ONTWERPEN VAN JOURNALISTIEKE ROLLEN EN PRAKTIJKEN
VOORKOM DAT RELEVANTE INFORMATIE VERLOREN GAAT
1381 WOORDEN VAN HESSEL RIPPE
Wat me altijd heeft verbaasd is dat het klassieke nieuwsbericht zo lang de standaard is gebleven in de onlinejournalistiek. Een nieuw medium, een nieuw geluid, zou je denken. Het heeft te maken met hoe we online lezen, maar ook hoe de journalist online schrijft. Om die twee te combineren, zodat de lezer ook leest wat de journalist schrijft, is Interaction Design (IxD) de oplossing.
De omgekeerde piramidestructuur is al zo oud als de weg naar Rome. Zo oud als de intrede van de telegraaf om precies te zijn. Het gegeven dat een nieuwsbericht altijd begint met het belangrijkste nieuws komt voort uit het gebruik van de telegraaf door journalisten die verslag deden van de Amerikaanse Burgeroorlog (1861 – 1865).
Dat idee werd versterkt door de overtuiging dat een lezer online de informatie op een webpagina leest waarbij de ogen een patroon volgen dat nog het meest lijkt op een F. Uit onderzoek van de Nielsen Norman Group (NN/g) uit 2006 bleek namelijk dat lezers onlineteksten scannen. Door eyetracking software werd het patroon geïdentificeerd als een F-vorm. Daarbij werd de titel (of kop) gelezen en de intro ook nog wel, maar daarna werden de verdere alinea’s gescand. Van de eerste alinea’s voorbij de intro werd de eerste zin nog wel gelezen, waarna de lezer doorsprong naar de volgende alinea om daar (nog sneller) te scannen naar woorden die wellicht nog de moeite waard waren. Daarmee werd het gebruik van het klassieke nieuwsbericht gelegitimeerd. Zo lezen mensen blijkbaar. Zowel de krant als een online-nieuwswebsite. Een gegeven waarvan dezelfde Nielsen Norman Group nu zegt dat dit “verkeerd begrepen, maar nog steeds relevant” is.
Scannen kost lezers
De geboorte van het nieuwsbericht
Ook zij zien in dat dit een klassiek voorbeeld van het horseless carriage-syndroom is; een nieuwe technologie wordt uitgelegd aan de hand van terminologie die we kennen van bestaande technologie. In dit geval: zet een krantenbericht op je website en je brengt nieuws online.
De telegraaf was net nieuw, dus de kosten voor het versturen van berichten waren hoog. Bovendien konden de verbindingen onbetrouwbaar zijn. Niet in de laatste plaats omdat beide legers de draden van het netwerk weleens saboteerden zodat de tegenstander geen informatie over lange afstand kon doorspelen.
Dus ja, lezers scannen online de teksten en haken naarmate ze verder komen steeds meer af, maar dat komt omdat de teksten zo zijn opgesteld. Want de belangrijkste informatie staat in de kop, de intro, en wordt naarmate de tekst verder doorgaat steeds minder belangrijk. Dan haak je eerder af, logisch.
Daarom werd door de telegrafist de belangrijkste informatie als eerste doorgestuurd. Dan was die alvast binnen. Als je de antwoorden op de zes belangrijkste vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe) maar kon doorsturen, kon de redactie het nieuws brengen. Later werd deze oprolbare manier van nieuwsberichten schrijven de standaard, omdat bij ruimtegebrek in de krant simpelweg het onderste deel van de tekst kon worden afgeknipt, zonder dat dit de begrijpelijkheid van het artikel in de weg zat.
Terwijl de journalist niet als doel heeft dat de lezer hele stukken van zijn artikel of nieuwsbericht mist. Integendeel zelfs. Een journalist wil het liefst dat zijn tekst helemaal gelezen wordt. Anders had hij zich de moeite kunnen besparen. Bovendien is het niet alleen voor de journalist vervelend, maar het dient ook de lezer niet, zegt de NN/g.
Hoe lezers online lezen Omdat de meest essentiële vragen zo snel mogelijk worden beantwoord, is het klassieke nieuwsbericht tot op de dag van vandaag de meest efficiënte manier om informatie te verzamelen, verwerken en
74
te communiceren. Niet gek dat toen het wereldwijde web zijn intrede deed, het brengen van klassieke nieuwsberichten een-op-een kon worden overgezet van print naar online.
Make no mistake, the F-shaped scanning pattern is bad for users and businesses: it means that users may skip important content simply because it appears on the right side of the page. (NN/g, Kara Pernice, 2017) Maar gelukkig is daar UX-design. Of specifieker interaction design (IxD). Als onderdeel van het ontwerpen gericht op de gebruikerservaring (User Experience, UX) richt IxD zich op de wisselwerking tussen gebruikers en (meestal) een website.
