30 jaar fiscalisering
Wat ging er vooraf Fiscalisering is een per 1 januari 1991 doorgevoerde decentralisatie van beleidsuitvoering van het parkeren
ging Nederlandse Gemeenten stelde binnen enkele maanden een wetsvoorstel met een memorie van toelichting op.
naar gemeenten. Een decentralisatie met een enorme
HET WETGEVINGSTRAJECT
impact. Interessant om terug te kijken. In dit eerste artikel wordt ingegaan op wat voorafging.
TEKST JITZE RINSMA
Begin tachtiger jaren was de belangrijkste doelstelling van het gemeentelijke parkeerbeleid de verdeling van schaarse ruimte. Deze doelstelling is naar de achtergrond verdrongen door bereikbaarheids- en leefbaarheidsdoelen. Een strikt parkeerbeleid kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. De zwakke schakel in het parkeerbeleid is de handhaving. Het Nationale Milieubeleidsplan en het Tweede Structuurschema Verkeer en Vervoer zijn in die periode ontstaan en eind tachtiger jaren vastgesteld. Daarin wordt het parkeren voor het eerst als de belangrijkste pijler van het flankerend beleid aangeduid. Parkeerovertredingen vallen tot dan toe onder het strafrecht en de afwikkeling is in handen van justitie. Als gevolg van overbelasting van het justitieel apparaat werden veel foutparkeerders niet vervolgd. In januari 1984 gaf het kabinet groen licht voor de fiscalisering van het betaald parkeren. Het fiscale regiem leek mogelijk binnen bestaande wetgeving en werd uitgewerkt in gemeentelijke verordeningen. Een arrest van de Hoge Raad over retributies zorgde in mei 1984 voor problemen. De fiscalisering in de oorspronkelijke opzet was in strijd met de gemeentewet. Daardoor zou de gemeentelijke fiscaliseringsverordeningen goedkeuring worden onthouden. De Veren-
32
vexpansie 2022
Dat voorstel/wetsontwerp is door de regering in februari 1986 bij de Tweede Kamer ingediend. Het eindverslag van de Tweede Kamer verscheen pas in december 1987. De CDAfractie informeerde daarbij naar de relatie van het wetsontwerp met artikel 6 van het Europees Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Naar aanleiding van deze vraag overwoog de regering in de zomer van 1988 het wetsontwerp in te trekken omdat het mogelijk op gespannen voet stond met het Europese Verdrag. De VNG verzocht daarop aan professor Van Dijk, hoogleraar internationale organisatie Rijksuniversiteit Utrecht advies uit te brengen. Fiscalisering was volgens hem niet in strijd met het Europese Verdrag. Wel signaleerde hij enige wrijfpunten. De VNG zond het advies aan de regering en stelde dat niets een spoedige invoering in de weg stond. De regering besloot echter tot een ingrijpende wijziging. De belangstelling voor de fiscalisering was intussen sterk toegenomen als gevolg van de discussie over bereikbaarheid en leefbaarheid. In november 1989 werd een nota van wijziging bij het parlement ingediend. In februari 1990 stemde de Tweede Kamer al met het wetsontwerp in en in juni 1990 de Eerste Kamer. In hoofdlijnen behelst de wijziging van de Gemeentewet de artikelen 276a, 283 a en b. Deze zijn nu als artikel 224, 234 en 235 in de gemeentewet opgenomen. ARTIKEL 276A:
Het gaat om de belasting die kan worden geheven in verband met de meest gebruikelijke wijze van parkeren bij parkeermeters en parkeerautomaten met onmiddellijke betaling. Vergunninghouders mogen met een vergunning zonder muntinworp bij een parkeermeter of parkeerautomaat parkeren. In het tweede lid is aangegeven wat onder
