2019 - 02 - Spinner Magazine

NFV

Jaargang 28 - Nummer 2

The Munsters

EM klusdag

Star Wars Episode 1

DPO-EXPO 2019

The Beatles

Club van 100 In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100.

De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse

• D eelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé) Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Arie Pijl (Cv100@nfvpinball.nl) en hij helpt u verder.

Logoblok Club van 100 - NFV

www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken

FQF Langedijk samen werken aan oplossingen

VAN DER PERK

2

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Top stories

6

The Munsters

Inhoud

Evenementen en competitie

15 Evenementenagenda 22 DPO EXPO 2019 30 Toernooienoverzicht

Vereniging

21 26 42 62

NFV vacatures Klusdag elektromechanische flippers NFV bedankdag Start a new game

The Munsters

Overig

The Beatles

12 16 18 32 38 44 48 50 54 56 60

Reconstructie van Balls-a-Poppin’ Pinball on location: De Engelbewaarder Roadtrip: Flip Expo Frankrijk Ken uw klassieken: Star Wars Episode 1 Digital Pinball: Epic Pinball De gameroom van Erik Kleijn De collectie van Erik Kleijn in 2007 Texas Pinball Festival Digital Midi Pinball Machine The Beatles The Adventure Continues...

Klusdag Elektromechanische flippers

Star Wars Episode 1

3

Ronald Eijkman

Van de redactie

Peuter Ronald in 1977 en thema Pinkpop 1996

De tijd vliegt We hebben er allemaal wel last van, en het lijkt erger te worden naarmate je ouder wordt: de tijd vliegt. Grote veranderingen gaan sneller langs je heen, maar wellicht lijken die veranderingen ook groter omdat je ze als oudje niet meer bij kan benen. Ik zit in de ICT en daar gaan de ontwikkelingen als een dolle. De nieuwe lichting programmeurs klust ondertussen moeiteloos applicaties in elkaar op basis van de laatste frameworks, terwijl ik toch echt even een tandje bij moet zetten om bij te blijven. Maar ik word nog het meeste met mijn leeftijd geconfronteerd als ik mijn dochter van vier observeer.

Die ontgrendelt moeiteloos mijn tablet en swipet alsof ze nooit wat anders heeft gedaan. Het duurt niet lang meer voordat zij mij gaat uitleggen dat mijn smartphone helemaal zo smart niet meer is en dat ik hopeloos achterloop.

Gelukkig zijn er ook dingen in het leven die lekker gewoon blijven. Die zich wel ontwikkelen, maar op een kalme en gestage wijze. Dingen die als een rode draad door dat leven lopen, en ons niet plotseling ontvallen, of radicaal veranderen, maar lekker stabiel blijven. Dingen waar we ons fijn bij voelen. Waar we op terug kunnen vallen als het een keer wat minder loopt. Eén van die dingen is, jullie raden het natuurlijk al, het flipperen.

Dat realiseerde ik mij weer toen ik een oud T-shirt van Pinkpop in de kast vond. Dit jaar wordt alweer de vijftigste editie van het oudste popfestival ter wereld gehouden. Maar wat heeft Pinkpop met flipperen te maken? Op zich helemaal niets, ware het niet dat in 1996 het thema flipperen was. Ruim 20 jaar terug, best wel lang geleden. Wat vliegt die tijd!

Maar niet voor het flipperen.

4

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Ik speel nog steeds op kasten van toen, en nog steeds met even veel plezier als toen. Het hoeft niet sneller of beter, het is goed zoals het is. Flipperen is tijdloos. En ik dacht verder terug, aan mijn schooltijd, en de talloze tussenuren die ik in het casino doorbracht. Niet om te gokken, maar om te flipperen. En ik dacht nog verder terug, aan de campings in Frankrijk. En nog verder, zo ver dat ik het me zelf niet kan herinneren, maar er zijn foto’s van mij waarop ik mijzelf als beteuterde peuter zie zitten omdat ik niet kan zien wat er allemaal in die magische kasten gebeurt… Het heeft me sindsdien nooit meer losgelaten.

Dat flipperen van alle tijden is, komt ook in deze Spinner weer prachtig naar voren. We hebben een geweldig gevarieerd nummer in elkaar gezet. Naast de nieuwste kasten zoals The Munsters en The Beatles is er ook veel aandacht voor de oudjes. In mei is er een klusdag voor elektromechanische (EM) flippers geweest en in deze Spinner staat ­een superleuk verslag daarover. En wat dachten jullie van dat verhaal over die man die een Balls-a-Poppin’ uit 1956 tot de laatste schroef nauwkeurig heeft nagebouwd?

Verder hebben we weer een aflevering van “Ken uw klassieken”, misschien wel de langstlopende rubriek uit de geschiedenis van de Spinner. Ook Jim Jansen is terug van niet lang weggeweest. In de vorige Spinner nam hij afscheid met zijn laatste column, in deze Spinner start hij een nieuwe rubriek: pinball on location. De Engelbewaarder in Amsterdam is zijn eerste locatie. En er komt dit jaar weer een DPO EXPO! Jazeker. In een stad waar het DPO nog niet eerder is gehouden: Zwolle!

Ga er even rustig voor zitten, vergeet de tijd en lees er alles over in deze Spinner!

Bas Vis

Van de waarnemend voorzitter

Bas Vis

Waarnemen en voorzitten De mensen die de laatste jaren lid zijn geworden weten niet beter: de NFV heeft een ‘waarnemend’-voorzitter. Die hebben geen idee hoe dat zo gekomen is. Dat het een noodgreep was, omdat er geen kandidaat was om de ontstane vacature in te vullen. Het interesseert volgens mij de meeste leden ook niet echt. Die zien een bloeiende vereniging, een superclubblad, leuke evenementen, een prachtclubhuis en een mooie collectie en denken: houden zo!

De mensen die al wat langer lid zijn weten dat dit al mijn tweede termijn is: van 2007 tot 2012 had ik ook al eens jarenlang die rol. Dit is mijn 8e jaar als waarnemer en daarmee vervul ik de voorzittersrol langer dan enige door de leden gekozen voorzitter. In beide gevallen was het de bedoeling dat het een tijdelijke oplossing zou zijn. In afwachting van het aantreden van een nieuwe voorzitter moest iemand in elk geval in formele zin de hamer vasthouden. Ik heb de nodige ervaring en contacten, red me redelijk bij publieke optredens en vind het leuk om het mensen in een team samen te werken. Omdat ik hecht aan continuïteit binnen de vereniging besloot ik het te doen.

Waarschijnlijk heeft het te maken met ouder worden: ik kan volgens mij vrij objectief naar mijn eigen functioneren kijken. Da’s ook een manier van ‘waarnemen’. Zo af en toe geef ik mezelf een schouderklopje (anders doet niemand dat), maar net zo makkelijk kan ik vaststellen dat een prestatie of actie niet goed was. Dan heb ik het over mijn werk, waar ik geregeld kritischer op mezelf ben dan mijn manager. Of privé, waar overigens de kids ook niet te beroerd zijn om pa te vertellen dat-ie niet zo moet zeuren of wat flexibeler moet zijn.

En de mensen die met mij flipperen, ontkomen er ook niet aan. Om de haverklap klinkt er ‘sukkel’ uit mijn mond en dat is niet iets dat ik mijn tegenspelers toeroep.

Een beetje zelfvertrouwen is onmisbaar voor goed functioneren, maar dat betekent niet dat je jezelf ook niet met enige regelmaat de spreekwoordelijke spiegel moet voorhouden. Begin dit jaar stelde ik vast dat het inderdaad prima gaat met onze club, maar dat was niet mijn beeld van het functioneren van de voorzitter. Ik vroeg me af: waar is de aanjager van de club? Waar is de verbindingsman die de diverse onderdelen binnen de vereniging aan elkaar koppelt? Wie zet de lijnen uit, bijvoorbeeld over communicatie? Wie stimuleert leden om met nieuwe initiatieven te komen?

De vraag stellen was hem beantwoorden. De waarnemend-voorzitter ‘zit niet in zijn kracht’ zoals dat wel heet. Mijn eigen analyse was: ik kom beter tot mijn recht als lijstduwer. Als iemand karretjes op nieuwe paden stuurt dan kan ik uiterst nuttig zijn om alles op de rails te krijgen en te houden. Ik wil meehelpen om nieuwe ideeën uit te werken, maar het is ook belangrijk dat iemand de mensen stimuleert om met ideeën te komen.

Dat uitwerken van ideeën vind ik geweldig: het feit dat het tijd kost is niet erg, want je krijgt er energie voor terug. Dat stimuleren, verbinden en besturen ligt me minder, kost me energie en lukt (dus) ook minder goed.

Ik blijf graag aan boord, maar voor de club zou het goed zijn als er een andere kapitein komt.

5

Tekst en foto’s: Rens Hooijmaijers

The Munsters Het was een van de slechtst bewaarde geheimen in de flipperwereld dat Stern met een flipperkast zou komen met als thema The Munsters. En in januari 2019 was het dan eindelijk zo ver, de officiële aankondiging met beeldmateriaal. En zoals gebruikelijk bij Stern blijft het niet bij alleen een aankondiging, maar wordt er ook gelijk geleverd. Daarom konden we in februari al op weg naar Rotterdam om Sterns nieuwste aanwinst te kunnen spelen.

6

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

The Munsters is een thema dat veel mensen in Europa, denk ik, niets zegt, maar het was een Amerikaanse TV-serie die, in zwart-wit, gedraaid heeft van 1964 tot 1966 met in totaal zeventig afleveringen.

Je kunt het wellicht het beste omschrijven als een voorganger van The Addams Family en daar is een flipperkast van gemaakt met wereldfaam. Kan The Munsters zich meten met deze wereldberoemde voorganger?

Voor het ontwerp staat John Borg garant en voor het artwork Christopher Franchi. Beiden hebben hun sporen al verdiend in de flipperwereld, al draait John Borg beduidend langer mee (meer dan 25 jaar!)

Dan Christopher Franchi. Beiden hebben al eerder samen gewerkt: Guardians of the Galaxy.

The Munsters is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt dus de PRO aan bod. En hoe bijzonder is de Premium wel niet? Een flipperkast in zwart-wit!! Een unicum lijkt me.

Het speelveld Het wordt bijna saai om te schrijven over het artwork van Christopher Franchi. Elke keer als je denkt dat het niet mooier kan, overtreft hij zich namelijk weer. Het artwork is naar mijn mening dan ook zeer geslaagd.

Het is een zeer mooi, kleurrijk geheel, hier is duidelijk een echte artiest aan het werk geweest. Zeer kleurrijk. Topwerk, een lust voor het oog. John Borg heeft getekend voor de traditionele fan-layout. Er is een open middenveld (in de Premium en LE bevindt zich hier een tweede mini-speelveld) en de schoten zijn zeer toegankelijk.

De GI-verlichting kent een groen en een koud-wit deel die apart van elkaar geschakeld worden.

De meeste inserts zijn gewoon eenkleurig, al zijn er een paar meerkleurig voor betere instructies aan de speler.

Kijken we naar de ‘toys’ op het speelveld, dan valt natuurlijk als eerste ‘Herman’ op, een soort Frankenstein omschrijft hem het beste. Herman is duidelijk speciaal voor de flipper gemaakt (geen aangepast stuk speelgoed dus) en is mooi afgewerkt en kan een beetje kantelen als hij geschoten wordt. Voor Herman is een magneet geplaatst die een bal kan vasthouden.

The Munsters Pro, Premium en Limited Edition

7

8

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Zo is Herman-multibal te starten als een drie-bal-multibal als je binnen een bepaalde tijd de bal losschiet die hier vastgehouden wordt bij aanvang van de multibal.

Bashtoy Spot

De layout is verder vanuit de flippers gezien een vrij traditionele fan-layout. Links van het midden dus de bash-toy Herman met ball-lock-functie. Links hiervan een ramp, loopschot (voorzien van een spinner) en een schot naar een kicker zoals we ook wel kennen van de katapult bij de Medieval Madness en als laatste een grote standup-target (Dragula). Dragula is in de film een race-auto en een model hiervan vind je boven deze kicker. Naar rechts vind je allereerst een scoop, een ramp, loopschot en grote standup-target (Lily). Bij de ingangen van de twee ramps vind je er rechts en links een standup-target naast.

De ramps zijn zeer mooi afgewerkt met een mooie matte antracietgrijze finish en de linkse ramp bevat ook nog een bash-toy (Spot) en gaat achter de backboard langs.

Bij het activeren van deze mode komt er dus een gedeelte van de ramp omhoog. Bij de rechterramp maakt de bal een mooie 180-gradendraai naar de speler toe. Mooie, goed afgewerkte ramps die de bal snel geleiden, niets mis mee.

Alle beschikbare modes

“Als je alle modes bekijkt, valt voor de kenners Munster Madness op“

Als je alle modes bekijkt, valt voor de kenners Munster Madness op, een duidelijke kwinkslag naar Monster Madness van Monster Bash die momenteel in productie is bij Chicago Gaming. Als je verder in de outlanes kijkt, zie je een leuk detail toegevoegd aan het speelveld in de outlanes bij de apron. Rechts zie je namelijk een figuur wegrennen dat een sterke gelijkenis toont met ontwerper John Borg en links lijkt deze op programmeur Dwight Sullivan.

Het cabinet De kleurigheid van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Een geslaagd cabinet passend bij het speelveld, is in ieder geval mijn mening.

De lcd-animaties zijn mooi helder en scherp en er wordt gebruik gemaakt van clips uit de serie (in zwart-wit natuurlijk). Het ziet er gewoon goed uit. Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop om de diverse keuzes mee te bekrachtigen.

9

De hamvraag: hoe speelt-ie?

Makkelijke vraag, maar altijd een lastig antwoord. Kijk, flipperen is voor mij altijd leuk en ik kijk er niet als wedstrijdspeler naar, maar als recreatieve speler. The Munsters is gebaseerd op een thema a la The Addams Family en dat is een grote maat schoenen om aan te trekken.

De bal loopt gewoon lekker soepel rond, multibal start je vrij makkelijk, zoals bij een Stern vrijwel standaard

het geval is (de eerste Herman-multibal vereist zelfs maar twee schoten wat het, denk ik, de makkelijkst bereikbare multibal ooit maakt bij Stern), ziet er voor het oog zeer appetijtelijk uit, leuke schoten die ook voor een niet-sterspeler te maken zijn. Standaardrecept zou je zeggen bij Stern en een bewezen succesformule, dus waarom daar iets aan veranderen?

Wegens de gelijkwaardigheid in thema ontkom je niet aan een directe vergelijking met The Addams Family.

Je zou kunnen zeggen dat de spelregels gelijkwaardig eenvoudig zijn, maar op het gebied van sfeer en toys The Addams Family duidelijk wint.

Voor de sfeer telt wel natuurlijk zwaar mee dat The Munsters in Europa bijna niet bekend is. Als het deuntje start bij The Addams Family knipt iedereen met zijn vingers …. Dat feest van herkenning en het gevoel wat dat oproept, heeft The Munsters niet mee.

Een objectievere vergelijking zijn dan toch wellicht de ‘toys’ die het speelveld biedt. Waar The Addams Family vier flippers heeft (waarvan één automatisch kan flipperen), drie rampschoten, een draaiende bookcase, Uncle Fester

scoop, drie magneten onder het speelveld, the swamp en The Thing natuurlijk, komt The Munsters PRO niet veel verder dan Herman, twee ramps, ook een scoop, twee flippers en dergelijke. Zou je een The Munsters Premium of LE als vergelijking nemen, dan komt er een mini-speelveld bij met twee flippers en twee ramps en een VUK wat de balans wat meer rechttrekt.

“Wegens gelijkwaardigheid in thema ontkom je niet aan een vergelijking met The Addams Family“ De conclusie kan niet anders zijn dan dat The Addams Family op dit gebied The Munsters verslaat.

Door de animaties op het display wint The Munsters natuurlijk weer terrein terug. Dit dankzij de moderne techniek die lcd-animaties en tv-clips mogelijk maakt.

10

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

De afwerking ziet er strak uit.

Er is gebruikgemaakt van mooi metaal voor de ramps. Het aantal toys dat interactief is met de bal is dus beperkt, zoals tegenwoordig bij Stern helaas gebruikelijk is. De standup-target Lily en Dragula zijn ook nog eens uit een stuk waar hier voorheen meerdere targets gebruikt werden. Weer een kostenbesparing zullen we maar denken.

De regels lijken vooralsnog weinig diepgang te bieden (wat wat anders is dan weinig speelplezier overigens!) en hier is op de diverse fora nogal wat discussie over. Uitspraken van programmeur Dwight laten denken dat wat er nu aan software te zien is niet veel meer veranderd zal worden. Het lijkt erop dat Stern met The Munsters een flipperkast heeft willen bouwen die zeer benaderbaar is voor de beginner en geen weken studie vereist om hem te leren kennen. Voor de exploitatie is dit gunstig, maar voor de thuisgebruiker?

Echter, goed bekendstaande flippers zoals bijvoorbeeld Creature of the

Black Lagoon, The Addams Family of Scared Stiff blinken ook niet uit in complexiteit en zijn toch zeer populair. Zo is er voor ieder wat wils.

De ‘nog-een-keer-factor’ ontbrak eerlijk gezegd bij uw reporter, maar het is een vrolijke, zeer mooie flipperkast die makkelijk een paar potjes wegspeelt. Ideaal voor de exploitatie (al zal dat in Nederland en België wel tegenvallen gezien de onbekendheid met het thema), maar voor thuis?

De tijd zal het leren en wellicht dat

de LE- of Premium-versie met het extra mini-speelveld meer diepgang brengt.

Dank nogmaals aan Karel Ruijbroek voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!!

11

Robert Lambermont

Balls-a-Poppin’ Reconstructie van een klassieker Wat bezielt een mens om een flipperkast op de millimeter nauwkeurig na te maken?

Die vraag stelde ik mij met enige regelmaat gedurende het Balls-a-Poppin’-project waar ik enkele jaren geleden aan begon. Als professioneel beeldend kunstenaar creëer ik normaal gesproken dingen die nog nooit het daglicht hebben gezien. Waarom zou ik de moeite nemen om iets na te maken dat door anderen is ontworpen?

De Balls-a-Poppin’ van Bally uit 1956 mag gerust een icoon genoemd worden. Het is namelijk de eerste flipperkast die multiball bevat, tot wel negen ballen aan toe! In de jaren ’30 en ’40 kwamen er wel al enkele bagatelles op de markt die een vorm van multiball kenden, maar die automaten waren nog niet uitgerust met flippers. Ook valt de Balls-a-Poppin’ op doordat het een twee-speler is die niet gebruikmaakt van draaiende scoretellers zoals gebruikelijk is bij multi-playerkasten, maar van twee scorevakken met daarachter lampjes die de scores aangeven.

Toen ik voor het eerst een afbeelding van de Balls-a-Poppin’ zag was ik meteen gefascineerd door de ongebruikelijke, ietwat lompe vormgeving. Als flipperkastverzamelaar heb ik altijd al een zwak gehad voor woodrails en deze kast liet mijn hart extra snel kloppen. De Balls-a-Poppin’ heeft een brede kop die bovendien licht naar voren is gekanteld. Ook is de onderkast breder dan normaal, omdat het speelveld aan de linkerkant is uitgerust met een extra baan

12

waar vanuit de multiballs afgeschoten worden. De grafische vormgeving maakt een onevenwichtige indruk; de kleuren van het kabinet sluiten nauwelijks aan bij de kleuren van de kopruit en het speelveld. De afgebeelde meisjes op de kopruit zijn elkaars spiegelbeeld. Toch ontroerde deze machine mij, een beetje vergelijkbaar met een prille verliefdheid. Ik probeerde vervolgens zoveel mogelijk informatie te vinden over deze wonderlijke machine, in boeken, via internet en door navraag bij verzamelaars en musea. Al gauw kwam ik erachter dat deze kast behoorlijk zeldzaam was. Het zou nog niet makkelijk worden om een exemplaar te vinden en erop te kunnen spelen, laat staan om er één te kunnen kopen.

Op een gegeven moment vond ik enkele onderdelen van deze flipperkast op eBay. Een verkoper in Amerika bood onder meer een scoremoter aan. Ook de scoremotor bleek een afwijkende maat te hebben: zo groot als een mensenhart, maar compacter dan gebruikelijk bij elektromechanische flipperkasten.

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Van bingo tot flipperkast

Zoals iedere flipperkastliefhebber weet, is de scoremotor een belangrijk onderdeel. Het stuurt het opstarten van het spel aan, voert het optellen van punten uit en verwerkt vele andere spelprocessen. Het is als het ware het hart van de flipperkast, met een eigen ritme en karakter.

Toen ik dit speciale onderdeel zag, nam ik het radicale besluit om het te kopen en de rest van de machine er tot in de kleinste details omheen te bouwen!

Het leek mij een mooi streven om een jaar uit te trekken voor dit project en mijn beeldende kunstprojecten op een laag pitje te zetten.

Mijn aanvankelijke twijfels over de zin van het namaken van een flipperkast maakten plaats voor een groeiend enthousiasme, dat uiteindelijk obsessieve vormen aan nam.

De eerste stap van dit project was een bezoek aan het Pinball Museum Paris waar Raphael Lankar zo vriendelijk was om zijn Balls-a-Poppin’ ter beschikking te stellen voor het nauwkeurig opmeten en fotograferen van alle onderdelen. Het was heel opwindend om voor de eerste keer op de kast te spelen. Toen ik de negen ballen over het speelveld zag vliegen verdwenen al mijn twijfels ten aanzien van mijn plan: ik moest en zou dit apparaat namaken.

Aanvang van tientallen uren soldeerwerk

“Het leek mij een mooi streven om een jaar uit te trekken voor dit project”

Eenmaal thuis nam ik mij voor om te proberen om zoveel mogelijk jaren ’50-onderdelen van Bally te gebruiken. Bally heeft in de jaren ’50 nauwelijks flipperkasten gemaakt, maar wel heel veel bingokasten waarvan veel onderdelen precies hetzelfde zijn als van de Balls-aPoppin’. Van een bingospecialist kocht ik voor een vriendenprijs een kop en een onderkast van een bingomachine, die ik vervolgens volledig uit elkaar haalde. De kop van de bingokast verzaagde ik zodanig dat hij de juiste afmetingen kreeg. De body verbreedde ik, en vervolgens verplaatste ik het deurtje zodat het op de juiste plek kwam te zitten.

Na vele maanden ploeteren, met werkdagen van soms wel twaalf uur, voltooide ik de kop en de onderkast.

De kopruit kwam uit de USA en was een tamelijk goede reproductie.

Enkel het moeilijkste onderdeel ontbrak nog: het speelveld. Voor de reconstructie van het speelveld reisde ik af naar Milaan waar ik Riccardo Pizzi ontmoette.

13

Riccardo was een grote verzamelaar van flipperkasten. Ik mocht het speelveld van zijn Balls-a-Poppin’ in detail fotograferen. Daarna moest het gehele speelveld worden overgetekend in een grafisch programma, als voorbereiding op het zeefdrukken. Ik beheerste Photoshop en Illustrator nauwelijks, dus ik was genoodzaakt om het mijzelf te leren.

Na urenlang tutorials op YouTube te bekijken en heel veel lange dagen met tekenwerk was het bestand klaar om te worden gedrukt. Samen met een professionele drukker heb ik het speelveld vervolgens afgedrukt. Toen de laatste drukgang met succes was afgerond viel er een last van mijn schouders. Het ingewikkeldste onderdeel was voltooid en nu hoefde ik alleen nog maar de mechanische onderdelen en de bedrading aan te leggen.

Gloednieuw speelveld

En uiteindelijk kwam het moment van de waarheid: de stekker erin en de eerste druk op de creditbutton. Ik had wel enkele tussentijdse testen gedaan, maar een volledige reset-cyclus had ik nog niet uitgeprobeerd.

Het verbluffende eindresultaat

Het oude hart, de scoremotor, begon te draaien en de stepper-units pulseerden met precies hetzelfde ritme zoals de kasten in Milaan en Parijs dat deden.

De flipperkast kwam tot leven.

Uiteraard moest ik naderhand nog een hoop contacten afstellen, maar vrijwel alle draden waren op de juiste manier aangesloten en de kast was spoedig klaar om echt op te spelen. De eerste keer dat de Balls-a-Poppin’ negen ballen op het speelveld schoot was ronduit spectaculair. Applaus voor de ontwerpers uit de jaren ’50 die het hebben aangedurfd om af te wijken van de norm en een dergelijk spannend spel hebben weten te maken.

Hoewel de reproductie van de Balls-a-Poppin’ een jaar in beslag heeft genomen voelde dit jaar niet als een pauze in mijn werkzaamheden als beeldend kunstenaar. Het was buitengewoon fascinerend en leerzaam om in de huid te kruipen van de anonieme ontwerpers en daarmee deze bijzondere flipperkast tot leven te wekken. Inmiddels heb ik mijn atelier uitgerust met een complete zeefdrukinstallatie en druk ik mijn eigen speelvelden en kopruiten.

Ook duiken flipperkasten nu op in de tekeningen en objecten die ik als kunstenaar maak. En vrijwel dagelijks speel ik met een brede grijns op mijn Balls-a-Poppin’ met een hart van drieënzestig jaar oud!

Robert Lambermont, 19-05-2019

14

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Evenementenagenda Maand

Dag

Datum

Locatie

Tijden

Thema

Juli

zaterdag zondag

6 7

Alphen a/d Rijn Alphen a/d Rijn

11:00 - 18:00 11:00 - 18:00

RFT Zuid Holland (6e toernooi)* RFT Zuid Holland (7e toernooi)*

Augustus

vrijdag zaterdag

30 31

Veenendaal Veenendaal

15:00 - 23:00 10:00 - 18:00

Funhouse Friday Klusdag

September

zaterdag vrijdag

14 27

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag (incl. toernooi) Funhouse Friday

Oktober

zaterdag vrijdag zaterdag

12 25 26

Veenendaal Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00 10:00 - 18:00

Clubhuisdag (incl. toernooi) Funhouse Friday Klusdag

Aanvullende informatie RFT Zuid Holland op zaterdag 6 en zondag 7 juli a.s.

Gastheer Martijn van Amsterdam heeft een prachtige collectie. Dit is een toplocatie voor een flippertoernooi.

Karakteristieken: - karakter competitief, telkens 1-daagse wedstrijd - inschrijving open voor alle leden - deelnemers min. 10, max. 18 spelers - kosten deelname toernooi EUR 17.50 (inclusief broodjes, drankjes & snacks).

Kijk voor meer informatie op: www.nfvpinball.nl/activiteiten

15

Jim Jansen

Pinball on location Deel 1: De Engelbewaarder, Amsterdam Elke drie maanden bezoekt Jim Jansen een locatie waar geflipperd kan worden. In binnen- en buitenland. Deze keer het literaire Amsterdamse café De Engelbewaarder in Amsterdam.

In hartje Amsterdam, ingeklemd tussen het Waterlooplein, het Rokin en de Damstraat ligt de Kloverniersburgwal waar De Engelbewaarder al sinds mensenheugenis huist. Buiten is een klein terras aan de gracht met fantastisch uitzicht over de stad die nooit slaapt. Studenten bezoeken de nabijgelegen Oudemanhuispoort, toeristen met rolkoffers slenteren over straat en fietsers vinden hun weg in de gezellige chaos.

Al meer dan twintig jaar bezoek ik De Engelbewaarder en ik koester warme gevoelens voor het café. Het moet ergens in 1997 zijn geweest, toen het internet nog in de kinderschoenen stond en ik via via had vernomen dat er een bijzondere kast in dit café stond. Deze zou gaan over een razende koning die koste wat kost zijn kasteel wilde beschermen.

De kast in kwestie bleek Medieval Madness te heten en tweeëntwintig jaar later behoort hij nog steeds tot mijn favorieten. En ik ben zeker niet de enige.

De Engelbewaarder is een multifunctioneel bruincafé waar een

16

mengeling van locals, toeristen en anderen komen. Je kan er prima en betaalbaar eten. Aan de muren zijn prachtige foto’s te bewonderen en voor de liefhebber is er, en dat ben ik zeker niet, op zondagmiddag gratis jazz te beluisteren. Een keer waagde ik het om de Scared Stiff aan te zetten en deze ook nog eens uit te spelen, hetgeen door de jazzzangeres niet gewaardeerd werd.

Maar het gaat natuurlijk vooral om het flipperen. In De Engelbewaarder staan standaard twee kasten opgesteld, en de laatste jaren zijn dat altijd Stern kasten. De eerdergenoemde Medieval Madness heeft er minimaal acht jaar gestaan, domweg omdat het personeel niet wilde dat hij wegging. Toen echt elk lampje was doorgebrand werd hij met gemor vervangen.

“In de Engel­ bewaarder staan standaard twee kasten opgesteld”

De machines worden geëxploiteerd door R en C Automaten uit Beverwijk die ook in Haarlem nog een paar flippers hebben uitstaan. In tegenstelling tot wat je meestal in het wild tegenkomt, hoef je hier slechts 50 cent per spel te betalen. Doorgaans zijn de machines in goede conditie en als er wat stuk is, wordt het in no time gemaakt.

Tot slot is er een uitgebreide bierkaart, met veel bieren die je niet overal kan drinken. Zo hebben ze meer dan zestien bieren op tap, onder andere van La Trappe en Rodenbach en op fles hebben ze Chimay Blauw, een all-time-favourite van mij.

Op het moment van ons bezoek, mei 2019, staat de Spiderman gebroederlijk naast een Iron Maiden. Aan het speelveld is duidelijk te zien dat de eerste kast al heel wat langer in het openbaar bespeeld wordt. Je ziet veel slijtageplekken op het speelveld en bij de flipperknoppen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

De Iron Maiden ziet er redelijk gaaf uit. Iron Maiden is sowieso een kast die het heel goed op locatie doet. Volgens findapinball. com is de machine op tweeëndertig plekken in Europa in het openbaar te bespelen en staat daarmee in de top 10.

Na eerst enkele biertjes geproefd te hebben gaan we vervolgens echt flipperen. Bij beide kasten zijn alle schoten makkelijk te maken en is een vrij spel goed te halen. Naam invullen is een ander verhaal, omdat de top-4 in de meeste gevallen bezet wordt door leden van het barpersoneel.

Voor een paar euro zijn we de hele avond zoet, omdat een reply voor de gevorderde flipperaar makkelijk te halen is.

Peter Hagtingius over het wereldkampioenschap flipperen in 1972, in de Engel­bewaarder (uit “Gefeliciteerd Wereldkampioen”, Spinner 2002-3) Als redactie van het Amsterdamse studentenweekblad Propria Cures kwamen we vaak in het Literair café De Engelbewaarder op de Kloveniersburgwal. Dat werd gerund door Bas Lubberhuizen, de zoon van Geert Lubberhuizen, destijds de beroemde uitgever van De Bezige Bij. In die Engelbewaarder is het idee geboren een wereldkampioenschap flipperen te organiseren. Er was daar een soort benedenverdieping en daar zouden vijf kasten worden geplaatst.

Inschrijven voor de titelstrijd: aan de bar. Dat klinkt lulliger dan het was.

De Engelbewaarder was toen een hoogst trendy café; heel Amsterdam wist wat er stond te gebeuren. Ik ben meteen in training gegaan. Ik woonde toen op Uilenstede, een studentencomplex in Amstelveen.

Met een café én een flipperkast. Ik heb nachtenlang aan mijn techniek geschaafd. Niemand heeft ooit geweten van mijn trainingsstage.

En ik werd wereldkampioen.

De Engelbewaarder is een prima plek om te spelen. Tussendoor kan je er wat eten en als je genoeg hebt van deze twee machines dan steek je een paar grachten over, en beland je bij De Buurvrouw waar een Terminator-3 kast staat opgesteld.

17

Tekst en foto’s: Rens Hooijmaijers

Roadtrip: op naar Flipexpo Frankrijk Al jaren een bekende beurs onder vele flipperaars: Flipexpo in Frankrijk.

Tijd om er een bezoekje te brengen en eens te kijken wat Flipexpo te bieden heeft...

Wel naar Amerika gaan om daar Pinball Expo en het Texas Pinball Festival te bezoeken, maar Frankrijk te ver vinden? “Het is zo’n kleine beurs, niet de moeite om zo’n eind te rijden”, was de gedachte bij uw reporter. Echter, lastminute besloten om met twee die-hards mee te gaan en eens een persoonlijke indruk van deze beurs op te doen. En zo werd er alsnog een leuke roadtrip gemaakt in het weekend van 13-14 april 2019.

Flipexpo wordt gehouden in de Franse kustplaats Le Tréport, een stuk voorbij Calais gelegen. Vanuit Drunen is dit ruim 400 km ver, oftewel dik 4 uur reizen per auto.

Van Pinball Team Drunen waren Rens Hooijmaijers en Winfred de Ruijter aanwezig, samen met Peter Geurtsen uit Son. We hebben menig vrijdagavond al flipperend met elkaar doorgebracht, dus gezelligheid was al bij voorbaat gegarandeerd. Flipperen in goed gezelschap, wat wil een mens nog meer? Verder bleken er meer Nederlanders aanwezig te zijn waaronder bekende NFV-er’s zoals Frank Douwenga, Edwin Nijs, Jonathan Joosten, Ad Jonker, Erol en Babs Saydam, en anderen.

We vertrokken om 7.00 uur vanuit Drunen, de aankomst was tegen 12.00 uur. Dit met een koffiestop onderweg.

Daar aangekomen bleek de locatie te bestaan uit twee gebouwen. Eén met daarin de stands van verkopers en eventuele (nieuwe) flippers die ze meegenomen hadden en in het andere gebouw was het toernooi en stond een aantal flippers opgesteld om vrij te spelen. De entree bedroeg slechts EUR 4,- per dag waarna het vrij flipperen is op alle flipperkasten. De hallen zijn een sporthal en een hal waarin, denk ik, voorstellingen gegeven worden.

Schijnbaar stelt de gemeente deze gratis beschikbaar, inclusief stroomgebruik, om bezoekers naar Le Tréport

18

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

te trekken. Dit verklaart de lage entreeprijs. Dit lijkt me een goede zet van de gemeente omdat veel bezoekers een hotelovernachting boeken en lokaal restaurants bezoeken. Een stimulans voor de lokale economie lijkt me dit.

Bij het betreden van de eerste hal blijkt dit de hal te zijn waar de verkopers staan opgesteld. De hal is duidelijk een gymzaal gedurende de andere tijd van het jaar. Wat opvalt, is het groot aantal standjes waarop goederen te koop staan uitgestald, echt verbazingwekkend gezien de verdere grootte van de beurs.

Van DPO bekende handelaren zoals Mirco Playfields en Carl Jacobs zijn aanwezig. Naast onderdelen stonden er bij Carl ook nog een Munster Pro en LE en een Beatles Gold en Guardians of the Galaxy LE op de stand.

Naast de vele stands met een diversiteit aan producten was dit ook de hal waar de meeste nieuwe flippers stonden, meegebracht door de standhouders.

Zo vond je hier ook een rijtje met flipperkasten van American Pinball (Houdini en Oktoberfest); Spooky Pinball was aanwezig met TNA (meegenomen door Jonathan Joosten van Pinball Magazine) en Alice Cooper Nightmare Castle. In hetzelfde rijtje stond overigens ook nog een Stern Munsters LE. Helaas was de lichtinval waar deze flippers stonden opgesteld bijzonder beroerd. Zo kon je het speelveld maar nauwelijks zien dankzij de enorme reflectie. Zeer spijtig.

De opzienbarendste nieuwe flipperkast was echter de gloednieuwe Willy Wonka van JJP. Deze was overnacht

Overzicht vendor hal

ingevlogen vanuit Amerika om hier, net als JJP-directeur Jack Guarnieri, aanwezig te zijn.

Altijd leuk om op de foto te gaan met een flipperheld.

De Willy Wonka LE beleefde hier zijn Europese primeur en was behoorlijk in trek bij de aanwezige flipperkenners.

Dat gezegd hebbend, wat duidelijk wel opviel is dat er behoorlijk wat mensen rondliepen die geen echte flipperaars waren. Duidelijk te zien aan hoe ze flipperden en dat men vier spellen afdrukte voor een persoon. Met een zeer lage entreeprijs van EUR 4,- loopt men blijkbaar als niet-flipperaar toch wat makkelijker zo’n beurs op als een DPO met een entreeprijs van EUR 15,-.

De diversiteit was dus groot, zelfs een stand met digitale flippers ontbrak niet en er was een reparatieservice waar men printplaten kon laten repareren.

Dan op naar de tweede zaal die eruitzag als een theaterzaal met een groot podium. Hier was het toernooigedeelte en stond een groot aantal flippers op vrij spel.

Ook Pinsound had hier een rijtje flippers opgesteld staan waar je hun product goed kon beluisteren en eventueel gelijk kon aankopen en meenemen.

De bijzonderste flipperkast die in deze hal te vinden was, was zonder meer de Thunderbirds. Deze wordt geproduceerd in China door het bedrijf Homepin. Hoeveel er tot nu toe gemaakt zijn, is onbekend maar het zullen er niet meer dan maximaal enkele tientallen zijn en dat maakt het extra bijzonder deze flipperkast eens te bespelen.

Eerlijk gezegd is het spel zelf niet zo bijzonder (in zoverre je dit kunt zeggen van het spelen op een beurs), maar de flipperkast dus wel.

Ook opvallend was het aantal flipperkasten waar het bordje ‘te koop’ op stond. Deze beurs werd duidelijk aangegrepen door mensen om hun flipperkast te verkopen. Zo vond je overigens ook een paar Nederlanders (Frank Douwenga en Edwin Nijs) dat speciaal voor dit doel met een achttal flippers was afgereisd naar Frankrijk. Men ging grotendeels leeg retour, al was er ook een Haunted House verkocht aan een Nederlander nota bene, die dus weer mee retour mocht voor aflevering in Nederland.

De verzorging van de inwendige mens werd verzorgd door een foodtruck buiten en een kleine kantine binnen

19

Speelveld Willy Wonka (JJP)

Rens, Christophe en Jack Guarnieri

waar men wat broodjes en drinken kon kopen. Allemaal beperkt en geen echte plaats waar je even rustig kon gaan zitten onder het genot van een kop koffie. Hier kan men duidelijk een voorbeeld nemen aan ons DPO of Clubhuis waar de catering een stuk beter geregeld is.

En dan is het 19.00 uur en gebeurt er iets onverwachts. De beurs sluit al! Dat was ongepland voor ons en iets wat we van de puur Franstalige website https://www.flip-expo. fr/ niet begrepen hadden. Iets eerder dan verwacht dus naar een pizzeria en het hotel om na een overnachting op zondagochtend 10.00 uur nogmaals de eerste dag dunnetjes over te doen. Daarna was het begin van de middag tijd om weer naar huis te gaan.

Kortom, een leuke kleinschalige beurs met een groot aantal verkopers en ik schat in een 100-tal flippers op vrij spel om te bespelen. De drukte was beperkt (los van Willy Wonka), dus het was makkelijk om een potje te flipperen op toch een aantal flippers die je in het wild anders niet zo maar tegenkomt. Een uitgebreider verslag met meer foto’s kun je overigens zien op https://www. pinballnews.com/site/2019/04/17/flip-expo-2019/. Hier wordt overigens ook vermeld dat de organisator er mee wilt stoppen….dus of er volgend jaar nog een beurs te bezoeken is, hangt ervan af of iemand anders het stokje wil overnemen.

Links: Oktoberfest Rechts: Munsters 20

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

NFV Vacatures Onze vereniging groeit gestaag... Er is dringend behoefte aan meer ondersteuning! Heb je een paar uurtjes per week te besteden en wil je onze vereniging helpen? We heten je alvast van harte welkom!

Verenigingsvoorzitter NFV (gemiddeld 4 uur per week) - Energieke flipperliefhebber met bestuurlijke vaardigheid/ervaring Je taken zijn ondermeer het ontwikkelen en aanscherpen van het beleid en de visie van de NFV, het aansturen van coördinatoren en activiteiten. Je bewaakt de uitvoering van het - door het bestuur - gekozen beleid. Ook coördineer je de interne en externe communicatie van de vereniging. En wellicht de belangrijkste taak: Je bent de spreekbuis van de vereniging namens het bestuur. Je kwaliteiten liggen met name op het vlak van besturen en teambuilding.

Enthousiastmerend, besluitvaardig en vasthoudend bewaak je de visie met een helicopterview. Hoewel sensitief en een bruggenbouwer, moet je soms ook over een ‘olifantenhuid’ beschikken.

Coördinator flipperactiviteiten in het NFV Funhouse (gemiddeld 1 -3 uur per week) - Enthousiaste doener met organisatie talent Je taken zijn ondermeer het plannen van activiteiten van de NFV, inclusief de voorbereiding, uitvoering en begeleiding van de diverse evenementen. Hiervoor zijn draaiboeken beschikbaar welke ook onderhouden moeten worden. Je stuurt de betrokken coördinatoren aan en bent (mede) verantwoordelijk voor de communicatie rond evenementen. Je hebt kwaliteiten als teamleider, bezit een helicopterview en hebt visie. Bovenal ben je flexibel.

Reacties

Wil je meer weten over de vacatures? Of wil je je aanmelden als kandidaat? Neem dan contact op met één van de bestuursleden via bestuur@nfvpinball.nl

21

Tekst: Peter Geurtsen, foto’s: Rens Hooijmaijers en Martin Ayub (Pinball News)

Dutch Pinball Open EXPO 2019 DPO-EXPO 2019 in de IJsselhallen te Zwolle De Peperbus, museum de Fundatie, restaurant De Librije, boekhandel Waanders in de Broeren, een standbeeld van Herman Brood, gezellige cafés, een historisch centrum, een prachtige markt en dan nu ook het flipperevenement van Nederland; DPO-EXPO 2019. Zwolle heeft het allemaal.

22

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

De Hanzestad en hoofdstad van de provincie Overijssel is voor 2019 onze locatie om het grootste flipper­ evenement van de Benelux (of misschien wel Europa) te organiseren.

In de IJsselhallen zal dit jaar op 9 en 10 november het flippergeweld weer losbarsten. Met een grote freeplayzone, handelaren en natuurlijk de wedstrijden met daarbij de wedstrijd van het jaar, het Dutch Pinball Open.

Locatie IJsselhallen te Zwolle In onze zoektocht naar een geschikte locatie zijn dit jaar weer veel locaties aangeschreven en bezocht. De wens is om het DPO ook een keer boven de rivieren te organiseren. De voorgaande jaren waren we diverse keren welkom in het prachtige Brabant.

De Voorste Vennen in Drunen en het Evoluon in Eindhoven waren het strijdtoneel van diverse DPO’s. Dit jaar trekken we noordelijker. Zwolle is gekozen vanwege de uitstekende bereikbaarheid en de geweldige evenementenlocatie. De IJsselhallen in Zwolle zijn bij uitstek geschikt voor een evenement als DPO-EXPO 2019.

De IJsselhallen tellen diverse zalen van groot tot enorm. Voor het DPO

Locatie DPO 2019: IJsselhallen te Zwolle

2019 hebben we de beschikking over twee grote zalen met daartussen een gezellig café. Daarnaast is er een groot zelfbedieningsrestaurant waar een lunch en diner genuttigd kunnen worden.

Flipperkasten Het DPO wordt alweer voor de 21ste keer georganiseerd. Ook dit jaar verwachten we weer veel (inter-) nationale bezoekers te verwelkomen die meedoen aan de wedstrijden of gewoon eens lekker komen flipperen.

En ook dit jaar zoeken we weer naar zoveel mogelijk verschillende flipperkasten. Naast de vaste collectie van de NFV hopen we op een zeer gevarieerde line-up welke onze leden meenemen. Natuurlijk proberen we de nieuwste kasten naar DPO-EXPO te halen, maar een oudje spelen dat je niet zo vaak ziet, is minstens even

leuk. We sporen een ieder die een flipperkast heeft staan thuis dan ook aan om deze mee te nemen. De entree voor het weekend krijg je dan van ons. Breng je meerdere kasten mee, dan regelen we ook nog wat te drinken en eventueel vervoer.

“Het Dutch Pinball Open wordt voor de 21ste keer georganiseerd” Vanzelfsprekend kun je ook een flipperkast meenemen met het doel deze te verkopen tijdens DPO-EXPO 2019, voorwaarde is dan wel dat de kast tot zondagmiddag te spelen is.

Wanneer je een kast, of meerdere kasten, meebrengt, kun je deze aanmelden op de NFV-website: www.nfvpinball.nl/dpo. Bij voorkeur zo vroeg mogelijk, zodat wij de invulling van de kasten goed kunnen plannen.

Vrijwilligers Je kunt er lang over praten maar één van de pijlers van elk DPO-EXPO zijn de vrijwilligers. Zonder vrijwilligers geen DPO-EXPO. Wil je ook graag helpen om DPO-EXPO 2019 tot een succes te maken, meld je dan aan als vrijwilliger. We hebben onder andere hulp nodig bij het op- en afbouwen van de kasten, hulp bij de entree, technische hulp bij storingen en scorekeepers.

Aanmelden kan via de website: www.nfvpinball.nl/dpo.

23

Ook aan de EXPO wordt weer aandacht besteed

Voor de winnaars zijn er mooie prijzen: - 1e prijs: DPO-titel 2019, een gouden flipperbeeldje en EUR 450,00 - 2e prijs zilveren flipperbeeldje en EUR 250,00 - 3e prijs bronzen flipperbeeldje en EUR 100,00

Geef dan s.v.p. ook aan op welk onderdeel je graag je steentje wilt bijdragen. Vrijwilligers krijgen van ons de entree gratis en we zorgen ook voor eten, drinken en overnachtingen afhankelijk van de inzet.

diverse andere leuke wedstrijden gehouden die voor iedereen toegankelijk zijn.

Hieronder volgt een kort overzicht van de diverse verwachte wedstrijden.

Seminars en Expo Dit jaar zal er ruimte zijn voor een beperkt seminarprogramma, we kijken nog naar de exacte invulling daarvan. Iets wat zeker is, is dat de inmiddels bekende ‘So you think you know pinball quiz’ door Pinball Magazine en Pinball News gehouden gaat worden. Hou de website www. nfvpinball.nl/dpo en de NFVFacebookpagina in de gaten voor de aankondiging van de overige gasten.

Natuurlijk zullen we ook weer diverse standhouders verwelkomen. Deze zullen de nieuwste titels meenemen en de broodnodige onderdelen hebben om ook jouw flipperkast thuis er weer op en top te laten uitzien. Ben je opzoek naar die ene manual, dat specifieke lampje of wil je gewoon een geheel nieuwe kast, onze leveranciers zullen je graag te woord staan en helpen bij je zoektocht.

De free-play area is dit jaar iets groter dan vorig jaar in Drunen, hiermee hopen we op wat meer ruimte bij de populaire kasten en hopen we opstoppingen en drukte te voorkomen.

1. DPO 2019 We verwachten opnieuw rond de 180 deelnemers aan de start bij deze jaarlijkse krachtmeting van de beste flipperaars uit Europa, het is tenslotte het Dutch Pinball Open. De volledige wedstrijdopzet staat binnenkort op onze website: www.nfvpinball.nl/dpo.

Wedstrijden Centraal staat natuurlijk de hoofdwedstrijd, het Dutch Pinball Open 2019. Maar daarnaast worden er nog

24

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

2. Dameswedstrijd Ook dit jaar zal er weer een dameswedstrijd gehouden worden. Voor de winnares is er een mooie hoofdprijs in de vorm van een flipperbeeldje.

De overige finalisten verdienen ook een mooi aandenken. Inschrijven bij voorkeur vooraf op de NFV-website.

De organisatie kan zo inschatten hoeveel deelnemers er bij benadering zullen zijn.

3. Jeugdwedstrijd De toekomstige DPO-winnaars spelen op zondag tegen elkaar in de jeugdwedstrijd. Steeds meer leden zijn tegenwoordig ook ouders met kinderen in deze leeftijdscategorie (tot 16 jaar) en er kan zich een aardig deelnemersveld vormen. Om onze hobby in deze tijd onder de aandacht van de jeugd te houden is dit een zeer belangrijk onderdeel van ons

Voor elk wat wils op het DPO (Drunen 2018)

Flipperkasten van alle generaties vind je terug op het DPO

flipperfeest. Minimaal aantal deelnemers is 8, maximaal 25. Voor de winnaars zijn er leuke prijzen, voor de verliezers is er een aandenken aan een leuke dag.

4. Classic Match Onze side-game is een wedstrijd op zich. Een echte Classic Wedstrijd.

Deze wedstrijd wordt op zaterdag gehouden en werkt als volgt: er kan gespeeld worden op vijf klassiekers uit verschillende generaties, behalve dot-matrix-kasten. Er wordt gespeeld volgens het PAPA-systeem. Voor EUR 3,- koop je een “entry” en kun je op drie kasten proberen een zo hoog mogelijke score te zetten. De hoogste scores per kast tellen en je kunt zoveel entries kopen als je zelf wilt om je score te verbeteren. De finale is op zaterdagavond en de volgende prijzen zijn er te winnen voor de drie met de hoogste scores: - 1e prijs: EUR 250,- 2e prijs: EUR 150,- 3e prijs: EUR 100,5. SWISS match Op zondag zal in navolging van vorige jaren de succesvolle SWISS match gehouden worden.

Nadere details volgen maar ga maar vast oefenen, want dit wordt ook dit jaar weer spectaculair en een heleboel plezier.

Tarieven en inschrijven De tarieven voor het DPO 2019 zijn als volgt: • Entree zaterdag: EUR 15,00 • Entree zondag: EUR 15,00 • Deelname hoofdwedstrijd: EUR 20,00 • Deelname dameswedstrijd: EUR 10,00

• Entry Classic wedstrijd: EUR 3,- per keer Er is ook een aantrekkelijk pakket met onder andere twee dagen entree en een t-shirt Data en openingstijden • 10:00 – 23:00 Zaterdag 9 November • 09:00 – 18:00 Zondag 10 November Er moet nog veel geregeld worden in een korte tijd, het team is hard aan het werk voor jullie. Op het moment van schrijven van dit artikel moeten nog veel details worden ingevuld. We verwijzen jullie dus nog meer dan in andere jaren naar de DPO-website die regelmatig voorzien zal worden van up-to-date informatie.

Zoals je ziet, zijn alle ingrediënten aanwezig om samen een heerlijk flipperweekend te beleven. Spelen op de leukste flipperkasten, een weerzien met oude bekenden, een uitje met het hele gezin. Welke reden je ook hebt, we verheugen ons op je komst.

Houdt dus onze website: www. nfvpinball.nl/dpo en de NFV-Facebookpagina: https://www.facebook. com/nfvpinball in de gaten voor de laatste nieuwtjes omtrent DPO-EXPO 2019.

We zien jullie graag!

25

Tekst: Koen Martens Foto’s: Koen Martens, Brian van Kuijk, Wouter van der Post

Klusdag Elektro­mechanische (EM) Flipperkasten Op zaterdag 11 mei jongstleden­kwam het klusteam bijeen voor een speciale klusdag: samen met enkele ‘oude rotten’ werd er gekeken naar een aantal elektromechanische kasten uit de opslag. Het eerste doel was om ‘de jeugd’ in te wijden in de flippertechniek uit de jaren 60 en 70.

Hoewel de leden van het klusteam wonderen verrichten met de solid-state, DMD en hedendaagse kasten in het clubhuis, waren ze wat huiverig om de EM-ers op te knappen. Daar wilden ze graag verandering in brengen. Een nevendoel was om een aantal oefenobjecten uit het magazijn op te knappen en speelbaar weg te zetten. Het was immers al enige tijd geleden dat de laatste EM-klusdag plaatsvond, dat was nog in het vorige clubhuis.

Onder leiding van (in volgorde van geleerdheid op het onderwerp) Henk de Jager, Ronald Blom en ondergetekende is de enthousiaste klusgroep aan de slag gegaan.

Voordien had een van onze fanatiekste klussers, Brian, al een vijftal kasten klaargezet. De Big Deal van Williams, de Bow and Arrow van Bally, de Argosy van Williams en twee Gottliebs: de Spirit of ‘76 en de Target Alpha. Alle in onbekende staat, dus uitdaging genoeg. Ik

26

citeer: ‘had geen zin om heel Veenendaal zonder stroom te zetten, dus ik heb ze niet aangezet.’

Elektromechanisch Wat is dat nu eigenlijk, een elektromechanische flipperkast? De naam verklapt het al: alle functies in de elektromechanische flipperkast worden gerealiseerd door middel van elektriciteit en mechanische onderdelen. Waar een moderne flipperkast (vanaf circa jaren ‘80) een computer aan boord heeft om de punten bij te houden en het spel te organiseren, zitten er in een EM-er enkel mechanische onderdelen die door middel van elektriciteit in verschillende standen gezet worden.

De basiseenheid is het relais: een metalen plaatje wordt aangetrokken door een spoel. Dit metalen plaatje activeert of deactiveert een reeks schakelaars. De schakelaars op hun beurt zijn weer verbonden met andere spoelen

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Met koperpoets poetsen en de sleepcontacten zien er weer als nieuw uit!

die andere schakelaars in- dan wel uitschakelen. Sommige schakelaars zijn verbonden met elementen op het speelveld of in de kopkast, en bepaalde elementen op het speelveld zijn weer verbonden met de spoeltjes. Op deze manier worden allerlei

Het les­materiaal

logische schakelingen gerealiseerd.

Destijds heel gewoon, computers waren nog niet zo alomtegenwoordig als nu. Van flipperkast tot treinverkeerscentrales, het werd allemaal elektromechanisch bestuurd.

Ook het bijhouden van de score gebeurt mechanisch: met elektrische pulsen worden wielen waarop de cijfers 0 tot en met 9 zijn aangebracht steeds een stand verdergezet.

Elk wiel geeft een deel van de score aan: het rechterwiel de eenheden, het tweede wiel van rechts de tientallen, het derde de honderdtallen, enzovoorts. Als er meerdere pulsen nodig zijn, bijvoorbeeld omdat er vijftig punten worden gescoord, dan gaat er een motor onder het speelveld draaien.

Deze scoremotor heeft een heleboel tandwielen, en een van deze tandwielen heeft vijf nokjes waarmee een schakelaar wordt geactiveerd.

Als de scoremotor een halve omwenteling maakt, wordt deze schakelaar vijf keer geactiveerd en worden er vijf pulsen gegenereerd naar het tien-puntenscorewiel zodat de vijftig punten bij de score worden opgeteld.

Bijvoorbeeld om bij te houden welke speler aan de beurt is. Hiervoor wordt een wiel gebruikt dat vier posities kent, voor elke speler een.

Staat het wiel in de eerste positie, dan worden alle pulsen om de score op te hogen doorgeleid naar de scorewielen van de eerste speler.

Verdwijnt de bal van speler een in de outhole, dan verspringt het wiel een positie. Vanaf dan worden alle scorepulsen doorgezet naar de scorewielen van de tweede speler.

Ook het bijhouden van welke bal er gespeeld wordt, gebeurt met zo’n stepper-unit.

Tot slot zien we in de EM-kast vaak diverse ‘stepper units’ of andere draaischijven met sleepcontacten.

Deze op zichzelf simpele bouwstenen van relais, scoremotor stepper-units en scorewielen

Scorewiel

27

Henk de Jager legt uit hoe je een EM-er op freeplay zet

samen zorgen ervoor dat complexe functies van de kast in de juiste volgorde afgewikkeld worden.

Niet alleen het spel zelf, maar ook bijvoorbeeld het afdrukken van een nieuw spel. Door de samenwerking van het relais, de scoremotor en schakelaars in de scorewielen om de nul-positie aan te geven wordt bij het indrukken van de startknop alle spelelementen gereset, de scores op nul gezet en een bal voor de plunger geworpen.

Het standaardwerk Henk de Jager weet niet alleen heel veel van elektromechanische flipperkasten, als monteur heeft hij er destijds in rokerige kroegen ontelbare gerepareerd, maar hij deelt die kennis ook graag. Het “Flipper Service Boek” van zijn hand is het standaardwerk voor wie meer wil weten over de techniek.

In het clubhuis hadden we reeds twee exemplaren liggen, en een van de aanwezige klussers had van

Vakliteratuur

28

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

thuis zijn eigen exemplaar meegenomen. Henk was niet te beroerd om al deze exemplaren te signeren.

Niet lang daarvoor stelde iemand de vraag “Hoe lees je nou eigenlijk zo’n EM-schema?”. Laat Henk nou toevallig ook daar een boek over hebben geschreven! Deze hadden we nog niet op het clubhuis, maar Henk had een exemplaar bij zich en (na dat deze ook gesigneerd werd) mochten we deze opnemen in de bibliotheek van het techniekhok.

Naast schrijven over EM-techniek ontwerpt en bouwt Henk ook graag kasten. De afgelopen decennia zijn er zo’n zeven kasten van zijn hand verschenen, altijd met een innovatief element in het spel. Zo staat in ons clubhuis de Merlin’s Magic. Deze heeft, naast een bewegende saucer, ook een magic match feature: door MAGIC te spellen en de bewegende saucer in de juiste stand te zetten, kan deze geactiveerd worden. Als de magic match actief is, zal de match aan het eind van het spel doortellen en gegarandeerd een extra spel geven.

Het resultaat Er werd fanatiek geklust, en niet zonder resultaat. De Big Deal is weer helemaal opgeknapt (hoewel er nog wat nieuwe onderdelen besteld moesten worden om het helemaal af te maken). Ook alle lampjes zijn nagelopen, waarbij een aantal fittingen dermate rot waren dat deze vervangen moesten worden. In een enkel geval tot drie keer toe... De Bow & Arrow is helemaal opgeknapt en gepoetst en is speelklaar. De Target Alpha bleek weinig uitdagend: deze speelde prima zonder ingrijpen van de techniekploeg anders dan het in het stopcontact steken van de stekker. Uiteraard nog wel even de lampjes nagelopen en het speel-

Serieus kluswerk

veld gepoetst. Voordat we deze weer kunnen opstellen moet wel het netsnoer nog even vervangen worden. Voor uw en onze veiligheid.

Helaas was de Argosy een iets grotere uitdaging. Ondanks dat er de hele dag aan gesleuteld en gepoetst is en veel storingen aan deze kast zijn verholpen, blijven er nog teveel storingen over waardoor deze nog niet speelbaar is. Aan de Spirit of ‘76 zijn we uiteindelijk niet eens meer toegekomen.

Henk de Jager bij een kast van eigen hand

Gelukkig was iedereen enthousiast.

Het was niet alleen een nuttige en leerzame dag, maar het was ook erg gezellig. De opzet is geslaagd, en het eerste doel is behaald. De vaste klusploeg van de NFV heeft geleerd dat EM-ers niet eng zijn en heeft ervaring opgedaan in het onderhouden en repareren van EM-ers.

Omdat het iedereen zo beviel, omdat niet iedereen er bij kon zijn en omdat er nog genoeg EM-reparaties zijn blijven liggen, gaat deze dag zeker een vervolg krijgen! Om nog maar eens een citaat er in te gooien, “elke flipperkast verdient het om gerepareerd te worden”. Dus, om te zorgen dat ook de huidige generatie klussers kundig is op het gebied van EM-klussen blijven we dit soort dagen organiseren. Houd de NFV-agenda in de gaten!

Aan alle klussers die zijn komen opdagen: heel erg bedankt! Ik vond het leuk dat jullie zoveel enthousiasme en interesse toonden. Voor mij blijft de EM-techniek toch het mooiste om aan te klussen, het is allemaal zo tastbaar en ik ben altijd onder de indruk van de ingenieuze manier waarop deze kasten zijn ontworpen. Tot de volgende EM-klusdag!

29

NL SeriesSeries 2019 NLChampionship Championship DPM - toptoernooi

3e toernooi NLCS, jaargang 2019

Dit jaar vond de elfde editie van de Dutch Pinball Masters plaats. Een absoluut toptoernooi, met veel internationaal bekende spelers op de deelnemerslijst. De uitbreiding naar honderdtachtig deelnemers is prima verlopen.

De wedstrijdopzet van de hoofdwedstrijd (head to head, poulesysteem) vinden alle spelers echt super. Ad Jonker deed net als altijd een uitgebreide voorbereiding en ook de digibeten begrepen uiteindelijk zijn 1-en-0-codering bij het invullen van de scores. De kasten waren goed dankzij een goede voorbereiding. Het was een aardige kluif om alles klaar te krijgen en tijdens het toernooi de storingen te verhelpen. De meeste kasten doorstonden de slijtageslag goed: op zaterdag waren er honderdtachtig spelers die elk elf potjes speelden. Dat waren er al bijna tweeduizend en dan moest de zondag nog komen…

Net als vorig jaar won Johannes Ostermeijer. Hij versloeg in de finale onder andere Daniele Acciari en Emil Dreiborg Echte toppers, want zij staan hoog op de wereldranglijst. De toeschouwers konden nog een nieuwe ster aan het werk gezien: Paul Englert. Deze kleine kanjer uit Duitsland van twaalf jaar bleek een grote kastenkennis te hebben en slaagde erin om vele topspelers uit te schakelen. Hij werd uiteindelijk vijfde in hoofdwedstrijd.

Op zondag 14 april speelden we alweer het derde toernooi van de NLCS (NL Championship Series) van dit jaar.

Dit keer was het een ‘group match play toernooi’ (groepen van vier personen spelen samen op een kast) op zowel moderne kasten (DMD/alfanumeriek) als solid-state-kasten.

Weekend 22-24 maart 2019 - NFV Funhouse

De beste resultaten vanuit NFV-oogpunt: - Mart Oenema - hij werd gedeeld negende overall - Bart Volman, Paul Jongma, John van der Wulp, Didier Dujardin en Thomas van Clapdorp – zij werden gedeeld achttiende overall) Felicitaties aan het Dutch Pinball Team voor hun titel in het teamtoernooi!

V.l.n.r.: Daniele, Johannes en Emil 30

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Zondag 14 april 2019 - NFV Funhouse

Voor de afwisseling was het toernooi op zondag. Met zesendertig aanmeldingen was de opkomst heel behoorlijk. Daar zaten de nodige spelers bij die voor het eerst aan een NFV-clubhuistoernooi deelnamen. Een prima ontwikkeling. De reacties van alle deelnemers waren positief, dus we hopen veel mensen terug te zien!

Door de variatie in kasten en de instelling met drie ballen vielen er de nodige opvallende uitslagen te noteren. Voor een goede klassering was een overwinning op een kast heel belangrijk (vier punten), kon je met een tweede plek nog wel meekomen (twee punten) maar waren een derde plek (een punt) en vierde plek (0 punten) niet goed voor je kansen op succes. Aan het eind van de dag ging de overwinning naar Didier Dujardin.

Uitslag: 1.

Didier Dujardin 2.

Norman Heikamp 3.

Jeroen Wieringa

V.l.n.r.: Jeroen, Didier en Norman

Update 2e kwartaal 2019

Totaalstand RFT 2019

V.l.n.r.: Carlo, Rob, en Bart

Rang 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Laatste update: 2 juni Naam Rob Overdijk Norman Heikamp Bart Volman Barry Hoeben Ivan Geentjens Carlo Vijn Bas Vis Martijn van Amsterdam Albert Nomden Kevin Roelants Taco Wouters Helen de Haan-Verbeek Michel van Elk Glenn Pellis Arjan Neet Rakesh Kanhai Jules Reivers Didier Dujardin Lieven Engelbeen Joachim Reniers Quint van Kessel Nils Hoek Ronald Klappe Jan Hop Bjorn Brand

Totaal aantal punten 111,7 108 99,8 94,8 84,2 83 82,2 69,2 67 66,7 65 61,5 57,2 57 52,4 49,2 49 48 46 44,5 44 43,8 43,6 41,7 41

28

30 19

30 35 26 8

4

10 32

12 16 20 18 22 11

9 40 23 2 35 30 6 12 19

26 9 37

19,5 34 37 34 19,5 27 12 33 24,5 30 7,5 4 12 30 37 30 24,5 4 4 4

11-mei Veenendaal

Beste 2 resultaten (groen) tellen voor 100% Derde beste resultaat (blauw) telt voor 80% Vierde beste resultaat (zwart) telt voor 60% Vijfde beste resultaat (rood) telt voor 40%

14-apr Veenendaal

De uitslag: 1.

Rob Overdijk 2.

Bart Volman 3.

Carlo Vijn

Bij de toernooien wordt gespeeld om een glazen trofee voor de winnaars en bekers voor de 2e en 3e plek. Ook verdienen de deelnemers WPPR-punten en punten voor de NLCS-ranglijst. Voor de finale in januari 2020 krijgen de hoogstgeplaatste spelers een uitnodiging.

De tussenstand voor het NFV-Kampioenschap per 31 mei 2019: (na vier toernooien + DPM)

24-mrt Veenendaal DPM

De te behalen scores bleken pittig te zijn, zodat de nodige ‘bogeys’ genoteerd moesten worden. Voor een volgende editie (die komt er zeker!) zal nog eens goed naar die doelen gekeken worden.

De agenda in de komende maanden ziet er als volgt uit: - Zo 30 juni NLCS 5e toernooi - Eindhoven – Regionaal Flipper Toernooi (max. 18 deelnemers) - Za 6 & zo 7 juli NLCS 6e & 7e toernooi - Alphen aan de Rijn – Regionaal Flipper Toernooi (max. 18 deelnemers) - Zo 25 augustus NLCS 8e toernooi – Veldhoven – Regio naal Flipper Toernooi (max. 18 deelnemers) - Za 14 september NLCS 9e toernooi - NFV Funhouse (max. 48 deelnemers) - Zo 29 september NLCS 10e toernooi – nnb – Regionaal Flipper Toernooi (max. 18 deelnemers) - Za 12 oktober NLCS 11e toernooi - NFV Funhouse (max.

48 deelnemers)

Veenendaal

Toernooileider Bart Volman had een Pingolf-toernooi opgezet. Dat is een andere opzet dan een toernooi waarbij je als speler een zo hoog mogelijke score moet behalen (dan bouw je op) of bij een head-to-head-toernooi (daar moet je alleen meer halen dan je tegenstanders). Bij Pingolf moet op elke kast een behaalde score behaald worden. Hoe minder ballen je daarvoor nodig hebt, hoe beter. Het totaal aantal ‘slagen’ dat een speler bij deze editie haalde op de achttien kwalificatiekasten bepaalde de eindscore voor de kwalificatie. De acht spelers met de laagste scores gingen door naar de finales. In de halve finale werd met twee groepen van vier spelers per kast opnieuw Pingolf gespeeld op drie verschillende kasten.

Per groep gingen er twee door. De finale werd dus met vier spelers gespeeld, ook weer volgens het Pingolfformat op drie verschillende kasten. Er waren dit keer negenendertig spelers, waarmee de stijgende lijn van de voorbije maanden werd voortgezet.

Volgende toernooien NLCS, jaargang 2019

9-feb

Zaterdag 11 mei 2019 - NFV Funhouse

12-jan Veenendaal

4e toernooi NLCS, jaargang 2019

19 37 31 40 19

40 32 38 28

13 11 33 23,5 28 22 11

36 30 34

26 27 22 16

11

1 9 25,5

14 23 13

31

Aad van Dijk

Ken uw klassieken STARWARS EPISODE 1 Grote genade, wat een explosie!

Dat enorme ruimteschip is gelijk rijp voor de spaceschroothoop. En kijk daar, koningin Padme Amidala voert haar troepen aan in een gevecht tegen de ‘battle droids’.

Vlak voor je neus jongleert Jar Jar Binks met waardevolle ruimte-attributen, dat kan niet goed gaan....

Oei, de ruimteschepen lijken in 3D recht op je af te vliegen...... multiball!

Gelukkig heb je de beschikking over laserwapens om de overwinning te behalen. En kijk: Qui-Gon Jinn vecht met zijn lichtzwaard tegen de ‘evil’ Sith Darth Maul. Die heeft van inspanning al een heel rood hoofd, maar winnen zit er voor deze gehoornde deugniet zo te zien niet in. Ja hoor, de Sith verliest het gevecht en jij wordt bevorderd van Jedi Youth naar Jedi Knight. Dat gaat lekker zo, nu maar fijn verder met het verslaan van ruimtevijanden tot de volgende bevordering. Zou het lukken om de rang van Jedi Spirit te bereiken?

Flipperverzetstrijders

Dit maak je allemaal mee als je een potje speelt op de STAR WARS EPISODE 1 flippermachine van Williams! Dit is geen gewoon flipperen meer, maar een spelbeleving van de eerste orde. Daar gaan we met een frisse ruimteblik eens nader naar kijken!

In het jaar 2001 (Spinner 1, jaargang 10) schreef ik in dit fraaie periodiek

32

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Meesterlijk artwork van Kevin O’Connor

33

een artikel over de eerste Pinball2000-machine. Dit was de Revenge from Mars, in januari 1999 uitgebracht door Bally. Deze combinatie tussen een flipperkast en een arcadevideokast maakte toen een verpletterende indruk op mij. Ik wist toen al wel dat dit de voorlaatste flipper betrof die uit de Bally/Williams-fabriek was komen rollen. Met 6878 exemplaren blijkbaar toch te weinig om het broodnodige verkoopsucces te realiseren.

Erg jammer, want het concept was zeer vernieuwend en bood zeker mogelijkheden tot verdere ontwikkeling. Dat bleek bij de opvolger STAR WARS EPISODE 1 – in juni 1999 uitgebracht door Williams - die meer variatie en uitdaging bood dan zijn voorganger. Helaas werden er, ondanks het aansprekende thema, met slechts 3525 stuks, veel te weinig exemplaren van verkocht. En terwijl er gewerkt werd aan de volgende Pinball-2000-kast ‘Wizard Blocks’ trok het management van Bally/ Williams de stekker uit de pinballdivisie. En die stekker is er tot op heden jammer genoeg niet terug ingestoken.... De STAR WARS EPISODE 1 (SWE1) bleek dus de allerlaatste flipperkast te zijn die in de legendarische Bally/Williams-fabrieken werd vervaardigd. En alleen hierdoor al is SWE1 een bijzondere klassieker, die een nadere beschouwing zeker verdient.

De Pinball-2000-flipperkast ziet er anders uit dan een reguliere flipper. Het kabinet is iets kleiner

34

en de bovenkast is veel dieper dan normaal. In die bovenkast zit een op het speelveld gerichte computermonitor. De beelden die deze monitor produceert worden weerspiegeld op de speciale ruit van het speelveld.

Hierdoor ontstaat de illusie dat er allerlei dingen op het speelveld heen en weer vliegen of lopen. En die kun je raken met je flipperbal. Niet echt natuurlijk, want je raakt targets op het speelveld, maar de illusie is perfect. Je knalt met je flipperbal de ruimteschepen gewoon van het speelveld af!

Het artwork van het kabinet en de kopruit is zeker voor een StarWars-fan van grote schoonheid.

Kevin O’Connor is de kunstenaar die tot tevredenheid van George Lucas (grondlegger van de StarWars Saga) dit tekenwerk uitvoerde. Ik heb gehoord, dat de originele tekeningen bij Lucas Film in de kluis liggen, als voorbeeld van de kwaliteitsstandaard die Lucas Film nastreeft.

Als je een SWE1-kast tegenkomt, bekijk het artwork dan maar eens goed. Je begrijpt dan meteen waarom men hier zo enthousiast over was. De Star-Wars-sfeer zit er volledig in!

Ook het speelveld ademt de sfeer van de film volledig uit. Tijdens het spelen word je door het speelveld en de digitale actie die erop plaatsvindt meteen de Star-Wars-wereld

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

ingetrokken. Jij bent de Jedi die vecht tegen de ruimte slechteriken. Het meer dan geweldige geluid van deze Bally/Williams-kast draagt in hoge mate aan de sfeerbeleving bij.

De spelregels

In hoofdlijnen werkt het spel als een video-arcadegame. Versla tegenstanders en verdien per verslagen boef een letter van het woord JEDI. Is het woord compleet dan verschijnt de eindbaas. Dit is de slechte Sith Lord genaamd Darth Maul. Die moet in

“Jij bent de Jedi die vecht tegen de ruimte slechterikken” een multiballmode door de goede Jedi verslagen worden. De eindbaas wordt verslagen door schoten tegen het middentarget en over de ramps.

Lukt dat, dan worden er vele puntjes op je rekening bijgeschreven en word je bevorderd. Verlies je echter dan volgt toch bevordering, maar dan met veel minder puntjes op je scorerekening. Ik had het beter gevonden als je Darth Maul zou moeten verslaan om te worden bevorderd. Dat zou het spel nog uitdagender maken. Waarschijnlijk vond het ontwerpteam het spel

dan te moeilijk worden en heeft het ervan afgezien. Helaas, maar niet getreurd en snel weer vrolijk verder met de volgende opdrachten (modes) om het woord JEDI te spellen.

Op deze wijze maak je al flipperend carrière. Je begint bij de Jedi Youth en kan via Jedi Knight en Jedi Master tot Jedi Spirit uitgroeien. Het is nog een hele opgave om zover te komen en als Jedi Spirit het universum te mogen redden!

Het speelveld

SWE1 heeft twee ramps op het speelveld. Die zijn voorzien van virtuele spinners. Een schot over de ramp laat deze digi-spinner keihard draaien.

Een prachtige illusie, je ziet de punten als het ware uit de draaiende spinner springen! Voor de ingangen van beide ramps is een droptarget geplaatst. In sommige modes staat het target omhoog en kaatst de bal terug het speelveld op. Verder doet het target niet veel en voegt daarom vrij weinig toe aan het spel. Het flipperen gebeurt op SWE1 overigens gewoon met twee flippers.

Tussen beide ramps is de holo-projector waar je de opdrachten (modes) kunt starten. Hiertoe moet de up-downtarget onder de holo-projector worden geraakt tot hij ‘down’ gaat. Bij het volgende schot verdwijnt de bal onder de projector en start de mode. Scoor je tijdens de mode een JEDI-letter dan wordt de bijbehorende lens midden op het speelveld verlicht. Zo kun je de voortgang van je JEDI-carrière goed

volgen ! Uiterst links start een soepel lopende ‘orbit’ die uitkomt bij de popbumpers aan de linkerkant van het speelveld.

Meteen valt het enorme (neon) lichtzwaard aan de rechterzijkant van

“Meteen valt het enorme (neon) lichtzwaard aan de rechterzijkant van het speelveld op” het speelveld op. Het gaat aan en uit tijdens het spel en in de attractmode: spectaculair en mooi! Zowel aan de

linker- als aan rechterzijkant van het speelveld zijn drie stand-uptargets aanwezig. Het raken van de drie linker- of rechtertargets levert een extra laser op, punten en extra punten voor de bonus. De drie rechtertargets activeren tevens The Dark Side magneet onder het speelveld, die de bal alle kanten opslingert.

De ballen worden met het handje het speelveld opgeschoten, er is dus geen ‘autoplunger’. Mijn SWE1 is nog voorzien van de originele softwareversie en heeft daardoor geen ball-saveoptie. Er schijnt een update te zijn waar wel ball save in zit en die ga ik dus maar eens opzoeken.

Tussen de flippers is op het speelveld een Naboo ruimtejager aanwezig. Dit schip is goed voor de bonus. Volledig verlicht is het schip een miljoen

35

puntjes waard en de bonusmultiplier gaat tot 5x. Maximaal zijn hier dus vijf miljoen punten te scoren.

–Hangar Escape –Jedi musical chairs –Queens Game –Destroyer Droids –JarJar Juggling –R2D2 Astrodroid –Sith Droids –Queens Game Nute –Space Battle Gunray en –Podracing Rune Haako kijken toe...

–Watto’s Chance

Robotica

Schoten door de linkerorbit leveren een onderdeel van C-3PO op. De bedoeling is om de gouden rakker helemaal op te bouwen. De voortgang wordt geprojecteerd op het speelveld. Als je zo de robot compleet hebt gemaakt, verdien je een bonus. De eerste keer wordt de rechterzijloop gekwalificeerd voor een extra bal. De tweede keer verdien je zomaar een Jedi-letter en de volgende keer krijg je miljoenen puntjes uitgekeerd. Ook beloningen als extra lasers en ‘bonushold’ zijn mogelijk.

Laseren maar!

Aan het begin van ieder spel wordt er een aantal lasers (instelbaar, meestal twintig) door Bally/ Williams beschikbaar gesteld. Die kunnen je helpen om een aantal opdrachten sneller uit te voeren. De lasers worden bediend door de extra knoppen die naast de flipperbuttons zijn aangebracht. Zo schiet je lekker snel de door de computer geprojecteerde droids en ruimteschepen van het speelveld af. De laserschoten worden door de verlichting op het speelveld mooi geaccentueerd.

Tijdens het spel kun je extra lasers verdienen en die zijn dus zeer waardevol!

Watto en JarJar Binks holes

Op het speelveld bevinden zich twee sinkholes, links de Watto hole en rechts de JarJar Binks hole. Deze zijn duidelijk herkenbaar door de fraai belichte figuren van Watto en JarJar die boven de holes hangen.

Een (lastig te maken) schot in de hole is goed voor een bonus en de bal wordt erin vastgehouden. Met zijn bijzondere stemgeluid hoor je Watto dan galmen ‘no money, no parts, no deal’, echt geinig! En een schot in de JarJar hole heeft als gevolg, dat er vier bonussen op het speelveld worden geprojecteerd. JarJar likt er drie razendsnel op, de overblijvende bonus is voor jou! De bijbehorende animaties die daarbij op het speel-

36

veld worden geprojecteerd zijn hilarisch. Wanneer beide holes zijn gevuld, start de reguliere drie ball multiball. Op het speelveld vliegen de ruimtejagers je tegemoet en jackpot/superjackpot doelen worden geprojecteerd. Lekker scoren dus, terwijl je meer dan een bal in het spel moet zien te houden.

Skill shot, extra ball en the Dark Side

Hebben met elkaar te maken! Het skill shot wordt gemaakt door de bal zodanig af te schieten dat hij in het gat halverwege de ramp valt. Je ontvangt dan de skill puntenbonus en de bal valt in het korte laantje aan de rechterzijkant van het speelveld.

Hier scoor je tevens een extra ball (en de werkelijk prachtige extra--ballanimatie op het speelveld), indien verlicht. Via normaal flipperwerk is deze laan nauwelijks haalbaar.

The Dark Side (een geheimzinnige magnetische kracht aan de rechterzijde van het speelveld) slingert de bal af en toe pardoes door de laan.

De opdrachten

SWE1 heeft maar liefst dertein verschillende opdrachten (modes) die de speler moet uitvoeren om verder te komen in het spel. Iedere keer dat je een opdracht tot een goed einde brengt ontvang je een letter van het woord JEDI, gevolgd door het eindgevecht om promotie. Deze opdrachten zijn in het kort : –Sub Escape –Gungan Battle

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Alle opdrachten bestaan uit projecties op het speelveld die vaak originele scenes uit de Star-Wars-film bevatten, zeer herkenbaar, leuk om te spelen en echt schitterend om te zien. Je ziet precies wat je moet raken en bij een aantal modes kunnen de beschikbare lasers worden ingezet.

Sommige modes geven bij perfect uitspelen een extra ‘perfect shooting bonus’ van drie miljoen punten in plaats van de een miljoen die je krijgt bij het minder goed spelen van de mode. Apart moet nog even worden gewezen op de Queens Game mode, die bestaat uit een virtuele roto-target. Een klassieke optie terug in een nieuw jasje dus, erg gaaf! Overigens kun je met de laserknoppen zelf bepalen welke mode je wilt spelen.

Conclusie

Als je een paar potjes op SWE1 hebt gespeeld, begrijp je misschien waarom het zo jammer is dat de flippergeschiedenis van Bally/Williams hier is geëindigd. Het concept van integratie tussen flipperen en videogame, dat nog in de kinderschoenen stond, had heel veel potentie tot doorontwikkeling. Helaas, het is er niet van gekomen. Natuurlijk zijn de videoanimaties die op het speelveld worden geprojecteerd van een resolutie die vooral in 1999 geweldig goed was. Nu kan dat wat gedateerd overkomen. Feitelijk hetzelfde verschil tussen de videogames uit 1999 en bijvoorbeeld de videogame Fortnite of FIFA 19 van nu. De nieuwste flippermachines van nu zijn voorzien van videoschermen voor de scores en animaties. Prachtig hoor, maar niet zo vernieuwend als het P2000-concept, waarbij animaties op het speelveld worden getoond

ontwerpers teruggrepen op klassieke elementen zoals roll-over-buttons op het speelveld (in de orbit) en het rototarget. Voor iedere JEDI-rang is een aparte highscorelijst beschikbaar, kans genoeg om je naam op het speelveld geprojecteerd te zien dus....

Een aantal jaren terug werd er af en toe wat geringschattend over de P2000-kasten gedaan.

De laatste tijd merk ik echter dat de kijk op deze machines aan het veranderen is. Hier is dus duidelijk sprake van The Force, die stervelingen uiteindelijk laat inzien dat P2000 toch wel iets heel bijzonders is, eh..............was! die onderdeel van het spel zijn. Ik ben daarom erg benieuwd hoe Pinball 2000 er nu uit zou hebben gezien met de toepassing van de nieuwste technologie. Dat zullen we helaas nooit weten.

De kritiek van spelers op de eerste P2000-kast was dat het spel te veel gericht was op het maken van het centrale schot. Op SWE1 is dat naar mijn mening al wat beter: John Popadiuk ontwierp een spel waarin meer te doen en te schieten is. Het geluid is van uitzonderlijke kwaliteit en de Star-Wars-sfeer zit er goed in. Ook met de humor is in deze machine niets mis. Zo geeft de eindcijferanimatie twee robots te zien die een enorme raketmotor op de kop hebben getikt. De motor pruttelt wat, maar als een van de robots voor de motor langs wil lopen, wordt hij de rokende motor ingezogen en aan de achterkant wordt vervolgens het eindcijfer uitgeblazen !

voor mij helemaal Star Wars. Het spel speelt lekker soepel en heeft meer dan voldoende uitdagingen te bieden. Zo is het bereiken van de rang van Jedi Spirit een echte uitdaging, waaraan zelfs de gevorderde ruimte-flipperaar de handen meer dan vol heeft! Leuk daarbij is dat de

Probeer zelf de kracht van The Force: geef met je flipperknoppen tijdens de Attract Mode de volgende code in: B-1R-1L-2R-1L-3R-1L-1L (B=beide knoppen. L= linkerflipperknop R= rechterflipperknop) en er verschijnt op onverklaarbare wijze een foto van het volledige SWE1 ontwerpteam op het speelveld!

Tegenwoordig is het mogelijk om de computer te vervangen door een moderne versie en de monitor voor een lcd-scherm. De beide P2000-modellen blijven dus ook in de toekomst (gelukkig) voor ons liefhebbers nog prima bespeelbaar. Mijn SWE1 is inmiddels voorzien van uitgebalanceerde led-verlichting die de kast naar mijn smaak nog mooier maakt.

Aan de linkerkant zijn er figuren van de sinistere Nute Gunray en Rune Haako toegevoegd en rechts een R2-D2-model. Dit maakt de kast

37

Ronald Eijkman

Digital Pinball Epic Pinball - PC (DOS) In deze tiende editie van Digital Pinball pakken we even flink uit met de legen­ darische flippergame Epic Pinball. En dan gelijk maar alle tafels die ooit onder deze titel zijn uitgebracht en dat zijn er maar liefst dertien. Aanvankelijk waren er drie “Pinball Packs” met elk vier flippers te koop, maar die zijn uiteindelijk allemaal uitgebracht op één cd met de titel “The Complete Collection”.

38

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

De PC van begin jaren 90

Epic Pinball werd in 1993 uitgebracht door Epic MegaGames voor de PC met DOS. Gek genoeg is het bij dat platform gebleven, ondanks de immense populariteit van het spel.

De PC was natuurlijk wel behoorlijk in opkomst begin jaren 90, maar tegelijkertijd waren de al langer bestaande Super Nintendo Entertainment System (SNES) en SEGA Mega Drive nog steeds behoorlijk in trek. Desalniettemin geen conversie van Epic Pinball naar deze apparaten. Daarnaast was er natuurlijk de Commodore Amiga, de home computer waar je alles mee kon.

Maar dat was een directe concurrent, aangezien daarop een jaar eerder in 1992 twee superpopulaire flipperspellen verschenen: Pinball Dreams en Pinball Fantasies (zie Spinner 2017-1). Die spellen hadden een iets groter speelveld, waardoor de tafels van Epic Pinball een beetje kneuterig kunnen overkomen, zeker als je ze in volle glorie ziet. Ze beslaan nauwelijks twee schermen. Maar het gaat natuurlijk om de game play. Laten we eens gaan kijken waarom dit spel zo populair was.

Shareware Het spel is als shareware verspreid.

Dat is één van de geweldigste marketingvindingen ooit. In het geval van Epic Pinball kon je de eerste tafel (Android) gratis downloaden van een BBS (bulletin board system). Maar de kans was groter dat je een gekopieerde versie van het spel van een familielid of vriend op diskette had gekregen. En dan spelen. Urenlang. Als je het spel dan ‘s nachts uiteindelijk een keer had afgesloten, zag je nog een scherm met informatie hoe je de rest van de flipperkasten in je bezit kon krijgen. Je kon een speciaal telefoonnummer bellen. Of je ging de volgende dag naar het postkantoor om je guldens in te wisselen voor dollars, en deze met een briefje naar het besteladres te sturen. En dan maar hopen dat de diskettes met de volledige versie jouw kant op zouden komen.

Soundtracks Wat gelijk opvalt als je het spel start, is de fantastische muziek. De openingstune wekt al gelijk hoge verwachtingen. En die verwachtingen worden waarheid! In veel gevallen vult de soundtrack die bij de tafel zit het thema perfect aan. De informatie achter de “read this” optie in het menu vertelt ons dat de muziek is gemaakt met Scream Tracker. Mocht je die info lezen, vergeet dan niet door te bladeren naar het einde, maar dat terzijde. Voor diegene die zijn eigen muziek op de PC heeft gemaakt in de jaren negentig is dit waarschijnlijk heel bekende en veelgebruikte software. Een “tracker” is een programma waarmee je muzieksamples in meerdere kanalen achter elkaar kunt laten afspelen. Als je dat goed doet, kan een leuk deuntje ontstaan. Die trackers werden vaak gemaakt door groepjes mensen die actief waren in de “demo scene”. Zij maakten demo’s waarmee ze lieten zien wat voor geweldige animaties ze op het computerscherm konden toveren, vergezeld van toffe muziek. Eén van die groepen was Future Crew uit Finland. Omdat de leden van die groep zo talentvol waren, werden ze vaak benaderd om mee te werken aan games of andere softwareprojecten. Zo ook Epic Pinball.

De “Space Journey” en “Toy Factory” tafels zijn door Pixel van Future Crew ontworpen.

Bestelformulier van de shareware versie

Bonustafel “African Safari” met rule sheet pagina 1

Humor: verborgen pagina in de “read this“ sectie

39

Hoe rolt die bal dan?

Het fijne van Epic Pinball is dat je bij elke flipper de regels kunt lezen.

Nu zijn de flippers niet dermate ingewikkeld dat je daar zelf niet uit gaat komen, maar toch, altijd leuk om direct te weten hoe je die superjackpot naar binnen kunt slepen. Als je goed je best doet, kun je bij de meeste kasten ook multiball met twee ballen starten. Maar net als bij veel andere flipperspellen die in Digital Pinball de revue passeren is het bij Epic Pinball ook lastig om serieus punten te halen met multiball, aangezien het scherm alleen de bal volgt die het dichtst bij de flippers rolt. Die bal rolt overigens als een malle, en behoorlijk natuurgetrouw. Je kunt de hellingshoek van de tafels ook bijstellen voor een actiever spelletje. Epic Pinball schijnt in Assembly te zijn geschreven, dat is een programmeertaal voor de echte nerds. In Jip-en-Janneke-land betekent dat dat je het spel destijds ook op de wat minder geavanceerde PC’s kon spelen. En dat was af en toe wel nodig, als die rammelbak nog wel een jaartje meekon omdat ie officieel toch alleen maar gebruikt werd om wat WordPerfect-5.1-documentjes op te maken.

De flipperkasten Zoals gezegd, bevat de Complete Collection van Epic Pinball in totaal dertien flipperkasten. Ze hebben allemaal een totaal ander thema, dus er zit er hoe dan ook eentje tussen die je helemaal te gek gaat vinden.

Omdat het een digitaal flipperspel is, gebeuren er soms dingen die in een normale flipperkast onmogelijk zijn.

Bij Jungle Pinball, dat is gebaseerd op het populaire platformspelletje Jill of the Jungle (ook toevallig uitgebracht door Epic MegaGames), wordt het speelveld bijvoorbeeld zwart-wit als je de bal over de middelste ramps schiet. En wat dacht je van Enigma?

Deze doet een beetje denken aan Orbitor 1, maar Enigma is nog veel vreemder. Ballen veranderen van kleur en pulseren, verdwijnen in het speelveld om daarna weer op een andere plek te verschijnen. Vreemd.

Maar best leuk.

40

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Pack 1: Android en Pot of Gold

Pack 2: Magic en Jungle Pinball

Pack 3: Cyborgirl en Pangaea

Ook leuk dat er enkele flippers in het spel zitten die doen denken aan de elektromechanische wonders van weleer; Magic en Excalibur. De gameplay van deze oldies is echter matig. Pot of Gold, Deep Sea, Cyborgirl en Pangaea zijn de “gemiddelde” flippers in het spel, gewoon leuk voor een potje of twee. Of drie. Of honderd. De flippers die wat design betreft het meest in het oog springen zijn Space Journey en Toy Factory. Bij deze twee wordt de beperkte ruimte optimaal benut met ramps en ander flippergerei, maar bij Space Journey gaat dat soms wel wat ten koste van de flow. Waar bij de andere kasten multiball plotseling start, heb je bij Space Jouney en Toy Factory echte ball locks. Alles bij elkaar zijn dit toch wel de leukste flippers van Epic Pinball, maar het kan best zijn dat je als liefhebber vindt dat ze uit de toon vallen bij de rest, wat natuurlijk ook zo is. Maar de flipper die waarschijnlijk het meeste tot de verbeelding spreekt, is Android. Niet alleen omdat je daar een prima potje flipper op kunt spelen, maar ook omdat dat de flipper was die menigeen als eerste vanaf een gekopieerde diskette tot in den treure speelde en daardoor een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten.

Die gaan we weer spelen!

En hoe makkelijk is het om Epic Pinball op de modernste computer te draaien! Ga gewoon even naar GoG. com, zoek op Epic Pinball, en koop alle tafels voor een prikkie. Het spel is er voor Windows, Linux en Mac OS X. Deze versie van Epic Pinball draait op DOSBox, en de configuratie ervan wordt voor je geregeld, het is downloaden, installeren en gaan met die banaan. Mocht je het spel zelf nog ergens hebben liggen, dan vind je op https://www.dosgamers. com/nl/dosbox een prima handleiding om DOSBox aan de praat te krijgen. Daarnaast zijn er voor Apple iOS in 2011 enkele Epic Pinball tafels opnieuw uitgebracht onder de titel “Retro Pinball”. Die kun je in de app-store opsnorren. En natuurlijk vind je enkele titels terug als remake voor Future/Visual Pinball. Episch!

Pack 1: Excalibur en Crash and Burn

Pack 2: Deep Sea en Enigma

Pack 3: Space Journey en Toy Factory

41

Rens Hooijmaijers

Club van 100 en vrijwilligers Bedankdag in het clubhuis Het is al langere tijd goed gebruik bij de NFV om ook iets terug te doen voor de vrijwilligers en de sponsors. Na het succes van de edities in 2017 en 2018 werd er door het NFV-Bestuur besloten dit te herhalen in 2019 en was er daarom weer een combinatie-dag. Er zijn immers veel overeenkomsten tussen vrijwilligers en sponsors: ze dragen allemaal bij aan het succes van de vereniging! Met zo’n 100 bezoekers was de opkomst heel goed en dat zorgde voor een uitstekende sfeer.

Vrijwilligers – motor van de NFV De vereniging kan slechts bestaan dankzij inzet van leden. Met geld alleen komt er geen clubhuis, geen clubblad en geen evenement. Dank aan leden die helpen in de catering, de technici en de trouwe klussers, de Spinner- en websiteredacteuren, de wedstrijd- en competitieleiders en anderen die helpen binnen de NFV, zoals de ledenadministratie.

Naast een heel aantal vertrouwde gezichten zijn er elk jaar gelukkig ook weer één of meer nieuwe vrijwilligers die het team komen versterken. Daar zijn we ongelooflijk blij mee. Zoals veel verenigingen is het een uitdaging om voldoende mensen te vinden om alle vacante posities te vullen. Met name de mogelijkheden voor evenementen in het clubhuis zouden we graag nog veel beter willen benutten. En wat denk je van de grandioze DPO EXPO’s van de laatste jaren? Zonder de inzet van, geschat, een honderdtal mensen, was dit echt niet van de grond gekomen. Hulde dus aan al die mensen!

had het afgekeken bij de plaatselijke voetbalvereniging. Beter goed gejat, dan slecht verzonnen. De opzet is simpel: iedereen (lid of geen NFV-lid) kan Club-van-100-lid worden door donatie van minimaal EUR 100 (of EUR 200 in diensten/korting).

Het aantal deelnemers is redelijk constant en bedraagt nu 40!

We maken wel vaker deze vergelijking: de contributie is het brood, de Club van 100 zorgt voor het beleg. De extra support en donaties maakten het mogelijk om extra dingen te realiseren: • 2013/2014: investeren in het clubhuis • 2015/2016/2017/2018: investeren in de collectie

Club van 100 – NFV Co-funders Het idee voor de Club van 100 ontstond bij de opbouw van het clubhuis in 2008. Gerard van de Sanden

42

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Leden van de Club van 100 steunen niet alleen de NFV, maar hebben ook nog eens gratis entree tot het Clubhuis. Interesse? Meld je dan aan via clubvan100@nfvpinball.nl.

Dagprogramma vrijwilligers- en Club-van-100-dag Vanaf 12:00 uur druppelden de bezoekers binnen in het NFV-Funhouse. Bij zo’n gelegenheid hoort er ook iets lekkers bij de koffie. Een deel van de bezoekers koos ervoor om te gaan flipperen, maar veel anderen kiezen voor een plek aan één van de tafels om met elkaar te kletsen over de club en de hobby. Het lijkt wel een netwerkborrel.

Aanwezige Club van 100 leden

DPO vrijwilligers

NFV Media team

NFV techniek team

Om circa 13:30 uur was er een korte introductie en toelichting op de besteding van Club-van-100-bijdragen door waarnemend voorzitter Bas Vis met een terugblik op het flipperjaar 2018 en de ideeën voor 2019. Op verzoek van Bas werden de diverse teams ook op de foto gezet.

De Club-van-100-leden werden gekiekt voor de wand met logo’s, het cateringteam in de keuken, de technici in de klusruimte en het mediateam met Spinners in de hand.

Voor de foto van het grote DPO-team werd uitgeweken naar de grote opslagruimte. Er is altijd plek voor meer actieve leden, met name bij de catering en bij de clubhuisevenementenorganisatie.

Winnaars van de wedstrijd

Heb je ook zin om een actieve bijdrage te leveren? Meld je aan bij Rens (secretaris@nfvpinball.nl) of bij Bas (voorzitter@nfvpinball.nl).

Aansluitend was er voor de bezoekers van de bedankdag gelegenheid voor een onderlinge wedstrijd.

Bart Volman had dit voorbereid en gezorgd voor een leuke diversiteit aan partijen en kasten. Het was zeer laagdrempelig, waardoor een zeer gevarieerd gezelschap ontstond.

Zo kon het ook gebeuren dat zeker drie spelers de finale haalden die normaal niet eens een wedstrijd spelen. Voor wie geen zin had in recreatief-competitief flipperen was er natuurlijk de mogelijkheid

om vrij te spelen of om gewoon te socializen. Om circa 16:30 uur volgde de prijsuitreiking en als afsluiting was er een gezamenlijk diner. Met een aantal van ruim tachtig diners in kort tijdbestek uit te serveren was dit een ware uitdaging voor het cateringteam, waar het team met vlag en wimpel voor geslaagd is. Dat dit zonder Jan en Tonia is gelukt, maakt deze prestatie extra bijzonder (al maakte het cateringteam dankbaar gebruik van het voorbereidend werk van deze twee).

Met ruim negentig bezoekers was dit een meer dan geslaagde dag en de NFV bedankt hiermee de Club-van100-leden en vrijwilligers.

Catering team

43

Rens Hooijmaijers

De Gameroom van...

Erik Kleijn Een tip van onze enige echte flippermuseumdirecteur Gerard van de Sanden brengt ons ditmaal naar de Bommelerwaard. Daar schijnt iemand een collectie te hebben van circa 130 flippers waarmee hij 12,5 jaar terug ook al eens in de Spinner heeft gestaan!

Dat artikel hebben we voor de aardigheid opnieuw geplaatst, in een “nieuw” jasje.

Maar eerst gaan we eens kijken naar alweer de derde variant van Erik’s gameroom.

Erik Kleijn (53) woont met vrouw en drie kinderen in de Bommelerwaard.

Het is echter niet daar waar we hem bezoeken, maar in een loods circa 7 km van zijn woonhuis waar hij een ruimte heeft van ongeveer 25x4 meter. In deze ruimte is het waar zijn ‘flipperleven’ zich afspeelt. En als je deze ruimte binnenloopt, valt je mond open van verbazing. Letterlijk overal staan flipperkasten en talloze onderdelen. Een walhalla voor de techneuten-flipperaars onder ons.

meegeholpen met menige Gottlieb Raven, Diamond Lady en TX Sector uit de doos te halen. Nu vind je dat heel bijzonder maar toen was dat heel gewoon.

Mijn startpunt is dus vanuit de technische kant en die kant trekt me nog

Erik, sinds wanneer ben je flipperliefhebber?

Sinds 1988. Waar je vaak leest dat anderen in hun jeugd of studententijd hebben geflipperd en zo de hobby zijn ingerold is het bij mij totaal anders begonnen. De opleiding die ik toen deed was MTS elektronica. In het derde jaar heb ik stage gelopen bij het bedrijf Eurocoin in Den Bosch dat fruitmachines maakte en exploiteerde, en dat exploiteerde ook flipperkasten. Die mocht ik dan poetsen en weer klaarmaken voor inzet in de exploitatie. En zo is het begonnen. Daar heb ik overigens

44

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Erik in zijn gameroom

altijd het meest aan in deze hobby.

In het begin gaf het kopen van kasten echter ook wel een kick.

De meeste lol heb ik nu in het opknappen en repareren van flippers. Zo’n kast die al jaren stilstaat weer aan de gang krijgen geeft erg

veel voldoening. De sleutelaars onder ons kennen wel dat gevoel dat je krijgt als je de kast na vele uren sleutelen weer aanzet en alles tot leven ziet komen. Prachtig. Hiervoor heb ik overigens ook een paar testbanken op de kop kunnen tikken wat het testen en de diagnose stellen vereenvoudigt.

Bij het kopen ging het mij dus ook niet alleen om de flipperkasten zelf, ik kocht ook hele collecties op met alle onderdelen erbij van verzamelaars die stopten met hun hobby.

Compleet of niet maakte me niet uit, alles nam ik mee. Ik dacht altijd al is hij nu incompleet, vroeg of laat kom ik het missende onderdeel toch wel tegen. Ook heb ik zo vele speelvelden gekocht waar onderdelen vanaf te halen zijn. En dit verklaart de talloze onderdelen die je overal verspreid ziet staan. Complete flippers probeer ik overigens altijd te redden of hij moet wel heel slecht zijn.

Ik verzamel overigens alles dat flipper gerelateerd is. Dus ook zaken zoals promoplastics, boeken, handleidingen, flyers en dergelijke.

En af en toe een potje flipperen hoort er natuurlijk ook bij. Al is het alleen al om te testen of alles het weer doet.

BW Testbank

Dat techniek Erik niet vreemd is blijkt ook wel uit het feit dat Erik in het dagelijks leven elektromonteur is en daar productiemachines aan de gang houdt.

Wat was je eerste kast en waarom juist die?

De eerste kast die ik ooit kocht was een Bally Capersville. Die vond ik per toeval in de lokale snuffelkrant. Dit was nog voor het internettijdperk.

Dat was bij een jukeboxhandelaar die de flipperkast had ingeruild. Dit was zo rond 1990. Deze kast heb ik overigens nog steeds.

Tot 1999 is het bij deze flipperkast gebleven (te klein huis voor meer flipperkasten) maar toen kocht ik een groter huis met meer ruimte. En toen ging het snel tot 2011 met soms wel zes tot zeven flipperkasten per maand.

Dit ging niet meer thuis, dus uiteindelijk heb ik externe ruimte gezocht.

Hoeveel kasten schat je in dat je door de jaren hebt gehad?

Ik schat in toch wel een tweehonderd stuks. En dat ik kopen makkelijker vind dan verkopen, blijkt wel uit de 130 stuks die ik nog heb.

Wanneer is een kast leuk voor je?

De kast moet me aanspreken. Het maakt niet uit of het een kast is met snelle flow of een stop-go-kast. Ik moet er een klik mee hebben. De Attack from Mars is al lang mijn favoriete kast die ik zelf heb. Nummer twee is momenteel denk ik de Guns & Roses en nummer drie de Paragon.

Zoveel flipperkasten, waar is het einde?

Het zijn er lekker veel ja. Er zijn geen plannen voor uitbreiding, ik ben bezig om ze op te bouwen en werkend te krijgen. Maar ik zeg nooit nooit, wie weet als ik een interessante kast tegenkom. Belangrijkste bron hiervoor is tegenwoordig overigens gewoon Marktplaats. Vroeger was dit vooral de Vondst en de Snuffelkrant voor heel wat betere prijzen dan tegenwoordig.

45

Tijdens de winter wor­den de kopruiten apart gestald in een verwarmde ruimte

Is je huidige gameroom ook je eerste?

Zo niet, waar ben je begonnen?

Nee, in het begin sleepte ik alle kasten naar huis totdat dat goed vol stond. Later heb ik samen met iemand een loods gehuurd. Die loods was alleen geschikt als opslag, want het was er nogal vochtig. Hier plaatste ik alleen de lege kabinetten.

Daarna heb ik deze loods gevonden en heb ik alles hiernaartoe verhuisd.

Hier zit ik nu tien jaar: gameroom 3.0 zullen we maar zeggen.

Naast wat je hier ziet, heb ik thuis ook nog drie flipperkasten staan (maximaal aantal dat de vrouw des huizes accepteert). In de woonkamer zijn dit de Scared Stiff en Attack From Mars. In de ‘werkplaats’ (een aanbouw aan het huis) die ik daar ook heb, staat de Theater of Magic die momenteel een grondige poetsbeurt ondergaat. In die werkplaats doe ik overigens ook het elektronisch werk

aan printplaten. In de loods doe ik vooral ‘mechanisch’ werk.

Beste koop versus miskoop?

Jaren terug heb ik eens drie dmd projectkasten ongezien gekocht (alleen wat foto’s gezien). Judge Dredd, Fish Tales en een Creature from the Black Lagoon. Dat waren mooie kluskasten, en onverwacht ook met leuk spel.

Miskoop was een Bally Future Spa met een wel heel erg rot kabinet. De bodem viel er gewoon onderuit. Tsja, soms kom je gewoon in schuurtjes met schaarse verlichting waar je denkt oké en als je de flipperkast thuis hebt gebracht en hem eindelijk eens fatsoenlijk kunt bekijken, moet je af en toe eens slikken. Ach, hoort bij de hobby.

Ook weleens een aanschaf gedaan waarvan je als snel dacht: oh nee, die mag direct weer vertrekken?

Niet alleen onderdelen worden netjes opgeborgen, ook de Spinners, vanaf deel 1!

46

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Ja, Hurricane. Twee keer gehad, vond het helemaal niks. Kasten die zeker mogen blijven zijn alle Early Electronics Bally’s (van Freedom tot Cybernaut), Attack From Mars, Guns and Roses, Theater of Magic, Indiana Jones, Elivara and the Party Monsters.

Verder geen echte wensen eigenlijk.

Laatste aankoop? Hoe bevalt deze?

De laatste aankoop was een Eightball Deluxe LE. Die is alweer verkocht na hem werkend te hebben gemaakt, deze had ik namelijk dubbel.

Ben je een competitie- of recreatiespeler?

Nee, ik heb zelf genoeg kasten om te flipperen en zoek dus geen toernooien op om te kunnen flipperen. Soms als ik een kast in het wild tegenkom, probeer ik die ook. Ik ben meer een recreatieve flipperaar, wedstrijden trekken me niet.

Flippers, kasten, kopkasten, onderdelen zover het oog reikt

Je hebt een collectie met toch vooral oudere kasten, wat is daarvan de reden? Het spel van nieuwere flippers bevalt je niet of ..?

Toen ik begon, had ik op een gegeven moment vier van die Early Electronic Bally’s staan. Toen ging ik me afvragen, hoeveel verschillende titels zijn ervan? Zal ik eens een haast onmogelijk doel stellen: ze allemaal verzamelen? Eens kijken hoever ik daarmee kom. En dat is aardig gelukt, al zeg ik het zelf. Tegen sommige andere kasten liep ik gewoon aan, en als ze bevielen mochten ze blijven.

Andere kasten vond ik dan na verloop van tijd minder en die vertrokken dan weer.

Hoe staat je vrouw-partner tegenover je flipperhobby?

Mijn huidige vrouw wist precies waar ze aan begon. Ik heb haar leren kennen in 2010 en toen had ik al een behoorlijke verzameling flippers.

Ze laat me er in vrij en speelt zelf denk ik een tot twee keer per jaar. Ik ben typisch alleen op zaterdag in de loods aanwezig, mijn vrouw is dan werken.

En thuis werken aan flippers of printplaten is natuurlijk anders daar je dan toch thuis bent.

Modden is voor menigeen een essentieel onderdeel van de hobby? Wat sta jij tegenover modden?

Modden is eigenlijk niet mijn ding, maar ik heb één kast met mods, de Scared Stiff. Omdat ik vind dat die kast zich daar uitstekend voor leent en omdat er aardig wat mods voor zijn.

Je stond in 2007 ook al in de Spinner, wat is er sindsdien veranderd los van het aantal kasten?

Je hebt nu je collectie ondergebracht in een loods? Waarom het huis uit?

Bijna alle kasten stonden toen in delen. Speelvelden in een stelling

thuis, kopkasten op elkaar gestapeld in een ander kamertje. Lege kabinetten in de loods gestapeld. Zo heb je er niet zoveel aan. Ik wou de flippers opbouwen. Dat heeft even geduurd voordat ik de juiste ruimte had gevonden. Deze ruimte is groot genoeg, en niet ver van huis.

Dan is het helaas alweer tijd om te gaan. Niet de meest gelikte gameroom die ik bezocht heb, maar gewoon een met recht trotse eigenaar die veel plezier heeft van onze hobby en er met enthousiasme over kan vertellen. En zo’n verzameling aan flipperkasten en onderdelen laat ons flipperhart toch sneller kloppen? Ook mooi om te zien dat er zo al menige flipperkast van de sloop is gered en er zo weer iemand plezier aan beleeft. Dit in combinatie met overvloedige koffie zorgt ervoor dat deze gameroom zeker de goedkeursticker verdient.

Een meer dan aardige rij aan DMD titels, deze gameroom is getoetst en goed bevonden!

47

Gerard van de Sanden

De

van ...

Deze “Collectie van... Erik Kleijn” komt uit Spinner 2007-1 In deze Spinner plaatsen we het artikel opnieuw, in een “nieuw” jasje

Erik Kleijn

48

Beroep: Elektricien in de grafische machines Woonplaats: Sint Michielsgestel NFV lid sinds: 1996 Huidige collectie: 102 stuks waarvan 25 kasten dubbel dus 77 verschillende titels. 10 Dot-matrix kasten: Indiana Jones, Twilight Zone, Tales From The Crypt, Attack From Mars, Star Trek: TNG, Goldeneye, The Addams Family, Apollo 13, Theatre of Magic, Gilligan’s Island en de rest voornamelijk SS-ers (Solid State / Early Electronics) met toppers als Medusa, Centaur, Eight Ball Deluxe en Evel Knievel.

Welke kast is de kroon op jouw collectie: Voltan Escapes Cosmic Doom. Een oplage van 365 stuks maakt deze kast erg zeldzaam. Het artwork is van Dave Christensen bekend van veel toppers zoals oa Fireball, Capt. Fantastic en Nitro Ground Shaker. Ik heb alleen nog niet op de kast gespeeld maar dat mag de pret niet drukken.

De Dot-matrix kasten staan gemoedelijk verspreid over de woonkamer, keuken en schuur van Eriks eengezinswoning. De Ee-ers (Early Electronics) is een heel ander verhaal: De kabinetten staan in opslag maar de speelvelden en kopkasten zijn verdeeld over 2 slaapkamers. 1 slaapkamer voor alle speelvelden en 1 slaapkamer voor alle kopkasten wat een imponerend gezicht is. De zolder is een opslag voor van alles en nog wat: poten, prints, dozen vol spoelen, bumpercaps enz.

Menig collector of handelaar zal zich hier in een walhalla wanen.

Waarom ben je je gaan interesseren voor flipperkasten: Op MTS stage gelopen bij automatenhandelaar die ook in flipperkasten deed en uitgebreid getest moesten worden. Daar is de liefde voor flipperkasten begonnen wat in 1988 resulteerde in de allereerste kast, een Capersville. Tot 1996 is het bij deze kast gebleven daarna is het in een sneltreinvaart gegaan.

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Verzamel je iets speciaals mbt flipperen: Elektronische Bally’s van de eerste generatie. Van 1976 t/m 1984, van Freedom tot Cybernaut. Sinds 2 maanden heb ik de serie compleet.

Welke kast ambieer je: Scared Stiff en Monster Bash

NFV Spinner Magazine, jaargang 16, nummer 1

1

In welk “hokje” kunnen we je stoppen?

0 De wedstrijdspeler 0 De verzamelaar 0 De speler 0 De Knutselaar 0 De toevalige flipperaar 0 De nostalgist 0 De prettig flippergestoorde In alle opzichten een prettig flippergestoorde, voldoet naadloos aan de omschrijving Favoriete pinball Quote: “You unlock this door with the key of imagination” uit de Twilight Zone Redd of Ted? Elvira, alles zit er op en aan, op de flipperkast dan.

Welk thema moeten ze nog maken volgens jou: Retro thema van de jaren 80 TV-series, een kast à la Monster Bash met onder andere A-Team, Knight Rider, Airwolf, Miami Vice, MacGyver en Blue Thunder.

3 of 5 ballen: 3 ballen, om het moeilijk te houden. Bezit je niet de skills om het met 3 ballen te doen dan heb je pech.

Wat vind je partner ervan: NVT, maar mocht het er in de toekomst van komen dan moet ze me nemen zoals ik ben, met flippers dus. Het aantal kasten is te bespreken.

Hoe reageert je omgeving: Jaaaaaahaaaaa, elke week even updaten wat de laatste aanwinst is maar verder geloven ze het wel.

Leukste toernooi: Dutch Pinball Open, niet voor de wedstrijd maar om recreatief te flipperen.

Wel jammer dat de wedstrijdspelers de beste en mooiste kasten krijgen toebedeeld. Recreanten krijgen niet de gelegenheid om de toppers te spelen en voor wedstrijdspelers maakt het niet uit of ze nu spelen op een MM of een Freddy Krueger. Tevens is het altijd leuk om gelijkgezinden te treffen.

Welke kast zou de NFV moeten kopen: Een recente STERN. Bijvoorbeeld een Pirates of the caribbean. Het zal mij in ieder geval motiveren om ervoor op pad te gaan naar clubhuis of evenement.

Leuke flipper anekdote: Eight Ball gekocht van mensen die hem kado hadden gehad voor hun 12,5 jarige huwelijk. Hij was al een tijd kapot en ging met een flinke traan de deur uit.

De tip van Erik Kleijn: Voor WPC kasten: ga in het test menu naar de solenoid test en druk op enter. Druk startknop in en met plus en min kan je van de spoel de draadkleuren ,voeding en schakeldraad, zekeringen en stuurtransitoren terug vinden in het display. Erg makkelijk als je geen manual van de kast heb.

49

Tekst: Jonathan Joosten (Pinball Magazine), foto’s Martin Ayub (Pinball News)

Texas Pinball Festival Als je als flipperevenement zo populair bent dat de hotelkamers bijna een jaar voor de aanvang van de volgende show uitverkocht zijn, dan doe je iets goed. Het Texas Pinball Festival weet dit al jaren op rij te bewerkstelligen en de show wordt nog steeds elk jaar beter. Hieronder vijftien redenen om in 2020 ook naar het Texas Pinball Festival (TPF) te komen.

1. 500+ flipperkasten onder één dak De exhibitors, zoals de mensen die een flipperkast meenemen naar de show genoemd worden, dingen allemaal mee naar prijzen die in verschillende categorieën uitgereikt worden. Beste elektromechanische flipperkast, beste jaren-90 flipperkast, etc. Gevolg is dat iedereen de games meeneemt waar ze het trotst op zijn. Dus gedegen restauraties van flipperkasten uit elk decennium, met mods, met extra’s, met van alles, maar bovenal: ze spelen goed. Geen opknappertje dat nog maar voor de helft speelt. Alle flippers zijn gewoon in tip-top staat. En met vijfhonderd flippers is er keuze genoeg.

2. Flipperkastontwerpers, grafische artiesten en andere grootheden uit de industrie Hoewel de meeste flipperkastontwerpers in de omgeving van Chicago wonen, maken velen van hen graag tijd vrij in hun agenda om bij TPF aanwezig te zijn. Steve Ritchie is er elk jaar, Mark Ritchie ook. Barry Oursler, Joe Balcer, Dennis Nordman, Greg Freres, Jack Guarnieri zijn slechts een paar namen van vrijwel jaarlijks terugkerende gasten op TPF. Velen houden ook een seminar om je bij te praten over waar ze aan gewerkt hebben of waar ze nog mee bezig zijn.

3. Extra special celebrity guests Naast de ‘beroemdheden’ uit de flipperindustrie haalt TPF elk jaar ook een of meer beroemdheden in huis die bekend zijn van TV en film. Bij voorkeur beroemdheden

50

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

die een link met flipperen hebben. De afgelopen jaren waren dat onder andere Casandra ‘Elvira’ Peterson, Lou ‘The Hulk’ Ferigno, Flash Gordon, Pat Priest van The Munsters, Butch Patrick van The Munsters, John Rys-Davis (Indiana Jones, Lord of the Rings). De betreffende beroemdheden zijn beschikbaar voor fotomomentjes en handtekeningen, maar doorgaans tegen betaling.

4. Hotel bij de venue en alternatieve hotels Dit hebben meer shows in Amerika; vaak omdat dergelijke shows in de zalen bij een hotel georganiseerd worden.

Veel celebrity guests en de nieuwste kasten

De Embassy Suites zijn inmiddels al uitverkocht voor TPF 2020, maar er zijn verschillende andere grote hotels letterlijk op loopafstand.

5. Happy hour Voor de gasten die een kamer in de Embassy Suites hebben weten te bemachtigen is er elke middag van 17:30 uur tot 19:30 uur happy hour in de bar op de begane grond. Niet enkel bier en fris, maar ook cocktails en mixdrankjes worden ter plekke gemaakt en zijn gratis.

Per bestelling geldt een maximum van 2 drankjes per persoon, maar je kunt daarna gewoon weer in de rij aansluiten. Een fooi voor de barkeeper achterlaten wordt gewaardeerd.

6. Foodtrucks Op de pakeerplaats bij de ingang van TPF staan gedurende het weekend verschillende foodtrucks. Burgers, hot

dogs, pizza, ijs, wraps, Mexicaans, er wordt echt van alles geserveerd. Je rekent bij elke truck apart af, maar je kunt het eten in de lobby opeten. De laatste jaren heeft het hotel zelf ook een bar waar ook food geserveerd wordt.

7. Hard Eight BBQ Texas staat bekend om zijn BBQ-restaurants en Hard Eight BBQ moet je gewoon gezien hebben. Grote kans dat je veel bezoekers van TPF hier tegen gaat komen, want iedereen wil hier eten. Grote kans dat er een rij staat om binnen te komen. Het goede nieuws: er is bij de rij een bar, dus je hoeft niet om te komen van de dorst. De rij eindigt bij twee barbecues met elk de grootte van drie flipperkasten naast elkaar. Daar ligt vlees op. Brisket, lambchops, worst, pittige worst, halve kippen, spiezen, van alles. Boven de barbecue hangt een krijtbord met wat er beschikbaar is en wat het kost per pond. Bij de barbecue staat een kok en die geef je door wat je wilt hebben: half

51

pond dit, kwart pond dat. Het wordt ter plekke voor je gesneden en op een tray geschoven. Dat wordt gewogen en krijgt een barcode voor de kassa. Daarna loop je door de deur naar de afdeling voor groente, friet en desserts.

Daarna kom je bij de kassa. Daar scannen ze je barcode(s), bestel je eventueel een drankje en je rekent af. Daarna zoek je een plekje om het allemaal op te eten. Tip: brisket!

8. Handelaren In het Engels zijn dit vendors en je komt ze overal in de grote zaal tegen. Werkelijk van alles is te koop: onderdelen voor flipperkasten, mods, artwork, merchandise, ramps.

9. De nieuwste flipperkasten Fabrikanten tellen ook mee als vendors en tonen graag hun recentste games op TPF. Sommige fabrikanten hebben een deal met een distributeur die voor hen de games meeneemt naar de show. Denk hierbij aan Stern en JJP. Andere fabrikanten komen zelf met games naar de show. Denk hierbij aan Spooky, American, Suncoast,

Multimorphic, Circus Maximus. Gevolg is de laatste modellen vers uit de fabriek op de showvloer staan.

10. Swap meet Dit is een soort rommelmarkt waar iedereen overtollige spullen kan verkopen. Als je op zoek bent naar een goedkoop opknapproject dan zou je dat hier kunnen vinden. Ook flyers, kopruiten, losse speelvelden en de meest uiteenlopende onderdelen kom je hier tegen. Op voorhand weet je nooit wat er aangeboden gaat worden, maar in 2018 ruimde FUN! Amusement hun opslag uit en kwam met twee vrachtwagens vol met games en speelvelden aanzetten. Die gingen voor zeer vriendelijke prijzen van de hand. Op zulke momenten is het jammer dat deze show in Texas is en niet in Nederland, want dat zou aanzienlijk schelen in de transportkosten van nieuwe aankopen.

11. Seminars Hoewel niet een speerpunt van de show, neemt de populariteit van de seminars elk jaar toe. En als er dan toch al zoveel ontwerpers, grafische artiesten en fabrikanten aanwezig zijn, kunnen ze net zo goed een praatje houden over waar ze zoal mee bezig zijn. Elke bezoeker ontvangt bij aanvang van de show een naambadge met het seminarprogramma op de achterkant. Handig!

12. De mensen Ongetwijfeld een cliché, maar zo waar. De bezoekers maken de sfeer en die is bij TPF gewoon top.

Overal vrolijke gezichten en goedgehumeurde mensen.

Een praatje maken met een wildvreemde is zo gedaan en het wordt door velen gewaardeerd dat bezoekers helemaal vanuit Europa komen.

13. Vooroorlogse flipperkasten De History of Pinball stand is zeer de moeite waard. Jeff Frick neemt elk jaar een aantal vooroorlogse flipperkasten mee die nog volledig zonder elektriciteit werken.

Daar zitten verrassend leuke ontwerpen tussen, zoals Bally Airway en de World Series van Rockola.

14. Win TPF-tokens Een paar jaar geleden liet de organisatie van TPF een speciale Safe Cracker token slaan die bezoekers van de show kunnen winnen door op Bally’s Safe Cracker de

Links: Ruilbeurs Rechts: Seminars 52

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

kluis te kraken. Het gevolg: vrijwel continu een kleine rij voor de aanwezige Safe Crackers, want iedereen wil een token als aandenken winnen. Komend jaar wordt een nieuw token, met het nieuwe TPF-logo geïntroduceerd, dus allemaal opnieuw spelen om die te winnen.

15. So You Think You Know Pinball quiz Als afsluiter in dit verslag de opener van de show. Martin Ayub (Pinball News) en Jonathan Joosten (Pinball Magazine) presenteren al jaren deze quiz die tijdens het happy hour gehouden wordt in de bar van de Embassy Suites.

De quiz wordt steevast door alle belangrijke fabrikanten gesponsord middels leuke gadgets die de deelnemers kunnen winnen. Translites, speelveld onderdelen, t-shirts, merchandise, promo-plastics, werkelijk van alles is te winnen. En wie in Texas oplet, kan tijdens het DPO wellicht zijn voordeel doen want een hoop vragen komen bij de DPO-editie terug.

Het volgende Texas Pinball Festival wordt gehouden van 27-29 maart 2020. Meer info is te vinden op www.texaspinball.com.

So You Think You Know Pinball quiz

PI N BALL

M

A

G

A

Z

I

( I t ’ s m o r e l i k e a b o o k)

N

E

PINBALL

M

A

G

A

Z

I

N

E

5

Special: Wayne Neyens

Pinball Magazine No. 1

Pinball Magazine No. 2 (uitverkocht)

His entire career at Western and D. Gottlieb including over 150 game designs

Santiago Ciuffo PINBALL (koffietafel fotoboek)

contributions by Gordon Hasse, Bob Herbison, Larry Zartarian + others

Pinball Magazine No. 3

Plus: Pinball Resource, Chicago Gaming, Scott Danesi, Jack Danger, and much more

Pinball Magazine No. 4

www.pinball-magazine.com

Pinball Magazine No. 5

53

Guus Arens

Verjaardag in het paradijs op aarde en in de FLIPPER-HEMEL Verjaardagscadeau-ideetjes voor gepensioneerde NFV-leden Mijn echtgenote, Mayke Derix, werd in december 2018 zeventig jaar. Een mooie gelegenheid om voor haar als cadeau voor dit kroonjaar een reis naar het paradijs op aarde te organiseren.

Vrijdagmiddag 28 juni Clubhuis FUNHOUSE Veenendaal Demonstraties van een DMPM (Digital Midi Pinball Machine) door oud NFV voorzitter Guus Arens voor (bijna-) gepensioneerde NFV leden.

Vier opties voor steeds maximaal 6 personen om 15 uur, 16 uur, 17 uur en 19 uur.

Aanmelding, met voorkeur voor tijdstip, via guusarens@gmail.com

54

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Dat werd MAURITIUS, een paradijselijk en redelijk welvarend eiland in de Indische Oceaan, dat sinds 1968 een zelfstandig land is. Ze wist pas op Schiphol waar de reis naartoe ging! Op Mauritius heb ik helaas geen flipperkast gezien maar wel mooie GOLFbanen in paradijselijke landschappen met uitzicht op de Indische Oceaan. Tip voor mensen die zich een paradijs zonder flipperkasten kunnen voorstellen: KLM heeft een directe vlucht vanaf Schiphol naar Mauritius en Emirates brengt je via Dubai naar dit paradijs.

Nu haalt deze oud(e)-NFV-voorzitter op 24 juli 2019, met wat geluk, ook de zeven kruisjes.

Na mijn verhuizing naar Duitsland (Nordhorn) en het stoppen als NFV-voorzitter heb ik mijn flipperkasten verkocht. Indiana Jones, Theatre of Magic, Attack from Mars, Circus Voltaire, Cactus Canyon, Monster Bash , Revenge from Mars stonden bij ons thuis in de flipperkelder.

Kasten die een feest zijn om op te spelen, vooral met een liberale instelling die mijn voorkeur heeft van minimaal acht ballen en de timers op 75% etcetera.

Verschillende digitale kopruiten van de DMPM van Guus

Hoewel ik de flipperbal in 2007 heb vervangen door een GOLFBAL is de liefde voor het edele PINBALL-spel niet verdwenen! Dat wist mijn echtgenote maar al te goed. Reden voor haar om mij dit keer met een ander paradijselijk geschenk te verrassen.

Ik heb haar verjaardagscadeau inmiddels enkele al weken in huis: een DMP (Digital Midi Pinball Machine) van een bij de NFV bekende Nederlandse producent.

Het heeft het formaat van een midi-flipperkast en dat levert een mooi scherp beeld en de benodigde snelheid.

Ik ben niet op de hoogte van alle digitale alternatieven, maar merk dagelijks dat dit elegante apparaat verdraaid dicht bij de analoge werkelijkheid komt.

Speelveld, kopruit, plunger, flippers, multiball, animaties, licht- en geluidseffecten zijn voor mij nauwelijks van echt te onderscheiden. Dat geldt ook voor de emotie van de spelers na weer een mooie highscore of het missen van een cruciaal schot.

Ruim tweehonderdvijftig beroemde en minder bekende flipperkasten zijn digitaal beschikbaar. Ik beperk me vooral tot, je raadt het al: TOM, IJ, AFM, MB, CV, CC en de Mousing Around (mijn eerste flipperkast in de vorige eeuw).

Hoewel de software af en toe nog wat kleine oneffenheden kent, biedt deze DMP mij zeer veel flippergenoegen.

Ik kan alle (gepensioneerde) NFV-leden aanraden om eens kennis te maken met deze DMP-flipperkast.

Het is een feest om er op te spelen, past in elke woonkamer en is, als je de koptelefoon gebruikt, muisstil (de kast, niet de speler!) voor huisgenoten en buren.

Heb je interesse om eens een uurtje kennis te maken met zo’n DMP-flipperkast, laat het mij even weten.

Bij voldoende belangstelling van NFV-leden organiseer ik dan een kennismaking in het clubhuis in Veenendaal of elders in het land.

NFV-leden zijn, na afspraak, uiteraard ook welkom in Nordhorn (D) net over de grens bij Oldenzaal/Denekamp. De koffie met slankmakende “Kuchen” staat altijd klaar.

NO BALLS, NO GLORY !

Guus Arens Bereikbaar via email: guusarens@gmail.com

55

Tekst en foto’s: Rens Hooijmaijers

The Beatles I love you, yeah, yeah

Reeds in november 2018 werd deze flipper door Stern aangekondigd en in productie genomen. Met een productieaantal van ‘slechts’ 1964 stuks gekoppeld aan een behoorlijke prijsstelling is The Beatles een zeldzaamheid, zeker in de Benelux. Groot was de verrassing dan ook toen uw verslaggever een bezoek bracht aan Stern-distributeur Carl Jacobs voor iets anders en daar per toeval over een The Beatles Gold struikelde, die daar een paar dagen was om op een beurs tentoongesteld te worden.

56

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Dit was dus een onverwachte ontmoeting waarin helaas maar weinig tijd was. Naast de tijd benodigd om vlug wat foto’s te nemen met de telefoon, was er maar tijd voor twee potjes oftewel zes ballen.

Te weinig om een echte indruk te krijgen van een flipperkast, maar genoeg om iets te kunnen zeggen over deze unieke flipperkast.

The Beatles dient ons terug te brengen naar de sfeer van de jaren zestig en in dat tijdkader moet je deze flipperkast dan ook bekijken. Zo waren er toen bijvoorbeeld nog geen ramps en dergelijke. Kijkend naar het speelveld valt dus het ontbreken van ramps en een bash-toy direct op. Anders dan we tegenwoordig gewend zijn, maar wel passend bij een ‘retro’ flipperkast. Een kenner van flipperkasten uit die jaren zal gelijk opvallen dat er een sterke gelijkenis is met een eerder uitgebrachte flipperkast door Stern: Seawitch.

De Seawitch stamt uit 1980 en The Beatles is een aangepaste of wellicht beter gezegd een moderne variant van deze flipperkast.

Voor zover je over een ontwerp kunt spreken bij een (aangepaste) remake staat John Borg hiervoor garant en voor het artwork Christopher Franchi. The Beatles is gebouwd/ ontwikkeld in samenwerking met Ka-Pow en bevat negen Beatles-liedjes.

“De Diamond editie is alleen voor een Beatlesfan met diepe zakken” The Beatles is er in totaal in drie varianten: een Gold- (1614 stuks), Platinum- (250 stuks) en een Diamond-editie (100 stuks). Totaal 1964 stuks dus. In dit artikel komt dus de Gold aan bod. De namen doen overigens ook hun prijsstelling eer aan. De goedkoopste is de Gold met een prijskaartje van circa EUR 10.000, gevolgd door de Platinum voor circa EUR 20.000 en de Diamond moet maar liefst circa EUR 60.000 opbrengen! Het enige waar deze edities in verschillen is het artwork op het cabinet, de coating op de siderails en poten en de kopruit. Onnodig te zeggen dat zeker de Diamond-editie alleen voor de echte verzamelaar en Beatlesfan is met diepere zakken.

57

Het speelveld Zoals al gezegd kent het speelveld een sterke gelijkenis met Seawitch. Meest in het oog springende verschillen zijn de magneet midden boven in de buitenloop, de draaischijf in het midden (tevens voorzien van een magneet) en de drie droptargets boven de linkeroutlane bevatten nu een standup-target erachter. De GI-verlichting is voor de verandering eens warm-wit in plaats van koud-wit, zoals gebruikelijk bij Stern.

Kijken we naar de ‘toys’ op het speelveld, dan valt natuurlijk als eerste op dat die er eigenlijk niet zijn, net zoals er geen ramps zijn. We zien wel een magneet midden boven in de buitenste loop, draaischijf met magneet (vermomd als een elpee) midden in het speelveld en drie droptarget-banken. Een drie-bank die FAB spelt, een vier-bank die FOUR spelt en nog een vier-bank die 1964 spelt. Ook beschikt The Beatles

58

over vier flippers. Met de bovenste twee flippers kun je onder ander op de droptargets schieten en ook een loopschot maken.

“Eén punt spreekt duidelijk tegen deze flipper: de prijs­ stelling” Dankzij de twee extra flippers kijken we dus hier niet naar een klassieke fan-layout, maar brengen de twee bovenste flippers een aantal extra schoten met zich mee. Ook zijn er twee spinners geplaatst.

Het cabinet De kleurigheid van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Mooi geheel. Christopher Franchi heeft hier weer mooi werk geleverd.

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Er staat een flipperkast die een mooi passend geheel is en de tijdgeest uit de jaren zestig duidelijk weergeeft.

De lcd-animaties zijn mooi helder en scherp en er wordt gebruik gemaakt van beelden van de echte Beatles in zwart-wit in combinatie met simulatie van ouderwetse scoretellers.

Het ziet er leuk uit.

De hamvraag: hoe speelt-ie?

Met slechts zes gespeelde ballen gespeeld in een korte tijd ga ik hier geen mening geven. Wat ik toch wel durf te zeggen is dat deze flipperkast verrassend is en ik wel kan zien waarom een aantal mensen zich toch positief uitlaat over deze flipperkast. Als je houdt van de stijl van flipperkasten, zoals gemaakt in de jaren zeventig en tachtig ga je hier plezier aan beleven, denk ik. De moderne techniek maakt een lcd-display mogelijk met een goede muziekkwaliteit wat voor een muziek-flipperkast wel een must is.

De drie droptargets-banken. De FAB bevat een stan­dup-target erachter die er niet is bij de Seawitch

Ook zijn er nu multiballen aan het spel toegevoegd die er bij de Seawitch nog niet waren en zo zijn er nog wel wat verbeteringen die The Beatles toch een ander spelgevoel geven dan de Seawitch, heb ik me laten vertellen (ik heb zelf geen ervaring met de Seawitch namelijk).

Al zal The Beatles geen diepe spelregelset kennen, wil dat niet zeggen dat er geen plezier aan het bespelen ervan te beleven valt. Er is eigenlijk maar één punt dat duidelijk tegen deze flipperkast spreekt en dat is de prijsstelling vanaf EUR 10.000. Is dat geen bezwaar, ben je een Beatlesfan en/of fan van flippers uit die jaren, dan denk ik dat je best plezier kunt beleven aan The Beatles.

Gezien de prijsstelling verwacht ik niet dat je er eentje in het wild tegenkomt, maar is dit wel het geval, loop er niet voorbij, maar druk een potje af. Je zult er zeker plezier aan beleven.

Gold uitvoering

Dank nogmaals aan Carl Jacobs voor het mogen spelen op deze nieuwe kast!

De lcd animaties zijn mooi helder en scherp

59

Gerard van de Sanden

Pilot aflevering Waar in de wereld heb ik niet geflipperd? Rome, Barcelona, New York, Sydney... allemaal plekken waar ik inderdaad nog nooit geflipperd heb.

En dat staat ook niet echt op mijn wensenlijst, wel om die steden te bezoeken maar dat spelen dat doen we thuis wel weer.

Maar waar komen al die mensen vandaan over de gehele wereld om bij ons te spelen en waar duiken mijn flipperkasten allemaal op in den landen.

De volgende foto is Top Secret, maar ik durf de gok te nemen. Wij werden gevraagd om een F-14 Tomcat flipperkast ter beschikking te stellen voor een nieuwe nog uit te zenden Nederlandse televisieserie. Een soort Top-Gun-achtige serie met veel bekende acteurs zoals Fedja van Huet. Helaas was het te kort dag om het beveiligingsprotocol te doorlopen en de F-14 zelf naar vliegbasis Leeuwarden te brengen, dus kwamen er hulptroepen om dat klusje te klaren...

Take my breath away...

En nu maar hopen dat ze dit artikel nooit lezen, anders zullen we de credits van de film niet halen.

60

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Vliegbasis Leeuwarden

Black Knight 2000, in de vorige column had ik al een tipje van de sluier opgelicht over een aankomende videoclip. De clip is reeds uit en bij het terugzien ervan komen er erg leuke herinneringen bovendrijven. De cast en crew hebben mijn inziens topwerk geleverd.

Steve Ritchie, Brian Schmidt en Dan Forden, de mannen achter de originele muziek van de kast, hebben inmiddels alledrie gereageerd en hun bewondering uitgesproken. We zien ook nog wel wat bekende NFV-ers langs schieten, herken jij ze?

In de afgelopen weken is ook naar buiten getreden dan wij volgend jaar gaan verhuizen, het pand heet de Dubbelde Palmboom en is aan de andere kant van Rotterdam te vinden.

Een oud pakhuis waar voorheen een museum gehuisvest was.

Black Knight 2000 video crew

Het is dan ook spulletjes oppakken en neerzetten, geen grote verbouwingen in het verschiet. Wat ook zonde van het geld en tijd zou zijn, want deze locatie is vooralsnog ook weer een tijdelijke. We willen namelijk over een paar jaar onze plannen waarmaken en niet het grootste flipperkastmuseum van de wereld openen, maar wel het mooiste. Of dat gaat lukken? We hebben zeker nog twaalf columns te gaan voor het zover is. Ik zal jullie op de hoogte houden van alle ontwikkelingen.

De Dubbelde Palmboom

Nou ja, een klein tipje van de sluier dan... omdat het zo leuk is en een foto zoveel meer zegt.

Hey, it’s only pinball?

Voorproefje van het toekomstige Dutch Pinball Museum

61

Marc de Waal

Start a new game Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 25 nieuwe leden.

Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging.

In deze editie Marc de Waal uit Amstelveen.

Hoe heb je de vereniging leren kennen?

Via Marktplaats had ik contact over een flipperkast met Helma, een lid van de vereniging. Zij wees mij op de flipper­ vereniging en gaf aan dat je daar ook mee kunt doen aan flippertoernooitjes. Ik zocht de vereniging op via internet en heb mij ingeschreven.

Wanneer speelde jij je eerste flipper­ spelletje?

Het eerste flipperspelletje speelde ik in de garage bij iemand waar ik ging oppassen.

Ik was toen een jaar of 17 en eigenlijk gelijk volkomen door het spel gegrepen. Wat voor kast dat was, weet ik niet meer, maar een heel oud model.

Later speelde ik eigenlijk op elke kast die ik tegenkwam.

Heb je een favoriete kast? Waarom is die speciaal?

Favoriet of eigenlijk bijzonder zijn voor mij de Xenon en de Party Zone. Er zijn zeker betere en mooiere kasten dan deze twee.

De Xenon (“tube shot”) blijft echter een speciale plek houden. Dit was de eerste, destijds moderne, kast die op een gegeven moment in een snackbar in de buurt geplaatst werd. De afbeeldingen, het geluid en het licht maakte destijds een magische indruk op mij. De Party Zone zal ik op de virtuele kast af en toe zeker blijven spelen, omdat ik met mijn kinderen daar goede herinneringen aan heb.

Welke generatie flipperkasten speel je het liefst?

Dot-matrix-kasten blijven mijn favoriet.

Bij voorkeur op spellen met een multiball.

De kasten die tegenwoording uitkomen, trekken mij wat minder aan.

Ga je voor flipperen de deur uit, of kun je ook thuis aan de slag?

Een jaar of vijf geleden heb ik een Party Zone gekocht. Die staat op de foto. Voor mijn kinderen, maar eigenlijk meer voor mijzelf. Deze heb ik recent verkocht. Inmiddels heb ik een virtuele pinball gekocht die over een paar weken op de zolder komt te staan. Voordeel is dat je heel veel verschillende kasten kunt spelen.

Mijn voornemen is om de leukste kast die ik daarop speel ook aan te schaffen en naast de virtuele kast te plaatsen. Een “echte” kast blijft voorlopig toch onverslaanbaar ten opzichte van hetzelfde spel op een virtuele kast.

62

NFV Spinner Magazine | jaargang 28 | nummer 2

Nieuwe leden Tony de Boer Ben Giezenaar Erwin van de Wetering Gerwin van den Brink Don van Hal Ronald Zoet Teus Lamboo Fabio Villanueva Evert van Galen Ferry Bokken Remco van Maurik Bas Kouters Peter Lubbers Michel van Elk Desmond Rohrbach Menno Lindeboom Casper van Hulten Ruben Sierdsema Eric Klein Marco Hartman Tobias Appelo Fred van Noije Winfried Geurts Paul de Bruijn Lieuwe Hofstra Willem Remijnse

Marc met zijn Party Zone

Technische Vraagbaak Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn?

Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV).

De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen.

Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp.

Vragen kunnen zowel schriftelijk COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex.

REDACTIE Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman.

Aan dit nummer werkten verder mee Peter Geurtsen, Jim Jansen, Koen Martens, Brian van Kuijk, Wouter van der Post, Aad van Dijk, Erik Kleijn, Jonathan Joosten, Martin Ayub, Guus Arens, Marc de Waal en Robert Lambermont.

SAMENSTELLING OMSLAG Barry Driessen COVER FOTO Rens Hooijmaijers GRAFISCH ONTWERP Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie DRUK Drukkerij Koopmans REDACTIONELE BIJDRAGEN Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten.

Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner.

Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl ADVERTENTIE TARIEVEN • 1/4 pagina € 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x) • 1/2 pagina € 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x) • 1 pagina € 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x) • Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

als telefonisch gesteld worden.

Verwacht geen kant-en-klare oplos­ singen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op!

Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum.

Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 0251 293 489 hmbartels@kpnmail.nl Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

Wedstrijden & competitie Regionale Toernooien (RFT) coördinator: Bas Vis - rft@nfvpinball.nl Lokale Competitie (LFC) coördinator: Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl

COPYRIGHT Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066

Communicatie Spinner: redactie@nfvpinball.nl Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694

NFV DAGELIJKS BESTUUR Waarnemend voorzitter Bas Vis - v oorzitter@nfvpinball, nl 0297-26345 Secretaris Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl Penningmeester Laurens Linssen penningmeester@nfvpinball.nl Clubhuis & Collectie Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Competitie, wedstrijden & Spinner Bas Vis - b vis@nfvpinball, nl 0297-263451 Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222 COMMISSIES Ledenadministratie Nils de Kleine ledenadministratie@nfvpinball.nl Clubhuis evenementen & catering Jan & Tonia Meijer - jan@nfvpinball.nl Webmaster Koen Martens Social media Ronald Klappe Club van 100 Arie Pijl - Cv100@nfvpinball.nl Evenementen Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: Albert Nomden albert@nfvpinball.nl

TECHNISCHE VRAAGBAAK Gert-Jan de Haan techniek@multigame.biz / 06- 27456890 Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 0251-293489 Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur ERELEDEN Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven LIDMAATSCHAP VAN DE NFV Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl).

Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.

Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden.

De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar.

Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.

Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

BANKGEGEVENS ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV te Wierden IBAN: NL 52 INGB 0007233926 BIC: INGBNL2A KVKnr: 40482631

63

DUTCH PINBALL OPEN EXPO 9 & 10 NOVEMBER 2019 IJsselhallen, Zwolle

Tournament Market Free play

130+ MACHINES DPO.NFVPINBALL.NL