Festo AP Technologie CPX-AP
Dankzij deze nieuwe communicatietechnologie linkt u met een PLC naar keuze en kan u met slechts één veldbusknoop tot 79 devices aansturen. De voordelen van een gedecentraliseerde en modulaire architectuur worden zo flexibel gecombineerd zonder bijkomende dure interfacemodules.
Multiprotocol Servodrive CMMT-AS-MP
Overstappen naar de nieuwste generatie servoaandrijvingen zonder risico of complexiteit. Deze Multiprotocol servodrive kan zowel via Profinet, EtherCat, EthernetIP en Modbus met uw PLC communiceren, en ondersteunt de motionen driveprofielen Profidrive & CiA402.
Allin-one
Servodrive
Multiprotocol CMMT-AS-MP
Geschikte watervoorziening bepaalt het tempo van onze economie. Geen water? Dan ook geen werk en geen welvaart. Recent onderzoek concludeert dat de 15 meest waterintensieve sectoren goed zijn voor één op de vier jobs in Vlaanderen. De waterintensieve sectoren situeren zich in belangrijke mate binnen de maakindustrie, die indirect nog eens meer jobs creëert. Inmiddels is er (een beetje) goed nieuws: in België daalde de waterstress tussen 2010 en 2019 van 73,13 naar 54,07 %.
Een efficiënte waterbevoorrading tegen een competitieve prijs is economisch van cruciaal belang, ook om internationale investeringen aan te trekken. Vlaams minister van Economie en Innovatie Jo Brouns benadrukt dat ook de industrie kan helpen om de droogteproblematiek aan te pakken. ‘Het is om die reden dat we de afgelopen twee jaar ook 10 miljoen euro hebben geïnvesteerd via de Blue Deal in waterbesparende maatregelen bij de bedrijven. Daarom lanceerden we ook waterscans, waar bedrijven nu een beroep op kunnen doen om hen meer inzicht te geven in hun watergebruik en hen zo bewuster te maken van duurzaam waterbeheer in hun processen.’
Wat uit het centrale dossier in dit nieuwe nummer van Automation Magazine alvast blijkt is de bewustwording dat waterverbruik een grote economische impact heeft. De algemene boodschap is nu dat regenwater zo traag mogelijk moet worden afgevoerd naar de grotere rivieren. Zo krijgt het de kans om te infiltreren in de grondlagen. Zoals u zal lezen wordt in ons land volop aan de modernisering van het drinkwaternet gewerkt. Wallonië is hier een pionier: bij de Société wallonne des eaux wordt het netwerk momenteel omgevormd tot een voorbeeldinstallatie.
Technische innovatie wordt eveneens een oplossing voor onze watertekorten. We proberen immers van zeewater door ontzilting zoet/drinkbaar water te maken. Vooral het energieverbruik van ontzilting is een factor die de ontplooiing van dergelijke technieken op grote schaal in de weg staat, terwijl ook het afvalprobleem van de reststromen beter aangepakt moet worden. Maar technologie staat niet stil. Zo opende producent Farys te Oostende een installatie die brak water - op de grens tussen zoet en zout wateromzet naar drinkbaar water. ‘Water is schaars en daarom zijn we voortdurend op zoek naar manieren om onze drinkwatervoorziening te diversifiëren en robuust te maken’, klinkt het bij Farys.
Uit een studie naar het socio-economisch belang van water in Vlaanderen blijkt dat de totale waterkost voor levering en zuivering voor Vlaamse bedrijven in 2020 zo’n 934 miljoen
euro bedroeg, dat is 18% meer ten opzichte van 2010. De chemie, landbouw, voeding/drank, energie en cokes betalen het grootste aandeel in die waterfactuur, samen goed voor 381 miljoen euro per jaar of 41% van de totale jaarlijkse gezamenlijke waterfactuur. De sectoren die stijgende waterprijzen het sterkst voelen zijn de sectoren winning van delfstoffen, cokes en metaal. Een hoge waterkost heeft hier de grootste impact op de marge van de bedrijfsopbrengsten.
In België daalde de waterstress tussen 2010 en 2019 van 73,13 naar 54,07 %. Waterstress is de verhouding tussen de hoeveelheid zoetwater dat gebruikt wordt en de hoeveelheid die beschikbaar is. Een regio vertoont waterstress wanneer dat cijfer meer dan 25 % bedraagt. Ondanks efficiënter watergebruik, blijft de waterstress in België zorgwekkend hoog.
In Vlaanderen levert de Blue Deal grote inspanningen om de dalende trend verder te zetten, maar het hoge cijfer bewijst dat meer daadkracht nodig is om het watersysteem robuust te maken. Vlaanderen ambieert met het Klimaatadaptatieplan om tegen 2040 zoveel mogelijk water te hergebruiken, zodat de industrie minimaal op drinken grondwater moet terugvallen.
De Vlaamse watersector heeft zich nu verenigd in Fluid Crew, een gezamenlijk initiatief, open voor iedereen die zijn schouders wil zetten onder de gedachte: ‘Eén druppel kan misschien geen bergen verzetten, maar zeven miljoen wel.’ Het wordt gedragen door onder andere het Vlaams Kenniscentrum Water (Vlakwa), de Vlaamse Blue Deal, de federatie van drinkwaterbedrijven en rioolbeheerders (AquaFlanders), de federatie van de Vlaamse watertechnologiesector, de VITO WaterKlimaatHub, B-IWA en CAPTURE Resources. Onze economie is afhankelijk van genoeg water van de juiste kwaliteit. Toch blijft onze waterstress hoog, via dit nummer helpt Automation Magazine mee in de zoektocht naar een efficiënter waterverbruik.
www.fluidcrew.be
HANNOVER MESSE 2023
Products and solutions for a sustainable future at #HM23
17 – 21 April 2023 Hannover, Germany hannovermesse.com
Compleet gamma snelkoppelingen voor mobiele en industriële toepassingen
Op zoek naar een optim ale én lekvrije oplossing voor uw koppelingsprobleem ?
Stucchi biedt u een uniek gamm a snelkoppelingen m et een brede waaier van toepassingen.
Meer info ?
INDUMOTION
InduMotion vzw is de beroepsfederatie voor bedrijven gespecialiseerd in industriële automatisering en aandrijftechnieken (elektrisch, hydraulisch, mechanisch en pneumatisch), die als producent, officiële invoerder of verdeler op de Belgische markt actief zijn.
Lid van het Europees comité CETOP.
vzw InduMotion
Provinciesteenweg 9 – 3150 Haacht
BTW BE0431 258 733
Secretariaat: Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@indumotion.be
RAAD VAN BESTUUR
Hugues Maes (SMC Belgium): Voorzitter
Bart Vanhaverbeke (Voith Turbo) : Ondervoorzitter
Marcel De Winter (Service-Hydro): Secretaris-generaal
Guy Mertens (Act in Time): Penningmeester
Vincent De Cooman (WITTENSTEIN): Bestuurder
Luc Roelandt (Stromag): Bestuurder
Jean-Marc Orban (Festo): Bestuurder
Pieter Vansichen (Cobotracks): Bestuurder
TOEZICHTHOUDERS
Adriaan De Potter (Protec)
Maciej Szygowski (Doedijns Fluid Industry)
P3 EDITO Geen water, geen welvaart!
P5 INHOUD
P6 DOSSIER: In welke staat is ons drinkwaterstelsel?
P23 Nieuw lid InduMotion: Apex Dynamics
P24 Trainingsaanpak van TEO wint dubbele award
P26 Hightech jurk laat emoties zangeres zien
AUTOMATION MAGAZINE
Automation Magazine is een driemaandelijkse uitgave van de beroepsfederatie InduMotion vzw. Het verschijnt in maart, juni, september en december.
REDACTIE redactie@automation-magazine.be www.automation-magazine.be
ADVERTEREN
Jean-Charles Verwaest, tel. +32 475 44 57 91 publiservice@automation-magazine.be
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Hugues Maes vzw InduMotion Provinciesteenweg 9 – 3150 Haacht info@indumotion.be www.indumotion.be
REDACTIECOMITE
Ludo De Groef, Marcel De Winter, Claudia Liedl, Hugues Maes, Guy Mertens, Patrick Polspoel, Roger Stas, Maxime Vansichen, Filip Vanwynsberghe.
SECRETARIAAT
Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@automation-magazine.be
REALISATIE
Magenta Uitgeverij
Designcenter De Winkelhaak Lange Winkelhaakstraat 26 2060 Antwerpen info@magenta-uitgeverij.be
LAY-OUT Hans Bungeneers www.brontosaurus-graphics.be
OPLAGE
8.300 ex. NL + 2.700 ex. FR
De advertenties en artikelen in Automation Magazine worden ter goedkeuring voorgelegd aan het redactiecomité.
Alle advertenties die betrekking hebben op technieken en producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.
De artikelen en nieuwsberichten zijn door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen publiciteit. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten.
Automation Magazine wordt uitgegeven door InduMotion vzw. Een abonnement op dit vaktijdschrift is gratis en u kan dit aanvragen via het InduMotion secretariaat: gerda.vankeer@indumotion.be. Conform de Europese GDPR-wetgeving stellen wij u in kennis dat Automation Magazine hiervoor uw naam, bedrijf (optioneel) en adres bewaart. Deze informatie wordt nooit met derden gedeeld. U kan uw gegevens altijd via Gerda Van Keer opvragen en laten aanpassen of verwijderen.
Automation Magazine paraît aussi en français.
© InduMotion 2023 Coverfoto © INGIMAGE
P28 INTERVIEW Aquafin-ingenieur Marjolein Weemaes: ‘Technologie wapent ons rioleringsstelsel voor de toekomst.’
P32 BECKHOFF: Veilige en duurzame automatisering van waterstofinstallaties
P35 Snelle set-up van motorbesturingssystemen met igus
P36 DasGeniaal: ‘Slechts 23% van werknemers in de industrie is vrouw.’
P38 Hoe kan technologie mensen ondersteunen bij Werkbaar Werk?
P43 Siemens TIA Portal V18, de toekomst van visualisatie
P45 AGORIA Barometer technologische industrie blijft stabiel
P46 PRODUCTEN
P48 InduMotion bezoekt kunstcollectie Katoen Natie
P49 TECHTELEX
P50 AFSLUITER
Het is voor ons vanzelfsprekend dat er drinkbaar water uit de kraan komt, want naast zuurstof is het één van de basisstoffen om te overleven. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat het op peil houden van de waterkwaliteit en de aanvoer een dagelijks huzarenstukje is, waarbij technologie zorgt dat kwaliteitsverschillen en aanvoerschommelingen geen gevolgen hebben op de levering van het eindproduct. In dit dossier gaan we dieper in op deze materie.
Hoe is ons drinkwaterstelsel
er aan toe? Welke filteringen
ondergaat water voor het
bij ons uit de kraan stroomt
en welke zijn de (klimaat-)
uitdagingen die ons te wachten staan?
In België wordt drinkwater zo goed als volledig uit twee bronnen geput. Enerzijds oppervlaktewater dat uit rivieren, bronnen en meren komt, anderzijds grondwater. Als we het hebben over oppervlaktewater, is het leeuwendeel in Vlaanderen afkomstig uit het Albertkanaal, dat op zijn beurt water onttrekt uit de Maas. Grondwater is dan weer meestal afkomstig van neerslag en daar ondervinden we in recente jaren veel problemen.’
Prof. Dr. Ir. Marijke Huysmans is een autoriteit op het gebied van grondwaterhydrologie. Zij vertelt ons waar het schoentje op dat gebied knelt: ‘Vooral Vlaanderen is een waterarme regio, als we de verhouding tussen het beschikbare water en de vraag van gezinnen, landbouw en industrie bekijken. Op wereldschaal zijn er - in een normaal jaar - zelfs maar 22 landen met een hogere waterstressindex.’ Voor Wallonië liggen de kaarten anders: met meer wateropvang en infiltratie en een minder bevolkte regio met minder industrie.
‘Vlaanderen is erg dichtbevolkt en door de hoge ontwikkelingsgraad is er ook vanuit industrie en landbouw een grote vraag naar drinkwater en proceswater. Anderzijds hebben we zelf geen enkele invloed op wat er langs aanbodzijde binnenkomt, via rivieren en neerslag. Bovendien is dit een relatief verharde regio: zo geven we het regenwater minder kans om naar het grondwater toe te infiltreren. Ook de klimaatverandering wordt een belangrijke factor. De nu al geringe waterbeschikbaarheid zal nog meer onder druk komen te staan. De beken in Vlaanderen worden rechtstreeks gevoed door regenwater en onrechtstreeks door grondwater. Als het lange tijd niet regent en ook het grondwater tot onder het vereiste niveau zakt, vallen waterlopen onvermijdelijk droog, zelfs al wordt er geen water opgepompt.’
‘De algemene boodschap is dat regenwater zo traag mogelijk moet worden afgevoerd naar de grotere rivieren. Door de grondwaterstanden structureel te verhogen, zullen beken ook in droge periodes langer water blijven bevatten. Daarnaast kan de structuur van de beek en het landschap worden aangepast door bijvoorbeeld stuwen te plaatsen.’
Wat is er efficiënter: minder oppompen of meer infiltratie garanderen? Marijke Huysmans: ‘De Vrije Universiteit Brussel berekende hoe de grondwaterstanden in de ondiepe ondergrond in de provincie Limburg zouden veranderen als we meer of minder gaan oppompen of als er meer of minder water kan infiltreren om het grondwater te voeden. Ze maakte daarvoor gebruik van grootschalige grondwatermodellen.’
‘Die laten volgende resultaten zien: Als we 20% minder zouden oppompen, zou de grondwatertafel in de provincie Limburg gemiddeld 5 cm stijgen. Als de grondwatervoeding met 20% zou stijgen door meer infiltratie, dan zou de gemiddelde grondwaterstand in de ondiepe watervoerende lagen in de provincie Limburg met 55 cm stijgen. Elf keer zoveel dus als bij 20% minder oppompen.’
Bijna 97% van al het water op aarde zit in zeeën en oceanen, ontzilten lijkt dan ook een aanlokkelijk idee. Helaas staan belangrijke hinderpalen die oplossing in de weg.
Vooral het energieverbruik van ontzilting is een factor die de ontplooiing van dergelijke technieken op grote schaal in de weg staat, terwijl ook het afvalprobleem van de reststromen nog beter aangepakt moet worden. Toch moeten we het kind niet met het badwater weggooien, want de technologie staat ook op dat vlak niet stil.
Zo opende producent Farys te Oostende een installatie die brak water - op de grens tussen zoet en zout wateromzet naar drinkbaar water. ‘Water is schaars en daarom zijn we voortdurend op zoek naar manieren om onze drinkwatervoorziening te diversifiëren en robuust te maken. Bovendien zitten we in Vlaanderen met een moeilijke geografische situatie. Quasi al onze drinkwaterproductie situeert zich in het oosten van het land, voornamelijk via het Albertkanaal. Transport naar de rest van Vlaanderen is daarom duur, maar tot voor kort hadden wij geen alternatief. Daar wilden we een mouw aan passen, ‘zo luidt het.
De oplossing kwam uit eigen huis, want Farys combineerde en verfijnde een aantal bestaande technieken. Om dat toe te lichten schuift Wim Jacobs mee aan onze tafel. Hij is de directiemanager Productie & Transport van Farys.
Innovatie blijkt de sleutel te zijn tot de oplossing: ‘We bouwden een nieuwe zuiveringsinstallatie met startcapaciteit van 500 m³ per uur, die we op termijn kunnen verdubbelen tot 1000 m³ per uur. Op jaarbasis betekent dat een capaciteit van 8 miljoen m³. Vanuit Oostende betrekken we rechtstreeks water uit het kanaal Brugge-Oostende dat we binnen het uur omzetten naar drinkwater. Dat doen we via een seriële filtratie waarin meerdere technieken aan bod komen. Het kanaalwater gaat eerst door een rakelzeef van 3 mm.’
‘Vervolgens is er een dubbele mechanische zeving van 1 respectievelijk 0,25 mm, gevolgd door de membraanfiltering waarin een microfiltratiemembraan de zwevende stoffen en grote bacteriën eruit haalt. Pas dan gaan we over naar de reverse osmose die opgeloste stoffen, virussen en de resterende bacteriën elimineert. Op dat moment beschikken we over gedemineraliseerd water dat nog niet drinkbaar is. Na de filtering door een actieve koolstoffilter wordt daarom ook een remineralisatieproces uitgevoerd. Daarin worden kalkkorrels opgelost in het water om de nodige mineralen toe te voegen. Tot slot wordt het water op de correcte Ph-waarde gebracht. Het eindresultaat is perfect drinkbaar water.’
‘Op zich zijn deze filtertechnieken niet nieuw, maar we zijn er in geslaagd om deze ‘multibarrier’-ketting tussen oppompen en productie aanzienlijk te optimaliseren. Dat levert ons enkele mooie voordelen op. Er is vooreerst de snelheid: na ongeveer een uur is het opgepompte water al drinkbaar.’
‘Ten tweede is er het verminderde energieverbruik. Dat is zeer belangrijk om de installatie rendabel te maken, want dankzij deze ontwikkeling is het nu goedkoper om ter plaatse te
Boven:
Farys ontwikkelde een innovatief systeem door een aantal technieken te combineren en te optimaliseren.
Rechts:
Een zicht op de reverse osmose installatie.
produceren dan om over een lange afstand te transporteren. Tot slot stip ik ook nog aan dat de installatie een brede basiskwaliteit van het aangevoerde water kan verwerken, wat toch een groot voordeel is ten opzichte van andere systemen.’
‘In periodes met veel regenwater is het water zoet, in periodes van droogte wordt het water brak en bij calamiteiten kunnen vervuilende stoffen in het kanaal terecht komen. De installatie levert een zelfde eindkwaliteit bij verschillende inkomende kwaliteit. Het enige gevolg is dat je meer energie nodig hebt om het proces te voeden naarmate het zoutgehalte en de concentratie van andere opgeloste stoffen toeneemt.’
Drinkwaterproductiecentrum
In ons land wordt er volop aan de modernisering van het drinkwaternet gewerkt. Bij SWDE wordt het netwerk momenteel omgevormd tot voorbeeldinstallatie. In 2026 moet het project afgewerkt zijn en dienen als benchmark voor drinkwaterinstallaties wereldwijd. Onze buurlanden toonden ondertussen al verregaande interesse.
Industrieel ingenieur Bernard Daulne is sinds 1994 actief voor SWDE (Société wallonne des eaux). Hij gidst ons door de installaties van de organisatie: ‘De 1.340 werknemers van SWDE zijn verantwoordelijk voor 1,1 miljoen wateraansluitingen, die net geen 2,5 miljoen gebruikers bedienen. Daarmee bestrijken we vandaag ongeveer 67% van het Waalse grondgebied en bedienen we 207 van de 262 gemeenten. We beschikken ook over een eigen labo waar dagelijks tientallen kwaliteitstests uitgevoerd worden om aan de ISO 17025-kwaliteitsnorm te voldoen.’
‘De afgelopen jaren heeft SWDE de installaties van tientallen andere organisaties en lokale gemeenten overgenomen, waardoor we momenteel ongeveer 1.000 installaties beheren. Niet alleen die hoeveelheid is enorm en zorgt voor de nodige uitdagingen, ook de locaties zijn vaak afgelegen en liggen ver uit elkaar. We beheren bijvoorbeeld installaties in Komen, maar evengoed 300 kilometer verderop in Aarlen. Bovendien
Bernard Daulne:
‘Dankzij dit project kunnen we veel korter op de bal spelen op het gebied van onder meer lekverliezen en veiligheid.’
waren veel van deze installaties ook verouderd, met alle onderhoudsproblemen van dien. Daar komt nog het extra pigment bij dat door de historische versnippering van de installaties over gemeentes en organisaties, er zeer weinig standaardisatie was. Dat zorgde op zijn beurt voor problemen, bijvoorbeeld rond de communicatie van meetwaarden. Dat gebeurde nog met systemen als ISDN. Bovendien was er ook geen mogelijkheid om data in realtime raad te plegen. Daar wilden we absoluut iets aan doen.’
Door de historische versnippering was er weinig standaardisatie, het beheer is dan ook een stevige uitdaging.
Start tienjarig project Aveva tot 2027
‘Het antwoord kwam in de vorm van een systeem voor besturing op afstand, waarbij we overschakelden naar een uniek gestandaardiseerd systeem voor het sturen van de pompstations, reservoirs en zuiveringsinstallaties. Dat gebeurde met het objectgeorienteerde Wonderware systeem, dat nu beter bekend is onder de naam Aveva. De upgrade kadert in een tienjarig project dat loopt van 2017 tot 2027, goed voor een investering van ongeveer 100 miljoen.’
‘Vandaag werken onze installaties volautomatisch, waarbij ze zelf voortdurend hun debieten, drukken en niveau’s in de gaten houden. Die systemen werken dus lokaal en autonoom, waarbij ze zelf alarmen analyseren en oplossen door pompen in of uit te schakelen, kleppen open te sturen en noem maar op. Naast die lokale autonomie creëerden we ook een bovenliggende laag, waarbij we ook op afstand het systeem kunnen aansturen of overnemen indien nodig.’
‘Belangrijk in de benadering is de gestandaardiseerde wijze waarop de gegevens aangeleverd moesten worden. Dat was een grote verbetering, want door het stroomlijnen van de meetdata kunnen we beter de parameters bepalen. Dat leidt tot een grotere beschikbaarheid, minder energieverbruik en een betere inschatting van de niveaus. Bovendien kunnen we nu proactief reageren, onderhoudsacties kunnen we zo preventief uitvoeren.’
Gestandaardiseerde automatisering
‘Naast de grondige standaardisering van de communicatie, wilden we ook de programmering van de installaties vereenvoudigen. Elke installatie heeft uiteraard zijn eigen specifieke opbouw in functie van de noden ter plaatse, maar er is altijd een zekere basisopbouw die dezelfde blijft: een aantal centrifugaalpompen, niveausensoren, kwaliteitsindicatoren en noem maar op. We wilden het programmeren van deze
installaties ook standaardiseren zodat we niet telkens hetzelfde werk opnieuw moesten doen. Als er in Malmédy een pomp moet beginnen werken bij niveau X en in Moeskroen moet hetzelfde gebeuren maar bij niveau Y, dan moet je in feite geen 2 volledig aparte programma’s schrijven. De softwareblokken zijn nu zo opgesteld dat we enkel de variabelen moeten aanpassen aan de situatie ter plaatse.’
‘We bouwden met Esco aan een bibliotheek met alle mogelijke programmatieblokken. Zo moeten we telkens het warm water niet uitvinden. Die werkwijze heeft veel voordelen: er zijn veel minder fouten in de programmering en er is veel minder tijd nodig. In plaats van een week programmatuur schrijven per installatie, volstaat nu vaak een uurtje. Reken maar uit wat dat betekent in een organisatie die 1.000 installaties beheert. Het is geen toeval dat we ons systeem al in Nederland konden voorstellen, terwijl er ook uit andere streken veel belangstelling is.’
Om de medewerkers vlot de installaties te laten bedienen, deed SWDE beroep op Esco. Zij leverden de Exor HMI schermen waarmee de medewerkers op een toegankelijke manier aan de slag konden. François Vin (Esco): ‘De schermen laten toe om op een visuele manier snel zaken aan te passen, bepaalde gegevens op te roepen, acties uit te voeren en noem maar op. Door de standaardisering is het ook makkelijk dat werknemers met hetzelfde systeem kunnen werken. We assisteerden ook bij de opbouw van de bibliotheek met de automatiseringsbouwstenen. Op die manier moest niet telkens elk programma opnieuw geschreven worden, bovendien staat deze bibliotheek ook open voor andere partijen die voor SWDE werken.’
Jaarlijks verdwijnen er in ons land en elders miljoenen kubieke meters perfect drinkbaar water door lekkages. Concreet ging
het in Wallonië in 2021 om 66,7 miljoen m³ drinkwater, in Vlaanderen om 57 miljoen m³ (eveneens in 2021). Dat lijken duizelingwekkende cijfers, maar we moeten ze in de juiste context plaatsen. Deze cijfers kan men analyseren wegens de infrastructure Leakage Index (ILI), een internationale maatstaf om lekverliezen in verschillende landen te vergelijken.
In vergelijking met andere Europese scores, valt dat in België goed mee. In 2021 lag het gemiddelde op 1,1, ILI al zijn er grote schommelingen tussen de diverse waterbedrijven (tussen 0,34 en 1,50). De betrachting is om tegen 2025 lager te scoren dan een gemiddeld ILI van 0,5. De cijfers vertonen vooreerst al jaren een dalende trend, een goede indicator dat de onderhouds- en vernieuwingsgolven eindelijk hun vruchten afwerpen.
‘Lekken vormen voor ons een grote uitdaging, ook daar hebben we een specifiek project voor op poten gezet’, zegt Bernard Daulne. ‘Via dataloggers krijgen we dagelijks informatie door over de verliezen, en zo kunnen we snel mogelijke problemen detecteren en gericht de nodige maatregelen treffen. Dat heeft ons al miljoenen kubiek bespaard. Ondertussen moeten we ook proactief nieuwe problemen opsporen, want één van onze opdrachten is ook het conserveren van onze bronnen. Zeker in het kader van de klimaatproblematiek wint dit aan belang. Waterrecuperatie, specifieke oplossingen voor de landbouw, ... ook daar zijn we vandaag volop mee bezig.’
Voor de productie en zuivering van drinkwater zijn verschillende behandelingen nodig, waaronder filtratie, beluchting, desinfectie, chlorering en ontzilting. Maar bedrijven zien zich geconfronteerd met een bijkomende uitdaging: wat als je een andere kwaliteit nodig hebt voor je proces, of wat als je proceswater moet beantwoorden aan zeer strenge lozingsnormen?
Het Mechelse Pantarein is actief in deze branche. Zij verkopen en verhuren installaties om afvalwater om te zetten tot drinkwater of tot water dat geloosd mag worden in de omgeving. Daar blijken al vlug heel wat gradaties.
Medezaakvoerder Wim Mariën vertelt: ‘Elk bedrijf kent zijn eigen specifieke situatie. Een brouwerij beschikt bijvoorbeeld vaak over een grondwaterpomp. Ze zetten dit water in voor het brouwproces, waarna het opnieuw geloosd wordt. Maar dat mag enkel als het beantwoordt aan de norm. Wij kunnen het gebruikte water niet alleen geschikt maken om het te kunnen lozen, het is ook mogelijk om dat afvalwater te zuiveren tot het voor bepaalde applicaties - het spoelen bijvoorbeeld - opnieuw kan gebruikt worden. Voor een brouwerij betekent dit een dubbel voordeel: ze betalen minder heffingen op het lozen, en ze kunnen hun maximum quota voor het oppompen van grondwater beter benutten.’
‘De lozingsnormen kunnen aanzienlijk verschillen van streek tot streek, zelfs van waterloop tot waterloop. Bovendien wisselt ook de kwaliteit van het afgevoerde water enorm. Een chemisch bedrijf zal compleet andere zuiveringsnoden hebben dan een vleesverwerkend bedrijf. Zelfs in eenzelfde bedrijf kan de kwaliteit schommelen naargelang de productie op dat moment. Daarom is afvalwaterzuivering vaak maatwerk met aangepaste technieken. Ik geef u graag een overzicht van de meest voorkomende.’
1 VOORZUIVERING: PARTIËLE ZUIVERING MET DAF (DISSOLVED AIR FLOTATION)
In een DAF installatie met voorgaande fysicochemische behandeling (coagulatie en flocculatie) kunnen olie, vetten, zwevende stoffen en zelfs een deel van de opgeloste stoffen (bijvoorbeeld zware metalen) in het afvalwater verwijderd worden. In de coagulatiestap worden colloïdale deeltjes of emulsies gestabiliseerd door hun lading te neutraliseren. Dit gebeurt door de toevoeging van een coagulant. Voorbeelden van coagulant producten zijn onder andere: FeCl3, FeSO4, AlCl3, Al2(SO4)3 en organisch coagulant. Typisch wordt er 0,5 – 1,5 l coagulant/m³ toegevoegd, afhankelijk van de vervuilingsgraad van het afvalwater. Na de toevoeging van coagulant (en de stabilisatie van de emulsie) worden er zeer kleine vlokken gevormd. Coagulatie is een snel proces.
De vlokken die gevormd worden in de coagulatiestap zijn klein en kunnen enkel groter worden door ze rustig te mengen om samenklitten van de vlokjes toe te laten. Om dit proces efficiënter te maken, worden er flocculanten (of vlokmiddelen) toegevoegd. Flocculanten zijn hoogmoleculaire
stoffen (polymeren) met diverse functionele groepen. Typisch wordt er 5 – 20 l flocculant/m3 (0,2 % polymeer) toegevoegd, afhankelijk van de vervuilingsgraad van het afvalwater. De geladen deeltjes en/of kleine vlokjes worden aangetrokken tot de ladingsgroepen van het polymeer, waardoor een grotere vlok ontstaat. Flocculatie is dus een traag proces.
Het afvalwater wordt na de coagulatie- en flocculatiestap samen met het met lucht gesatureerd water (wit water) ingebracht in de flotatie unit. Dit wit water bestaat uit effluent van de DAF waar perslucht aan is toegevoegd onder hoge druk (> 5 bar). Dit zorgt voor de vorming van zeer kleine luchtbelletjes. Het zijn deze luchtbelletjes die zich vasthechten aan de vlokken in het afvalwater en ze zo naar het oppervlak leiden. Een schraper aan het oppervlak van de DAF schraapt vervolgens het slib af en transporteert het naar een slibtank. Wim Mariën: ‘Bij brouwerijen zit er uiteraard weinig vet in het water, deze stap is daar in principe niet aan de orde. Maar bij slachthuizen of melkbedrijven uiteraard wel. Onze expertise bestaat erin dat we exact kunnen berekenen welk procesopbouw er nodig is.’
Het geproduceerde afvalwater kan nu behandeld worden met een actief slib systeem, tenzij het om echt grote volumes gaat. In dat geval kan eerst een anaerobe trap ingezet, waarbij er via bacteriën eerst een vergisting plaatsvindt. Pas dan kan de aerobe zuivering plaatsvinden. Bij dat actief slibsysteem is een uiteenlopende verzameling van micro-organismen in staat om op basis van de aanwezigheid van zuurstof de organische verbindingen (COD- chemical oxygen demand) af te breken tot CO2 en water. Chemisch ziet dat er als volgt uit:
COD + O2 > CO2 + H2O + energie
Lock & start met één systeem
Configureerbaar door FlexFunction
Serieel koppelbaar
Uitgebreide diagnose met IO-Link
Categorie 4 / PL e / SIL3
Vloeistofbestendig IP65 en IP67
Lock-out, safe start, autorisatie, etc.
Nadat het afvalwater gezuiverd is door het actieve slib in de bioreactor, moet het gezuiverde water en het slib van elkaar gescheiden worden. Aangezien het slib een hogere densiteit heeft dan het water zal het bezinken indien er geen meng- of beluchtingsenergie in de reactor wordt gebracht. Hierdoor ontstaat een heldere bovenstaande waterlaag die geloosd kan worden. Dit principe wordt in de praktijk op twee manieren uitgevoerd: via CAS (conventioneel actief slibsysteem) of via SBR (sequencing batch reactor).
CAS technologie
Een CAS systeem bestaat uit twee tanks, een bioreactor en een nabezinker. Het water-slib mengsel stroomt continu van de bioreactor naar de nabezinker waar door het ontbreken van mengenergie het slib bezinkt en de heldere bovenstaande laag wegstroomt (dynamische bezinking). Het bezonken slib wordt met behulp van een slibcirculatiepomp teruggepompt naar de bioreactor.
SBR technologie
Een SBR (sequential batch reactor) systeem combineert de functie van bioreactor (zuivering) en nabezinker (bezinking) in één tank. Om deze functies in één tank te kunnen combineren worden ze van elkaar gescheiden in de tijd, wat resulteert in een statische bezinking. In een SBR systeem worden verschillende fases doorlopen:
• Voedingsfase: Het afvalwater wordt in de reactor gepompt terwijl het slib gemengd of belucht wordt. De slibbelasting is hoog en organische stof wordt geadsorbeerd en partieel afgebroken door het slib.
• Beluchtingsfase: De voeding van het actieve slib wordt gestopt. Menging en beluchting gaan verder en de biologische componenten worden verder verwijderd.
• Bezinkingsfase: Beluchting en menging worden gestopt waardoor het slib begint te bezinken.
• Aflaatfase: Een drijvende aflaatpomp verwijdert het gezuiverde water uit de biologische reactor.
De sterkte van de SBR technologie is het voedingspatroon. De afwisseling tussen voeding en beluchting resulteert in een excellente slibstructuur en goede slibbezinkingskarakteristieken. Door een goede bezinkbaarheid van het slib kunnen de bezinkings- en aflaatcyclus ingekort worden en zal de effluentkwaliteit beter zijn (minder zwevende stoffen, COD, N en P).
Hoe korter de voedingstijd in verhouding tot de beluchtingstijd, hoe beter de bezinkingseigenschappen van het slib worden. Dit principe wordt accumulatie-regeneratie genoemd.
De SBR technologie brengt verschillende voordelen met zich mee:
• een eenvoudige configuratie door de combinatie van de functie van bioreactor en nabezinker in één tank;
• een grote flexibiliteit door de eenvoudige aanpassing van de verwerkte volumes en de SBR cyclustijden;
• een verbeterde slibbezinking door het principe van accumulatie-regeneratie en een statische bezinking;
• de werking van de installatie is onafhankelijk van een variërende hydraulische belasting;
• een lage investerings- en onderhoudskost door de eenvoud van de installatie.
Alternatief om slib en water scheiden: MBR technologie In tegenstelling tot de conventionele systemen is de scheiding tussen slib en water bij MBR niet langer gebaseerd op een verschil in densiteit. Een MBR systeem gebruikt een ultrafiltratie (UF) of microfiltratie (MF) membraan om het gezuiverde water uit de bioreactor te verwijderen. De voordelen van een MBR systeem t.o.v. een CAS of SBR systeem zijn:
• Dat het mogelijk is de bioreactor bij hogere slibconcentratie te laten werken waardoor dus het vereiste reactor volume afneemt (dus minder plaatsinname);
• Dat de effluent kwaliteit van een MBR systeem beter zal zijn dan de effluent kwaliteit van een conventioneel systeem gezien de afwezigheid van zwevende stoffen in het effluent;
• Dat het een betrouwbare voorzuivering is, wanneer hergebruik van afvalwater een optie is (o.a. gezien de afwezigheid van zwevende stoffen).
5 ALGEMEEN CONCEPT DEAD-END ULTRAFILTRATIE
Het effluent van de biologische zuivering dient een polishing stap te ondergaan voor het kan behandeld worden door een Reverse Osmose unit om het drinkbaar te maken. Het effluent bevat immers een te hoog gehalte aan zwevende stoffen waardoor een RO unit zeer snel zou verstoppen. Een dead-end UF unit is de ideale technologie om deze laatste restanten aan zwevende stoffen te verwijderen. Het UF membraan zal de zwevende stoffen tegenhouden terwijl de ionen en het water worden doorgelaten.
De goede werking van de waterzuiveringsinstallatie wordt gecontroleerd door een turbiditeitsmeting op de voeding van de UF unit. Bij sterk verhoogde concentraties aan zwevende stoffen (bijvoorbeeld bij slibuitspoeling) kan de werking van de UF unit nefast beïnvloed worden. Een turbiditeitsmeting laat toe om tijdig in te grijpen om grotere problemen te vermijden.
Tijdens de filtratiefase wordt water in de UF membranen gepompt en zijn kleppen V1 en V6 geopend. De pomp creëert een drukverschil over het membraan waardoor het water doorheen het membraan geduwd wordt terwijl de zwevende stoffen worden tegengehouden. Om te verhinderen dat de vaste stoffen zich vastzetten op de membranen is de interne circulatiepomp actief (kleppen V4 en V5 zijn geopend) dewelke aan een laag debiet zorgt voor het water rondpompt in de modules. Doordat de weerhouden zwevende stoffen niet continu worden afgevoerd stijgt de concentratie in de filtratieloop langzaam.
Daarom wordt op regelmatige tijdstippen een automatische spoeling van de membranen uitgevoerd waarbij verschillende stappen worden doorlopen:
Forward flush: De interne circulatiepomp stopt en kleppen V4 en V5 sluiten. De permeaatklep V6 sluit en klep V2 opent terwijl de voedingspomp actief blijft. Hierdoor worden de opgestapelde zwevende stoffen uit de membraanmodules gespoeld en afgevoerd via de concentraatleiding.
Backwash: Tijdens de laatste fase van de forward flush wordt klep V7 geopend en start de backwash pomp. Door de terugspoeling worden de nog resterende zwevende stoffen actief van het membraanoppervlak weggeduwd zodat ook deze via de concentraatleiding worden verwijderd.
Start filtratie: Na de backwash fase stopt de backwashpomp, sluiten kleppen V7 en V2, start de interne circulatiepomp en openen kleppen V4, V5 en V6 waardoor de gewone filtratie cyclus hervat.
Na een aantal backwash cycli wordt een standaard chemische reiniging van de membranen uitgevoerd. Deze chemische reiniging bestaat uit een forward flush en backwash gevolgd door een reiniging met chemicaliën. Na de backwash wordt de voedingspomp uitgeschakeld, klep V1 gesloten en worden de membraanmodules opgevuld met de backwashpomp terwijl
NaOCl/NaOH of H2SO4 wordt gedoseerd (doorgaans worden de
twee reinigingen na elkaar uitgevoerd). Na de opvulling weken de membranen gedurende 10 minuten in deze oplossing waarna de modules gespoeld worden.
Naast de uitvoering van een CEB wordt eveneens de mogelijkheid voorzien om een meer doorgedreven chemische reiniging uit te voeren met behulp van de centrale CIP unit. Hierbij wordt een reinigingsoplossing gedurende een bepaalde tijd over de membraanmodules gecirculeerd. In tegenstelling tot de CEB waar de reinigingsoplossing langs de permeaatzijde in de membraanmodules wordt gepompt, wordt bij een CIP de reinigingsoplossing via de voedingszijde in de modules gebracht waardoor een betere inwerking op het vervuilde membraanoppervlak kan bekomen worden. De CIP oplossing kan zowel via de concentraat- als de permeaatzijde worden gecirculeerd naar de CIP unit. Vermits een meer doorgedreven CIP reiniging van de UF unit niet frequent zal worden uitgevoerd wordt geen specifieke UF CIP unit voorzien maar wordt hiervoor de CIP unit van de RO installatie gebruikt.
Het geproduceerde permeaat wordt gestockeerd in de RO voedingstank. Een klein gedeelte van het geproduceerde permeaat wordt gebruikt bij de reiniging van de UF membranen (backwash en CEB) maar het grootste deel kan verder verwerkt worden in de RO unit. Hierbij wordt voorgesteld om een tank van 10 m³ te plaatsen zodat de RO unit niet uitgeschakeld moet worden tijdens de standaard reiniging van de UF unit. Bij de uitvoering van een meer doorgedreven CIP reiniging zal een UF unit echter langer inactief zijn waardoor de RO unit niet kan blijven draaien.
Om de goede werking van de UF unit te controleren wordt een turbiditeitsmeting op het permeaat voorzien. Indien zwevende stoffen in het permeaat voorkomen zal de turbidititeitsmeting een alarm genereren en kunnen de gepaste acties ondernomen worden. Verder wordt de UF unit uitgerust met de nodige debiets- en drukmetingen om de werking op te kunnen volgen.
Opbouw en de werking van de voorgestelde dead-end
Reverse osmosis (RO) is een drukgedreven membraanproces dat dense membranen gebruiken. Dit betekent dat zowel organische molecules als zouten (gedeeltelijk) tegenhouden worden waardoor het geproduceerde permeaat een zeer hoge zuiverheid kan hebben. De RO technologie is erop gebaseerd dat bepaalde componenten worden weerhouden door de membranen. Aangezien deze componenten niet worden afgebroken zal de concentratie oplopen waardoor een opgeconcentreerde stroom ontstaat. Deze concentraatstroom moet verwijderd worden uit de filtratie-unit en wordt doorgaans geloosd. Om een goed werking van de filtratie unit te garanderen worden verschillende voorzorgen genomen:
• Door de stijgende concentraties van weerhouden componenten in de circulatieloop kunnen bepaalde zouten neerslaan. Om deze minerale afzettingen op de membranen te vermijden wordt een antiscalant gedoseerd in de voeding van de RO unit;
• Op regelmatige tijdstippen wordt een CIP uitgevoerd om fouling van het membraanoppervlak te verwijderen. Afhankelijk van het type vervuiling wordt een zure CIP (minerale fouling) of een basische CIP (organische fouling) uitgevoerd;
• De RO installatie zal voorzien worden van een counter current CIP opstelling. Men gebruikt hiervoor een CIP pomp die de CIP oplossing in de tegengestelde richting doorheen de filtratie unit stuurt. Deze manier van reinigen wordt ingezet omdat het grootste deel van de fouling zich hoofdzakelijk zal bevinden in het eerste deel van de membranen. Als de CIP oplossing dezelfde stroomrichting volgt als tijdens de gewone werking van de unit moet de fouling doorheen alle membraanmodules bewegen vooraleer het verwijderd wordt. Bij een tegengestelde stroomrichting wordt de fouling onmiddellijk uit de membranen verwijderd.
De goede werking van de RO unit wordt opgevolgd door een meting van de conductiviteit van de voeding en het geproduceerde permeaat. Een stijging van deze permeaatwaarde (zonder een stijging in de voeding) kan veroorzaakt worden door een lagere retentie van zouten door de membranen hetgeen een indicatie kan zijn van een verslechterde werking van de membranen. Een continue online meting van de conductiviteit is dan ook een gemakkelijke, betrouwbare monitoring tool voor de goede werking van de RO unit. Het geproduceerde permeaat wordt gestockeerd in een kleine permeaatbuffer van waaruit het water verder wordt verpompt naar de centrale stockagetank of de hergebruikapplicatie.
Het opgebouwwde slib komt tot stand in verschillende stadia in de waterzuivering. Een te hoge droge stof massa verhindert bij een SBR systeem de bezinking van het slib en bij een MBR systeem de performantie van de membraanfiltratie.
Omwille van die redenen wordt er in elk systeem getracht de droge stof concentratie constant te houden in de reactor door het teveel aan slib te spuien. Afhankelijk van de aard van het slib wordt het vervolgens tegen betaling afgevoerd naar de landbouw, een vergister, een compostering site of een verbrandingsinstallatie. Meest eenvoudige manier is een rechtstreekse afvoer van het vloeibare slib. Vloeibaar slib bestaat echter grotendeels uit water.
Door het droge stof gehalte te doen toenemen (door indikking of ontwatering) kan het tonnage af te voeren slib verminderd worden en zo ook de kost voor afvoer. Door biologisch slib te laten floteren in de DAF (als die er is) kan het in beperkte mate ingedikt worden. De afvoerkost wordt echter pas drastisch beperkt door een ontwateringsunit te installeren.
Opbouw van een centrifuge.
Stap 1: Slib-water mengsel komt de centrifuge binnen via invoerpijp (nr. 12 in figuur). Daarna wordt het in een verdeler (nr. 16) geleid en van daaruit komt het mengsel bij de separatiekamers (nr. 9) in de trommel.
Stap 2: De trommel (nr. 6) roteert tijdens productie continue aan een hoge snelheid (4000-4500 rotaties per minuut) en deze rotaties zorgen voor een middelpuntvliedende/centrifugale kracht op het slib-water mengsel. De centrifugale kracht zorgt ervoor dat de zwaarste onderdelen in het mengsel, in dit geval het slib, tegen de wand worden gedrukt.
Stap 3: De worm (nr. 7) en de trommel draaien in dezelfde richting, maar op een (licht) verschillend toerental. Hierdoor
verplaatst het roterende wormwiel de afgezette vaste stof op de binnenwand van de trommel in de richting van het conische gedeelte (de ontvochtigingszone A) aan het linker einde van de trommel. Het ontwaterde slib wordt opgevangen in een container via een schroef.
Stap 4: Het centraat, dat voornamelijk uit water bestaat, zal door het (zwaardere) slib meer naar het midden van de centrifuge as worden geduwd. Het centraat verlaat de centrifuge door de diafragma openingen aan het rechtereinde van de centrifuge. De regelschijf/diafragma (nr. 10) bepaalt de dikte van de waterlaag. Het centraat wordt opgevangen in een pompput en terug gepompt naar de waterzuivering ter hoogte van de toevoer van flotatie 1.
Wim Mariën (Pantarein): ‘Neen, zeker niet. Het hangt af van diverse factoren: de kwaliteit en samenstelling van het aangevoerde water, de gewenste eindkwaliteit, de beschikbare ruimte, de omgeving, maar ook de investering die men wenst te doen. Slib afvoeren kost bijvoorbeeld veel afvoer- en transportgeld, in sommige gevallen kan een slibcentrifuge dan zeer snel terugverdiend zijn. Er is weinig standaardwerk in onze sector, dat is ook de reden waarom we hier een team hebben van bio ingenieurs met specialiteit waterzuivering, aangevuld met een technisch team van ingenieurs elektromechanica. Technologisch is deze sector enorm geëvolueerd.’
Zwevende stoffen
De zwevende stoffen in het afvalwater worden bepaald door het water te filtreren en de filter (met het gefilterde materiaal) te drogen en vervolgens te wegen tot constant gewicht. De zwevende stoffen zijn alle niet-opgeloste stoffen in het afvalwater (dus niet alleen, zoals de term doet vermoeden, de niet-bezinkbare stoffen). Veel zwevende stoffen in het afvalwater kunnen een indicatie zijn om het water vooraf te behandelen (zeef, voorbezinking, …).
COD
De chemische zuurstofvraag (CZV, Engels: Chemical Oxygen Demand (COD)) is een maat voor de hoeveelheid organische verbindingen in het afvalwater en wordt bepaald als de hoeveelheid zuurstof (O2) die nodig is om alle organische verbindingen om te zetten (te oxideren) naar CO2 en water. COD wordt uitgedrukt als mg O2/l.
Stikstof
Stikstof is een belangrijk voedingselement (nutriënt) voor micro-organismen. Bacteriën hebben stikstof nodig om nieuw celmateriaal te kunnen aanmaken (te kunnen groeien). Microorganismen gebruiken voor hun cel metabolisme stikstof in een verhouding 2-3 % N/COD (of Nf/CODf na filtratie) voor een aerobe zuivering. Als er te weinig stikstof in het afvalwater aanwezig is, moet stikstof worden toegevoegd om het biologische afbraakproces niet te verstoren. Omgekeerd is een teveel aan stikstof schadelijk voor het milieu. Een stikstofrijk effluent geeft aanleiding tot aanrijking van het oppervlaktewater (beken en rivieren) met nutriënten, wat kan resulteren in eutrofiëring (een excessieve groei van algen). In zo’n geval moet de waterzuivering worden aangepast om de stikstof op biologische wijze uit het afvalwater te verwijderen. Stikstof kan in het water onder verschillende vormen voorkomen: als organische stikstof, als ammonium, nitraat of nitriet. Organische stikstof kan door microbiële afbraak omgezet worden in ammonium (mineralisatie). Bij afvalwaters met een hoog N-gehalte (eiwitten die stikstof bevatten) komt NH4+-N vrij, kan de pH stijgen en moet opgepast worden voor NH3-inhibitie.
Stikstof in een aerobe reactor
Ammonium kan door aerobe bacteriën worden omgezet in nitriet en vervolgens in nitraat (nitrificatie). Ammonium concentraties boven 10 mg/l kunnen de nitrificatie inhiberen. Denitrificatie ten slotte is de microbiële omvorming van nitraat naar stikstofgas. Als afvalwaterparameters onderscheiden
we: Ammoniumstikstof (NH4+-N), Nitrietstikstof (NO2--N), Nitraatstikstof (NO3--N), Totale Kjeldahl-stikstof (TKN). Dit is de som van de organische stikstof en de ammoniumstikstof, Totale stikstof (TN). Dit is de som van de TKN en de nitraatstikstof.
Fosfor
Naast stikstof hebben bacteriën ook nood aan fosfor als nutriënt. Micro-organismen gebruiken voor hun cel metabolisme fosfor in een verhouding 0,5-0,8 % P/COD (of Pf/CODf na filtratie) voor aerobe zuivering. Ook een overmaat aan fosfor kan aanleiding geven tot eutrofiëring in oppervlaktewater en dient te worden vermeden. Als afvalwaterparameters onderscheiden we: Orthofosfaat (PO43-) en Totale Fosfor (TP). Dit is de som van de organische fosfor en de orthofosfaat. Overmaat aan fosfaat wordt doorgaans verwijderd door dosering van ijzer in de biologie. De dosering van ijzer t.h.v. de DAF draagt ook bij tot een reductie van fosfaat. Hierdoor ligt de concentratie TP na DAF nog lager ligt dan de concentratie TPf in het afvalwater.
Conductiviteit
De conductiviteit of geleidbaarheid is een maatstaf voor de hoeveelheid ionen die zich in het afvalwater bevinden. Hoe meer ionen, hoe meer energie nodig zal zijn om water voor hergebruik te filtreren in een RO installatie.
pH-waarde
De pH is een maat voor de zuurtegraad of de concentratie H+-ionen in water. Meer H+ betekent een hogere zuurtegraad en dus een lagere pH. De tegenhanger van H+ is OH-. Veel OH- betekent basisch water en dus een hoge pH (heel hoog is bijvoorbeeld pH = 12). H+ en OH- vormen samen H2O, water. Evenveel H+ als OH- geeft water met een neutrale pH van 7 (niet zuur, niet basisch). Voor de biologische processen (zowel aeroob als anaeroob) ligt de optimale pH range tussen 6,5 en 7,5. Ook voor het geloosde effluent is de pH van belang. Zo bepalen de algemene lozingsvoorwaarden dat de pH van geloosd afvalwater tussen 6,5 en 9 dient te liggen.
Foto uit de verhuurcontainer van Pantarein. Het ontwerp is een combinatie van de expertise van bio- en elektromechanica ingenieurs.
Schneider Electric kondigt een belangrijke upgrade aan van zijn digital twin-tool voor waterleveranciers: EcoStruxure™ Water Cycle Advisor - Water Simulation (voorheen ‘Aquis’). Deze nieuwste release biedt voordelen voor gebruikers die de digitale mogelijkheden willen maximaliseren om het beheer van het drinkwaternetwerk te optimaliseren en te voorspellen door meer efficiënt en kwalitatief inzicht.
EcoStruxure Water Simulation is een hydraulisch model software waarmee operatoren het gedrag van waternetwerken en de kwaliteit van het water kunnen volgen, voorspellen en optimaliseren.
Het platform kan zowel OFF as ON line gebruikt worden en bevat een datahub die is gekoppeld met de bestaande CRM toepassing, de GIS toepassing, met slimme meters en de real time data vanuit het SCADA systeem. Hiermee kunnen operatoren anticiperen op onverwachte events en kan men scenario’s testen zonder de werking van het waternetwerk te beïnvloeden. Water Simulation kan ook de instelpunten van pompen en kleppen aansturen om zo de algemene druk in het netwerk te optimaliseren. Lekverliezen worden hiermee gereduceerd.
De nieuwe versie heeft geavanceerde data- en formulemogelijkheden zodat maximale efficiëntie bereikt wordt. Tegelijk werd te gebruikersinterface HTML5 en is deze volledig configureerbaar op maat van de gebruiker. Zo kunnen netwerkoperatoren, of personeel van de klantendienst steeds de voor hen relevante informaties in één oogopslag zien. Deze verschillende gebruikersprofiele kunnen opgeslagen worden.
De operationele digital twin voor waterleveranciers. Moderne gedigitaliseerde waterleveranciers vertrouwen op enorme hoeveelheden data om efficiëntie en kwaliteit te garanderen. De evolutie in de digitale transformatie vereist steeds meer meetpunten en wordt daardoor nauwkeuriger om voorspellingen te maken. Water Simulation werd geoptimaliseerd om de prestaties op het gebied van databeheer nog te verhogen.
De nieuwe release maakt gebruik van nieuwe asynchrone invoegprocessen voor databasegegevens, waarbij gebruik wordt gemaakt van parallelle dataverwerking om ervoor te zorgen dat data snel worden aangeleverd. Ook nieuwe algoritmen, waaronder een topologische sorter en step tagprocessor, versnellen de dataverwerking aanzienlijk en
zorgen voor een efficiënte herverwerking van historische data. Zo kan men leidingen tijdelijk uitschakelen en zal de simulatiesoftware zijn berekeningen (inclusief de historiek) om het hydrauisch model te voeden hierop aanpassen.
De nieuwste upgrade levert niet alleen snelheid en efficiëntie op het gebied van big data-management, maar ook de gebruikerservaring is geoptimaliseerd om gebruiksgemak te garanderen, ongeacht de omvang van de data. Zo kan het importeren van tienduizenden realtime tags voor online netwerkoptimalisatie nu in slechts enkele seconden worden voltooid. Dezelfde prestatieverbeteringen zijn te zien bij stapfuncties, verwerking en herverwerking, waardoor de rekentijd van uren tot seconden wordt teruggebracht.
Bovendien kunnen gebruikers profiteren van de verbeterde CSV-exportfunctionaliteit. Om de data en berekeningen van Water Simulation optimaal te benutten, kunnen gebruikers nu alle informatie met betrekking tot elk object in het model voor een bepaalde simulatie, of een fractie daarvan, exporteren via CSV-bestanden.
Toekomstbestendige aangepaste formules Gebruikers van Water Simulation hebben een nieuwe formuleeditor ter beschikking. Naast het optimaliseren van bestaande programmeerfuncties kunnen gebruikers aangepaste KPI’s maken met behulp van één van de krachtigste en meest ondersteunde programmeertalen ter wereld, C#, naast Roslyn.
Over de nieuwste versie van deze krachtige digitale tools zegt Johan Cools, EcoStruxure Plant Marketing, Water, Waste Water & Infra België en Nederland bij Schneider Electric: ‘We doen er alles aan om ervoor te zorgen dat onze klanten kunnen
werken met de krachtigste digitale mogelijkheden om de kwaliteit, de efficiëntie en de duurzaamheid van het beheer van waternetwerken te verbeteren. In de huidige moeilijke klimaat en energiecontext biedt Water simulation hierin een grote bijdrage.
‘De nieuwste release van de EcoStruxure Water Cycle Advisor - Water Simulation tools helpt operatoren van drinkwaternetwerken om sneller de juiste beslissingen te kunnen nemen op basis van simulatie met de beschikbare real time en historische data. We blijven nauw samenwerken met onze partners in de hele sector om de expertise en digitale transformatie-oplossingen te bieden die duurzaamheid en operationele vooruitgang opleveren’, vervolgt Cools. Schneider Electric heeft wereldwijd meer dan 100 klanten die Water Simulation succesvol gebruiken. Zowel kleine (100.000 wateraansluitingen) als grotere (miljoenen wateraansluitingen) optimaliseren hiermee dagelijks het beheer van het waternetwerk.
Schneider Electric blijft investeren in de ontwikkeling van digital twin-oplossingen voor nutsbedrijven op het gebied van water. De volgende releases bevatten onder meer artificiëleIntelligentie-modules voor voorspellende analyses op vlak
van de leiding-infrastruktuur, verbeterde gebruikerservaring en prestaties, integreerbaarheid met systemen van derden en een reeks nieuwe functies die nutsbedrijven helpen bij hun verdere digitalisatie. www.se.com
Meervoudige modules
Meer informatie: norgren.com
Precisie Lineaire Modules, meerassige systemen en elektrische cilinders
Elektrische cilinders
De eisen van industriële automatiseringstoepassingen worden steeds complexer. Daarom is het essentieel om voor elke toepassing de best mogelijke oplossing te kiezen. Elektrische beweging biedt de perfecte oplossing wanneer precieze besturing, nauwkeurige positionering en herhaalbaarheid vereist zijn. Ga snel naar www.norgren.com en vraag de brochure aan.
• Reduction of cycle time in transportation
• Flexibility in production line design
• Easy maintenance
• Low operation cost
• Easy system integration
Enkelvoudige modules
U bent werkzaam binnen de wereld van aandrijf- en besturingstechniek voor industriële installaties, voornamelijk in de metaalnijverheid. Als specialist binnen deze toepassingen bent u bekend met zowel de eisen/wensen vanuit deze markt, als ook met ons complete pakket hydraulische, mechanische en elektronische producten hiervoor.
Uw profiel:
• U beschikt idealiter over een master elektromechanica / elektronica / elektriciteit / automatisering met op het vlak van (elektro) hydraulische aandrijftechniek meerdere jaren ervaring in een onderhoudsomgeving of industriële verkoop of engineering.
• U hebt een no-nonsense mentaliteit, bent creatief en denkt in termen van oplossingen.
• U beschikt over goede verbale en schriftelijke communicatie skills.
• U spreekt vlot Nederlands, Frans en Engels.
• U kunt vlot overweg met MS Office.
• U hebt een rijbewijs B op zak.
Neem contact op via: veerle.demol@be.bosch.com
Apex Dynamics is dé leverancier van tandwielkasten, tandheugels en rondsels. Ons complete programma is uit voorraad leverbaar en ook in deze tijd betekent dat één ding: korte levertijden. Onze vaste klanten rekenen er inmiddels op maar je hebt onze producten bijna altijd binnen enkele weken in huis.
Op onze website www.apexdyna.be vindt je ons complete programma, we hebben hier zoveel mogelijk documentatie en bestanden beschikbaar gemaakt. Download bijvoorbeeld standaard CAD tekeningen of gebruik onze Design Tool om de optimale tandwielkast – servomotor combinatie te bepalen.
Duidelijke productinformatie tandwielkasten, tandheugels en rondsels
Video is voor veel mensen de ideale manier om een goede eerste indruk op te doen. Daarom maakt Apex Dynamics jaarlijkse verschillende video’s waarin we ons programma, interessante toepassingen of cases toelichten. Hieronder een selectie van 3 recente video’s waar jij vast wat aan hebt. Scan hiervoor de QR-codes. Wil je meer weten? Op onze speciale video-pagina staan nog veel meer interessante (korte) video’s!
Holle as tandwielkasten op een rij Wist je dat tandwielkasten met een doorlopende holle as altijd haakse tandwielkasten zijn? In onderstaande video bespreken we de AT-, ATB-, KF- en AFH-serie.
Opengewerkte hypoïde tandwielkast
Kwaliteitsklassen tandheugels: leverbaar van klasse 4 tot 10 Wij vertellen alles over de kwaliteitsklassen (en spoedafwijking) van tandheugels en leggen uit waarom de benaming niet voldoende is voor een vergelijking.
Tandheugel
Servomotor levert hoge koppels bij zowel hoge als lage toerentallen
Een servomotor positioneert precies en levert bij zowel hoge als lage toerentallen hoge koppels. Hiervoor is een precieze tandwielkast belangrijk.
Tandwielkast
Meer weten over de producten van Apex Dynamics of heb je een technische vraag over de toepassing ervan? Wij denken graag met je mee. Neem contact op via sales@apexdyna.be of +32 (0)3 808 15 62 en maak een afspraak.
www.apexdyna.be
Leven is leren! TEO uit Antwerpen ondersteunt bedrijven in het ontdekken en ontwikkelen van eigen technisch talent. Want de vraag naar technische skills op de arbeidsmarkt is groot. ‘Als je het talent niet of moeilijk vindt, is de enige duurzame optie het zelf te creëren door intern mensen op te leiden tot ze de juiste vaardigheden hebben’, zegt Bien Vanderstappen van TEO.
Bien Vanderstappen is CEO van TEO, wat staat voor Teaching Each Other. Ze runt het bedrijf samen met haar vennoot Piet Verguts. De wereld van de human resources is haar niet onbekend want ze werkte meer dan 10 jaar voor Manpower waar ze directeur was voor de Benelux. Het idee voor TEO is dan ook geïnspireerd door haar uitgebreide ervaring in de recruitmentbranche en haar kennis van de arbeidsmarkt.
‘Louter mathematisch studeren er veel te weinig technische profielen af. De lege plaatsen van de generatie die op pensioen gaat, kunnen niet worden opgevuld’, vertelt Bien.
‘Bedrijven digitaliseren en automatiseren. Er zijn nieuwe vaardigheden nodig. Bijvoorbeeld: in de automotive sector is er volop een evolutie naar hybride. Werknemers met een mechanische achtergrond moeten omscholen naar die nieuwe elektrische, digitale wereld. Zo stelt De Lijn in de media: We moeten van onze mecaniciens nu elektriciens maken. Kijk daarom naar het potentieel, het leervermogen en de motivatie van werknemers om ze op te leiden voor nieuwe taken.’
Een flexibel en toegankelijk leerproces
‘Bedrijven willen hun mensen bij- en omscholen, maar in dat proces zijn er veel praktische zaken die obstakels vormen. Stel dat uw personeel in ploegen werkt en je deze mensen vijf dagen naar een externe opleiding moet sturen. Dat heeft vanzelfsprekend een impact op de productie. Met TEO kunnen we individueel en in blokken van enkele uren een bijscholing organiseren die haalbaar is en beter aansluit bij de operationele realiteit van een bedrijf. We willen met onze TEO methodologie het leerproces flexibel en toegankelijk maken in de niche van de techniek. We ondersteunen ook grote industriële klanten zoals Volvo Cars, Niko, TE Connectivity, Volvo Trucks en Pfizer bij het ontwerpen van hun eigen technische academie. Hiervoor gebruikt TEO vier pijlers: het TEO e-learning platform, de TEO training boxen, een miniatuur productielijn en er is de bijstand door technische trainers.’
TEO ontwikkelde speciale, interactieve leerkoffers voor bedrijven met complexe technische omgevingen. ‘De koffer bestaat bijvoorbeeld uit een elektrisch of pneumatisch paneel dat verbonden wordt met ons platform. Via deze integratie projecteert het touchscreen in de koffer alle oefeningen en opdrachten die de gebruiker op het paneel moet uitvoeren.’ Er zijn momenteel verschillende leerkoffers. Zo is er een leerkoffer Pneumatiek, een leerkoffer Elektropneumatiek,
een leerkoffer Mechanica, (module montagetechnieken), een leerkoffer Elektriciteit (modules: basiselektriciteit, huishoudelektriciteit, sensoren, stuurkringen), een leerkoffer Hybride & Elektrische Voertuigen (HEV) en een leerkoffer Procestechnologie (transport van vloeistoffen, pompen, …).
TEO werkt hiervoor samen met onder meer SMC voor de didactische hardware. De training boxen laten de studenten toe van op eender welke locatie te oefenen, zelfs van thuis uit en op eender welk tijdstip. Alleen WIFI en een stopcontact zijn vereist. ‘Met de koffers kan je een docent consulteren via een videocall. Die volgt via de ingebouwde camera elke stap mee en kan bijsturen. Voorts kan ook een miniatuur productielijn worden gebruikt voor oefeningen. Oefeningen worden begeleid door audiovisuele instructievideo’s, tutorials of animaties, die de nodige ondersteunende informatie geven. De totale TEO-aanpak geeft bedrijven dus erg veel flexibiliteit en snelheid in het opzetten en uitbouwen van een (mobiel) trainingcenter.’
Een tekort aan technische trainers
‘Er is een tekort aan technische trainers, maar onze leerkoffers zorgen ervoor dat we met minder docenten en schaarse middelen, toch meer mensen kunnen bereiken. Wij schrijven de leertrajecten en -modules met de hulp van experts en/of in samenwerking met de bedrijven. Om zo relevant mogelijk te zijn voor de (maak) industrie zetten we sterk in op co-creatie.’
Een miniatuur productielijn die door TEO wordt gebruikt om kandidaten op te leiden of bij te scholen.
TEO ontwikkelde verschillende koffers met de steun van VLAIO maar ook mtech+ en RTC Oost-Vlaanderen. Het bedrijf host ook een denktank met al haar grote klanten rond Learning & Development voor technisch personeel. Het gaat om Volvo Trucks, Niko, Pfizer, Picanol, PSA/ATS en TE Connectivity. Recent namen ook Coca-Cola en Atlas Copco hieraan deel. TEO bestaat nu 5 jaar, heeft 10 voltijdse medewerkers – en een netwerk van freelancers – en werd recent dubbel bekroond met de Learning Technologies Silver Award 2022 ‘Best online distance learning programme’ en de Gold Award 2022 ‘Most innovative new learning technologies product (International).’
Bien Vanderstappen: ‘Die bekroning is op 2 niveau’s belangrijk: het is een erkenning voor het team. Je start met een idee, er komen mensen aan boord met mooie carrières en die awards bekronen hun werk. De UK is het meest vooruitstrevende land inzake EdTech en dit is een bevestiging dat TEO zeker internationaal potentieel heeft. Anderzijds: in de nasleep hebben we nu bedrijven die spontaan met ons contact opnemen. Die awards geven ons visibiliteit en dat hebben we als jong bedrijf nodig.’
TEO is actief op de Belgische en Nederlandse markt, maar het is de ambitie van het bedrijf om uit de breiden naar andere landen. ‘Internationaal is er veel mogelijk. Zo zijn er
gesprekken aan de gang met een organisatie in Vietnam om de leerkoffers in te zetten om mensen op schepen te trainen. Volvo Zweden gebruikt een vertaalde versie van een leerproces dat TEO ontwikkelde samen met Volvo Gent’.
‘De uitbouw van onze leeraanpak en didactiek wordt verfijnd en in de toekomst kunnen we opschalen naar het buitenland. De inhoud van het lesmateriaal zal altijd wel veranderen, maar door onze didactische tools en structuur kunnen we snel schakelen. Momenteel onderzoeken we concreet hoe we op korte termijn AI toepassingen in het platform en de leerkoffers kunnen integreren. Daarnaast zijn we ook betrokken als use case bij een onderzoeksproject van IMEC.ICON op vlak van VR. Als ook deze technologie volledig op punt staat, willen wij klaarstaan om dit te gebruiken in onze trainingsaanpak’, besluit Bien Vanderstappen.
www.teo.training
www.smc.be
Het Antwerpse Havenhuis vormde het decor voor de wereldpremière van ‘Opera on Brainwaves’, de eerste keer dat de emoties van een zangeres door hightech-kleding zichtbaar worden gemaakt.
Op 12 december 2022 ging Opera on Brainwaves in wereldpremière in Antwerpen. Het gaat om een initiatief van techfashion designer Jasna Rokegem en sopraan Elise Caluwaerts. Opera on Brainwaves is een artistieke performance met een mix van mode, technologie, wetenschap en muziek. Tijdens het interactieve optreden van Elise Caluwaerts werden haar emoties in realtime geprojecteerd vanuit haar kleding, een unieke creatie van Jasna Rok Lab.
Erica Caluwaerts, Antwerpse schepen voor Economie, benadrukte tijdens het event hoe baanbrekend de ontwikkelde technologie is. ‘Het is fantastisch om te zien hoe Jasna en Elise innovatie, mode én gevoel door middel van opera samenbrengen. Ik kijk er dan ook naar uit hoe deze met Antwerpse steun ontwikkelde innovatie toegepast kan worden in de samenleving.’
Haven als proeftuin voor innovaties
‘Opera on Brainwaves verenigt ondernemerschap, start-ups en spitstechnologie met mode en kunst en dat zijn twee zaken waar Antwerpen heel sterk in is’, reageerde Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges.
Voor de toeschouwers was het alvast een bijzondere ervaring om niet alleen te genieten van de muziek, maar ook om tegelijkertijd de emoties van de zangeres te zien in de kleuren van de kleding die sopraan Elise Caluwaerts droeg. Zo kreeg iedereen tijdens haar optreden via een kleurenprojectie een visuele blik op haar échte gevoelens: vreugde, enthousiasme, angst, verdriet, concentratie, liefde, ... ‘Opera is een empathie-machine, vol van emoties, dus ideaal voor dit experiment’, aldus Jasna Rokegem. ’Emoties zijn aanstekelijk en het publiek voelt mee tijdens het optreden.’
Elise Caluwaerts: ‘Tijdens een optreden zijn er zoveel gevoelens die ik als performer leer verbergen, zoals mijn zwakheden, stress en concentratie. Opera on Brainwaves toont de werkelijke ervaring van het optreden, waardoor de voorstelling intiemer en persoonlijker wordt, en het contact met het publiek nog intenser.’
Het futuristische design van de jurk is het resultaat van twee jaar werk en verlegt een heleboel technologische grenzen. ‘Zo gebruiken we een unieke 3D printtechniek met led-
technologie om het textiel te laten veranderen van kleur. Hiervoor is een op maat gemaakt microcontroller bordje ontworpen om het geheel aan te sturen. Dit bordje, uitgerust met de ESP32 module van Espressif, bestaat uit de kleinst mogelijke componenten om zo alles draagbaar te maken’, legt engineer Yunus Emre van Jasna Rok Lab uit.
‘Via deze microcontroller met Wi-Fi en Bluetooth functionaliteit en eigen geschreven algoritmes, kan de hersendata uit de single-channel EEG headset verwerkt worden. Heel wat data werd verzameld om zo emoties te kunnen detecteren uit hersengolven.’
Deze data wordt omgezet in kleuren. Dit leidt tot de creatie van een ‘neurale feedback loop’ en een nieuwe emotionele taal die wordt weergegeven door het veranderlijke karakter van de jurk. ‘Deze emotionele taal is uniek en werd geconstrueerd door het samenvoegen van verschillende invalshoeken: van oude Chinese kennis met betrekking tot energielijnen, tot body heat maps, kleurenpsychologie en lichaamstaal’, vertelt Jasna.
‘Op hardware vlak was het zo compact mogelijk krijgen van het bordje, het vinden van een compacte DC-voeding voor alle elektronica en het wegwerken van alles in de jurk een grote uitdaging. Langs de software zijde hebben we veel moeten itereren (= herhalen, nvdr) om de code zo efficiënt mogelijk te laten draaien op de ESP32 module om data te verzamelen, verwerken, weer te geven in de vorm van animaties en te verzenden naar een externe server voor opslag. Op dit moment worden 630 neopixels aangestuurd om de emoties via kleur en animatie te vertalen in het interactieve design van deze jurk.’
In 2020 won Jasna Rokegem de Automation Magazine Award, de jaarlijkse onderscheiding voor innovatie in technologie die wordt uitgereikt door de redactieraad van Automation Magazine.
‘Bij Opera on Brainwaves vervagen de grenzen tussen de artiest en het publiek volledig. Het doet alle betrokkenen nadenken over de rol die technologie kan spelen bij het versterken van interacties tussen mensen’, vindt Jasna Rogekem. Samen met Elise omschrijft ze dit met een nieuw begrip: empathic augmentation. ‘Iets abstract zoals hersengolven en emoties, wordt nu visueel in een muziek performance weergegeven.’
www.antwerpen.be www.jasnarok.com www.ondernemeninantwerpen.be
BURGERLIJK INGENIEUR MARJOLEIN WEEMAES OVER HAAR TAKEN BIJ AQUAFIN
Water was in de zomerperiode niet weg te branden uit de actualiteit. Een lange droogteperiode, klagende landbouwers, maatregelen op rivieren en kanalen en ei zo na maatregelen voor het grote publiek. Aquafin speelt in Vlaanderen een bepalende rol in het waterlandschap, meer bepaald in de opbouw en onderhoud van ons rioleringsnet. Eén van de drijvende krachten achter de schermen is burgerlijk ingenieur Marjolein Weemaes, die ons bijpraat over het belang van technologie in dat rioleringsstelsel.
‘Mijn takenpakket binnen Aquafin is zeer divers,’ steekt Marjolein Weemaes van wal. ‘Het bedrijf zorgt kort samengevat voor de zuivering van het afvalwater van Vlaamse huishoudens. We beheren daarvoor de aanwezige infrastructuur zoals de waterzuiveringstations, het rioleringsstelsel en de collectoren. En we vernieuwen of bouwen die infrastructuur verder uit daar waar nodig. Daarnaast werken we ook voor privéklanten zoals bedrijven en de overheid. Steden en gemeenten kunnen bijvoorbeeld een beroep doen op ons om hun rioleringsnet in kaart te brengen, te beheren en verder uit te bouwen .’
‘Bij dat beheer komt er veel innovatie kijken en dat is één van de terreinen van mijn afdeling Business Development & Innovatie. Innovatie is méér dan broodnodig, onder meer door de droogteperiodes waarmee we worden geconfronteerd. Maar er komt zoveel meer op ons pad: er zijn nieuwe inspectietechnieken, we willen meer water hergebruiken, de buffercapaciteit moet omhoog, er zijn de nieuwe sturingtechnieken op basis van digitalisering, er is de huidige transitie in de energiesector, we hebben ook nieuwe stoffen zoals PFAS of medicatie in het water, de lijst met aandachtspunten en evoluties is eindeloos. R&D is daarom een eerste belangrijke pijler in onze werking.’
‘Plan W is de volgende pijler in mijn directoraat, daarin zitten onze gebiedsingenieurs, GIS-adviseurs en Hemelwaterplanner. Zij weten alles over het plaatselijke stelsel, zowel van onze eigen installaties als die van de steden en gemeenten. Zij zijn met andere woorden onze voelsprieten ter plaatse. Hun takenpakket is zeer divers: de overstorten onder controle houden, het stelsel in kaart brengen, knelpunten detecteren, optimalisaties voorstellen, een visie uitbouwen op de plaatselijke verwerking van afval- en hemelwater,... In deze afdeling zijn ongeveer 70 werknemers actief. Het gaat hier vaak om landbouw-, burgerlijk-, industrieel ingenieurs, maar er zijn ook andere master- en bachelorprofielen actief in onze directie.’
De veroudering van ons rioleringsstelsel
‘Als je mij vraagt wat vandaag uitdaging nummer één is, dan zeg ik ongetwijfeld de veroudering van ons rioleringsstelsel. Dat moeten we zeker goed in kaart brengen om de juiste maatregelen te kunnen nemen. De klimaatproblematiek hangt daar wat mee samen en is uiteraard eveneens belangrijk: hoe kunnen we ons voorbereiden op de gevolgen van verandering, hoe kunnen we het stelsel concreet aanpassen aan de nieuwe noden. Concreet moeten we regenwater zoveel als mogelijk uit ons afvalstelsel houden, door middel van infiltratie,
‘Aquafin is goed voor 0,7 % van het Vlaamse energieverbruik. We hebben dus een belangrijke maatschappelijke rol om ons verbruik zo laag mogelijk te houden.’
Marjolein Weemaes: ‘Ik volgde de opleiding Burgerlijk Ingenieur in de Scheikunde, omdat dit het nauwst aansloot bij mijn interesses uit het middelbaar. Maar nog tijdens die studies realiseerde ik me dat ook milieutechnologie mij zeer boeide. Ik had daarom al wat keuzevakken rond biochemie en milieutechnologie gevolgd. Vooral de impact van processen op het milieu fascineerde me mateloos.’
‘Mijn doctoraat deed ik onder de vleugels van professor Verstraete van de faculteit Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen, maar toen Aquafin mij een aanbod deed om in het slibteam aan
de slag te gaan ben ik daar op ingegaan. Ik was er onder meer verantwoordelijk voor het onderzoek naar nieuwe slibtechnologieën.’
‘Mijn mindset is altijd zeer onderzoeksgerelateerd geweest en dat weerspiegelt zich ook in mijn verdere functies binnen het bedrijf. Na het slibteam werd ik achtereenvolgens onderzoeker, groepsleider pilootonderzoek, hoofd van de onderzoeksafdeling en tot slot de directeursfunctie die ik nu uitoefen binnen de afdeling Business Development & Innovatie. Samengeteld ben ik nu 22 jaar actief voor Aquafin.’
opslaan, hergebruik en noem maar op. Daarbij zetten we volop in op de mogelijkheden die het publiek domein ons biedt: het zichtbaar maken water en groen in het straatbeeld zorgt er niet alleen voor dat je regenwater ter plaatse houdt, maar creëert ook ruimte voor ontspanning, samenzijn en kansen voor biodiversiteit.’
‘Aquafin werd destijds opgericht om de Europese richtlijn voor stedelijk afvalwater in goede banen te leiden. De Vlaamse normen rond de waterzuiveringsstations zijn in die periode enorm verstrengd, onder meer rond het toegelaten gehalte stikstof en fosfor. Op dat moment is er via Aquafin een grote inhaalbeweging gemaakt om onze stations aan te passen. De kennis die op dat moment opgebouwd werd rond sturingen van nutriëntverwijdering, heeft ons geen windeieren gelegd want we hebben ze stelselmatig kunnen uitbouwen. Zo hebben ook het rioleringsstelsel en de buffersystemen genoten van de opgebouwde kennis in de waterzuivering.’
Bacteriën eten de vuiligheid op
‘Wat we ook niet uit het oog mogen verliezen: Aquafin is goed voor 0,7 % van het Vlaamse energieverbruik. We hebben dus een belangrijke maatschappelijke rol om ons verbruik zo laag mogelijk te houden. De pompen of de stuurschuiven zijn hierbij niet de grootste slokoppen. De meeste waterzuiveringsstations liggen laag, het water vloeit gravitair die richting uit, enkel de tussenpompstations verbruiken wat energie, maar dat zijn niet dé slokoppen in onze werking. De grootste verbruikers zijn de beluchters, die ingezet worden om de biologie in de zuivering op gang te houden. Waterzuivering gebeurt op basis van bacteriën die de vuiligheid als het ware opeten, maar die hebben zuurstof nodig en de beluchters maken dat mogelijk.’
‘Ook slibdrogers zijn echte energievreters. Slib is de natte slurrie met overschot-bacteriën, het mengsel blijft over na de zuivering. Dat goedje wordt finaal verbrand, maar je wil daar natuurlijk eerst zoveel water uithalen. Dat zal in de toekomst gebeuren via droging met restwarmte, maar er zijn vandaag nog slibdrogers die daar fossiele energie voor gebruiken.’
‘De pompen en andere componenten kopen we in principe off-the-shelf. Maar we werken wel voor de overheid, dus we moeten rekening houden met de wet rond overheidsopdrachten. We hebben dus geen vaste leveranciers, maar werken met raamcontracten die over enkele jaren lopen. Het is dus wel iets anders werken dan in de standaard industrie. Onlangs werden ook wij geconfronteerd met de wereldwijde leveringsproblemen. Zo hebben we bij de PLC’s de nodige problemen gehad. We hebben toen - ook letterlijk - alles uit de kast gehaald om onze systemen te laten draaien. Dat leidde tot het herbekijken van onze stockniveaus voor kritieke onderdelen.’
www.aquafin.be
Vorig jaar bouwde Aquafin een biomethaaninstallatie. Marjolein Weemaes: ‘Bij het zuiveringsproces kan het slib vòòr verbranding eerst vergist worden, waarbij onder anaerobe omstandigheden het slib omgezet wordt in biogas (methaan + CO2). Klassiek wordt dat gas in een WKK (Warmte-Kracht-Koppeling) ingezet om elektriciteit te produceren, maar dat had een eerder lage efficiëntie. Vorig jaar installeerden we een installatie met een vrij nieuwe techniek, waarbij het CO2 afgesplitst wordt van het methaangas. Dat laatste product kan na behandeling door Fluvius op hun distributienet geplaatst worden. Zowel naar CO2-impact als naar energievalorisatie betekent dat een mooie vooruitgang. We maken bruikbaar gas van afval, wat naadloos past in de circulaire benadering die vandaag zo broodnodig is.’
‘Een tweede voorbeeld vinden we dichter bij huis: ons eigen nieuw gebouw te Aartselaar wordt verwarmd met rioleringswarmte. Het water in de plaatselijke riolering is ongeveer 10°C in de winter, wat relatief warm is. Via een warmtepomp en warmtewisselaar slagen we er in om onze lokalen te verwarmen in de winter en te koelen in de zomer. Deze techniek is momenteel erg populair aan het worden en kan zeer interessant zijn voor onder andere sporthallen, zwembaden, kantoorgebouwen en appartementsgebouwen. De voorwaarde is wel dat de isolatie van het gebouw op punt staat, want het gaat uiteraard over een systeem met lage warmteafgifte. Ook de doorstroming in de riolering moet voldoende zijn. Ondertussen zijn we bezig om ook in onze waterzuiveringsstations dergelijke systemen te onderzoeken, want daar is veel meer warmte aanwezig. Daar gaat het om aansluitingen op een warmtenet.’
‘Een derde innovatie kunnen we op het conto van digitalisering schrijven. Steden en gemeenten kunnen het beheer van hun stelsel aan ons overlaten in het kader van een as-a-service contract. Tegen 2027 moet elke stad en gemeente zijn rioleringsstelsel in kaart brengen. Wij nemen hen de volledige zorg daarover uit handen tegen een vaste jaarlijkse fee. Dat ontlast hen van een enorme administratieve last en geeft zekerheid over de begroting. De bouwstenen van dit systeem zijn eerder beperkt, vooral het programmeren van een user platform was de centrale pijler.’
In een poging om de klimaatverandering en de desastreuze gevolgen voor ons milieu af te remmen, wordt steeds meer onderzoek gedaan naar het gebruik van nieuwe energiebronnen als vervanging van fossiele brandstoffen zoals olie en gas.
• Betere prestaties door grotere slaglengte
• Meer keuze door uitbreiding assortiment
• Tot 5.650 Nm energieopname onder extreme omstandigheden
• Hoogwaardige uitstraling bij effectieve massa’s tot 63.700 kg
YOUR LOCAL SALES CONTACT:
Waterstof kan een belangrijke bijdrage leveren aan het koolstofvrij maken van grote CO-uitstoters, zoals producenten van beton en staal. Bovendien zal waterstof een cruciale rol gaan spelen in transport, logistiek en verkeer. In de logistieke sector blijkt waterstof al een veelbelovende oplossing te zijn : de eerste waterstoftrucks in Zwitserland zijn al in gebruik en de Deutsche Bahn zet de eerste waterstoftreinen op de rails. De voornaamste voordelen van waterstof ten opzichte van batterijen zijn de eenvoudigere mogelijkheden om bij te tanken en de veel grotere actieradius. Om klimaatneutraal te zijn en de vereiste hoeveelheden waterstof te leveren, moet de productie van groene waterstof verder worden uitgebreid.
PC-based control voor milieuvriendelijke waterstoftankstations
Waterstofinstallaties stellen bijzondere eisen aan de automatisering. Als fabrikant van automatiseringstechniek heeft Beckhoff Automation de afgelopen jaren nauw samengewerkt met verschillende bekende bedrijven uit de waterstofindustrie om deze uitdagingen te overwinnen. Hiertoe behoort ook het bedrijf Nel Hydrogen, dat op Beckhoff vertrouwt als leverancier van onderdelen met de nodige expertise voor zijn waterstoftankstations.
NIEUW: 150 MM SLAG: M64 IN RVS 316
Nel Hydrogen, opgericht in 1927, is wereldleider op het gebied van waterstoftechnologie en de grootste leverancier van elektrolyzers. De open besturingsoplossing van Beckhoff Automation betekende de oplossing voor Nel Hydrogen om zijn concurrentievoordeel veilig te stellen in deze relatief nieuwe markt. De uiterst schaalbare industriële pc’s van Beckhoff kunnen elke besturingstaak aan, en door het gebruik van standaardcomponenten op speciaal ontwikkelde moederborden zijn Beckhoff Industrial PC’s altijd uitgerust met de nieuwste chiptechnologie. Hierdoor kunnen gebruikers de besturing projectspecifiek schalen en kunnen ze steeds rekenen op de nieuwste technologie.
De standaard besturingssystemen draaien op Windows of BSD. Dit vergemakkelijkt de integratie van hulpmiddelen zoals betalingssystemen of andere programma’s van derden in het bestaande controlesysteem. Met de TwinCAT automatiseringssoftware kan ook een breed scala aan besturingstaken worden uitgevoerd, ondersteund door talrijke open interfaces, zoals de verbinding met MATLAB®/ Simulink®. Bovendien bestaat dankzij de integratie in Visual
Studio® de mogelijkheid om te programmeren in een vertrouwde omgeving.
Jacob Svendsen, Chief Architect bij Nel Hydrogen. ‘Programmeren is een koud kunstje dankzij de implementatie van de TwinCATomgeving in Visual Studio® en de mogelijkheid tot objectgeoriënteerd programmeren. De snelle sampling rates bieden ons het voordeel dat we beter in staat zijn de regeling, diagnostiek, rapportage en veilige uitschakeling in geval van lekkage te controleren. Tegelijkertijd kunnen wij het energieverbruik van elke component verminderen. De optimalisatie van de functionaliteit en het energieverbruik van iedere component komen zowel de eindgebruiker als het milieu ten goede.’
Explosiebeveiliging en functionele veiligheid als bijzondere uitdaging Waterstof stelt bijzondere eisen aan het besturingssysteem vanwege het grote explosiegevaar. PCbased besturingstechnologie van Beckhoff kan aan deze voorwaarden voldoen met een uitgebreide portefeuille van gecertificeerde componenten voor waterstofexplosiegevaarlijke gebieden tot Zone 0.
Met de EtherCAT-klemmen van de ELX-serie is het mogelijk intrinsiekveilige sensoren en actoren vanuit zone 0 rechtstreeks in het besturingssysteem te integreren. Dit betekent dat er geen extra veiligheidsbarrières nodig zijn om de intrinsieke veiligheid te integreren, hetgeen een aanzienlijke besparing op vlak van kosten, moeite en ruimte betekent. Bovendien kunnen met het ELX-systeem tot acht intrinsiekveilige signalen worden verwerkt op slechts 12 mm, waardoor een uiterst compact besturingssysteem kan worden gerealiseerd. De ELX-klemmen kunnen zelfs modulair worden gecombineerd met andere I/O’s, bijvoorbeeld voor zeer nauwkeurige metingen of functionele veiligheid, om het verzamelen van een breed scala digitale en analoge signalen op één enkel platform te realiseren.
Met tal van explosieveiligheidscertificaten voor Embedded PC’s, bedieningspanelen en paneel-PC’s is het mogelijk de besturing live te installeren, waar de gegevens direct kunnen worden geregistreerd en geëvalueerd. Afhankelijk van de toepassing kunnen in de explosiegevaarlijke zones van een waterstofinstallatie verschillende besturingsarchitecturen worden toegepast.
Cloudverbinding voor meer beschikbaarheid
Voor de bediening van waterstoftankstations of gedecentraliseerde productiefaciliteiten is wereldwijde toegang op afstand nodig. Geen enkel probleem met de open PC-based besturingstechnologie van Beckhoff. Met de uitbreiding van klassieke besturingstaken maken toepassingen als big data en analytics in combinatie met IoT- componenten toekomstbestendige automatiseringsoplossingen mogelijk.
Gegevensanalyses kunnen in de cloud worden uitgevoerd via cross- site netwerken, wat de beschikbaarheid verhoogt en de uitvaltijd vermindert dankzij betrouwbare voorspellende onderhoudsconcepten. In de toekomst zal het niet alleen mogelijk zijn om waterstofinstallaties veilig, efficiënt en open te automatiseren met behulp van PC-based control, maar ook om bestaande installaties te upgraden.
www.beckhoff.com/hydrogen
Het programmeren van motorbesturingssystemen en de integratie in machine-omgevingen duurt vaak meerdere dagen, wat neerkomt op kosten van enkele duizenden euro’s. Een barrière die het in Keulen gevestigde bedrijf igus nu wegneemt. Met de gratis voorbeeldprogramma’s voor bewegingen is het mogelijk om de motorbesturingssystemen van de dryve-serie in slechts enkele minuten in bedrijf te stellen en aan te sluiten op programmeerbare logische controllers (PLC’s) van een hoger niveau. Dit komt zowel nieuwkomers in de automatisering als professionals ten goede.
De mate van automatisering neemt in veel bedrijven snel toe. De werkdruk voor technici en ingenieurs die verantwoordelijk zijn voor het programmeren en synchroniseren van automatiseringsbewegingen neemt dienovereenkomstig toe. ‘Om de last te verlichten, kunt u gratis voorbeeldprogramma’s downloaden voor onze dryve motorbesturingssystemen’, zegt René Erdmann, Hoofd Business Unit drylin E aandrijftechniek bij igus. Klanten over de hele wereld gebruiken de kosteneffectieve besturingssystemen vooral voor relatief eenvoudige automatiseringstaken - zoals voor het aansturen van DC-, EC- en stappenmotoren in enkele assen, lijnrobots, platte lineaire robots, ruimte-lineaire robots en delta robots.
‘Dankzij de kant-en-klare voorbeeldcodes kunnen gebruikers onze motorbesturingssystemen nu in een oogwenk integreren in bovenliggende PLC’s en machineomgevingen, en bewegingssequenties definiëren op een tijd- en kostenbesparende manier. ‘De voorbeeldprogramma’s zijn compatibel met PLC-fabrikant Siemens, maar ook met industriële PC’s, microcontrollers, zoals Arduino, en single-board computers, zoals Raspberry Pi. Verdere voorbeeldprogramma’s voor Beckhoff, Wago en Eaton zijn al in voorbereiding.’
De gebruiker bespaart meerdere dagen programmeerwerk
De toegang tot de voorbeeldprogramma’s is barrièrevrij: gebruikers kunnen op de igus-website video’s vinden die de meest voorkomende automatiseringsbewegingen laten zien - zoals een trolley die naar verschillende doelposities op een lineaire as beweegt. Als het bewegingsprogramma geschikt lijkt, kan de gebruiker de softwarecode downloaden en in het hoofdbesturingssysteem laden. De acties van de motor kunnen vervolgens worden geparametreerd en aangepast aan individuele vereisten via een intuïtief te begrijpen grafische interface. Voor het instellen van rijwegen, doelposities en versnellingen is geen programmeerkennis vereist. Het voordeel ligt voor de hand. ‘De eerste feedback van klanten bevestigt dit: met enkele voorbeeldprogramma’s die complexere bewegingsreeksen in kaart brengen, besparen gebruikers enkele dagen programmeerwerk’, zegt Erdmann.
Tot nu toe omvat het assortiment 19 voorbeeldprogramma’s die geschikt zijn voor positioneringstaken, het testen en experimenteren van apparaten, pick-and-place handling, automatische assemblagemachines en toevoersystemen. ‘In de toekomst zullen we continu bewegingsprogramma’s toevoegen aan het assortiment dat klanten het vaakst nodig hebben. Als gebruikers geen voorbeeldprogramma kunnen vinden, bijvoorbeeld voor een speciale toepassing of voor een ander hoofdbesturingssysteem, kunnen ze dit aanvragen op de igus-website.’
Instructievideo’s versnellen de inbedrijfstelling van de motorbesturingssystemen
Om de inbedrijfstelling van het motorbesturingssysteem verder te versnellen, heeft igus naast de voorbeeldprogramma’s ook de zogenaamde dryve experience geïmplementeerd - een online wereld als aanvulling op klassieke analoge media. In plaats van gedrukte bedieningsinstructies te lezen, kunnen klanten met video’s leren hoe ze de motorbesturingssystemen moeten gebruiken.
Erdmann: ‘De korte films gaan over onderwerpen waarover klanten onze telefonische hotline het vaakst vragen stellen, zoals het aansluiten van remmen op het motorbesturingssysteem. Met de video’s hebben ze nu een nieuwe, gemakkelijk te begrijpen 24/7 ondersteuning.’ Alle relevante digitale documenten voor een vlotte inbedrijfstelling van de motorbesturingssystemen - inclusief firmware, EPLANmacro’s en 3D-tekeningen - zijn ook online beschikbaar. www.igus.be
© Inge Wachtelaer
Op 11 februari was het de 8ste editie van de Internationale Dag voor Meisjes en Vrouwen in Wetenschap, een initiatief van de Verenigde Naties. In ons land was dit een gelegenheid om te pleiten voor meer meisjes in STEMstudierichtingen. #DasGeniaal, een samenwerking van bedrijven en non-profitorganisaties, organiseerde in Brussel een rondetafelgesprek tussen 3 generaties STEMvrouwen.
Er is nog altijd het stereotype beeld dat STEM-richtingen (Science, Technology, Engineering & Mathematics) enkel iets zijn voor jongens in een blauwe overall met handen vol smeerolie. ‘Daarom is #DasGeniaal opgericht, een initiatief om STEM te promoten bij jongeren tussen 10-14 jaar, en hen zin te doen krijgen in techniek en hen te laten zien dat STEM dicht bij hun leefwereld staat’, zegt Cato Léonard van Glassroots. ‘Het oorspronkelijke initiatief kwam in 2018 van Johnson&Johnson, zij gaven Glassroots de opdracht om een consortium samen te stellen met profit en non-profit organisaties voor de promotie van STEM bij jongeren. De afgelopen jaren kwamen er steeds nieuwe partners bij. Er kiezen te weinig jongeren voor technologie en voor meisjes is dit al helemaal geen evidente keuze.’
De rondetafelbijeenkomst bracht drie generaties meisjes en vrouwen bij elkaar voor een interactief gesprek. Met als doel ervaringen delen en elkaar inspireren. De onderwerpen die aan bod kwamen: Hoe inspireren we meer meisjes en vrouwen voor STEM; hoe stimuleren we STEM-talent bij alle kinderen, ongeacht gender of achtergrond; wat is de rol van ouders;
welke maatschappelijke impact maken vrouwen dankzij wetenschappen en wat kunnen we leren van elkaar?
De deelnemers waren divers: 10 vrouwelijke rolmodellen, 10 jonge STEM professionals en 10 Brusselse meisjes van 16-20 jaar gingen met elkaar in dialoog over deze vragen. Onder de rolmodellen waren Françoise Chombar (voorzitter Melexis), Evelien De Wilde (Country Lead Salesforce), Rita Verreydt (CEO Uptime) aanwezig. Speciale gast tijdens het event was Thomas Dermine, Staatsecretaris voor Wetenschapsbeleid. Hij volgde aandachtig de tafelgesprekken en legde vervolgens uit hoe hij via het federale beleid meer meisjes wil aanmoedigen om voor STEM te kiezen. Ondanks verbeteringen de laatste jaren, is er nog steeds een grote kloof tussen het aantal mannen en vrouwen in de sector.
‘Monitoring toont aan dat in 2020 bijna 6.000 vrouwen afstudeerden in het hoger onderwijs in een STEM-richting, wat slechts 27% van de studenten is (2020, cijfers EU STEM coalition). Als we kijken naar het bedrijfsleven, waarbij we geen onderscheid kunnen maken tussen wetenschappelijke en administratieve functies, zijn 28,7% van de werknemers in de chemie en life sciences vrouw, in de volledige industrie is dat slechts 23,2% (2020, cijfers essenscia). Er is dus nog veel werk om een STEM-loopbaan onder de aandacht te brengen van jongeren’, besluit Cato Léonard.
www.dasgeniaal.be www.cestgenial.be www.glassroots.com
‘SLECHTS 23 % VAN WERKNEMERS INDUSTRIE IS VROUW’
#DasGeniaal is de coalitie van 20 bedrijven en non-profit organisaties die 10-14 jarigen inspireert om voor STEM te kiezen. De organisatie doet dit via online challenges dichtbij de leefwereld van jongeren.
Zo wordt getoond dat STEM voor iedereen is, niet alleen voor de stereotype jongen met aanleg voor wiskunde. Met name meer meisjes en kinderen uit kwetsbare groepen worden warm gemaakt voor de wereld van wetenschap en technologie.
Sinds de lancering in 2018 ontwikkelde #DasGeniaal 25 leuke video STEM challenges met Nederlandstalige en Franstalige influencers die worden verspreid via TikTok, Snapchat & Youtube. Met als resultaat meer dan 3 miljoen hits in 2020-2022.
In 2023 worden enkele nieuwe challenges gelanceerd en kunnen 10 x 100 jongeren uit het zesde leerjaar genieten van gratis Experience Days boordevol STEM bij Technopolis & Sparkoh!.
Flanders Make, imec, Sirris en KULeuven demonstreerden in het Limburgse Pelt hun ‘Proeftuin Technologie voor Werkbaar Werk.’ Technologieën zoals cobots, digitale werkinstructies, virtual & augmented reality kunnen medewerkers in een productieomgeving ondersteunen bij het aanleren en uitvoeren van taken.
Om een werkzaamheidsgraad van 80% te behalen en de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, moeten we niet enkel meer mensen aan de slag krijgen, maar ook de huidige werknemers aan de slag houden. Innovatieve technologieën, zoals exoskeletten, digitale werkinstructies, augmented reality, virtual reality en cobots, kunnen een belangrijke rol spelen in het werkbaar maken én houden van jobs.
‘Proeftuin Technologie voor Werkbaar Werk’ demonstreert de mogelijkheden om de werkbaarheid van jobs te verhogen en ondersteunt bedrijven in de maakindustrie om hier actief mee aan de slag te gaan. Zo verlaagt ook de drempel naar de arbeidsmarkt voor niet-actieven en werklozen. Het project werd voorgesteld in het leerwerkbedrijf ‘Open Atelier’ in Pelt waar de genodigden werden verwelkomd door directeur Koen Cools.
Sonia Vanderlinden, Core Lab Manager bij Flanders Make en Ezra Dessers, onderzoeksleider aan HIVA – KU Leuven, gaven een toelichting over het project en de relatie tussen mens, arbeidsorganisatie en technologie. Het hebben van een werkbare job is een belangrijk factor om mensen duurzaam aan de slag te houden of krijgen. Op initiatief van Vlaams minister van Werk en Innovatie Jo Brouns wordt daarom geïnvesteerd in innovatieve technologieën om werknemers en bedrijven hierin beter te ondersteunen. De belangrijkste drempels voor Vlaamse werknemers in de industriesector om aan de slag te blijven, zijn immers een hoge werkdruk, fysieke belasting en ééntonigheid van werk, zo blijkt uit onderzoek van het HIVA-Onderzoeksinstituut.
Dankzij technologie kan werk zowel fysiek als mentaal ‘werkbaarder’ worden gemaakt. Flanders Make, het strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie, - samen met zijn core labo’s aan UHasselt (EDM) en VUB (R&MM) - werkte samen met imec-IDLab-UGent, imec-SMITVUB, Sirris en het HIVA-Onderzoeksinsituut voor Arbeid en Samenleving (KU Leuven) technologie-demo’s uit die leidden tot ondersteuningsmiddelen voor de mentale, fysieke en organisatorische noden bij arbeidstaken. Een aantal demo’s toonden onder meer de hulp van een robotarm en een dashboardsysteem dat elke stap van een proces kent, in beeld kan brengen en real-time kan opvolgen. Zo zullen werknemers nooit een processtap missen. Met een HoloLens2 applicatie kan het systeem meevolgen met de operator en via de hololens krijgt men de juiste instructies op het juiste moment.
Het voorbije jaar namen al 144 bedrijven deel aan acties van de proeftuin. Het is de ambitie om tegen eind 2024 ongeveer 800 bedrijven te hebben bereikt met dit project. Er wordt over een periode van 3 jaar 2,4 miljoen euro geïnvesteerd via VLAIO.
‘Het is belangrijk dat iedereen veilig en gezond aan de slag kan gaan én blijven. Werkbaar werk is daarom voor mij cruciaal, het is ook één van de vier pijlers in het nieuw Vlaams Werkgelegenheidsakkoord’, concludeert Vlaams minister van Werk en Innovatie Jo Brouns. ‘Met deze proeftuin tonen we aan dat ook innovatieve technologieën een oplossing zijn in dit verhaal. Innovaties die voor velen nog als verre toekomstmuziek klinken, zijn vandaag vaak al in productie en breed inzetbaar op de werkvloer, dat willen we met dit project laten zien aan de bedrijven.’
www.vlaio.be/industrie40
De partners van het project: Dirk Torfs (Flanders Make), Herman Derache (Sirris), Koen Cools (Open Atelier), Ezra Dessers (KU Leuven) en Kris Van de Voorde (imec).Virtueel lassen zonder afval
Met de XR Welding tool is het mogelijk om lasprocedures te simuleren in eXtended Reality (XR) op echte oppervlaktes. De tool maakt gebruik van een combinatie van VR en AR en simuleert de lasnaad en de lichtrefelecties die plaatsvinden tijdens het lassen. De (gesimuleerde) resultaten zijn onmiddellijk zichtbaar. Zo kunnen foutieve handelingen gedetecteerd en gecorrigeerd worden. Doel is dat de operator na het doorlopen van het trainingsproces het fysieke product foutloos kan maken. Het oefenen verloopt veilig en er is geen afvalmateriaal.
De werkhouding van onderzoeker Jeroen Winderix wordt geprojecteerd op een scherm. Om bij fysiek werk een verkeerde lichaamshouding te vermijden, ontwikkelde Flanders Make een sensorsysteem dat het lichaam in beeld brengt en de werkhouding onderzoekt. Groen staat gelijk aan de juiste houding. Zo kan van iedereen een ergonomische analyse worden gemaakt en kan een lichamelijke overbelasting worden vermeden. De resultaten van deze meting kunnen dan verder gebruikt worden om werkcellen ergonomischer te ontwerpen.
Wereldwijd is SMC met een marktaandeel van 36% de onbetwiste marktleider in pneumatische en bij uitbreiding elektrische systemen.
Na een opleidingsperiode werk je samen met de verantwoordelijke in onze assembly afdeling te Wommelgem. Hier creëer je een zeer uitgebreid pakket van sub-assemblies voor onze klanten zoals stuurkasten, platines, ventieleilanden…
Na enkele jaren bieden we je de mogelijkheid om door te groeien tot verantwoordelijke van onze assembly afdeling.
• Je beschikt over een A2 diploma (hoger secundair onderwijs) Elektromechanica, Elektriciteit of Elektronica of kan door opgedane ervaring dit niveau evenaren.
• Je bent een “plantrekker” en kan zelfstandig werken.
• Je bent een geboren mechanieker maar hebt ook ervaring met elektrische componenten.
• Je spreekt naast Nederlands ook een woordje Engels.
• Je hebt Interesse in aanleren van 3D tekenen en een basis PC kennis (MS Office)
Wij bieden jou een voltijds contract aan van onbepaalde duur, met prima arbeidsvoorwaarden, een aantrekkelijk salarispakket en met respect voor de balans tussen jouw werk- en privéleven. Je werkt vanuit het hoofdkantoor in Wommelgem.
Heb je interesse in deze functie, stuur dan jouw sollicitatiebrief met cv per e-mail naar sollicitatie@smc.be t.a.v. Luc Willems (tel. +32 (0)3 355 14 69).
HUPICO kondigt, via haar holding IAMTEC, met trots de overname aan van GT ROBOTIQUE, een toonaangevend robotica bedrijf gevestigd in Grenoble, Frankrijk.
Deze overname is een strategische zet voor HUPICO om haar activiteiten verder te professionaliseren en te internationaliseren.
GT ROBOTIQUE staat bekend om zijn expertise op het gebied van EPSON robotica en visie. Met meer dan 25 jaar ervaring in robotica ontwikkelt het bedrijf innovatieve oplossingen die overeenkomen met Industrie 4.0.
Daarmee is het een ideale aanvulling op de strategie van HUPICO. Samen zullen de twee bedrijven hun krachten en expertise bundelen om klanten nog beter te helpen. ‘We zijn verheugd om GT ROBOTIQUE te verwelkomen in de HUPICO-familie’, zegt Johan Paul, Managing Director van HUPICO. ‘Door deze overname kunnen we onze activiteiten op de internationale markt verder versterken.’
De reputatie van GT ROBOTIQUE op het gebied van innovatie en kwaliteit en hun ervaren team maken hen de perfecte partner om de groei in de regio te stimuleren. ‘We kijken ernaar uit om de nieuwste oplossingen aan klanten in Frankrijk, Nederland, Luxemburg en België aan te bieden. HUPICO zal zijn oplossingen nu aan een groter aantal klanten aanbieden en onze aanwezigheid op de Europese markt verder versterken.’
www.hupico.be
Bucher Hydraulics presenteert de AX-serie, de meest innovatieve geïndustrialiseerde zuigerpompen en motoren.
Door een gespiegeld ontwerp op basis van licht roterende onderdelen is een drukbegrenzing van 500 bar mogelijk bij een zeer laag toerental en drukrimpel.
Dankzij de korte zuigerslag, kleine verplaatsingshoek en hydrostatische lagers kunnen AX-units met minder geluid en trillingen werken, zelfs bij zeer lage snelheden (minder dan 1 tpm). Kleine axiale krachten door symmetrisch ontwerp maken de AX-serie zeer compact met een hoge vermogensdichtheid.
De AX-eenheid biedt een uitstekende efficiëntie, zelfs op het startpunt, in die mate dat het startkoppel beschikbaar is als de maximale theoretische waarde. Tandem door aandrijving is ook beschikbaar.
Producteigenschappen:
• Zwaar uitgevoerd 500 bar
• Beste in zijn klasse 99%
• Lange levensduur
• <1 tpm bij 500 bar
• Laag geluidsniveau – soepel
• Zeer hoge
vermogensdichtheid
• Lagere olietemperatuur
www.vbparts.be
Volg 2 workshops en bespaar € 75 (excl. btw)!
Elke dag automatiseert de industrie verder. En u wilt/moet mee blijven, om zo efficiënt en flexibel mogelijk te produceren. Vandaag en morgen. Dus: uw kennis blijven bijspijkeren. Maar ook dat zo efficiënt mogelijk. De oplossing?
Volg onze nieuwe hands-on workshops van maart tot juni, en krijg de laatste ontwikkelingen snel en voordelig in de vingers. Met theorie en vooral heel veel praktijk.
Leer snel en voordelig alles over:
1. Automatiseren in TIA Portal V18
2. Starten met visualiseren in WinCC Unified V18
3. Baanbrekende procescontrole: SIMATIC PCS neo
4. Dimensioneren en configureren van aandrijvingen in Motion
Interesse in een of meerdere workshops?
Aarzel dan niet en schrijf u snel in via www.siemens.be/industryworkshops.
Meer info of vragen?
Neem gerust contact op met ons Customer Care Center via sitrain.be@siemens.com.
Waarom deelnemen?
• Leer heel veel bij op korte tijd, in de theorie en veel praktijk
• Tegen een erg voordelige prijs
• Mét extra korting als u 2 workshops volgt
U wilt uw time-to-market verder verkorten? Concurrentieel sterk blijven staan, ondanks het gebrek aan geschoolde arbeidskrachten op de markt? Dus nog efficiënter en flexibeler kunnen automatiseren? Wel, dat is precies wat TIA Portal V18 en WinCC Unified V18 samen mogelijk maken.
WinCC Unified V18 is een cruciale oplossing voor standaardisatie, efficiënte engineering, transparantie van machine- en productiegegevens en eenvoudige integratie van OT en IT. Kortom, onmisbaar voor succesvolle digitale transformatie in machine- en installatiebouw.
Een eerste groot voordeel geniet u vandaag misschien al, als u nog de vorige versie van WinCC Unified gebruikt. Wat u namelijk ooit voor één WinCC Unified Station aanmaakte, kunt u nu ook op elk ander WinCC Unified-apparaat gebruiken, ongeacht de schermgrootte. Bovenop deze al bestaande troef biedt WinCC Unified V18 verdergaande standaardisatie van beelden via hiërarchische faceplates, OT/IT-integratie met betrouwbare gegevensuitwisseling via standaardinterfaces en SIMATIC Energy Suite waarmee u energieverbruik visualiseert en piekverbruik vermijdt door middel van geïntegreerde load balancing.
Als u dan uw visualisaties uit WinCC Unified V18 inzet op SIMATIC HMI Unified Comfort Panels en pc-gebaseerde SIMATIC-systemen, benut u optimaal het prestatievermogen van ons visualiseringssysteem. Tot die HMI Unified Comfort Panels en WinCC Unified PC-systemen kunt u bovendien ook extern toegang bieden via HTML5-gebaseerde webclients. Uiterst krachtig, veilig en flexibel.
Werk nog efficiënter samen op projecten
TIA Portal V18 maakt engineering nog efficiënter, met betere functies voor multi-user engineering. U kunt in teamverband makkelijker samenwerken op projecten, met gedeelde bibliotheken. De nodige toegangsrechten kent u ofwel individueel, ofwel per groep toe.
Bereik maximale beschikbaarheid via R1-redundantie
U kunt TIA Portal V18 én SIMATIC-controllers nu nog breder inzetten. De CPU’s van de S7-1500 familie, vanaf de S7-1511 tot en met S7-1516, zijn uitgerust met een nieuwe dual core processor die meer reken- en communicatievermogen biedt. Samen met de S7-1500H biedt de SIMATIC ET200SP een nieuwe mogelijkheid: R1 redundantie, m.a.w. het verwijderen van “single point of failures” door twee IM in een ET200SP station te configureren. Dat garandeert maximaal beschikbare toepassingen, ook voor de automatiseringsuitdagingen van morgen. De controllers ondersteunen ook de nieuwste normen voor state-of-the-art beveiliging.
Integreer IT en OT: ontwikkel voortaan ook in een ITomgeving
We breiden het TIA Portal-ecosysteem verder uit met ITgeoriënteerde workflow: SIMATIC Automation Xpansion. Als IT-professional gaat u zo in een herkenbare ontwikkelingsomgeving aan de slag, gebaseerd op Visual Studio Code. Uw projecten kunt u om het even waar en wanneer snel en makkelijk bijwerken, aangezien SIMATIC Automation Xpansion, een abonnement in de cloud. De versies van uw werk beheert u via de veelgebruikte tool GitLab. Op deze manier kunt u object-georiënteerde bibliotheken aanmaken in Structured Text, en die vervolgens in TIA Portal integreren.
TIA Portal is dus niet langer alleen een standaardtool voor de ontwikkeling van OT. Voortaan kunnen ook IT-gebruikers in onze engineeringssoftware aan de slag, zonder bijscholing. Zo zetten we niet alleen een cruciale stap naar IT/OT-integratie, maar helpen we u ook het groeiend gebrek aan geschoolde werknemers in de OT-wereld op te vangen.
Engineer eenvoudig, holistisch 5D/6D-kinematica, zoals robots
U stelde het waarschijnlijk ook al vast: motiontoepassingen worden almaar complexer in de automatisering. Vandaar dat TIA Portal V18 voortaan ook eenvoudige, holistische engineering van 5D/6D-kinematica toelaat, voor motion control functies tot zes interpolerende assen.
U kunt dus voortaan makkelijk complexe kinematica zoals robots integreren in industriële processen, binnen TIA Portal. En dus als bedrijf eenvoudig uw productiefaciliteiten uitbreiden, ombouwen of aanpassen, zonder de lopende systemen te moeten verstoren.
www.siemens.be/industrie
Contact: industrie.be@siemens.com
Klimaatverandering, energietekorten en verstoorde toeleveringsketens: de grote uitdagingen waarvoor de wereld op dit moment staat, vragen om innovatieve oplossingen. Wie een goed beeld wil krijgen van de laatste technologische trends en ontwikkelingen voor de industrie, kan niet om de Hannover Messe (17 – 21 april 2023) heen.
De Hannover Messe vormt hét wereldwijde brandpunt voor trends en ontwikkelingen op het snijvlak van industrie, innovatieve technologie en duurzaamheid. Het is de plek waar het bedrijfsleven, beleidsmakers en journalisten elkaar ontmoeten en waar dit jaar meer dan vierduizend bedrijven uit de machinebouw, elektrotechniek, energie, software en IT zich presenteren.
Het aantal ontwikkelingen en thema’s dat bezoekers krijgen voorgeschoteld is enorm, maar overall onderscheidt de organisatie een aantal overkoepelende megatrends:
Industrie 4.0
In steeds meer sectoren ontstaan op het gebied van big data en technologieën als AI, cloud computing, procesautomatisering/robotisering en IoT allerlei nieuwe verdienmodellen en optimalisatiemogelijkheden. Niet voor niets is Industrie 4.0 weer een leidend thema.
CO2-neutrale productie
Bedrijven staan in toenemende mate onder druk van overheden, investeerders en klanten om te verduurzamen. In de strijd tegen klimaatverandering wordt CO2-neutrale productie meer en meer de norm. Op de Hannover Messe kunnen bedrijven kennismaken met de laatste innovaties op dit vlak. Hoe kun je je productie vergaand verduurzamen, zonder aan performance in te boeten?
Artificial Intelligence (AI) en Machine Learning vormen een megatrend op zich. Afgelopen jaar zagen we de doorbraak
van AI-toepassingen bij het grote publiek (denk maar aan toepassingen als ChatGPT en DALL-E), maar ook in de industrie worden steeds meer systemen en processen aangestuurd op basis van kunstmatige intelligentie. Wat zijn op dit moment de mogelijkheden als het gaat om zelflerende systemen? En: hoe ziet de toekomst van de industrie eruit naarmate machines steeds slimmer worden?
Waterstof en brandstofcellen
Waterstof en brandstofcellen spelen een grote rol binnen de energiemix van veel industriële bedrijven. In hoeverre vormen deze technologieën een reëel alternatief voor het steeds schaarsere en duurdere gas? De Hannover Messe omvat onder meer het evenement ‘Hydrogen + Fuel Cells EUROPE’, voor de laatste stand van zaken op het gebied van waterstof en brandstofcellen.
www.hannovermesse.de
Wie écht op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van industriële innovatie, kan niet om een bezoek aan de Hannover Messe heen. Download uw gratis toegangskaart via Global Fairs: www.global-fairs.com/automationmagazine
De NBB-barometer van de technologiesectoren is in januari opnieuw stabiel. De ontwikkelingen zijn echter heel uiteenlopend op het niveau van zowel de afzonderlijke indicatoren als de sectoren.
De NBB-barometer van de technologiesectoren is in januari opnieuw stabiel. De brutocurve is weliswaar gedaald maar leunt nog altijd dicht aan bij het peil van de afgelopen maanden en bij haar langetermijngemiddelde (-9 punten).
Op het niveau van zowel de afzonderlijke indicatoren als de sectoren zijn de ontwikkelingen echter heel uiteenlopend.
NBB-conjunctuurbarometer van de technologische industrie (verwerkende sectoren)
Wat de individuele indicatoren betreft, tekent zich sinds het derde kwartaal van 2022 op twee vlakken een aanzienlijke verslechtering af. Zo wordt de voorraad niet langer gunstig maar ongunstig beoordeeld. Dit wijst erop dat een groeiend aantal ondernemingen het moeilijker krijgt met de verkoop. Ook de brutocurve van de vraagvooruitzichten is verslechterd. Sinds augustus vorig jaar is ze geleidelijk teruggevallen tot een niveau dat vergelijkbaar is met dat tijdens de Covid-periode in 2020. De ondernemingen zijn dus pessimistisch wat de ontwikkeling van de markt op korte termijn betreft.
Het orderboek heeft zich na een scherpe daling medio 2022 de afgelopen vijf maanden gestabiliseerd. Bovendien staat het er nog steeds iets beter voor dan het langetermijngemiddelde. De vraag die momenteel aan onze sectoren wordt gericht, blijft over het geheel genomen op een hoog peil.
Beoordeling van het orderboek
Beoordeling van de voorraad afgewerkte producten (*)
De indicator van de werkgelegenheidsvooruitzichten ten slotte bevestigt het herstel dat in oktober werd ingezet. Hij haalt nu bijna opnieuw zijn langetermijngemiddelde, wat erop wijst dat de technologiebedrijven minder pessimistisch zijn dan enkele maanden geleden.
(*) een stijging van de curve wijst op een verslechtering van de indicator
Werkgelegenheid Vraag
(**) Verschil tussen het aantal ondernemingen dat in de komende drie maanden een toename van het personeelsbestand / de vraag verwacht en het aantal dat een afname verwacht in % van het totale aantal ondernemingen in de enquête
Op sectorniveau is de stabiliteit van de algemene barometer van januari het resultaat van positieve ontwikkelingen voor metaalproducten, elektronica en industriële ICT-activiteiten en negatieve ontwikkelingen voor non-ferro, machinebouw en automobiel.
We stellen ook vast dat
• de automobiel zich heeft gevoegd bij de non-ferro, metaalproducten, machinebouw en kunststoffen & rubber als verwerkende sectoren waarin de conjunctuur ongunstig is (de barometer ligt onder het langetermijngemiddelde);
• alleen elektro en de industriële ICT-activiteiten een gunstige conjunctuur laten zien.
• de barometer van IT-Solutions ten slotte de bodemwaarden van eind 2022 achter zich heeft gelaten, maar nog altijd ver van zijn langetermijngemiddelde verwijderd blijft. De ondernemingen van de sector blijven dus pessimistisch.
www.agoria.be
Er is wereldwijd steeds meer vraag naar een onderhoudsvriendelijke en kwaliteitsvolle productieomgeving.
Roestvrij materiaal is daarbij cruciaal. De corrosiebestendige, hygiënische ontwerpen van WITTENSTEIN zijn snel en veilig te reinigen en maken zo een hygiënische en steriele automatisering mogelijk, vlak bij het productieproces. WITTENSTEIN biedt een complete lijn hygiënische aandrijfoplossingen, van planetaire reductiekasten tot servoactuatoren en -motoren, ontwikkeld conform de EHEDGrichtlijnen. Dit betekent onder meer dat de behuizing, het gekozen materiaal en de verwerking consequent zijn gericht op de hoogst mogelijke robuustheid en reinigbaarheid.
Aangezien de producten open gemonteerd kunnen worden, bieden deze nieuwe ontwerpvrijheid en maximale proces- en productveiligheid. Toepassingen zijn onder meer te vinden in de voedings-, cosmetica- en farmaceutische industrie.
Ontdek meer in onze nieuwe brochure: https://www.wittenstein.biz/hygienic-design/
www.wittenstein.biz
Hygienic Design: HDP+, HDV, axenia value.
De HECR-serie thermo chillers van SMC biedt een milieuvriendelijke en veilige oplossing voor het regelen van de temperatuur. De serie bestaat uit koelmiddelvrije temperatuurregelaars in zowel lucht- als watergekoelde versies. Het ontwerp van de HECR-serie sluit aan op een 19-inch rackopstelling en is daardoor zeer geschikt voor laserapplicaties.
De HECR thermo chiller realiseert een zeer nauwkeurige regeling van het koelmiddel met behulp van een watergekoeld peltierelement. Waterkoeling zorgt voor een hogere capaciteit, minder geluid, een lager stroomverbruik, en minder stof en trillingen in vergelijking met een luchtgekoelde versie.
Deze thermo chiller garandeert een veilige en stabiele temperatuurregeling. De nauwkeurigheid van de temperatuur bedraagt ± 0,01 tot 0,03 ºC. De HECR-serie bespaart energie en vermindert de hoeveelheid uitlaatwarmte met 90%, wat gunstig is in temperatuurgevoelige installatieruimten.
De HECR-serie is snel operationeel: zodra aangesloten op het koelcircuit en op de water- en stroomvoorziening, is deze klaar voor gebruik. SMC levert modellen met uiteenlopende koelcapaciteit, van 200 W tot en met 1,2 kW.
www.smc.be
WEG introduceert het Motion Fleet Management (WMFM), een tool waarmee u de werking en het onderhoud van industriële componenten kunt regelen en monitoren. WMFM is toepasbaar op diverse motoren, aandrijvingen, tandwielkasten en andere installaties. Deze tool zal de ongeplande stilstand verminderen, het onderhoud optimaliseren en grote industriële processen efficiënter maken.
WMFM behoort tot het groeiende portfolio van digitale oplossingen dat WEG te bieden heeft. De tool gebruikt een cloudgebaseerde computertechniek en het Internet of Things (IoT) om de bedrijfstoestand van meerdere industriële machines te monitoren. WMFM verzamelt gegevens en verwerkt ze om waardevolle realtime inzichten te delen met fabrieksmanagers en technici, wat uiteindelijk leidt tot een beter machinebeheer.
De dataverwerking van WMFM vindt zowel plaats in de randapparatuur (edge) als in de cloud. Hierdoor kan op machineniveau snel kan worden gereageerd, terwijl bovendien een uitgebreide data-analyse in de cloud mogelijk is. De tool heeft tevens speciale modules met kunstmatige intelligentie (AI), die een geautomatiseerde storingsdiagnose kunnen uitvoeren, gebaseerd op historische rapporten en trends.
Deze rapporten geven een holistisch beeld en laten zien hoe het hele machinepark presteert, waardoor fabrieksmanagers meerdere machines en zelfs hele fabrieken in een enkele omgeving kunnen monitoren. Deze data verschijnen op een gebruiksvriendelijk dashboard met indicaties, grafieken en historische meetgegevens om begrijpelijke analyses te kunnen maken.
www.weg.net
Onze productiebedrijven in België zijn steeds op zoek om te groeien in omzet en toegevoegde waarde, te innoveren, efficiënter te worden, te streven naar minder uitval in de productie en ervoor te zorgen dat hun medewerkers optimaal kunnen worden ingezet met als doel het dagelijks werk aangenaam en interessant te maken.
Automatisering van de productieproces speelt hierin een sleutelpositie. Een belangrijke component in deze automatisering is het inzetten van robotisering die de operatoren helpen en zeer flexibele taken kunnen uitvoeren. De Industriële robot is een echte partner geworden aan de zijde van de werknemer.
Samen met onze Agoria bedrijven actief in robotisering en dit van leverancier, over systeem integrator tot leveranciers van accessoires brengen we u tijdens deze sessie van Awareness Sessions rond robotisering u een scala van mogelijke toepassingsgebieden, die u zullen inspireren voor toekomstige uitdagingen aan te gaan.
Datum :
Donderdag 16 maart 2022 (van 13u30 tot 17u30)
Locatie :
Howest, The Penta, Sint-Martens-Latemlaan 1B, 8500 Kortrijk
Meer info : https://www.agoria.be/nl/automation-robotisation/agenda/ discover-how-robotisation-can-increase-your-profitabilityand-efficiency
DISCOVER HOW ROBOTISATION CAN INCREASE YOUR PROFITABILITY AND EFFICIENCY
De leden van beroepsorganisatie InduMotion verzamelden bij de Singelberg (Katoen Natie) in Kallo/Beveren voor een bezoek aan de kunstcollectie van Fernand en Karine Huts.
Tijdens de najaars-ledenvergadering van InduMotion, uitgever van dit blad, werden de events INE (2 maart 2023) en INDUMATION.BE 2022 besproken, alsook de activiteiten van InduMotion in 2023 en werden de nieuwe leden FANUC en Apex Dynamics voorgesteld.
De aanwezigen kregen van bestuurder Marcel De Winter een economisch overzicht van de activiteiten van machinebouwers in Europa. Uit CETOP-cijfers, de overkoepelende Europese Fluid Power vereniging, blijkt dat China in 2020 geen geweldige heropleving kende in 2021, zoals dit wel gebeurde in de VS en Europa. Momenteel doet China het nog iets slechter, dit nog altijd door covid-problemen.
Er is in Europa een forse stijging in de orderboeken in 2021/2022. Polen staat hier aan het hoofd met een stijging van 27 procent en dit is volledig te danken aan een verschuiving van de productie wegens het wegvallen van Rusland.
Opmerkelijk ook zijn de slechte cijfers in machinebouw van China (-2 procent) en Zuid-Korea (-4 procent). China is te duur gewoden, de EU importeert nu uit Vietman, en niet uit India. Xi-Jinping volgt blijkbaar het voorbeeld van de Amerikaanse ex-president Donald Trump en is zeer nationalistisch geworden.
Patricia Huygelier van Industrialfairs gaf een analyse van het voorbije INDUMATION 2022, de grootste industriebeurs in de Benelux.
De volgende INDUMATION.BE is op 31 januari – 1 en 2 februari 2024.
De grootste zorg in Europa is het tekort aan arbeidskrachten, op de tweede plaats zijn er de storingen in de bevoorrading en grondstoffen. De knelpunten zijn het grootst in chips en elektronisch materiaal. Metaal baart iets minder zorgen, maar plastic en rubber zorgen voor grote problemen. Op de derde plaats inzake uitdagingen, zijn er de hoge energiekosten.
Alle CETOP-collega’s rapporteerden een omzet met dubbele cijfers. Het Verenigd Koninkrijk heeft voortaan een eigen kwaliteitsmerk: de UKCA, voor Europese bedrijven die in de UK willen verkopen, is dit dus extra werk om dit UKCA label te krijgen. De nodige wetgeving blijkt nog niet helemaal in orde, en dit zorgt voor chaos.
De leden van InduMotion kregen een interessante rondleiding in en rond de Katoen Natie-uitvalsbasis en poseerden bij het kunstwerk de ‘Fontein van Kallo’ van kunstenaar Wim Delvoye. Je ziet een uitgerekte Brabo, met de hand waaraan Antwerpen volgens de legende zijn naam ontleent, als draaiende spil voor het centrum van de wereld en ook als symbool van de nonstop activiteiten van Katoen Natie, want op het haventerrein wordt dag en nacht gewerkt.
www.indumotion.be www.industrialfairs.com
De InduMotion-leden poseren aan het kunstwerk van Wim Delvoye.
DAF investeert in Eindhoven in een nieuwe Electric Truck Assembly. In deze assemblagefabriek start de productie van de nieuwe generatie DAF trucks XD en XF Electric. De basis voor elke elektrische DAF truck is een zogeheten glider, een chassis zonder aandrijflijn maar met cabine. Deze gliders worden in de gewone DAF fabriek geproduceerd en dan via de nieuwe Electric Truck Assembly productielijnen in acht stappen afgebouwd tot XD en XF Electric Trucks. De volledig elektrische trucks hebben een rijbereik van 500 km. (www.daf.be) De beurs MACHINEERING biedt de maakindustrie, machinebouw en industriële toelevering de gepaste antwoorden en oplossingen voor uitdagingen op het gebied van innoveren, digitaliseren en automatiseren. Alle facetten voor productietechnologie - van conventioneel, tot additief en hybride - komen in demo aan bod op de technologiebeurs MACHINEERING die op 29, 30 en 31 maart 2023 zal plaatsvinden in Brussels Expo. (www.machineering.eu) De industriesectoren Agoria Vlaanderen (technologie), essenscia vlaanderen (chemie, kunststoffen en life sciences), Fedustria Vlaanderen (textiel, hout en meubel) en Fevia Vlaanderen (voeding) verwelkomen de beslissing van de Vlaamse regering om een Vlaamse Stuurgroep op te richten die de strategische samenwerking tussen de 5 Regionale Technologische Centra (RTC’s) zal bevorderen. Dit moet de opleidingskwaliteit van technisch talent verder verhogen en nog beter afstemmen op de nieuwste technologische trends en de noden op de arbeidsmarkt. Met de oprichting van een Vlaamse Stuurgroep gaan onderwijspartners en vertegenwoordigers van de arbeidsmarkt voortaan gezamenlijk strategische en operationele doelstellingen vastleggen voor de 5 Regionale Technologische Centra, gevestigd in de 5 Vlaamse provincies. Hierdoor kunnen secundaire scholen beter gebruikmaken van moderne opleidingsinfrastructuur die ter beschikking wordt gesteld door bedrijven. Het zorgt er ook voor dat opleidingsinitiatieven rond STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics), wetenschap en technologie efficiënter geïmplementeerd kunnen worden over de provinciegrenzen heen. De Regionale Technologische Centra vervullen een brugfunctie tussen onderwijsinstellingen en ondernemingen. (www.agoria.be) Volgens automatiseringsspecialist RoboJob uit Heist-op-den-Berg, dat automatische laad- en losinstallaties maakt voor CNC-machines, is er een duidelijke trend naar ‘reshoring’, waarbij Europese bedrijven hun productie uit lageloonlanden terughalen. Zo ziet Helmut De Roovere, CEO van Robojob, dat bedrijven opnieuw fabrieken openen op eigen bodem. ‘Dat zien we niet alleen in de Verenigde Staten, maar ook in Europa. Het verschil in loonkost is helemaal niet meer zo groot als vroeger.’ Daarnaast weegt de explosief gestegen transportprijs door in de productprijs en is de betrouwbaarheid (oa door de corona pandemie) van het transport afgenomen. ‘Bedrijven willen risico’s op het vlak van supply chain tegengaan, dus ze maken die ketting eenvoudigweg korter.’ (www.robojob.eu) Mparts en Bibus Romicon zijn sinds 1 januari 2023 een nieuwe onderneming. Onder de naam Bibus wil het bedrijf binnen de 5 jaar een grote totaalleverancier worden voor sectoren als de machinebouw, de verpakkingsindustrie, de maritieme sector en de medische wereld. Het totale assortiment leverklare producten bedraagt inmiddels 45.000 verschillende artikelen: van mechanische en pneumatische componenten tot onderdelen voor aandrijftechniek, mechatronica, milieutechniek en machinebouw. (www.bibus.nl) Wie een kosteneffectieve automatiseringsoplossing zoekt, kan hiervoor sinds 2019 terecht op de RBTX.com online marktplaats van igus. Hier kan men low cost robotonderdelen van verschillende fabrikanten vinden. Inmiddels verbeterde igus deze marktplaats met een nieuw design en nieuwe functionaliteiten. De RBTX 2.0 versie is nu beschikbaar in negen landen, er zijn 76 partners, en de gebruikers kunnen kiezen uit 259 verschillende producten: van robots, besturingssystemen en motoren, tot sensoren en grijpers. (www.igus.be) De Antwerpse start-up Veton ontwerpt duurzame en gebruiksvriendelijke laadpalen voor elektrische wagens. Veton werd opgericht in 2020 door Jens Téblick en Brend Brentjens, voormalige oprichters van Lemon Companies, een IT-bedrijf gespecialiseerd in digitale oplossingen op maat. Voor de laadtechnologie van deze eerste design laadpaal van Belgische makelij is een samenwerking aangegaan met Phoenix Contact. In tegenstelling tot bij andere fabrikanten zit bij een Veton laadpaal alle elektronica in een aparte kast, waardoor iedere component makkelijk te vervangen is en de elektronica niet onderhevig is aan de weersomstandigheden. (www.veton.be) Vorkheftruckverdeler Motrac laat zijn dieselheftrucks van het merk Linde Material Handling voortaan draaien op met waterstof behandelde plantaardige olie (= HVO, hydrotreated vegetable oil). Deze fossielvrije brandstof vermindert de C02-uitstoot met 90% en levert de motor ook een hoger vermogen op (met minder roetvorming in motoren en uitlaat). De HVO-diesel kan zowel zelfstandig als in combinatie met gewone diesel worden gebruikt. De HVO-brandstof zorgt er ook voor dat de emissies van fijnstof, stikstofoxide, koolwaterstoffen en koolmonoxide gereduceerd worden, wat een positief effect heeft op de werkomgeving. (www.motrac.be)
Aquafin zuivert rioolwater tot een waterkwaliteit die geen belasting meer is voor de natuur. In 1990 werd slechts 30 procent van het Vlaamse afvalwater gezuiverd. De Europese kaderrichtlijn water voorziet dat in 2027 alle rivieren in Europa proper moeten zijn. Inmiddels zuiveren we 84 procent van ons rioolwater.
CEO Jan Goossens heeft nog andere ambities voor Aquafin. ‘Wij willen differentiëren door zelf energieleverancier te worden.’ In de hal van het Aquafin hoofdkwartier in Aartselaar prijkt centraal de slogan: ‘De toekomst van ons afvalwater: bron van energie en grondstoffen.’ ‘Wij vergisten de biomassa die ontstaat tijdens het waterzuiveringsproces tot biogas dat we vervolgens omzetten tot groene stroom. We verkopen die groene stroom op het net en we leveren groen gas aan Fluxys.’
Ook riothermie heeft potentieel. ‘Huishoudelijk afvalwater is warm – door de douche, de vaatwasmachine … – en die warmte willen we opwaarderen. Dat water kan in de winter 10 tot 15 graden Celsius warmer zijn dan de omgevingstemperatuur. Riothermie is het recupereren van die warmte. Het is niet dé grote oplossing voor het energievraagstuk in de wereld, maar wel een aanvullende bron om duurzamer te leven. Ons vernieuwd hoofdkantoor met zo’n 500 medewerkers wordt ondertussen verwarmd én in de zomer gekoeld door middel van afvalwater.’
Aquafin ziet eveneens een toekomst in het winnen van grondstoffen uit afvalwater. ‘We willen bijvoorbeeld een leverancier van fosfor worden. Fosfaten zitten in al ons voedsel. Als grondstof komt dit voornamelijk van Marokko en Rusland. Fosfor is een belangrijk onderdeel van meststoffen. Velden staan in bloei, koeien grazen dit af, wij eten het vlees en zo komt het fosfor in afvalwater terecht. De geconcentreerde bevolkingsdichtheid in Vlaanderen speelt in ons voordeel om dit plan efficiënt uit te voeren.’
‘Vlaanderen verbruikt zo’n 300 miljoen kubieke meter drinkwater per jaar. Aquafin zuivert jaarlijks 800 miljoen kubieke meter water. Conclusie: er is dus voldoende water. Het grote publiek ervaart door de klimaatopwarming dat het droger wordt. Er is nochtans evenveel regenwater, maar het komt veel heviger en een grond die lang droog was, maakt infiltratie moeilijk. Vroeger was de filosofie dat je regenwater zo snel mogelijk moest afvoeren naar riolen en het gezuiverd afvalwater naar beken en rivieren en zo naar de zee, nu proberen we dit juist te voorkomen.’
‘Bij bedrijven adviseren we hoe grote oppervlaktes kunnen worden gebruikt om water te capteren en te hergebruiken, bijvoorbeeld: het regenwater van het dak kan dienen voor de werking van de wc’s. Bedrijven zijn overigens heel gevoelig voor waterhergebruik. Ze halen hun koelwater uit een rivier of hebben proceswater nodig als grondstof voor de productie of voor de reiniging van hun installaties. Veel grote industriële bedrijven zijn nu al echte specialisten in het hergebruik van water.’
‘Het is onze dochter Aquaplus die zich richt op de bedrijven, de industriële markt en het buitenland. Wij bouwen waterzuiveringsinstallaties voor bedrijven want in Vlaanderen moeten bedrijven zelf in hun waterzuivering voorzien. De eisen die gesteld worden aan de zuivering van industrieel afvalwater worden steeds hoger en dus de waterzuivering zelf steeds complexer. Zo hebben de Total-tankstations langs de autostrade allemaal een eigen waterzuivering, de meeste beheerd door Aquafin. Wij bieden waterzuivering ook aan als een service, per kubieke meter. Een bedrijf moet dan niet meer zelf instaan voor zijn waterzuivering, maar laat dit door ons doen. Zo staat Aquafin samen met drinkwatermaatschappij De Watergroep bijvoorbeeld in voor de waterzuivering van de Colruyt-groep in Halle.’
www.aquafin.be
Jan Goossens is CEO van Aquafin, een NV naar privaat recht verantwoordelijk voor de prefinanciering, de uitbouw en het beheer van waterzuiveringsinfrastructuur in Vlaanderen.
Zuivering van huishoudelijk afvalwater en bovengemeentelijk rioolbeheer zijn de hoofdtaken van Aquafin en het bedrijf heeft in Vlaanderen meer dan 300 waterzuiveringsinstallaties en 1.700 pompstations en bezinkingsbekkens in beheer.
PC-gebaseerde besturingstechnologie: de automatiseringsoplossing voor intralogistieke toepassingen van iedere omvang integratie en synchronisatie van alle besturingsfuncties op één hardware- en softwareplatform open interfaces voor maximale flexibiliteit in systeemontwerp en gemakkelijke upstream/downstream connectiviteit flexibele besturingssysteemkeuzes met schaalbare functies op multicoreprocessoren systeemarchitectuur die beschermt tegen overbodigheid en re-engineering EtherCAT real-time veldbus voor ultrasnelle procescommunicatie geïntegreerde analytics en real-time scope tool bieden voorspellende onderhoudsopties voor maximale uptime
