DOOR SUZAN FOLKERTS
OKTOBER 2020
11
Een kast vol handschriften
Het tweehonderdjarig jubileum van de collectie van de Gelderse Academie in de Athenaeumbibliotheek Deventer In 1792 doopte de Harderwijkse hoogleraar en bibliothecaris Everardus Scheidius zijn pen in de inkt en schreef een catalogus van de boeken die zich in de bibliotheek van de Gelderse Academie bevonden. Enkele jaren later sloot de Gelderse Academie in Harderwijk haar deuren en besloot Koning Willem I dat de collectie bestemd was voor de Athenaeumbibliotheek in Deventer. Met de komst van de bijna 3300 handgeschreven en gedrukte boeken verdrievoudigde de collectie van de Athenaeumbibliotheek.
Verhuizing van de collectie
In 2020 is het tweehonderd jaar geleden dat de collectie van de Gelderse Academie, ofwel de universiteit van Harderwijk, naar de Athenaeumbibliotheek van Deventer werd overgebracht. In 1818 sloot de universiteit, die inmiddels was gedegradeerd tot hogeschool, voorgoed haar deuren. Koning Willem I besloot in dat jaar dat de 3300 banden tellende boekencollectie van de Gelderse Academie beter op haar plek was in de bibliotheek van het Athenaeum Illustre in Deventer. Enkele boeken bleven in Gelre en verhuisden naar de stadsbibliotheek van Arnhem, maar het leeuwendeel kwam in 1820 naar Deventer. Met de komst van de nieuwe boeken was de toenmalige behuizing van de Athenaeumbibliotheek, de kapel van het
Heer Florenshuis, niet langer toereikend. De nieuwe bibliotheek werd ingericht in het Raadhuis aan het Grote Kerkhof. Daar ging de collectie van de universiteit Harderwijk op in de Deventer collectie. De boeken uit Harderwijk waren een welkome aanvulling op de collectie van de Athenaeumbibliotheek. Die beschikte bijvoorbeeld eerder niet over het werk van wiskundige RenĂŠ Descartes, en vanaf dat moment wel.
Handschriften uit Harderwijk Bij de boekenvracht uit Harderwijk zat ook de catalogus van Scheidius, die tot 1793 hoogleraar Oosterse talen en bibliothecaris was in Harderwijk. In de catalogus beschreef hij welke boeken per plank in de bibliotheek stonden. Een speciaal onderdeel daarin was een overzicht van de kast
met handschriften, die vijf planken met in totaal 94 titels bevatte. Overigens werden ook gedrukte boeken met handgeschreven aantekeningen van geleerden onder de handschriften geschaard. Veel van deze boeken waren afkomstig van de geleerde Petrus Burmannus Secundus (1713-1778). Scheidius had tientallen boeken aangeschaft op de veiling in Leiden van diens bibliotheek. Daaronder bevonden zich ook kostbare middeleeuwse handschriften, zoals een Griekse woordenlijst (glossarium) → uit de elfde of twaalfde eeuw.
De gereconstrueerde kast met handschriften volgens de catalogus van Everardus Scheidius uit 1792 (foto Viorica Cernica, Houdbaar)
