nowe technologie
Materiały przyszłości Dokąd zmierzamy? Foto: https://boltthreads.com/
W przyszłości nasze szafy się zmienią – zagoszczą w nich materiały bardziej inteligentne i przyjazne dla środowiska. Produkowane będą z nieoczywistych surowców naturalnych, uszlachetnionych surowców pochodzących z odzysku (na przykład plastiku i sieci rybackich wyrzuconych przez morza i oceany), zmodyfikowanych surowców chemicznych i wybarwiane barwnikami pozyskanymi w procesie fermentacji cukru z udziałem enzymów i mikroorganizmów (bakterii). Twórcy nowych materiałów mają nadzieję, że uczynią one nasze życie łatwiejszym jednocześnie przynosząc oddech planecie umęczonej nadmierną eksploatacją zasobów.
Po raz pierwszy tkanina Microsilk™ została użyta w kolekcji Stelli McCartney, sukienka z tego materiału została zaprezentowana na nowojorskim MoMA w październiku 2017 roku Foto: www.facebook.com/boltthreads
Nowy len, nowy jedwab
Syntetyczna nić pajęcza
Materiały i włókna można modyfikować poprzez sposób wykończenia i nanoszenie na ich powierzchnię środków chemicznych zmieniających ich właściwości. Niejednokrotnie naukowcy idą o krok dalej modyfikując strukturę włókna już na etapie jego powstawania. Tak było w przypadku „plastikowego lnu” czy jedwabiu z grafenem. Pierwszy przykład pochodzi z Polski, z Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie modyfikowano nasiona lnu poprzez wszczepianie bakterii zawierającej polimer – finalne włókno miało podobne właściwości jak włókna syntetyczne, było bardziej wytrzymałe, jednak nadal w stu procentach biodegradowalne. We Wrocławiu prowadzono również prace nad lnem zawierającym bardzo silne antyoksydanty, przeznaczonym na przykład na plastry, które przyspieszają gojenie ran. W Chinach natomiast naukowcy z Tsinghua University postanowili nakarmić jedwabniki grafenem i nanorurkami węglowymi. W efekcie uzyskali nici wytrzymujące co najmniej o połowę większe naprężenia i doskonale przewodzące prąd elektryczny jeśli się je podgrzeje do temperatury 1005 stopni Celsjusza. Materiały wykonane z grafenowego jedwabiu mogą znaleźć zastosowanie w odzieży biomedycznej, ochronnej oraz biodegradowalnych implantach medycznych. fason 02/2020
Jednym z liderów w inicjowaniu produkcji innowacyjnych materiałów jest amerykańska firma Bolt Threads. Wychodzi ona z założenia, że odpowiedzi na nasze najbardziej dokuczliwe problemy można znaleźć w naturze. W laboratorium firmy powstała między innymi syntetyczna nic pajęcza Microsilk™ czy skóra z grzybów Mylo™. Naukowcy od lat próbowali stworzyć syntetyczną wersję jedwabnej nici pajęczej, która pomimo swojej delikatności charakteryzowałaby się wysoką wytrzymałością mechaniczną, byłaby nierozpuszczalna w wodzie, elastyczna i odporna na ekstremalne temperatury. Firmie Bolt Threads udało się uzyskać wymarzony materiał. Do jego produkcji wykorzystuje się hodowle bakterii z odpowiednio zmodyfikowanym DNA, od których pobiera się proteiny jedwabiu, przetwarzane następnie w nić. Po raz pierwszy tkanina Microsilk™ została użyta w kolekcji Stelli McCartney, sukienka z tego materiału została zaprezentowana na nowojorskim MoMA w październiku 2017 roku. Produkty z syntetycznej nici pajęczej można znaleźć również w kolekcjach takich marek jak: North Face, Patagonia oraz Adidas. 54
