110043_Overijssel_2011_1.qxd:Opmaak 1
03-02-2011
09:34
Pagina 26
Egbert Engberts en zijn vrouw Sara Bréchet, de grootouders van Toon Tellegen en Adinka de Waal, gefotografeerd in Leiden in 1927.
26
Een late echo van de Vriezenveense Rusluie Toon en Adinka Tellegen in Amsterdam zijn kleinkinderen van Egbert Engberts (18751955). Hun grootvader was één van de laatste telgen uit het Vriezenveense geslacht Engberts, dat in de achttiende en negentiende eeuw als zoveel ‘Rusluie’ vanuit het Twentse textieldorp handel dreef in en vanuit Sint-Petersburg. Egbert Engberts, zelf geboren in Rusland, vluchtte uit angst voor de bolsjewieken in 1918 met vrouw en zes kinderen halsoverkop naar Nederland. In 1929 schreef hij de heimwee naar het oude Rusland van zich af, maar zijn werk verdween in een lade.
e herinneringen bleven liggen, totdat klein-
zeiden stuk voor stuk dat het interessante lectuur
soort gerechtigheid. En Toon nog het meest, omdat
zoon en schrijver Toon Tellegen zich in het
was, dat het de moeite waard was om het uit te
hij dit hoofdstuk nu definitief kon afsluiten.’
begin van de jaren tachtig over de aanteke-
geven, maar dat het helaas in geen enkele reeks of
Het bleef bij één druk. Volgens Adinka is het boek hier
ningen van zijn grootvader ontfermde. Na
fonds paste. En aan een geïsoleerd boek waagt geen
en daar wellicht nog verkrijgbaar, maar een nieuwe
bijna een kwarteeuw leuren werden ze in 2004 uitge-
uitgever zich.’
druk wordt niet meer uitgebracht. ‘En dat hoeft ook
geven als Herinneringen aan Rusland.
Pas toen Querido in 2000 Tellegens boek De trein naar
niet. Dat de geschriften tot hun recht zijn gekomen is
In de inleiding bij het boek schrijft Tellegen hoe zijn
Pavlovsk en Oostvoorne uitgaf, paste er ineens een dek-
genoeg.’
moeder, de dochter van Engberts, de ‘met kleine let-
seltje op het potje. De literaire verhalenbundel, geba-
Toon Tellegen zelf wil geen toelichting meer geven op
ters getypte vellen, zonder marges, zonder wit tussen
seerd op de binnen de familie populaire fantasiever-
het boek. Alles wat hij te melden heeft, staat in de
de regels en vol met de geschreven verbeteringen en
halen die opa Engberts altijd aan zijn kleinkinderen
inleiding ervan, liet hij via zijn uitgever weten. Zus
toevoegingen’ ooit had gered, voordat grootmoeder
vertelde, werd een groot succes. Ineens waren de
Adinka begrijpt haar broer en zegt: ‘Lees
Sara de papieren met de vuilnisman mee zou geven.
Russische memoires van opa óók interessant. In 2004
Herinneringen, wat wij daar nu nog aan toe te voegen
Nadat zijn moeder in 1981 was overleden vond
verscheen uiteindelijk bij Athenaeum – Polak & Van
hebben is nauwelijks het opschrijven waard.’ Dat laat-
Tellegen de aantekeningen. Hij typte ze over en kopi-
Gennep Herinneringen aan Rusland. Adinka ‘bezorgde’
ste valt erg mee, maar het boek zelf en de inleiding
eerde ze voor zijn broers, zijn zuster en enkele ande-
het manuscript en voegde een woordenlijst en anno-
van Toon zijn inderdaad prachtig.
ren.
taties toe. En zo liftte het werk van de grootvader,
Aangemoedigd door onder anderen zijn zus Adinka
driekwart eeuw nadat het was opgeschreven, mee op
Hoogtijdagen in Petersburg
de Waal-Tellegen, slaviste van beroep, klopte hij aan
het succes van de kleinzoon. Adinka: ‘We waren alle-
Egbert Engberts, in 1875 geboren in Sint-Petersburg,
bij een lange rij personen en uitgevers. Adinka: ‘Ze
maal heel blij dat het boek er was, het voelde als een
was het zesde kind in een gezin van acht, waarvan
D
