TOEZICHTSVERHALEN
DE NOODZAAK VAN VERANDEREN We geven in Nederland bijna 100 miljard uit aan zorg en als er niets verandert stijgen deze kosten in 2040 naar 174 miljard euro, zo berekende het RIVM. Om de toegankelijkheid en betaalbaarheid van goede zorg te blijven garanderen voor de komende jaren, zijn veranderingen nodig om ‘de juiste zorg op de juiste plek’ te realiseren. Onder deze noemer vinden in het hele land initiatieven plaats die zorg voorkomen, vervangen en verplaatsen. Ongetwijfeld heeft u hier als zorgfinancial mee te maken.
J
uiste zorg op de juiste plek is inmiddels een bekende term in de zorgwereld. In dat kader ondernemen of ontwikkelen zorgaanbieders en zorgverzekeraars samen met gemeenten en welzijnsorganisaties veel verschillende initiatieven. Denk aan het anders organiseren van acute zorg in een regio, het gebruik van een app voor het vergroten van zelfmanagement van patiënten, maar ook het verbeteren van informatieoverdracht en communicatie in zorgnetwerken. Een blauwdruk van hoe de zorg van de toekomst er uitziet, is er niet. De vele initiatieven wijzen ons de weg en sturen de beweging die zorgprofessionals in gang hebben gezet.
Communicerende vaten Deze beweging is nodig. Niet alleen omdat de stijging van de zorgkosten onhoudbaar is. Maar ook vanwege een groeiend personeelstekort. Naar verwachting stijgt het aantal mensen dat nodig is in 2040 om zorg te kunnen leveren van 1 op 7 mensen naar 1 op 4. Meer mensen hebben zorg nodig, onder andere door de sterke toename van ouderen en chronisch zieken. Het vraagstuk waarvoor we staan is complex. Immers, het gaat om het verdelen van schaarse middelen. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid zijn communicerende vaten. Een hogere kwaliteit door concentratie van zorg kan leiden tot langere fysieke afstanden tot zorg voor de patiënt.
Stimuleren en versnellen De NZa helpt om de beweging juiste zorg op de juiste plek te stimuleren en te versnellen. We stimuleren alternatieve contractvormen en verbeteren bekostigingssystemen. Maar we zetten ook in op preventie en inno-
02 2020
vatie. Er is al ruimte voor allerlei initiatieven om preventief te werken. Zorgaanbieders kunnen bijvoorbeeld geïndiceerde preventie en zorggerelateerde preventie declareren. We hebben hiervoor bekostigingsmodellen, zorgprestaties, tarieven en betaaltitels gemaakt. Hiermee kunnen zorgaanbieders de zorg vernieuwen. We helpen hen graag op weg. Door hen te wijzen op de mogelijkheden voor innovatie binnen de bestaande regels. Of we ontwikkelen samen met hen nieuwe (experimentele) regels. Dit kan gaan om nieuwe diagnostiek of behandeling, maar ook om het anders organiseren van zorg/samenwerken of de inzet van ICT en e-health. De veranderingen die de samenleving eist van zorgverzekeraars, zorgkantoren en zorgaanbieders leiden ook tot veranderingen in ons toezicht. Zorgverzekeraars en zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de continuïteit van zorg voor hun verzekerden, nu én in de toekomst. Als inkoper van zorg, verwachten we dat zorgverzekeraars en zorgkantoren hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en zo werk maken van het duurzaam beter organiseren van zorg in de regio.
Verandering vraagt om samenwerking en actie Er is structurele verandering in de organisatie van zorg en zorglevering nodig. Wij stimuleren en sturen dat betrokken partijen de juiste maatregelen nemen. Wij doen dat samen met de zorgaanbieders en zorgverzekeraars en andere overheidsinstanties, zoals ACM, IGJ en het Zorginstituut. Daar waar het verplaatsen, vervangen of voorkomen van zorg onvoldoende snel gaat, onderzoeken we de oorzaken en nemen we maatregelen om die weg te nemen.
Marrit Nauta, strategisch adviseur NZa
27
