667 2.082 6.812 1.895 1.804 644 3.101 752 2.276 501 2.340 511 16.782 2.960 8.797

55.681 24.346 29.633 42.473 32.878 33.810 8.564 3.068 3.499 3.675 1.568 1.505 1.111 1.501 779 911 667 21 480 1.433 362 3.128

57.975 37.924 35.416 30.594 28.534 14.579 8.667 4.009 2.813 2.079 1.488 1.385 1.246 866 605 590 574 560 552 492 398 1.497

4% 56% 20% -28% -13% -57% 1% 31% -20% -43% -5% -8% 12% -42% -22% -35% -14% 2592% 15% -66% 10% -52%

België: Import uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra Nederland Polen Spanje Frankrijk Nieuw-Zeeland Australië Zuid-Afrika Egypte Duitsland Peru Italië Tsjechië Mexico Marokko Overige

2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 141.850 106.977 112.069 134.039 117.786 124.287 100.561 102.671 124.218 109.362 17.563 6.416 9.398 9.820 8.424 75.514 14.902 13.170 17.924 15.730 635 1.023 2.177

68.393 7.806 11.879 10.447 4.513 717 0 1.010 967

68.066 6.888 14.861 11.220 5.034 3.136 536 504 1.531

48 530

310 719

70

1.109 1.121 54 311

8 188

23 195

0 222

24 24 416

WDK onions Langeweegje 39 4434 NC Kwadendamme T 0113-644270 E Info@wdk-onions.nl I www.wdk-onions.nl

82

AGF Primeur 9 • Uien 2021

77.433 19.610 17.481 8.197 5.387 2.871

73.323 19.592 8.928 6.242 3.710 2.251 968 742 702 455 339 182 145 103 106

+/- in % -12% -12% -14%

Bron: Eurostat Totaal EU extra EU landen

+/- in

2016/17

2017/18

2018/19

2019/20

2020/21

1.378 981 397

1.510 1.029 480

1.288 688 600

1.632 1.012 620

1.514 1.047 467

% -7% 3% -25%

492 219 133 116 8 8 3 1

554 189 136 132 5 8 4 1

380 181 38 70 15 2 0 1

530 172 156 122 13 7 7 3

574 172 157 109 22 6 5 2

8% 0% 1% -10% 73% -20% -32% -5%

Afrika Rest Europa Zuid- en Oost-Azië Latijns-Amerika Westelijk Azië Noord-Amerika Golfstaten Oceanië

België: Export uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra Frankrijk Nederland Senegal Ivoorkust Luxemburg Duitsland Mali Dem Rep Congo Congo, Dem Rep Ver Kon Kameroen Overige

-5% 0% -49% -24% -31% -22%

2016/17 54.610 51.073 3.537

2017/18 42.830 34.846 7.984

2018/19 33.749 29.034 4.715

2019/20 52.328 37.600 14.728

2020/21 44.767 30.778 13.989

+/- in % -14% -18% -5%

30.518 13.138 169 1.597 2.101 4.471 29 242

18.451 13.144 374 5.101 2.015 1.083

14.761 10.610 1.304 917 2.509 676

232 116 1.004 226 1.084

348 58 681 53 1.833

17.696 15.374 7.394 1.309 2.709 554 521 1.380 349 931

19.544 6.269 4.695 4.663 2.620 1.683 1.131 1.072 527 366 348 1.850

10% -59% -37% 256% -3% 203% 117% -22% 51% -61%

984 1.361

4.111

-55%

Geschilde uien van teelt naar eindproduct alles in eigen beheer

-33% -37% 742% 9% 516% 331% -75%

Joop Groot

Dirk Groot

Tim Groot

Verkoop

Inkoop

Teelt

Global Gap, Planet Proof en FSSC 22000 gecertificeerd Informeer naar de mogelijkheden.

www.jtdonions.nl

60.000 40.000 20.000 -

jul

aug

sep

okt nov EU27 extra

dec

jan feb EU27 landen

mrt

apr

mei

jun

Nederlandse export uien per week: Totaal

50.000

30.000

45.000

25.000

40.000 35.000

20.000

TONNEN

TONNEN

30.000

15.000

25.000 20.000

10.000

15.000 10.000

5.000

5.000 -

Nederlandse export uien per week: Naar Afrika

-

27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27

27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

2019/20

2020/21

2020/21

Nederlandse export van uien per week: Naar Amerika 10.000

Uien: Productie, import en export Bevolking (mil- Productie (1000 joen) ton) 7.631 100.591

Import (1000 ton) 8.669

Export (1000 8.000 Imp uit Neder- Aandeel Nederton) 7.000 land. (1000 ton) land. in import 9.108 6.000 TONNEN

Wereld

9.000

881 4.000

China

1.428

24.908

115

India

1.353

22.819

131

1.449

Ver Staten

327

3.170

561

365

Indonesia

268

1.580

135

9

Pakistan

212

2.080

165

304

198

28 0

Brazilië

209

1.557

Nigeria

196

1.375

Bangladesh

161

1.803

681

Rusland

146

1.670

225

Japan

127

1.319

220

Ethiopië

109

274

Filipijnen

107

222

Vietnam

96

405

Dem Rep Congo

84

Duitsland

1.514

17%

5.000 3.000 2.000 1.000 -

6214.000 46

12.000

18

Volgens KCB/GFH ging er in het afgelopen seizoen iets min4 1% der dan een kwart naar EU27 13 10% plus het Verenigd Koninkrijk.

27 29 31 33- 35 37 39 41 43 450% 47 49 51Precies 01 03 05 07de 09 11helft 13 15 17 19 21de 23 25 27 van (zaai) uienexport was gericht op 10 5% 2019/20 2020/21 Afrikaanse landen en 13% 0% ging naar landen in Zuid- en 16 2% Nederlandse export uien per week: Naar EU + VK Oost-Azië.

0% 1

1%

-

0%

0

0%

-

0%

47%

010.000

40

0%

21

7 8.000 -

-

56

11

52%

83

630

258

103

40%

Thailand

69

33

107

19 4.000

-

0%

Ver Kon

67

357

295

7 2.000

160

54%

Frankrijk

65

710

131

138

38

29%

Spanje

47

1.459

89

358

Irak

38

29

267

0

0

0% 2019/20

Polen

38

535

165

156

50

30%

Canada

37

251

211

63

2

1%

Saoedi Arabië

34

28

330

-

1

0%

Maleisië

32

480

18

59

12%

Ghana

30

155

90

0

2

3%

Ivoorkust

25

1

162

1

124

77%

TONNEN

85

71

6.000

-

Volgens CBS/Eurostat was het aandeel van de (zaai)uienexport van EU27 plus het Verenigd Koninkrijk veel groter, nl. 41%.

Nederland groot in plantuien; sjalotten vooral uit Frankrijk en knoflook van overzee

24% 27 29 31 22 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27

Sri Lanka

21

77

272

2

14

5%

Mali

19

66

38

0

29

75% 0%

Kazakhstan

18

916

160

47

0

Nederland

17

1.701

237

1.772

-

0%

Senegal

16

445

177

8

172

97%

Guinee

12

-

72

-

69

96%

België

11

161

133

53

123

92%

Haïti

11

10

14

-

13

92%

Tsjechië

11

45

60

5

13

22%

Dom. Rep.

11

68

22

0

19

86%

Ver Arab Em

10

-

324

18

2

1%

Israël

8

74

25

-

22

88%

Sierra Leone

8

30

99%

Nicaragua

6

30

22

1

13

57%

Congo, Dem Rep

5

1

13

-

13

96%

Liberia

5

-

11

-

10

86%

Mauritanië

4

-

73

-

57

78%

30

Mauritanië 63.000 ton, Maleisië 48.000 ton, de Filipijnen 40.000 ton, Mali 39.000 ton en Gambia 38.000 ton.

2020/21

Naast de export van zaaiuien (incl. tweedejaars plantuien) is Nederland ook veruit de belangrijkste exporteur van (eerstejaars) plantuien. In het seizoen 2020/21 exporteerde Nederland (volgens CBS/ Eurostat) 127.000 ton. Er springt niet echt een afnemer uit, maar Senegal, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Bangladesh waren de belangrijkste afnemers.

De meeste internationale statistieken over uien zijn ook incl. sjalotten. De EU-landen en ook sommige andere landen hebben wel separate gegevens over de handel in sjalotten. Nederland importeerde vorig jaar 4.500 ton sjalotten en exporteerde 19.200 ton.

Frankrijk is de grote sjalotte-

AGF Primeur 9 • Uien 2021

83

Uien

Wereldbevolking en productie en export van uien Bevolking (miljard) Productie (miljoen ton) Export (miljoen ton)

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

7,0 79 7,0

7,0 85 7,2

7,1 83 7,0

7,2 85 7,7

7,3 89 7,4

7,4 92 7,6

7,5 95 8,5

7,5 98 8,3

7,6 98 8,5

7,7 101 9,2

7,8 103 9,1

Nederland: Import en export uien, sjalotten en knoflook Bron: Eurostat IMPORT TON Plantuien Uien Sjalotten Knoflook 1000 EURO Plantuien Uien Sjalotten Knoflook EXPORT TON Plantuien Uien Sjalotten Knoflook 1000 EURO Plantuien Uien Sjalotten Knoflook

Nederland: Export uien (in tonnen)

2016

2017

2018

2019

2020

5.375 217.934 1.697 43.676

7.471 218.684 5.113 34.412

5.503 248.286 2.705 33.980

6.121 336.987 5.483 36.734

3.017 230.027 4.448 41.287

3.397 86.320 3.308 92.434

6.593 86.039 5.191 72.300

5.565 97.338 3.216 46.868

6.412 175.781 5.476 60.726

3.816 111.007 3.774 69.614

83.484 1.469.450 21.803 40.797

98.123 1.454.545 16.262 34.032

108.105 1.404.506 16.833 36.264

94.770 1.488.969 19.940 31.393

123.979 1.628.741 19.231 34.187

64.275 476.866 19.443 106.560

71.104 385.654 18.900 85.096

68.165 487.993 19.534 64.936

84.448 607.740 26.457 68.850

93.851 606.084 23.193 86.404

Nederland: Export uien (in 1000 ton)

incl. 2de jrs plantuien; excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: Eurostat Totaal EU extra EU landen Afrika Rest Europa Zuid- en Oost-Azië Latijns-Amerika Westelijk Azië Noord-Amerika Golfstaten Oceanië

84

2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21

+/- in

1.378 981 397

1.510 1.029 480

1.288 688 600

1.632 1.012 620

1.514 1.047 467

% -7% 3% -25%

492 219 133 116 8 8 3 1

554 189 136 132 5 8 4 1

380 181 38 70 15 2 0 1

530 172 156 122 13 7 7 3

574 172 157 109 22 6 5 2

8% 0% 1% -10% 73% -20% -32% -5%

AGF Primeur 9 • Uien 2021

uitsluitend Nederlands product, incl. 2de jrs plantuien; excl. (1ste jrs) plantuien sjalotten Bron: KCB/GFH Totaal EU27 Rest

2018/19 823.218 179.252 643.966

2019/20 1.185.623 219.291 966.332

2020/21 1.214.772 183.167 1.031.605

+/- in% 2% -16% 7%

Afrika Zuid- en Oost-Azië Rest Europa Amerika Overige

392.938 44.078 110.050 78.267 18.632

545.373 147.371 111.318 138.104 24.165

609.569 154.790 123.211 114.034 30.002

12% 5% 11% -17% 24%

Senegal Ivoorkust Ver Kon Guinee Mauritanië Maleisië Filipijnen Mali Gambia België Duitsland Bangladesh Israël Dom Rep Sierra Leone Indonesië Frankrijk Ierland Spanje Sri Lanka Congo Haïti Nicaragua Dem. Rep Congo Zweden Italië Trinidad en Tob. Brazilië Jamaica Polen Overige

126.900 87.478 102.800 47.001 31.203 8.559 10.380 21.445 16.149 30.618 42.183 17.014 7.340 12.855 22.821 16.428 11.648 7.430 0 9.994 10.199 7.028 10.738 10.608 9.177 7.839 111 8.906 11.458 116.911

170.498 109.583 96.203 66.971 54.641 64.929 24.235 27.962 22.769 35.729 33.606 5.909 12.401 11.476 18.885 8.465 17.459 13.721 9.966 25.076 15.547 9.037 12.745 12.740 10.488 13.233 9.495 49.012 9.457 33.258 180.124

172.872 142.372 112.482 67.036 62.562 48.417 40.449 38.811 37.805 37.371 30.133 24.707 22.527 18.326 18.052 17.541 16.990 16.489 16.460 14.843 14.776 13.327 12.818 11.931 11.713 11.107 10.133 9.982 9.924 9.848 142.968

1% 30% 17% 0% 14% -25% 67% 39% 66% 5% -10% 318% 82% 60% -4% 107% -3% 20% 65% -41% -5% 47% 1% -6% 12% -16% 7% -80% 5% -70% -21%

Nederland: Export uien (in tonnen)

incl. 2de jrs plantuien; excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: Eurostat

2016/17

2017/18

2018/19

2019/20

2020/21

+/- in %

1.378.414

1.509.789

1.288.095

1.632.122

1.514.036

-7%

EU27 extra

981.375

1.029.391

688.160

1.011.890

1.046.799

3%

EU27 landen

397.038

480.398

599.935

620.231

467.237

-25%

Senegal

175.296

168.758

124.765

174.746

172.128

-1%

Ver Kon

210.587

177.355

168.868

157.402

160.038

2%

Ivoorkust

85.491

105.563

84.178

105.560

124.231

18%

België

88.449

96.107

139.758

125.248

122.531

-2%

Duitsland

94.040

106.712

149.005

123.322

103.286

-16%

Guinea

65.207

70.441

49.351

70.731

69.138

-2%

Maleisië

82.100

74.281

10.419

77.997

59.423

-24%

Wereld

Mauritanië

53.367

68.378

27.245

47.720

56.976

19%

Polen

29.335

38.959

49.949

121.775

49.897

-59%

Filipijnen

13.345

23.362

8.608

23.904

40.171

68%

Frankrijk

42.170

42.920

38.469

36.633

37.603

3%

Sierra Leone

16.788

19.210

15.026

25.336

30.232

19%

Ierland

27.478

27.619

25.563

25.787

29.104

13%

Mali

16.679

27.046

14.844

19.368

28.750

48%

Gambia

19.182

25.656

15.996

15.745

26.195

66%

7.728

4.704

15.166

12.522

21.954

75%

20.242

35.068

25.043

22.709

21.678

-5%

9.051

9.361

6.586

10.947

18.923

73%

15.369

17.750

22.114

18.424

17.384

-6%

3.333

16.234

387%

27.247

15.208

-44%

24.948

13.801

-45%

Israël Spanje Dom. Rep. Zweden Bangladesh Italië

9.623

Sri Lanka Indonesië

16.255

20.594

1.362 23.536

22.735

16.387

4.832

12.945

168% -45%

Tsjechië

10.763

18.006

26.679

23.579

12.887

Nicaragua

10.377

12.420

6.878

12.919

12.786

-1%

Haïti

12.186

15.045

10.289

9.155

12.768

39%

Congo, Dem Rep

12.548

13.038

9.969

15.016

12.636

-16%

Dem Rep Congo

13.191

13.829

10.277

12.038

10.736

-11%

Brazilië

27.203

28.393

61

43.541

9.896

-77%

Liberia

9.369

10.235

8.004

8.762

9.812

12%

Jamaica

10.666

10.666

9.333

8.983

9.750

9%

Trinidad Tob

8.038

8.890

8.064

9.650

9.682

0%

Denemarken

5.676

5.370

9.787

7.479

8.266

11%

Honduras

9.655

9.949

8.208

7.023

7.933

13%

Finland

9.661

14.535

15.585

9.119

7.467

-18%

Roemenië

8.074

14.501

19.990

20.069

6.967

-65%

Guinea-Bissau

5.534

7.126

4.454

5.327

6.836

28%

Singapore

8.153

7.943

1.316

7.377

6.212

-16%

Gabon

6.374

6.496

5.287

7.222

5.982

-17%

Guyana

4.922

4.870

4.881

5.492

5.831

6%

Hongarije

6.702

8.443

10.124

11.954

4.981

-58%

2.248

4.882

117%

120.431

90.974

131.180

104.777

-20%

Columbia Overige

427 94.259

nexporteur met vorig jaar een hoeveelheid van meer dan 30.000 ton.

Wel is het zo dat de statistieken van de diverse landen vaak niet goed op elkaar aansluiten. Dat is natuurlijk niet bevorderlijk voor een helder beeld, maar in grote lijnen zijn de trends wel duidelijk.

VOORAL IN EERSTE SEIZOENHELFT VEEL NAAR VERRE BESTEMMINGEN Het exportrecord was vooral te danken aan het eerste deel van het seizoen. Toen kon er veel naar verre bestemmingen worden uitgevoerd. Over het hele seizoen gezien is er ca.

10% meer uitgevoerd naar Afrikaanse landen.

De export naar Afrika overtrof het exportrecord van het seizoen 2017/18. De plus kwam niet zozeer door de belangrijkste afnemer op het Afrikaanse continent, Senegal, maar vooral door een groei van de export naar Ivoorkust. Maar ook de wat minder belangrijke afnemers zoals Mali en Gambia lieten een grote plus zien.

De export naar landen in Zuid- en Oost-Azië was over het hele seizoen 2020/21 iets groter dan in het vorige (record)seizoen. De export naar de belangrijkste afnemer in dat werelddeel, Maleisië, liet echter een vrij forse daling zien, maar grote plussen waren er vooral bij de export naar de Filipijnen, Bangladesh en Indonesië.

Doordat de afzet naar Brazilië in het afgelopen seizoen sterk terugviel werd er in totaal zo’n 15% minder naar het Amerikaanse continent verscheept. In het afgelopen seizoen was de Dominicaanse Republiek de belangrijkste afnemer daar, gevolgd door Nicaraqua.

BINNEN EUROPA IS HET VERENIGD KONINKRIJK EEN BELANGRIJKE AFNEMER In Europa is het Verenigd Koninkrijk veruit de belangrijkste afnemer van uien uit Nederland.

Volgens cijfers van KCB/GFH ging het in het afgelopen seizoen om 142.000 ton. Volgens cijfers van Eurostat/CBS ging het zelfs om

WIJ HUILEN VOOR U

VERS GESNEDEN GELE UIEN, RODE UIEN & SJALOTTEN

WWW.SMITSUIEN.NL

AGF Primeur 9 • Uien 2021

85

Uien

160.000 ton. Daarmee was het Verenigd EU27: Import en export uien, sjalotten en knoflook in 2020 (in tonnen) Koninkrijk volgens deze bron na Senegal Bron: Eurostat Plantuien Uien Sjalotten de tweede afnemer. Opvallend is dat de IMPORT EU27 53.032 1.446.029 45.473 Duitsland 7.134 241.350 9.224 Engelse importstatistiek (HMRC) voor de 3.017 230.027 4.448 import vanuit Nederland uitkomt op maar Nederland Polen 4.235 151.846 8.447 76.000 ton. Daarmee is Nederland na Span- Frankrijk 3.125 125.874 2.169 je (86.000 ton) de tweede leverancier. Het België 1.058 126.353 5.995 is wel zo dat volgens de Engelse import- Italië 456 65.526 5.815 619 87.967 417 statistiek er veel meer (eerstejaars) plan- Spanje 2.082 78.639 26 tuien uit Nederland wordt ingevoerd dan Portugal Roemenië 4.903 57.094 1.763 volgens de Nederlandse exportstatistiek.

Tsjechië 3.447 56.020 451 Ierland

1.887

35.223

883

VERSCHILLENDE CIJFERS VOOR Hongarije 6.117 21.769 211 Zweden 1.775 22.456 642 HANDEL BINNEN EU België en Duitsland zijn de andere grote EXPORT EU27 139.115 2.485.437 78.941 afnemers binnen Europa. De diverse bron- Nederland 123.979 1.628.741 19.231 nen geven nogal uiteenlopende cijfers Spanje 1.270 356.242 177 voor deze beide landen. Voor België houdt Polen 4.334 143.585 8.018 3.447 103.959 30.162 KCB/GFH het op 37.000 ton en Eurostat Frankrijk 1.478 61.249 8.126 komt op 123.000 ton. De Belgische import Duitsland 50 57.322 8.287 vanuit Nederland zit daar met 73.000 ton Oostenrijk België 287 51.902 728 tussenin. Voor de export naar Duitsland Italië 470 26.377 1.696 zien we iets dergelijks: KCB/GFH 30.000 Slowakije 13 16.057 0 ton en Eurostat export Nederland 103.000 ton en Eurostat Duitse import uit NederNederlandse export uien per week: Naar Afrika land 77.000 ton. Het Duitse CBS houdt het EU27: Import uien (in tonnen) 30.000 excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 op een hoeveelheid van 61.000 ton.

Oekraïne India Chili Australië Oezbekistan China Kazakhstan Rusland Overige EU extra

25.000

TONNEN

Nieuw-Zeeland exporteert ook veel naar 20.000 Indonesië en Maleisië. Van de 255.000 ton15.000 die Peru vorig jaar exporteerde ging 143.000 ton naar de Verenigde Staten, 10.000 43.000 ton naar Columbia en 40.000 ton 5.000 naar Spanje. Egyptische uien is vooral aan de markt in Saudi-Arabië en daarnaast ook Rusland De47 49 export 27 29 31en 33 35Europa.

37 39 41 43 45 51 01 03 van 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

25.000 2016/17 1.237.499 TONNEN

20.000

1.031.723 15.000 294.497 221.338 10.000 117.642 5.000 132.465 64.589 201.192 205.776 72.729 18.519 48.286 10.000 4.691 9.000 454 8.000 13.149 7.000 7.728 6.000 7.457 TONNEN

Bron: Eurostat

Wereld ANDERE EXPORTEURS LEVEREN VAAK BINNEN EIGEN REGIO Daar waar Nederland juist veel uien expor- Uit EU27 Nederland teert naar verre bestemmingen blijft van Spanje de meeste andere landen de export vaak Duitsland binnen de regio. In de EU27 wordt in een Polen normaal seizoen 350’ tot 400.000 ton van België buiten de EU ingevoerd. Nieuw-Zeeland Overige intra is de belangrijkste leverancier met in EU27 extra 2020/21 een hoeveelheid van 60.000 ton. Nieuw Zeeland Peru en Egypte zijn de volgende met in het Peru Nederlandse export uien van per week: Afrika afgelopen seizoen een EU-import resp.NaarEgypte 30.000 Turkije 49.000 en 46.000 ton.

5.000

4.000 366 3.000

0 2.000 32.397 1.000 -

2020/21

Nederlandse export van uien per week: Naar Amerika 14.000

9.000

5.000 4.000 3.000

2020/21 1.367.125

+/- in % -13%

1.090.790 359.228 232.334 134.865 128.350 45.982 190.030

1.155.676 369.024 327.845 95.646 91.226 59.076 212.859

1.276.310 519.812 292.967 101.864 97.416 74.929 189.323

1.085.544 397.581 218.719 107.629 101.459 79.183 180.974

-15% -24% -25% 6% 4% 6% -4%

27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

2020/21

202.819 540.973 302.014 281.581 62.253 82.650 79.014 60.858 25.319 34.129 43.139 49.442 Nederlandse export van uien per week: Naar Amerika 51.833 162.903 57.465 46.114 616 23.385 22.466 24.133 2.454 9.908 9.141 18.021 10.382 36.216 11.858 14.535 8.756 13.563 13.157 11.831 6.958 14.250 13.505 11.793 0 21.488 2.801 2.070 434 20.928 1.837 734 42.764 2.681 17.751 1.956 260 33.812 61.036 42.991 41.790

-7% -23% 15% -20% 7% 97% 23% -10% -13% -26% -60% -100% -87% -3%

27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2020/21

Nederlandse export uien per week: Naar EU + VK

8.000 6.000 4.000

2.000

2.000

1.000 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

86

2019/20 1.578.324

10.000

6.000

TONNEN

TONNEN

7.000

14.000

2018/19 1.696.649

12.000

8.000

-

257.827 34.187 189.442 2.463 9.390 1.265 387 928 9.903 273

2017/18 1.293.609

2019/20

10.000

Knoflook 217.330 30.692 41.287 13.563 31.498 5.463 29.849 7.666 12.742 6.123 5.779 3.579 2.083 3.948

2020/21

Nederlandse export uien per week: Naar EU + VK

AGF Primeur 12.000

9 • Uien 2021

-

27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

2020/21

Wereldwijd: Productie uien, excl. sjalotten (in 1000 ton) Bron: FAOEurostat World China India EU27 Rest

2010

2015

2017

2018

2019

79.474 21.690 15.118 5.128 37.537

91.600 23.384 18.927 5.736 43.552

97.528 24.142 22.427 6.345 44.614

98.214 100.591 24.525 24.908 23.262 22.819 5.559 6.541 44.868 46.322

China India Ver Staten Egypte Turkije Pakistan Soedan Bangladesh Iran Nederland Russia Algerije Zuid Korea Indonesië Brazilië Mexico Spanje Nigeria Japan Niger Oezbekistan Myanmar Oekraïne Kazakhstan Marokko Columbia Frankrijk Zuid Afrika Argentinië Tajikistan Peru Duitsland Polen Italië Senegal Overige

21.690 15.118 3.338 2.208 2.200 1.701 1.116 872 1.929 1.328 1.536 1.001 1.412 1.049 1.753 1.266 1.105 1.346 1.042 326 823 1.114 909 441 821 459 287 518 664 302 724 387 583 381 160 7.565

23.384 18.927 3.413 3.050 2.021 1.671 1.583 1.704 2.426 1.504 2.102 1.436 1.094 1.229 1.446 1.519 1.248 998 1.265 838 1.207 1.244 957 686 829 489 453 700 668 524 760 553 548 378 368 8.378

24.142 22.427 3.737 2.965 2.271 1.833 1.600 1.867 1.701 1.780 1.794 1.420 1.144 1.470 1.615 1.620 1.317 1.432 1.228 1.159 995 1.007 977 744 754 815 459 716 669 555 722 633 667 411 400 8.479

24.525 23.262 3.284 3.067 2.074 2.120 1.717 1.738 1.564 1.265 1.642 1.400 1.521 1.503 1.540 1.573 1.288 1.400 1.155 1.180 1.464 1.014 884 814 955 870 505 727 704 681 644 503 563 496 460 8.110

Wereldwijd: Export uien (in 1000 ton)

incl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; HScode 070310

2020

6.612

24.908 22.819 3.170 3.081 2.342 2.080 1.919 1.803 1.779 1.738 1.670 1.614 1.594 1.580 1.557 1.487 1.459 1.375 1.319 1.313 1.242 1.033 998 916 880 814 710 707 697 642 632 607 535 478 445 8.647

2.409

1.701

1.319

630 615 458

Verenigd Koninkrijk: Import (1ejaars)plantuien (in tonnen) GNcode 07031010

Bron:

Gem.

+/-in

9.108

19/20 9.132

% 28%

1.772 1.449 881 422 412 365 358 304 256 255 225 221 212 192 156 138 119 90 86 74 71 66 66 63 62 55 53 50 47 47 46 43 36 33 29 28 24 23 19 18 18 225

1.291 1.319 681 371 372 344 258 104 170 0 149 131 53 181 119 105 110 68 64 11 85 123 68 34 3 6 43 3 61 44 0 61 133 21 49 7 6 11 57 13 32 349

1.688 1.455 933 526 377 384 387 235 249 258 206 229 171 181 147 133 124 87 91 78 69 68 59 62 67 41 49 35 43 75 28 45 87 31 32 20 21 18 15 17 17 297

31% 10% 37% 42% 1% 12% 50% +++ 46% +++ 39% 75% 223% 0% 24% 27% 13% 28% 42% +++ -18% -45% -14% 82% +++ +++ 12% +++ -29% 71% +++ -26% -35% 47% -34% +++ +++ 69% -73% 32% -49% -15%

2015

2017

2018

2019

2020

7.622

8.270

8.532

9.156

Nederland India China Egypte (M) Mexico USA Spanje Pakistan Peru Oezbekistan Nieuw-Zeeland Turkije Afghanistan (M) Argentinië Polen Frankrijk Zuid-Afrika Tajikistan Niger Soedan Duitsland Jemen Oostenrijk Canada Rusland Marokko België Myanmar Chili Kazakhstan Japan Australië Iran Guatemala Italië Brazilië Tanzania Oekraïne Thailand Ethiopia Maleisië Overige

1.334 1.031 870 590 386 304 356 189 162 35 177 93 162 81 122 122 109 115 66 13 110 110 59 82 29 15 49 3 29 42 11 47 228 35 44 5 2 19 21 13 56 295

1.569 1.622 922 532 421 328 339 60 191 27 199 248 73 34 133 112 106 53 128 48 97 82 45 65 30 12 60 23 23 63 11 28 138 40 46 12 5 16 14 16 53 244

1.529 1.688 910 428 433 360 357 211 213 100 143 101 61 89 162 119 106 82 68 71 87 58 59 67 45 41 40 9 19 54 2 34 343 40 39 22 2 21 12 16 20 271

1.604 1.461 984 631 341 402 415 166 242 262 187 237 129 170 139 128 129 83 96 81 68 69 52 62 72 27 44 19 40 103 10 48 138 30 35 11 18 13 12 16 15 369

M=Mirror data

Bron: HMRC Totaal

2016 63.701

2017 55.551

2018 72.812

2019 44.382

2020 44.482

Nederland Spanje Polen Ierland Overige

38.510 11.355 10.122 1.137 2.577

36.889 8.371 8.056 534 1.701

46.732 11.437 13.178 290 1.175

26.144 10.279 5.121 180 2.659

27.408 7.927 7.249 732 1.166

Verenigd Koninkrijk: Import uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: HMRC

2019/19

2019/20

2020/21

+/- in %

Totaal

304.631

255.360

245.841

-4%

Spanje

-10%

106.575

95.757

86.021

Nederland

67.333

69.007

76.378

11%

Egypte

50.288

40.327

30.061

-25%

Polen

11.470

11.856

14.323

21%

Nieuw-Zeeland

18.800

9.196

7.655

-17%

Chili

6.662

6.346

6.528

3%

Senegal

4.151

4.563

5.607

23%

India

6.945

3.520

4.094

16%

Ierland

2.580

3.559

3.035

-15%

Zuid-Afrika

3.706

-

2.341

+++

China

9.688

4.176

1.999

-52%

6.000

Ierland

2.107

2.405

1.646

-32%

4.000

Duitsland

646

982

1.496

52%

1.165

1.062

1.352

27%

597

820

1.102

34%

1.965

128

575

347%

14.000

Nederlandse export uien per week: Naar landen in Zuid en Oost Azië

12.000 10.000 TONNEN

Gem. 11/12 7.109

TradeMap/ Eurostat Wereld

8.000

Frankrijk

2.000 -

Italië 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 01 03 05 07 09 11 13 15 17 19 21 23 25 27 2019/20

2020/21

Australië België: Overige

434

482

547

14%

9.518

1.173

1.080

-8%

AGF Primeur 9 • Uien 2021

87

Uien

Spanje: Export uien (in tonnen)

Polen: Export uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019

Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra

2016/17 361.231 203.209 158.022

2017/18 317.152 188.000 129.152

2018/19 417.024 266.451 150.574

2019/20 390.010 244.292 145.719

2020/21 312.487 194.493 117.994

+/- in % -20% -20% -19%

Duitsland Ver Kon Portugal Frankrijk Nederland België Ver Arab Em Ierland Brazilië Saoedi Arabië Panama Ver Staten Polen Italië Zweden Tsjechië Qatar Samoa Hongarije Koeweit Kroatië Oostenrijk Oman Bahrein Canada Gibraltar Israël Ivoorkust Uruguay Senegal Overige

104.143 109.218 25.962 28.091 17.092 11.002 13.741 9.374 6.083 3.622

95.959 93.472 28.116 22.674 16.333 10.680 9.107 8.554 6.325 3.073

4.827 253 2.033 2.498 472 390 376 599 1.558 221 530 69 377 778 268 258 4 72 2.701 17.322

2.226 280 1.592 2.130 338 1.157 439 451 1.010 95 261 463 157 1.432 409 100 3 20 656 10.297

110.980 117.677 31.917 43.329 31.549 12.264 8.166 8.651 1.308 4.504 148 1.674 4.311 5.305 3.081 4.766 941 363 919 1.145 1.490 566 377 133 1.967 420 4.690 59

102.243 91.659 33.855 32.325 19.346 12.097 10.037 9.502 15.417 5.776 1.573 4.023 11.505 9.484 1.888 2.014 1.974 773 934 1.702 1.469 976 266 390 2.781 475 439 263 103 518 14.721

88.815 84.855 35.533 26.225 16.467 8.105 8.152 8.005 4.442 4.187 4.450 3.809 2.243 2.788 1.964 644 1.076 999 882 807 432 898 490 425 358 361 343 217 308 287 4.208

-13% -7% 5% -19% -15% -33% -19% -16% -71% -28% 183% -5% -81% -71% 4% -68% -46% 29% -6% -53% -71% -8% 84% 9% -87% -24% -22% -17% 200% -45% -71%

2.854 14.324

Polen: Import uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019 Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra Nederland Duitsland Spanje Italië Oekraïne Oostenrijk Oezbekistan Macedonië Ver Kon Overige

2016/17 40.011 38.317 1.693

2017/18 40.762 38.733 2.029

2018/19 134.537 70.570 63.967

2019/20 208.311 196.374 11.937

2020/21 126.319 122.421 3.897

+/- in % -39% -38% -67%

25.544 10.615 53 1.296 87 475

25.632 9.390 164 1.886 1.048 746

727 769 445

761 190 944

53.039 4.955 3.638 2.166 2.427 1.906 8.326 614 772 56.694

167.308 18.060 5.312 841 4.210 1.723 1.015 438 1.626 7.777

102.660 12.750 3.007 1.339 1.298 1.251 808 716 506 1.983

-39% -29% -43% 59% -69% -27% -20% 64% -69% -75%

Senegal: Import uien (in tonnen) Bron:

88

2015

2016

2017

2016/17 129.172 80.359 48.814

2017/18 126.828 93.661 33.167

2018/19 133.228 91.629 41.600

2019/20 143.224 94.953 48.271

2020/21 137.645 101.689 35.956

+/- in % -4% 7% -26%

31.694 29.550 10.145 5.791 3.122 4.556 1.872 4.963 5.950 3.226 1.461 652 32 3.096 1.373 100 17 38 89 4 399 3.009 14.389 3.646

34.740 30.846 10.942 6.982 8.551 3.621 1.463 5.857 5.236 2.926 1.833 865 66 5.764 1.397 1.021 223 101 25 110 613 414 1.099 2.133

36.146 39.442 6.414 9.467 8.840 7.451 1.853 4.550 3.738 2.941 2.155 506 290 5.522 821 248 114 107 1.076 176 211 651 7 503

36.566 39.369 13.980 10.920 11.910 5.251 3.411 2.443 2.683 2.144 1.757 595 259 1.759 544 227 46 142 1 626 178 7.030 502 882

41.641 35.513 16.258 12.551 8.202 6.877 3.610 2.895 2.185 1.729 1.595 1.169 750 606 562 390 362 123 122 109 106 84 75 132

14% -10% 16% 15% -31% 31% 6% 19% -19% -19% -9% 97% +++ -66% 3% 72% +++ -14% +++ -83% -40% -99% -85% -85%

Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra

2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 219.763 229.950 276.494 259.524 211.514 191.271 200.087 243.914 232.428 189.752 28.492 29.863 32.580 27.095 21.762

+/- in % -18% -18% -20%

Spanje Nederland Polen Nieuw-Zeeland Egypte Italië Frankrijk Oostenrijk Australië België Chili Slovenië Ver Kon Denemarken Overige

102.337 58.401 10.629 20.410 4.232 9.343 2.421 2.906 2.540 3.987 792

104.545 65.957 11.169 21.364 5.597 8.482 2.823 2.651 1.479 2.565 1.199

201 752 814

49 1.105 965

Nederland Ver Kon België Duitsland Frankrijk Roemenië Italië Tsjechië Slowakije Litouwen Hongarije Estland Griekenland Bulgarije Letland Spanje Kroatië Ierland Noorwegen Servië Slovenië Oekraïne Wit Rusland Overige

Duitsland: Import uien (in tonnen)

excl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; GNcode 07031019

119.293 91.518 11.629 19.639 7.392 8.687 4.752 4.193 2.901 1.718 1.117 13 26 1.099 2.518

113.051 90.893 12.331 16.248 7.438 8.463 3.321 1.646 2.540 1.729 579 171 155 408 551

85.061 76.515 12.094 9.990 8.880 8.149 3.789 1.951 1.779 1.503 713 351 195 6 537

-25% -16% -2% -39% 19% -4% 14% 19% -30% -13% 23% 106% 26% -99% -3%

Maleisië: Import uien (in tonnen) 2018

2019

2020

2020

TradeMap Totaal

MIRROR 139.131 155.118 191.033 131.751 146.941 176.542 209.183

Nederland EU nes Iran Area Nes Frankrijk Ver Kon Mauritanië Turkije China Spanje Paraguay Duitsland Italië België Overige

113.224 138.226 179.114 108.897 127.882 160.992 206.376 3.733 5.812 7.969 3.649 819 1.500 3.489 26 344 1.207 3.178 2.415 1.617 1.204 2.795 2.733 1.629 770 6 1.086 2.993 495 727 3.576 3.227 4.690 1.423 448 208 1.060 621 4.590 3.944 416 164 1.920 353 2.821 731 347 284 1.194 74 116 206 171 265 117 257 30 18.287 8.693 57 184 919 1.870 309 2 1.218

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra

Bron: TradeMap Totaal

India Pakistan Nederland China Nieuw-Zeeland Thailand Egypte Myanmar Australië Turkije Overige

2020 2015

2016

2017

2018

2019

2020

518.284 577.692 581.660 544.622 504.692 479.729

232.282 383.018 334.331 308.767 278.800 185.073 64.741 26.456 22.812 71.881 52.355 85.774 63.864 67.201 81.024 53.432 37.684 75.278 105.304 14.258 15.372 1.301 11.009 4.649 5.504

70.785 10.629 5.757 824 5.715 5.219

115.387 14.898 7.736 2.053 226 1.023

2.088

2.170

MIRROR 501.898

180.981 94.597 79.025

81.519

97.044

73.731

79.584

10.076 9.049 3.773 795 2.419 16 2.895

12.413 6.966 8.478 2.365 4.259

19.771 15.714 7.762 6.473 3.328 2.272 4.553

32.211 8.398 6.001 7.646 3.308 2.791 7.356

4.328

Wereldwijd: Import uien (in 1000 ton) incl. (1ste jrs) plantuien en sjalotten; HScode 070310 Bron:

Gem.

Gem.

+/-in

11/12

19/20

%

8.669

6.803

8.754

29%

681 561 480 330 324 295 272 267 258 237 225 220 211 198 177 165 165 162 160 135 133 131 131 107 90 90 89 85 83 81 81 81 77 73 72 72 72 65 64 64 60 51 45 45 45 39 1.122

321 390 448 313 268 344 165 127 255 183 342 358 177 187 125 114 74 89 58 195 128 109 6 83 50 74 54 12 52 69 52 34 56 42 36 67 56 79 42 6 57 20 30 119 23 7 908

470 552 492 313 346 376 259 271 276 293 210 251 209 205 162 125 190 186 142 123 130 139 104 130 93 85 86 54 83 111 76 104 77 55 65 79 85 86 76 72 62 39 42 40 49 40 1.241

46% 42% 10% 0% 29% 9% 57% 113% 8% 60% -39% -30% 18% 9% 30% 10% 156% 110% 144% -37% 2% 28% 1611% 57% 87% 16% 59% 360% 60% 62% 46% 205% 37% 32% 81% 18% 51% 9% 78% 1155% 8% 97% 40% -66% 117% 504% 37%

TradeMap/

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Eurostat Wereld

7.447

8.013

7.878

8.295

8.839

Bangladesh (M) Ver Staten Maleisië Saoedi Arabië Ver Arab Em Ver Kon Sri Lanka Irak Duitsland Nederland Rusland Japan Canada Brazilië Senegal Pakistan Polen Ivoorkust Kazakhstan Indonesië België Frankrijk India Thailand Qatar Ghana Spanje Filipijnen Taiwan Nepal Portugal Mexico Singapore Mauritanië Guinea Italië Oman Koeweit Roemenië Ethiopië Tsjechië Paraguay El Salvador Columbia Vietnam Mozambique Overige

207 486 518 370 361 391 225 162 250 167 260 304 172 270 139 110 73 155 158 59 139 137 87 58 74 55 41 31 62 87 56 67 70 46 52 71 58 101 50 12 73 14 36 24 23 31 1.052

322 521 578 356 358 395 114 369 265 225 138 279 197 178 155 48 60 163 127 105 142 154 0 31 80 69 71 132 91 118 56 60 75 49 52 81 71 109 57 79 85 22 39 43 40 125 1.128

210 550 582 393 365 342 243 225 246 231 314 292 190 65 191 76 51 197 79 151 140 143 7 40 82 53 54 34 77 135 60 93 71 54 73 59 95 98 49 47 73 23 42 40 50 22 1.170

263 568 545 381 344 401 245 342 258 256 160 295 187 118 132 54 66 201 151 121 121 149 7 94 93 65 86 105 53 323 72 86 70 54 70 76 96 104 86 68 68 27 43 34 40 42 1.075

259 543 505 296 368 457 246 275 294 349 196 281 207 212 147 86 216 211 124 112 127 146 76 153 96 80 83 23 83 141 71 128 76 36 57 87 99 107 87 80 63 28 39 36 54 41 1.360

M=Mirror data

Mauritanië Import uien (in tonnen) Bron: TradeMap Totaal

2015 45.856

2016 48.771

2017 54.366

2018 54.424

2019 36.464

2020 73.004

Nederland Marokko België China Thailand Egypte Frankrijk Spanje Laos Overige

39.879 2.942 1.378

38.521 7.036 434

53.257 367 146

52.888 147 763

35.030 198 609 116

1.033

1.417 28 1.219

410

63.640 8.692 492 58 29 29 26 24 15 -

624

116

143 29

157

29 58 280 259

13 355

Egypte schommelt nogal. Van 420.000 ton in 2020 naar 630.000 ton in 2019, toen er in het eerste halfjaar veel naar Europa ging vanwege de kleine “droogte” oogst.

VEEL UIEN BESCHIKBAAR IN VOORMALIGE SOVJETREPUBLIEKEN In het droogte seizoen 2018/19 importeerde de EU 540.000 ton. Toen werden de uien naast uit Egypte ook uit diverse andere landen gehaald zoals: Oezbekistan, Kazachstan, Rusland en zelfs uit China.

Diverse voormalige sovjetrepublieken en ook nog Turkmenistan en Tasjikistan zijn tamelijk grote uienproducenten en ze exporteren ook uien. In de regel blijft de export binnen de regio, maar er wordt ook wel geëxporteerd naar de Golfstaten.

INDIA DE TWEEDE GROTE EXPORTEUR India is naast Nederland de andere grootmacht als het gaat om export van uien. In het kalenderjaar 2020 exporteerde India 1,5 miljoen ton uien. Hier zitten enkele 10.000den tonnen plantuinen bij. Voor het overgrote deel is de export gericht op landen in de regio met Bangladesh als veruit de belangrijkste afnemer. De export is overigens maar een schijntje van de totale Indiase uienproductie, die meer dan 20 miljoen ton groot is. Overigens voert India de laatste jaren redelijke hoeveelheden uien in. In 2019 en 2020 resp. 76’ en 131.000 ton. Belangrijkste leveranciers zijn Afghanistan (!), Turkije en Egypte.

In Zuid- en Oost-Azië is China ook een belangrijke speler. In 2020 exporteerde China 880.000 ton uien. Dat was wel wat minder dan de jaren daarvoor. Vietnam en Japan zijn de belangrijkste afnemers. Ook Pakistan exporteert redelijk wat; in 2020 meer dan 300.000 ton met Maleisië als belangrijkste afnemer gevolgd door Sri Lanka, de Golfstaten, Bangladesh en Singapore.

Andere landen die uien exporteren zijn o.a.

Mexico (naar de Verenigde Staten), de Verenigde Staten zelf (naar Canada en Mexico), Argentinië (naar Brazilië), Zuid-Afrika (eigen continent), Niger (eigen regio) en Marokko (vooral naar Afrikaanse landen).

IN 2020 BANGLADESH DE GROOTSTE IMPORTEUR; NORMAAL IS DAT DE VERENIGDE STATEN Bangladesh was in 2020 het belangrijkste importland. India zou vorig jaar bijna 500.000 ton naar z’n buurland hebben uitgevoerd. De jaren daarvoor was dat veel minder. Overigens leveren Turkije en Pakistan ook elk 40’ a 45.000 ton. Uit Nederland kwam ca. 25.000 ton.

AGF Primeur 9 • Uien 2021

89

Uien

Uien: Export belangrijkste landen in 2020 (in 1000 ton) (HScode 070310; incl. 1jrs plantuien en sjalotten) Bron: Comtrade Wereld Bangladesh Ver Staten Maleisië Ver Kon Duitsland Ver Arab Em Vietnam Sri Lanka Japan Canada Senegal Brazilië Nederland Rusland België Indonesië Saoedi Arabië Ivoorkust Pakistan Mexico Frankrijk Filipijnen Polen Kazakhstan Thailand Nepal Spain Qatar Mozambique Guinee Oman Mauritania

SAMEN Nedertop-17 land

India

China Mexico

USA Spanje Egypte

Bangladesh Maleisië Ver Arb Em Sri Lanka Nepal Indonesia Saoedi Arabië Qatar Oman Koeweit Vietnam Singapore Bahrein Hong Kong Maldiven Thailand Mauritius Irak Frankrijk Ver Kon Italië Somalië Brunei Griekenland Seychelles Spanje Kenia Rusland Djibouti China Nederland Pakistan Filippijnen Overige

90

Polen

Frankrijk

Peru

Zuid- Afghanistan

7.671

1.757

1.449

881

412

365

356

354

304

221

211

210

191

156

138

124

Afrika 119

655 577 475 382 281 280 271 240 232 209 208 175 174 156 147 144 141 131 121 121 107 103 101 92 86 81 79 72 72 72 71 64

26 5 79 172 106 3 1 14 0 2 206 14 15 109 18 2 129 42 41 86 0 3 22 2 72 1 64

494 0 186 4 0 162 26 148 0 0 0 0 1 0 66 57 0 7 9 79 1 44 43 -

24 4 80 2 2 243 2 224 1 0 1 36 0 20 1 0 0 61 0 74 1 1 0 0 -

407 1 1 2 -

0 4 0 2 203 0 0 0 121 -

5 0 86 98 10 0 2 0 5 18 10 6 0 32 9 2 1 0

21 0 6 65 20 7 0 3 1 32 51 1 0 74 0 1 0 0 0 0 0 5 0

45 0 95 50 0 61 0 2 1 16 16 -

45 3 0 0 46 1 12 0 0 22 0 0 0 8 5 -

0 30 15 0 92 -

1 2 27 8 33 0 0 6 0 31 1 4 40 8 0 5 -

155 -

38 13 0 39 0 13 0 17 0 -

2 2 12 0 0 0 1 50 10 1 4 10 0 0 0

153 0 0 0 2 39 -

0 0 0 0 0 0 0 72 -

India: Export uien (in tonnen) Bron: TrdaeMap Totaal Uien Sjalotten

PakiOezbe- Nieuw- ArgenTurkije stan kistan Zeeland tinië

5.246 3.770 1.038 2.639 2.089 609 504 196 2.004 1.417 638 263 18.000 2.114

322.146 386.678 294.012 232.606 87.936 46.702 44.476 68.382 43.739 65.882 41.447 40.870 27.930 223 8.298 2.988 11.508 458 7.046 4.966 4.419 476 3.881 3.113 1.152 1.132 671 5.129 13.238 875 61.192 3.678

AGF Primeur 9 • Uien 2021

0 0 0 106 -

Egypte: Export uien; mirror data (in tonnen)

2015 2016 2017 2018 2019 2020 1.030.551 1.837.249 1.621.779 1.688.420 1.460.547 1.448.718 1.021.935 1.773.500 1.613.222 1.657.514 25.539 63.749 8.522 30.906 187.615 240.009 141.102 193.258 56.848 14.907 12.739 25.623 14.043 26.361 16.848 24.559 13.751 468 7.130 5.273 9.490

71

203.828 325.535 262.514 229.359 98.319 89.570 63.916 59.878 50.667 60.890 47.753 32.901 25.324 149 8.896 1.806 11.116 3.425 6.156 4.634 2.695 898 3.464 1.821 1.123 240 486 6.697 26 4.600 323 38 9.722 3.010

262.304 310.579 227.235 243.988 120.671 63.005 52.318 64.049 58.783 61.087 49.148 32.811 24.618 788 10.593 11.173 12.852 1.492 7.117 6.411 2.735 580 3.108 2.810 1.603 1.021 372 4.235 29 6.843 687

191.646 267.926 215.313 167.653 96.846 44.346 82.276 60.211 60.755 59.549 45.335 27.715 23.246 139 10.461 20.659 10.528 21.172 6.208 5.769 6.611 661 3.187 12.682 1.322 1.828 346 4.638 1.445 3.166

494.051 185.981 161.852 147.748 79.453 66.053 57.112 44.401 43.214 36.928 25.535 18.236 16.100 10.614 9.480 8.609 7.364 7.114 6.605 4.450 3.226 3.053 2.613 1.418 985 868 837 759 638 580 360

39.486 3.889

930 5.978

2.481

Bron: TradeMap

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Total

589.951

534.937

532.222

427.947

631.046

421.710

Saoedi Arabië

246.776

279.239

225.310

255.686

129.333

165.691

Rusland

94.804

80.123

102.284

30.875

64.650

74.201

Ver Kon

17.982

20.079

22.195

26.540

56.633

33.855

Nederland

27.926

34.141

35.685

31.248

86.493

32.081

India

29.982

10.637

29.840

6.557

Libanon

9.290

20.931

10.919

6.929

20.843

12.550

Duitsland

7.839

8.833

10.379

10.873

16.625

12.029

Sri Lanka

268

14.063

10.481

3.750

Koeweit

35.701

32.815

5.874

7.594

9.792

10.000

Maleisië

1.301

824

2.053

3.773

8.478

7.762

62.566

5.153

57.632

13.157

42.890

7.200

6.074

7.699

4.349

3.738

23.957

4.267

28

27

25

62

6.663

3.551

909

928

349

10.140

2.879

Roemenië

2.360

6.714

948

1.886

13.257

2.180

Bahrein

8.642

1.704

6.946

2.274

6.514

1.250

Oostenrijk

522

1.472

1.746

1.259

3.612

1.211

Canada

100

1.048

531

628

1.962

1.140

1.817

2.331

2.086

1.521

3.371

992

1.074

748

Ver Arab Em Italië Oekraïne Griekenland

Frankrijk Thailand

26

Ierland

393

915

528

1.413

1.593

644

Tsjechië

585

1.490

1.539

1.493

4.438

634

Noorwegen

641

616

382

522

1.565

611

Turkije Overige

33.445

27.855

30.478

26.127

61.086

599

31.377

5.314

Nieuw Zeeland: Export uien (in tonnen) Bron: TradeMap

2015

2016

2017

2018

2019

2020

177.082

190.119

199.377

142.573

187.299

225.127

Indonesië

22.356

34.295

39.448

28.920

27.530

40.963

Duitsland

16.386

20.551

12.601

22.884

22.813

35.769

Nederland

33.009

19.649

29.512

30.978

39.130

32.897

Maleisië

13.201

10.524

12.590

8.249

11.674

32.211

Taiwan

7.285

8.292

15.886

601

7.290

11.564

Fiji

8.736

9.603

9.550

9.071

9.499

9.932

Ver Kon

8.628

9.154

3.846

2.175

19.696

9.120

Frankrijk

10.542

9.053

8.433

6.451

8.516

7.927

Japan

19.109

17.625

25.046

8.305

6.730

5.822

205

683

548

1.047

4.732

4.875

3.387

3.929

3.157

1.425

1.699

4.475

15.512

25.305

16.608

4.487

7.274

4.417

Singapore

2.441

3.041

1.558

1.861

1.388

4.206

Papua Nieuw G.

2.508

2.383

3.324

2.574

2.030

3.079

Noorwegen

2.312

3.456

3.489

3.260

4.755

1.962

608

731

772

342

994

1.845

Frans Polynesië

1.585

1.529

1.618

1.192

1.375

1.609

Samoa

1.248

1.243

1.337

1.196

1.417

1.454

Nieuw Caledonië

1.209

1.157

1.215

1.287

1.101

1.380

27

366

813

381

1.353

7.889

8.473

5.455

7.275

Totaal

Spanje Hong Kong België

Ver Staten

Rusland Bangladesh Overige

1.138 6.815

7.129

De Verenigde Staten was voor 2020 steeds de belangrijkste importeur met een hoeveelheid van ca. 550.000 ton. Veruit de meeste importuien kwamen uit Mexico met Peru als goede tweede en Canada als derde. Maleisië is ‛s werelds derde importland. De 480.000 ton van 2020 was minder dan daarvoor. India en Pakistan zijn de belangrijkste leveranciers. Nederland en China volgen daarna.

Argentinië), Senegal (vrijwel alles uit Nederland), Pakistan (uit Afghanistan!), Ivoorkust (Nederland), Kazachstan (vooral uit Oezbekistan en Tasjikistan), Indonesië (uit India, Nieuw-Zeeland en China).  Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Andere importeurs zijn Saudi-Arabië (meeste uit Egypte en India en Jemen), de Verenigde Arabische Emiraten (meeste uit India en verder uit Iran, Egypte en Turkije), Sri Lanka (vooral India en ook Pakistan en dan Nederland), Irak (vooral uit Iran), Rusland (Egypte is de grootste, gevolgd door China, Kazachstan, Oezbekistan en Turkije), Japan, (bijna alles uit China), Brazilië (bulk uit

Indonesië Import uien (in tonnen) Bron: TradeMap

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal

58.786

105.349

151.165

120.921

111.935

134.885

India

15.769

43.282

91.153

61.487

45.606

65.361

Nieuw-Zeeland

20.906

32.666

37.225

28.184

26.707

38.864

3.682

3.670

681

2.898

28.700

19.565

16.707

23.154

21.741

26.996

9.427

9.636

234

364

910

1.397

742

1

446

98

China Nederland Australië Vietnam

45

1

Overige

1.677

2.342

604 113

Ivoorkust: Import uien; mirror data (in tonnen) Bron: TradeMap Samen Nederland

2015

2016

2017

2018

2019

2020

105.258

88.188

152.658

120.200

110.140

161.984

92.717

69.352

108.518

99.145

99.152

129.416

Marokko

1.034

2.421

2.326

7.333

1.955

15.997

Burkina Faso

6.510

7.650

3.800

4.055

4.656

12.200

België

1.583

460

5.485

3.120

417

1.544

Niger

513

2.991

26.220

482

972

2.619

4.790

5.981

995

845

1.537

899

435

94

5

4

7

161

373

Senegal

666

125

Egypte

144

49

Frankrijk China Spanje

India Overige

188

519

4.793

25

84

82

28

299

126

531

-

Gele, rode, consumptie-, en industrie uien Stoop Transport en Commissie Beemsterboerweg 13 • 1738 JX Waarland 06-22698215 • toinestoop@kpnmail.nl

AGF Primeur 9 • Uien 2021

91

-advertorial-

Volle kisten erin, volle kisten eruit Slimme oplossingen in de kistenlogistiek kijken voorbij de heftruck Iedereen snapt dat een heftruck niet gemaakt is voor het verplaatsen van lucht. Toch wordt in veel bedrijven heel wat afgereden met lege kisten. “Dat kost onnodig geld en tijd en voegt geen waarde toe aan het product”, dacht Broer bv in Creil. Samen met VHM Machinery, specialist in kistenlogistiek, keken ze voorbij de heftruck: autonoom sorteren is de toekomst.

Van kistenvuller naar kistenlogistiek In 2013 ontwierp VHM de eerste volautomatische kistenvuller voor Broer, teler en verwerker van onder meer plantuien. Die samenwerking vormde voor VHM het startpunt van de BoxFilr, een modulaire machinelijn in kistenhandeling die kan legen, vullen, stapelen, draaien en zelf bufferen.

Het was ook het begin van een aanhoudende dialoog tussen de twee ondernemers, met als onderwerp: “Hoe kan het kistenproces beter, sneller en simpeler.”

Nu, acht jaar later, is het onderwerp niet veranderd, maar de oplossingen wel. Waar toen één enkele machine als oplossing volstond, staat nu de volledige kistenlogistiek op

de agenda. Broer maakt al jaren een sterke groei door. Een grote uitbreiding gaf de aanleiding om een toekomstbestendige totaaloplossing te zoeken.

Op zoek naar de bottleneck Samen met VHM nam Broer het gehele sorteerproces onder de loep. In het sorteerproces bleek de heftruck al snel de bottleneck. Aan de voorkant geleegde kisten moesten verplaatst worden om aan het einde van de lijn de gesorteerde uien weer op te vangen. De heftruck heeft ruimte en tijd nodig om te rijden én bovendien een chauffeur. Als je bedenkt dat die chauffeur de helft van de tijd met lege kisten rondrijdt, is de vraag al snel: “kan dat ook anders?”

Complete sorteerinstallatie 2 meter de lucht in VHM kwam aan de tekentafel uit op een oplossing die het nodige stof deed opwaaien. Door een systeem te maken van shuttles, liften en doorvoerbanen, konden de geloste kisten linea recta naar het einde van de sorteerlijn worden gevoerd om daar te worden gevuld. Volle kisten de sorteerlijn in, volle kisten er weer uit. Zonder ook maar één heftruckbeweging. Er was nog wel één uitdaging.

De kortste route om kisten van de voor- naar de achterkant van de sorteerinstallatie te transporteren liep recht door de sorteerinstallatie.

VHM stelde voor om de sorteerlijn een meter of twee “op te tillen”. Na wat berekeningen bleek dit ook nog verrassend goed te doen. Deze oplossing bracht zoveel voordeel dat Broer meteen enthousiast was.

In de lift Inmiddels werkt Broer al een aantal weken met dit nieuwe systeem. Vanaf

de kistenleger, aan het begin van de sorteerlijn, gaan de lege kisten via een rollenbaan met lift, onder de sorteerinstallatie door naar een shuttle — een rijdend platform dat de kisten volledig automatisch begeleidt en vervoert naar één van de vulstations. Hier komen de uitgesorteerde uien weer in de kist terecht. En de heftruck? Die wordt ingezet waar hij écht nodig is; volle kisten naar de bewaring tillen.

Aan het einde van dit jaar wordt de lijn verder uitgebreid met meerdere vulstations. Broer kan met deze installatie de komende jaren zonder grote extra investeringen nog letterlijk alle kanten op. En het gesprek tussen VHM en Broer gaat door. Want wat is de volgende stap? Rijden er over acht jaar nog überhaupt heftrucks rond bij Broer?

Oogstveld 12 8307 DV ENS

Kleiakker 1 1619 PD Andijk

+31 527 225 000

+31 228 591 394

info@vhm-machinery.nl www.vhm-machinery.nl

info@broerbv.nl www.broerbv.nl

Uien

Hoe afhankelijk is de handel van gewasbeschermingsmiddelen?

Vijf vragen aan Gijsbrecht Gunter, voorzitter van de Holland Onion Association, over het belang van gewasbeschermingsmiddelen voor de export van de Hollandse ui Is een duurzame ui belangrijk voor een goede exportpositie?

Sterker, het is steeds vaker een voorwaarde om te kunnen leveren! Daarnaast is het ook een plicht wanneer je rentmeesterschap serieus neemt, vind ik persoonlijk.

We werken als uiensector hard aan verduurzaming. Zowel de individuele leden alsook collectief. Bijvoorbeeld met het ketenbrede onderzoek Uireka, waar we

kijken naar groene middelen, natuurlijke vijanden, weerbare gewassen, robuuste teeltsystemen en meer kennis verzamelen over ziekteverwekkers om te leren hoe we de ziekten en plagen het best kunnen bestrijden.

Via een ander onderzoek (Hortifootprint) waarin GroentenFruit Huis partner is doen we als uiensector mee om de mili-

eufootprint van de Hollandse ui te bepalen. We gebruiken daarvoor een Europees vastgestelde systematiek om een goed vergelijk te kunnen maken met andere producten en de teelt, verwerking en logistiek in andere landen. Het gaat bij dit onderzoek nadrukkelijk om de milieu-impact over de hele keten, van zaadje tot de uiteindelijke bestemming. Ook wordt veel breder gekeken dan alleen klimaat, zo wordt ook de impact op gezondheid bijvoorbeeld meegenomen. Ik ben hoopvol gestemd over de resultaten.

GELE UI: MIKA - JULIA - SASKIA - DONNA - HOZA • RODE UI: ROLEIN - ROMY

HOZA ZADEN

VOOR EEN OPTIMAAL RENDEMENT

Telefoon 0031 (0)181 46 14 51 - E-mail info@hoza-uienzaad.nl - www.hoza-uienzaad.nl

94

AGF Primeur 9 • Uien 2021

Kwaliteitseisen gaan tegenwoordig duidelijk verder dan alleen productkwaliteit zoals hardheid, kleur, spruitrust en dergelijke. Proceskwaliteit wordt steeds belangrijker en dat vertaalt zich bijvoorbeeld in beperking van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, zorg voor biodiversiteit tijdens de teelt, maar ook de arbeidsomstandigheden van mensen die betrokken zijn door de hele keten heen.

Van voedselveiligheid en GlobalGAP wordt nu de volgende stap gemaakt richting ‘On the way to planet proof’.

Het is belangrijk dat we het haalbaar en betaalbaar houden voor alle ketenpartners en geen top-down benadering hanteren. Daar maak ik me weleens zorgen om, namelijk. Ik denk dat iedereen zo duurzaam mogelijk wil werken en een veilig, gezond en betaalbaar product wil afleveren. Echter, iedereen in de keten zal daarin moeten bijdragen naar vermogen.

Een risico is dat uiteindelijk de kosten voornamelijk bij de producent en verwerker terechtkomen en deze onvoldoende doorberekend kunnen worden naar andere ketenpartners en de consument. Daar moeten we steeds alert op blijven en dat doe je door in gesprek te blijven en te zoeken naar praktische oplossingen die ook echt zoden aan de dijk zetten.

Hoe zie je de toekomst van de uienmarkt in het licht van de ambitieuze Europese klimaat- en milieudoelstellingen?

De Europese Green Deal en daaruit voortkomende beleidsdocumenten zoals Fit-for-55 en de Farm-to-Fork-Strategy zijn erg ambitieus. Een stip op de horizon kan natuurlijk helpen om de discussie te starten, duidelijkheid te scheppen en posities helder te krijgen. Echter, ik vind de ambities nogal bureaucratisch en top-down geformuleerd. Bijvoorbeeld 25 procent biologisch, 50 procent minder kilo’s actieve stof of 20 procent minder meststoffen.

En dat allemaal in 2030, oftewel over 8 teeltseizoenen. Zijn dergelijke doelstellingen realistisch, wat betekent het in de praktijk en welke definities worden exact gehanteerd?

Bovendien moeten we oppassen dat dergelijke Europese hoog-over-doelstellingen het maatschappelijk debat niet verder polariseren, maar juist samenwerking en dialoog stimuleren. Als ik zie welke stappen we gezet hebben en hoe juist ook de gangbare uienteelt en -handel kijkt naar geïntegreerde teeltsystemen en omgaat met biodiversiteit, milieu en gezondheid, dan denk ik dat we veel van elkaar kunnen leren als we kijken naar gangbare, biologische en ecologische teelten. Ik was dan ook blij dat tijdens het Nationale Uienontbijt tijdens het forum waarin Michael Wilde van Bionext deelnam een mooi gesprek ontstond waaraan we wat mij betreft vervolg geven. Ook tijdens de rondleiding door de proefvelden bleek opnieuw dat het luisteren naar elkaar, om elkaar beter te begrijpen zoveel meer biedt dan alleen luisteren om te reageren om het eigen standpunt te verdedigen. Ik was oprecht blij dat de organisatie van het

Uienontbijt een gemêleerd gezelschap had uitgenodigd.

Verdere verduurzaming vraagt tijd, begrip en een holistische benadering. Het kan niet zo zijn dat we de toolbox van de teler leeghalen en daarvoor onvoldoende of zelfs totaal geen alternatieven teruggeven. Nieuwe gewasbeschermingsmiddelen bijvoorbeeld worden maar mondjesmaat toegelaten, terwijl veel bestaande middelen rigoureus worden stopgezet.

Een boer moet zijn gewas wel kunnen blijven beschermen en zichzelf zo goed mogelijk verzekeren van een goede opbrengst.

Dat is immers in het belang van iedereen.

Wat is de rol van de handel in de discussie over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen?

De handel is geen primaire partner in het debat als het gaat om gebruik van middelen. Toch vinden wij het wel belangrijk om onze stem te laten horen. Immers, het zijn onze leden die de uien over de hele wereld verkopen. Een kwalitatief goed en gezond product dat een eerlijke concurrentie kan aangaan op de wereldmarkt is dan cruciaal. De uiensector exporteert bovendien zo’n driekwart van de uien buiten Euro-

AGF Primeur 9 • Uien 2021

95

Uien

pa. Dan is een gelijk speelveld belangrijk. Deze handelspositie is uniek vergeleken met andere producten die veelal binnen Europa worden afgezet en verdient daarom in het bijzonder aandacht, zeker in het licht van de Europese ambities die alleen in de Europese lidstaten bindend kunnen worden.

Voor de uiensector is het – evenals voor andere sectoren – belangrijk dat er duidelijkheid is op de langere termijn en er gewerkt wordt met realistische overgangstermijnen.

Zolang er geen goede alternatieven zijn is het belangrijk dat de teler zijn gewas kan beschermen. Bovendien moeten we realiseren dat bijvoorbeeld schimmels erg giftige stoffen kunnen produceren die een veel groter effect kunnen hebben op de gezondheid

dan streng getoetste gewasbeschermingsmiddelen.

De laatste tijd zijn een aantal cruciale middelen verdwenen en een aantal staan op de nominatie om te verdwijnen, dat baart me zorgen. Het wegvallen van zaadcoating heeft bijvoorbeeld geleid dat er nu meer actieve stof te velde moet worden gebruikt. Daarmee span je het paard achter de wagen. Ook het tempo waarmee onkruidbestrijdingsmiddelen worden afgebouwd gaat me te snel. Proeven tonen aan dat alternatieven zoals mechanische onkruidbestrijding nog niet afdoende werken of dat we teveel afhankelijk zijn van het weer wat betreft effectiviteit. De onkruiden zaaien zich uit en het jaar erop vormt het een nog groter probleem. Met name in de nieuwe teeltgebieden op de zandgronden is men erg afhankelijk van herbiciden.

. f r a n j e o n i o n s . n l

w w w . f r a n j e o n i o n s . n l

w w w . f r a n j e o n i o n s . n l

Bovendien is aangetoond dat onkruiden belangrijke gastheren kunnen zijn voor ziekten en plagen in de uienteelt zoals fusarium en stengelaaltjes. En niet te vergeten de praktische en mechanische problemen die zich voordoen met onkruid tijdens het oogsten, inschuren en verwerken.

Een ander voorbeeld is het wegvallen van mancozeb. In 2002 dreigde dat ook te vervallen, maar uiteindelijk is het gebruik toen toch mogelijk gebleven. Als ik kijk naar de valse meeldauwaantastingen in dit seizoen wordt het een regelrechte ramp als zo’n middel of een bewezen alternatief niet meer gebruikt kan worden in seizoenen zoals we nu hebben gehad. De schimmeldruk kan – mede door biologische teelt – enorm toenemen en het loof op het gewas compleet vernietigen. Je houdt dan amper product over en bovendien kan een antispruitmiddel zoals MH dan ook niet meer effectief toegepast worden.

Daarvoor moet aandacht zijn.

Ik vind het dan ook een goede zaak dat bijvoorbeeld Stichting Milieukeur (SMK) die verbonden is aan Planet Proof een uitzondering heeft gemaakt voor het gebruik in uien. Ook bij de aardappelteelt is zo’n uitzondering dit seizoen gemaakt om phytopthora te voorkomen. Er zijn middelen die als alternatief worden gepresenteerd en ik hoop dan ook dat die afdoende werken.

Als er meer maatwerk geleverd zou worden zoals dit jaar door SMK, dan zijn telers denk ik meer bereid om risico’s te nemen als het gaat om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Je weet dan dat je een terugval optie hebt wanneer het mis gaat. Nu is die er niet en is het gebruik erg gebonden aan strikte papieren regels. Ik begrijp dat er vertrouwen moet zijn om daarmee op een goede manier om te gaan en daar moeten we dan ook voortdurend aan werken.

Worden gewasbeschermingsmiddelen makkelijk toegelaten?

Gewasbeschermingsmiddelen zijn de laatste stap in geïntegreerde bestrijding. Bovendien zijn ze kostbaar en kan het gebruik risico’s met zich meebrengen voor mens, dier en planten. Ik ben er overigens van overtuigd dat de risico’s aanvaardbaar zijn, want de toelatingsprocedure is zeer streng.

Wat me verwondert in het toelatingsbeleid is dat de politiek onafhankelijke wetenschappers heeft gevraagd zoals CTBG op nationaal en EFSA op Europees niveau om de toelating te beoordelen, maar als het erop aankomt toch met een politieke pet op de stoel van deze wetenschappelijke instellingen gaat zitten. Dat vind ik een rare en onwenselijke houding. De politiek stelt kaders en doelen, maar moet

Het klimaat in uw expeditie in de meest optimale conditie met de nieuwe HVLS ventilatie Techno Service ‘s-Gravenpolder BV Schoorkenszandweg 17a 4431 NC ‘s-Gravenpolder Tel. +31(0)113 312020 info@tsg.nl / www.tsg.nl

96

AGF Primeur 9 • Uien 2021

als die politiek niet passen in de verkiezingsprogramma’s ook fair spelen en de wetenschappelijke resultaten respecteren. Andersom bestaat ook het risico dat de wetenschappers op de stoel van politici gaan zitten. Ik denk dat het belangrijk is om de rollen en verantwoordelijkheden te scheiden en elkaar daarop aan te spreken.

Waarom is het aandeel biologische uien nog beperkt?

Het aandeel biologische uien wordt ingeschat op 500 tot 800 hectare, oftewel zo’n 2 procent van het areaal plant- en zaaiuien dat ruwweg 36.500 hectare omvat.

De markt voor biologisch is daarmee nog steeds een echte nichemarkt. De vraag groeit ook niet zo hard, hoor ik van leden die zich op die markt richten.

De Europese doelstelling voor 25 procent biologisch vind ik dan onrealistisch voor de Hollandse uienteelt. Temeer omdat ik ervan overtuigd ben dat het verschil tussen gangbare en biologische teelt steeds kleiner wordt. We leren veel van elkaar en groeien naar elkaar toe, merk ik steeds weer. Ook in het onderzoeksprogramma Uireka zie je dat heel duidelijk gebeuren.

Vertegenwoordigers van verschillende teeltsystemen participeren in dezelfde proeven. Daar ben ik oprecht blij mee.

daarvan voldoende bewust is. Persoonlijk vind ik dat we moeten werken aan een vertrouwensband op basis van de inhoud.

Opnieuw, Uireka is daarvan een sprekend voorbeeld dat meer past bij hoe ik de transitie voor me zie dan grenzen opwerpen door percentages te bedenken in Brussel.  Beelden: www.holland-onions.org

Het is dus ook hier belangrijk om te definiëren wat biologisch is en waarom je kiest voor een keihard percentage van 25 procent. Zoals ik al eerder aangaf kan het namelijk polariserend werken en ik ben niet zeker of de Europese Commissie zich

Gele en rode (bio) uien in verpakkingen van 500 gram tot 1.200 kilo!

Ajuin BV Julianastraat 128 | 2751 GA | MOERKAPELLE tel.: 06-53838941 | e-mail: ajuinbv@gmail.com

AGF Primeur 9 • Uien 2021

97

Kasgroenten

Praktische herfsttomaat heeft prima plekje in tomatenmarkt In een herfstteelt worden doorgaans 4 of 5 trossen aangelegd

In het najaar kleuren de kassen bij sommige komkommertelers langzaam rood. Eigenlijk net zoals de bladeren aan de bomen in de herfst. Het is te danken aan de teelt van herfsttomaten, waarvoor telers aan het eind van de zomer hun komkommergewas inruilen voor tomatenplanten. Ook een enkele tomatenteler kiest voor deze traditionele teelt die al lang bestaat, maar waarover je maar weinig hoort, in ieder geval buiten de sector. Binnen het wereldje is dat dit jaar wel anders. Problemen met hardnekkige plantenvirussen hebben telers aan het denken gezet. De herfsttomaat is hierdoor weer wat meer in beeld gekomen. Al heeft dat nog niet direct geresulteerd in een enorme toename van het aantal herfsttelers.

E

n dat is maar goed ook, volgens komkommer- en herfsttomatenteler Peter Aarts van Groentekwekerij ’t Bleekerven uit het Noord-Brabantse Heusden. Peter Aarts begon in 1996 met het telen van herfsttomaten. Tegenwoordig doet Peter dat nog steeds, inmiddels samen met zijn zoon, op 11 hectare. “Ik hoop dat iedereen zijn eigen plan blijft volgen, dan houden we spreiding.” Voor Peter en zijn zoon bestaat dat plan uit twee rondes komkommer en één ronde herfsttomaat.

In totaal is het areaal herfsttomaat om en nabij de honderd hectare, in Nederland en in België, zo schat Peter Custers van veredelingsbedrijf De Ruiter Seeds. Het are-

98

AGF Primeur 9 • 2021

aal is redelijk stabiel. “Het gaat altijd wel een beetje op en neer. Dit jaar is er wel iets bijgekomen, maar niet veel. Wij hadden nog wel wat meer verwacht vanwege de virusproblematiek, maar de keuze voor een herfstteelt maken telers al in de winter. Op het laatste momenten alsnog voor een herfstteelt kiezen en daarmee anticiperen op de ontwikkelingen gedurende het seizoen kan eigenlijk niet zonder concessies te doen aan je lopende teelt. Daarom zie je volgens mij geen grote verschuivingen.”

EXTRA ACTUEEL Van oorsprong is de keuze voor het telen van herfsttomaten er altijd mede een voor

spreiding geweest, zowel van productie als van teeltrisico’s. Telers kozen er al in de jaren zestig, zeventig en tachtig voor om in een periode waarin de traditionele tomatenteelt op zijn einde liep met nieuwe tomaten op de markt te komen. “Dat was destijds financieel erg aantrekkelijk,” herinnert Peter Aarts zich. “Nu is dat allang niet meer zo.” Ook het aspect van risicospreiding met een teeltwissel speelt van oudsher al mee. Toen in vroegere jaren telers nog in de vollegrond teelden, werd ook al voor de herfstteelt van tomaten gekozen. Tegenwoordig is zo’n teeltwissel weer extra actueel vanwege problemen met plantenvirussen in zowel de tomatenals komkommerteelt. Peter Aarts kan zich

voorstellen dat die virusdruk een reden voor collega-telers is om voor het telen van herfsttomaten te kiezen. “Het toepassen van een vruchtwisseling is nooit verkeerd.”

Ook andere praktische voordelen spelen mee. “Qua arbeid helpt het ons ook. Je kunt mensen langer werk bieden en ze hiermee binden. Bovendien ligt je kas tussen de komkommerteelten in de winter minder lang leeg. Ook dat helpt. Als je een lange teeltwisseling hebt, is de neiging om als teler snel opnieuw te planten groter. Wij starten hier juist wat later met een nieuwe komkommerteelt, telen daardoor makkelijker met het licht mee en houden een ander wisselschema aan dan andere komkommertelers. Op die manier profiteren we soms ook van een iets betere prijsvorming voor de komkommers als veel andere telers wisselen.”

KILO’S De meeste telers van herfsttomaten zijn komkommertelers. Het een regionale aangelegenheid, met vooral veel telers in het zuiden van Nederland, in Noord-Brabant en Limburg, en ook in België. Het is hier dat de komkommerteelt vaak net iets later start in het nieuwe jaar, waardoor ook een herfstteelt tomaat aan het eind van het seizoen beter past. Zodra de planten in september in de kas staan, is het zaak snel trossen aan te leggen. Peter: “Dat zijn altijd 4 of 5 trossen per plant, afhankelijk van de plantdatum. Daar kun je goed vanop aan.

Zodra het donkerder wordt, moeten die trossen eraan zitten en dan is het daarna vooral zaak om zonder te belichten en extra stoken de vruchten te laten dikken en rijpen zodat je richting eind november, begin december kunt oogsten. Dat luistert vervolgens niet zo heel erg nauw. De trossen zijn dan immers al aangelegd.”

Vanwege het belang van die kilo’s kiezen veel herfsttelers ervoor om grove trostomaten te telen, weet Peter Custers van De Ruiter Seeds. Bij ’t Bleekerven is dit ook het geval. De Ruiter heeft voor herfstteelten grove trostomaat het ras Speedella in haar assortiment. Toch zijn er ook uitzonderingen. Peter Custers: “Sommige telers kiezen ook wel voor middel tros of een specialty, dan vaak in combinatie met een belichte tomatenteelt. Op die manier houden die laatsten hun aanbod jaarrond zo vlak mogelijk. Dat is belangrijk voor afnemers.”

JONGE TEELT Die afnemers zijn over het algemeen dezelfde als die voor tomaten uit de traditionele of belichte teelt, al zijn er ook klanten die speciaal voor herfsttomaten kie-

Een herftsteelt tomaten in de kassen van teler Peter Aarts van ‘t Bleekerven

zen. Peter Custers: “Ik weet dat het zeker op de Belgische veiling meespeelt dat het een lokaal product is in een periode waarin er ook veel importaanbod is.” Dat laatste onderschrijft Maarten Verhagen van coöperatie BelOrta. Bij de veiling worden herfsttomaten niet apart vermarkt, maar wel krijgen ze het predicaat ‘jonge teelt’.

Dat betekent dat het om nieuwe producties gaat. “Bij ons kopen er een aantal klanten echt speciaal herfsttomaten. Het is een mooi, fris product en bovendien is het een lokaal product. Daar wordt door deze klanten belang aan gehecht.” Teler Peter ziet dat doorgaans ook terug in de prijs die hij voor zijn tomaten krijgt. “Dat is vaak net iets meer dan het andere aanbod. Niet omdat die tomaten slechter zijn, maar wij kunnen in onze tijd van het jaar vaak net iets meer homogeniteit en grofheid bieden.” Ook aan klanten in buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland, de België omringende landen. Maarten: “Ook in deze markten weten klanten meerwaarde te halen uit dit product, vanwege het logistieke voordeel. Ermee naar Spanje rijden, dat gebeurt niet.”

Consumenten die specifiek herfsttomaten willen kopen, zullen erg goed hun best moeten doen. De leek zal geen verschil zien met tomaten uit bijvoorbeeld een belichte teelt. Het is ook mede de reden dat men er op BelOrta niet voor kiest om voor herfsttomaten een apart blok te maken.

Teler Peter weet dat de telers dat wel zou-

den willen, al snappen zij volgens hem ook dat te veel verschillende segmenten op de klok de verkoop niet zullen helpen. Maarten: “De herfstteelt is relatief kort, dus is het moeilijk daarvoor handel te zoeken.

Je wilt hen namelijk nadien niet in de kou laten staan. Door zowel de herfstteelt als de belichte teelt samen aan te bieden vullen beide segmenten elkaar aan. In het begin van het herfsttomatenseizoen is er nog weinig belichte teelt, terwijl uiteindelijk aan het eind de belichte teelt weer het wegvallen van de herfstteelt opvangt.”

Tegenwoordig is er, zo bezien, overigens vrijwel altijd wel ‘jonge teelt’ op de markt.

Maarten beaamt dat: “Tomatentelers zijn hun producties steeds meer gaan spreiden. Al helemaal nu tomatentelers zich vanwege het Tomato brown rugose fruit virus soms genoodzaakt zien om vroeger of later dan gebruikelijk met tomaten op de markt te komen. Je kunt je daarom afvragen of het predicaat ‘jonge teelt’ nog een lang leven beschoren is. Daarom denk ik dat het geen kwaad zou kunnen om vooral ook het aspect lokaal product bij herfsttomaten te blijven benadrukken.

Dat blijft een sterk punt in de concurrentie met importproduct.” (TT)  peter@bleekerven.nl maarten.verhaegen@belorta.be peter.custers@bayer.com

AGF Primeur 9 • 2021

99

Diversen

Avocado wordt in 2030 het best verkochte tropische fruit ter wereld

V

olgens de OECD-FAO Agricultural Outlook 20212030 zal de avocado in 2030 het best verkochte exotische fruit ter wereld worden. In dat jaar zal de oogst naar verwachting 12 miljoen ton bedragen, waarvan 3,9 miljoen ton op de exportmarkt zal terechtkomen. Avocado zal dan zowel ananas als mango in volume overtreffen. Gezien de hoge gemiddelde prijs per kilo wordt de totale waarde van de wereldwijde avocado-export in 2030 geraamd op € 7 miljard, wat het tropische fruit meteen situeert tussen de meeste waardevolle fruitsoorten op de markt. De brede vraag wereldwijd en de lucratieve exportprijzen blijven de belangrijkste aanjagers van deze groei en stimuleren substantiële investeringen in de uitbreiding van het areaal in zowel de belangrijkste

bestaande als opkomende teeltlanden. De avocadoteelt is tot dusver geconcentreerd in een klein aantal regio's en landen, waarbij de 10 grootste teeltlanden momenteel bijna 80% van de wereldproductie voor hun rekening nemen. En hoewel er aan sneltempo nieuwe teeltgebieden ontstaan, verwacht men dat in 2030 ongeveer 74% van de avocadoteelt in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied blijft. Daar zijn de groeiomstandigheden voor avocado’s immers heel gunstig. In Mexico, 's werelds grootste producent en exporteur van avocado’s, zal de teelt de komende tien jaar naar verwachting met 5,2% per jaar groeien als gevolg van de aanhoudende vraag in de Verenigde Staten, de grootste importeur van Mexicaanse avocado's.

Ondanks de toenemende concurrentie van opkomende

exporteurs, zal Mexico volgens het rapport naar verwachting zijn aandeel in de wereldexport blijven vergroten tot 63% van het totaal in 2030. De Verenigde Staten en de Europese Unie, waar de belangstelling van de consument voor avocado's toeneemt, zullen de komende tien jaar de groot-

ste importeurs blijven, met respectievelijk 40% en 31% van de wereldimport in 2030.

De import neemt echter ook snel toe in veel andere landen, zoals China en enkele landen in het Midden-Oosten. Volgens de Herfindahl-Hirschman-index neemt de concentratie van de import geleidelijk af. 

Egypte: export stijgt tot 4 mln ton van januari tot juni

I

n het weekend van 3 en 4 juli dit jaar maakte het Egyptische ministerie van Landbouw bekend dat het volume van de land- en tuinbouwexport van 1 januari tot 29 juni is gestegen tot meer dan 4 miljoen ton.

Volgens een rapport van de overheid bedroeg deze export 4,0179 miljoen ton, een stijging van 15% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De belangrijkste exportgewassen voor deze periode waren cit-

rus, aardappelen, uien, aardbeien, granaatappelen, zoete aardappelen, bonen, bieten, guaves, paprika's, mango's, knoflook, druiven, perziken en watermeloenen. 

Ana nassap remedie tegen eekhoornwangen?

Volgens een recente TikTok-trend kan het drinken van ananassap de pijn en zwelling die gepaard gaan met het trekken van verstandskiezen verminderen zodat je geen last krijgt van ‘gezwollen eekhoornwangen’ en je gedwongen bent zacht voedsel te eten. Wetenschap ondersteunt deze bewering, ananassap bevat het ontstekingsremmende enzym bromela ne. Echter het drinken van grote hoeveelheden sap, vooral vóór de operatie, is niet zonder gezondheidsrisico’s. Vanuit de TIkTok-community werd erop gewezen dat het hoge suikergehalte en de zuurgraad van ananassap juist schadelijk zijn voor tanden. Bovendien zullen veel artsen acht tot twaalf uur voorafgaand aan de operatie verbieden om te eten of te drinken om het risico op complicaties te verminderen.

100

AGF Primeur 9 • 2021

Social Media

Mariska Bruinenberg:

“Ook online draait het allemaal om beleving” Social media zijn een gemakkelijke manier om je bedrijf onder de aandacht te brengen. Volgers krijgen en behouden vergt echter tijd en aandacht. Streeckerij De Betuwe, onderdeel van Fruitpartners Blom, steekt daar veel energie in.

S

treeckerij De Betuwe is een project van kersenteler en fruithandelaar Aart Blom van Fruitpartners Blom. Het is een doorontwikkeling van Boomgaard d’n Kerkewaerdt dat al een belevingsplek rondom kersen biedt. De Streeckerij is breder en zal een laagdrempelige fruitbelevingsplek worden, waarbij Betuws fruit en streekproducten de publiekstrekkers zijn.

Voorsorterende op het toekomstige belevingspark (gepland mei 2022) is Mariska Bruinenberg ingehuurd als projectleider voor de bouw. Ze verzorgt daarbij ook de marketing en communicatie vanuit haar bedrijf lefgrieten.nl, een bedrijf in marketing en conceptontwikkeling m.b.t. fruitpromotie. Naast een website met chatbot en e-mailmarketing (25.000 nieuwsbriefabonnees) spelen social media bij de online communicatie een zeer belangrijke rol. “Social media kunnen je zoveel brengen. Zelfs als jouw product helemaal niet spannend is, kun je er iets speciaals van maken. Het draait immers allemaal om beleving, ook online, dat bieden social media,” vertelt Mariska.

Hoewel iets posten op social media steeds gemakkelijker wordt, iedereen kan dat bij wijze van spreken doen, is het gebruik van social media ten behoeve van de marketingen communicatiestrategie een vak op zich.

“Elk social mediakanaal heeft zijn eigen publiek. Wil je succes hebben, dan moet je je post goed afstemmen op je doelgroep en daarin spelen de achterliggende data een heel belangrijke rol. Je kunt namelijk monitoren welke mensen via welke kanalen bij jouw bedrijf of product terechtkomen en wat ze aanspreekt.”

Naast de website, die het meest wordt bezocht, is Facebook het belangrijkste platform. Het aantal volgers is flink gegroeid dit seizoen: van 1.000 in januari 2021 tot hopelijk 5.000 volgers aan

het einde van het seizoen. Volgend jaar is 10.000 volgers de ambitie. “Naast Facebook zetten we in op álle social mediakanalen die beschikbaar zijn. De content stemmen we steeds af op het kanaal en de doelgroep. De algoritmes achter TikTok werken bijvoorbeeld heel anders dan die

Er komen steeds meer data beschikbaar om dat proces te ondersteunen. “Google deelt bijvoorbeeld locatiedata van personen die hun telefoon aan hebben staan.

Daardoor weten wij precies hoeveel mannen en hoeveel vrouwen er op welke tijden in de boomgaard of winkel zijn. Ik denk dat, mits door privacy wetgeving toegestaan, de koppeling tussen fysieke locatie en online bezoek gelegd gaat worden.”

Mariska maakt elke ochtend plannen rondom communicatie, van persbericht, tot nieuwsbrief tot scripts voor filmpjes. “Onze doelgroep is breed, van andere bedrijven tot (groot)ouders met kinderen. Die laatste doelgroep bereiken we online het meest. De KidsDay pagina op de website en berichten over onze karikatuur Cherry Kat krijgen de meeste bezoekers en likes. Een heel andere kant van de Streeckerij laten we ook zien. Zo zijn we bezig met een serie over het bedrijf en stellen alle medewerkers voor. De posts maken we met eigen middelen en bewerken deze zelf. Het hoeft allemaal niet helemaal perfect en mooi te zijn.

Het moet juist passen bij het boerenkarakter van het bedrijf.”

Wat wel perfect moet zijn is de interactie met volgers en online bezoekers. “Het liefst heb je natuurlijk positieve reacties, maar bij een negatieve recensie kun en moet je reageren en proberen het op te lossen. Zelf ben ik ooit afgebrand, omdat ik een Boer Aart op TikTok chatbericht niet goed las. Een mevrouw kwam via onze chatbot van Facebook. Als je daarop inspeelt, lukt door naar mijn inbox. Ze wilde weten of het om nieuwe doelgroepen te bereiken.” ze kersen kon komen plukken. Ik las dat Doelgroep en focus is waar het om draait, bericht even snel tussendoor en zei dat ze naast meten en analyseren. van harte welkom was. Destijds waren er in de boomgaard echter alleen pruimen “Wil je het beste rendement uit social om te plukken, geen kersen. Dat leidde tot media en marketing halen, dan heb je daar een enorme teleurstelling van de meegeeen dagtaak aan, “volgens Mariska. In komen kinderen, die na een uur in de auto hoeverre deze investeringen zich terug- kersen wilden, ze lustten geen pruimen. verdienen is zichtbaar te maken. “Het Die mevrouw was natuurlijk heel erg boos, gaat om de zogenaamde marketing-fun- gelukkig uitte ze dat telefonisch en niet nel,” vertelt Mariska. Die heeft als doel op social media, want zoiets valt eigenlijk om prospects en de afhakers te scheiden niet meer op te lossen, behalve welgeen prospects klaar te stomen voor de sale. meende excuses en een kilo gratis kersen,” “Door de funnel kun je de bezoeker op het besluit Mariska. (ML)  juiste moment de juiste informatie bieden info@streeckerijdebetuwe.nl en bouw je een band op met de doelgroep.”

AGF Primeur 9 • 2021

101

E-commerce

Kan food fulfilment online AGF-verkoop winstgevend maken?

De wereld van food en retail verandert snel door e-commerce.

De corona-uitbraak heeft dat nog eens versneld en zijn er steeds meer logistieke oplossingen voor handen. Welke mogelijkheden zijn er eigenlijk in de AGF-sector in B2C? Mike Zuurbier (Business Development Manager Food Fulfilment) en Job Terhaar sive Droste (Marketing Manager Logistic Solutions) van PostNL zien kansen: “We weten allemaal dat tussen de oogst en het bord best wat marge wordt gemaakt. Als je rechtstreeks aan de consument levert, kun je iets met die marge. Ook het ontwikkelen van een merk binnen AGF naar consumenten of inzicht in data wie jouw product precies op zijn bord heeft, worden dan interessant.”

PostNL heeft speciale koelboxen voor food

D

e ketenmacht ligt nu bij de supermarkten, waar de schapruimte beperkt is, de marges onder druk staan en die steeds hogere eisen stellen aan de producten.

Telers, telersverenigingen, snijderijen, maaltijd(box)producenten denken na over de mogelijkheid om een direct verkoopkanaal te openen naar de consument, horeca of zorginstellingen, weet Mike. “Op het moment dat je als teler of producent direct naar consumenten wil gaan leveren heeft dat een aantal voordelen. Jij bepaalt welk product je verkoopt, maar ook wanneer, waar en hoe je dat product verkoopt. De marge die je maakt heb je dan zelf in handen.” Van daaruit is het mogelijk om eigen verkoopconcepten te ontwikkelen.

BUSINESS CASE: WANNEER KAN ONLINE VERKOOP WINSTGEVEND ZIJN? Of jouw AGF-artikelen winstgevend online te verkopen zijn, hangt van veel factoren af. Feit is dat je voldoende orderwaarde moet creëren om alle logistieke kosten te kunnen dekken uit je marge. Gaat het om producten die niet door de brievenbus passen, dan moet aan een orderwaarde van rond de 30 euro worden gedacht.

Mike en Job hebben beiden enige achtergrond in de AGF- en supermarktbranche en schetsen een vergezicht. “De keten naar de supermarkt is natuurlijk heel efficiënt. Onze keten is ook efficiënt maar ziet

De rol van de logistieke partner Het verzenden van voedsel is een sterk groei ende tak voor PostNL, afgelopen jaar zelfs met “triple digits”. Het distributienetwerk van PostNL bestaat uit ruim 4.200 PostNL -punten en 11.000 brievenbussen. Op een doordeweekse dag bezorgen ze in de Bene lux gemiddeld 1,1 miljoen pakketten en 8,1 miljoen brieven. Afgelopen jaar hebben ze sterk ingezet op verdere professionalisering.

Daardoor kan PostNL de gehele logistieke foodketen achter een online bestelling uit handen nemen, van opslag en voorraadbe heer tot distributie en transport. In Westzaan (nabij Amsterdam) beschikt PostNL Food Fulfilment over een (Skal-gecertificeerd) DC van 5000 m2 met koel- en vriesvoorzieningen en verpakkings- en expeditieruimtes. Mike: “Afhankelijk van de wens van de klant kunnen we de gehele of delen van de logistieke keten ontzorgen. We halen het product op of krijgen het binnen van de leverancier. We zorgen voor ontvangst en opslag. Op het moment dat er een order binnenkomt vanuit de webshop

102

AGF Primeur 9 • 2021

verzorgen we de orderpick, verpakken, labe len en distributie. We denken ook mee in het verpakkingsvraagstuk en hebben veel ervaring in het bezorgen van delicate producten, zoals slagroomtaarten. Afhankelijk van de mogelijk heden en eisen aan het product ‘injecteren’ we de bestelling als brief, regulier pakket of gekoeld pakket in ons distributienetwerk en zorgen dat het bij de klant afgeleverd wordt.”

Als het om het bezorgen van voedsel gaat moet het perfect in orde zijn en worden extra inspanningen geleverd. Voor foodpakketten is daarom een apart distributienetwerk met eigen digitale infrastructuur ingericht met uitgebreide track&trace-mogelijkheden en realtime contact met de chauffeurs. Gekoeld transport gaat door middel van verzegelde koelboxen. De foodpakketten worden op een door de ontvanger gekozen tijdstip en locatie bezorgd. Dat maakt dat de bestellingen ook daadwerkelijk de volgende of zelfs dezelfde dag wordt afgeleverd.

Australia Post – vitale levenslijn voor telers In Australië liepen de gemoederen rond het verzenden van voedsel hoog op. De post dienst leek overvallen door de plotselinge toename van voedselpakketten. In juni dreig de Australia Post dat zelfs te willen verbie den, wat paniek veroorzaakte bij telers en voedselproducenten door het hele land. Zij gebruikten de postdienst massaal om online klanten te bereiken tijdens de coronapande mie. Australia Post zette de ban niet door en kwam met excuses voor de controversiële beslissing. Inmiddels is een forum ingesteld van stakeholders om de mogelijkheden en behoeften van onze klanten te inventariseren en nauw samen te werken met regelgevende instanties, overheidsinstanties en e-com merce-experts. De ombudsman van Australië noemt Australia Post een “vitale levenslijn voor veel gezinnen en bedrijven in het regio nale Australië.”

winkelmandje verkopen. Daardoor hebben zij niet noodzakelijkerwijs extra aandacht voor jouw specifieke product om die retargeting toe te passen. Bijkomend voordeel van eigen verkoop is dat je dit onder een eigen gekozen merknaam kunt doen. Via social media kun je de consumenten relatief makkelijk aan jouw merk binden en op de hoogte houden.”

er wel anders uit. Waar wij vooral goed in zijn is het in bulk binnenkrijgen van producten en leveren in relatief kleine verzendingen. Met een zak appelen, een broccoli of twee pondjes aardbeien zal het niet snel lukken de logistieke kosten die je gaat toevoegen uit je marge te dekken.

Maar als je kijkt naar een prijs in de retail zit daar een significante marge op voor transport, derving, marge voor de retailer en marge voor tussenhandel, dus rechtstreeks leveren kan een voordeel zijn. Als verschillende telers besluiten de Bol.com voor AGF te worden, dan zouden ze hun voorraad bij ons onder moeten brengen en de bestellingen verder door ons logistiek efficiënt laten regelen.”

Een concept van rond de 10 euro kan winstgevend zijn voor een product uit een hoge waardecategorie wanneer dit door de brievenbus past. Mike: “Het zal je verbazen hoeveel er in een brievenbuspakket past en kan: kaas, wijn, olijfolie, cashewnoten maar ook roomsoezen worden al verstuurd. Bloemkolen door de brievenbus stoppen, dat zal niet gaan, maar er zijn natuurlijk genoeg producten in de branche waarbij dat wel kan: asperges, zacht fruit, cherry tomaten, gesneden groenten en fruit, sous vide gegaarde groenten en andere gemaksproducten. Zodra je daar genoeg waarde mee kunt creëren, wordt het aantrekkelijk om die vanuit een online propositie te gaan verkopen. Dertigers die nu vooral voor het gemak kiezen, die bestellen ook vaak online.”

In de praktijk ligt de focus van een teler niet bij de consument. Bij e-commerce is de vraag “wie eet jouw product graag?” heel actueel. Job: “Het vergt de nodige competenties bij een teler of verkooppartij, maar als je die hebt of kan inhuren dan kan e-commerce voordelen opleveren. Als je 1000 mensen hebt die jouw bijzondere appel waarderen, dan kun je daar een directe relatie mee opbouwen en de meerwaarde die jij creëert door iets bijzonders te bieden, kun je zelf verzilveren.”

in chocola, wat fruit met een rompertje als Vanuit de invalshoek van PostNL hoeft geboortegeschenk. Job: “In de giftingca- een AGF-leverancier die direct wil leveren tegorie heb je namelijk te maken met een aan de klant niet te gaan puzzelen op de bepaalde omgekeerde prijselasticiteit en logistieke processen en die dure ‘last mile’. kun je al snel een hogere waarde creëren. “Zodra je de logistiek aan ons uitbesteedt, Als ik een cadeautje wil geven en zie dat heb je zo'n last mile-oplossing, dat je daar het 5 euro kost, dan ga ik dat niet laten dus niet meer over hoeft na te denken. versturen. Maar een geboortepakketje De producten binnen krijgen, verpakken van 15 euro, met wat fruit en een romper- en ze diezelfde dag nog verzenden, dat is tje dat er mooi uitziet, dat is wel een aan- voor ons niet ingewikkeld. Met food fulfiltrekkelijk kleinigheidje.” ment zijn we er helemaal op ingericht op het geheel of gedeeltelijk ontzorgen van DATA dit proces,” reageert Mike. Over een busiAls je online je producten verkoopt bete- nesscase willen ze best meedenken. “We kent het ook dat je zelf inzicht hebt in zijn geen consultancy bureau, maar voor verkoopdata waarop je kunt sturen. Je een bakkie koffie drinken staan we altijd kunt klanten actief gaan benaderen om open.” (ML)  extra omzet te creëren, in online verkoop mike.zuurbier@postnl.nl ‘retargeting’ genoemd. Job: “Supermarkten doen dat niet voor je, die willen aan hun klanten een zo groot mogelijk gevuld

CADEAU PROPOSITIES Vanuit marketing oogpunt zijn verzendcadeaus een interessant concept om over na te denken: een pondje asperges met een flesje bijpassende wijn, aardbeien gedipt AGF Primeur 9 • 2021

103

Diversen

Hoe kies je de beste meloen of watermeloen?

H

et is een vraag die je je als consument waarschijnlijk al eens hebt gesteld bij de aankoop van dit zomerfruit in de supermarkt. Om de meloenliefhebber op weg te helpen heeft de Spaanse Consumentenbond een lijst met 10 aanbevelingen opgesteld. Het Spaanse seizoen loopt van mei tot en met oktober. Dat is dus de beste periode om (water)meloen te kopen.

De consumptie in die maanden is ook duurzamer dan buiten het seizoen, wanneer het product geïmporteerd wordt.

1. Het fruit dat bovenaan in het schap ligt, krijgt minder schokken te verwerken en bevindt zich dus doorgaans in betere staat.

2. Is het fruit niet stevig en hard, dan is het al wat ouder of heeft het schade opgelopen.

3. Laat alleen fruit met echte gebreken links liggen. Een lichtere vlek betekent niet dat het in slec

4. te staat is, want dat is het deel van de schil dat tijdens de teelt op de grond heeft gesteund.

5. Om te zien of een watermeloen rijp is, tik je licht op de schil. Is hij ready-to-eat, dan zal hij hol klinken. Bijde meloen moet je druk uitoefenen op beide uiteinden. Geeft de basis iets mee, dan is de meloen etensklaar.

6. Het gebied rond de steel moet fris ruiken.

7. Diepgroene meloenen zijn nog niet rijp, bij watermeloenen zijn er veel meer nuances.

8. Koop je het fruit voorgesneden, dan zie je in één oogopslag of het rijp is of niet, maar natuulijk gaat dit ten koste van de versheid in vergelijking met een zelf gesneden meloen of watermeloen.

9. Voor het snijden en bewaren gelden de volgende aanbevelingen: bij de meloen verwijder je de twee uit-

einden (bij watermeloen is dit niet nodig) en de pitten. Wat overblijft, bewaar je in het minst koude gedeelte van de koelkast, goed afgedekt zodat het geen geurtjes opneemt.

10. Onrijp fruit kun je thuis laten rijpen door het samen met een appel of een banaan in een papieren zak (geen plastic) te stoppen en in een koele, droge ruimte te bewaren. 

Frjentsjerterdyk 12 8855 XC Sexbierum, NL info@frysk-witlof.nl www.frysk-witlof.nl t. +31 (0)517 592 772

Jaarrond witlof Frysk-Witlof B.V. is een bedrijf gelegen in Sexbierum (Fr) wat een jaar rond witlof produceert op zeer grote schaal. Het behoort dan ook tot één van de grootste en modernste witlof producenten van Europa. Door deze grootte kunnen we onze klanten

104

AGF Primeur 9 • 2021

op maat bedienen en is product beschikbaarheid nooit een probleem. Daarnaast beschikken wij over een verpakkingshal, die BRC gecertificeerd is, waar we ons product in elk gewenste verpakking kunnen verpakken.

Column

‘Green Farming’ pilotwinkel in Wiesbaden-Erbenheim, foto REWE

De supermarkt als ‘Green Farmer’ Regelmatig wordt mij gevraagd hoe de supermarkt van de toekomst eruitziet. Leuke vraag, maar niet makkelijk om te beantwoorden. Eén ding is zeker: in de supermarkt van straks wordt duurzaamheid een belangrijke bepalende factor. Niet alleen in de manier van bouwen, maar vooral ook in het productaanbod. Wat kan dat betekenen voor de AGF-afdeling van de supermarkt?

I

n ieder geval dat het assortiment in van ledlampen als belichting voor de kruisteeds sterkere mate zal bestaan uit denteelt. duurzaam geteelde producten. Consumenten worden zich steeds bewuster Ook in de bouw drukt duurzaamheid een van het belang daarvan, zeker de jongere grote stempel op de REWE-supermarkt. generaties. De Duitse keten REWE speelt Het belangrijkste bouwelement van de daar sterk op in en opende deze zomer supermarkt is hout: er is hier ongeveer haar eerste ‘Green Farming’ pilotwinkel 1.100 kubieke meter van deze hernieuwin Wiesbaden-Erbenheim. REWE is de bare grondstof gebruikt. Kolommen van op één na grootste supermarktketen van gestapeld hout zijn de ondersteuning voor Duitsland. Het is de eerste supermarkt de glazen dakkas en vormen een gewelfde met een dakkas in Europa met o.a. een structuur die tot in de winkel komt. Binbasilicum- en viskwekerij. Daarmee is nen kijken de klanten uit op een glazen de Green Farming winkel niet alleen een atrium: de kas op het dak. supermarkt, maar ook een teeltlocatie in het midden van de stad. Jaarlijks wor- Versheid staat centraal op de grote AGFden 800.000 basilicumplanten verbouwd. -afdeling met een saladebuffet. Veel regiTyperend is het cyclussysteem waarbij onale en biologische producten worden uitwerpselen van vissen gebruikt wordt aangeleverd door meer dan 100 regionale als meststof voor de planten en er 90% en lokale leveranciers. Daarmee speelt de minder water wordt gebruikt dan bij supermarkt in op een groeiende klantbereguliere tuinbouw. Verder worden de hoefte aan AGF-producten die lokaal zijn basilicumplanten verpakt in een duurza- geproduceerd. me verpakking en wordt gebruikgemaakt

In Nederland wordt die klantbehoefte ook steeds pregnanter. Nu al zie je bij diverse formules dat steeds meer aandacht wordt besteed aan het ‘verhaal achter het product’. De boer die de asperges of de aardbeien voor Albert Heijn kweekt is voor consumenten zichtbaar in de winkel.

Steeds vaker zie ik dat supermarktondernemers in hun assortiment ruimte creëren voor lokale producten. Een ander goed voorbeeld daarvan is Jumbo Monique die Beemster Valery, een aardappel die wordt geteeld in de Beemster, verkoopt.

Duurzaamheid vervult een centrale rol in de supermarkt van de toekomst. Niet alleen in de bouw, maar ook in het assortiment. De AGF-afdeling speelt daarin een prominente rol. Dat wordt in de toekomst dé afdeling van de supermarkt waarvoor consumenten naar de winkel komen. Met een groeiende klantbehoefte aan vers, gezond en duurzaam hoop ik van harte dat Nederlandse supermarktformules hun nek nog verder durven uit te steken en zich laten inspireren door het ‘Green Farming’-concept van REWE. Jeroen van der Weerd

AGF Primeur 6 • 2021

105

Catering

Thuiswerken is klap en kans voor bedrijfscateraars

Subsidies voor de gezonde keuze: broodje kroket is op z’n retour Rabobank kwam onlangs met een alarmerende berekening. Eén dag extra in de week thuiswerken kost de cateringsector en de broodjeszaken rondom de kantoren 400 miljoen euro aan omzetderving. Met de verwachting dat medewerkers in de toekomst minder vaak op kantoor gaan werken, zal de sector een efficiencyslag moeten maken. Voor de AGF-sector is er echter goed nieuws, vitaliteit staat bij werkgevers hoog op de agenda en zij zijn bereid de gezonde keuze te stimuleren: Het broodje kroket is op z’n retour en de saladebowl rukt op in de bedrijfskantine.

D

e oproep van het kabinet om zo veel mogelijk thuis te werken heeft bedrijfscateraars hard geraakt. Volgens het FoodService Instituut Nederland (FSIN) verdampte vorig jaar circa 50% van de 1,7 miljard euro omzet in bedrijfscatering. De cijfers over 2021 beloven niet veel beter te worden zolang het advies voor thuiswerken van kracht blijft. Daarnaast is de verwachting dat werknemers

106

AGF Primeur 9 • 2021

in de toekomst gedeeltelijk blijven thuiswerken. Uit een door Rabobank gehouden enquête onder werknemers in 6 Europese landen komt naar voren dat medewerkers verwachten structureel een dag in de week minder op kantoor te gaan werken.

Rabobank schat in dat werknemers 28% minder vaak in de bedrijfskantine gaan lunchen.

Dat betekent dat bedrijven en bedrijfscateraars een efficiencyslag moeten maken, waarbij het aanbod niet onder druk komt te staan. Gezondheid en inzetbaarheid van medewerkers zijn steeds belangrijker, zeker met de krapte op de arbeidsmarkt en een grotere kans om ziek te worden door corona. Dat maakt dat HR-managers en facility managers tegenwoordig bezig zijn met de vitaliteit van medewerkers waarbij goede voeding een belangrijke rol speelt.

Bovendien blijkt uit onderzoek van Veneca, de branchevereniging voor bedrijfscateraars, dat meer dan de helft van de Nederlandse werknemers het niet meer dan logisch vindt dat de werkgever zorgt voor gezond eten op het werk. “Dit is onze kantine, waar je je eigen boterhammen kunt nuttigen, daar kun je als werkgever niet mee aankomen.” Aan het woord is Jos

komt uit het onderzoek naar voren. Onze respondenten verwachten structureel 28% minder vaak in de bedrijfskantine te lunchen (zie Figuur 1). De vooruitzichten voor kantoorlunches in de financiële-, ICT- en publieke sector zijn iets somberder dan gemiddeld.

gemiddeld aantal lunches per respondent per week

Figuur 1: Verwachte lunchlocaties per week na Covid-19 4 3

-14%

2 1

+230%

-28%

-18%

0

Pre-covid

Bron: Rabobank, 2021

+35%

-13%

Post-covid

Verwachte lunchlocaties per week na Covid-19. Bron: Rabobank 2021 - RaboResearch Food & Agribusiness

Dennissen van Pura Go bedrijfscatering. de ongezonde keuze duurder. Prijs maakt Hij ziet dat bedrijven willen investeren in een enorm verschil in wat mensen kopen.” een gezond, maar efficiënt bedrijfsrestaurant, een aantal van hen zijn ook bereid Via het kassasysteem kan Pura Go precies om de RaboResearch gezonde keuze| Thuiswerken te stimuleren.

“Eenvoor volgen wat er waar| en verkocht – kans bedrijfscateraars! meiwanneer 2021 aanzienlijk vanpagina ons aanbod vege- wordt. is enorm belangrijk voor het Zie dedeel laatste van dit is document voor deData disclaimer. tarisch en/of veganistisch. In ons aanbod inschatten van de productie. Hierdoor is zijn gezonde voeding en ons eigen keur- het mogelijk om dagelijks vers te leveren merk ‘een betere keuze’ goed vertegen- en te werken met producten met korte woordigd. Voor het broodje kroket hebben THT zonder dat er veel derving is. “We we fantastische alternatieven. Maaltijdsa- hebben een dashboard ontwikkeld waarlades en poke bowls zijn tegenwoordig in we continu monitoren wat er gebeurt in onze hardlopers.” de shops. À la minute kunnen we bijsturen in de productie en inschattingen maken.

Dennissen merkte al dat gezondheid een Zo kunnen wij zorgen voor een ultravers steeds belangrijkere rol is gaan spelen. product met zo min mogelijk verspilling.

Ook voor de corona-uitbraak stond gezon- Elke nacht produceren we een groot aande voeding voor werknemers echt hoog op tal producten in onze centrale keuken, de de agenda. Ze hebben daar ook wat voor volgende dag zijn deze beschikbaar in de over. “Er zijn legio varianten waarmee bedrijfsrestaurants.” we werken, van één waarbij de werknemer alles gratis krijgt of zelf een geheel Een duurzame bedrijfskantine vinden of gedeeltelijke een bijdrage betaalt. Vaak werkgevers belangrijk, dus zo min mogezien we dat fruit op het werk gratis wordt lijk voedselverspilling en zo min mogelijk aangeboden. Steeds meer werkgevers foodmiles. Dennissen: “De korte keten is subsidiëren de gezonde keuze of maken een van onze USP’s. Er zit geen DC tussen.

We leveren direct vanuit ons productiebe-

drijf dat gunstig is gelegen in het midden van het land. Hier krijgen we dagelijks verse producten aangeleverd van lokale spelers. AGF kopen we in bij ‘groenteman’ Van Eldijk die als groothandel voor ons zoveel mogelijk direct inkoopt bij telers en boeren. Wij willen zo veel mogelijk local for local inkopen.”

Corona betekende voor Pura Go snel schakelen. Als middelgrote bedrijfscateraar (240 medewerkers) kon Pura Go goed reageren op de coronamaatregelen en snel met efficiënte oplossingen komen. “We hebben het geluk dat we veel klanten in de logistiek en maakindustrie hebben, sectoren waar thuiswerken minder goed mogelijk is. Daardoor konden onze processen tijdens de lockdown redelijk door blijven lopen. Parallel daaraan hadden we het idee voor Mini Markets al op de plank liggen. Dat hebben we verder uitgewerkt en het blijkt prima aan te sluiten op de wensen vanuit het bedrijfsleven. De bestaande klanten die dat wilden zijn inmiddels voorzien van ons nieuwe concept. Het aantal aanvragen van nieuwe klanten voor

Gespecialiseerd in de import, export en distributie van Aziatische producten. Zowel verse, bevroren als droge producten.

Sunda Food Group Dinkel 88 "Foodcenter Forepark" 2491 CH | 's Gravenhage

Tel: 070 - 3178204 Fax: 070 - 3176660 www.sunda.nl info@sunda.nl

AGF Primeur 9 • 2021

107

Catering

een Pura Go explodeert, voor de komende maanden staat de agenda vol opdrachten.”

Pura Go biedt een 4-tal opties voor bedrijfscatering. Het meest basic zijn een zelfbediening Mini Markets (24/7) die een aantal keer in de week worden bijgevuld. De uitgebreidste optie is een compleet bedrijfsrestaurant met cateringmedewerkers, ondersteund door de 24/7 Mini Market. Dennissen ziet dat veel bedrijven kiezen voor de meest uitgebreidere optie waarbij cateringmedewerkers ondersteunende diensten verzorgen zoals lunches voor gasten en warme gerechten en soepen vers bereiden. “Een bedrijfsrestaurant kost een heleboel geld. Wij dempen de kosten omdat we veel vanuit de centrale keuken kunnen voorbereiden.

Met minder mensen kun je toch een hele

grote groep bedienen op piekmomenten.

Het lunchmoment wordt gezien als een secundaire arbeidsvoorwaarde. (Potentiële) Medewerkers verwachten dat dat goed is geregeld.”

De 24/7 Mini Market is er voor het ontbijt, de lunch, het diner, maar ook voor alle tussendoor momenten voor de werknemer met (gezonde) trek en zelfs na werktijd ontzorgt deze winkel de werknemers.

Dennissen: “Mensen die eerst drie kinderen naar school hebben geholpen willen op kantoor rustig een eigen ontbijtje kunnen pakken en nuttigen. Degenen die tot laat werken, willen een maaltijd mee naar huis kunnen nemen, voor zichzelf of het hele gezin. Dat wordt zelfs heel aantrekkelijk wanneer de gezonde keuze gesubsidieerd wordt. De prijzen vergeleken met

die van de supermarkt liggen dan een stuk gunstiger.”

Dat zet nieuwe wegen open. De afgelopen jaren is de supermarkt met horecadiensten meer richting bedrijfsleven opgeschoven. AH plaatst in samenwerking met bedrijfskoffieservice Selecta ook to go winkels bij bedrijven, maar met Pura Go duwen de bedrijfscateraars terug. “Het assortiment van de Mini Markets is heel uitgebreid met een groot aantal dagelijks verse producten uit de korte keten. Voor de AGF-sector biedt dit kansen en nieuwe afzet. Groenten en fruit in mono- of klein verpakking vinden gretig aftrek in de Mini Markets,” besluit Dennissen. (ML)  j.dennissen@adcgroep.nl

Bouwstenen van AGF-resten Onderzoekers van de Universiteit van Tokio hebben een nieuwe methode ontwikkeld om voedselverspilling tegen te gaan door afgedankte groenten- en fruitresten te recyclen tot robuuste bouwmaterialen.

"O

ns doel was om zeewier en gewone voedingsresten te gebruiken om materialen te maken die minstens zo sterk zijn als beton," legt Yuya Sakai, de hoofdauteur van de studie, uit. "Maar omdat we eetbaar voedselafval gebruikten, waren we ook geïnteresseerd in de vraag of het recyclingproces de smaak van de oorspronkelijke materialen beïnvloedde." De onderzoekers leenden een "warmtepersing" concept dat gewoonlijk wordt gebruikt om bouwmaterialen te maken van houtpoeder, maar ze gebruikten

108

AGF Primeur 9 • 2021

vacuüm gedroogde, verpulverde voedingsresten, zoals zeewier, koolbladeren, sinaasappel, ui, pompoen en banaanschillen als de samenstellende poeders. De bewerkingstechniek bestond uit het mengen van het voedingspoeder met water en kruiden en het mengsel vervolgens bij hoge temperatuur in een vorm te persen.

De onderzoekers testten de buigsterkte van de resulterende materialen en controleerden hun smaak, geur en uiterlijk. "Met uitzondering van het exemplaar dat van pompoen was afgeleid, overtroffen alle

materialen ons streefdoel voor buigsterkte," vertelt Kota Machida, een senior medewerker. "We ontdekten ook dat Chinese koolbladeren, die een materiaal produceerden dat

meer dan drie keer sterker was dan beton, konden worden gemengd met het zwakkere materiaal op basis van pompoen om een effectieve wapening te bieden." 

Hoe is het met

Oud-fruithandelaar Jan Timmermans wijst tegenwoordig op de mooie routes en kuilen in de weg sector heeft hij kunnen verbreden doordat hij zich inzette voor de branche. Vanaf 1991, tot de oprichting van Frugi Venta in mei 2001, was hij bestuurslid van de Bond van Exporteurs en ook was hij bijna tien jaar voorzitter van het Comité Fruit waar hij in 2018 afscheid van nam.

Na 43 jaar in de fruithandel viel het pensioen Jan Timmermans niet gemakkelijk. Thuis zitten was niets voor hem. Om zijn huisgenoten te sparen, hernieuwde hij zijn vrachtwagenrijbewijs om als vrachtwagenchauffeur aan de slag te kunnen gaan. Zijn netwerk uit de branche deed echter een beroep op hem. Tegenwoordig vult hij zijn tijd deels met advieswerk in de fruitafzet. Niet dat dat heel veel omvat, volgens Jan. “Bedrijven willen graag eens in mijn adressenboekje kijken, maar dan komt daar wel meer bij kijken. Ik vergelijk het met motorrijden. Iedereen die zijn rijbewijs heeft kan het, maar vanuit mijn ervaring kan ik anderen wijzen op mooie routes om uit te proberen of hen waarschuwen voor kuilen en hobbels in de weg die ik al eens genomen heb.” heeft altijd gewerkt voor het familieJanbedrijf C.G. Timmermans & Zn. Omdat Jan veel interesse had in het vak, rolde hij er in 1972 als derde generatie vanzelf in. “Na een tamelijk succesvolle periode was het bedrijf weer teruggezakt. Toen ik erbij kwam, waren er maar een paar grossiersklanten in Duitsland over. Ik ben toen bij het bedrijf begonnen als vrachtwagenchauffeur, heftruckchauffeur, fruitsorteerder enzovoort en ben daarbij op zoek gegaan naar nieuwe klanten. Eerst in Frankrijk en later in andere landen. Uiteindelijk heb ik mijn loopbaan beëindigd als directeur/eigenaar.”

Binnen de fruithandel was C.G. Timmermans & Zn. gespecialiseerd in import en export van appelen en peren. In 2015 werd

het bedrijf verkocht aan de Staay Food Group. Dat was geen gemakkelijk besluit voor Jan. Zijn grootvader C.G. Timmermans had in 1905 het bedrijf opgericht en zelf had hij zich ook met hart en ziel ingezet voor het bedrijf. “Mijn vier kinderen hebben een hbo-opleiding gevolgd en zij hadden geen interesse om het fruitbedrijf over te nemen of om als fruithandelaar te werken. We zijn daar onderling altijd heel open over geweest. Ik had graag gezien dan een van hen het zou overnemen, maar dan moet er wel diezelfde drive achter zitten. Anders zijn er straks twee ongelukkig als het niet goed gaat, want je blijft er toch bij betrokken.”

Terugkijkend is er veel veranderd in de loop der jaren. “De AGF-sector is een dynamische en uitdagende branche, met ups en downs en een wereld vol met mogelijkheden en kansen. De groei van de supermarkten en het feit dat veilingen, waar wij een gedeelte van ons fruit kochten, veranderden van leveranciers naar concurrenten, brachten grote veranderingen in de sector teweeg. Voor mij was de ontwikkeling van het bedrijf en het zoeken en vinden van voor ons nieuwe afzetmarkten altijd de grootste uitdaging.

Als dat dan lukt, is dat mooi.” Of Jan met trots terugkijkt? “Trots is niet het goede woord, terugkijkend ben ik eigenlijk nergens trots op. Je ziet dingen die je fout hebt gedaan of beter had kunnen doen en er is tevredenheid en dankbaarheid over een paar dingen die goed zijn gegaan.”

Jan volgt de branche nog op de voet. De eerste periode na het afscheid van zijn bedrijf met altijd drukke agenda was lastig. Door het uitgebreide netwerk van AGF-ers werkzaam in de handel met appelen en peren kwam zoals al gezegd al snel de vraag naar advies en hoefde hij niet de vrachtwagen op. “Ik ben blij dat ik nog beetje actief kan zijn middels mijn advieswerk voor de afzet bij een paar fruitbedrijven. Daarnaast kan ik nu meer tijd besteden aan familie en vrienden,” besluit Jan. (ML)  jan@timfruit.nl

Het eigen familiebedrijf is een belangrijke leerschool geweest voor Jan. De kijk op de

AGF Primeur 9 • 2021

109

Detail

Enorme stijging omzetten van verkoopmachines in de korte keten Onbemande winkel De Zwarte Leeuw in Leisele

Digitalisering biedt steeds meer mogelijkheden voor exploitatie van verkoopautomaten. Het is een makkelijke manier voor telers om producten via de korte keten af te zetten. Maar verkoopautomaten vinden tegenwoordig steeds vaker hun weg naar de stad.

“A

grarisch ondernemers zijn van oudsher voor ons een belangrijke en grote gebruikersgroep,” vertelt Sander Sciarone, directeur van Innovend, leverancier van onbemande verkoopoplossingen. “Vroeger hadden ze een kraampje waar ze hun producten verkochten met daarbij een potje waar klanten het geld

in konden doen. Dat werd vervangen door een automaat waar je een vakje koos, betaalde, waarna de klant het luikje kon openen om het product te pakken. Wij hebben dat concept verder doorontwikkeld en een aantal processen gedigitaliseerd.

Dit bieden we sinds 2015 aan als modulair systeem. Veel klanten die we sindsdien

Boerderijautomaat

110

AGF Primeur 9 • 2021

hebben aangesloten, zijn in de tussentijd uitgebreid omdat het goed gaat en ze minder vaak willen bijvullen. Steeds vaker ontstaan er grotere onbemande winkels.

Hier kiezen klanten op een scherm de producten die ze willen hebben, na betaling gaan alle luikjes open of gaan er liften op en neer om het product te halen. Gemak en snelheid zijn belangrijke factoren voor klanten.”

Naast de bestaande groeitrend heeft de uitbraak van Covid voor een enorme boost gezorgd. “Sinds juni 2020 is de verkoop van onze machines hard gestegen en, misschien nog wel mooier, ook de omzetten op machines van onze klanten. Consumenten gingen de drukte in de supermarkt vermijden en zijn naar het platteland getrokken om daar rechtstreeks bij de teler en boer te gaan kopen. Vergeleken met dezelfde periode vorig jaar zijn sommige telers tot wel 3-4 keer meer gaan verkopen. Na de eerste lockdown kwam in eerste instantie een enorme piek, we zien dat daarvan best veel is blijven hangen. Dat betekent dat mensen het in hun routine hebben opgenomen.”

Innovend biedt een intelligent onbemand verkoopsysteem dat rust op 3 pijlers: een gebruikersomgeving, de verkoopmachi-

Keuzescherm

nes en de online aansturing of wel de ‘hersenen’. Binnen de verkoopmachines zijn allerlei configuraties mogelijk: gekoeld of ongekoeld, betalen met cash, bankkaart of contactloos, verschillende maten lockers en deurtypes al dan niet voorzien van belichting om het product aantrekkelijk uit te stallen, of juist geheel afgesloten voor bestellingen, tot automaten met duwsystemen waarin je een grotere voorraad product kunt opslaan. Zo kun je diverse verkoopsystemen combineren en gemakkelijk verder opschalen.

De nieuwste machines worden lokaal vanuit de cloud aangestuurd. De ondernemer kan realtime de omzetten volgen, voorraad beheren en rapportages maken. Sander: “Via de vuladvieslijst weet hij bijvoorbeeld precies welke en hoeveel producten hij mee moet nemen om de kast weer 100 procent af te vullen. Wil hij de kast herindelen en meer lockers reserveren voor asperges, omdat die ineens hard gaan lopen, dan kan hij aan de keukentafel de wijzigingen voorbereiden en later, op het moment van vullen, doorvoeren.”

Een verrassende bijwerking die Sander constateert is dat de nieuwe wijze van verkopen het marketinggericht denken van telers stimuleert. “In de digitale omgeving zijn productfoto’s nodig om deze te koppelen aan de lockers. Je ziet dat steeds meer ondernemers hun producten een gezicht willen geven. Producten krijgen een merknaam of zelfs speciale verpakking. Bovendien is de online omgeving heel gemakkelijk te koppelen aan een webshop, wat weer een extra verkoopkanaal creëert.”

Stand-alone verkoopoplossingen zijn niet alleen een oplossing voor telers, ook andere ondernemers zien voordelen. Zo heeft Power to the pieper in Aarle Rixtel naast zijn boerderijwinkel een 24/7 verkoopautomaat met maaltijden staan. Veel men-

Ledverlichting in de lockers voor betere presentatie

sen komen net rond sluitingstijd op het idee om nog even een makkelijke gezonde maaltijd te halen. Nu grijpen klanten niet mis, mochten ze net na sluitingstijd komen aanrijden, is de gedachte.

Het Belgische De Fruitmand in Knokke heeft onlangs een automatiekwinkel tegenover de fysiek bemande winkel geopend. Deze winkel geeft ruimte aan klanten die rust zoeken, even snel willen winkelen en zo kunnen ze ook ruimere openingstijden bieden. Een deel van de machines heeft glazen deurtjes waar passanten spontaan hun aankopen kunnen doen. Een ander deel bestaat uit dichte lockers waarin De Fruitmand bestellingen klaarzet die klanten op hun eigen tijd af kunnen halen zonder dat ze daarvoor in de winkel hoeven te zijn of te wachten.

Ook de weg naar de stad is gevonden. Zo opende een cateringbedrijf op een parkeerplaats een verkoopautomatiek voor maaltijden in een omgebouwde zeecontainer. Appeltje-Eitje opende al 6 onbemande winkels met fruit en zuivel bij winkelcentra in de omgeving Arnhem.

De korte keten naar de stad brengen is een veelbelovende ontwikkeling, waar Innovend zelf ook in investeert. In samenwerking met Boerderij Luysterburg openden ze in winkelcentrum Tolberg Centrum in Roosendaal een onbemande winkel waar producten van telers en boeren in een straal van 30 km rondom worden verkocht. De winkel draait sinds juni. “Er zijn afgelopen maanden volop kersen, aardbeien en asperges verkocht. De zomermaanden zijn zeker al een succes te noemen en we zijn heel benieuwd hoe het in de winter zal gaan. We verkopen ook bloemkolen, klanten komen dus al voor hun maaltijdboodschappen. Kopen bij de boer is trendy en hot en we zien daar echt mogelijkheden tot uitbreiding via onbemande winkels.

Daar willen we zelf een rol in spelen. Door te participeren kunnen we oplossingen maken die nog beter, makkelijker en mooier zijn dan die we nu al hebben,” besluit Sander. (ML)  sander@innovend.eu

Verschillende vendingmachines in een onbemande winkel

AGF Primeur 9 • 2021

111

###

“Heembouw is een solide bedrijf, ook financieel. Kwalitatief goed, niet alleen qua productie, maar ook wat betreft structuur en toekomstgerichtheid.”

Staay Food Group

Wij creëren plekken waar mensen willen zijn. Wij zien creatie als de optelsom van bedenken, maken en leveren. Daarom is Heembouw een ontwerpende bouwer met eigen architecten.

Deze integrale aanpak zorgt ervoor dat ontwikkelaars, architecten, en bouwers nog nauwer samenwerken, zonder dat er verschillende bedrijfsbelangen spelen.

In opdracht van WDP Nederland realiseerde Heembouw een nieuw bedrijfspand voor Staay Food Group op bedrijventerrein Nieuwland Parc in Papendrecht. Deze huisvesting bestaat uit 7.500 m2 hal met koelcellen en circa 2.100 m2 kantoor en is gerealiseerd tegenover het reeds bestaande pand van Staay Export, gelegen in Alblasserdam.

www.heembouw.nl

112

AGF Primeur 9 • 2021

www.gronddatabank.nl

Groothandelsmarkten blijven bij de tijd Hoewel de digitalisering oprukt, ook in de AGF-sector en online bestellingen meer standaard zijn dan uitzondering, moeten de goederen toch gewoon verhandeld worden en wisselen van eigenaar. Afgezien van het feit dat cash & carry misschien vaker wordt vervangen door bezorging, hebben handelaren behoefte aan efficiënte groothandelsmarkten met ruime accommodatie. De groothandelsmarkten in Nederland en België spelen in op deze behoeften. En of dat nu in een grootscheeps herstructureringstraject is of door middel van voortdurende investeringen: alle verbeteringen zorgen ervoor dat de markten up-to-date blijven.

Naar verwachting begint de nieuwbouw van het Food Center Amsterdam in 2022

Food Center Amsterdam:

pensionering en partijen die niet meer in het bestemmingsplan passen. Vanuit de gemeente Amsterdam is het Food Center bedoeld voor groothandels op het gebied gebied wordt geheel herontwikkeld en van voeding die de stad beleveren en niet het groothandelscentrum komt in een zijn gericht op de landelijke logistiek.” Het gemoderniseerde en compactere vorm Food Center heeft een specialistisch foodterug. Hierdoor wordt er nabij het cen- -assortiment: naast AGF is er ook ruimte trum van de stad ruimte gecreëerd voor voor bijvoorbeeld vlees, vis, wijn en etni1.700 woningen. sche producten. “Hier zie je meer de specialist en dat past heel erg bij Amsterdam SPECIALISTISCH waar smaken van over de hele wereld In het nieuwe complex zullen er rond de worden gegeten.”

40 tot 50 groothandels aanwezig zijn.

Dat is een afname ten opzichte van de SAMEN 70 handelaren, die er een paar jaar gele- De herstructurering was voor de grootden nog waren. Dertje geeft aan dat de handelaren aanleiding voor samenwerpartijen die niet meegaan, nu al aan het king, zowel tijdens de nieuwbouw als vertrekken zijn uit het Food Center. “Dat daarna. Het is de reden dat de Coöperatie zijn vooral partijen die stoppen vanwege Food Center Amsterdam is opgericht. Der-

“Collectief kun je het duurzamer doen” Hoewel de naam en het assortiment al lang zijn aangepast en in lijn gebracht met de eisen van deze tijd, is het Food Center Amsterdam nog altijd gevestigd op hetzelfde terrein als waar in 1934 de Centrale Markt van start ging. Tijd om ook daar te zorgen voor meer doelmatigheid en een terrein dat past bij deze tijd.

“De hal is uit 1934 en het terrein daaromheen is nog helemaal gericht op het transport over water. Het is heel inefficiënt gebouwd. De verwachting is dat het door de herstructurering een veel mooier en efficiënter bedrijventerrein wordt,” zegt Dertje Meijer, directeur van de Coöperatie Food Center Amsterdam. Het huidige

AGF Primeur 6 • Vastgoed 2021

113

Samen bouwen aan toekomstbestendige personeelshuisvesting?

HomeFlex komt graag met u in gesprek Heeft u weleens nagedacht over het samen realiseren van sociaal verantwoorde huisvesting?

Met het oog op de toekomst biedt het ontwikkelen van eigen woningbouwlocaties dé oplossing voor huisvesting van flexwerkers. Een constructieve samenwerking tussen verschillende partijen is essentieel om kwalitatieve en passende huisvesting te realiseren. Wilt u weten wat HomeFlex voor u kan betekenen? Neem contact met ons op.

Flexibele personeelshuisvesting in compleet ingerichte woningen

Uitstekende beheerservice o.a. 2-wekelijkse inspecties en 24/7 bereikbaarheid

Willem Weggeman w.weggeman@homeflex.nl

HomeFlex B.V. | Molendijk 16 | 3361 EN Sliedrecht | 0184-820082 | info@homeflex.nl

Wacht niet tot de appel rijp is!

AGF opslagruimtes in Barendrecht en Ridderkerk

Meer info over de ontwikkelingsmogelijkheden?

Bel Mark Wilderom op +31 (0)76 523 6650 Of surf naar www.wdp.eu

114

AGF Primeur 9 • Vastgoed 2021

tje meldt dat de Coöperatie zich speciaal dam zijn er ongeveer 5.500 horecabedrijfocust op het ontplooien van gezamenlijke ven en 1.500 tot 2.000 speciaalzaken die activiteiten zoals bijvoorbeeld het reali- allemaal worden beleverd vanuit dit Food seren van collectieve duurzame koude/ Center. We onderzoeken of we dat grotenwarmte, afvalmanagement en gezamenlij- deels samen kunnen doen, zodat we kunke stadsdistributie. Duurzaamheid speelt nen voorkomen dat aan het einde van de daarbij een belangrijke rol. “Door dingen dag vrachtwagens met drie kroppen sla collectief te doen, kun je het duurzamer de stad in rijden.” Overigens is voor deze doen.” Als voorbeeld noemt zij het afval- samenwerking al een aanzet gegeven door management. Onderzoek heeft uitgewe- nabestellingen zo veel mogelijk uit te levezen dat een gezamenlijke aanpak ervoor ren met de bakfiets. kan zorgen dat er 75 procent minder vuilniswagens nodig zijn om het afval van het HANDEL BLIJFT Food Center te verwijderen. “Dat is veel Hoewel zij ziet dat de digitalisering ook duurzamer en goedkoper. We zijn echt definitief zijn plek heeft gevonden in food, bezig om in de coöperatie samen te kijken observeert Dertje dat de kern van de naar dit soort mogelijkheden.” Een ander groothandelsmarkt toch de handel blijft. initiatief is stadsdistributie. “In Amster- “De producten worden nog steeds dage-

lijks vers aangevoerd en gaan vanuit het Food Center verder de stad in. De handel blijft.” Om die handel zo veel mogelijk te faciliteren wordt in de toekomstige situatie aan- en afvoer gescheiden. Het nieuwe complex wordt gebouwd in de vorm van een winkelstraat waarbij er aan de voorkant ruimte is voor de klanten en de leveranciers kunnen hun goederen aan de achterkant van de gebouwen afleveren. “Er komen laad- en losstations aan de achterzijde van de panden en aan de voorkant kunnen de klanten de goederen afhalen. Deze stromen komen in de huidige situatie allemaal door dezelfde deur.”

De nieuwbouw zal starten op een naburig terrein dat nu geen deel uitmaakt van het Food Center. Daardoor zullen de groot-

Mabru: vastgoedinvesteringen “Hoewel de Vroegmarkt van Brussel (Mabru) in 2023 zijn vijftigste verjaardag viert, zijn er voorlopig geen plannen voor een grootschalige herstructurering,” vertelt Anicée Henin, Communicatie Manager van Mabru. Veeleer kiest de Vroegmarkt ervoor om voortdurend in vastgoed te investeren zodat het complex voldoet aan de eisen van deze tijd voor de 115 bedrijven die op het 14 hectare grote terrein zijn gevestigd. Zo zijn er vanaf 2019 meer dan 26.000 zonnepanelen geïnstalleerd. De zonnepanelen kwamen onder ande re terecht op het dak van de nieuwe truckports - overdekte ruimtes voor het laden en lossen van goederen – dat onderdeel is van de eerste zonneparking van België. Verder werden er recent laadpalen geplaatst en zijn er nieuwe opslagruimtes gerealiseerd voor het opbergen van leeggoed, paletten en goederencontainers. Ook werd in 2020 de ingang vernieuwd voor een betere controle en veiligheid. Daarnaast constateert Anicée dat de verkoop van etnische producten sterk stijgt op de Vroegmarkt. Reden om een gebouw speciaal te bestemmen voor de handel in etnische voedingsmiddelen. Een ander project is de realisatie van een multimodale ruimte. “Het is bedoeld om chefs te verwelkomen voor productdemonstraties, live-cooking, maar ook als trainingsruimte voor de horecasector of marktkramers.” Anicée stelt vast dat de groothandelsmarkt naar aanleiding van de corona perikelen maatregelen heeft genomen, maar dat de pandemie geen invloed heeft gehand op de bezoekersaantallen. “Er waren zelfs meer bezoekers dan voorheen en ook zijn er meer jaarabonnementen afgesloten.”

Anicee.henin@mabru.be

AGF Primeur 6 • Vastgoed 2021

115

Vastgoed

handelaren gefaseerd overgaan naar de nieuwbouw terwijl het huidige terrein nog gebruikt kan worden als groothandelsmarkt. Uiteindelijk zal er door het gebruik van het naburige terrein en de nieuwbouw ruimte overblijven, die wordt benut voor woningbouw. De uit 1934 stammende, monumentale Markthal zal het scharnierpunt vormen tussen de woningbouw en de groothandel. Daar zal ruimte zijn voor verkoop aan particulieren, innovaties op voedselgebied, maar ook een hotel komen.

Streefdatum voor oplevering van het hele plan is 2027. Dertje geeft aan dat er inmiddels een wachtlijst is voor geïnteresseerde groothandelaren; alle plekken in de nieuwbouw zijn uitgegeven.

UITDAGINGEN De directeur van de Coöperatie stelt vast dat ten opzichte van de originele plannen de nieuwbouw behoorlijk vertraging heeft opgelopen. Naar verwachting zullen de bouwwerkzaamheden in 2022 beginnen. De gemeente Amsterdam heeft een contract afgesloten met de projectontwikkelaar voor de herstructurering van de groothandelsmarkt waardoor de ondernemers, verenigd in de Coöperatie, geen officiële gesprekspartner zijn. Daardoor ziet Dertje dat het moeilijk is om vat te krijgen op de vertragingen. Een andere uitdaging waar de Coöperatie tegen aanloopt is de maatschappij nog moet wennen aan het vormgeven van collectieve duur-

zaamheidsinitiatieven. “Wij merken dat collectiviteit en duurzaamheid nog niet op deze schaal bekend is in Nederland.

Dat moeten we uitvinden en er blijkt veel risico aversie te zijn. Men wil het risico dan maar bij de ondernemers neerleggen, terwijl die daar niet altijd het voordeel van hebben. Als je niet oppast krijg je wel de nadelen, maar niet de voordelen.” Dit neemt niet weg dat de Coöperatie positief is over de herstructurering op zich. “Rooskleurig,” antwoordt Dertje dan ook op de vraag hoe de toekomst van de groothandelsmarkt eruitziet.  info@vhnfca.nl

De eerste fase van de nieuwbouw nabij de Groothandelsmarkt Rotterdam is opgeleverd

Groothandelsmarkt Rotterdam:

“Business as usual tijdens bouw” Ook de Groothandelsmarkt Rotterdam, gelegen op industrieterrein Spaanse Polder en een aantal jaren geleden gekocht door Urban Industrial, is bezig met een revitaliseringstraject. “De eerste fase is eind augustus opgeleverd en wordt in gebruikgenomen door de huurders,” zegt Jan Brouns, Managing Partner van Urban Industrial. “Het zijn twee prachtige gebouwen geworden die representatief zijn voor de kwaliteit die we aan de Groothandelsmarkt willen geven. Parallel daaraan werken we aan het definitieve ontwerp van de nieuwe hallen en het middenterrein van de Groothandelsmarkt.” Jan geeft aan dat

116

AGF Primeur 9 • Vastgoed 2021

één van de voordelen van een gefaseerde nieuwbouw is, dat er geleerd kan worden van eerdere fases zowel voor het bouwproces als voor het gebruik van de gebouwen.

TWEEDE FASE In de tweede fase wordt - naar verwachting begin 2022 - begonnen met de sloop van een gedeelte van de huidige Groothandelsmarkt. “We gaan gefaseerd ontwikkelen, omdat de business van de huurder door moet blijven draaien.” De nieuwbouw van de eerste fase is gerealiseerd tegenover het huidige gebouw waardoor de

huidige huurders ruimte kunnen maken voor de werkzaamheden van de tweede fase. “De huurders van de eerste sloopfase van de Groothandelsmarkt, hebben we een tijdelijk of een definitief alternatief kunnen aanbieden.” Voor de eerste fase van de sloop en de bijbehorende nieuwbouw, trekt Urban Industrial een jaar uit.

“De bouwplaats is een afgesloten deel op de Markt terwijl daaromheen het zoveel mogelijk business as usual blijft. De hele nieuwbouw verloopt in fases als één doorlopend proces.”

KRUISBESTUIVING Jan verwacht dat de hele herontwikkeling van de Groothandelsmarkt drie tot vier fases zal beslaan. Hij voorziet dat de ruimte die ontstaat na afwikkeling van de eerste en tweede fase, volledig zal worden opgenomen door de zittende huurders.

“We krijgen veel aanvragen van buiten de Markt, maar daaraan kunnen we nog geen invulling geven. Als alle bestaande huurders zijn gehuisvest, kristalliseert zich uit hoeveel meters nog beschikbaar zullen zijn.” Overigens gaan vrijwel alle huurders mee naar de nieuwe accommodatie. Het kleine aantal huurders dat het complex verlaat, doet dat omdat het voor hun bedrijf weinig meerwaarde heeft om op de Groothandelsmarkt gevestigd te zijn, geeft Jan aan. Hij stelt vast dat er in die gevallen geen kruisbestuiving is met de andere bedrijven op het terrein terwijl juist dat aspect erg belangrijk is voor Urban Industrial. “We geloven erg in clustervorming; het tot stand brengen van een soort ecosysteem waar partijen elkaar aanvullen en met elkaar zaken kunnen doen. Ook trekken alle bedrijven samen meer klanten aan, dan ze alleen zouden doen en dat is voor iedereen goed.”

RUIMTE Een groot voordeel van de nieuwbouw is, dat het meer ruimte oplevert. “Er is altijd krapte op de Markt geweest. De huurders wachten al lang op nieuwbouw en op meer ruimte.” Jan observeert dat vrijwel alle huurders in de nieuwbouw de voorkeur geven aan een grotere ruimte. Eén van de redenen voor Urban Industrial om de blik gericht te houden op uitbreiding van het terrein. “We kijken in de omgeving continu naar mogelijkheden om het gebied wat te vergroten.” Zo wordt er momenteel bijvoorbeeld een stukje terrein ontwikkeld in de nabijheid van de Groothandelsmarkt, ten behoeve van de huurders. Maar Jan stelt vast dat in heel de Randstad ruimte schaars is en er veel concurrentie is. “Er wordt gevochten om elke meter en om de invulling van die meter: woningbouw versus bedrijfsruimte versus natuurgebied versus landbouwgrond. Het is voor gemeenten niet meer vanzelfsprekend om een nieuw bedrijvenpark uit te geven.”

en bijvoorbeeld de logistiek buiten de Groothandelsmarkt huisvesten als een manier om de dure ruimte op die locatie alleen voor de handel te gebruiken. Jan noemt het ook een goede manier om groei op te vangen omdat ondernemers binnen de Groothandelsmarkt voor uitbreiding afhankelijk zijn van collega-bedrijven die stoppen of verhuizen. “Dat heb je niet in de hand en buiten de Markt heb je relatief meer kansen op mogelijkheden om uit te breiden.” Daarnaast ziet hij als uitvloeisel van het online bestellen, dat ook in de AGF steeds meer voet aan wal krijgt, dat de traditionele cash & carry steeds vaker verandert in het bezorgen van goederen.  j.brouns@urbanindustrial.nl

OPKNIPPEN Het gebrek aan ruimte maakt ondernemers creatief. Zo ziet Jan dat bedrijven hun activiteiten als het ware opknippen

Mandy Doeve

Europees Centrum: Plannen voor nieuwe laadkaden en overdekte parking “Het is een drukte van belang in het Europees Centrum voor Fruit en Groenten (ECFG) in Brussel,” zegt Philippe Devigne.

“Zo goed als alle invoerders hebben reeds geïnvesteerd in gloednieuwe koelinstallaties die efficiënter zijn en zuiniger.” Phi lippe stelt vast dat de moeilijke corona periode globaal gezien geen negatieve effecten heeft gehad op de handel. “In tegen deel; de mensen hebben meer tijd besteed aan het klaarmaken van maaltijden, met een focus op verse producten. Enkel de sluiting van de horeca is voel baar geweest.” In elk geval ble ven de bezoekersaantallen van het ECFG stabiel ten opzichte van het voorgaande jaar.

Ook het ECFG zelf, dat verant woordelijk is voor het beheer van de infrastructuur en de gebouwen van het centrum, doet voortdurend investeringen om het complex up-to-date te houden voor haar huurders op het 13 hectare grote handels-, distributie- en opslagcen -

Projectarchitect +31 6 466 68 669 www.bessels.com

trum aan de Werkhuizenkaai.

“Momenteel zijn er plannen om een veertigtal laadkaden te bouwen, met het oog op productiviteit voor los- en laadoperaties. Daarnaast stellen we twee overdekte parkings ter beschikking van onze klan ten, zodat de goederen die klaargemaakt worden, tegen slechte weersomstandigheden beschermd kunnen blijven. Met het oog op duurzaamheid stelt het EFG nu ook 8 laadpunten ter beschikking van klanten en personeelsleden.”

Philippe.devigne@CEFL-ECFG.be

Bergia Frites ▪ Roermond

AGF Primeur 6 • Vastgoed 2021

117

ADVERTORIAL

Veiling Zuid: Europees hart van de groente- en fruitsector Voor de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen is de agro-industrie een cruciale sector. Daarom wordt in Sint-Katelijne-Waver ingezet op een sectorspecifiek bedrijventerrein.

“Veiling Zuid ligt net naast de grootste coöperatieve veiling van Europa en temidden een industriezone waar reeds heel wat bedrijven uit de sector gevestigd zijn”, weet Els Kenis, senior expert bedrijventerreinen POM Antwerpen.

Veiling Zuid is een Europese toplocatie voor elk bedrijf actief in de agro-industrie. “Het bedrijventerrein is specifiek bedoeld voor bedrijven actief in de verwerking of toelevering van landbouwproducten of bedrijven die zich richten op dienstverlenende activiteiten voor deze sector.” De grootte van de percelen is variabel en bespreekbaar in functie van de noden en wensen.

POM Antwerpen zet resoluut in op duurzaamheid. “We voorzien een optimaal ruim-

tegebruik door de aanleg van gezamenlijke water-, groen- en geluidsbuffers. Via de parkmanagementvereniging op Veiling Zuid kan je ook samen met de andere aanwezige bedrijven zelf kostefficiënte oplossingen voorstellen voor gemeenschappelijke behoeftes, zoals groenonderhoud of afvalophaling.”

We laten twee belangrijke bedrijven in Sint-Katelijne-Waver aan het woord.

Jurgen De Witte (Starpack):

“We investeren in uitbreiding vlakbij onze klanten en leveranciers” Starpack, gespecialiseerd in rijp- en inpakactiviteiten van groenten en fruit, is sinds 2015 gevestigd in Sint-Katelijne-Waver, waar voorheen een tomatenkweker gevestigd was. Jurgen De Witte: “Door de sterke groei werd onze locatie in Brussel te klein, waardoor we Starpack hebben opgericht en onze kantoren moesten verhuizen. De keuze voor Sint-Katelijne-Waver werd mede bepaald door de aanwezigheid van veiling BelOrta.

We bevinden ons echt in het Europese hart van de groenteen fruitsector. Bovendien zitten we met de fly-overs op de R6 direct op de E19 tussen Antwerpen en Brussel.”

Flexibiliteit is ontzettend belangrijk voor de Group Achiel De Witte, waartoe Starpack behoort. “We moeten kort op de bal kunnen spelen. Meer dan de helft van onze omzet halen we extern bij bedrijven die niet tot onze groep behoren. De laatste jaren is er een enorme groei waar te nemen. We leveren steeds meer aan supermarkten en lokale buurtsupermarkten, want mensen willen hun fruit ‘ready to eat’. Daarvoor investeren we

zo’n 15 miljoen euro in extra koel- en rijpcellen en een logistiek center. Bij de bestaande 8.000m² komt er nog eens 12.000m² bij.”

De sector zet ook sterk in op duurzaamheid, zo is de ambitie van Group A. De Witte om 80% zonder plastiek te verpakken.

“Vorig jaar hebben we geïnvesteerd in twee volautomatische machines om in kraft te verpakken.” Bovendien zitten veel van hun klanten en leveranciers in Sint-Katelijne-Waver. “Het is veel makkelijker als iedereen bij elkaar zit, omdat zo ook de logistieke kost zal verlagen.”

Deze zomer haalde Starpack nog een groot project binnen, waardoor opnieuw uitbreiding nodig is. “We gaan het logistiek proces naar grootwarenhuizen uitbreiden met meer dan enkel groenten en fruit. Omwille van de nood bij supermarkten gaan we ons meer en meer profileren als logistieke partner. Volgend jaar, aansluitend op de eerste uitbreidingsfase, starten we met deze nieuwbouw.”

Chris De Pooter (BelOrta):

“We zitten centraal tussen Parijs, het Ruhrgebied en Nederland” Met 1.000 actieve leden producenten over heel België is BelOrta als veiling een belangrijke speler in de Europese groenteen fruitsector. De ligging is voor de logistiek cruciaal. “20 à 25 jaar geleden zijn wij beginnen ijveren voor een goede aansluiting op de E19, die er nu met de R6 absoluut is. Je hebt nu een mooie verbinding vanaf de autostrade tot aan de veiling zonder verkeerslichten.”

De ontwikkeling van Veiling Zuid is dan ook ontzettend belangrijk. “Er is grond en de bereikbaarheid is top. Enkele decennia geleden hadden we de idee dat Sint-Katelijne-Waver het distributiecentrum moest worden voor alles wat met groenten en fruit te maken heeft. Vele spelers hebben zich reeds geherpositioneerd met een belangrijke vestiging. Nu is het goed dat er met Veiling Zuid ook ruimte is voor andere bedrijven om zich hier te vestigen, zo dicht mogelijk tegen de veiling, maar ook kort bij de autostrade. De focus op de sector is belangrijk, want de veiling moet volop kunnen genieten van de andere bedrijven en vice versa.”

“Onze klanten winnen tijd en geld. Group ADW is één van onze grootste klanten, die zich reeds hier hebben gevestigd, alsook

Rotom dat momenteel een gebouw neerzet op Veiling Zuid.

Vergro zat in Meulebeke, maar koos ervoor om uit te breiden met een nieuw pand hier in Sint-Katelijne-Waver. Het is belangrijk dat ze kort bij elkaar zitten, maar onze klanten willen ook kort bij de veiling zitten. Als ze vlakbij zitten en ze kopen niet bij ons, dan weten we dat er iets mis is met ons.”

De centrale ligging maakt Veiling Zuid ook voor distributiebedrijven interessant. “Lokaal is voor ons alles wat je met één dagrit met de vrachtwagen kan doen, dus ook Parijs. Wij zitten korter bij Parijs dan de Bretoenen. Bovendien zitten we ook kort tegen het Ruhrgebied en Nederland.”

BelOrta heeft nog grootse ambities voor de toekomst, waar ook de bedrijven op Veiling Zuid mee van kunnen genieten.

“Voor een grote klant zijn we nu een gekoelde distributieloods aan het bouwen om te verhuren, om zo de distributie naar de Belgische supermarkten naar hier te halen. Alles wat in België geteeld wordt, moeten ze bij ons vinden. Zo krijg je one stop – one shop. Ook vanuit Nederland komen ze ondertussen naar hier. Dus stilaan vindt iedereen zijn weg naar Sint-Katelijne-Waver.”

Vastgoed

Distributiecentrum verrijst op laatste vrije kavel Businesspark Siberië

E

r is veel vraag naar agro logistieke locaties. Waar sommige bedrijventerreinen nog volop in ontwikkeling zijn of ruimte hebben om uit te breiden, zijn andere dan alweer volledig vol. “Dat laatste is bijvoorbeeld het geval bij Glastuinbouwgebied en Businesspark Siberië, dat onderdeel is van Greenport Venlo,” vertelt Arnaud van der Eijk, directeur van Wayland Developments dat als gebiedsontwikkelaar bij Siberië betrokken is.

“Siberië was vroeger een ruig en ontoegankelijk heidegebied,” verklaart hij de naam van het terrein. “Het Glastuinbouwgebied en Businesspark Siberië in de huidige vorm is op één kavel na, vol. Op die kavel gaat de ontwikkeling van DC Siberië plaatsvinden, een logistiek centrum voor glastuinbouw/agro gerelateerde ondernemingen.”

SYNERGIE Het bestemmingsplan bepaalt dat de bedrijven die zich op Businesspark Siberië vestigen een relatie hebben met de glastuinbouw. “Dat kan variëren van producten of diensten aan de voor- of achterkant van de keten,” geeft Arnaud aan. Te denken valt daarbij bijvoorbeeld aan een groentesnijderij, koeltechniek, een verpakkingsbedrijf of een bedrijf dat zich bezighoudt met ontwikkeling, bouw, installaties of energieoplossingen voor de glastuinbouw. “We hopen dat er synergie ontstaat enerzijds uit de aanwezigheid van bedrijven op het Glastuinbouwgebied

120

AGF Primeur 9 • Vastgoed 2021

Siberië en anderzijds de bedrijven op het een dubbele bodem onder het parkeer- en Businesspark gecombineerd met de moge- voorterrein waarin het regenwater wordt lijkheden die het nieuwe pand brengt.” gebufferd ter voorkoming van wateroverDaarbij verwacht Arnaud dat ook de loca- last. Waar auto’s parkeren en er normaal tie van het distributiecentrum, in Venlo, rijverkeer is, kunnen de waterinfiltratie als onderdeel van Greenport Venlo, een rol kratten worden toegepast. Dit is een dubzal spelen. “Het achterland van Greenport bel ruimtegebruik van een waterberging Venlo bestaat uit tientallen miljoenen con- en een parkeerterrein in één.” sumenten in zowel Nederland als Duitsland en er is een rechtstreekse verbinding OPLEVERING 2022 naar Duitsland.”

“Inmiddels zijn er gesprekken gaande met de gemeente voor de vergunning van DC WATERINFILTRATIE Siberië en gaan we ervan uit dat de omgeDuurzaamheid is een belangrijk aspect bij vingsvergunning dit jaar nog verkregen het bouwen van het distributiecentrum. kan worden zodat in 2022 de bouw kan Dat komt naar voren in de toepassing van beginnen. Naar verwachting wordt het de standaard duurzaamheidseisen zoals distributiecentrum in het najaar van zonnepanelen, een omkeerbare warmte- 2022 opgeleverd. Dit geeft de potentiële pomp en ledverlichting. Daarnaast is het huurder de kans om naar wens bepaalde pand gasloos. Maar ook worden er innova- aanpassingen aan de inrichting van het tieve duurzame oplossingen gevonden. Zo pand te maken.” Makelaars Cushman & schrijft het bestemmingsplan een water- Wakefield en JLL nemen de verhuur van berging op eigen terrein voor. Dit kan de 5.272 m2 warehouse, 682 m2 mezzaworden ingevuld door het realiseren van nine en 344 m2 kantoorruimte voor hun een infiltratiegebied/vijver. Maar dat kost rekening. Daarnaast beschikt het distriveel ruimte en die zet de ontwikkelaar lie- butiecentrum over 6 loadingdocks en 30 ver in voor bebouwing. Daarom wordt de parkeerplaatsen. (MW)  mogelijkheid onderzocht om een wateravandereijk@wayland.nl berging onder het parkeer- en voorterrein van het distributiecentrum te realiseren.

Dit kan met waterinfiltratie kratten, die een ondergrondse opslagruimte vormen voor regenwater en van waaruit het opgeslagen regenwater vertraagd wegzakt in de bodem, richting het grondwater. “Eigenlijk maak je met waterkratten

Dutch Fresh Port

DE KRACHT VAN SAMENWERKEN Dutch Fresh Port is een bedrijventerrein in de AgroVersFood-logsitiek en biedt groeiruimte aan succesvolle ondernemers die continue vernieuwen, slim samenwerken en duurzaam ondernemen vanzelfsprekend vinden. We werken samen aan vernieuwende vormen van mobiliteit, duurzaamheid en opleiding van onze medewerkers.

Schiphol airport 65km

Port of Rotterdam 25km

Port of Germany 150km 

Port of Antwerp 85km 

dutchfreshport.eu

DC SIBERIË

TE HUUR

Miljoenen consumenten binnen handbereik vanaf een Europese logistieke hotspot DC Siberië wordt ontwikkeld op BusinessPark Siberië te Maasbree. Onderdeel van Europese logistieke hotspot Greenport Venlo. Perfect gelegen langs de A67 met een rechtstreekse verbinding naar het Duitse achterland!

- Ca. 5.272 m2 warehouse - Ca. 682 m2 mezzanine - Ca. 344 m2 kantoorruimte - Vloerbelasting 50 kN/m2 - Vrije hoogte 12,2 meter - 6 loadingdocks - 30 parkeerplaatsen Voor meer informatie ga naar www.DCsiberie.nl of neem contact op met:

040 2500100

dvijftigschild@wayland.nl

010 521 08 81

AGF Primeur 6 • Vastgoed 2021

121

###Geswitcht

Geswitcht: Yannick Kraamer, Fairtrasa:

“Een loods vol vers fruit is net een schatkamer” Was: Beleidsmedewerker Duurzaamheid GroentenFruit Huis Is: Sales en supply chain support Fairtrasa

vestigingen en een commercieel team in Nederland.

Corona gooide roet in het eten van de toekomstplannen van Yannick Kraamer, die met zijn partner voor een halfjaar in het buitenland zou gaan werken. Na enkele maanden in Indonesië moest hij retour naar Nederland. Een nieuwe uitdaging diende zich aan na een avontuurlijke zoektocht.

De rode draad in de loopbaan van Yannick is het veelomvattende begrip duurzaamheid, daarbij hoort inmiddels een flinke portie realisme. Yannick: “Om de handel gezond te houden en markttoegang te behouden moeten zaken als kwaliteit, plantgezondheid en voedselveiligheid in de keten eerst goed geborgd zijn. Daarop ligt de focus in de AGF-sector. Wat voor mij een eyeopener was, is dat de AGF-sector in zichzelf duurzaam is. Iemand zei me: “De AGF-sector heeft goud in handen.

We zorgen voor een gezond product wat de basis is voor gezonde voeding. Daarbij is er binnen de sector een sterke drive om telkens te verbeteren en te verduurzamen.

Verder groeien zonder aandacht te geven aan duurzaamheid kan eigenlijk niet.”

Na zijn studie International Development Management (specialisatie Sustainable Value Chains) startte hij als Beleidsmedewerker Duurzaamheid bij GroentenFruit Huis. “Ik had niet alleen te maken met de bedrijven binnen de AGF-sector, maar ook met netwerkstructuren die daar weer aan gelinkt zijn, andere belangenorganisaties, overheid, ngo’s, toeleveranciers, etc. Juist de samenwerking tussen al die segmenten in onze sector is uniek en heel sterk. Dat was voor mij een leerpunt en goed om te

122

AGF Primeur 9 • 2021

ervaren dat de sector zo dynamisch en uitdagend is.”

Na zijn baan als beleidsmedewerker vergezelde Yannick zijn partner naar Indonesië voor werk. Hij zag daar voor zichzelf een toekomst op projectbasis in de agrifoodsector. De corona-uitbraak zette al snel een punt achter dat avontuur. Terug in Nederland kon hij zich nuttig maken bij de opzet van de Groente- en Fruit Brigade in Venlo. Een spin-off van de al succesvol draaiende brigade in Poeldijk waar hij eerder vanuit GroentenFruit Huis bij betrokken was. “Via de Groente en Fruit Brigade vinden niet-verkoopbare producten via voedselpakketten voor de voedselbank een bestemming bij de consument met een kleine beurs. Het is een mooie oplossing voor verschillende bedrijven in de sector om voedselverspilling te voorkomen en samen impact op duurzaamheid te hebben.”

Inmiddels werkt Yannick een half jaar voor fruitimporteur Fairtrasa, een bedrijf met een duurzaam karakter. Fairtrasa importeert biologische exoten, vanuit Zuid- en Midden-Amerika en Afrika en exporteert deze naar diverse Europese landen. Fairtrasa bestaat uit een aantal internationale

Als Sales en Supply Chain Support staat Yannick tegenwoordig midden in de dagdagelijkse operatie. “Ik houd me bezig met verschillende import-, supply chainen verkoopzaken en de uitdagingen van dien. Een kantoorjob, maar ook in contact met het product en als ik hier in de loods rondloop, is het net een schatkamer. Allemaal prachtige en lekkere producten! Bij Fairtrasa werken we met een internationaal team om die producten te importeren en af te zetten. Het is leuk om daaraan bij te dragen. Heel iets anders dan een beleidsfunctie, maar in de operationele en commerciële rol herken ik wel de uitdagingen van mijn vorige werk. Ik zie ook in hoe waardevol het is om zowel de strategische als de operationele kant te (hebben) ervaren en begrijpen.”

Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen Fairtrasa. “Fairtrasa heeft al impact door uitsluitend biologische producten te im- en exporteren, maar we zetten ons ook op sociaal gebied in. Dat kan heel praktisch. Ook in andere delen van de wereld moeten kinderen door corona thuisonderwijs volgen. Via onze telers in Peru hoorden we dat het internet daarvoor ontbrak. Toen heeft Fairtrasa ervoor kunnen zorgen dat er een antenne werd geïnstalleerd en is onderwijs op afstand nu goed mogelijk.”

Zulke projecten zijn mogelijk door korte lijnen en daar valt in de hele keten de meeste winst te maken, is de ervaring van Yannick. “Als je in die zin korte ketens creëert, kun je zaken beter organiseren en dan kan het ook duurzamer. Dat is bij Fairtrasa goed zichtbaar. Er wordt gewerkt met vaste leveranciers waarmee goed afgestemd kan worden wat nodig is voor de markt en om gezamenlijk oplossingen te vinden voor uitdagingen. Zo kunnen we elke dag mooie en gezonde producten leveren, maar kan een fruitimporteur ook iets betekenen voor de leveranciers aan het begin van de keten,” besluit Yannick.

(ML) yannick.kraamer@fairtrasa.nl

Diversen

De vernieuwing van het saladebuffet

C

onsumenten vinden het gemak van saladebuffetten geweldig. Ze kunnen verse (blad)groente combineren met toppings en dressings, en de retailer heeft het voordeel van de verkoop per gewicht.

De verkoop ging omlaag in de jaren voor de pandemie vooral door de opkomst van saladeketens als Sweetgreens - maar saladebuffetten bleven flinke winst opleveren.

In het jaar voor de lockdowns was de totale verkoop in de VS volgens onderzoeksfirma IRI Integrated Fresh uit Chicago $ 436 miljoen (€ 356,1 mln). Het ging om een verkoop van 28,5 miljoen kilo. Na 21 maart 2021 bedroeg de verkoop echter iets minder dan 27 miljoen dollar (22 mln euro). Dit is een daling van 94% ten opzichte van het voorgaande jaar. De verkoop daalde met 93%. Om het wegvallen van de zelfbediening op

te vangen hebben veel supermarkten de saladebuffetten gevuld met kant-en-klare salades of saladestations gebruikt als vitrines voor verpakte goederen uit andere delen van de winkel. Nu vernieuwen supermarkten hun saladebuffetten voor de toekomst na corona. Winkels hebben hun to-go saladeopties verhoogd om aan de klantvraag te voldoen. Begin november vorig jaar heeft Coborn's in St. Cloud, Minnesota, een drietal Sally the Robot-apparaten ingezet om het tekort aan salades in bepaalde winkels op te vullen.

Sally is vergelijkbaar met een verkoopautomaat die salades naar wens samenstelt met een druk op een grote video-interface of een app op de telefoon.

Sally werd gecreëerd door Chowbotics in Hayward, maar vindt nu een thuis in supermarkten in de hele VS. 

Cactusvijg zou wel eens het voedsel van de toekomst kunnen worden

C

actusvijgen staan opnieuw in de belangstelling vanwege hun vermogen om zich aan te passen aan extreme omgevingsomstandigheden. Nu de Aarde steeds verder opwarmt als gevolg van klimaatverandering wordt de cactusvijg aangeprezen als 'het groene goud' en 'het voedsel van de toekomst'. Daarnaast kan dit gewas bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering omdat het koolstof opslaat. Dit alles biedt nieuwe groeikansen voor een plant die al meer dan een millennium wordt geteeld.

De cactusvijg (Opuntia Spp) vindt zijn oorsprong in Mexico en heeft zich sindsdien verspreid naar droge gebieden over de hele wereld. News.globallandscapesforum.org legt uit hoe het vermogen van deze plant om zelfs onder extreme hitte met een minimum aan water goed te gedijen, veel perspectief biedt voor zowel grootschalige als kleinschalige teeltbedrijven, nu de wereld de komende decennia naar

verwachting steeds vaker met langer periodes van droogte te maken zal krijgen, er minder neerslag zal vallen en de wereldbevolking een explosieve groei door zal maken.

Al diverse landen wereldwijd, van Brazilië tot India en Israël, zijn begonnen met de teelt van cactusvijgen. In Afrika, een continent dat voor twee derde uit droge gebieden bestaat, heeft de cactusvijg ook een niche gevonden, nadat veel tuinbouwregio's hun productiviteit de afgelopen jaren zagen dalen. In Marokko wordt het fruit op straat verkocht om ter plaatse te worden genuttigd. Telers in Ethiopië maken er jam van die in trendy winkels in Italië in de schappen staat. Ook Zuid-Afrika verkent manieren om de teelt van dit gewas op te schalen. In het zuiden van Madagaskar vormt de cactusvijg een essentiële voedselbron voor dorpen die op het randje van hongersnood verkeren. 

Waarom Australiërs niet meer zonder yuzu kunnen

N

a eerst zijn intrede in toprestaurants zoals Tetsuya in Sidney en Minamishima in Melbourne te hebben gemaakt, vindt de yuzu nu ook zijn weg naar eetcafés en cocktailbars, waar de vrucht wordt verwerkt in hollandaisesaus of kwarktopping voor bananenbrood. In Chillingham, in het noorden van New South Wales, produceert Gerard 'Buck' Buchanan vochtinbrengende crème, deodorant, shampoo

en conditioner op basis van yuzu. Nadat hij zijn producten jarenlang alleen in Australië verkocht, haalde hij onlangs zijn eerste Japanse klant binnen. Buck beweert de eerste persoon te zijn die in Australië op commerciële schaal yuzu is gaan telen. Hij begon hiermee na een tip van een Japanse 20 jaar geleden. Yuzu vindt zijn oorsprong aan de oevers van de Yangtzerivier in China en werd later via Korea in Japan

geïntroduceerd, waar het uitgroeide tot een basisingrediënt in soepen, sushi, thee en desserts. Yuzu is ook een

medicinaal wonder en bevat drie keer meer vitamine C dan een citroen. 

AGF Primeur 9 • 2021

123

Dick Pijpers

Açai (Euterpe oleracea Mart.) Arecaceae (Palmenfamilie)

Overige bekende namen uit het verspreidingsgebied: Coco-Açai, Açai do Pará, Podosiri, Palmiterio, Piná, Eukaniey, Pinot, Juçara, Prasara, Manaka, Wasei, Assai palm, Podosiri, Acal, Naidi, Piria, Wapoe en Wipi

Açaibes tot een ‛superfood’ wordt gerekend.

Het nuttigen van açaibessen heeft talloze voordelen voor de gezondheid.

Eiwit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1g Koolhydraten . . . . . . . . . . . . . .52,2 g Calcium . . . . . . . . . . . . . . . . .260 mg Vitamines A. . . . . . . . . . . . . . 1002 IE Vitamine C . . . . . . . . . . . . . . . .10 mg IJzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,4 mg

Let op! Onderstaande lijst is niet wetenDe Açai komt van oorsprong uit het Brazi- schappelijk bewezen, maar toch leuk om Verder worden vermeld : Vitamines B1, liaanse Amazonegebied. De vruchten, die te weten.

B2, B3 en E, antioxidanten als anthocyaan tot de steenvruchten worden gerekend, • Het helpt bij de behandeling van en flavonoïden, Omega vetzuren 6 en 9 en bevatten een enkele pit/steen die omgeslaapstoornissen en bij zichtproble- Fosfor ven is met een zachte vruchtmoes en schil. men De pit wordt gebruikt om olie uit te persen • Açaibessen helpen tegen hoge bloed- INDUSTRIËLE VERWERKING die als spijsolie wordt gebruikt. druk Drogen, poedervorm, puree, pulp, sap en • Je krijgt er meer energie door en het wijn. In ijs, smoothies en huidcrème.

De vruchten groeien aan 20 tot 30 meter uithoudingsvermogen verbetert hoge Açai-palmbomen.

• Açaibessen voeren gifstoffen uit ons RASSEN lichaam af Branco of White: een vrucht die beperkt Deze palmbomen komen voor van tro- • Ze ondersteunen een goede hartfunc- voorkomt aan de monding van de Amazopisch Amerika tot het tropisch Amazonetie ne. Deze bessen verkleuren minder naar gebied. En van Suriname tot Bolivia. De • Bestrijden een verhoogd cholesterol zwart/paars dan de meer gangbare varipalm groeit in moerasgebieden met een • Açaibessensap remt ontstekingen en ëteiten. wisselende waterstand en langs rivieren vertraagt het verouderingsproces en beken.

• Ze verbeteren je immuunsysteem ‘BRS-Pará’: is in 2004 ontwikkeld door het • Er wordt beweerd dat açaibessensap Braziliaanse Agricultural Research AgenDe boom bestaat uit meerdere stammen zorgt voor gewichtsverlies. cy. De pulpopbrengst varieert van 15% tot tot wel negen stuks die alle op dezelfde 25%. wortels groeien.

OPSLAG EN BEWARING De verse vruchten zijn sporadisch in ‘BRS Pai d’Égua’ II: is de nieuwste cultivar Deze meerstammige bomen staan in de Nederland en België te koop. De vruch- ontwikkeld door het Braziliaanse Agriculvrije natuur meestal in groepjes bij elkaar. ten zijn zeer kwetsbaar, vandaar dat de tural Research Agency. verkrijgbaarheid beperkt is. De ingevroDe bessen zijn ca. 2,5 cm groot en groeien ren verse vruchten zijn na het ontdooien De top van de Açaiboom is geschikt voor in grote trossen. De vruchten zijn afhan- slechts 24 uur bruikbaar. de winning van palmhart. In Nederland is kelijk van het ras wit of groen van kleur, palmhart in conserven te koop. maar de meeste zijn paarsblauw van kleur De geconserveerde Açai-producten zijn en kogelrond. De smaak laat zich het bes- een jaarrond verkrijgbaar uit de hier- Ook de vruchten van de Euterpe precatote omschrijven als een mix van chocolade, boven vermelde landen. Twee oogsten ria Mart. zijn geschikt voor de sapbereibessen en noten. maken dit mogelijk, in januari tot juni en ding. De vruchten, hoewel kleiner tot 12 augustus tot december. mm, worden nogal verward met de Açai, Aan de vruchten worden enorme gezonvooral door de naam Asaĭ. Andere namen de eigenschappen toegeschreven, zoveel GEBRUIK DOOR CONSUMENT zijn Monkimonki-pina, Baboen-pina, Paldat superlatieven hier tekortschieten. Het In Europa is het gebruik van Açaibes- ma die Rosario, Dudiba, zezezibina en grote aantal antioxidanten maakt dat de sensap of pulp in vruchtendrank, ijs en Monizi. smoothies het meest gebruikelijk.

Açai BRS Pai d’égua II - Foto: Rosa, RonalNL: Açai (spreek uit als Ah-sai-ee), VOEDINGSWAARDE PER 100 GRAM do Palissadepalm, Pinapalm Diverse bronnen vermelden onderstaande FR: Acaï, Wacaï, Wassaï © Dick Pijpers voedingswaarde, gemeten van het geconDE: Acaibeere, Assai www.allesovergroentenenfruit.nl serveerde/bewerkte product. Dat zijn sap, pulp (diepgevroren) en poeder.

EN: Acaiberry ES: Acai IT: Acai

124

AGF Primeur 9 • 2021

Energie. . . . . . . . . . 534 kcal (2235 Kj) Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80g

Inventaris

Jo van Veghel werkt al meer dan 40 jaar bij Gebrs van Aarle

“Ik ben trots op waar we nu staan” Van jongs af aan heeft Jo van Veghel al de handen uit de mouwen gestoken. In 1980 begon hij als chauffeur bij de gebroeders Rien en Frans van Aarle. “Ik ben trots op waar we nu staan. We hebben een mooi bedrijf opgebouwd. Vroeger, in de beginjaren hadden we een gouden team. We stonden altijd klaar voor Frans en Rien, niets was ons te veel,” aldus Jo.

O

p 11-jarige leeftijd werkte Jo al voor een tuinder in de buurt om aardbeien en andere producten te oogsten die hij teelde. Daar deed hij belangrijke kennis op over AGF. “Dat heb ik tot mijn 18de jaar gedaan, daarna heb ik bij een elektrotechniek bedrijf gewerkt, omdat ik voor elektricien had geleerd”, vertelt Jo. Na 2,5 jaar verruilde hij dat werk voor een baan bij Gebrs van Aarle. Op 31 maart 1980 begon hij daar als chauffeur, een jaar later behaalde hij zijn vakdiploma AGF.

“De eerste 13 jaar werkte ik altijd samen met Rien van Aarle. Hij zat de meeste tijd in Barendrecht en Westland en bij Fruitmasters op de veiling. Ik ging bij alle

adressen laden waar Rien iets kocht. Vroeger, in de beginjaren, hadden we ook veel veilingen om te laden. In Noord-Holland Blokker, Opperdoes, Zwaagdijk, Broek op Langedijk en Veldhoven, Bemmel, Drunen, Gronsveld zijn er zo maar een paar die ik weet. Dat had wel zijn charme. Het ging er toen veel gemoedelijker aan toe dan tegenwoordig. ‘s Avonds zetten we alle bestellingen klaar. Toentertijd was het normaal dat we lange werkdagen hadden, maar ik heb dat altijd met veel plezier gedaan.”

zeker 400 kisten tuinbonen, flodderbonen noemden wij dat in Brabant. Nu verkopen we zo’n 40 kisten per week. Die bulkhandel is er niet meer, de groentewinkels zijn veranderd in speciaalzaken en gemak-winkels met kant-en-klaar maaltijden en onderscheidende producten.”

Gebrs van Aarle heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt, dat had gevolgen voor Jo zijn werkzaamheden. Dat Jo zich meer op klanten ging richten en daar een sterke band mee opbouwde had een verdrietige aanleiding. “Toen Rien in 1993 ziek werd ben ik ‘s middags balieverkoop gaan doen. Een paar jaar later verving ik een collega op de telefonische verkoop.

Dat heb ik zeker 10 jaar gedaan. Op een gegeven moment kwam daar in de ochtend de transsportplanning bij, en bleef ik in de middag op de telefonische verkoop.

Maar na verloop van tijd werd Gebrs van Aarle groter en was de combinatie niet meer haalbaar. Ik heb toen gekozen voor het logistieke gedeelte. Omdat ik het contact met de klanten (die ik al zo lang ken) zo leuk vind, heb ik op zaterdagmiddag nog een tijdje op de telefonische verkoop gezeten.”

Het overlijden van Rien in 1996 en Frans in 2021 is voor het familiebedrijf een groot verlies en voor Jo persoonlijk ook heel moeilijk. “Vroeger, in de beginjaren hadden we een gouden team. We stonden altijd klaar voor Frans en Rien, niets was ons te veel. Aan Rien en Frans van Aarle heb ik 2 goede leermeesters gehad.

Ze hadden ook altijd een luisterend oor als we ergens mee zaten, ook al was dat in de privésfeer. We hadden een speciale band met elkaar. In 2020 was ik 40 jaar in dienst, wat ik nog met Frans heb mogen vieren, al was het door Corona helaas wat anders dan we gewend waren.”

Jo is trots op waar Gebrs van Aarle nu staat. “We hebben een mooi bedrijf opgebouwd. Ik ben heel blij dat Marjon, de dochter van Frans van Aarle, nu de zaak aanstuurt,” besluit Jo. (ML)  Jo@aarlegebrs.nl

Naast het verdwijnen van veilingen is de handel zelf in de loop der jaren ook veel veranderd. “Toen ik pas bij Gebrs van Aarle werkte verkochten we dagelijks

AGF Primeur 9 • 2021

125

Apps en Gadgets

Het veranderen van groente en fruit in een kunstwerkje is een geliefde hobby van creatievelingen die niet bang zijn voor het verval ervan. Gelukkig kunnen ze het wel vereeuwigen op Instagram en dat levert weer Instaratie…. https://www.instagram.com/fruitandvegetablecarving_tegal/

Bob te huur Vind je het na een (iets te) gezellige borrel onverstandig om naar huis te rijden of heb je een lange autorit voor de boeg en wil je liever nog wat doorwerken? Dan regel je voortaan via de app Rent a Bob je eigen chauffeur. De chauffeur arriveert op de afgesproken tijd op jouw locatie en levert je thuis met auto en al af.

Voorruit als projectiescherm Je hoeft je ogen niet meer te laten afdwalen naar je telefoonscherm dat ergens aan je dashboard is geklikt.

HUDWAY Glass is een telefoonhouder die is ontworpen om een smartphone als head-up display te laten werken.

In combinatie met een app projecteer je dan beelden op het schermpje, bijvoorbeeld een snelheidsmeter of verschillende soorten kilometertellers. Ook zit er navigatiesoftware bij, die tussendoor geüpdatet wordt.

Wanneer je navigeert wordt de route gedownload, waardoor je het vervolgens ook offline kunt gebruiken.

De getinte plastic lens heeft een spiegelcoating voor heldere, gemakkelijk te begrijpen reflectie. Op deze manier kun je zowel de weg voor je zien als de richtingen die voor je ogen op de lens worden weerspiegeld.

Het thema volgende maand :

Hardfruit Reserveer nu uw advertentie: Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32 - andries@agfprimeur.nl 126

AGF Primeur 9 • 2021

Koelkast camera Koortsachtig op zoek naar experts?

Ben je druk bezig met het voltooien van een project en heb je ineens bepaalde expertise nodig die je niet in huis hebt? Wanneer je plots koortsachtig op zoek bent naar de juiste expertise kan Fiverr uitkomst bieden. De app verbindt ondernemers met experts.

Waar je ook bent, welke service je ook nodig hebt, met welke deadline en welk budget je ook werkt, Fiverr belooft dat het de juiste freelancer voor je vindt, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar.

Bekend? Je staat in de winkel en begint ineens te twijfelen wat je ook alweer moest meenemen.

Wil je niets teveel uitgeven en voedselverspilling voorkomen, kun je een koelkast camera

dan installeren.

De FridgeCam toont niet alleen de inhoud van de koelkast, maar controleert ook de houdbaarheid van producten doordat deze bijhoudt wanneer producten in de koelkast zijn geplaatst. De FridgeCam is een draadloze camera verbonden met een smartphone-app. Zodra de deur van de koelkast opengaat maakt deze een foto.

Verslim je stopcontact Zelfs een doodgewoon stopcontact kan slimmer worden, het is een kwestie van de juiste stekker erin stoppen. De Smartify slimme stekker maakt automatisch verbinding met het wifinetwerk. Eenmaal aangesloten is het mogelijk om vanaf je vakantieadres verbinding te maken met je stopcontact en met een druk op de knop je lichten aan- en uit te zetten.

Zo hoef je niet meer te prutsen met stekkers met tijdklokken voordat je een avondje weg of op vakantie gaat.

Plantenchecker Is zelfs een cactus in jouw huis zijn leven niet zeker? Dankzij Plansom vergeet je nooit meer een plant. De app bevat een enorme database met planten die jij op je bureau of in de vensterbank hebt kunt opslaan. Vervolgens vul je in hoe lang je plant is en hoe dicht deze bij het raam staat. Op basis van deze gegevens berekent Plantsome hoe vaak en hoeveel water de plant per dag nodig heeft, en herinnert jou daar op tijd aan.

Weetje: Kool De gezondheid van groenten en fruit strekt mogelijk verder dan de inwendige mens. Koolbladeren staan vanuit de volksgeneeskunde bekend om hun haast wonderbaarlijke werking.

Een omslag van koolbladeren zou een positieve werking hebben op slecht genezende wonden, zweren, ontstekingen of zenuwpijnen als gevolg van gordelroos, kiespijn,

gewrichtspijn en pijnen door jicht. De omslagen worden gemaakt uit de verse bladeren uit het midden van een kool.

Om er een soort verband van te maken snijd je de dikke nerven weg en ga je met een deegroller over het blad heen zodat de bladeren zacht worden. http://kruidenmassages.nl/kool.html

AGF Primeur 9 • 2021

127

25 jaar geleden

... september 1996 (Primeur • negende jaargang)

Colofon AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout

Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Jobke den Hertog, Liesbeth Stikkelman, Colinda van Hemert, Maarten Post

Privacy AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Illustrator: Sandor Paulus

Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Advertenties & abonnementen: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten Drukkerij: Veldhuis Media BV, Raalte

128

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum

AGF Primeur 9 • 2021

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

Coating & Conveying Solutions designed for your business Ideal applications: • •

Snack foods Prepared foods

• •

French fries Fresh produce

• • • •

Pet food Nuts & Trail Mix Crackers Confectionery

Across industries and applications, we design specialised solutions Bringing together leading brands in coating and conveying equipment for food and other industries. Our solutions set the standard for yield, efficiency, and safety while producing the highest quality and tasting product. Whatever your product needs, we can meet it with our expertise and passion.

info@heatandcontrol.nl |

heatandcontrol.com

POM Antwerpen

verkoopt

verkocht te koop

RUIMTE OM TE ONDERNEMEN

in bespreking fietspad

N

10

Groen-, geluids- en waterbuffer

5

8120m²

30421m²

6202m² BelOrta

15840m²

N105

24563m²

10224m²

60149m²

SINT-KATELIJNE-WAVER R6

Bedrijfspercelen voor bedrijven actief in de agro-industrie Veiling Zuid is dé site van de toekomst voor de agro-industrie, met een unieke ligging in Sint-Katelijne-Waver net naast de grootste coöperatieve veiling van Europa en aansluitend op een industriezone die reeds heel wat bedrijven vestigt uit de sector. Een Europese toplocatie voor elk bedrijf dat actief is in de agro-industrie. POM Antwerpen heeft hier 30ha aan gronden te koop, de perceeloppervlakte is variabel en bespreken we graag met u in functie van de noden en wensen van uw bedrijf.

CONTACTEER ONS, WE HELPEN U GRAAG VERDER! Els Kenis, T 03 240 68 79, els.kenis@pomantwerpen.be Recente informatie over Veiling Zuid of andere ontwikkelingen van POM Antwerpen vindt u op www.pomantwerpen.be