DUURZAAMHEID Door Rob Aarse
EUROPA PRESENTEERT EUROPEAN GREEN DEAL
BIJDRAGEN AAN EEN BETERE WERELD De European Green Deal bevat een enorm breed scala aan maatregelen en ambities om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. Binnen mobiliteit vormt de modal shift van de weg naar het spoor en de binnenvaart een speerpunt.
V
oor een duurzame toekomst wil de Europese Commissie dat de CO2uitstoot van mobiliteit tot 2050 met 90 procent afneemt. Met de Brusselse plannen zullen alle lidstaten en alle vormen van vervoer een bijdrage moeten leveren aan het behalen van deze Europese klimaatdoelen. De onlangs gepubliceerde plannen vormen dan ook het startschot voor stevige onderhandelingen die de nodige jaren kunnen gaan duren. De besluitvorming verlangt namelijk unanieme instemming van alle lidstaten. REALISTISCHE AMBITIE? TLN waardeert de inzet van de Europese Commissie maar plaatst tegelijkertijd ook enkele kanttekeningen bij de moedige aanpak zoals samengevat in de European Green Deal. Een vervoersaanpak met rail en binnenvaart naast wegvervoer is inderdaad van groot belang om de stijgende vraag naar beroepsgoederenvervoer in goede banen te kunnen leiden. Voor een gelijk speelveld is het echter van belang dat Brussel zich concentreert op normvoorschriften, waarbij de invulling wordt overgelaten aan het bedrijfsleven. De plannen laten zien dat de EU een substantieel deel van de 75 procent binnenlandtransport wil verplaatsen naar spoor en binnenvaart. Los van de vraag of deze torenhoge ambitie qua infrastructuur realistisch is, zou het meer moeten gaan over de vraag hoeveel CO2neutrale vervoerscapaciteit de verschillende modaliteiten kunnen ontwikkelen. Dat moet
ook het uitgangspunt zijn voor eerlijke beprijzing op basis van milieubelasting. TLN is heel benieuwd of de lidstaten het de komende jaren eens kunnen worden over dergelijke oude dilemma’s die de afgelopen jaren vrijwel onbespreekbaar bleken. HANDEL IN EMISSIERECHTEN De European Green Deal bevat behalve de modal shift diverse andere voorstellen voor de transportsector. De prijs van transport moet volgens Brussel de werkelijke kosten dekken, dus ook de externe kosten voor bijvoorbeeld het milieu en de volksgezondheid. Het rechtvaardigt een hogere prijs voor milieubelastend transport die tegelijkertijd de transitie naar duurzaam transport op basis van hernieuwbare energie zal versnellen. Schoon transport gaat dan boven goedkoop transport. De Commissie wil ook de luchtkwaliteit verbeteren, vooral in steden en bij (lucht)havens. De plannen houden verder een aanpak van de vervuilende zee- en luchtvaart in. Voor
wegvervoer zal worden onderzocht of het emission trading system (ETS) een wenselijk instrument is. Over deze maatregel, waarbij bedrijven kunnen handelen in emissierechten, was Eurocommissaris Frans Timmermans eerder niet erg enthousiast. Het is misschien ook moeilijk vol te houden als de ambitie uiteindelijk ligt op 90 procent CO2-reductie. Hij zag andere maatregelen die veel effectiever zouden zijn om het wegtransport te verduurzamen. De kans is daarom klein dat het ETS zal worden uitgebreid naar het wegtransport. Voor de maritieme sector wordt wel weer nadrukkelijk gekeken naar het ETS. EFFECTIEVE WETTEN NODIG Om de doelen te kunnen halen, heeft de EU ook hoge verwachtingen van de technologie. Er zal fors worden geïnvesteerd in alternatieve brandstoffen en energie, zowel voor voertuigen als voor de infrastructuur. Ook onderstreept de Commissie het belang van de ontwikkeling van automated, connected en smart mobility. Maar het zijn op dit moment allemaal nog plannen. De European Green Deal zoals op 11 december gepresenteerd is geen wettekst, maar eigenlijk meer een formeel vastgelegde ambitie. Hierin wordt aangegeven welke richting het klimaatbeleid in Europa op gaat. De komende twee jaar zullen hier concrete wetsvoorstellen voor uitgewerkt worden. Dan zal blijken welke wetsvoorstellen op draagvlak kunnen rekenen voor toepassing in het echte leven. Als de benodigde miljarden euro’s met respect voor een gelijk speelveld gaan naar verduurzaming van transport, kan de European Green Deal beslist bijdragen aan een betere wereld. Wanneer het alleen vervoer duurder maakt, zonder dat de opbrengsten ten goede komen aan CO2-reductie, zijn we natuurlijk nog lang niet klaar met de voorstellen.
11
