ROTTERDAM HELPT IN STRIJD TEGEN PLASTIC SOEP Nederland is een land van land en water. Veel gemeenten houden naast hun straten, parken en pleinen ook hun watergangen vrij van zwerfafval. Vuilvisteams doen hun uiterste best. Toch kan niet worden voorkomen dat (drijvend) zwerfafval, met name plastic, met het water naar zee wordt meegevoerd. In Rotterdam is de zee niet ver weg. Daarnaast ontstaat het inzicht dat plastic rivierafval onwenselijk is, maar dat onzichtbaar microplastic mogelijk nog zorgelijker is. Plastic breekt immers niet af, maar versnippert in steeds kleinere stukjes die op enig moment worden opgenomen in de voedselketen. Is dat tij nog te keren?
N
TEKST: LINDA VAN RIJ / KEES VAN DER LAAN BEELD: GEMEENTE ROTTERDAM
ederland studeert hard op welke maatregelen geschikt zijn om plastic in de rivier en waterwegen tegen te gaan en zo mogelijk te voorkomen. De gemeente Rotterdam neemt deel aan een in het Rijnmondgebied gevormde Community of Practice Plastic. Samen met ruim twintig andere partijen uit de regio Zuid-Holland wil de gemeente Rotterdam voorkomen dat plastics en ander zwerfafval in rivier en in zee terechtkomen. Rotterdam zet daarbij vanuit het programma Circulair hoog in: In 2030 is er 90% minder zwerfafval in Rotterdamse wateren. GEEN ROTTERDAMS RIVIERAFVAL NAAR ZEE De gemeente wil graag haar inwoners betrekken. Bewustwording van deze problematiek bij inwoners is belangrijk. Macroen microplastic-verontreiniging tasten de biodiversiteit aan en beperken de leefbaarheid van de Rotterdammer. Openbaar water is economisch van belang, maar is er ook om te recreëren, en dan wil je genieten van een gezonde, schone leefomgeving. De gemeente ontwierp een strategie Marien Zwerfafval in samenwerking met diverse partners. Ook input vanuit de wijken is hierin meegenomen. Afgelopen voorjaar heeft gemeente Rotterdam deze strategie vastgesteld. Het uitvoeringsplan wordt momenteel verder aangescherpt met bewoners, stichtingen en ondernemers die actief zijn op het gebied van (marien) zwerfafval. Zo werkt de gemeente samen
met de Rotterdammer aan het zwerfafvalvrij krijgen van de Rotterdamse wateren. Informatie over deze strategie en de aanpak is terug te vinden op de website www. rotterdam.nl/afvalvrijewateren De focus voor de komende jaren ligt op het voorkomen van rivierafval door middel van het verminderen van zwerfafval (ook op straat), bronaanpak en bewustzijn creëren. Daarnaast ligt de focus op het opruimen en schoonmaken van water en oevers. Dit vraagt registratie van rivierafval, monitoren van gebied, innovaties op opruimtechnieken, beheerafspraken en par-
OSPAR-PROTOCOL Meer dan elf Europese landen gebruiken het OSPAR-protocol om vervuiling te monitoren. Ook in Nederland wordt volgens dit protocol gemonitord langs vier aangewezen niet-toeristische stranden over een lengte van 100 meter. Nu al meer dan 15 jaar. Resultaten hiervan worden ingevoerd in een database en geanalyseerd. De data die dit oplevert dienden als input voor de ontwikkeling van de European Plastics Strategy en de Europese Richtlijn voor wegwerpplastic. De resultaten worden ingezet voor het vergroten van het bewustzijn over rivierafval en om aanpak bij de bron mogelijk te maken. Het samenwerkingsverband ‘Schone Rivieren’ coördineert deze aanpak in Nederland.
ticipatie van burgers en bedrijven. Tot slot is het verwerken van rivierafval uit water en oevers op een circulaire manier een speerpunt. Zoals nieuwe vangsystemen, straatmeubilair, communicatie-uitingen en vloeren. Dit zorgt voor minder verspilling van kostbare grondstoffen en stimuleert initiatieven voor recycling. 4-STAPPEN AANPAK Rotterdam hanteert een 4-stappen aanpak om plastics en ander zwerfafval in rivieren en zee te verminderen en te voorkomen. Stap 1: Regie pakken Door samenwerking met partners in de regio en in de Community of Practice Plastic worden experimenten uitgewerkt. Inzichten worden onderling gedeeld tussen de verschillende waterkwaliteitsbeheerders. Bewoners geven via de gebiedsbesturen input voor de uitvoering. In de Marine Litter Taskforce van ISWA worden inzichten gespiegeld aan initiatieven elders in de wereld. Stap 2: Probleemverkenning Hoe gedragen de wateren in het Rotterdamse zich? Waar ontstaan hotspots van verontreiniging; een nulmeting heeft de situatie anno 2020 genoteerd. Op basis van deze nulmeting is de uitvoering van de strategie ontworpen en wordt deze jaarlijks bijgewerkt. Stap 3: Uitvoering en monitoring Op dit moment is er geen wettelijke verplichting voor het monitoren van rivierafval. De gemeente Rotterdam wil juist meer
GRAM #07 september 2021 | 27
