I Cloud
“Moore’s Law nadert nu echt zijn einde.” Dat stelde Pradeep Sindhu, co-founder en CTO van Juniper Networks onlangs op een bijeenkomst in Londen. Voor veel toehoorders een opmerking die amper werd opgemerkt, maar het is een markante constatering met verstrekkende gevolgen.
Als Moore’s Law stopt, Juniper is een gerenommeerde IT-leverancier en richt zich vooral op snelle routers voor bijvoorbeeld de Telecom Industrie. De charismatische Pradeep Sindhu wist de aandacht te trekken met de prikkelende claim dat Moore’s Law nu echt zijn einde nadert. Voor veel toehoorders een opmerking die amper werd opgemerkt, maar het is wel een markante constatering met verstrekkende gevolgen. Moore’s law, is een wetmatige constatering van Gordon Moore (medeoprichter en ex-directeur van chipfabrikant Intel) dat elke 12 tot 24 maanden de prestatie van halfgeleiders verdubbelt. Deze schijnbaar wetmatige ontwikkeling is nu op een keerpunt aangekomen en loopt langzaam op zijn einde. De wet heeft gedurende zijn vijftigjarig bestaan, tussentijds wel een bijstelling ondergaan. De 12 maanden waren in 1965 het uitgangspunt, in 1975 werd dat al bijgesteld naar 24 maanden. Dus al langer was zichtbaar dat er technologische grenzen zijn. Ook was toen al te voorspellen dat rond 2020 de reis ten einde loopt. Vandaar dat rond 2013 de stap al van 24 naar 36 maanden is bijgesteld. Als eindgebruiker zien we
26
TBM • september 2015
deze trend ook met onze eigen ogen. Computers worden tegenwoordig nog amper sneller. Een harde schijf vervangen door SSD-geheugen, dat maakt wel verschil.
Nog meer core’s gaat niet meer werken
Pradeep Sindhu onderbouwt zijn stelling op een begrijpelijke manier: Dat de grenzen bereikt zijn, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de maximale kloksnelheid van CPU’s in computers al jaren rond de 3 – 3,5 GHz ligt. Het is een gegeven dat niet snel meer zal veranderen, want het zijn niet de structuren in de halfgeleiders die een barrière opwerpen, nee de draadjes tussen de componenten worden relatief te lang. De digitale signalen zijn dus te lang onderweg tussen de transistors binnen de processor. Het breder maken van de communicatiebussen gaat ook niet meer werken, dat past er niet in. De laatste jaren wordt het gebrek aan groei van rekenkracht dan ook ondervangen door rekenprocessen parallel te verwerken, via meerdere processoren of core’s. Maar na de introductie van duo core, quad core en octa core processoren is ook daar een einde in zicht. Het ont-
