ElektroVisie 2020 nr 5 - NL

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 31ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − oktober 2020 – 5

IN DEZE EDITIE  Nelectra bezoekt Alfasun  Hoe doen onze leden het na de coronalockdown?  Nieuwe Europese regels maken online betalingen veiliger  Nelectra stopt wanpraktijken, dankzij ons juridisch dienstenpakket

Smart Home.

Smart Building.

Smart Life. gira.be

Voelen.

Een schakelaar? Of volmaakt met slechts één aanraking? De Gira tastsensor 4 is meer dan alleen aan of uit. Hij is veelzijdig qua design. Pure intuïtie. En comfortabel configureerbaar voor KNX functies zoals entertainment, jaloezie, temperatuur of licht.

Een schakelaar die oriëntatie biedt en waarmee we niet alleen het Smart Home, maar ook heel eenvoudig ons gevoel

Sturen.

Gira / Smart Home /

Gira tastsensor 4

VIVIANE REFLECTEERT

Wat als GPT-3 zou reflecteren?

In de Britse krant “The Guardian” verscheen onlangs een robotcolumn.

Een voorwoord dus, geschreven door een stuk software.

Zou het mogelijk zijn om mijn “Viviane reflecteert” te vervangen door “GPT-3 reflecteert”?

Het antwoord is dus zeer zeker ‘ja’: als GPT-3 al mijn voorwoorden door de jaren heen zou “lezen”, kan hij mijn voorwoord overnemen. Uiteraard is GPT-3 geen Star Wars figuur. Het gaat om artificiële intelligentie, neurale netwerken die getraind worden om grote hoeveelheden data te verwerken en hiermee iets nieuws te maken; in dezelfde stijl uiteraard.

Maar voor deze editie van ElektroVisie is het nog steeds ondergetekende die het voorwoord zelf schrijft. Met gevoelens en emoties. En van deze laatste hebben we genoeg gehad de afgelopen maanden. En wat wacht ons nog? Een bouwsector die aan de alarmbel trekt, orderboekjes raken minder gevuld. Tewerkstellingsvooruitzichten baren zorgen. Grote projecten worden opgeschort. Het virus wint opnieuw aan kracht.

Maar we blijven innovatief uit de hoek komen en onszelf heruitvinden. Want ook dat is de sterkte van onze installateurs en retailers. En het is ook de sterkte van Nelectra. We kunnen geen fysieke infosessies organiseren? Geen nood. Voor tal van onderwerpen kunnen we even goed kennis overdragen via webinars. We bereiken zelfs meer leden. Onze werkgroepleden gaven aan dat we in de toekomst op die manier op een nog efficiëntere manier kunnen vergaderen en fysieke vergaderingen met vaak nodeloze lange verplaatsingen best afwisselen met online bijeenkomsten. In een hoogtechnologische sector geven we het goede voorbeeld. We maken gebruik van de technische faciliteiten die onze sector kan aanbieden. We moeten ons alleen maar willen en kunnen aanpassen. En ons niet wentelen in traditioneel denken. Want daar is zelden een nieuw en origineel idee uit ontsproten.

Weet u wanneer ik nog eens goed gelachen heb? Wanneer de radiomaker in het interview over GPT-3 voorstelde of het geen idee zou zijn dat GPT-3 een regeerakkoord zou maken met alles wat de afgelopen maanden al gepasseerd is… je stopt het er in en er komt iets uit…. Maar misschien moeten we zo wanhopig niet zijn en hebben we op het moment dat u deze hersenspinsels leest wel een nieuwe regering. Ik wens het ons allemaal toe, uiteraard samen met een uitstekende gezondheid.

Reageren?

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

3

4 I N H O U D

18 Jan Engels: “De zelfstandige handelaar moet zijn eigen sterktes meer in de verf zetten.”

8

35 De mens achter Luc Renders (General Manager Comelit Belgium)

“ Zo’n cookiemelding en -policy heb ik dat ook nodig?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektro­sector.

ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.805 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Bredero Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders.

Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever.

Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

11

Nieuwe Europese regels maken online betalingen veiliger

3

Viviane reflecteert Wat als GPT-3 zou reflecteren?

6 Alfasun zet in op veiligheid en betrouwbaarheid 8

Nelectra informeert 8 9

Hallo Nelectra?

Nelectra-lid stopt wanpraktijken dankzij ons juridisch dienstenpakket

10 Sectornieuws 11 Europa 11 Nieuwe Europese regels maken online betalingen

veiliger 12 Er komen nieuwe energielabels aan

18 Nelectra in gesprek met Jan en

Thomas Engels Jan en Thomas Engels vertelden ons meer over de afgelopen coronazomer en over hun plannen voor de toekomst.

22 Hoe ziet de gereedschapskoffer van

een schoolverlater er idealiter uit?

24 Technische info 24

26

30 32

Wifi 6: sneller en performanter dan de vorige wifi-generatie Batterijopslag in bedrijven: Waar moeten we op letten?

Hoe optimaliseert u een ledinstallatie?

HCL (deel 5): de invloed van verlichting op emotioneel welzijn

14 Hoe doen onze leden het na de

coronalockdown?

33 Nelectra 60

16 Fedibel-enquĂŞte over samenwerking

groothandel en installateur

35 7 vragen aan

Nelectra-leden die op huisnummer 60 gevestigd zijn

Luc Renders (General Manager Comelit Belgium)

 5

6 N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

Alfasun zet in op veiligheid en Maandagochtend, 14 september 2020. Het is zes uur in de ochtend en bij het bedrijf Alfasun te Ninove worden de bestelwagens en lichte vrachtwagens volop ingeladen.

Lang duurt dat niet want alles werd grondig voorbereid: alle zonnepanelen en montagesystemen liggen klaar per adres, zodat de 12 ploegen snel de baan op kunnen.

Het kwik stijgt die dag tot boven de 30 graden. Voor wie op een dak werkt, zijn de koele ochtenduren dan ook extra meegenomen. Een goede voorbereiding zorgt hier niet alleen voor een vlotte maar vooral ook voor een veilige uitvoering. “Veiligheid staat voorop,” zegt zaakvoerder Stefaan Delbaere, “Er zijn nog teveel cowboys op de markt en daar willen wij ons van distantiëren.

Aandacht voor veiligheid loont, het is een teken van betrouwbaarheid.”

Net als voor de meeste bedrijven is 2020 ook voor Alfasun een uitzonderlijk jaar.

De verkoop van zonnepanelen is immers booming business, want consumenten willen nog snel kunnen genieten van de virtueel terugdraaiende teller, een voordeel dat normaal gezien nog tot eind dit jaar geldt (nvdr. onder voorbehoud uiteraard, want er loopt nog een procedure bij het Grondwettelijk Hof hierover). Stefaan Delbaere: “Gelukkig zorgde de coronacrisis niet voor toeleveringsproblemen en hebben we ons orderboekje voor dit jaar al volledig kunnen afsluiten. Benieuwd wat 2021 zal brengen.”  Els Heyrman  Pat Verbruggen

NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

betrouwbaarheid

 7

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maand de revue passeerden.

Hoe ziet de bestelprocedure voor de aankoop van installaties, machines en gemechaniseerde werktuigen eruit?

Er is behoorlijk wat schriftelijke informatie vereist: een bestelformulier, een attest van de leverancier, het verslag van indienststelling, een veiligheidsinstructiefiche en het onderhoudsboekje. Het bestellen verloopt volgens een driestappenprocedure bij de aankoop van een nieuwe of een tweedehandsmachine: • stap 1 bestellen: eisen op te nemen bij de bestelling • stap 2 levering: documenten van de fabrikant of leverancier • stap 3 indiensttreding: het indiensttredingsverslag Betreft het een bestaande machine die al in gebruik genomen werd binnen uw bedrijf, dan volstaat het om een indiensttredingsverslag bij te houden.

Als lid van Nelectra kan u voor hulp ook terecht op onze website (www.nelectra. be). U vindt er onder ‘tools en ledenvoordelen’ onze veiligheidsinstructiefiches, die u kan invullen met de specifieke gegevens voor het arbeidsmiddel. Er zijn onder meer fichevoorbeelden voor: • Bestelling van installaties, machines en gemechaniseerde werktuigen • Attest van de leverancier/constructeur • Verslag voor indiensttreding • Bijlage aan verslag voor indiensttreding (FS)

Zo’n cookiemelding en -policy heb ik dat ook nodig?

Iedereen kent ongetwijfeld de vervelende banners die ons bij het bezoeken van een website telkens opnieuw vragen om in te

stemmen met het gebruik van cookies.

Sinds de Europese privacywetgeving (de General Data Protection Regulation GDPR of in het Nederlands de Algemene Verordening Gegevensbescherming AVG) in 2018 van kracht werd, zijn ze een vast onderdeel op de meeste websites ter wereld. Bij Nelectra krijgen we hierover dan ook regelmatig vragen van leden.

Wat zijn cookies eigenlijk?

Cookies zijn kleine tekstbestanden die een website op uw computer, tablet of smartphone achterlaat wanneer u die bezoekt.

Zij bevatten bepaalde informatie zodat de bezoeker die niet opnieuw hoeft in te voeren als hij dezelfde website nog eens bezoekt. Er bestaan verschillende types van cookies. De meest voorkomende zijn: • Noodzakelijke cookies: deze zorgen ervoor dat de website optimaal functioneert, of beveiligen de website.

• Functionele cookies: deze vergemakkelijken het bezoek aan de website en verbeteren de gebruiksvriendelijkheid ervan door bijvoorbeeld de taalvoorkeur van de bezoeker te onthouden.

• Analytische cookies: deze maken het mogelijk het gebruik van de website te analyseren. Ze kunnen het aantal bezoeken, het aantal bezochte pagina’s, de activiteit van de gebruikers op de website, hun terugkeerfrequentie meten, enz... De meest gekende zijn de cookies van Google Analytics.

• Advertentie-cookies: deze verzamelen informatie over het surfgedrag van de bezoeker met als doel reclame of inhoud aan te bieden die in de interessesfeer valt.

Bent u zelf verplicht om een cookie-melding op uw website te zetten?

Cookies kunnen persoonsgegevens bevatten en in dat geval is het volgens de GDPR-wetgeving verplicht om ze te beschermen. Zelfs wanneer u alle gegevens anoniem verwerkt en gebruikers dus niet expliciet geïdentificeerd worden, dan behandelen uw cookies individuen nog steeds als uniek en vallen ze dus ook onder de noemer van persoonlijke data. Wanneer uw website of webshop niet-essentiële cookies gebruikt - en dat is in bijna alle gevallen zo - is het daarom noodzakelijk om:

• Uitdrukkelijk toestemming te vragen voor het gebruik van de cookies en de bezoeker het recht te geven om cookies te weigeren, te wissen of uit te schakelen. Toestemming kan u vragen door een balk te tonen met een melding waarbij mensen een actie moeten ondernemen om de cookies te accepteren.

• Een uitgewerkt cookiebeleid op uw website te voorzien waarin u transparant bent over wat cookies zijn, welke soorten er bestaan en waarvoor ze dienen, welke cookies u verzamelt, waarom u dat doet en hoelang u ze bewaart. Ook legt u hierin uit hoe gebruikers ze kunnen wissen, uitschakelen of aanpassen.

Hulp nodig met uw cookiemelding of -policy?

Dan neemt u in eerste instantie best contact op met uw webontwikkelaar. Hij weet uiteraard het beste welke cookies op uw website werden ingesteld. Uiteraard kunnen leden ook bij Nelectra terecht met hun vragen en stellen we ook modeldocumenten voor hen ter beschikking (FD)

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

NELECTRA ONDERSTEUNT

Nelectra-lid stopt wanpraktijken dankzij ons juridisch dienstenpakket NU-SWIFT (onderdeel van Importex NV) houdt zich bezig met het plaatsen en onderhouden van brandblusapparaten en andere brandbestrijdingsmiddelen bij zowel particulieren als bedrijven.

De wurgcontracten waarmee ze hun klanten aan zich trachten te binden, leidden de voorbije jaren evenwel tot een waslijst aan klachten.

Eén van onze leden mocht onlangs zelf aan den lijve ondervinden hoe onredelijk het bedrijf zich opstelt. Gelukkig kon hij zich hier succesvol tegen verzetten, door gebruik te maken van het dienstenpakket voor online schuldinvordering en juridische bijstand van Nelectra.

10 jaar vast Het bedrijf gaat steeds op dezelfde manier te werk. Voor het uitvoeren van het jaarlijks onderhoud sluit ze met de klant een onderhoudscontract af met een looptijd van 10 jaar dat, behoudens tijdige opzegging voor het einde van deze periode, telkens opnieuw stilzwijgend wordt verlengd voor een nieuwe termijn van 10 jaar.

Elk jaar verlenging Als klant bent u hierdoor al voor zeer lange tijd gebonden, maar dat is voor NU-SWIFT niet voldoende want zij gaat nóg een stap verder. Na afloop van elk jaarlijks onderhoud laat zij de klant namelijk een werkbon ondertekenen waarop onopvallend vermeld staat dat een nieuw onderhoudscontract met een duurtijd van 10 jaar wordt afgesloten.

De klant is zich hier uiteraard niet van bewust en gaat ervan uit dat hij enkel en alleen de goede uitvoering van het

onderhoud bevestigt. In realiteit zorgt het ervoor dat het onderhoudscontract nooit nog tijdig kan worden opgezegd.

Dat is ook exact hoe het ging bij ons lid.

Ze deden netjes de termijn van 10 jaar uit en gingen vervolgens tijdig over tot opzegging van het contract per aangetekend schrijven. Of dat dachten ze toch.

NU-SWIFT beweert dan immers dat er recent pas een nieuw onderhoudscontract werd afgesloten, dat dus pas binnen 9 jaar zou kunnen worden opgezegd.

Men wordt voor de keuze gesteld: bij NU-SWIFT blijven of een verbrekingsvergoeding betalen van maar liefst 800 euro!

De rechtbank veroordeelt NU-SWIFT tot terugbetaling aan ons lid van het bedrag van ruim 1.100 euro, vermeerderd met interesten.

Juridische ondersteuning via Nelectra Gelukkig kan ons lid op dat moment via het juridisch dienstenpakket van Nelectra beroep doen op de bijstand en expertise van de advocaten van het kantoor Beelen, die hem met hand en tand verdedigen voor de Ondernemingsrechtbank.

In september kwam dan ook de verlossende uitspraak: de rechtbank veroordeelt NU-SWIFT tot terugbetaling aan ons lid van het bedrag van ruim 1.100 euro, vermeerderd met interesten. Bovendien vond de rechtbank dat NU-SWIFT onredelijk was waardoor ons lid recht heeft op een verhoogde rechtsplegingsvergoeding van 750 euro.

Eind goed, al goed dus! Maar zonder de steun van Nelectra was ons lid hoogstwaarschijnlijk niet tegen de wanpraktijken van NU-SWIFT durven ingaan en was hij minstens 1.100 euro lichter geweest.

Bij deze bent u dus gewaarschuwd: lees altijd goed na wat u exact ondertekent!

En als u toch in de val wordt gelokt, aarzel dan niet om contact op te nemen met Nelectra.  Fallon Declerck

Deurwaarder Ons lid gaat hier natuurlijk niet mee akkoord en tekent op advies van Nelectra omstandig protest aan, maar NU-SWIFT blijft hen bestoken met aanmaningen en ingebrekestellingen. Uiteindelijk staat er in december 2019 zelfs een gerechtsdeurwaarder bij ons lid voor de deur met een dagvaarding. Op dat moment is het bedrag dat NU-SWIFT eist al opgelopen met interesten en kosten tot meer dan 1.100 euro.

Helemaal van de wijs gebracht door het agressieve optreden van NU-SWIFT en ten einde raad gaat ons lid op dat moment over tot betaling van het volledige bedrag. Zo goed als meteen heeft hij hier echter spijt van want hij blijft ervan overtuigd dat NU-SWIFT niet correct handelt.

Meer info?

Meer informatie over ons pakket voor online schuldinvordering en juridische bijstand vindt u op www. nelectra.be/tools-juridische-bijstand.

Als Nelectra-lid kunt bij deze dienstverlening aansluiten vanaf 100€ (excl. btw) per jaar.

9

10 S E C T O R N I E U W S IFA 2020: speciale editie met strikte regels

Gert Van Gestel nieuwe CEO van Connect+

U kan met één eenvoudige snee de mantel van de geleiders halen en dit in één enkele vloeiende beweging over een lengte tot wel 100 cm. U hoeft dus niet herhaaldelijk in de mantel te snijden om hem los te krijgen, waardoor er geen risico is om in de isolatie te snijden. Alsecure XGB Cca Easy Strippable bestaat in deze constructies: • secties 1,5 en 2,5 mm² met 2 tot 7 geleiders • secties 4, 6 en 10 mm² met 2 tot 5 geleiders • en ook in de slimme verpakkingen Nbox XGB Cca en het MOBIWAY XGB Cca systeem.  www.nexans.be/easystrippable

De afgelopen IFA-beurs was -zoals aangekondigd- een heel speciale editie.

Het was in Duitsland immers verboden om evenementen met meer dan 5.000 deelnemers te organiseren.

IFA bood dan ook een alternatief aan: een hybride beleving waarbij de kernfuncties van IFA (het verbinden van fabrikanten met media, retailers en publiek) onder strikte gezondheids- en veiligheidsregels kon doorgaan.

Het werden drie dagen (3 t.e.m. 5 september) met keynotes, presentaties en productlanceringen in ‘het echte leven’ aangevuld met IFA’s nieuwe virtuele platform (IFA Xtended Space).

IFA 2020 Special Edition was ook gastheer van Shift Mobility meets IFA Next, een innovatieplatform dat start-ups, innovators en veel bedrijven samenbracht die de toekomst van mobiliteit en het dagelijks leven vormgeven. Bovendien boden de IFA Business, Retail & Meeting Lounges de mogelijkheid voor merken en retailers om elkaar te ontmoeten en zaken te doen in een veilige, maar face-to-face omgeving. Wereldwijde merken grepen de kans van IFA 2020 Special Edition aan om wow-effecten te creëren. Zo was er bijvoorbeeld LG met zijn indrukwekkende hologrampresentatie, maar ook wereldmerken als BSH, Haier, Honor, Huawei, Miele, Neato, Qualcomm, TCL en nog veel meer zetten hun beste beentje voor.

Nu kijkt iedereen al uit naar IFA 2021, die al een sterke steun van de industrie krijgt (al meer dan 60% van de tentoonstellingsruimte is geboekt). Zet u alvast 3 tot 7 september 2021 in uw agenda?

Deze zomer kondigde Connect+ aan dat Gert Van Gestel in mei al het team versterkt had, om per 1 juli te kunnen starten als CEO en dan de dagelijkse leiding van de groep op te nemen.

Olivier Lanckriet zal zich als voorzitter van de Raad van Bestuur focussen op de strategie van de groep, de internationale relaties en de globale aanpak van de aankoop.

Cebeo kreeg IAD certificaat van Schneider

Nexans: halogeenvrije kabel die makkelijk stript

Halogeenvrije XGB kabels hebben een slechte reputatie als het op strippen aankomt. De stugheid van de materialen maakt strippen zeer moeizaam en u verliest snel hopen tijd.

Nexans bleef niet bij de pakken zitten en ontwikkelde de Alsecure XGB Cca. Deze is in een handomdraai te strippen, tot wel 1 meter per keer!

Op 1 september jl. ontving Cebeo het Industrial Automation Distributor (IAD) certificaat van Schneider Electric.

Dat IAD-certificaat is weggelegd voor streng geselecteerde partners die in nauwe samenwerking met Schneider Electric een uitgebreide service bieden aan het industriële segment. “Het certificaat is geen eindpunt”, klinkt het bij beide partners, “maar de start van een gezamenlijk traject dat resulteert in optimale service.”

“We zien het IAD als een nieuwe stap in het traject dat we voor ogen hebben”, zegt Alexander Dewulf, CEO van Cebeo en Sonepar Belgium (rechts op de foto).

“We evolueren van een distributeur naar een echte value-added reseller en we leggen dit traject gezamenlijk met onder andere Schneider Electric af.”

Aan het halen van het IAD certificaat ging voor Cebeo een intensief trainingsprogramma vooraf, zodat zij experts werden in de producten en oplossingen van Schneider Electric.

E U R O PA

11

Online betalingen worden veiliger Het betalen online wordt veiliger, zowel voor u als retailer als voor de consument. Dit dankzij de tweede Europese richtlijn voor het betaalverkeer (Payment Services Directive 2 of PSD2), die in verschillende stappen in werking zal treden.

De tweede Europese richtlijn voor het betaalverkeer (Payment Services Directive 2 of PSD2) creëert een wettelijk kader voor een eenvoudiger, veiliger en efficiënter betaalverkeer. Er werden onder meer nieuwe regels uitgewerkt om klanten extra te beschermen bij hun online kaartbetalingen, via een sterkere klantenauthenticatie.

Wat is “sterke klantenauthenticatie”?

Tegen het einde van dit jaar zal een klant op uw webshop enkel nog online kunnen betalen, door een combinatie in te geven van minstens 2 van de volgende 3 elementen: • iets dat de klant weet (bijvoorbeeld een pincode)

• iets dat de klant bezit (bijvoorbeeld een bankkaart of kredietkaart) • iets dat de klant eigen is (bijvoorbeeld een vingerafdruk) De klant zal dus niet langer in staat zijn om bijvoorbeeld te betalen met een kredietkaart, louter door het nummer van de kredietkaart en de CVC-code (de driecijferige code op de achterkant van de kredietkaart) in te geven.

Wat zijn de verschillende fases?

De nieuwe regels worden geleidelijk van toepassing en worden bepaald in functie van de bedragen: • sinds 25.08.2020 kunnen betalingen met een waarde van meer dan 1.500 euro enkel nog uitgevoerd worden volgens de nieuwe regels;

• sinds 22.09.2020 wordt de drempel verlaagd tot 250 euro; • vanaf 19.10.2020 wordt de drempel verlaagd tot 30 euro; • vanaf 17.11.2020 zal de klant geen betaling meer kunnen uitvoeren op een webshop als de betaalmethode niet voldoet aan de nieuwe regels.

Na 31.12.2020 moeten kaartuitgevende banken online betalingen die niet in lijn zijn met de nieuwe regelgeving resoluut weigeren.

Het zou kunnen dat u als handelaar de nodige aanpassingen zal moeten (laten) uitvoeren aan uw online betaalprocessen om helemaal conform te zijn. De deadline daarvoor is ook 31.12.2020.  Fallon Declerck

Smappee EV Base De slimste laadpaal voor bedrijven.

NEW

• Zelfvoorziening en autonome overbelastingsbeveiliging.

• Real-time en historische laadkosten.

• Prioritair laden en meerdere tarieven.

• Simpel betalen met QR-code of RFID. • Elegant en aanpasbaar design.

smappee.com — info@smappee.com

De Smappee EV Base houdt de perfecte balans tussen slim en mooi. De laadpaal zorgt voor eenvoudig en veilig opladen van de elektrische voertuigen terwijl ze de energiestromen in uw gebouw slim beheert. De ingebouwde smart charging functionaliteit van Smappee zorgt voor geoptimaliseerd zelfvoorziening en autonome overbelastingsbeveiliging. Gebruik de Smappee App en het Dashboard voor eenvoudig beheer van je laadkosten. De LED-verlichting en het aanpasbare design maken de Smappee EV Base een meerwaarde voor elke bedrijfsparking.

12 E U R O P A

Er komen nieuwe energielabels aan!

Hoe kwamen ze tot stand?

Volgend jaar komen er -in verschillende stappen- nieuwe energielabels op de markt. Naar aanleiding van deze introductie krijgen wij -op één van onze redactieraden- de vraag wie verantwoordelijk is voor de meetmethodiek van huishoudtoestellen en op basis waarvan gemeten wordt. Wij vroegen Bram Verckens, diensthoofd algemene directie energie infrastructuur en controles van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie naar wat meer duiding.

“Binnen de nieuwe aanpak van de EU Commissie bepalen de Europese verordeningen slechts de essentiële vereisten inzake veiligheid, gezondheid en milieu,” steekt hij van wal. “Voor energie-gerelateerde producten legt de energielabelling verordening concreet efficiëntieniveaus en hun bijpassend energielabel vast. Dergelijke verordeningen worden op voorstel van de EU Commissie en in samenspraak met stakeholders (fabrikanten, distributeurs, consumentenorganisaties en lidstaten) overheen de EU gestipuleerd.”

De eigenlijke meetmethoden voor deze efficiëntieparameters worden vastgelegd door gespecialiseerde Europese normalisatieorganisaties, CEN (Comité Européen de Normalisation) en CENELEC (Comité Européen de Normalisation Electrotechnique).

Kwaliteitseisen Bram Verckens: “De meetmethoden liggen vervat in Europese standaarden of normen en zijn in principe vrijblijvend te gebruiken door fabrikanten. Een aantal verordeningen en richtlijnen geven echter expliciet bepaalde productnormen een speciale status in het kader van deze wetgevingen. Deze productnormen kunnen specifiek op vraag van de EU Commissie naar aanleiding van een verordening ontwikkeld worden door CEN of CENELEC. Dit zijn de zogenaamde ‘geharmoniseerde normen’. Wanneer een bedrijf deze gebruikt, geniet men een vermoeden van conformiteit met de essentiële vereisten uit de verordening. Zo verzekert de EU zich ervan dat energie-gerelateerde producten aan coherente kwaliteitsvereisten voldoen, waaronder energie-efficiëntie, voordat zij op de Europese markt mogen worden

geplaatst. Bovendien gelden dezelfde normen voor alle producten binnen de Europese eengemaakte markt, wat zorgt voor een gelijk speelveld op vlak van mededinging.”

Toetsen aan de normen De gedelegeerde verordeningen omvatten de formule die dient te worden gebruikt om de energie-efficiëntie te bepalen en verwijzen idealiter naar geharmoniseerde normen waarin bepaald wordt hoe de waarden van de parameters uit de formule gemeten worden. “De testmethoden in deze normen moeten voldoen aan enkele vereisten,” stelt Bram Verckens. “De conformiteitstesten moeten aansluiten bij het dagelijks gebruik van het toestel; ze moeten reproduceerbaar, accuraat en representatief zijn; en bovendien mogen ze niet te kostelijk zijn voor de fabrikant.

Indien bestaande normen hieraan niet voldoen, kan de Commissie zelf tijdelijke transitienormen voorstellen totdat de

geharmoniseerde norm voorhanden is.

Vooraleer fabrikanten een product op de markt wensen te plaatsen kunnen ze hun product toetsen aan de hand van die normen (conformiteitstest) om aan te tonen dat de producten aan de vereisten in de verordeningen voldoen. Indien dit het geval is, brengt de fabrikant de CE-markering aan op het product. De fabrikant geeft hiermee aan dat het product aan alle Europese reglementering voldoet, inclusief energielabelling.”

Nieuwe verordeningen Wat betreft het energielabel zijn er recent heel wat nieuwe gedelegeerde verordeningen aangenomen die vanaf 2021 in werking treden. Er is beslist om gradueel terug te keren naar een schaal van A tot G, waarbij de hoogste categorie A opengelaten wordt voor innovatie. Dit wil zeggen dat de producten met het huidige label A+++ vanaf maart 2021 label B of C krijgen.

De overgang is gradueel aangezien

E U R O PA

het nieuwe label per productgroep zal worden geïntroduceerd.

Waarom vindt u soms twee energielabels in de doos?

Vanaf 1 maart 2021 krijgen wasmachines, wasdrogers, televisies & monitors, vaatwasmachines, koelkasten, diepvriezers en wijnkoelers het nieuwe label, en vanaf 1 september 2021 volgt verlichting. In de daaropvolgende jaren zal het nieuwe label voor andere productcategorieën geïntroduceerd worden.

In de vorige editie van ElektroVisie kon u in ‘Hallo Nelectra’ een ledenvraag lezen omtrent de aanwezigheid van twee energielabels in bij bepaalde elektrische apparaten. Voor wie het gemist heeft herhalen we hier even het antwoord van onze adviseur Fallon Declerck: “Europa is al geruime tijd bezig met de herschaling van de energie-efficiëntie­ labels voor elektrische apparaten.

Vanaf 1 maart 2021 zullen bepaalde huishoudapparaten zoals vaatwassers, koelkasten, wasmachines en televisies verplicht voorzien moeten zijn van het nieuwe energielabel. Op 1 november 2020 start een overgangsperiode waarin de fabrikant naast het huidige, “oude”

Hoe worden principes vastgelegd?

De kaderverordening energielabelling 2017/1369 legt de algemene principes vast en product-specifieke verordeningen bepalen per productgroep de essentiële parameters, waaronder de energie-efficiëntie index (EEI) en zijn berekeningswijze. De energieklassen A tot en met G worden gekoppeld aan intervallen binnen die EEI (zie voorbeeld verlichting in kaderstuk).

Is er controle?

“Het Hoog Toezicht Energieinfrastructuur en -producten binnen de FOD Economie controleert op basis van klachten (reactief) en gerichte steekproeven (proactief) of de door de fabrikant gedeclareerde testresultaten correct zijn en voldoen aan de essentiële vereisten in de wetgeving,” besluit Bram Verckens. “Ze maken hierbij gebruik van diezelfde Europese normen. Zo zorgt de FOD Economie mee voor veilige en energie-efficiënte producten binnen een competitieve Europese markt.”  Linda Claeys

Voorbeeld energielabelling van verlichting Berekeningswijze van energie-efficiëntie index (EEI)= Φuse/Pon; uitgedrukt in lumen per Watt (Lm/W).

Met Φuse de bruikbare lichtstroom, uitgedrukt in Lumen

krijgt klasse D toebedeeld. Of nog, voor hetzelfde aantal Watt brengt een meer efficiënte lamp meer lichtintensiteit op, uitgedrukt in Lumen.

Een elektromagnetische compatibiliteit van LED-verlichting wordt gemeten aan de hand van Europese norm EN 61000-3-2.

en Pon het gedeclareerde stroomverbruik wanneer de lamp aan staat (on-modus) Met andere woorden, een lamp die 190 lumen oplevert per verbruikte Watt zal vanaf 1 september 2021 het energielabel B krijgen. Een minder efficiënte lamp die slechts 140 lumen per Watt oplevert

AX KUNSTSTOF Kleine en compacte behuizingen voor outdoor en agressieve omgevingen.

Meer info via www.rittal.be

label ook reeds het nieuwe label moet meeleveren. We vernemen echter dat bij sommige toestellen nu reeds de beide labels meegeleverd worden.

Vandaar dus dat er twee energielabels in de doos zitten.

Nelectra werkt momenteel samen met de FOD Economie aan de opmaak van gezamenlijk communicatiemateriaal omtrent deze herschaling van de energielabels. Binnenkort zullen we onder meer een brochure verspreiden die u moet helpen om aan uw klanten uit te leggen dat een toestel dat thans energielabel “A+++” heeft en in de toekomst bvb. “D” wordt, uiteraard even energiezuinig blijft!”

Voorlopig wordt de lichtstroom gemeten door een transitionele methode, in afwachting van een geharmoniseerde standaard, waartoe de EU Commissie heeft opgeroepen in mandaat M495.

Er is bovendien een nieuw meetinstrument ontwikkeld voor het vaststellen van flikkeren van ledlampen, namelijk SVM.

13

14 D O S S I E R

CORONA

Hoe doen onze leden het na de coronalockdown?

Omdat corona ook in de zomermaanden ons leven bleef beheersen, belden we begin september nog een paar Nelectra-leden op en vroegen naar het klantengedrag en naar hun ervaringen in deze onzekere tijden.

Mensen investeren in hun huis

Uitstel door schrik voor corona Geert Geysemans uit Kontich verricht algemene elektriciteitswerken, zowel voor particulieren als in onderaanneming voor grotere bouwbedrijven, hoofdzakelijk in Antwerpen. Hij vertelt ons dat zijn bedrijf praktisch de volledige zomermaanden stilgelegen heeft.

Ondertussen trekt de markt een beetje aan (ons gesprek vond plaats begin september): “Momenteel werk ik ongeveer op 60% van onze capaciteit, maar ik merk dat vooral particulieren schrik hebben en werken uitstellen.”

Wat de komende maanden betreft, verwacht Geert Geysemans weinig verbetering: “Wij hebben natuurlijk onze lopende contracten met de bouwfirma’s die wij sowieso moeten uitvoeren, maar dat zijn basiscontracten. De meerwaarde die wij doorgaans realiseren met het plaatsen van ledverlichting, de mooiere stopcontacten en/of de installaties bij particulieren, is er momenteel niet. We voelen de angst voor de tweede/derde coronagolf die er dit najaar nog moet aankomen.”

Bij Keukencenter Piot in Zwijndrecht is men behoorlijk tevreden over de afgelopen zomermaanden. “We merken dat mensen zich te onzeker voelen om te reizen en vaker gaan investeren in hun huis,” vertelt Maxime Piot.

Bij Piot zijn ze dan aan het juiste adres, want naast keukens, biedt men ook badkamers, dressings en ander interieurwerk op maat aan.

Mieke Piot merkt ook wel een zekere terughoudendheid bij haar klanten, maar geen echte angst: “Wij proberen de zorgen van de mensen weg te nemen, door handgel aan te bieden en zelf een mondmasker te dragen. Als klanten geen masker bij hebben, dan bieden wij er hen één aan. Bovendien werken we enkel op afspraak, zodat klanten alleen in onze showroom zijn.”

Voor de toekomst hoopt Maxime Piot vooral op verstandige maatregelen, zodat deze crisis niet al te veel slachtoffers zal maken: “Want teveel faillissementen zou een negatieve impact hebben op de totale markt en daar wordt niemand beter van.”

DOSSIER CORONA

Stabiele markt en hoop voor de toekomst

Veel werk, weinig tijd Bij Delec Security uit Sint-Amandsberg is het de afgelopen maanden heel druk geweest. Deze specialist in camerabewaking, inbraak- en brandbeveiliging had deze zomer nauwelijks de tijd om op verlof te gaan. “Tot ongenoegen van mijn vrouw,” merkt zaakvoerder Eric Dellaert op.

Hij heeft zijn grote workload te danken aan het feit dat hij kon werken op locaties waar hij nauwelijks in contact moest komen met anderen: “Garageboxen, een paar nieuwbouwappartementen, het herinrichten van loodsen…. Allemaal plaatsen waar ik alleen aan de slag kon en waar er geen kans op coronabesmetting was.”

Ondanks het vele werk, kreeg Eric af en toe ook klanten die bepaalde werken wilden uitstellen uit schrik voor coronagevolgen. “Maar dat betekent dat er dit najaar en volgend voorjaar mogelijk nog behoorlijk wat werk in de pijplijn zit,” klinkt het optimistisch voor de toekomst.

Met dank aan de leden voor de foto’s!  Linda Claeys

Elektro Hauben uit Hoeselt kende na de lockdown een heropleving.

“Ondertussen is de markt terug stabiel,” vertelt Yves Hauben. “Ik ga dus zeker niet klagen. Zeker als ik vergelijk met collega’s uit andere sectoren (kledij, schoenen, hotels…) dan ben ik gelukkig dat ik in de elektrosector werkzaam ben.

Als een wasmachine of een koelkast stuk is, dan heeft men een nieuw toestel nodig. Die aankoop kan men niet uitstellen. Bovendien merken we dat de mensen terug lokaal kopen en dat ze de service van een fysieke winkel meer appreciëren.”

Yves Hauben ziet geen bange consumenten, wel eerder twijfelende consumenten: “Zij zijn niet altijd op hun gemak en dat kan ons op termijn wel parten gaan spelen. Wij doen er wel alles aan opdat onze klanten zich veilig zouden voelen en dat lukt aardig:

dankzij onze grote oppervlakte hoeven klanten niet onderling met elkaar in contact te komen.”

En de toekomst? Als er geen lockdown meer volgt dit jaar, sluit Elektro Hauben 2020 alsnog positief af: “We zien dat de wereld herademt. Ook ons personeel is terug gemotiveerd. Het zou jammer zijn mocht men opnieuw een lockdown afkondigen. Maar dat verwacht ik niet direct, dus ik ben hoopvol voor de toekomst.”

Normaal verder gewerkt Ilse Lenaerts van het industrieel installatiebedrijf Lenaerts heeft weinig gemerkt van de coronacrisis. Tijdens de lockdown kon men gewoon doorwerken. Enkel het personeel op de werven krijgen was een uitdaging: “Bij de aanvang van de crisis, kon er maar één persoon in de bestelwagen, dus dat was wat moeilijk.

Maar van zodra er kon gewerkt worden met plexi tussen de passagier en de bestuurder, was dat opgelost. Althans gedeeltelijk, want bij ons moeten vaak meer dan twee personen naar een werf.

Dat hebben wij opgevangen door extra wagens te huren.”

Bij Lenaerts ziet men de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet: “We merken wel dat klanten later beslissen dan gewoonlijk, maar voorlopig werken wij op ongeveer hetzelfde ritme als anders en niets wijst erop dat deze trend zal wijzigen.”

15

16 G R O O T H A N D E L

Fedibel-enquête over samenwerking installateur en groothandel Begin dit jaar werkte Nelectra mee aan de enquête van Fedibel om het aankoopgedrag van de installateurs en hun tevredenheid te analyseren.

Daarbij werden installateurs bevraagd over hun ervaringen met de groothandel en de resultaten waren hoopgevend: de samenwerking tussen installateur en groothandel blijft men als positief ervaren.

Dankzij de conclusies van dit onderzoek hebben Fedibel-leden een duidelijker beeld van de verwachtingen van de installateurs met betrekking tot de ontwikkelingen in de groothandelssector. Op die manier kan de groothandel anticiperen om hen beter van dienst te zijn en hen te ondersteunen in hun werk.

Online bestellingen Hoewel het merendeel van de eerste contacten met een distributeur "offline"

worden gelegd, zijn de 3 meest gebruikte informatiekanalen websites, vertegenwoordigers en filialen. Ondertussen worden twee derden van de bestellingen via webshops geplaatst. Ook apps worden steeds belangrijker.

Tevreden?

Gevraagd naar de tevredenheid over de diensten van de groothandel, waren de respondenten doorgaans positief met betrekking tot het productaanbod,

Installateurs vinden dat de groothandel zoveel mogelijk moet investeren in e-commerce, platformen… de leveringstijd en de prijsinformatie.

Toch zijn de after-sales service en de responstijd aandachtspunten. Deze zijn de minst gewaardeerde items in de enquêteresultaten.

A-merken?

Op de vraag waarom de klant zou kiezen voor een A-merk, stond de after-sales

service centraal. Daarnaast vond men ook merkbetrouwbaarheid, kwaliteit, gemak, eenvoud en beschikbaarheid op lange termijn belangrijk. Op de vraag naar de redenen om te kiezen voor meer alternatieve merken is de meest genoemde reden de prijs. Sterker nog, soms verdient het de voorkeur om een goedkoper merk te kiezen om het binnen enkele jaren te vervangen door een vernieuwd model met nieuwe mogelijkheden.

Toekomst?

Het onderzoek werd afgerond met een paar vragen over de toekomst van de sector. Meer dan de helft gaf aan om B2B te willen blijven werken. Opvallend was ook het feit dat weinig respondenten bereid waren om meer te betalen voor aanvullende diensten, omdat ze vinden dat voor de huidige prijzen alles moet worden inbegrepen en dus deel uitmaakt van de basisdiensten van een groothandelaar/distributeur. Tot slot vinden installateurs ook dat de groothandel zoveel mogelijk moet investeren in e-commerce, platformen etc. om zo concurrerend mogelijk te blijven.  Linda Claeys

Hoe werkt de groothandel in coronatijden?

Volgens Eric Piers (gedelegeerd bestuurder FEE en Fedibel) is het landschap van de elektro- en sanitairgroothandel zo divers dat je er moeilijk een lijn in kan trekken: “De afgelopen periode hebben onze groothandels een verlies geleden dat varieert tussen de 10% en de 40%. Zij die het minst te lijden hadden onder de crisis verwachten eind dit jaar te kunnen afsluiten op een status quo, voor de anderen is de toekomst iets minder rooskleurig.” De maatregelen worden door de meeste groothandels strikt nageleefd. Maar ook daar zijn er behoorlijk wat verschillen: “Bij sommige groothandels kunnen vertegenwoordigers van fabrikanten enkel nog in het hoofdkwartier terecht, terwijl anderen ook de filialen openstellen. Ook qua mondmaskers houdt niet iedereen dezelfde strategie aan: de meesten verplichten hun personeel om mondmaskers te dragen in het distributiecentrum, want dat is het hart van hun organisatie en dat wil men koste wat het kost operationeel houden.”

Eric Piers is heel enthousiast over de samenwerking met Nelectra, die in het begin van deze crisis resulteerde in een gezamenlijk protocol voor retailers en groothandelaars: “Samen met Nelectra gedelegeerd bestuurder Viviane Camphyn hebben wij een protocol uitgewerkt, dat geschikt was voor zowel de elektrohandelaar als de elektrogroothandelaar. Dit protocol omvatte gezondheids- en veiligheidsmaatregelen en -voorschriften, waardoor onze bedrijven op een verantwoorde wijze hun activiteiten konden heropstarten. Daarbij hebben wij veel aandacht besteed aan de gezondheid en veiligheid van zowel de zelfstandigen als hun werknemers én klanten. Wij waren daarmee de eersten in de sector.”

Profiset

HERFSTACTIE 2020

ASSORTIMENT SNELKLEMMEN (221 EN 2273) + LAND-WATER BUGGY

Ref. 887-366

€ 165,- *

LAND-WATER BUGGY • • • • • • •

Geschikt voor op land en water Bestand tegen frontale botsingen Extra sterke vering Complete 2.4GHz radiografische afstandsbediening Bereik ± 25 m Schaal 1:14 - ca. 34,5 x 30 x 22 cm Oplaadbare batterij Ni-MH 7,2V 400mAh

De klemmenset 30 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen 3 x 0,5 ... 6 mm² (s, m, ma) Ref. 221-613

100 “COMPACT” klemmen 2 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-202

500 ”COMPACT“ klemmen 3 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-203

100 “COMPACT” klemmen 4 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-204

300 "COMPACT" klemmen 5 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-205

10 DIN-rail adapters voor serie 2273 Ref. 2273-500

Beschikbaar bij uw WAGO groothandel vanaf 1 oktober 2020 tot einde voorraad.

WAGO is a registered trademark of WAGO Verwaltungsgesellschaft mbH.

www.wago.be/profiset

*Adviesprijs excl. BTW. Drukfouten, fouten en wijzigingen voorbehouden.

18 ND OE LSESCI ETRR AE -ILNE AGRENS PI NRGE K

MET

Jan en Thomas Engels: “De zelfstandige handelaar moet zijn eigen sterktes meer in de verf zetten.”

Er waait een nieuwe wind bij de Engels Group. Niet alleen wordt er snel ingespeeld op de veranderende markt, er wordt tevens geïnvesteerd in de toekomst. Jan en Thomas Engels vertelden ons meer over de afgelopen coronazomer en over hun plannen voor de toekomst.

ElektroVisie: Hoe heeft de coronacrisis jullie bedrijf beïnvloed?

Jan Engels (JE): Wij hebben heel snel beslist om een nieuwe divisie op te richten om onze leden te ondersteunen in hun strijd tegen het virus. Met de afdeling ‘Health Care’ bieden wij een reeks producten aan die de handelaar zelf kan gebruiken om zijn klanten een veilig gevoel te geven, maar die hij ook in zijn winkel kan gaan verkopen.

Het assortiment is gestart met mondmaskers en handgels, maar is gaandeweg uitgebreid met anti­bac­ te­riële sprays en een UVC-lamp om ruimtes te ontsmetten. Vooral van deze laatste verwachten we veel. Nu we opnieuw meer binnen moeten leven, zal de nood aan schone lucht groter worden. Deze Thermo Bel UVC-lamp biedt een veilige, duurzame en betrouwbare oplossing om ons te beschermen tegen ziekteverwekkers in de lucht.

Engels Group in cijfers Momenteel is Engels Group een flinke kmo met 70 medewerkers en een geconsolideerde omzet van 31 miljoen euro in 2019.

In dat jaar steeg ook de volumegroei van de divisie Thermo Comfort met liefst 20%. Over het hele coronajaar 2020 verwacht Engels Group een stabilisering qua omzet en dit dankzij zijn creativiteit en ondernemingszin.

Zien jullie een toename in digitale activiteiten?

Thomas Engels (TE): We zien inderdaad dat webinars en digitale communicatie een boost gekregen hebben. Corona is een katalysator geweest om meer gestructureerd met thuiswerk te starten.

Zeker met de komende verhuis naar Malle, willen we de mogelijkheden naar thuiswerk en samenwerking op afstand verbeteren, maar we blijven geloven in de kracht van persoonlijk contact, zowel met collega’s, maar ook met onze klanten en leveranciers.

Hebben jullie de coronacrisis in de omzet gevoeld?

JE: Tijdens de lockdown in maart hebben onze leden hun winkels moeten sluiten en dat is uiteraard merkbaar in de cijfers. In de ergste dip werd een verlies van 50% opgetekend. Maar toen de business terug mocht draaien, zagen we een mooie heropleving: 6 weken later was het verlies al ingehaald. Vooral bij herstellingen en keukens.

 Jan Engels: “We hebben een schitterende locatie gevonden in Malle: met een opper-

vlakte van 70.000 m² is er zelfs nog ruimte om te groeien!”

TE: Dat hebben we vooral te danken aan het ondernemerschap en de dynamiek bij onze leden. Onze leden hebben een nauwe band met hun klanten en vaak werd er telefonisch contact gehouden.

NELECTRA IN GESPREK MET

Ook telefonische bestellingen zijn populair bij ElektroService! Dan kan er immers aan de telefoon extra uitleg gegeven worden.

GfK cijfers toonden een serieuze stijging in de verkoop van tondeuses (omdat de kappers niet open waren), broodbakkertjes (omdat men meer tijd had en meer gezonde voeding wou maken). Hebben jullie dat gemerkt en zijn er nog toestellen die het goed deden de afgelopen periode?

JE: Tondeuses en broodbakmachines waren inderdaad snel uitverkocht.

Leveranciers waren ook snel door hun voorraad heen. Er moeten nu nog toestellen uitgeleverd worden (red: dit interview vond plaats begin augustus).

Wij merkten bovendien een sterke verkoop in koeling.

TE: En keukens! Omdat heel wat mensen hun vakantie in het water zagen vallen, werden niet alleen meer zwembaden geïnstalleerd, maar investeerden mensen ook in het comfortabeler maken van hun eigen woning. Keukens waren daar een onderdeel van.

Merken jullie een stijging in de online verkoop?

JE: Toen wij vorig jaar onze online toonzaal vernieuwden hebben wij er bewust voor gekozen om er geen webshop van te maken. De reden?

Wij wilden geen valse verwachtingen scheppen. De meeste consumenten die online shoppen hebben een verwachtingspatroon waarin onze leden niet passen. Ik denk aan bodemprijzen, leveringen dezelfde dag…

Wij hebben er dan ook voor gekozen om online te tonen wat we allemaal te bieden hebben, met alle specificaties, zonder de ‘koop-knop’. Consumenten die een toestel willen kopen, moeten naar de winkelvloer.

TE: Omdat het voor de winkelier een heuse uitdaging is om de consument naar de winkel te halen, willen wij hem daarbij ondersteunen. Bovendien zijn wij er echt

 Thomas Engels: “Omdat heel wat mensen hun vakantie in het water zagen vallen, werd vaak geïnvesteerd in het comfortabeler maken van de eigen woning. Keukens waren daar ook een onderdeel van.”

van overtuigd dat de meest succesvolle verkoop in de winkel zelf plaatsvindt. Daar speelt de meerwaarde van de verkoper!

Hij kan inspelen op de lichaamstaal van de consument en leest in zijn ogen of hij enthousiast is of niet. De aankoop die uit dit proces voortvloeit zal uiteindelijk veel beter aansluiten bij de noden van de consument dan wanneer hij zelf moet gaan zoeken in een webshop.

Het vraagt meer inspanning van onze handelaars om succesvol te zijn Toch horen wij dat de online verkoop een boost kreeg door de coronacrisis.

TE: We zien zelf ook deze evolutie, maar wij zijn ervan overtuigd dat dit een tijdelijke piek is. Ik vergelijk het een beetje met het thuiswerken. Dat zal niet meer wegvallen, maar net door het vele thuiswerk, zal men de meerwaarde van persoonlijk contact meer waarderen. Zo ook wat de verkoop op de winkelvloer betreft: mensen zullen terug de meerwaarde van de service van de retailer gaan waarderen.

Engels Group bestaat uit verschillende divisies: Engels Electro groothandel: als groothandel en aankoopgroepering ondersteunt deze poot haar elektrohandelaars in het ganse traject: van aankoop, over ondersteuning in de verkoop tot en met herstellingen en dienst na verkoop. Binnen de aankoopgroepering zijn er twee enseignes: ElectroService voor de elektrohandelaar en ElectroCook voor de keukenhandelaar.

Thermo Comfort: deze afdeling staat in voor het invoeren van een aantal vooruitstrevende merken voor elektrische verwarming, airco, warmtepompen, zonne-energie, …

Engels Surfaces: invoerder van een aantal belangrijke merken van oppervlaktematerialen voor de inrichting van keukens, badkamers, showrooms…

Nieuw: Health Care: een ruim aanbod producten die retailers helpen in de bestrijding van het coronavirus.

19

20 N E L E C T R A

IN GESPREK MET

degelijke toestellen en een doorgedreven ondersteuning.

Dit gezegd zijnde, is online aanwezigheid uiteraard belangrijk en moeten we ook dààr tonen wat we in onze mars hebben.

Jullie hebben aangekondigd om in 2022 te verhuizen naar Malle.

Dat is niet meteen in de buurt van jullie huidige Antwerpse vestiging.

 Thomas Engels: “Met de afdeling ‘Health Care’ bieden wij een reeks producten aan die de handelaar zelf kan gebruiken om zijn klanten een veilig gevoel te geven, maar die hij ook in zijn winkel kan gaan verkopen.”

Hoe moet de elektroretailer de consument blijven verleiden?

TE: Je ziet in elke retail-sector dat de klassieke winkels het niet gemakkelijk hebben om rendabel te blijven. Er is (veel) meer inspanning nodig dan vroeger om tot hetzelfde resultaat te komen. Vooral omdat de online spelers veel actiever geworden zijn. Daarom zal de zelfstandige handelaar keuzes moeten maken en inzetten op zijn eigen sterktes. En die moet hij vervolgens ook veel meer in de verf zetten. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan on the spot plaatsingen, snel en efficiënt herstellen, flexibeler inspelen op de noden van de consument, ’s avonds langer open blijven, demonstraties geven in de winkel… Er zijn nog steeds tal van manieren om het verschil te maken.

JE: Demonstraties zijn inderdaad een geweldige meerwaarde. En dan hebben wij het niet alleen over koken. Er zijn nog behoorlijk wat andere toestellen waarover veel te vertellen valt.

Consumenten hebben nood aan uitleg.

En Thomas heeft gelijk als hij zegt dat

er nu meer inspanning gevraagd wordt van onze retailers. Ook bij het plaatsen van een toestel: vroeger sloot men het toestel aan, nam men de verpakking mee en dat was het. Nu legt men de verschillende mogelijkheden van het toestel uit, helpt men bij de eerste opstart, worden tips gegeven over dosering van (af)wasmiddel,… Dat kost best wel wat extra tijd en dat moeten we meer in de kijker zetten.

Iedereen heeft de mond vol van omnichannel, waarbij online en offline gecombineerd worden tot één totaalconcept. Hoe staat u daartegenover?

TE: Multichannel, crosschannel, omnichannel, figital…. Het zijn allemaal leuke marketingtermen, die dure sprekers de gelegenheid bieden om telkens met een nieuw verhaal te komen, maar de essentie blijft hetzelfde.

Ik vind het vooral belangrijk om de technische mogelijkheden te gebruiken om de consument te monitoren, in te spelen op zijn wensen en dat te doen met

TE: Het was niet eenvoudig om een geschikt pand te vinden! We bevinden ons al 93 jaar (!) in het Antwerpse en zijn stelselmatig gegroeid door diverse panden in te nemen in de omliggende straten. Ondertussen hebben we een opslagcapaciteit van 12.000 m², verdeeld over diverse ruimtes in de buurt, aangevuld met een buffervoorraad op een andere locatie.

Een verhuis drong zich op, omdat we verder wilden uitbreiden èn omdat Antwerpen de laatste tijd steeds moeilijker bereikbaar is.

JE: We zijn al een tijdje op zoek, maar recent hebben we een schitterende locatie gevonden in Malle. Met een oppervlakte van 70.000 m² is er zelfs nog ruimte om de groei die we voor ogen hebben op te vangen!

Wat is de timing voor de verhuis?

TE: We willen het rustig en doordacht aanpakken, want er moet nog één en ander gebeuren. Zo moeten de kantoren nog volledig gerenoveerd worden, zijn we ons volledige IT-systeem aan het vernieuwen en zal ook meer geautomatiseerd worden om nog sneller en efficiënter te kunnen werken. We plannen om in de zomer van 2022 volledig verhuisd te zijn.  Linda Claeys  Studio Dann

B Direct II

B Hybrid

B AIR V2 De B Air V2 zorgt voor 24-uurs luchtdesinfectie in aanwezigheid van mens en dier en elimineert bacteriën, virussen en schimmelsporen in de lucht. Deze indirecte UV-C luchtdesinfectie unit is inzetbaar in productiehallen, zorginstellingen, apotheken, openbaar vervoer, winkels en nog veel meer.

B UV-C DESINFECTIE SYSTEMEN EEN EXTRA VEILIGHEID IN OPENBARE RUIMTEN Anti-COVID-19 www.thermo-bel.be

THERMO COMFORT Paardenmarkt 83 2000 Antwerpen T. : +32 3 231 88 84 F. : +32 3 231 01 74 info@thermocomfort.be www.thermocomfort.be

22 D O S S I E R

GEREEDSCHAPPEN

Hoe ziet de gereedschapskoffer van een schoolverlater er idealiter uit?

Elke beginnende elektricien heeft er alle baat bij om zijn gereedschap goed op orde te hebben. Het is immers de beste manier om snel en efficiënt te kunnen werken. Daarvoor heeft hij een complete set gereedschap nodig met onder meer tangen, een spanningsmeter, een schroefmachine en schroevendraaiers. Hij kan natuurlijk altijd gebruik maken van een complete kit, zoals een aantal merken die aanbieden in een handige koffer. In dit artikel brengen wij u een overzicht van een aantal belangrijke gereedschappen die nuttig zijn voor u als elektrotechnisch installateur.

De basisstukken Allereerst is het belangrijk dat er een paar basisstukken in de gereedschapskist van de schoolverlater zitten: • tangen: telefoontang, universele tang, zijkniptang, gewone striptang, automatische striptang, kabelkniptang en adereinde krimptang • schroevendraaiers • bitset met bijhorende schroevendraaier en magneethouder • Inbus-set 8-delig • kabelstripper voor kabel van 8 tot 28mm • kabelmes met houten handvat • draadeindehulzen en -klemmen • handzaag, bankhamer, puntslag en een plamuurmes met gipsbeker • plooimeter in hout en rolmeter 5m

Terug naar school met kwalitatief materiaal Trilec Ronse werkte aan het begin van dit schooljaar samen met Campus Glorieux Secundair, waarbij een gereedschapskoffer aan een scherpe prijs aangeboden werd aan de leerlingen met een opleiding Elektrische installaties. Zo konden ze het nieuwe schooljaar starten met een koffer vol zorgvuldig uitgekozen werkmateriaal, dat doorheen de vierjarige opleiding intensief gebruikt zal worden. Het vormt de basis van de professionele carrière van de leerlingen. (bron: Trilec)

• waterpas voor de zekeringskast • timmermanspotlood • waterpomptang • steeksleutels set • veiligheidsbril en handschoenen • multimeter • zaklamp • isolatietape in verschillende kleuren

Tangen en strippers Een elektricien moet heel precies kunnen werken en daarom zijn de juiste tangen en kabelstrippers heel belangrijk. Belangrijke tangen zijn bijvoorbeeld: de zijkniptang, de striptang en de adereindehuls krimptang. Het spreekt voor zich dat men best tangen in verschillende maten meeneemt, zodat de job zeker goed uitgevoerd kan worden.

De juiste schroefmachine en schroevendraaiers Om alles op de juiste manier aan te leggen, vast te schroeven en af te sluiten, zijn schroefmachines en schroevendraaiers onmisbaar. Het is aan te raden om voor een goede set schroevendraaiers of bits te kiezen, met veel verschillende koppen in allerlei maten. Er zijn een hele hoop verschillende soorten schroeven in omloop en elk model vraagt een andere schroevendraaier. Als u verschillende schroevendraaiers bij zich heeft, komt u als elektrotechnisch installateur nooit voor verrassingen te staan. Zorg wel dat u ze netjes op volgorde houdt, zodat u ze snel terug kan vinden en niet constant moet gaan zoeken naar de juiste soort en maat. Er zijn verschillende koffers op de markt die gereedschappen overzichtelijk kunnen opbergen.

De juiste multimeter De spanningsmeter past bij de elektro-installateur als frieten bij mosselen. Dit instrument is niet alleen belangrijk om uit te meten of alle aansluitingen in de zekeringskast correct zijn uitgevoerd, maar het is ook een middel om veilig te kunnen werken. Er is een breed aanbod op de markt beschikbaar, maar u kiest best voor een robuust en kwalitatief exemplaar: daar zal de schoolverlater nog jarenlang plezier aan beleven.

Niet noodzakelijk, wel handig Er zijn ook een aantal gereedschappen die “niet noodzakelijk” maar wel zeer handig kunnen zijn voor een elektricien: de kruislijnlaser, een smetkoord met poeder, een dubbele haakse slijper en een goede stofzuiger met automatische reiniging van de stoffilters.

Groot assortiment bits Als hersteller beschikt Dominique Smets uit Tongeren over een standaard installateurs-gereedschapskoffer aangevuld met extra meetapparatuur en software per merk waar hij herstellingen voor uitvoert. Hij werkt niet met schoolverlaters: “Er is een groot tekort aan kennis èn aan motivatie bij schoolverlaters. Wanneer ik extra ondersteuning nodig heb, kies ik ervoor om het werk uit te besteden aan andere zelfstandige herstellers. Dan ben ik verzekerd van een goede kwaliteit.”

Zelf heeft hij -naast de eerder genoemde gereedschapskoffer- ook altijd een thermoscan-toestel bij zich, want hij moet vaak de temperatuur meten.

Tot slot wil Dominique ook kwijt dat zijn draadloze schroevendraaier met een waaier aan bits heel nuttig is: “Ik kom in aanraking met ontzettend veel verschillende toestellen en die hebben allemaal andere schroefjes. Het is dan heel handig om een groot assortiment bits met allerhande afmetingen en kopjes bij te hebben.”

Oktober 2020

12m Rapid45 PVC wandgoot

+

Veiligheid en onderhoud Uiteraard is het verstandig om regelmatig uw gereedschap na te kijken, te onderhouden indien nodig en ook de gereedschapskoffer zelf regelmatig te reinigen en netjes te houden. Op die manier blijft alles in goede staat. Steek daarom best ook een klein busje smeermiddel in uw koffer.

Het spreekt voor zich dat beschadigd of defect gereedschap best zo snel mogelijk vervangen wordt. Dit om uw eigen veiligheid te garanderen. Nog voor uw veiligheid hebt u best gehoorbeschermingsmiddelen (zoals bijvoorbeeld een hoofdtelefoon) en een EHBO kit voor kleine ongevallen bij de hand. Deze zijn koploper in de lijst van meest vergeten tools bij de uitrusting van de elektricien.

Helly Hansen softshell

 Franky Moureau (Electric Tienen en leraar elektriciteit)  Linda Claeys (bronnen: catalogus Vander Elst/Cimco, www.electric.be/zoeken)

Hoofdlamp als handige extra Elektricien Freddy Verbeke uit Ardooie werkt niet met personeel en heeft weinig ervaring met schoolverlaters. In zijn eigen gereedschapskist zitten uiteraard de basisgereedschappen, zoals onder meer een hamer en een beitel, een waterpas, een uitgebreide set schroevendraaiers, geïsoleerde tangen, een multimeter…

Zijn klassieke schroevendraaiers heeft hij aangevuld met een batterijschroevendraaier: dat gaat net iets sneller en eenvoudiger.

Niet meteen noodzakelijk, maar wel handig is de hoofdlamp die hij standaard bij zich heeft: “Vaak wordt de elektriciteit afgesloten als ik aan het werk moet en meestal is er dan te weinig licht om veilig te kunnen werken. Die hoofdlamp zorgt ervoor dat ik licht heb waar dat nodig is, terwijl ik toch mijn beide handen vrij heb.”

Info en voorwaarden op www.obo.be of www.moreofobo.be

24 N E T W E R K E N

Wifi 6: sneller en performanter dan de vorige wifi-generatie Wifi is de afgelopen jaren enorm geëvolueerd. Ondertussen staan we aan de vooravond van de implementering van de nieuwe standaard Wifi 6. In dit artikel bespreken we de voornaamste wijzigingen en wat ze voor installateur en gebruiker betekenen.

Wifi wordt aangestuurd door de standaard IEEE 802.11 en de Wifi Alliance, een netwerk van bedrijven wereldwijd, die samen de ontwikkeling en toepassing stimuleren. Om de gebruikers te helpen heeft de alliantie vereenvoudigde namen geïntroduceerd, zoals bijvoorbeeld Wifi 6 (gebaseerd op de 802.11ax standaard).

Nood aan performantere wifi Vandaag is de Wifi 5 (802.11ac – Wave 2) met een theoretische snelheid van 3,47 Gbps (Gigabit per seconde) de basis van veel wifi netwerken. Maar voor de toekomst zal de nood aan performantere wifi netwerken sterk toenemen. Niet alleen het aantal gebruikers neemt toe - we denken daarbij aan het toenemend aantal mobiele toestellen alsook het aantal IoT toepassingen - , maar diezelfde gebruikers hebben ook nood aan hogere snelheden en bandbreedte. Een voorbeeld is onder andere 4K streaming diensten, waarvan het gebruik in sterk toeneemt. Men voorspelt tot 50% toename van het aantal toestellen/ toepassingen per persoon voor de komende jaren. Dit zal een zeer grote impact hebben op ons wifinetwerk.

Nieuwe standaard als oplossing De uitrol van Wifi 6 (802.11ax) zal een oplossing bieden aan deze noden.

Doel van deze nieuwe standaard is de (technische) prestatie in een omgeving met meerdere gebruikers te verhogen (tot max. 9.6 Gbps en tot 4x meer gebruikers).

De huidige standaard Wifi 5 (802.11ac) maakt voornamelijk gebruik van de 5Ghz bandbreedte (hogere snelheden, maar minder bereik). Waar de 2.4 Ghz band eigenlijk een beetje verwaarloosd werd, zal de nieuwe Wifi 6 ten volle gebruik maken van de beide frequentiebanden, dit met meer bandbreedte. IoT toepassingen (zoals bv. thermostaat regeling, ...) zullen voordeel halen uit deze nieuwe mogelijkheden omdat deze voornamelijk de 2.4Ghz frequentieband gebruiken.

Ook de energiebesparende functies opgenomen in de nieuwe standaard zullen daarbij helpen. Omdat Wifi 6 gebruik maakt van nieuwere en verbeterde technologieën, zal ook de hoeveelheden data opgedreven kunnen worden.

Eén van deze verbeterde technologieën is onder andere de MU-MIMO (Multiuser, multiple-input, multiple-output) waardoor er met meerdere gebruikers terzelfdertijd kan gecommuniceerd worden. Ze hoeven dus niet langer te ‘wachten’, waardoor het netwerk sneller wordt.

genoodzaakt zijn op de oude Wifi 4 en Wifi 5 verder te werken.

Toepassingen?

Deze nieuwe wifistandaard zal in eerste instantie toegepast worden in scholen, restaurants, winkels, … Met andere woorden: locaties waar er veel gebruikers aanwezig kunnen zijn.

Bekabeling?

Naast de access points zal er ook aandacht moeten besteed worden aan de databekabeling. Ook deze zal mee moeten evolueren. De 1gigabit link zal niet meer voldoende zijn om al de datastromen te verwerken. Een volgende stap zal de toepassing van 2,5/5gigabit (Multi Gigibit). De evolutie richting een Categorie 6A bekabelingsstructuur wordt meer en meer aanbevolen.

Zijn er al gebruikers?

Om Wifi 6 succesvol en snel in de markt te implementeren, zijn er uiteraard voldoende gebruikers nodig. De eerste access points met de Wifi 6 mogelijkheden zijn ondertussen stilaan op de markt aan het komen. Zo heeft D-Link recent 2 nieuwe modellen aangekondigd. Daarnaast vinden we ook de Apple iPhone 11 (2019) en de Samsung Galaxy Note 10 die geclassificeerd werden als Wifi gecertificeerd 6. Toestellen die de nieuwe Wifi 6 niet ondersteunen, zullen

Tekst: Luc Myny Technisch Consultant Datacom bij Cebeo Luc.Myny@cebeo.be

NIEUW

KNIPEX Quality – Made in Germany

KNIPEX PreciStrip16 Goed werk: zowel zeer fijne, flexibele kabels als massieve kabels krachtig en nauwkeurig strippen Met slechts één tang stript u isolatie eenvoudig en nauwkeurig of snijdt u zowel fijndraadse als massieve kabels door binnen een bereik van 0,08 tot 16 mm² Goede grip dankzij de halfronde metalen bek met kamprofiel, nauwkeurig snijden dankzij het paraboolvormige stripmes Dankzij de fijne afstelling kan het mes nauwkeurig worden afgestemd op bijzondere materiaaleigenschappen, zoals hoge temperatuurverschillen

12 52 195

KNIPEX StepCut – Kabelschaar Het nieuwe gemak van kabelknippen: dankzij de innovatieve getrapte snijrand worden aders met een minimale inspanning opeenvolgend doorgeknipt Klein, licht, sterk: comfortabel knippen zonder te pletten, met een grootte van slechts 160 mm Merkbaar minder krachtinspanning vereist: de aders worden trapsgewijs doorgeknipt, voor een tot 40 % eenvoudiger knipproces dan bij standaard kabelscharen van dezelfde lengte!

Ergonomisch beenontwerp: optimaal snijgevoel, ook bij grotere kabeldiameters

95 16 160

www.knipex.com

26 T E C H N I S C H E

INFO

Batterijopslag in bedrijven: waarop moeten we letten?

Het energielandschap in Vlaanderen werd de afgelopen decennia getekend door de opkomst van decentrale energiebronnen. Het variabel en meer flexibel verbruik van elektriciteit uit zon en wind zal in de toekomst moeten resulteren in een verhoogd elektriciteitsverbruik uit hernieuwbare bronnen. De zoektocht om on-site een goede balans tussen belastingen, decentrale bronnen en energieverbruikers te bekomen is van essentieel belang voor een optimale energiehuishouding, zowel bij de residentiële eindverbruiker als in de industriële sector.

Zoals kan opgemerkt worden in figuur 1 is er een heel divers aanbod van energieopslagsystemen die in een industriële omgeving kunnen gebruikt worden, elk met hun specifieke eigenschappen. Er zijn echter maar weinig van deze technologische oplossingen die op vandaag al geïntegreerd worden in de bedrijfswereld. De meest gekende en deze die de hoogste verwachtingen schept, is de integratie van batterijopslag die de laatste jaren sterk geëvolueerd is naar een soort allround oplossing.

Echter kunnen andere systemen (vb. supercapaciteiten) of een combinatie van diverse opslagsystemen (hybride systemen) zeker ook een meerwaarde vormen in het verder optimaliseren van de zelfconsumptie in functie van de variabiliteit van het bedrijfsverbruiksprofiel. In dit artikel wordt de focus gelegd op batterijen.

Figuur 1: Bron - https://www.mdpi.com/1996-1073/8/1/172/htm

Kostenplaatje Momenteel is de financiële aantrekkelijkheid van batterijopslagsystemen beperkt door de onzekerheid inzake toekomstige marktmodellen en tariferingsstructuren. Daarnaast wordt een batterij vaak ingezet met één enkele controlestrategie zoals het verhogen van de zelfconsumptie, vermogenspiekreductie of marktparticipatie. Hierdoor worden batterijopslagsystemen vaak onderbenut. Het combineren van verschillende diensten kan leiden tot een hogere utilisatie van de batterij, wat ten

goede komt van de terugverdientijd. In dit document worden niet alle controlestrategieën besproken, maar wordt enkel dieper ingegaan op de optimalisatie van zelfconsumptie en zelfvoorziening. Voor de meeste bedrijven is dat ook de meest voor de hand liggende optimalisatie in combinatie met decentrale energieproductie om zo de energie-uitwisseling met het distributienet te minimaliseren.

Zelfconsumptie en zelfvoorziening • De zelfconsumptieverhouding (Zc) staat voor het aandeel van de eigen opgewekte energie dat binnen dezelfde installatie ogenblikkelijk verbruikt wordt. Het is de verhouding van het eigenverbruik op de totaal opgewekte decentrale energie. Dat betekent hoe groter de zelfconsumptie, hoe meer decentraal geproduceerde energie er ogenblikkelijk verbruikt wordt en hoe minder energie er geïnjecteerd wordt op het net. De zelfconsumptie-verhouding is dus een indicatie voor het economisch rendement van de decentrale productie-eenheid.

• De zelfvoorzieningsverhouding (Zv) staat voor het aandeel van de gevraagde energie die de decentrale productie-eenheid ogenblikkelijk zelf voorziet. Het is de verhouding van de eigenproductie op de totaal gevraagde energie. Dat betekent hoe groter de zelfvoorziening, hoe meer gevraagde energie er ogenblikkelijk geproduceerd wordt en hoe kleiner de energievraag uit het net. De zelfvoorzieningsverhouding is dus een indicatie voor de netonafhankelijkheid en de energiekosten van de installatie.

Het integreren van een batterij in de installatie zorgt voor een stijging van de zelfconsumptie -en zelfvoorzieningsverhouding.

Indien de decentrale productie-eenheid meer energie opwekt dan de installatie ogenblikkelijk verbruikt wordt de batterij opgeladen. De opgeslagen energie wordt vervolgens gebruikt om de last te voeden op een moment van productietekort.

Invloed van batterijopslag Zoals u kan opmerken zal zowel de zelfconsumptie evenals de zelfvoorziening stijgen door de integratie van batterijopslag.

netonafhankelijkheid en de energiekosten van de installatie.

Het integreren van een batterij in de installatie zorgt voor een stijging van de zelfconsumptie -en zelfvoorzieningsverhouding. Indien de decentrale productie-eenheid meer energie opwekt dan de T E C H N I S C H E I N F O 27 installatie ogenblikkelijk verbruikt wordt de batterij opgeladen. De opgeslagen energie wordt vervolgens gebruikt om de last te voeden op een moment van productietekort.

Zelfconsumptie 5.0 kWh/MWh

1.0 kWh/MWh

Figuur 2: Zelfconsumptie en zelfvoorziening bij variërende opbrengst/verbruiksverhouding (x-as) en verschillende batterijopslagcapaciteiten, gaande van 0 tot 5 kWh opslagcapaciteit per MWh verbruik

0 kWh/MWh 5.0 kWh/MWh 1.0 kWh/MWh 0 kWh/MWh

Zelfvoorziening

Figuur 2: Zelfconsumptie en zelfvoorziening bij variërende opbrengst/verbruiksverhouding (x-as) en verschillende batterijopslagcapaciteiten, gaande van 0 tot 5 kWh opslagcapaciteit per MWh verbruik

Hou er rekening mee dat, als men batterijen wil integreren in Zonder batterijopslag (blauwe lijnen) blijft voor een typische combinatie met zonnepanelen, ook bij het merendeel van de residentiële installatie deInvloed zelfconsumptie en zelfvoorziening van batterijopslag bedrijven een evenals kleine opslagcapaciteit zal leiden tot door een sterke steken op ± 30%. Door de integratie een ideale Zoals u kan van opmerken zalbatteride zowel de zelfconsumptie de zelfvoorziening stijgen de jopslag (1kWh/MWh – Rode lijnen) zal debatterijopslag. zelfconsumptieZonder en stijging van(blauwe zowel delijnen) zelfconsumptie de zelfvoorziening.

Een integratie van batterijopslag blijft vooralseen typische zelfvoorziening bijna verdubbelen.

Eeninstallatie te grote opslagcapaciteit batterij-opslagsysteem hier dus ook meerwaarresidentiële de zelfconsumptie te engroot zelfvoorziening steken op ±zal30%.

Door degeen integratie van een door ideale (1kWh/MWh – Rode lijnen) kan zaldeze de zelfconsumptie en zelfvoorziening de betekenen voor beoogde controlestrategie. biedt hier geen meerwaarde debatterijopslag te hoge investeringskost verdubbelen.

Een te grote opslagcapaciteit biedt hier geen meerwaarde door de te hoge versus de meerwaarde inbijna zelfconsumptie en zelfvoorziening.

Ook versus van de meerwaarde zelfconsumptiebatterijsystemen en zelfvoorziening. Ook een grotere PVeen grotere PV-installatieinvesteringskost (gele zone) ten opzichte het jaarlijks inVerschillende installatie (gele ten opzichte verbruik biedt geen meerwaarde voor eenzone) optimalisatie van devan het jaarlijks verbruik biedt geen meerwaarde voor een optimalisatie van de zelfconsumptie en zelfvoorziening. zelfconsumptie en zelfvoorziening.

Eenmaal de benodigde batterijcapaciteit werd bepaald, moet

Elk bedrijf is andersElk bedrijf is anders

het optimaal opslagsysteem gekozen worden. Ook dit is geen evidente keuze op vandaag gezien het grote aanbod aan batterijen die op de markt zijn. In tabel 1 worden de meest gekozen types met hun kenmerken weergegeven:

Voor bedrijven worden hier bewust geen richtwaardes van Zc en Zv gegeven omwille van de variabiliteit van de profielen.

Karakteristieken Hiervoor moet dus de verbruiks- en opbrengstprofielen van [MW] hethier bedrijf geanalyseerd worden en kan zo Zc eenen ideale batte- omwilleVermogensrange drijven worden bewust geen richtwaardes van Zv gegeven van de Opslag duur rijcapaciteit bepaaldmoet worden. inschatting mogelijk te teit van de profielen.

Hiervoor dusOm de een verbruiksen opbrengstprofielen van het bedrijf Zelfontlading [%] maken voor een bedrijf, kan men via de door de EELab/Lemckoseerd worden en kan zo een ideale batterijcapaciteit bepaald worden. Om een inschatting Energie dichtheid [Wh/l] onderzoeksgroep ontwikkelde simulator https://www.ugent.be/ k te maken voor een bedrijf, kan men via de door de EELab/Lemcko-onderzoeksgroep Vermogensdichtheid [W/l] ea/eemmecs/lemcko/nl/meten/rekentools) een eerste inschatting elde simulator https://www.ugent.be/ea/eemmecs/lemcko/nl/meten/rekentools) een eerste Efficiëntie [%] maken en berekenen wat voor het specifieke bedrijfsprofiel de ing maken en berekenen wat voor het specifieke bedrijfsprofiel de optimale mix van optimale mix van hernieuwbare energie en energieopslag wordt.

Response time [ms]

wbare energie en energieopslag wordt.

Loodzuur batterij Li-ion batterij

Flow batterij

0,001-100

0,001-100

1 – 100

Minuten - Uren

Minuten - Uren 2 – 10 uur

0,1 - 0,3 %

0,1 - 0,3 %

0,2 %

50 – 80

200 – 400

20 – 70

90 – 700

1.300 - 10.000

0,5 – 2

80 – 90

85 – 98

60 – 85

> sec

10 - 20

10 - 20

Cycli

1000

1000-10.000

12.000-14.000

*DoD [%]

50

80

100

Kostprijs [€]

100 - 200

500 - 700

400 - 700

Tabel 1: Vergelijking tussen verschillende batterijopslagsystemen

Figuur 3: Verbruiksprofiel versus diverse opbrengstprofielen Figuur 3: Verbruiksprofiel versus diverse opbrengstprofielen

Zoals u ziet, wordt een batterij gekenmerkt door veel subparameters die men in rekening moet brengen om de levensduur te optimaliseren. Één van de belangrijkste parameters voor de investering in batterijopslag is natuurlijk de prijs. Volgens Bloomberg is de batterijprijs de laatste jaren even sterk gedaald als de prijs voor PV-installaties (85% sinds 2010). Het blijft echter wel nog steeds een grote investering indien de volledige installatie (batterijopslag, invertors, veiligheidsaspecten,…) moet geïntegreerd worden in een bedrijf. Op vandaag schommelt deze voor een volledige installatie rond de 1000 euro/kWh opslagcapaciteit voor een gemiddelde installatie. Gelukkig wordt verwacht dat de kost van de batterijen ook in de toekomst verder zal blijven afnemen. Daarnaast kan, door de stijgende integratie

ekening mee dat, als men batterijen wil integreren in combinatie met zonnepanelen, ook bij endeel van de bedrijven een kleine opslagcapaciteit zal leiden tot een sterke stijging van e zelfconsumptie als de zelfvoorziening. Een te groot batterij-opslagsysteem zal hier dus ook

Een andere factor die men moet in rekening brengen is de C-rate van de batterij. Deze parame een maat voor de laad- of ontlaadstroom ten opzichte van de maximale capaciteit. Dus afhank 28 T E C H N I S C H E I N F O van de gekozen batterij, zal deze beter of minder goed kunnen omgaan met hoge op- of Cycli 1000 1000-10.000 ontlaadstromen.

12.000-14.000 Op de kenplaat van de batterij wordt meestal de C20 capaciteit meegegeven. dus100 de capaciteit die men verkrijgt als men gedurende 20 uur aan een bepaalde stroom zal ont *DoD [%] 50 80 (vb.

C20 = 100Ahaangekochte betekent 5A batterij ontlading gedurende 20u).moet Merk hierbijdan op dat van elektrische voertuigen in het landschap, ook deze EV-batterij kortstondig pieken leveren, zal, deze bepaling ni Kostprijs [€] 100 - 200 500 - 700 400 - 700 lineair (vb. 100Ah is 5A in 20u, maar 100A in 1u, hier zal een (die na verloop van tijd een te lage autonomie bereikt voor mag het doorgerekend afhankelijkworden. van de gekozen batterijtechnologie deniét mogelijkheid verlaagde capaciteit verkregen worden) . Als er echter verwacht wordt dat de aangekochte ba elektrisch voertuig), wel nog een 2de leven gegeven worden in ontstaan dat de beschikbare energie die dezelfde batterijbank kortstondig pieken moet leveren, dan zal, afhankelijk van de gekozen batterijtechnologie de Zoals u ziet,stationaire wordt een batterij gekenmerkt door veel subparameters die men in rekening moetkan leveren, toepassingen. ook zal dalen. Hou bij de aankoop van de batterij brengen om de levensduur te optimaliseren. mogelijkheid ontstaan dat de beschikbare energie die dezelfde batterijbank kan leveren, ook z dus rekening met de C-rate. dalen. Hou bij de aankoop van de batterij dus rekening met de C-rate.

de prijs, is het natuurlijk het doelinbij de integratie van de prijs. Één van de Naast belangrijkste parameters voor de investering batterijopslag is natuurlijk Volgens Bloomberg is de batterijprijs de laatste jaren even sterk gedaald de prijs voor PVbatterijopslag om de levensduur zoveel mogelijk te als optimaliseinstallaties (85% sinds 2010). Het blijft echter wel nog steeds een grote investering indien de ren. Een eerste belangrijke knoop die hiervoor moet doorgehakt volledige installatie (batterijopslag, invertors, veiligheidsaspecten,…) moet geïntegreerd worden in is wat men verwacht batterij.

Moet rond dezedekortstoneen bedrijf.worden Op vandaag schommelt deze voorvan eende volledige installatie 1000 euro/kWh opslagcapaciteit voorhoog een gemiddelde installatie. wordtgedurende verwacht dat langere de kost van de dig een vermogen leverenGelukkig of kan deze batterijen ook in de toekomst verder zal blijven afnemen. Daarnaast kan, door de stijgende integratie termijn stelselmatig ontladen of opladen. Het opmeten van het van elektrische voertuigen in het landschap, ook deze EV-batterij (die na verloop van tijd een te lage bedrijf hiergegeven dan ook autonomie verbruiksbereikt vooren hetopbrengstprofiel elektrisch voertuig),van wel het nog een 2de is leven worden in stationaire essentieel toepassingen. om een correcte inschatting te kunnen doen wat er verwacht wordt van de opslagcapaciteit.

Naast de prijs, is het natuurlijk het doel bij de integratie van batterijopslag om de levensduur zoveel mogelijk te optimaliseren. Een eerste belangrijke knoop die hiervoor moet doorgehakt worden is wat men verwacht van deook batterij.

Moet deze kortstondig een hoogmet vermogen leveren of kan deze Er dient rekening gehouden te worden de tijdsinterval gedurende van langere stelselmatig ontladen of opladen.

Het opmeten vanover het verbruiksen de termijn verkregen data. Als de data uitgemiddeld wordt een opbrengstprofiel van het bedrijf is hier dan ook essentieel om een correcte inschatting te kunnen kwartier kan ook hier een verkeerde inschatting gemaakt worden doen wat er verwacht wordt van de opslagcapaciteit.

omtrent de performanties van de batterijopslagcapaciteit en

Er dient ookworden rekeninghoge gehouden te worden niet met de van de verkregen piekstromen in tijdsinterval rekening gebracht.

Figuurdata.

3 Als de data uitgemiddeld wordt over een kwartier kan ook hier een verkeerde inschatting gemaakt worden Figuur 5: Ontlaadstroom versus ontlaadtijd toont dan ook duidelijk het belang van korte termijn data.

Figuur 5: Ontlaadstroom versus ontlaadtijd omtrent de performanties van de batterijopslagcapaciteit en worden hoge piekstromen niet in rekening gebracht. Figuur 3 toont dan ook duidelijk het belang van korte termijn data.

Batterijcapaciteit Batterijcapaciteit Veelal spreekt men ook van een effectieve en een werkelijke batterijcapaciteit. De Depth-ofdischarge (DoD) vertelt hoe diep je een bepaalde batterij mag ontladen. Voor Li-ion batterijen Veelalvan spreekt ook van een effectieve dikwijls en een werkelijke spreekt men meestal 80%, men terwijl loodzuurbatterijen maar 50%batmogen ontladen w terijcapaciteit.

De Depth-of-discharge (DoD) vertelt hoe diep je van het totaal aa Als de batterij dan toch dieper zou ontladen worden, zal dit een sterke daling cycli veroorzaken.een bepaalde batterij mag ontladen. Voor Li-ion batterijen spreekt men meestal van 80%,interwijl loodzuurbatterijen maar Voor de meeste Een andere parameter die men moet rekening brengen is de dikwijls zelfontlading. mogen ontladen worden.

Als de mits batterij danrelatief toch dieper batterijen is deze50% parameter iets minder van belang, deze beperkt (vb. Li-ion = 5% uur, vanaf dan 1 àzou 2%ontladen per maand) is in zal vergelijking met daling anderevan opslagsystemen zoals worden, dit een sterke het totaal supercapaciteiten.

Batterijen kunnen dusEen voor langere tijd elektriciteit aantal cycli veroorzaken. andere parameter die menopslaan moet in zonder dat de beschikbare capaciteit snelbrengen zal dalen.

Dezelfontlading. zelfontladingVoor zal wel toenemen naarmate de batterij o rekening is de de meeste batterijen wordt. is deze parameter iets minder van belang, mits deze relatief Ook de temperatuur speelt belangrijke roluur, in het optimaal te behalen cycli. beperkt (vb.een Li-ion = 5% in 24 vanaf dan 1 à 2% per maand) is Batterijen bere een optimale levensduur bij een temperatuur van 20°C. Wijkt desupercapaciteitemperatuur af, dan zal terug in vergelijking met andere opslagsystemen zoals Figuur 4: Invloed van tijdsresolutie bij het bepalen van de opslagcapaciteit aantal batterijbank dalen. Hoe groter de temperatuurafwijking hoe sterker de cycl Figuur 4: Invloed van tijdsresolutie bij het bepalen van de cycli van de ten. Batterijen kunnen dus voor langere tijd elektriciteit opslaan gereduceerd worden. opslagcapaciteit Algemeen kan geconcludeerd worden, dat als men werkt met kwartierdata i.p.v. seconde data voor de bepaling van de correcte opslagcapaciteit, er een sterke onderbenutting van de aantal cycli gemaakt wordt, wat inherent met zich meebrengt dat het aantal cycli in werkelijkheid een stuk hoger zal liggen. Daarnaast zal kwartierdata leiden tot een kleine overschatting van de zelfconsumptie en zelfvoorziening van het opslagsysteem. Dit alles is natuurlijk terug sterk afhankelijk van de variabiliteit van het verbruiks- en opbrengstprofiel van het bedrijf in kwestie.

Een andere factor die men moet in rekening brengen is de C-rate van de batterij. Deze parameter is een maat voor de laad- of ontlaadstroom ten opzichte van de maximale capaciteit. Dus afhankelijk van de gekozen batterij, zal deze beter of minder goed kunnen omgaan met hoge op- of ontlaadstromen. Op de kenplaat van de batterij wordt meestal de C20 capaciteit meegegeven. Dit is dus de capaciteit die men verkrijgt als men gedurende 20 uur aan een bepaalde stroom zal ontladen (vb. C20 = 100Ah betekent 5A ontlading gedurende 20u). Merk hierbij op dat deze bepaling niet lineair mag doorgerekend worden. (vb.

100Ah is 5A in 20u, maar niét 100A in 1u, hier zal een verlaagde capaciteit verkregen worden). Als er echter verwacht wordt dat de

zonder dat de beschikbare capaciteit snel zal dalen.

De zelfontlading zal wel toenemen naarmate de batterij ouder wordt. Ook de temperatuur speelt een belangrijke rol in het optimaal te behalen cycli. Batterijen bereiken een optimale levensduur bij een temperatuur van 20°C. Wijkt de temperatuur af, dan zal terug het aantal cycli van de batterijbank dalen.

Hoe groter de temperatuurafwijking hoe sterker de cycli zullen gereduceerd worden. Daarnaast kunnen nog andere randfactoren een rol spelen in de totale levensduur van de batterij. Dit alles zal voornamelijk geregeld worden door het batterij management systeem (BMS). Deze zal zo geconfigureerd worden dat bepaalde limieten niet overschreden worden en de levensduur geoptimaliseerd kan worden.

Conclusie? Het mag duidelijk zijn dat de integratie van opslagsystemen toch wel enige voorstudie vereist vooraleer men deze op de site zal kunnen installeren.  Jurgen Van Ryckeghem Docent & onderzoekscoördinator Energiemanagement Howest

P U B L I R E P O R TA G E

Nieuwe Rittal AX behuizingen in kunststof voor outdoor en agressieve omgevingen Met de ontwikkeling van de nieuwe AX behuizingen in kunststof combineert Rittal het beste van twee werelden: de voordelen van een uitgekiende systeemtechniek en die van een uiterst robuust materiaal. De AX kunststof beschermt de elektronische componenten in de zwaarste buitenomstandigheden, maakt een snelle uitbreiding mogelijk dankzij nieuwe montagefuncties en creëert met de slimme systeemtechniek meer ruimte voor de installatie.

De nieuwe AX wandkasten in kunststof vervangen de vorige KS serie. De ontwikkeling is gebaseerd op de Rittal systeemtechniek voor plaatstalen en roestvrijstalen behuizingen, waarmee de productieprocessen in de besturings- en schakelkastbouw aanzienlijk vereenvoudigd en versneld kunnen worden. Voor het eerst zijn nu ook kunststof behuizingen met deze techniek uitgerust. Dit betekent dubbele winst voor bordenbouwers: het resultaat is immers een behuizing die maximale vereenvoudiging, snelheid en ontwerpvrijheid mogelijk maakt en tegelijkertijd voldoet aan alle eisen op het vlak van maximale beveiliging en robuustheid.

 Rittal combineert met de AX behuizing in kunststof het beste van twee werelden: de voordelen van een uitgekiende systeemtechniek en van een uiterst robuust materiaal.

Of de behuizing nu veilig beschermd in fabriekshallen opgesteld staat of blootgesteld is aan weer en wind – de nieuwe AX kunststof kan alle extreme omstandigheden aan. Typische toepassingsgebieden zijn afvalwater-/drinkwaterinstallaties en fotovoltaïsche systemen, maar ook agressieve omgevingen zoals maritieme toepassingen en algemene toepassingen in open lucht.

de hoogwaardige 3D-gegevens en de configuratietool van het Rittal Configuration System, die het selectie- en configuratieproces versnellen, vereenvoudigen QR-codes op alle te installeren vlakke onderdelen de integratie in de productieworkflow. Dit maakt vanaf de ontvangst van de goederen tot aan de afgewerkte installatie een digitale opvolging mogelijk.

Betere beveiliging

Meer flexibiliteit

De nieuwe behuizingen zijn dankzij de uitvoering in glasvezelversterkte kunststof met een zeven maal hogere UV-bestendigheid perfect geschikt voor buitenopstellingen. Ze hebben dan ook een UL F1-outdoorclassificatie (UL 746C) gekregen. Een geïntegreerde beschermingsstrip aan de boven- en onderzijde van de deur beschermt de afdichting tegen stof en regenwater en zorgt voor een dubbele afdichting van de behuizing. De isolatie van klasse II, tot 1000 V AC, zorgt dan weer voor een verhoogde persoonlijke bescherming. De AX wandkasten bestaan in een beschermingsniveau tot IP 66 of NEMA 4X.

Met de AX behuizingen in kunststof transformeert Rittal voor het eerst een glasvezelversterkt polyester behuizing in een systeemschakelkast - met meer ruimte voor het opbouwen van de binneninrichting. Systeemprofielen en rails kunnen nu met een universele beugel in het 25 mm raster gemonteerd worden.

De talrijke montagepunten, zowel in de behuizing als aan de binnenkant van de deur, maken diverse montages mogelijk.

Meer efficiëntie Het uitgekiende concept van de behuizing biedt installateurs al van in het begin voordelen. Dankzij de talrijke montagepunten kunnen ze sneller werken. Deze maken immers een snelle, directe schroefverbinding van toebehoren zoals profielen en rails aan elke binnenzijde en aan de achterwand van de kast mogelijk.

De behuizingen zijn volledig afgestemd op Industrie 4.0. Naast

De voorziene inpersmoeren in de achterwand zorgen voor een stabiele bevestiging en montage aan een muur of paal.

Wandmontagebeugels kunnen eenvoudig aan de buitenkant van de behuizing met behoud van de UL-goedkeuring bevestigd worden. Optioneel kan de behuizing ook op een muur of machine geschroefd worden.

Rittal biedt haar schakelkastgamma in kunststof in 14 verschillende behuizingsvarianten aan, waarvan zes met en acht zonder kijkvenster. www.rittal.be

29

30 T E C H N I S C H E

INFO

Hoe optimaliseert u een ledinstallatie?

In de septembereditie van ElektroVisie kreeg u meer inzicht in de problemen die u kon ondervinden bij het installeren van ledverlichting. In dit tweede deel wil ik dieper ingaan op de invloed van het dimmen, schakelen en bekabelen op de levensduur van leds.

Stroomgestuurde leds of ledlijnen dimmen, kan de levensduur aanzienlijk verhogen. Alle elektronische componenten zijn immers gevoelig voor warmte en door het dimmen daalt de temperatuur.

Bij retrofit leds ligt dit echter niet zo eenvoudig, want bij het dimmen van retrofit leds kunnen behoorlijk wat problemen ontstaan.

Welke dimmer gebruiken bij retrofit led?

Bij retrofit leds wordt de ingebouwde elektronica met capaciteit best gecombineerd met een fase afsnijding dimmer (C). Bij dit type dimmer wordt de stroom vanaf de nul-doorgang doorgelaten en daarna afgesneden. Bij het gebruik van een verkeerde dimmer of wanneer een foute instelling op een universele dimmer wordt gebruikt (fase aansnijding (L)), kan de werking van de lamp en de dimmer negatief worden beïnvloed. Daarnaast kan de minuscule, ingebouwde driver van de retrofit led snel defect raken. En wanneer de drivers het niet begeven, zullen de leds zelf na verloop van tijd minder en/of blauwer licht geven.

Gezonde, aangename verlichting De levensduur van een gekozen installatie is een belangrijk aspect, maar er zijn nog parameters die belangrijk zijn bij de keuze van een bepaalde verlichting.

Zo moet verlichting ook gezond en aangenaam zijn, want kunstlicht heeft een enorme impact op de fysieke en mentale gezondheid van de mens. De invloed van het aandeel blauw licht in functie van het moment van de dag, UV, de flikkering, kleurweergave en kleurtemperatuur, mag dus niet onderschat worden.

Vooral bij goedkope en dimbare retrofit -maar ook bij bepaalde types leddriversbestaat er gevaar voor stroboscopische effecten of te grote flikkering. Deze zijn nadelig voor de gebruiker, al is deze zich daar niet altijd van bewust. De effecten zijn niet te onderschatten en gaan van lichte klachten zoals hoofdpijn en vermoeidheid over depressie tot zelfs epileptische aanvallen en burn-out.

Bij de niet-dimbare versies is het eenvoudiger om een stabiel licht te bekomen en komt het probleem minder vaak voor.

Hoe ontstaat flikkering?

Leds die rechtstreeks op 230VAC werken, hebben niet de nodige regeling om flikkering tegen te gaan. Hierin knipperen de leds op het ritme van de netfrequentie.

Met andere woorden: er zal een circuit van leds aanspringen wanneer de stroom van links naar rechts gaat, afgewisseld met een tweede circuit leds wanneer de stroom terug van rechts naar links gaat. Omdat een dergelijk circuit pas in geleiding gaat als de spanning voldoende

Wie is auteur Björn Vermeire?

Qbus is een Belgisch technologiebedrijf dat sinds 1999 technologieën ontwikkelt om residentiële en commerciële gebouwen slim te maken. Enkel jaren geleden startte dit automatiseringsbedrijf uit Erpe-Mere met het organiseren van specifieke informatiesessies rond het thema ‘Licht & Techniek’ bij diverse filialen van geïnteresseerde groothandels.

Ondertussen wordt deze training ook regelmatig in de Qbus-kantoren georganiseerd, teneinde de installateur ook rechtstreeks beter te informeren.

Sales Engineer Björn Vermeire is de lesgever van deze Qbus trainingen ‘Licht & Techniek’.

hoog is, heb je dus honderd keer per seconde een donkere periode. Het net van 50Hz heeft honderd nuldoorgangen.

Dus de leds flikkeren honderd keer per seconde aan en uit. Bij 100Hz aan flikkering, ondervindt iedereen een stroboscopisch effect. Dit type spots zal wel perfect dimbaar zijn, maar men zal er wel een beetje ziek van worden.

Hetzelfde geldt voor ledlijnen die rechtstreeks op 230V werken. Deze hebben hetzelfde stroboscopische effect. Als dit de enige lichtbron in een ruimte is en men zou zich snel van de ene naar de andere kant bewegen, dan zou dat voor een zeer onaangenaam gevoel zorgen. Ook een boek lezen in dergelijk licht, wordt een hele opgave, want het brein moet ongelooflijk hard werken met het verwerken van al die verschillende beelden.

Mensen die gevoelig zijn aan epilepsie, kunnen ook maar beter weg blijven van dit licht.

TECHNISCHE INFO

Wat is de beste bekabeling?

Wat is dan een goede oplossing en hoe kan u best uw bekabeling voorzien? Veel hangt af van de opbouw van het gebouw en de installatie. Meestal zal u geconfronteerd worden met beton, waarin u gaten moet boren voor spots. U kan best één of twee tot maximaal drie spots op eenzelfde drie-aderige kabel voorzien.

Als u met vijf-aderige kabel werkt, kan u tot maximum zes spots op deze kabel voorzien. Wanneer u de installatie op deze manier aanlegt, kan u opteren voor diverse lamptypes, armaturen en eventueel drivers.

Met dit advies zal u in het moeilijkste geval telkens drie spots in serie aansluiten op één driver. Waarom drie? Dat heeft te maken met het feit dat in de markt de drivers tot 120V SELV minder vaak voorkomen dan drivers die tot 60VDC SELV gaan, en dat sommige types COB tot 36V voorwaartse spanning nodig hebben. Een korte rekensom leert dat u maximum drie spots van 36V in serie op één leddriver en over twee geleiders kan aansluiten. Sommige adviseurs zullen aanvoeren dat u tot vijf toestellen in serie kan plaatsen op een drie-aderige kabel, maar volgens mij doet u dat beter niet, omdat u dan toekomstige mogelijkheden beperkt en toekomstige keuzes hypothekeert.

De sturing flexibel kiezen Om verzekerd te zijn van een flexibele installatie, kiest u liefst voor een sterbekabeling naar de zekeringkast. Ook de bekabeling voor de bediening voorziet u best naar de zekeringkast. Op die manier kan de techniek voor verlichting en sturing te allen tijde aangepast worden.

Zijn de drivers centraal bij de zekeringkast geplaatst, dan kan er gekozen worden voor het eenvoudige aan/uit, maar ook voor klassiek dimmen, analoog 1-10V dimsturing of zelfs DALI-sturingen. De keuze gebeurt dan wel aan de kast en niet meer ter hoogte van de schakelaar.

DALI: bespaart op kabels en werkuren Werken met een DALI-sturing in combinatie met ledarmaturen, kan u een massa werk en bekabeling besparen. DALI laat toe om tot 64 drivers aan te sturen,

onderverdeelbaar in 16 groepen.

Hebt u nog meer nodig of wil u de stroomkring splitsen? Dan kan u eenvoudig een extra kabel en/of een extra DALI-sturing plaatsen.

Dit type sturing zal de komende jaren alleen maar belangrijker worden, ook in particuliere installaties.

Kies kwalitatieve componenten Naast de aansturing en bekabeling hebben ook de materialen waaruit een ledarmatuur is gemaakt een sterke invloed op de lichtopbrengst en -kleur.

Een kwalitatieve reflector of optiek zorgt voor de spreiding en weerkaatsing van het licht in een bepaalde stralingshoek.

In deze componenten kan veel energie verloren gaan en dat kan bijkomend een invloed hebben op het lichtspectrum dat het toestel verlaat. Met name diffusors hebben een grote impact op de initiële kleurweergave en lichtstroom. De lichtgolven botsen namelijk op de reflector en/of diffusor waardoor deze een deel van hun energie verliezen en een kleurverschuiving zichtbaar kan worden.

Let op de kleurconsistentie!

In een ledinstallatie kunnen kleurverschillen ontstaan. Om dat zo beperkt mogelijk te houden, is het SDCM-cijfer, dat de kleurconsistentie aangeeft, best zo laag mogelijk. Bij de meeste bekende fabrikanten worden leds gebruikt met een SDCM<3 of SDCM<2. De meeste GU10 die vandaag verkocht worden vallen onder kleurconsistentie SDCM <6!

Na verloop van tijd, zal het cijfer stijgen door veroudering van de led.

Het belang van de stroomregelaar Momenteel zijn er op de markt tal van ledlijnen aanwezig met enkel een weerstand als stroomregelaar. Bij deze statische stroomregeling hangt de stroom door de led sterk af van de spanning.

Aangezien dat weerstand-componentje steeds dezelfde blijft, stijgt de stroom bij een hogere spanning. Wanneer u vandaag met de meest voorkomende type ledlijnen een grote lengte moet maken, wordt de bekabeling dus vrij complex. Zo wordt voorgeschreven om in bepaalde situaties, de ledlijn van beide zijden te voeden, dit

31

om de te grote stromen te beperken en verschil in lichtintensiteit te vermijden.

Nochtans zijn deze moeilijkheden op te lossen door ledlijnen met een hogere doch veilige spanning te gebruiken en door gebruik te maken van een ledlijn waar een betere stroomregeling op voorzien is.

Net zoals vroeger met de 12V halogeen, dient u bij ledlijnen rekening te houden met de keuze van de draadsectie in functie van werkspanning, kabellengte en het benodigde vermogen. Ook hiervoor bestaan er hulpmiddelen die u online kan vinden. Omdat we toch regelmatig vragen kregen van onze klanten, hebben we een handige Excel-file waarin u de gegevens van de ledlijn kan invoeren, samen met alle andere parameters. Op die manier kan u ervoor zorgen dat u onder de 3% tot 5% spanningsval kan blijven (hoger is niet toegestaan).

Dimmen van ledlijnen Bij het dimmen van ledlijnen zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten. De PWM-dimmers of dimbare voedingen dienen een zo hoog mogelijke frequentie te gebruiken voor het dimmen van de ledlijn. Deze zijn niet gemakkelijk te vinden, want de standaard PWM-dimmers komen veelal uit China. Enkele jaren geleden besloten we bij Qbus om zelf een dimmer te ontwikkelen, om zeker te zijn van een voldoende hoge frequentie.

Deze zorgt ervoor dat er bij het dimmen van de ledlijn geen stroboscopisch effect waarneembaar is.

Informeer uw klant Als installateur is er een belangrijke taak voor u weggelegd om uw klant bewust te maken van de belangrijke keuzes die hij moet maken als hij opteert voor een ledinstallatie. Aan goedkope wegwerpproducten zal hij weinig plezier beleven. Terwijl zijn comfort en welzijn veel beter gediend zullen zijn met een degelijke installatie Uw klant professioneel begeleiden lukt alleen als u over voldoende kennis beschikt, dus wil ik eindigen met een pleidooi voor het volgen van opleidingen.

Zo is er onder meer de gratis opleiding “Licht & Techniek” bij Qbus. Maar ook de trainingen bij Groen Licht Vlaanderen kan ik zeer warm aanbevelen.  Björn Vermeire

32 T E C H N I S C H E

INFO

Human Centric Lighting, deel 5: Wat is de invloed van verlichting op emotioneel welzijn?

Licht is niet enkel van belang voor ons lichamelijk en cognitief functioneren, maar ook voor ons emotioneel welzijn. Onaangepaste verlichting kan verstoringen in zowel de metabolische processen als de slaap veroorzaken en dat heeft dan weer een negatieve impact op ons emotioneel functioneren.

Lichttherapie Een gekende toepassing van licht om het emotioneel functioneren te verbeteren is lichttherapie, waarbij men door middel van lichtboxen of lichtbrillen overdag (idealiter in de ochtend) wordt blootgesteld aan zeer hoge MEDI waardes (1800-7500 lux). Vele studies hebben dan ook aangetoond dat lichttherapie effectief is voor de behandeling van verschillende vormen van depressie.

Na 1 tot 2 weken kan de positieve impact van lichttherapie op depressieve symptomen reeds worden vastgesteld.

Bij seizoengebonden depressie zorgt lichttherapie voor positieve resultaten bij zowel kinderen, jongeren als volwassenen. Dit is niet zo vreemd aangezien seizoensgebonden depressies net ontstaan door blootstelling aan te weinig ochtendlicht in de donkere windermaanden. Ook bij individuen die last hebben van de typische winterblues blijkt licht in de ochtend het gemoed te verbeteren, de alertheid en het energieniveau te verhogen. Bij niet-seizoensgebonden depressie zijn er op korte termijn ook duidelijke effecten van licht in de ochtend, voornamelijk bij individuen

die ten gevolge van de depressie een slaaptekort hebben opgebouwd.

Relighting Studies die de verlichting hebben aangepast volgens HCL criteria tonen aan dat de aangepaste verlichting op langere termijn kan leiden tot een verbetering van de emotionele gemoedstoestand (daling in angst, depressie, negatief affect) doordat slaap en het circadiaans ritme beter in balans zijn.

Aangepaste verlichting kan trouwens ook een direct opbeurend en activerend effect hebben. Hogere MEDI-waardes kunnen stemming en vitaliteit rechtstreeks bevorderen, zoals ook bijvoorbeeld opgewekte muziek ons meteen kan opbeuren. Deze positieve effecten van licht op emotioneel welzijn zijn aangetoond in verschillende settings. Zowel in de werkcontext op kantoor als in een industrie-omgeving bleek de aangepaste verlichting angstige en depressieve gevoelens te verminderen. Op langere termijn tonen simulaties aan dat de aangepaste verlichting zelfs kan leiden tot minder absenteïsme en een sterkere betrokkenheid van de werknemers door

een verhoogde emotionele veerkracht.

In het onderwijs had de aangepaste verlichting van het klaslokaal ook een positieve invloed op de stemming van de leerlingen. Tot slot tonen studies aan dat aangepaste verlichting in de leefzaal van een woonzorgcentrum kan leiden tot een vermindering van depressieve symptomen bij bewoners met dementie.

Lichtparameters Hoe hoger de MEDI niveaus van lichtblootstelling hoe sterker de reductie zal zijn in depressieve symptomen. Deze toename is niet-lineair en de impact zal afvlakken bij hogere lichtniveaus en plafonneren rond 500 MEDI. Boven deze waarde lijkt extra licht dus niet te leiden tot een groter welzijnsvoordeel.

Het nastreven van daglichtniveaus (vb.

10.000 lux) is dus zeker niet noodzakelijk om het emotioneel welzijn te bevorderen.

Daarnaast speelt natuurlijk niet enkel de intensiteit van het licht een rol, maar ook de duur van blootstelling. Hoe lager de MEDI waardes zijn hoe langer de lichtblootstelling nodig is om hetzelfde welzijnseffect te weeg te brengen.

Blootstelling van 30-45 minuten aan hoge MEDI waardes (7500 lux) kan bijgevolg even effectief zijn als lichtblootstelling van 2-3u aan lagere MEDI waardes (1800 lux).

Belangrijk hierbij is dat het tijdstip van de lichtblootstelling wordt aangepast aan het individu afhankelijk van het chronotype en het tijdstip waarop de melatonine secretie van start gaat.  Eowyn Van de Putte (KU Leuven)  Sara Kindt (Howest)

 Studies tonen aan dat aangepaste verlichting in een klaslokaal ook een positieve invloed heeft op de stemming van de leerlingen.

Eowyn Van de Putte en Sara Kindt zijn samen mede-uitvoerders van het door VLAIO-gesubsidieerde TETRA-project rond ‘Human Centric Lighting’.

NELECTRA 60

33

Nelectra-leden die op huisnummer 60 wonen In het kader van de 60ste verjaardag van Nelectra, stellen wij in dit jubileumjaar leden centraal die ‘iets’ hebben met het nummer 60. We doen dat in elk nummer van ElektroVisie en in deze aflevering brengen we opnieuw een paar leden die op huisnummer 60 wonen.

Tony Ceulemans, Vaartlaan 60, 2960, Sint-Job-in-’t-Goor In de Vaartlaan 60 in Sint-Job-in’t-Goor woont en werkt Tony Ceulemans. Hij is consultant elektrotechnische technieken in de industriële sector en meer bepaald voor bedrijven in de farmaceutische sector. “Ik doe aan projectmanagement voor het elektrisch gedeelte. Als tussenpersoon tussen klant en contractor rol ik van

Jan Vermeiren, Oude Braak 60, 2310, Rijkevorsel

de ene opdracht in de andere. Zo werk ik nu (n.v.d.r. begin juli) voor

“Ik werk ondertussen 6 jaar als elektricien in hoofdberoep en ben

dit moment ontzettend druk.”

gespecialiseerd in nieuwbouw, renovatie, domotica, videofonie,” vertelt Jan Vermeiren aan de telefoon. “Daarvoor heb ik 5 jaar in bijberoep gewerkt, maar het werkvolume zat goed, dus heb ik de sprong gewaagd. Ook tijdens de coronacrisis van het voorjaar had ik voldoende werk. Ik heb 1 week het werk stopgezet en eventjes de kat uit de boom gekeken, want het was in het begin niet duidelijk welke kant het zou uitgaan. Maar ik heb dan toch snel het werk kunnen hervatten.

Jan Vermeiren werd een jaar of vier geleden lid van Nelectra: “Ik zoek regelmatig iets op de website, lees de onderwerpen die me interesseren in de nieuwsbrieven en ook in ElektroVisie lees ik vaak artikels.

het farmaceutisch bedrijf Pfizer aan de afvullijn voor het komende covid-vaccin, ik volg daar de elektrotechnische installatie op. Het is op Voor hij van start ging als consultant in binnen- en buitenland, was Tony jarenlang installateur. Na zijn studies elektriciteit, werkte hij eerst een aantal jaar in loondienst en als zelfstandige in bijberoep: “Toen ik teveel werk kreeg en ik niet meer in staat was om alles gerealiseerd te krijgen voor en na mijn uren, ben ik in 1987 volledig zelfstandig geworden. En daar heb ik nog geen moment spijt van gehad: er was altijd voldoende werk voor mij en mijn personeel in -onder meer- kmo-projecten en werken bij bankinstellingen.”

Hij bleef installateur tot 2005, toen hij om gezondheidsredenen moest omschakelen en consultant werd.

Ik ben gelukkig met mijn keuze om zelfstandige te worden: ik werk

Tony Ceulemans is ook Nelectra-lid: “Via mijn lidmaatschap blijf ik

wel meer uren en heb meer verantwoordelijkheid, maar ik hou van de

op de hoogte van wat er reilt en zeilt in de elektrosector: ik volg de

grotere vrijheid om je eigen ding te kunnen doen.”

nieuwsbrieven op en lees ElektroVisie. Zo blijf ik op de hoogte.”

Jan Vermeiren woont nu 15 jaar op nummer 60 en ook zijn zaak is op nummer 60 gevestigd.

34 N E L E C T R A

60

WIMA ELECTRO Emiel Vermeulenstraat 60, 2980, Zoersel

Maar ook na hun pensioen gaan Patricia Claes en Eddy Bellinckx niet stilzitten: “We hebben een nieuwe toercaravan gekocht en trekken regelmatig naar Duitsland: naar het Zwarte Woud, de Moezel en elk jaar ook één keer naar Göppingen. Daar koop ik elk jaar de nieuwe Märklin museumwagen, want dat is in al die jaren mijn hobby gebleven. Een modelspoorbaan heb ik niet, maar ik weet al wel waarvoor de vrijgekomen bureelruimte benut zal worden.”

Van ons allemaal bij Nelectra: een dikke proficiat!

In de deelgemeente Sint-Antonius te Zoersel, in de Emiel Vermeulenstraat is op nummer 60 Electro WIMA gevestigd, het bedrijf

Dirk Van Steenlandt, voorzitter Nelectra Nieuwstraat 60, 9100, Sint-Niklaas

van Patricia Claes en Eddy Bellinckx.

Eddy Bellinckx heeft al een heel rijke carrière achter de rug! Hij startte op 15-jarige leeftijd in de elektrosector. Hij duikt met plezier terug in de tijd voor ons: “In 1972 -het jaar dat mijn vader overleed- ben ik gaan werken bij de vermaarde elektrozaak ‘Dehing’ in Antwerpen.

Ik was toen 15 jaar en vond dat ik de kost moest gaan verdienen, al kreeg ik toen slechts 39 frank per uur; net geen euro dus. Bij Dehing werkten toen wel 50 personeelsleden. De kleurentelevisie had haar intrede gedaan in ons land en was ontzettend populair. Per dag werden er maar liefst tot 60 tot 70 televisies verkocht. Samen met de avondploeg gingen we ze installeren bij de klanten. Na een avond werken liep ik als snotneus met een dik pak geld op zak, tot wel 150.000 frank (voor de jonge lezers iets meer dan 3700 euro - destijds het equivalent van bijna 3 nieuwe 2PK’s). Geld dat ik een nachtje moest bijhouden omdat de winkel al gesloten was en de avondploeg de volgende avond pas terugkeerde. Het waren plezante tijden.”

Dat Eddy Bellinckx elektricien zou worden stond in de sterren geschreven: “Ik deed als kind niets liever dan met treinen spelen, wissels aansluiten, bezig zijn met kabels en verlichting…. Ik was het gelukkigste kind ter wereld als ik op het knopje drukte en de lamp brandde of de trein reed. Mijn moeder werd een tiental dagen voor mijn geboorte nog geëlektriseerd, zou dat er iets mee te maken hebben?”

In 1987 ging Eddy Bellinckx werken bij een installatiebedrijf gespecialiseerd in residentiële elektriciteit: “Toen mijn baas om gezondheidsredenen stopte, hebben mijn echtgenote en ik het bedrijf in 1995 overgenomen. Ik was toen eigenlijk al een goede twee jaar het bedrijf voor een groot deel aan het runnen: klantenbezoek, aankoop materiaal, werken uitvoeren… ik nam het allemaal voor mijn rekening.

De maatschappelijke zetel van AEM Dirk Van Steenlandt is gevestigd op nummer 60 maar verder gebeurt alle bedrijvigheid in de Minderbroedersstraat 55 in diezelfde stad en op locatie bij klanten uiteraard. Dirk Van Steenlandt werd in 2019 nationaal voorzitter van Nelectra en is gespecialiseerd in elektrische installaties voor particulieren en bedrijven: kmo’s en industriële dienstverleners. Wie onze voorzitter kent, weet dat hij vakkennis, het streven naar de beste kwaliteit en service hoog in het vaandel heeft. “60 jaar is een mooie leeftijd”, zegt hij over Nelectra, “ikzelf heb mijn 60ste verjaar-

Ik ben nog steeds blij dat we toen die beslissing genomen hebben!”

dag al mogen vieren en toast binnenkort op 35 jaar als zaakvoerder.

Echtgenote Patricia Claes is zaakvoerster en ging vroeger mee naar

dag met veel plezier én met hart en ziel. Ik hoop dat Nelectra er nog

de werf om te helpen kappen en slijpen. De jongste jaren houdt ze zich vooral bezig met de facturatie.

Ondanks de moeilijke zoektocht naar personeel, werk ik nog elke eens minstens 60 jaar bij doet. Federaties die belangen verdedigen, zullen altijd belangrijk zijn en gaan een rooskleurige en beloftevolle

“Wij werken heel graag samen,” klinkt het nog steeds enthousiast

toekomst tegemoet.”

bij Eddy Bellinckx. “Ik werk momenteel nog 2 dagen per week. Als

Met dank aan de leden voor de foto’s!

63-jarige wens ik nog tot 3 december 2022 verder te werken. Dan ga ik -na exact 50 jaar in de sector- met pensioen.”

 Els Heyrman

7 VR AGEN A AN

De mens achter….

Luc Renders General Manager Comelit Belgium

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Luc Renders.

Wat is het eerste dat u doet als u ‘s morgens opstaat?

Naar buiten kijken en tegen mezelf zeggen: “Laten we er nog maar eens een geslaagde dag van maken!”

Wat is uw lievelingsgerecht?

Pasta alla vongole. Geen complex bord met tierlantijntjes of kunstige realisaties, maar eenvoudige producten die zorgen voor een perfecte smaak.

De Italiaanse keuken heeft mijn voorkeur.

Hoe brengt u graag uw vrije tijd door?

Familie, vakantie en sport. Door mijn huwelijk heb ik de skimicrobe te pakken gekregen. Mijn echtgenote is namelijk een gedreven skiester die vroeger meermaals zilver haalde op het Belgisch kampioenschap. Die microbe is ook doorgegeven aan onze kleindochter Marie-Sophie. Die is pas 6 jaar oud en heeft nu al een licentie om deel te nemen aan skiwedstrijden. Het is heerlijk om haar te zien genieten van die wedstrijden. Haar zusje Marie-Jo is pas 2,5 jaar en ook bij haar zie je al die passie voor sneeuw en skiën.

Wij genieten zowel in de winter als in de zomer van deze fantastische sport en trekken van de ene skipiste naar de andere (in België en Nederland) en van berg naar berg (vooral Oostenrijk en Frankrijk).

Waar wordt u blij van?

Als mensen uit mijn omgeving (familie of werknemers) gezellig staan te keuvelen en je ziet hen af en toe (glim)lachen. Dan weet je dat het goed zit!

Wat wilde u worden toen u klein was?

Piloot. Gewoon om te kunnen vliegen, maar toen totaal geen rekening houdend met de verantwoordelijkheid die eraan vasthangt.

Zalig toch?

Noem één ding dat de kwaliteit van uw leven zou verbeteren?

De snelheid van leven vertragen en daardoor langer kunnen blijven stilstaan bij unieke ervaringen.

Wat is uw levensmotto?

‘Success is a choice’. En dat is totaal niet arrogant bedoeld, want ‘succes’ is voor iedereen verschillend. Dat kan in professioneel of in familieverband zijn en zelfs in hele kleine dingen liggen. Tevreden zijn met eenvoudige zaken, kan volgens mij al een succes zijn.

35

STRIPPEN? In een handomdraai!

ALSECURE XGB EASY STRIPPABLE DE HALOGEENVRIJE KABEL DIE WÉL MAKKELIJK STRIPT Snel en efficiënt kabels strippen zonder tijdverlies? Easy!

Doorgedreven research maakt ALSECURE XGB Cca nu helemaal Easy Strippable.

In een handomdraai strip je in één keer tot wel 100 cm mantel van de geleiders.

Vaarwel stugge mantels, welkom tijdswinst en gebruiksgemak.

sales.equipment-cables@nexans.com

www.nexans.be/easystrippable