03 Magazine voor leden van coöperatie Agrifirm
10 | 2021
Better Together
Wim Akkerman: ‘Slim combineren gewasdata’
Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika
Gepersonaliseerde voeding
PAGINA 6
PAGINA 14
PAGINA 26
voorwoord
2
Coöperatie meer dan honderd jaar oud en springlevend, juist nu! Verbeteren en optimaliseren in een stabiele om-
Herkauwers zijn als geen ander in staat om plantaardig
geving is afhankelijk van vakmanschap, door-
eiwit om te zetten in hoogwaardig dierlijk eiwit. Zeker
trainen en leren. Grotere vraagstukken los je samen
in de Nederlandse veehouderij met veel grasland,
op. Dat lijkt simpel, maar dat is het niet vanwege
uitstekend ondernemerschap en een sterke structuur
tegengestelde belangen en veel dynamiek. De
van de sector als geheel. Met 14 miljard liter melk van
grootste uitdaging is communicatie en coördinatie,
1 miljoen hectare zijn we zelfvoorzienend, 14.000 liter
onbevooroordeeld luisteren om elkaar te begrijpen
melk per hectare lukt zelfs inclusief jongvee. Samen
en samen te denken in oplossingen. Het vraagt om
met boeren verwaarden we hun eigen ruwvoer met
het loslaten van oude zekerheden en overtuigingen
krachtvoer als aanvulling. Liefst uit de regio, samen
die vandaag en gisteren succesvol waren.
met akkerbouwers, met aandacht voor vruchtwisseling en biodiversiteit. Want de duurzaamheidsuitdaging is
Beslissen op basis van de best beschikbare
voor alle sectoren hetzelfde: gezonde bodem, planten
informatie van dat moment vraagt slagvaardigheid.
en dieren, energieneutraal geproduceerd en gehuisvest
In de vakantieperiode waarin ik dit schrijf komt dat
met een gezond financieel rendement.
neer op: ‘Je kunt wel bezig blijven met het ordenen van je koffer, maar als je te laat op het perron of aan
Onze passie voor de agrarische sector en haar
de gate verschijnt ga je niet op vakantie!’
omgeving drijft onze innovatiekracht. Innovatie is dan ook onderdeel van onze overkoepelende strategie.
Iedereen wordt uitgedaagd om te innoveren, zich
We blijven onverminderd bijdragen aan ons doel
op tijd aan te passen aan de snel veranderende
(purpose). Dit doen we met onze 4 P’s:
omstandigheden. Ook wij bouwen aan onze
> Onze People werken gepassioneerd samen aan de
strategie en geven uitvoering aan onze missie: ‘Een verantwoorde voedselketen voor toekomstige generaties.’ Dat gaat veel verder dan voer en verbreedt zich naar het ontzorgen van de boer. Belangrijk is een concrete invulling
toepassing van innovaties bij leden/klanten. > Nieuwe klanten, all over the Planet, zijn welkom voor een nadere kennismaking met Agrifirm. > Perspective van een duurzame verantwoorde voedselketen vereist Profit.
van circulariteit, boeren-zoalsboeren-bedoeld-is: het verantwoord,
Better Together, ik zie er naar uit!
ook financieel, sluiten van kringlopen in een geografisch zo klein mogelijk gebied. En dat in regio’s die daarvoor het beste geschikt zijn.
Jeroen Verver Business Unit Director Ruminants
3
Interview Ondernemer Wim Akkerman uit Erica
10
4
In de regio Limburg: grote diversiteit
12
in vogelvlucht
Melkveehouderij Van Alphen
Innovatie Kansen voor opfok van haantjes
13
Innovatie Mechanische onkruidbestrijding in cichorei
mooi werk
Hopteelt 14
16
Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika
22
Jonge boeren Sanne Koopmans
24
Coöperatienieuws
26
Trendwatching Gepersonaliseerde voeding
28
Van de boer Investering in gezondheid
18 ondernemen
23
Ondernemend afbouwen of anders boeren?
jong
Michelle (9) en Frederique (11)
COLOFON
Better Together is het ledenmagazine van coöperatie Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar. Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 - 4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre Concept en realisatie JEEN. Drukwerk Bek, Veghel
inhoud
6
in vogelvlucht
4
Melkveehouderij Van Alphen
“Dit is de melkveestal die we in 2020 hebben gebouwd.
Willem-Jan en Heike van Alphen uit Boxtel (NB)
Eerst stonden hier gedateerde gebouwen. Nu hebben we een moderne
Willem-Jan en Heike hebben in Noord-Brabant een melkveehouderij met 140 melkkoeien. Daarnaast hebben ze zorgboerderij Het kleine bos, een plek
0-6-0 stal, voorzien van handige snufjes. Zo is er bijvoorbeeld een druppelsysteem aan het dak bevestigd, dat de roosters nat houdt
waar ouderen en mensen die behoefte hebben aan gezelschap hun dag kunnen besteden.
voor de mestrobot. In het midden van de stal staan drie melkrobots, twee daarvan hebben een weidepoort. We houden van een opgeruimd erf, dus we zijn erg blij met het nieuwe gebouw dat de oude gebouwen vervangt.”
“Hier staat de jongveestal die we van binnen volledig verbouwd hebben. De provincie eist dat we voorop lopen op het gebied van milieueisen. Ons jongvee staat hier nu op een emissiearme vloer. Die zorgt voor minder uitstoot en we zijn meteen asbestvrij.”
“In het woonhuis bevindt zich ook de zorgboerderij. Sinds 2018 bieden we hier dagbesteding aan dementerende ouderen en sociaal geïsoleerde mensen die gezelschap zoeken. Heike runt de zorgboerderij vier dagen per week. De mensen die komen, vinden het heel leuk om te zien hoe het er op een melkveebedrijf aan toe gaat.”
5
in vogelvlucht
“Dit is de machineberging. In de wintermaanden staan hier naast machines ook de kalveriglo's, zodat de kalfjes niet blootstaan aan kou, sneeuw en regen.”
“Op de hoek van het terrein staat een opslag voor hooi en stro. Voor de opslag staat het strohok voor de kalfjes. Er kunnen zo’n twaalf kalfjes staan tot ze ongeveer “Door de aanleg van een mini-rotonde kunnen de bezoekers van de zorgboerderij makkelijk gehaald en gebracht worden. In het midden hebben we een kippenren geplaatst. De kippen lopen buiten en zijn heel actief, dus het is voor de bezoekers van de zorgboerderij leuk om op ze uit te kijken.”
12 weken oud zijn. Dan verhuizen ze naar de jongveestal.”
interview
6
“Slim combineren gewasdata kan rendement Nederlandse teelt verbeteren”
7
interview
Ondernemer Wim Akkerman (22), akkerbouwer in Erica (DR) Bedrijf Wim Akkerman heeft in maatschap met zijn ouders, zijn oom en tante en zijn neef een akkerbouw- en vleeskuikenbedrijf, met locaties in Erica en Nieuw Amsterdam (DR). > 180 hectare met een veenkoloniaal bouwplan: zetmeelaardappelen, graan en suikerbieten. > 3 stallen met in totaal 108.000 vleeskuikens. De familie Akkerman neemt deel aan de pilot ‘Totaal Gewasaanpak’, een project om tot een resultaatgestuurd geïntegreerd adviessysteem te komen waarin data een belangrijke rol speelt.
Wim Akkerman voltooide in 2020 zijn opleiding aan de agrarische hogeschool Aeres in Dronten. Oorspronkelijk was het plan om verder te studeren en een tijdje elders ervaring op te doen. Mede door gezondheidsproblemen van zijn vader ging hij direct fulltime thuis aan het werk als akkerbouwer. Uiteindelijk was dat toch zijn doel, want gewassen telen is het mooiste werk dat er is, vindt hij. >> >>
interview
8
>> Als jonge ondernemer ziet Wim de nodige uitdagingen voor de toekomst. Innovatie vindt hij noodzakelijk voor het behoud van het rendement. Het familiebedrijf experimenteert zelf met precisielandbouw en neemt daarnaast deel aan het
“We moeten innoveren om het rendement van de teelt te verbeteren.”
pilotproject 'Totaal Gewasaanpak'
verbeterpunten. Er is nog weinig bekend over aan welke knoppen we kunnen draaien om de kosten te beperken en de opbrengst te verbeteren.” Jullie zijn al actief met precisielandbouw. Kun je daar voorbeelden van geven? “We werken sinds vorig jaar met opbrengstmeting op de aardappelrooier
van Agrifirm.
en de maaidorser. En we hebben ook al een aantal jaren OptRx-sensoren op de veldspuit.
Wat zie je als de uitdagingen in de sector?
Daarmee meet je de Vegetatie Index, de vitaliteit en
“Het rendement en onze concurrentiepositie staan
de bladmassa. Met de data van deze technologie
onder druk, door stijgende kosten en belemmeringen
kunnen wij taakkaarten maken waarmee wij
vanuit de regelgeving. Met onze vleeskuikens
plaats-specifiek kunnen bemesten met onze
voldoen we bijvoorbeeld aan allerlei regels voor
kunstmeststrooier.”
dierenwelzijn. Tegelijkertijd hebben we wel concurrentie uit landen waar die regels niet gelden.
Wat voegt het pilotproject daaraan toe?
In de akkerbouw gebeurt hetzelfde. Je ziet dat
”De interpretatie van de data is best complex. Je
chemische gewasbeschermingsmiddelen wegvallen.
moet heel goed weten waar je mee bezig bent. Je
De producten die we daarvoor in de plaats kunnen
kunt een slechte plek in een perceel niet blindelings
gebruiken, werken op een andere manier en zijn nog
overbemesten, als je de oorzaak niet kent. Je moet
veel duurder ook. De productiekosten stijgen en de
weten of er wel sprake is van een gebrek of dat er
prijzen die wij voor de zetmeelaardappelen en de
iets anders aan de hand is.
suikerbieten ontvangen, stijgen niet op dezelfde
In de pilot gaan we er dieper op in. We leggen de
manier mee. Dat baart mij wel zorgen.”
data en ervaringen van meerdere deelnemers naast elkaar en combineren die met bestaande
Heb je vertrouwen in de toekomst?
data-gestuurde systemen, zoals het aaltjes-
“Ik ben niet negatief hoor, maar het is wel de realiteit.
adviessysteem Nemadecide en de phytophthora-
Om op de langere termijn een goed inkomen te verdienen, zullen we het rendement van de teelt verder moeten verbeteren.”
module die is ontwikkeld door Wageningen UR. Meedraaien in een pilot is sowieso erg interessant. We zijn met een groep telers uit verschillende regio’s. Iedereen heeft zijn eigen manier van werken
Is dat waarom jullie meedoen aan de pilot 'Totaal Gewasaanpak'?
en andere oplossingen voor de uitdagingen die hij tegenkomt. Daar leer je heel veel van.”
”Ja, de pilot is gericht op een beter rendement in zetmeelaardappelen. In die teelt zijn nog aardig wat
Wat gaat de pilot opleveren voor de teelt van de toekomst? ”Het doel is een dashboard te ontwikkelen, waar alle datastromen bij elkaar komen. Daarmee heb
9
Totaal Gewasaanpak
groei van het gewas digitaal in beeld. Dankzij de data, modellen en berekeningen weet je precies
De 'Totaal Gewasaanpak' waaraan Agrifirm werkt, is een totaal-
hoe het staat met het risico voor
aanpak van poten tot bewaren. Alle onderdelen die daarbij komen
bepaalde ziekten en plagen. Door
kijken, worden geoptimaliseerd met behulp van data en geintegreerd
de data slim te gebruiken kan het
telen. Bijzonder in deze aanpak is de inzet van data en het resultaat-
systeem heel gerichte adviezen
gericht sturen op basis van doelen en wensen van de teler. Deze pilot
geven. Het kan bijvoorbeeld, op
is gericht op de teelt van zetmeelaardappelen. Dit jaar lopen er ook
basis van bodemvochtsensoren
pilots in pootgoedaardappelen en veldbonen.
en andere data, aangeven dat het tijd is om te beregenen en zelfs
Meedoen aan een pilot of meer informatie?
naar welk perceel je het eerst toe
Kijk op agrifirm.nl/aanbod/totaal-gewasaanpak
moet met de haspel. Of het kan op basis van berekeningen in het
Ook voor de bloembollenteelt wordt gewerkt aan een Totaal
gewasgroeimodel heel nauwkeurig
Gewasaanpak, startend in lelie.
aangeven waar bepaalde tekorten dreigen en adviseren welke overbemesting nodig is. Dat wordt de toekomst.” Spreekt dat je aan? ”Zeker! We moeten innoveren om het rendement van de teelt te verbeteren. Ook in de akkerbouw gaat de digitalisering door, daar moeten we gebruik van maken. Machines voeren niet alleen een taak uit, ze registeren veel waardevolle data. Voor elke machine heb je een apart programma en mogelijkheden. Het is de kunst om die data te benutten. In principe blijft het telen van een gewas hetzelfde. We produceren voedsel door gewassen te telen. Net als onze voorouders het hebben gedaan. Zo’n dashboard kan ons helpen om het nog efficiënter en duurzamer te doen.”
“Het is de kunst om data te benutten. ”
interview
je als teler op elk moment de
in de regio
10
Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? Thijs van Eijk maakt naast zijn werkzaamheden tussen de varkens en de kippen graag tijd om de rol van districtsvoorzitter Limburg te vervullen.
“We besturen vooral allemaal samen” Limburg
Thijs van Eijk (58) woont met zijn vrouw Maria in het Limburgse Nederweert. Zoon Koen (27), de oudste van hun drie kinderen, werkt fulltime met hen in het bedrijf waar ze 350 fokzeugen, 3.100 vleesvarkens en 43.000 scharrelkippen houden.
Bestuursfuncties heb ik altijd met plezier vervuld. Als penningmeester was ik actief bij het Agrarische Jongerenwerk Limburg, bij de studieclub was ik secretaris en penningmeester, ik zat in de Jongerenraad van Coveco en ben vijf jaar voorzitter geweest van de LLTB in Nederweert-Weert. Ik ben als voorzitter een generalist. Ik weet van veel onderwerpen iets, maar niet alles. Ik kan me denk ik vooral goed in anderen verplaatsen. We besturen hier echt met elkaar. Iedereen heeft wel een specifieke taak, en alle sectoren zijn
Thijs: “Sinds negen jaar zit ik in het districtsbestuur.
vertegenwoordigd. Wat mij al snel duidelijk werd is
Het eerste jaar nog als lid van het voormalige
dat de leden van het hoofdbestuur van Agrifirm open
Cehave, en na de fusie met Agrifirm werd ik gevraagd
zijn en echt iets doen met de opmerkingen die de
om in het nieuw gevormde districtsbestuur plaats
districten geven. Ik heb meerdere keren ervaren dat
te nemen. Twee jaar geleden ben ik voorzitter
de coöperatie haar beleid heeft bijgesteld op basis
geworden.
van onze input. Dat geeft voldoening en energie.”
11
Wateroverlast
“Als districtsbestuur is het onze rol om Agrifirm scherp te
Agrifirm heeft erg
houden bij de corebusiness. Dat is eerst en vooral: goed voer
meegeleefd met alle
en goede gewasbeschermingsmiddelen leveren zodat de leden
boeren die hiermee te
hun bedrijfsresultaat naar een hoger plan kunnen tillen. Een
maken hebben gehad
concurrerende prijs is belangrijk, maar niet voldoende om echt
en ook daadwerkelijk
meerwaarde te bieden. Agrifirm laat geld ook weer terugkomen
geholpen. Het crisisteam
bij de leden. Bovendien neemt de coöperatie ontwikkelingen
heeft bijvoorbeeld
die in de maatschappij spelen, mee in haar beleid, zoals
in één avond 30.000
biodiversiteit en dierenwelzijn. Daardoor is Agrifirm van
zandzakken geregeld
toegevoegde waarde voor haar leden.”
om een varkenshouderij te beschermen. Thijs: “Vooralsnog hebben we als districtsbestuur geen vragen gekregen.
Helpen veranderen
Ik verwacht dat
“Er spelen veel thema’s in de maatschappij en in de politiek
onze eerstkomende
die van invloed zijn op de toekomst van agrarische bedrijven.
districtsvergadering
Voor sommige veehouders en telers is het moeilijk om in de
wellicht input zal
uitdagingen die er zijn, ook kansen te zien en er sterker door te
opleveren voor verzoeken
worden. Vandaag de dag is een bedrijf met toekomstperspectief
of ideeën die we aan
een bedrijf dat kan veranderen. Het is belangrijk dat Agrifirm
Agrifirm kunnen
daar op in speelt en haar leden mee helpt bij aanpassen waar
voorleggen.”
nodig.”
Regio’s “Ons district kenmerkt zich door een grote diversiteit. In het heuvelachtige Zuid-Limburg liggen de rijke lössgronden die geschikt zijn voor akkerbouw, maar door de aanwezige natuur en het toerisme zijn er milieueisen die agrarische ontwikkeling daar moeilijker maken. Midden- en NoordLimburg kenmerken zich door zandgronden. Van oudsher arme gebieden, maar met de komst van de veehouderij zijn de gronden ook daar vruchtbaar gemaakt. Er is dus enerzijds de ‘oude’ economie in Zuid-Limburg en anderzijds de ‘jonge’ economie in Noord- en Midden-Limburg. Bij de bedrijfsondersteuning moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met de kansen en mogelijkheden per regio.” In contact komen met jouw districtsbestuur? Kijk op: agrifirm.nl/cooperatie/structuur-van-de-cooperatie/
in de regio
Bedrijfsresultaat
innovatie
12
Onderzoeksbedrijf Laverdonk: kansen voor opfok van haantjes Agrifirm heeft op onderzoeksbedrijf Laverdonk een uniek onderzoek
In de proef werd gekozen voor witte
opgezet met de opfok van broederhaantjes. De resultaten zijn
hanen omdat vanuit de praktijk
veelbelovend. Agrifirm gebruikt de uitkomsten van het onderzoek
blijkt dat het een grotere uitdaging
om, in de toekomst, een voerlijn te introduceren voor de succesvolle
is deze te laten groeien. Laverdonk
opfok van haantjes en bijbehorend (management)advies voor de boer
gebruikte drie voersoorten:
te formuleren.
een basisvariant (vergelijkbaar met leghennen opfokvoer), een
Het welzijn van leghaantjes staat
en de toekomst van de wet- en
geconcentreerde variant en een
steeds meer in de belangstelling.
regelgeving rond deze methode is
tussenvorm.
De vraag naar alternatieven
onzeker. Daarom onderzoekt het
voor het doden van mannelijke
onderzoeksbedrijf Laverdonk van
De eerste resultaten van de proef
eendagskuikens stijgt en in
Agrifirm in Heeswijk-Dinther het
zijn bekend. De streefgewichten
Duitsland gaat per januari
andere alternatief; het opfokken
werden behaald met opvallende
2022 zelfs een wet in die dit
van leghanen.
verschillen tussen de
verbiedt. Aangezien Duitsland
voerbehandelingen in bepaalde
een belangrijke afzetmarkt voor
De onderzoekers startten de
periodes. Verder gaf het hoogst
Nederland is, heeft dit grote
unieke proef met als doel een
geconcentreerde voer de laagste
gevolgen voor de Nederlandse
optimum te zoeken tussen
voeropname. Aan het eind van de
pluimveehouderij. Alternatieven
voerkosten en de uiteindelijke
opfokperiode werd meer pikkerij
zijn geslachtsbepaling in
opbrengst. De leghaan is geen
gesignaleerd. Om dit te reduceren
het ei of het opfokken van de
vleeskuiken, maar je wilt de
hebben we afleidingsmateriaal
broederhaantjes.
beste groei behalen. Wat is
zoals stroblokken ingezet.
de beste voerstrategie? Kunnen
Uiteindelijk is de uitval tot een
In-ovo-sexing, de techniek die
we groei stimuleren met behulp
minimum beperkt gebleven.
het geslacht al in het ei bepaalt,
van geconcentreerder voer en
wordt sinds 2017 toegepast en
kan dat uit gezien de voer-
Agrifirm gaat met de kennis die
op steeds grotere schaal. Groot
kosten? Wat betreft pikkerij
vanuit deze proef voortkomt aan
voordeel is dat de broedeieren
en uitval is het opfokken van
de slag om een optimaal voer voor
waarin een haantje zit niet verder
leghanen een uitdaging.
leghanen te formuleren dat leidt
worden uitgebroed. Het seksen
Daarom werd ook het gedrag
tot het beste rendement voor onze
van eieren is echter kostbaar
van de hanen gemonitord.
pluimveehouders.
13
De onkruidbestrijding in cichorei
heb ik afgelopen winter een
lukken”, onderschrijft ook Teun
vergt door de trage ontwikkeling
12-rijige Einböck-schoffelmachine
van de Wassenberg. Hij is voor
van het gewas meer aandacht.
aangeschaft.”
cichoreiverwerker Sensus agent
Omdat chemische middelen
in Brabant en Limburg. Daarnaast
steeds meer ter discussie staan,
Chemisch én mechanisch
helpt hij als specialist akkerbouw
kiezen telers vaker voor mecha-
Jansen heeft de machine nu drie
voor Agrifirm telers met hun
nische onkruidbestrijding.
keer ingezet in de cichorei. “Ik zet
gewasbeschermingsaanpak. Ook
Cichoreiteler Bas Jansen kocht
de machine in na het gebruik van
Jansen voorzag hij van advies over
afgelopen winter een schoffel-
chemie. Het lukt nu gewoon nog
de juiste manier van aanaarden,
machine, die hij inmiddels in
niet om 100 procent onkruid te
chemie en bodemherbiciden
gebruik heeft genomen. Hij
verwijderen en ik denk dat dat
inzetten en de momenten om te
en Agrifirm-adviseur Teun
ook niet haalbaar is. Ik verwacht
schoffelen. De toekomst wordt een
van de Wassenberg delen hun
dat ik een paar jaar nodig heb om
samenspel tussen chemische en
ervaringen.
de optimale toepassing te vinden
mechanische onkruidbestrijding,
en dan tot 95 procent kan komen.
verwacht ook Van de Wassenberg.
In Nederland wordt cichorei
We hebben dan alleen voor de
Bovendien is het verlagen van
geteeld op zo’n 5.200 hectare.
laatste 5 procent nog chemische
de onkruiddruk meer dan alleen
Onkruid kan het gewas flink
bestrijding nodig. Chemisch
bestrijden. “De basis moet goed
hinderen. Dat merkt ook teler Bas
starten en vervolgens mechanisch
zijn”, vindt Van de Wassenberg.
Jansen in het Brabantse Dongen,
het grotere onkruid aanpakken, in
“Hoe sneller het gewas opkomt,
die naast industriegroente en
plaats van een bespuiting, is voor
hoe beter het is. Naderhand
bladgewassen als spinazie ook
mij de juiste weg.”
kun je daar immers niets meer
11 hectare cichorei teelt. “Het middelenpakket voor onkruid in
corrigeren.” Samenspel
cichorei wordt steeds beperkter
“Je wilt het gewas zo min
en handwerk is te duur. Daarom
mogelijk pesten, maar zonder
Meer weten?
chemie gaat dat nooit helemaal
Neem dan contact op met Teun van de Wassenberg via plant@agrifirm.com of onze Klantenservice.
innovatie
Mechanische onkruidbestrijding in cichorei
Agrifirm over de grens
14
John Dortmans
Agrifirm over de grens: Latijns-Amerika In Latijns-Amerika heeft Agrifirm een sterke lokale visie.
deel van de markt voor dierlijke
John Dortmans, directeur van Agrifirm LATAM, deelt zijn visie
eiwitten bestaat uit grote
en feiten over de rol van Agrifirm in de regio.
coöperaties en integraties die wereldwijd actief zijn, zoals BRF
Agrifirm heeft circa 280
Portfolio
medewerkers in Latijns-
Het productportfolio van Agrifirm
Amerika. “We hebben momen-
LATAM biedt een breed scala
Marktleider in Uruguay
teel zo'n 500 directe klanten
aan innovatieve en effectieve
Agrifirm nam in 2016 het bedrijf
in de hele regio en bedienen
diervoeders, premixen op
Nutral over in Uruguay. Momenteel
indirect meer boeren via
maat, hoogwaardige concen-
is Agrifirm er marktleider in
coöperaties en retailers”, legt
traten, additieven, tools en
premixen voor vlees- en melkvee
John Dortmans uit. “Agrifirm
professioneel advies. Dortmans:
en kalvermelkvervangers.
exporteert ook naar Chili,
“De Latijns-Amerikaanse markt
"We hebben hard gewerkt in
Mexico, Colombia, Paraguay
is zeer coöperatief, competitief
Uruguay om onze sterke positie
en Peru.”
en geconsolideerd. Een groot
te behouden en lokale boeren te
en JBS.”
15
JOHN DORTMANS
Braziliaanse bedrijfsleven’. Hiermee onderstreept Agrifirm haar inzet om een verantwoorde voedselketen op te bouwen voor toekomstige generaties op basis van duurzame landbouwontwikkeling. Agrifirm Brazilië is ook onderdeel van de DUTCHAM (de NederlandsBraziliaanse Kamer van Koophandel). Deze organisatie
ondersteunen", zegt Dortmans.
Brazilië. Het doel: de organisatie
bevordert de samenwerking
"Onlangs heeft Agrifirm
professionaliseren en het bedrijf
tussen Nederlandse bedrijven
geïnvesteerd in de uitbreiding
aanpassen aan de lokale markt.
met het bedrijfsleven in Brazilië.
van de productie, met als doel
“Onze sterke commerciële
Bedrijven als Heineken, Shell,
de kwaliteit en efficiëntie te
strategie is gebaseerd op
Phillips, FrieslandCampina,
verbeteren."
customer excellence” legt
KLM en Rabobank zijn enkele
Dortmans uit. “We willen onze
leden. Dortmans: “Door deze
Brazilië
klanten kennen en in hun
samenwerking maken we
Brazilië is het grootste land
behoeften voorzien met een
deel uit van commissies voor
van Latijns-Amerika. Naast het
sterk productportfolio, een
duurzaamheid, diversiteit en
enorme consumptiepotentieel
hoge toegevoegde waarde,
inclusiviteit, maar ook van andere
behoort het land tot de grootste
technische kennis en advies.
initiatieven die de kracht van
producenten en exporteurs
Om dat te bereiken, investeren
Nederlandse bedrijven gebruiken
van dierlijke eiwitten. Het is
we in duurzame relaties met
om de impact van lokale acties
daarnaast de grootste exporteur
onze klanten. Deze relaties
te vergroten.”
van rundvlees en kippenvlees ter
zijn erg belangrijk, maar zijn
wereld. Brazilië voedt momenteel
niet genoeg. Daarom hebben
Voordelen creëren voor leden
19% van de wereldbevolking.
we ook geïnvesteerd in
De aanwezigheid van Agrifirm
Om in deze markt te kunnen
technologiegedreven advies
in Latijns-Amerika biedt veel
concurreren, is volgens Dortmans
en hebben we maar liefst
voordelen voor de Nederlandse
een zeer professionele aanpak
55 nieuwe producten in ons
markt en voor leden van Agrifirm.
nodig. “Het is noodzakelijk om
voedingsportfolio geïntroduceerd.
Dortmans: “De winst die we hier
de behoeften van onze klanten
We hebben ook nieuwe
maken, wordt deels als dividend
volledig te begrijpen en te weten
additieven geïntroduceerd uit ons
aan onze leden uitgekeerd.
hoe we onze kennis, expertise
wereldwijde portfolio, die nog niet
Daarnaast verzamelen we
en wereldwijde producten
beschikbaar waren in Brazilië.”
in ons netwerk veel kennis
kunnen aanpassen aan lokale
waarvan onze Nederlandse Duurzaamheid en samenwerking
leden kunnen profiteren in een
Agrifirm is in Brazilië actief
steeds verder globaliserende
Nieuwe bedrijfsstrategie
bezig met duurzaamheid en
markt. Bijvoorbeeld in de vorm
Bijna 3 jaar geleden is
samenwerking. Dortmans
van nieuwe producten en advies
Agrifirm gestart met een
ondertekende daartoe
gericht op het maximaliseren van
bedrijfsherstructurering in
onlangs de ‘Verklaring van het
de prestaties op hun bedrijf.”
omstandigheden in Brazilië.”
Agrifirm over de grens
“De markt hier is zeer coöperatief, competitief en geconsolideerd.”
mooi werk
16
Wie?
Vanaf zijn quad inspecteert Roger Wouters de groei van zijn hop.
Roger Wouters (44)
Het natte groeiseizoen zorgt dit jaar voor een hoge schimmeldruk. Een extra oogje in het zeil is dus nodig. Half september zijn de hopbellen
Wat?
volgroeid en worden de lange ranken geknipt. Een collega-teler in
Hopteelt
België dorst en droogt de bellen en verpakt de hop in pakketten met gelijke kwaliteit en hoeveelheid alfazuren. Die bepalen de
Waar?
smaak. Met zijn fruit- en akkerbouwbedrijf teelt Wouters op
Reijmerstok (LB)
3,5 hectare vijf soorten hop voor Gulpener. De helft daarvan is biologische teelt voor de biologische bieren van de
Wanneer?
Limburgse brouwer. In 1997 waren zijn ouders en
17 augustus 2021
hij de eersten na ruim honderd jaar die weer hop teelden in Nederland. Roger Wouters nam het bedrijf in 2015 volledig over van zijn ouders. Naast hop teelt hij fruit (28 hectare), suikerbieten, maïs en graan (15 hectare).
17
mooi werk
ondernemen
18
Ondernemend afbouwen of anders boeren? Ondernemen is altijd bewegen. De omgeving verandert, je verandert zelf; dat vraagt om voortdurende bijstelling. Maar soms kan die bijstelling drastische vormen aannemen. Dan rijst de vraag: ga ik het over een andere boeg gooien of ga ik mijn bedrijf beëindigen? Een ingrijpend proces dat vraagt om een goede begeleiding. Dat altijd begint met de vraag: wat wil je zelf? Stoppen of veranderen: het is
sinds een aantal maanden als
van alle tijden. Maar de vraag
ondernemerscoach verbonden
rondom het toekomstperspectief
aan Exlan Advies. Daarvoor
van je bedrijf is nu wel urgenter
werkte ze 14 jaar bij lokale
geworden. Strengere milieu-
Rabobanken, waarbij ze de
eisen, druk op dieraantallen en
laatste jaren veel heeft gewerkt
middelengebruik, veranderende
met agrarische ondernemers die
voedselketens, vergrijzing,
hun bedrijf beëindigen.
aangescherpte wet- en regelgeving: soms lijkt het wel alsof
Stoppen is geen falen,
het allemaal als een lawine
maar een keuze
op je af komt als agrarisch
Beide ondernemerscoaches
ondernemer.
merken dat praten over de
“Er is een gevecht om de ruimte
toekomst van het bedrijf nog
gaande in Nederland”, zegt
steeds niet iets vanzelfsprekends
Sieto van Houten, al jaren
is. Al is de drempel lager dan
ondernemerscoach bij Exlan
vroeger, deze is er nog wel.
Advies. “Ruimte die boeren
Nelissen: “Ik kan mij voor-
hebben, dus dat kan kansen
stellen dat het als erfbetreder
bieden”, vult hij aan. Dat laat
daarom ook best gevoelig is
onverlet dat die druk op de ruimte
om hierover te beginnen.
en alles wat daarbij komt kijken
Maar als je het vanuit oprechte
lastig is voor ondernemers.
interesse doet en er echt de
“Wat wij willen is de drempel
tijd voor neemt, waardeert de
verlagen voor boeren om het over
ondernemer dat altijd.” Het
de toekomst van hun bedrijf te
gesprek aangaan gebeurt op
hebben”, aldus Arwen Nelissen,
verschillende manieren.
19
ondernemen
Van Houten: “Het kan zijn dat iemand aanklopt voor de aankoop van fosfaat. Als in de loop van het gesprek blijkt dat er geen opvolger is, dan kantelt het gesprek naar de vraag: maar wat wil je eigenlijk met je bedrijf? Waar wil je staan over een aantal jaar?” Wat wil je zelf? Beide ondernemerscoaches
Ga ik stoppen?
onderkennen het belang van die eerste vraag aan de ondernemer: wat wil je zelf? “Vertrekpunt is altijd de wens, het doel, de droom van de ondernemer”, stelt Nelissen. Waarbij ze benadrukt dat het belangrijk is daar echt
Ga ik door zoals ik deed?
de tijd voor te nemen, en het gezin, de familie daarbij te betrekken. Voordat er verdere stappen gezet worden, móet er een eenduidig toekomstbeeld op tafel liggen, is ook de overtuiging van Van Houten. Hij vertelt dat dit kan betekenen dat er, als er bijvoorbeeld twee broers in het
Gooi ik het over een andere boeg?
spel zijn, twee visies en twee plannen ontstaan en de wegen van beide broers bedrijfsmatig scheiden. Het vaststellen en -leggen van
Wat wil ik?
één visie vraagt veel en is soms confronterend. “Maar je komt er altijd uit”, is de ervaring van Nelissen. Waarbij ze vaak de vraag op tafel legt: Moet je door of mag je door? “Vaak is het antwoord: je mag door. Dan is
>>
20
ondernemen
financieel
>>
juridisch
er dus een vrije keuze, dat geeft lucht en ruimte om te kijken naar de échte onderliggende wensen en dromen.” Waar ze aan toevoegt dat als er sprake is van een contract of financiële verplichtingen, er (nog) geen keuze is. fiscaal
ruimtelijke ordening
Het roer om of stoppen De uitkomst van het gesprek over die zo belangrijke eerste vraag wat wil je zelf, kan zijn: ik stop
ondernemers toch vaak op het
of ik gooi het roer om. Wat de
financiële deel ligt. “Volkomen
richting ook is, het gaat erom die
logisch”, aldus de accountant.
wens, dat toekomstbeeld mogelijk
“Want uiteindelijk moet de
te maken. Financieel, fiscaal,
schoorsteen roken. Wij moeten
juridisch en qua ruimtelijke
samen met de ondernemer een
ordening. Met als essentie: hoe
plan maken, dat het mogelijk
houden we in het proces zoveel
maakt te leven zoals hij of zij dat
mogelijk financiële middelen
wil.” Rondeel is in dat opzicht
over om de gedefinieerde wens
kritisch op plannen waarbij het
van de ondernemer te realiseren.
roer om gaat. Hij haalt daarbij een
Van Houten: “Dat kan ook
uitspraak aan, die vaak opduikt
Vervlechten van vier thema’s
betekenen geld vrijmaken voor
onder boeren: ‘Ik wil wel groen
De kunst van het proces is om
(een van) de kinderen die straks
doen, maar dat kan niet als ik
de vier genoemde thema’s –
klaar zijn met hun studie en
rood sta.’ “Dat de landbouw zich
financieel, fiscaal, juridisch
wie de ondernemer wil helpen
na de oorlog heeft ontwikkeld
en ruimtelijke ordening – te
met de aankoop van zijn of haar
tot waar we nu staan heeft een
vervlechten. Het is de combinatie
eerste huis, wat momenteel heel
reden. Alleen al om de inflatie
van deze vier die zorgt voor een
erg lastig is.” Daarom werken
het hoofd te bieden, is een zekere
degelijk toekomstplan op maat
de ondernemerscoaches van
groei nodig. Is specialisatie en
gesneden voor elke ondernemer.
Exlan Advies vaak nauw samen
intensivering soms noodzakelijk.
Daarbij kan het nodig zijn
met externe partijen, zoals de
Maar ik zie gelukkig ook
specialisten erbij te halen. Zo
accountant van de ondernemer.
voldoende goede ontwikkelingen
maakt Exlan Advies bijvoorbeeld
Zo ook met Peter Rondeel,
en plannen.” Waarmee Rondeel
een zogenoemde Locatie-SCAN
relatiemanager bij Alfa
maar wil zeggen dat er zeker
om de uitdagingen wat betreft
accountants & adviseurs in de
kansen zijn, maar hij de
ruimtelijke ordening in beeld te
Achterhoek. Hij beaamt dat de
ondernemer wel scherp wil
brengen. Zo’n scan brengt de
nadruk van zijn gesprekken met
houden op de verdiencapaciteit.
huidige situatie in beeld: wat is
21
ondernemen
Bij de juridische component
Kansen geven nieuwe energie
kan het gaan over de vraag
“Of het nu stoppen is of anders
wat er moet gebeuren om het
boeren, het gaat erom dat je als
bestemmingsplan te wijzigen.
ondernemer weer kansen ziet”,
Bijvoorbeeld als er een horeca-
besluit Rondeel. “Stoppen is
het bestemmingsplan, welke
poot onder het bedrijf geschoven
ook een kans; het biedt immers
randvoorwaarden zijn er vanuit
wordt. Of over de vraag welke
weer nieuwe mogelijkheden.”
gemeente en provincie? Van
ondernemingsvorm het meest
Dat beaamt ook Nelissen:
Houten: “Door de uitkomsten
passend is.
“Het mooie van ondernemerschap
van de scan naast de wens
is dat je bijna altijd een vrije keuze
van de ondernemer te leggen,
De financiële en fiscale com-
hebt, ook al voelt dat misschien
krijgt de ondernemer een goed
ponenten zijn meestal nauw
niet altijd zo. Als je een keuze hebt
beeld wat de mogelijkheden
met elkaar verbonden. Moet
gemaakt krijg je weer energie.
zijn. Dat gaat niet alleen over
ik afrekenen met de fiscus bij
Wij willen ondernemers graag
gebouwen. Stel dat iemand met
bepaalde onderdelen van mijn
helpen die energie te ontsluiten.
een nevenactiviteit zou willen
toekomstplannen? Hoe kan ik
Als dat lukt is dat echt geweldig!”
beginnen, dan wordt dat ook
dat het beste, lees financieel
onderzocht.”
het meest gunstig, doen?
agrifirm.nl/exlan
jonge boeren
22
Sanne Koopmans
‘Studie, werk, JOOP en Jongerenraad opmaat voor bedrijfsovername’ en ik met beide bedrijven in maatschap gaan, zodat we dezelfde kansen hebben en kunnen uitzoeken wat ons het beste past.” Plezier ’s Morgens helpt Sanne haar vader met melken, ’s middags werkt ze bij haar moeder op het bedrijf, melkt ze bij een andere boer óf werkt ze op een andere melkveehouderij met robot. In de resterende tijd buigt ze zich over haar studieboeken. ”Een druk bestaan? Zo ervaar ik het niet hoor. Ik doe het allemaal met veel plezier en ik houd van uitdagingen.” Zelfontwikkeling Sinds een paar maanden zit Sanne in de Jongerenraad van Agrifirm. “Het is voor mij een mooie kans voor zelfontwikkeling en om meer over de coöperatie en bestuursfuncties te weten te komen. Ik wil de verbinding maken tussen het Als klein meisje wist Sanne Koopmans (21) al dat
districtsbestuur en de Jongerenraad, zodat jongeren
ze boer wilde worden. Inmiddels zit ze in het derde
meer geïnformeerd worden vanuit de coöperatie.”
studiejaar van de opleiding Dier- en Veehouderij aan de Hogere Agrarische School in Leeuwarden,
Burgers
en heeft ze de intentie om de melkveehouderij
Sanne wil het Jonge Ondernemers Ontwikkel
van haar ouders over te nemen.
Programma (JOOP) van Exlan Advies gaan volgen. “Zo kan ik verkennen welke kansen ik kan benutten
De vraag is wélk melkveebedrijf ze uiteindelijk
in mijn toekomstige bedrijfsvoering. Een belangrijk
overneemt, want haar moeder runt haar bedrijf
vraagstuk voor mij is hoe om te gaan met burgers in
met 140 koeien in het Friese Donkerbroek en
de directe omgeving van ons bedrijf en hoe ik in kan
haar vader houdt 140 koeien in het nabijgelegen
spelen op maatschappelijke ontwikkelingen.”
Oosterwolde. Bovendien wil Sannes zusje Annette (18) óók boerin worden. “Het plan is dat mijn zusje
agrifirm.nl/jongeboeren
23
jong
Michelle (9) en Frederique (11) uit Vlodrop
j ng
Frederique: “We hebben een biologisch fruit-
hard werken hoor, want ik wil mijn slaapkamer
bedrijf met BelleBio-appels – ons eigen merk -,
opknappen. En ik wil een eigen tv. Tijdens de
Elstars en Conference-peren. Elk jaar pluk ik
oogst brengen we de plukkers ook vaak een
samen met mijn zusje het overgebleven fruit
ijsje. Of we spelen samen een potje voetbal of
om te verkopen aan de weg. Het zijn de appels
tennis. Aan het einde van het seizoen helpen
en peren die de plukkers niet gezien hebben.
Frederique en ik altijd bij het feest voor de
Een gelukje voor ons. De opbrengst mogen
plukkers. Meestal houden onze ouders dan
we zelf houden om iets leuks mee doen. Vorig
een barbecue en schenken wij de drankjes
jaar had ik wel 200 euro verdiend!” Michelle:
voor iedereen in.”
“Ik had wat minder verkocht, want ik had toen niet zo’n zin om te plukken. Maar dit jaar ga ik
bellebio.nl
coöperatienieuws
24
Project Fascinating: landbouwsector van de toekomst ‘Fascinating’ is een programma waarin coöperatie
Zo wordt gras(klaver) als een van de objecten
Agrifirm, Avebe, Cosun, FrieslandCampina, LTO en
meegenomen in het onderzoek. Ook aan een tweede
de provincie Groningen de handen ineen slaan
project binnen ‘Fascinating’ wordt al gewerkt,
om samen de landbouwsector van de toekomst
namelijk het organiseren van een praktijknetwerk
te realiseren.
voor telers om ervaringen met elkaar uit te wisselen en onderzoeksbehoeften te delen. Een aantal
Het doel van het programma is een circulair
veldbonentelers is hiervoor inmiddels een keer
landbouwsysteem, waarin duurzaamheid, natuur,
samengekomen. Ook verwachten we binnenkort te
gezonde voeding en economische impact met
starten met een project op boerenbedrijven rondom
elkaar in balans gebracht worden. Eiwittransitie
Groene Mest waarbij vlinderbloemigen de gehele
is hierbij een belangrijk onderdeel. Momenteel
stikstofvoorziening van het landbouwsysteem voor
zijn de eerste projecten rondom de eiwitproductie
hun rekening zullen nemen.
gestart. Zo worden er op 4 proefboerderijen in de provincie Groningen 10 eiwitgewassen geteeld op verschillende grondsoorten. De gewassen worden
Meer informatie vind je op
beoordeeld op totale eiwitopbrengst en de kwaliteit
nationaalprogrammagroningen.nl/
van de eiwitten. Dit project richt zich niet alleen
projecten/fascinating/
op akkerbouw, maar ook op melkveehouderij.
Veilig werken op hoogte
Ladders bestellen met korting Veiligheid op en rond het erf is een belangrijk aandachtspunt voor Agrifirm. We zien in ons
De actie is geldig tot 31 december 2021 of
dagelijks werk nog regelmatig situaties waarbij het
zolang de voorraad strekt. Heb je interesse?
noodzakelijk is om op hoogte te werken, bijvoorbeeld
Bestel dan via onderstaande QR-code:
bij het beoordelen van een product. En ook op hoogte werken willen we graag veilig doen. Daarom is Agrifirm samen met Altrex een actie gestart, waarbij ladders tegen een sterk gereduceerd tarief kunnen worden aangeboden. Agrifirm vindt het belangrijk hierin te investeren om samen zo veilig mogelijk te kunnen werken.
of neem contact op met jouw specialist.
25
coöperatienieuws
Vergaderen op het boerenerf Even weg van kantoor of thuis en vergaderen of werken op een unieke locatie: aantrekkelijk toch? Er zijn veel prachtige vergaderlocaties te vinden bij boeren en telers door heel Nederland. Agrifirm vindt het belangrijk dit te ondersteunen. Niet alleen door medewerkers zelf vaker bij leden op locatie te laten werken of te vergaderen, maar ook door deze vergaderlocaties op de boerderij breder kenbaar te maken. En samen bereiken we meer! Daarom is er nu een digitale plattegrond ontwikkeld waarin deze vergaderlocaties te vinden zijn in een overzichtelijke kaart. Wil je ook een vergaderlocatie aanmelden of zoek je een vergaderlocatie? Ga dan naar agrifirm.nl/vergaderenopdeboerderij Foto: Boerderij Zonneveld in Rossum (OV)
Iedere dag gezond, veilig en betaalbaar voedsel is
Nieuwe Jongerenraadsleden
niet vanzelfsprekend. Ons leven zou er heel anders uit zien zonder onze boeren. Op dinsdag 12 oktober organiseert Stichting Boer Bewust ‘Thank a Farmer Day’, een jaarlijks terugkerende dag waarop de agrarische sector in het zonnetje wordt gezet als
Deze zomer is de Jongerenraad van Agrifirm
dank voor het produceren van ons voedsel. Want de
uitgebreid met maar liefst 5 nieuwe leden. De
boer is vaak onzichtbaar, maar absoluut onmisbaar.
nieuwe leden zijn (van links naar rechts): Ronald
Ook dit jaar ondersteunt coöperatie Agrifirm dit
Muntinga uit Beerta, Lisa Steenbekkers uit Dronten,
initiatief.
Sanne Koopmans uit Oosterwolde en Gelbrich Jensma uit Sint Annaparochie. Daan Aanhane uit Noordwijkerhout ontbreekt op de foto.
Kijk voor meer informatie op boer-bewust.nl.
26
trendwatching
Voeding op maat, afgestemd op persoonlijke diëten, voorkeuren of allergieën. Hoe ziet deze trend eruit en
Gepersonaliseerde
hoe spelen ondernemers daarop in? kijken naar duurzaamheid of vleesconsumptie. Al zie ik in onderzoek wel terugkomen dat veel mensen na een paar weken ook weer afhaken met het gebruik
Machiel Reinders
van bijvoorbeeld hun app rond gepersonaliseerde voeding. Ook
SENIOR ONDERZOEKER
zijn mensen steeds kritischer op
CONSUMENTENGEDRAG BIJ
hun privacy, of de persoonlijke data
WAGENINGEN UNIVERSITY & RESEARCH
die ze verstrekken wel veilig is. Tot nu toe bereikt gepersonaliseerde
“Voedingsadvies op maat zie je op verschillende terreinen terugkomen: in de voedingsmiddelenindustrie, supermarkt en gezondheidszorg. Vroeger was een diëtist iemand waar je heenging als je een medische indicatie had. Nu wordt persoonlijk voedingsadvies op grote schaal
“De coronacrisis heeft de discussie rond leefstijl en voeding een extra impuls gegeven.”
gegeven via voedingsapps met een algemener publiek. Met
voeding een beperkte groep
name door ontwikkelingen in
mensen die hoger opgeleid is en
informatietechnologie en data,
meer bestedingsruimte heeft.
maar ook omdat consumenten
De lagere sociaal-economische
het belang van gezonde voeding
klasse bereik je minder, terwijl daar
zien, is voeding op maat een
juist meer voedingsgerelateerde
trend. De coronacrisis heeft
problemen zoals overgewicht
de discussie rond leefstijl
spelen. Boeren kunnen zich ook
en voeding een extra impuls
meer richten op voedingsadvies op
gegeven. Ik verwacht dat deze
maat. Bijvoorbeeld als je zelf een
trend doorzet. Niet alleen voor
boerderijwinkel hebt. Je kent de
mensen die met voeding aan
klant, kunt het gesprek aangaan.
hun gezondheid willen werken,
De ideale gelegenheid om de
maar ook voor amateursporters,
consument een persoonlijk advies
consumenten die kritisch
te geven.”
27
trendwatching
voeding “Onze klanten kiezen voor maatwerk, ze kopen liever twee biefstukjes dan een vleespakket. Zij kiezen heel bewust voor ons
Gerda Tupker
rundvlees omdat het duurzaam, puur, eerlijk én heerlijk is. Daarnaast zien we steeds meer vegetarische klanten en vraag
MEDE-EIGENAAR VAN HOEVE RAVENSTEIN MET VLEESVEE, BOERDERIJWINKEL, BOERDERIJCAFÉ EN ACTIVITEITEN.
naar producten die vrij zijn van gluten, lactose, melk, suiker of noten. Ons assortiment is hier op aangepast. Vanwege de
glutenvrije en streekproducten.
grote vraag hebben wij in onze
Daar komen mensen uit het
boerderijwinkel meer dan duizend
hele land voor. Verder kun
glutenvrije producten, dagvers,
je in onze boerderijwinkel
houdbaar en diepgevroren.
in Baarn terecht voor
Denk aan producten als brood,
recepten, advies of vragen
koek, meel, pasta en bier, dat
over gezonde voeding. Wij
vind je niet allemaal in de
verbouwen groenten en kruiden
supermarkt. Op onze markten
op een milieuvriendelijke
vind je uitsluitend kramen met
manier, met oog voor de
duurzame,
natuurlijke kringloop. Onze groenten en kruiden komen
“Mensen komen uit het hele land voor onze markten met duurzame, glutenvrije en streekproducten.”
direct na de oogst in onze boerderijwinkel terecht. En verder halen we seizoensfruit bij fruittelers uit de buurt. Ook dat geeft mensen een prettig gevoel. Wij zijn van mening dat deze trend doorzet, mensen kijken steeds bewuster naar voeding. Het grote voordeel is dat wij hierdoor ons rundvlees goed kunnen vermarkten en veel klanten mogen ontvangen met specifieke dieetwensen of behoeften.”
van de boer
Investering in gezondheid Agnes Lensing heeft met haar man Albert een
de snoepautomaat, maar dan met gezonde voeding.
melkveehouderij in het Drentse Gasselternijveen.
We keken al snel verder naar producten die bij onze
Ze opende eerder dit jaar een automatenwinkel op
melk pasten. We kwamen uit bij biologische muesli van
haar erf.
een neef en een nicht van mij en pannenkoekenmeel van de molen uit de buurt. Lokale pluimveehouders
“We namen in 2020 een advocaatproeverij over,
bieden eieren aan en de imker zijn honing. Verder
maar konden door de uitbraak van corona de
verkopen we ook koolzaadolie en aardappelen.
geplande groepen niet ontvangen. We merkten
De producten die wij verkopen, komen van zowel
echter wel dat mensen toch nieuwsgierig waren
biologische als gangbare boeren. Ik voldoe als
naar onze advocaat. Ook een melktap stond al een
gangbare boer aan allerlei eisen, dus heb een goed
paar jaar op ons lijstje. Uiteindelijk hebben we de
verhaal richting consumenten. Ik vind ook dat
stap gezet om een automatenwinkel te openen.
gangbaar en biologisch elkaar niet als concurrent
Mensen kunnen hier advocaat en verse melk van onze koeien kopen. Zie het als
moeten zien, maar elkaar moeten versterken. Het valt me op dat onze klanten heel bewust bezig zijn met waar hun eten vandaan komt. Ze investeren in hun gezondheid en ik vind het super dat ik daar een bijdrage aan mag leveren.”
