Ondernemend Friesland editie 6 2021 by OF BV

VDM Woningen: Op Eigen Wijze op weg naar een toekomst in houtskeletbouw GESPREKKEN OVER DE BOUW! GELUKKIG IN IJSLAND

DE ENERGIETRANSITIE EN HET MBO!

N0 06

2021 www.of.nl

Ondernemersevent Súdwest-Fryslân 2021 Save the date - Hét event van het jaar voor ondernemers!

Waarom je dit absoluut niet mag missen? > Inspirerende sprekers > Finale verkiezing ‘Beste bedrijf van Súdwest-Fryslân 2021’ > Netwerken met collega ondernemers

BwauethkeoudeDr am

mber Zie ik jou 15 nove in het theater?

Waar en wanneer?

Maandag 15 november om 20.00 uur in het theater in Sneek

Voor wie?

Alle ondernemers in Súdwest-Fryslân

Ben jij erbij?

Kijk voor meer informatie en aanmelding op onze website www.sudwestfryslan.nl/ondernemersprijs of scan de QR code.

Power to the People Het is doorgaans niet mijn gewoonte om in dit voorwoord specifiek reclame te maken voor één bedrijf. Maar sinds de coronapandemie heeft horeca in OF een streepje voor. Bovendien heb ik er nu een goede reden voor, omdat ik een verheugende trend met u wil delen.

Dat heb je met verzekeraars; ze krijgen het nooit écht gezellig. Maar geld hebben ze wél en zo hebben ze met hun gebouwen decennialang de openbare ruimte van steden als Leeuwarden, Zwolle, Apeldoorn en waar niet al meer kunnen bepalen.

De trend waar ik het over heb: het verdwijnen van verzekeringskantoren uit binnensteden. Zo was ik onlangs bij Sophias, het nieuwe restaurant, lounge-café en wat al niet meer, in het voormalige AEGON-gebouw tegenover station Leeuwarden. Ondernemers Jochem van der Schoot (onder andere van Eurohotel en Boutiquehotel WKNDS) en Willem Nicolai (voorheen Fellini, Doozo) willen dit uitbouwen tot een locatie waar bistro, coffeebar, healthy food en een hippe stadstuin bij elkaar komen. Toen ik er een drankje ging doen was alleen nog die hippe stadstuin open, maar de sfeer was er gezellig en kosmopolitisch. Ik zou zeggen: gewoon een keer proberen. Maak er eventueel een hoofdstedelijke horecatocht van, want Leeuwarden barst op dit moment van de leuke zaken.

Inmiddels is men in verzekeringsland talloze efficiencyoperaties verder én is thuiswerken een nieuwe norm geworden. De gebouwen raakten leger en leger en de verzekeraars maken terugtrekkende bewegingen. Gelukkig maar. Binnensteden verdienen beter. Want beton en glas; dat wordt nooit wat zonder rumoerige mensen en levendigheid. Zonder praten, lachen en ach kom; nóg een fles wijn als het wat later wordt. Dat kun je op dit moment overal rondom het stationsplein van Leeuwaren ervaren. De stad is weer van ons. Power to the People.

Terug naar dat AEGON-gebouw in Leeuwarden. Uiteraard moet je zo’n verzekeraar dankbaar zijn voor de werkgelegenheid die het jarenlang voor stad en regio heeft opgeleverd. Toch fietste ik altijd met enige afkeer langs die betonnen kolos. Ooit had een architect iets bedoeld in de sfeer van ‘open’ en ‘transparant’, maar bij mij riep het andere gevoelens op. Een bastion van glas en beton, waar je rond het middaguur met moeite een blik kon werpen in de ietwat naargeestige ‘binnentuin’ waar assurantiemedewerkers vredig hun bammetje aten.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2021-06

Colofon

Op Eigen Wijze op weg naar een toekomst in houtskeletbouw

Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker

Er heerst schaarste in de bouw. Om preciezer te zijn: een schaarste aan goed opgeleide jongeren, die bewust kiezen voor een loopbaan in de bouwen installatiesector. Er is dus behoefte aan nieuwe aanwas. VDM Woningen in Drogeham wacht niet af tot deze kentering uit zichzelf komt,

Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116

18 Praten over de bouw met Raethuis Hoe staat het ervoor in de bouw? Die vraag stelden vennoten Rients de Jong (hierna RdJ), Rein Dijkstra (hierna RD) en Onijdes Wijma (hierna OW) van Raethuis Accountants uit Heerenveen zichzelf voor een tweede keer. In navolging van de kennissessie van vorig jaar ging Raethuis opnieuw in gesprek met goede bekenden. Dit keer vond het gesprek plaats in de schitterende Sluisfabriek in Drachten, het symbool van Drachten en de maakindustrie.

Redactie NARVIC-media, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf, Willem Walda, Ingrid van Damme en Amanda de Vries nieuwsberichten@of.nl

Vormgeving VDS Crossmedia Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Profiwatch en het succes van bouwplaatsen beveiligen

Profiwatch uit Drachten heeft met camerasystemen op mobiele masten dé oplossing bedacht tegen diefstallen vanaf bouwterreinen. Dat zijn vervelende kostenposten voor bouwbedrijven en voor de kleine zelfstandig ondernemers die op dergelijke bouwplaatsen actief zijn. In anderhalf jaar tijd heeft Profiwatch al een flinke klantenkring opgebouwd in Nederland; van bedrijven en overheidsinstellingen tot verschillende politiekorpsen.

www.of.nl

OF 2021-06

Klaas van Leggelo: gelukkig in IJsland én Zurich

Peter van der Meij, Faber Telecom & Data:

Doch mar gewoan, dat is al gek genôch “Bij ons vind je geen addertjes onder het gras en geen snelle jongens. Alhoewel, nog dezelfde dag staan we bij je op de stoep wanneer dat nodig is. Wij zijn Faber. Doch mar gewoan, dat is al gek genôch.” Een statement op de website van Faber Telecom & Data uit Dokkum. En ze hebben recht van spreken, de mensen van Faber. Want ze hebben de hele weg van analoog naar digitale telefonie en data-uitwisseling meegemaakt. Vier vragen aan accountmanager Peter van der Meij.

Trends in de bouw: krapte en duurzaamheid

‘Het gaat om de vakmannen die het bouwwerk maken’ De bouw als sector levert een ontzettend belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Tegelijkertijd wordt de bouw vaak gezien als een traditionele en behoudende branche. Terwijl we toch al een paar jaar veel horen over vernieuwing, verduurzaming en innovatie. Hoe zit dat precies en hoe groot is de rol van regelgeving en krapte op de arbeidsmarkt? We vroegen het een vijftal Friese ondernemers.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Dé Electric PTO, dé elektrische aandrijving voor je voertuig! Er zijn veel manieren waarop jij je vrachtwagen of wagenpark kan vergroenen. De Electric PTO is anders. Wij gaan voor een oplossing die groen, gemakkelijk en praktisch is! Een oplossing die écht werkt in de praktijk. Maatschappelijk verantwoord ondernemen zonder rendement te verliezen. Ofwel: ‘groen’ zonder concessies te doen. De Electric PTO werkt gemakkelijk, is energiezuinig en geluidsarm. Creëer je eigen mogelijkheden. Creëer je eigen rendement. Daar wil je mee werken!

Transportwei 1, 8501 ZR Joure

e: info@wierdahybrid.nl

t: +31 (0)513 412741

i: www.wierdahybrid.nl

PRACHTIGE OPSTEKER BLOM INTERIEURS Blom Interieurs maakt er geen geheim van, ze heeft grote, internationale ambities en het lijkt erop dat het Friese familiebedrijf uit Sneek ze ook waar gaat maken. Zo gaat Blom maar liefst 832 appartementen inrichten in wooncomplex DCIII in Wenen en levert deze full-furnished op, dus inclusief keukens. Een mooie opsteker. De appartementen in Wenen worden full-furnished ingericht. “Wat Blom Interieurs uniek maakt is dat wij opdrachtgevers en toekomstig bewoners volledig kunnen ontzorgen door interieurs turn-key op te leveren”, aldus een persbericht. “De bewoner stapt een volledig ingericht appartement binnen. Van wanddecoratie tot het bed en van de keuken tot het theelepeltje in de besteklade. Alles is in de woning aanwezig en over ieder detail is nagedacht.” Blom Interieurs zal niet alleen de appartementen inrichten, ook de algemene ruimtes worden door Blom van een creatief interieur voorzien. De begane grond zal ruimte bieden voor lounges, bars, sportscholen, filmzalen en studie- en co-working-faciliteiten. Het dak zal gaan dienen als gemeenschappelijke en evenementenruimte. Medio 2022 zal het complex worden opgeleverd. © BEHF Architects

GESLAAGDE AARDAPPELEXCURSIE BIJ TERNAARD Het is alweer een tijdje geleden, maar niet minder leuk: de aardappelexcursie die begin september werd gehouden in Ternaard. Boer Goasse Venema nodigde mensen uit om op zaterdagochtend 4 september zelf aardappelen te rooien op zijn land aan het einde van de Koaterhústerwei in Wierum. Tegelijkertijd wilde hij bezoekers samen met Arjen Strijkstra van Van Hall Larenstein en bestuursleden van het Agrarisch Collectief Waadrâne informeren over het internationale project BEESPOKE.

ZIJ IS DE MAKELAAR EN MAKELAARDIJ FERWERDA JOURE BUNDELEN KRACHTEN Binnen de hectische woningmarkt is het belangrijk om snel te kunnen schakelen, zeker als je een persoonlijke makelaar wilt blijven. Daarom bundelen Zij is de Makelaar en Makelaardij Ferwerda de krachten en gaan zij samen verder als Zij is de Makelaar. Naast de locatie van Makelaardij Ferwerda in Joure wordt er ook een tweede vestiging in Lemmer geopend.

Doel van het project BEESPOKE is om met nieuwe methodes en kennis de biodiversiteit te verhogen en gelijktijdig de bestuiving van voedselgewassen en plaagbestrijding door insecten met meer dan 10% te vergroten. Goasse Venema is één van de boeren van Waadrâne die zijn land beschikbaar stelt voor dit project. De familie Venema heeft dit jaar aardappelen verbouwd naast de insectenrand zodat gekeken kan worden wat de invloed van insecten is die op deze bloemen/kruidenrand afkomen.

Jolanda Vogelzang blijft als Register Makelaar en Register Taxateur, het vaste aanspreekpunt van Zij is de makelaar. Naast Jolanda zal Jeske Zweering als Vastgoed Adviseur het team versterken. “Onze kennis van de markt en locatie zetten we in om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn”, aldus de makelaars. “Wij begeleiden mensen bij het realiseren van hun woonwensen als het gaat om de verkoop en/of koop van hun nieuwe (t)huis. Uiteraard beschikken wij over alle benodigde certificeringen van VastgoedCert (makelaar) en het NRVT (taxateur) en zijn we lid van de NVM en staan daarbij doorlopend onder onafhankelijk toezicht”, aldus Jolanda Vogelzang.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Er kwamen ruim 50 belangstellenden op af.

OF 2021-06

Eijgen finance adviseert en bemiddelt in financieringen voor bedrijven en vastgoedbeleggers. Met behulp van voormalig bankiers wordt op onafhankelijke wijze gezocht naar een passende oplossing voor uw financieringsvraagstuk. De adviseurs van Eijgen zijn ervaren financieringsspecialisten en kunnen op voorhand de haalbaarheid van uw plannen helder in kaart brengen. We hebben de beschikking over meer dan 100 financieringsbronnen en van de door ons begeleide financieringsverzoeken slaagt meer dan 90%!

Onafhankelijk intermediair in

MKB- & vastgoedfinancieringen Eijgen finance Drachten Eijgen finance Joure

Bancaire financieringen Verhuurhypotheken Crowdfunding Private investeerders Financieringsmaatschappijen

Eijgen finance Heerenveen Eijgen finance Leeuwarden t 088-51 50 222 e info@eijgenfinance.nl

Kijk voor meer informatie op www.eijgenfinance.nl

Buro Schaaf de one-stop-partner voor deelfietsen. WAAROM SAMENWERKEN MET ONS? Onmiddellijk inzetbaar Een totaaloplossing, met vervoersmiddelen, hard- en software in één pakket. Future-proof & schaalbaar Klein beginnen om te groeien? Ons platform is schaalbaar, past zich naadloos aan jouw IT-omgeving aan en kan meerdere partijen samenbrengen. n

f oplade

Inductie

All-in-one oplossing (Deel)fietsen, (deel)auto's en je beveiligde parking op maat, bestuurbaar vanuit één app. Gebruiksvriendelijk & veilig Een glashelder dashboard dat op een veilige manier data genereert. Zo krijg je waardevolle info over het gebruik en regel je een feilloze exploitatie. Specificaties - Licht en snel (tot 25 km/u) - Laad snel en draadloos: 100% in 2-3 uur - 1 parkeerplaats = 5 e-bikes - Bereik: 50 tot 70 km - Personaliseren in eigen kleur en huisstijl - Permanente track-and-trace

er fiets € 180,- p ud* f a n a v r Te huu nderho nd incl o per maa d ks, 36 mn van 5 stu is s a b p o *

Meer info op www.buroschaaf.nl

FYSIOTHERAPIE DONGERADEEL NU OOK IN DAMWÂLD

MET LEKKERE KOFFIE OP WEG NAAR BEIJING 22

De fysiotherapeuten van Fysiotherapie Dongeradeel en Sportcentrum Bodde Bouman zitten sinds kort ook in Damwâld. Op maandag 13 september werd hun nieuwe vestiging in het voormalige Rabobankgebouw geopend. Raymond Mulder, Margriet van Meekeren en Stefan Bodde zijn de fysiotherapeuten die deze vestiging gaan runnen. Fysiotherapie Dongeradeel – in de volksmond ook wel Bodde Bouman genoemd – hadden al vestigingen in Dokkum, Ternaard, Holwerd en Anjum. Dat Damwâld daar nu is bijgekomen is volgens Raymond Mulder een logische stap. “Als fysiotherapeut begeleid ik al acht jaar voetballers met blessures bij voetbalvereniging Broekster Boys in Damwâld’’, vertelt Raymond die zelf jarenlang bij deze club gevoetbald heeft. Voor Margriet van Meekeren uit Damwâld geldt hetzelfde. Zij is verzorger bij BroeksterWâlden, de club waar ze al jaren speelt.

Getest door onze eigen redactie, op het strand van Terschelling: de koffie van Brew ’22. En we mogen zeggen; het was een aangename verrassing. Getest en goed bevonden dus. De smaak van goede filterkoffie, op een duurzame en informele kampeermanier klaargemaakt. Voor het verhaal achter deze ‘instant’ filterkoffie moeten we naar Heerenveen, waar schaatsers Cornelius Kersten en Ellia Smeding achter dit product zitten. Twee Nederlandse topsporters, die in Britse dienst mee willen doen aan de winterspelen in Peking (2022). En daarvoor financiering zoeken in de vorm van gezond ondernemerschap. Enkele vragen aan Ellia Smeding.

Nederlandse schaatsers in Britse dienst; hoe komt dat?

De fysiotherapeuten hebben er zin in om vanuit hun nieuwe vestiging in Damwâld aan de slag te gaan. “Het past bij de nieuwe ontwikkelingen die binnen ons bedrijf gaande zijn’’, vertelt Raymond die sinds 1 januari van dit jaar samen met Willem Bodde, Wessel Bouman en Pieter Boomsma praktijkhouder is. Stefan Bodde en Jeroen Pel nemen vanaf volgend jaar het stokje over van hun vader en schoonvader. Achter de schermen worden al plannen gemaakt voor de toekomst. “We vinden het belangrijk om voor alle doelgroepen de juiste zorg op de juiste plek te realiseren. Van kwetsbare ouderen tot topsporters, maar ook kantoormedewerkers met nekklachten en mensen die revalideren na een operatie. Iedereen is welkom bij Fysiotherapie Dongeradeel. Ons doel is om Noordoost-Friesland fit en vitaal te houden.’’

Wij hebben allebei een dubbele nationaliteit; een Britse moeder en een Nederlandse vader. Cornelius is in Haarlem geboren en getogen, ik ben in het plaatsje Aylesbury in Engeland geboren en heb daar tot mijn achtste gewoond. Om wat van de Nederlandse taal en cultuur te leren kennen ben ik in het verleden met mijn ouders en zussen tijdelijk naar de Friese Harlingen verhuist. Na enkele maanden hadden we het allemaal erg naar ons zin en hebben mijn ouders besloten permanent in Nederland te blijven. Ik was altijd al fanatiek met skeeleren en schaatsen. Een natuurtalent was ik niet en daarom ben ik nooit voor Nederland uitgekomen op bijvoorbeeld NK’s of internationale wedstrijden. Ik ben rond mijn 15e in contact gekomen met de Britse schaatsbond en daarmee begon mijn Britse schaatsavontuur. Cornelius heeft in zijn juniorentijd voor Nederland geschaatst. Helaas werd hij getroffen door zware blessures wat zijn ontwikkeling binnen het Nederlandse systeem vroegtijdig stopte. Ook hij is toen in contact gekomen met de Britse schaatsbond

En nu dat koffie-ondernemersavontuur. Hoe is dat zo gekomen? De Britse schaatsbond heeft helaas een zeer klein budget. De kosten voor internationale toernooien betalen we dus grotendeels zelf. Ons doel is meedoen aan de Olympische spelen van 2022, dus leek dat ons een mooie naam voor ons koffiebedrijf. Het is natuurlijk nog helemaal niet zeker of we uiteindelijk allebei op de Olympische Spelen in Februari staan. Dit zal afhangen van kwalificatietijden en startplekken die verdiend moeten worden. Maar een mooi groot doel is het zeker.

Wat ga je met dit merk doen ná de Spelen? We zijn zeker van plan door te gaan met Brew22. Tot wanneer we blijven schaatsen weten we niet, maar we vinden het ondernemerschap ook erg leuk en willen onszelf daar ook in blijven ontwikkelen. We vinden het erg leuk om sporters in een vergelijkbare positie te helpen, dus wellicht is dat hierna ons volgende doel met Brew. Proeven? Foto: Fysiotherapeuten Stefan Bodde, Margriet van Meekeren en Raymond Mulder runnen vanaf 13 september de nieuwe praktijk in Damwâld. Foto: Marit Anker

https://brew22.com/nl/

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Laten we samen de we aarde een Laten samen stukdegroener maken aarde een stuk groener maken

Alynia Architecten Harlingen BV Zuiderhaven 73 Postbus 187 8860 AD Harlingen

Kies voor zonne-energie Kies voor Awizon Awizon 18 jaar expert op het gebied van Kiesis ruim voor zonne-energie advisering, levering en montage van zonne-energie Kies voor Awizon systemen. U bent bij ons verzekerd van:

T (0517) 413 333 E info@alynia-architecten.nl I ww.alynia-architecten.nl

Awizon is ruim 18 jaar expert op het gebied van - De levering van kwalitatief hoogwaardige advisering, levering en montage van zonne-energie zonnepanelen en omvormers. systemen. U bent bij ons verzekerd van: - Maatwerk advies aan huis. - De levering van kwalitatief hoogwaardige - Advisering over het hoogst mogelijke rendement. zonnepanelen en omvormers. - Montage door ervaren, vakkundige monteurs. - Maatwerk advies aan huis. - Uitstekende service en garantievoorwaarden. - Advisering over het hoogst mogelijke rendement. - Montage door ervaren, vakkundige monteurs. - Uitstekende service en garantievoorwaarden. besparing op uw energie lasten

binnen ± 7/8 jaar uw woning terug wordt meer verdiend* waard besparing op binnen uw energie ± 7/8 jaar uw woning lasten terug wordt meer * √ Persoonlijke service verdiend √ Kwaliteit & Garantie waard

√ Ruim 18 jaar ervaring

√ Gedegen & eerlijk advies

√ Persoonlijke service √ Ruim 18 jaar ervaring

√ Kwaliteit & Garantie √ Gedegen & eerlijk advies

Meander 3 | Surhuisterveen (0512) 36 30 31 | info@awizon.nl

Samen maken we onze leefomgeving toekomstbestendig Wij zijn een advies- en ingenieursbureau met grensverleggende experts die dagelijks werken aan een toekomstbestendige leefomgeving. Waar wij veilig en gezond kunnen leren, werken, spelen, wonen en groeien.

Meander 3 | Surhuisterveen Kijk voor meer informatie op: www.awizon.nl

(0512) 36 30 31 | info@awizon.nl

...wij laten de zon al ruim 18 jaar niet voor niets opgaan! Kijk voorhoudend meer met informatie op: www.awizon.nl *Rekening de BTW teruggaaf voor particulieren

...wij laten de zon al ruim 18 jaar niet voor niets opgaan! *Rekening houdend met de BTW teruggaaf voor particulieren

wsp.com/nl

DDDD-EVENT ONDER STRALEND ZONNETJE

Foto: het team van Wettermerk: Femke de Jonge, Annegien van der Bij, Liesbeth de Hoop en Ruth Rottiné. Foto: Tjerk de Jong (Jeanette de Groot).

GEDULD IS EEN SCHONE ZAAK

Een evenement waar menigeen ieder jaar naar uitkijkt is het ‘DDDD—event’ (Denken – Delen – Durven – Doen, red.) van Jongsma Engineering Solutions (Oosterwolde). Het bedrijf van ondernemer Wietze Jongsma (die steeds vaker ook ondersteuning krijgt van zoon Stephan Jongsma) ondersteunt tal van bedrijven in de zuivelindustrie bij hun ontwikkeling. ‘Verbinden’ is daarbij een belangrijk element en daarbij kan een event waarbij netwerken en verbinden centraal staat centraal staat niet ontbreken.

WETTERMERK MAAKT WATERTECHNOLOGIE EN NEDERLANDSE MAAKINDUSTRIE MEER ZICHTBAAR

De 7e editie kon vorig jaar niet doorgaan vanwege corona, maar werd op 8 september 2021 ingehaald met een dagvullend programma bij De Twirre, te Langweer. Met in totaal 100 gasten verdeeld over 10 sloepen werd een prachtige vaartocht afgelegd, met onderweg een stop voor palingroken. Bij terugkomst een indrukwekkend verhaal van Gabriel Anthonio, met aansluitend een green egg BBQ en prachtig optreden van Elske De Walle op de grootste sloep van Fryslân bij zonsondergang. “Een dag met een gouden rand”, aldus oprichter en organisator Wietze Jongsma. “Alles was keurig voorbereid door De Twirre-eigenaar Bauke Jonkman en zijn team. Het gehele event is overigens opgenomen door middel van camera en drone opnames, gerealiseerd door Videofixers uit Heerenveen; dat kan later dus nog worden teruggekeken.”

De Lightswing is het unieke ophangsysteem voor het verplaatsen, verwisselen of tijdelijk verwijderen van je hanglampen. Het idee van de Lightswing is bedacht aan de keukentafel van de Leeuwarder Paul Constandse en inmiddels is het product een geliefd interieuritem in al meer dan 25.000 huishoudens verdeeld over Europa. Het innovatieve ophangsysteem biedt de mogelijkheid om zowel één als twee lampen aan te sluiten op één lichtpunt. Het systeem kan in beide richtingen tot 80 cm schuiven en 360° draaien vanaf het aansluitpunt. Naast het verplaatsen, wordt ook het verwisselen of tijdelijk verwijderen van je hanglamp een stuk eenvoudiger. De Lightswing is verkrijgbaar in twee varianten (voor één of twee hanglampen) én in drie kleuren. Daarnaast kan de Lightswing worden gecombineerd met bijna alle hanglampen. Uitvinder Paul: “Ik weet uit ervaring dat het fijn is om zo nu en dan je interieur te veranderen. Ik weet ook hoe moeilijk het dan is om de verlichting weer op orde te brengen, omdat het stroompunt op een vaste plaats zit. Met de Lightswing is dat probleem opgelost, omdat de plek van de verlichting zonder moeite aan de verandering in het interieur aangepast kan worden.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

www.asbeste.nl

As Bêste komt met nieuwe slogan:

“Toekomst maak je samen.” Met deze slogan en de overtuiging dat het anders kan richten wij ons op de Circulaire sloop, waarbij het voortijdig in kaart brengen van een pand of object in een later traject veel tijd en geld bespaard.

Asbest | Chroom 6 | Circulaire sloop

ARNO BROK PRIKT VORKJE MEE BIJ MENNO HOEKSTRA Arno Brok, Commissaris van de Koning in de provincie Fryslân, bracht onlangs een bedrijfsbezoek aan slager Menno Hoekstra (Anjum). “We hadden een interessant gesprek”, aldus Menno Hoekstra die Brok een uitgebreide rondleiding gaf door de stal, de slachterij en de koelcel. “Alles was in productie, dus ik heb het proces goed kunnen laten zien. Brok was belangstellend en stelde gerichte vragen.” De twee hadden elkaar eerder ontmoet bij Fryslân Culinair. In dat samenwerkingsverband in de provincie staan streekproducten centraal, wat aansluit bij de werkwijze van Menno.

LIGHTSWING MAAKT NAAM MET INNOVATIEF OPHANGSYSTEEM HANGLAMPEN

Hoekstra kon aan Brok uitgebreid vertellen over de regionale herkomst van het vee waarmee hij werkt. Vakbekwame medewerkers slachten en benen uit. Het slachten leerde Menno weer van zijn opa en zijn vader. “Wij slachten op onze eigen manier. Rustig en zorgvuldig. Wij benen goed uit en werken schoon. Het vlees laten we heel langzaam terugkoelen. Dit alles komt de smaak ten goede.” Brok liet het zich graag vertellen en goed smaken.

VIRTUTEC VESTIGT ZICH IN MAXIMACENTRUM BURGUM Recentelijk heeft Virtutec, gespecialiseerd in het visualiseren van objecten en processen in 3D en 4D een kantoor betrokken in het Maximacentrum in Burgum. Bij het visualiseren gebruikt Virtutec naast de standaard internetbrowsers, onder andere Augmented en Virtual Reality. “De toegepaste technieken zijn veelal bij gamers wel bekend, maar toch iets minder bij het ‘gewone’ publiek”, aldus een persbericht van het bedrijf. “Gamers zijn al vaak gewend zich in een digitale, virtuele wereld te begeven waarin bijna alles mogelijk is. Juist die wereld en de hiervoor gebruikte technieken geven de mogelijkheid om ook met reële objecten of producten te ‘spelen’, net zolang tot je de juiste uitvoering of het meest optimale proces gevonden hebt.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

CONNECTIONCOMPANY®

Zet stress aan

uit

Zorg voor een gezonder, gelukkiger en productiever team

Stress is een natuurlijke vorm van spanning. Het kan leiden tot grote prestaties en geluk. Waarom zijn we dan vooral bezig om stress te vermijden? Het is tijd om anders naar stress te kijken, om het vóór je te laten werken. Hoe? Door beter te begrijpen hoe stress werkt, je eigen stress-systeem te ontdekken én jezelf te trainen, o.a. met nieuwe technieken en met virtual reality. Maak kennis met ons nieuwste programma: Floreren met stress Bekijk onze nieuwe website: connection-company.nl/floreren-met-stress

Jacob van Essen van fotobureau het Hoge Noorden

DAK2 DUURZAAMHEIDSADVIES A.P. van den Berg is van plan om op het IBF in Heerenveen een duurzame en toekomstbestendig gebouw neer te zetten. Hiervoor heeft A.P. van den Berg in een vroeg stadium diverse partners aan zich gebonden. Dit regionale bouwteam gaat nu het nieuwe bedrijfsonderkomen realiseren, waarmee A.P. van den Berg weer minimaal 30 jaar vooruit kan. Vanaf het begin van het project, de haalbaarheidsstudie, zijn DAK2 Duurzaamheidsadvies en Heeren 3 Architecten bij het project betrokken. Vanaf het ontwerpproces zijn Ingenieursburo Meijer & Joustra en bouwfysisch bureau INNAX aan het bouwteam toegevoegd. Tot slot heeft A.P. van den Berg recentelijk als hoofdaannemer voor de realisatie van het ontwerp gekozen voor Lont. Koninklijke Damstra Installatietechniek uit Driezum gaat het installatiewerk verzorgen.

VERNIEUWD KANTOOR VOOR FUMO

“Door het toepassen van het bouwteam-principe werken we van begin tot eind als één team aan ons nieuwbouwproject, waarbij elke partij dus ook vanaf het begin zijn eigen expertise inbrengt en zijn eigen rol en verantwoordelijkheid kan pakken. Bovendien is het wel een aardig gegeven dat ons bouwteam bestaat uit louter Friese spelers,” aldus Mark Woollard.

Het kantoor van de FUMO in Grou is het afgelopen anderhalf jaar ingrijpend verbouwd. Op vrijdag 17 september 2021 werd het verbouwde FUMO-kantoor feestelijk geopend. De medewerkers van de Friese omgevingsdienst beschikken nu weer over een moderne werken ontmoetingsplek om hun taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht, handhaving en specialistisch advies uit te voeren.

Ook Kuiper van DAK2 is zeer te spreken over het regionale en duurzame karakter van het bouwteam: “tot nu toe blijkt het een goede keuze en wordt er op een zeer efficiënte manier gewerkt om tot een prachtig duurzaam ontwerp te komen. We zijn ervan overtuigd dat in de huidige markt dit bouwteam het beste resultaat gaat opleveren.”

Tijdens de feestelijke opening werd het nieuwe logo van de omgevingsdienst onthuld door burgermeester van Leeuwarden Sybrand Buma, de voorzitter van het FUMO-bestuur Anko Postma en secretaris/ directeur van de FUMO Pieter Hofstra. Vervolgens werd een kleine groep genodigden rondgeleid in het nieuwe kantoor door architect Dick de Jong. De verbouwing startte op 2 maart van vorig jaar. Anderhalf jaar later werd het vernieuwde kantoor opgeleverd, na een volledige interne make-over. De kantoorruimtes hebben een moderne, open uitstraling met flexibele werkplekken en ontmoetingsruimtes. Tijdens de verbouwing was duurzaamheid een belangrijk thema. Er is onder andere geen nieuw kantoormeubilair aangeschaft, maar er is refurbished meubilair gebruikt. Ook is in het hele gebouw de verlichting vervangen door Ledverlichting. Het doel is om het FUMO-gebouw energie-neutraal te maken. In december 2020 werd de vergunning verleend voor een aquathermieinstallatie voor ons gebouw door Wetterskip Fryslân. Dit was de eerste verleende vergunning voor zo’n installatie in Friesland. De aquathermieinstallatie draait inmiddels enkele maanden en verwarmt en koelt het gebouw voor 50 procent. Daarnaast wil de FUMO in de toekomst graag zonnepanelen op het dak, dakisolatie en nieuwe beglazing.

Het bouwteam voor de nieuwbouwplannen van A.P. van den Berg. Staand v.l.n.r.: Wiggert Amsterdam (INNAX), Siemen Meijer (Heeren 3 Architecten), Auke Bangma (Lont) en Harry Meijer (Meijer & Joustra). Zittend v.l.n.r.: Mark Woollard (A.P. van den Berg) en David Peter Kuiper (DAK2 Duurzaamheidsadvies).

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Uw partner in duurzame mobiliteit maatwerkoplossingen voor duurzaam transport

www.dem.nl - info@dem.nl - 058-288 24 55

Bedrijventerrein 't Ges Hendrik Bulthuisweg 26-28 8606 KB Sneek +31 (0)515 55 95 43 +31 646104151 info@middelzee.nl

Cyber Security in de toekomst

Column

De digitale afhankelijkheid van bedrijven en overheden en de maatschappij als geheel is van schokkende omvang. Criminele groeperingen maken daar dankbaar misbruik van door netwerken binnen te dringen en organisaties digitaal te gijzelen. Ze opereren anoniem en vragen flinke sommen losgeld. Inmiddels is het een flinke industrie, zelfs inclusief helpdesk voor een optimale ‘customer experience’.

Er wordt steeds meer en steeds vaker gehackt, op grote en kleine schaal. Overheden, zorginstellingen en ICT-dienstverleners ontkomen er niet aan. Bedrijven die het treft – ook in onze regio – zullen dat meestal niet aan de grote klok hangen, uit vrees voor imageschade. Maar waarom gebeurt het steeds vaker? Hoe moet dat dan richting toekomst? Eén van de oorzaken is de snelle ontwikkeling van ICT en internet de laatste 20-25 jaar. Allerlei klassiek ontworpen systemen en technieken zijn gekoppeld aan het openbare internet. Extra lagen beveiliging zijn daar achteraf aan toegevoegd. Om de slag met de concurrentie te winnen heeft elke fabrikant er belang bij nieuwe apparaten en toepassingen tijdig in de markt te zetten. Om alles goed te laten functioneren bij de release is één, de beveiliging komt (te) vaak op de tweede plaats. Dagelijks worden een groot aantal nieuwe beveiligingsfouten ontdekt. In plaats van ze te melden bij de fabrikant, worden ze soms verkocht aan criminelen en geheime diensten, die ze met liefde cultiveren en gebruiken. Fabrikant brengen na ontdekking als het goed is een ‘patch’ (noodverband) uit, maar

dat neemt tijd. Daarna is niet zeker dat apparaten deze update zullen ontvangen. Omdat we onze wereld vol gaan hangen met slimme apparaten (IOT) zitten we straks met een internet bestaande uit vijftig miljard veelal matig beveiligde apparaten.

De toepassingen op de blockchain staan nog in de kinderschoenen en zullen nog de nodige groeipijn moeten doorstaan. Maar ik voorzie dat we hiermee in de toekomst alsnog een keer definitief afscheid kunnen nemen van het rode stempotlood.

Belangrijke rol voor blockchain

Ronald Zijlstra - Oké-PC IT ronald@okepc.nl

In de strijd tegen cybercrime zal de blockchain, een gedecentraliseerde gedistribueerde database, een heel belangrijke rol krijgen. Bij een blockchain zoals Ethereum is security door sterke cryptografische versleuteling het basisprincipe. Daarom is het niet alleen geschikt als medium voor cryptovaluta, maar zal het in de nabije toekomst de wereld van financiën en ICT drastisch op zijn kop zetten. Deze techniek is hard op weg een zodanig kritieke massa te krijgen, dat het de basis kan vormen voor zaken als identiteit, leningen, versleutelde chats en social media, digitaal bezit, gegevensopslag en -verwerking en vele andere toepassingen. Juist omdat er geen centrale autoriteit is, zijn gegevens niet te wijzigen of te verwijderen en is de integriteit van data gegarandeerd en voor een ieder inzichtelijk.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

VDM Woningen trekt regionale jongeren aan met opleidingsmogelijkheden in de bouwen installatietechniek

Op Eigen Wijze op weg naar een toekomst in houtskeletbouw Er heerst schaarste in de bouw. Om preciezer te zijn: een schaarste aan goed opgeleide jongeren, die bewust kiezen voor een loopbaan in de bouwen installatiesector. Er is dus behoefte aan nieuwe aanwas. VDM Woningen in Drogeham wacht niet af tot deze kentering uit zichzelf komt, maar onderneemt al een tijdje met succes actie.

Al anderhalve eeuw de betekenis van kwaliteit De bouwmethode met prefab houtskelet is voor VDM Woningen een bewuste keuze: het is dé techniek voor duurzaam, vlot en solide bouwen. Daarbij levert VDM de kwaliteit die ze zelf zouden willen ontvangen. Woningen die zijn opgebouwd uit houtskeletbouw zijn sneller opgewarmd dan woningen van beton of steen. Daarnaast stoot hout geen CO2 uit, maar neemt juist CO2 op. Het resultaat is een goed geïsoleerde woning die voldoet aan de nieuwste energieneutrale eisen, gebouwd op de Eigen Wijze en door de mensen van VDM.

OF 2021-06

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

VDM Woningen ontwikkelt, produceert en bouwt voor zowel de particuliere als zakelijke markt. Met bijna 150 jaar ervaring, 180 vakmensen, een sterke borging in de Friese Wâlden én hun prefab houtskeletbouwmethode hecht VDM grote waarde aan een duurzame plek in de samenleving. En die duurzaamheid begint bij de mensen van VDM. Maar, er is ook hard gewerkt aan de gehele verduurzaming van de fabriek; eigen energie wordt opgewekt met 3.200 zonnepanelen, restmaterialen van hout worden gebruikt om de complete fabriek te verwarmen en er zijn elektrische voertuigen aangeschaft. Naast het ontwikkelen van woningen op een duurzame manier, wordt er door VDM dus eerst gekeken naar het menselijk aspect van duurzaamheid. Zo staat VDM Woningen in nauw contact met diverse gemeenten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Hiervoor ontving VDM eerder al het MVOcertificaat. En er is een ander doel waar VDM zich nu al een paar jaar - met succes - hard voor maakt: jongeren terug krijgen in de bouwen installatiesector. Dat is belangrijk voor elke bouwonderneming, maar zeker voor een hechte gemeenschap als VDM waar de menselijke waarden meer dan een belangrijke rol spelen.

Schaarste

Het verhaal van Jan Tabak Jan Tabak uit Drogeham (20) zit in het laatste jaar van zijn opleiding en werkt bij VDM Woningen. We treffen hem in Surhuisterveen, waar aan De Dellen de laatste hand wordt gelegd aan het nieuwbouwplan Rozenhof. “Twee jaar geleden begon ik hier in de zomer als vakantiekracht, waarna ik de opleiding ben gaan volgen via Friese Poort. En nu maak ik alweer twee jaar deel uit van het team. Ik zit in de timmerploeg en maak de woningen metselklaar. Ik leer alles over het timmerberoep en heb echt een goede klik met de voorman. Als ik klaar ben met deze opleiding wil ik graag verder leren in het vak. Ik merk dat ik dingen snel oppak en het wordt mij ook goed uitgelegd, dus dat gaat gewoon heel erg goed. Ik heb het leer-werk-traject van VDM aangeraden aan een goede vriend en die staat nu elke dag naast mij op de bouwplaats. Mooi toch?”

OF 2021-06

Die investering in jongeren is broodnodig, zo vinden algemeen directeur Jan van der Meer en hoofd van de afdeling Bouw en Planning, Lammert Jan Brandsma. “Jongeren hebben de keuze uit een groot aanbod van opleidingen, waardoor ze vaak een andere richting kiezen dan een carrière in de bouwsector”, vertelt Van der Meer. “Terwijl juist de bouwsector een dynamische en snel veranderende sector is. Daar mogen best wel wat jongeren bij.” Om dit te bereiken, heeft VDM actie ondernomen. Nauw contact met scholen heeft ervoor gezorgd dat jongeren bij VDM goed aan de slag kunnen in een werk-leertraject. “De jongeren worden bij ons zo breed mogelijk opgeleid; een dag naar school en dan vier dagen aan het werk”, vult Brandsma aan. “We proberen echt iets uitdagends neer te zetten. VDM heeft alle facetten van het bouwen van een woning in eigen huis en daardoor leren ze veel. En door ervaring

op te doen in die verschillende onderdelen van de bouw, komen ze vanzelf achter hun specialiteit.”

Een goede klik Bij VDM draait het om het laten spreken van het ambacht. Daarom gebeurt het opleiden aan de hand van een intensieve samenwerking tussen de jongeren en een ervaren VDM-kracht. “Het is belangrijk dat er een goede klik tussen die twee is”, vertelt Brandsma. “De scholieren moeten met plezier naar hun werk gaan.” Door veel uitdaging te bieden in het werk dat de scholieren kunnen doen, blijft het traject ook interessant. Er wordt veel geleerd en de jongeren krijgen de ruimte om zich te ontwikkelen richting een carrière die goed bij ze past. “We steken heel veel energie in het binden van de jongeren,

we moeten echt voor een goed plan zorgen.” Een ander voordeel van de aanwas van jongeren is dat ze over het algemeen net even wat gemakkelijker omgaan met de geautomatiseerde machines die in de fabriek staan. “Ze zijn opgegroeid met dat soort techniek en het opereren met die machines gaat ze goed af. Samen met de vaardigheden van onze ervaren werknemers, maakt dit een goede combinatie”, aldus Van der Meer.“

Continuïteit en ontwikkeling Het opleiden is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering en daardoor is VDM een waardevolle plek voor jongeren die willen werken en leren in de bouw. En een succesvolle opleiding binnen VDM, betekent dat ook het bedrijf zelf de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

“We zoeken continuïteit en ontwikkeling”, zegt Van der Meer. “Mensen moeten de kans hebben om zich binnen dit bedrijf te ontwikkelen. Meerdere medewerkers zijn op de fabrieksvloer gestart en hebben zich gedurende de jaren hebben opgewerkt. Dat schept vertrouwen voor de toekomst.” Met die toekomst lijkt het wel snor te zitten bij VDM. Met de blik ferm gericht op duurzaamheid en het aantrekken van jonge aanwas, is het bouwen installatiebedrijf duidelijk bezig met het creëren van goede werkplekken én woonwaarde voor deze en de komende generaties. Het laatste woord is voor Jan van der Meer, die geïnteresseerde jongeren enthousiast aanspoort om zich te melden. “Kom maar gewoon binnenlopen, we gaan graag het gesprek met je aan.”

OF 2021-06

Brandemeer 8

Blijf op de hoogte! Download onze tel. [0513] - 41 79 00 info@deijzerenman.nl gratis app. www.deijzerenman.nl Industrieterrein De Ekers 8502 TV JOURE

De IJzeren Man Dak- & gevelbeplating

van 14.00-1

Handig... privé en zakelijk.

Telefo Website n

Brandemeer 8 Industrieterrein De Ekers

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?

Blijf 8502 op TVdeJOURE hoogte! tel. [0513] - 41onze 79 00 Download gratis app. info@deijzerenman.nl

Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS

Handig... privé en zakelijk. www.deijzerenman.nl

Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Stienstra & van der Wal B.V. Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen Steigers en vlonders Trailerhellingen Houten bruggen Remmingswerken

ROGMOLEWEI 6, IJLST TEL.: 0515 - 533 243 INFO@STIENSTRA-VANDERWAL.NL

KoHN 415.indd 2

16-03-20 15:12

Column

Verzekerbaarheid van risico’s Verzekeraars stellen veel vragen aan onze klanten over de preventie binnen het onderdeel bedrijfsgebouwen. Hebt u de NEN Keuring Electra al uitgevoerd en denkt u aan de verbeterpunten? Is de inbraak alarminstallatie aangepast vanwege de uitbreiding van het gebouw? Ondernemers vragen zich met regelmaat af waarom wij zo veel vragen stellen en alle risico’s in kaart willen brengen. Voor ons een reden om toe te lichten dat de kwaliteit van de genomen preventie altijd de verzekerbaarheid van het risico bepaalt. Breng risico’s in kaart Het merendeel van veel voorkomende risico’s kunnen wij uitstekend verzekeren, toch komt het wel eens voor dat wij meer tijd en aandacht nodig hebben voor een specifieke situatie. Een voorbeeld hiervan is het verzekeren van bedrijfsgebouwen waarop zonnepanelen zijn geïnstalleerd. Doordat er in de afgelopen jaren meerdere schadegevallen zijn geweest, zijn de richtlijnen in de loop der tijd strenger geworden. Zonnepanelen die op onjuiste wijze geïnstalleerd waren, isolatiemateriaal dat brandgevaarlijk bleek te zijn. Voorbeelden waar de verzekeraars van hebben geleerd. Wij spannen ons tot het uiterste in om deze specifieke risico’s verzekerbaar te houden en gaan altijd met de partijen om tafel om te kijken welke mogelijkheden er wél zijn.

Toegankelijkheid Verzekeraars hebben verschillende mogelijkheden om met risico’s om te gaan die complex zijn. Kent de verzekeraar het

risico wel goed genoeg om er een offerte voor af te geven? Zo nee, dan is het nodig meer informatie en data te verzamelen en te ontsluiten, bijvoorbeeld door het opbouwen van risicostatistieken en -classificaties. Een betere risicobeoordeling bij aanvang, maar ook tijdens de looptijd van de verzekeringen, kan de verzekerbaarheid verhogen. Bij een juiste inschatting wordt het risico voor de verzekeraars inzichtelijker en dit kan gunstig zijn voor het premieniveau en voorwaarden. Zonder een goede beoordeling ontstaat de mogelijkheid dat het risico niet meer verzekerbaar is. Deze ontwikkeling zien we voornamelijk bij brandverzekeringen, maar ook nieuwe risico’s zoals bij cyberverzekeringen.

Risicomanagement Kuiper Verzekeringen vindt het daarom belangrijk het onderwerp risicomanagement prominent aandacht te geven in onze adviesgesprekken. Het inzichtelijk maken van de risico’s verdient aandacht, zodat schades

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

zoveel mogelijk voorkomen worden en de verzekerbaarheid niet in het geding komt. Onze bedrijfsmatige adviseurs hebben een opleiding risicomanagement gevolgd om samen met de ondernemer de risico’s in kaart te brengen en in overleg, binnen de driehoek klant, verzekeraar en verzekeringsadviseur, relevante en realiseerbare preventieve maatregelen te treffen. Met een volledige inventarisatie geven wij niet alleen onze klanten, maar ook de verzekeraars een duidelijk inzicht in de aard van de risico’s. Dit biedt meer mogelijkheden ten aanzien van de inkoop van de benodigde verzekering, zo gaan preventie en verzekering hand in hand. Bert Zwier Adviseur Bedrijven Kuiper Verzekeringen

OF 2021-06

‘Volgend jaar uitbreiden naar Duitsland en België’

Profiwatch en het succes van bouwplaatsen beveiligen Profiwatch uit Drachten heeft met camerasystemen op mobiele masten dé oplossing bedacht tegen diefstallen vanaf bouwterreinen. Dat zijn vervelende kostenposten voor bouwbedrijven en voor de kleine zelfstandig ondernemers die op dergelijke bouwplaatsen actief zijn. In anderhalf jaar tijd heeft Profiwatch al een flinke klantenkring opgebouwd in Nederland; van bedrijven en overheidsinstellingen tot verschillende politiekorpsen.

OF 2021-06

De voorbereidingen van Sander van de Leij en zijn zakenpartner Wietse de Vries waren uitstekend en omdat ze de beveiliging en bijpassende details uitstekend hadden doordacht en uitgewerkt, werkte hun systeem goed en werden ze vanaf dag één serieus genomen. “Zo is ten eerste het aantal valse alarmeringen afgenomen omdat ons systeem veel minder weergevoelig is dan traditionele systemen en veel scherper detecteert”, zegt Sander. “Wij springen er echt bovenuit ten opzichte van de concurrentie omdat wij moderne methodes hebben doorontwikkeld.”

dieselaggregaat en is vooral milieubesparend. Dat is belangrijk omdat bedrijven en overheden ook moeten werken aan het verminderen van hun CO2-uitstoot.” Het succes smaakt naar meer en maakt dat Sander en Wietse hun beveiligingsbedrijf ook in Duitsland en België willen gaan inzetten.

“We weten zeker dat er in die landen ook behoefte is aan onze aanpak. Volgend jaar willen we die stap gaan maken, daarom gaan we de komende tijd op zoek naar extra medewerkers. We hebben nu tachtig mobiele beveiligingsmasten en willen er volgend jaar vijftig tot honderd bij bouwen.”

Hij vervolgt: “Met een compleet veiligheidsplan beveiligen wij de bouwterreinen van onze klanten en we werken nauw met onze klanten samen. We rapporteren elk incident op de bouwplaats aan onze klanten en we doen dat vooral via de mail. Dan hoeven we de klant niet wakker te bellen maar ziet die het gewoon de volgende werkdag op de mail. Ook verzorgen we alarmopvolging voor ze.”

Kostenbesparingen voor klant De gecertificeerde meldkamer waarmee Profiwatch samenwerkt bepaalt de mate van actie en stuurt indien nodig een beveiligingsbedrijf, of de politie, naar de bouwlocatie toe. Dat het aantal valse alarmeringen afneemt, scheelt de klant kosten omdat die voor het uitrukken van de beveiligingsdiensten moet betalen. Dat is de ene kant van het (financiële) succes.

Thermische camera’s zien dieven ook tijdens mist De andere kant van het succes is dat de camera’s van Profiwatch ook thermisch opsporen, oftewel het zijn ook warmtecamera’s. Dat wil zeggen dat je ook tijdens slecht weer zoals mist en regen, de omtrek van mensen kunt zien omdat lichaamswarmte nu eenmaal enorm verschilt met de warmte van mist en regen. Bijkomend voordeel van de warmtecamera’s is dat ze bovendien goed kunnen zien wanneer er brand ontstaat in een bult afval bij een schrootbedrijf of ander afvalbedrijf dat materiaalbulten op het terrein heeft liggen.

Alles duurzaam op zonne-energie “Wat ook helpt is dat onze mobiele camera’s op zonne-energie werken”, zegt Sander. “Dat scheelt lawaai in vergelijking met een

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

UW PARTNER IN BOUWEN H O G E D I J K E N 4 0  D O K K U M  0 5 1 9 5 1 8 5 6 3  W W W. V I SS E R  D O K KU M . N L

Wij zoeken een

Werkvoorbereider

Word jij mijn nieuwe collega?

Ben je nauwkeurig en vind je het leuk om bouwprojecten tot in de puntjes te regelen? Beschik je daarnaast ook nog over een opleiding bouwkunde en heb je kennis van AutoCad en/of Revit? Dan hebben wij misschien wel een mooie baan voor jou. Als werkvoorbereider is het jouw taak om onder andere de productiegegevens en planning te verzorgen. De planning stem je dagelijks af met je collega’s en de opdrachtgevers. We houden van korte lijntjes. Daarnaast controleer je tekeningen en bestel je de benodigde materialen. Ook beantwoord je vragen van zowel leveranciers als klanten. Je hebt een praktische instelling en bent een belangrijke schakel in het volledige proces. Interesse? Mail dan je sollicitatiebrief en CV naar info@bouwbedrijfbruinsma.nl. Voor vragen over deze functies kun je terecht bij Jelmer Bruinsma of Rintje Miedema via tel. 0517- 642475.

Column

Chocolademomentje

Als ik een strategiesessie leid heb ik steevast chocola in mijn tas. Voor iedereen. Na zo’n 1,5 tot 2 uur je hoofd breken over niet alledaagse kost, ontstaat er een breinbreakdown. Je creativiteit staat op slot en je verbeeldingskracht is vervangen door appelmoes. Een typisch chocolademomentje, noem ik dat. Maar met wat ik nu weet, voel ik me bezwaard. In een warme zomer vullen we onze zwembadjes met water, maar reageren verontwaardigd als boeren hun land beregenen om de oogst te redden. Inmiddels is de landbouw een van de onderwerpen waarop polarisatie is ontstaan, door verwevenheid met maatschappelijke issues als watertekorten. Uit CBS-cijfers (2019) blijkt echter dat de chemische industrie, de energievoorziening en wij als particulieren verreweg het meeste water verbruiken. Maar waarom wijst de massa de landbouw dan aan als boosdoener? Omdat de boer in de media een gemakkelijk te verteren nieuwssnackje vormt, denk ik. En uiteraard helpt ook onze eigen “lees en swipe”-luiheid dan niet mee. Mijn pleidooi: feiten, de afzender en perspectief zijn belangrijke zaken als je een bericht beoordeelt. Zet je schrap voor wat taaie kost. Het Voedingscentrum stelt: “Het water dat nodig is voor ons eten en drinken vormt onze voedselafdruk water. Deze is te verkleinen door bewust je eten te kiezen. Dierlijke producten dragen het meest bij (aan die afdruk). Daarom helpt het om regelmatig vegetarisch te eten.” Nou, ik zie dus heel ergens ander een quick win voor een duurzamer en gezonder Nederland. Even wat cijfers. Noten zijn belangrijk in een uitgebalanceerd vegetarisch dieet. Walnoten verbruiken volgens het Voedingscentrum 900 liter water per 100 gram en cashewnoten 1400 , waarbij volgens de Notenkoerier meer dan de helft per schip uit Vietnam komt. Het wereldwijd waterverbruik van rundvlees is zo’n 1.500 liter per 100 gram rundvlees. Echter; in Nederland is dat slechts 650 liter per 100 gram rundvlees. En voor een breder perspectief: chocola verbruikt volgens hen 1700 liter water per 100 gram! We eten in Nederland gemiddeld 4,5 kg chocolade per persoon per jaar, dus verbruiken we daarmee jaarlijks 1,3 BILJOEN liter water! En puur naar de voedingswaarde gekeken, wint chocolade het helaas niet van vlees. Het Voedingscentrum ontvangt 100 procent subsidie van de overheid en volgt met haar adviezen dus het politieke (landbouw)beleid van minder vlees en meer vega. Maar deze vrouw/marketeer/boerendochter/carnivoor pleit echter met pijn en bezieling: als je echt geeft om het schaarse water in de wereld en snel wilt ingrijpen, stop dan eerst massaal met het eten van chocola! Niet mee eens? Zeg het maar! Ik ben benieuwd naar jouw conclusie op basis van dezelfde feiten. Mij gaat het er in dit geval niet om wie er gelijk heeft. Maar om het besef dat iedereen die korte berichten leest zich moet realiseren wat het belang van de afzender is; of er betrouwbare feiten worden gepresenteerd en ook: of zaken ook vanuit een ander perspectief bekeken kunnen worden. Sandra Arkesteijn is zelfstandig marketingprofessional. www.linkedin.com/in/arkesteijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

ROC Friese Poort

‘Geen mbo’er, geen energietransitie’ Dat duurzaamheid in de huidige samenleving bovenaan ongeveer alle prioriteitenlijstjes staat zal niemand meer verbazen. En nu het veranderende klimaat niet meer weg te denken is moet zelfs de meest verstokte klimaatscepticus wel urgentie beginnen te voelen. Ook in het onderwijs zijn duurzaamheid en circulariteit woorden die in geen enkele studiegids meer ontbreken. Maar, de één is er pro-actiever in dan de ander. Letterlijk en figuurlijk een schoolvoorbeeld voor hoe het kan is ROC Friese Poort, onder andere bekend van het Centrum Duurzaam. Al jaren is het centrum actief en helpt het met behulp van kennis en kunde van studenten mee met het verduurzamen van de gebouwde omgeving zoals woningen en bedrijfspanden. Projectleider Roeland Westra en zijn collega’s doen verslag van nut en noodzaak en het hoe en waarom.

Inspiratie opsnuiven bij Energiecampus Leeuwarden

OF 2021-06

Westra weet de visie van de school duidelijk te verwoorden: “Dat we eigenlijk op mondiale schaal heel veel anders en vooral slimmer moeten doen staat natuurlijk als een paal boven water. Het laten slagen van de energietransitie is daarbij een belangrijke pijler, ook in Nederland. Maar voor die transitie heb je goed opgeleide doeners nodig. Vooral bouwers, techneuten én ICT-ers. Die transitie kan daarom alleen slagen als er voldoende mbo’ers zijn die weten wat ze moeten doen. Die mensen moet je dus opleiden. Ze zijn enorm belangrijk voor de toekomst; zonder mbo’er geen energietransitie.” Het opleiden van mensen gaat veel verder dan ze een vak leren, zo stelt Westra. “Wij nemen jongeren die hier op school komen mee op avontuur. Ze kunnen aan het werk met allerlei actuele projecten van bedrijven, waar de maatschappij écht mee geholpen is. Dat is vaak pionieren, nadenken over hoe iets anders en beter kan en ook fouten maken als eerste stap tot een nieuw idee. Zo ontwikkelen onze studenten zich, als vakman of vrouw, maar óók als mens.”

“In samenwerking met Ekwadraat zijn ze aan het kijken of en hoe een historisch monument als de Kanselarij in Leeuwarden verduurzaamd kan worden. Dat is pionieren, want je komt onverwachte dingen tegen. We weten nog niet eens óf en zo ja in welke mate verduurzaming zou kunnen. Maar juist die zoektocht maakt studenten creatief en onderzoekend. En ze denken actief mee met de bouwers en techneuten uit het bedrijfsleven. Iedereen staat als het ware voor dezelfde uitdaging.

ook echt aantrekkelijk voor ze is. Op school duiken we verder de theorie in, maar dan vooral toegespitst op het praktijkvoorbeeld waar ze zelf al gevoel mee hebben gekregen. Via een webcam kunnen ze vervolgens de rest van het bouwproces in Berlikum volgen en na een half jaar gaan we weer op locatie kijken. Wanneer ze na al deze ervaringen op stage gaan hebben ze niet meer dat vervreemdende gevoel dat ze net uit een klaslokaal komen en in een volstrekt onbekende wereld stappen.”

Maartje Berenschot: “Dat is inderdaad wat het project zo mooi maakt; dat je diverse disciplines laat samenwerken. Maar wat ook bijzonder is, is dat opdrachtgever HansPaul Van Der Snee (Innovatiepact Friesland, gevestigd in de Kanselarij, red.) en het bedrijf Ekwadraat ook daadwerkelijk de studenten inzetten omdat ze frisse ideeën willen hebben. Niet alles hoeft direct perfect te zijn; men zoekt vooral naar out of the box-denken, vanuit de gedachte dat misschien uit dat onbevangen denken de beste oplossingen ontstaan.”

Smart Buildings

Virtual Reality Pionieren Volgens Westra steunt die ontwikkeling van jongeren op drie pijlers: ‘beleven’, ‘ontdekken’ en ‘doen.’ Aan de hand van het zogenaamde 4CIDmodel wordt onderwijs aangeboden waarbij de praktijk nadrukkelijker dan ooit leidend is. Jan Stavast, opleidingsmanager Bouwkunde, sluit daarbij aan. “We zijn de kloof tussen onderwijs aan het dichten, maar we zijn er nog niet. Nog altijd komen studenten op een stageplaats en merken dan dat ze er andere dingen leren dan op school. Daar is een stage natuurlijk ook zeer geschikt voor. Maar dat neemt niet weg dat je altijd moet proberen die kloof al kleiner te maken, door flexibel te zijn met je onderwijsaanbod. Wij willen de wereld van het klaslokaal en de bouwplaats meer integreren.” Stavast haalt graag een project aan waar zijn collega en bouwdocent Maartje Berenschot mee bezig is, samen met veel anderen.

Een prachtig voorbeeld van de nieuwe manier van opleiden volgens het al eerdergenoemde 4CID-model is een project dat in samenwerking met Friso Bouwgroep is opgezet. “We nemen de praktijk nu als de basis voor alles”, legt Bouwkunde-docent Theo van der Veen uit. “En dus beginnen we het opleidingsjaar ook in de praktijk. Zo bouwt Friso Bouwgroep bijvoorbeeld meerdere twee onder-een-kap-woningen in Berlikum. Wij hebben daar van Friso alle bouwtekeningen van gekregen, inclusief de 3-modellen. De studenten krijgen al dat materiaal op een aantrekkelijke virtual reality-manier naar hun mobiel gestuurd, zodat ze zich kunnen voorbereiden. Dan gaan we op excursie naar de bouwplaats, waar de studenten ook meehelpen met het betimmeren van de bekisting. Ze maken daar kennis met alle nieuwe technieken die in de bouw worden toegepast en wij zorgen met wat extra toeters en bellen zoals VR-brillen en augmented reality dat het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Bijzonder is ook de opleiding Middenkaderfunctionaris Smart Building, waar ROC Friese Poort samen met Friesland College op dit moment al aan werkt, ter voorbereiding op het studiejaar 20222023. Een smart building is een gebouw waarin slimme, innovatieve technieken worden gecombineerd om de werken leefomgeving te verbeteren. Gerda Sinnema, senior onderwijskundige en Projectleider voor het domein Bouw en Infra bij ROC Friese Poort: “Het is eigenlijk een cross over van de bouwopleiding en de opleiding Technicus engineering. Dat zijn een beetje twee verschillende werelden, maar in de gebouwen van de toekomst zal dit steeds meer integreren. Daarom willen we dit studenten aanbieden. We willen ons aanbod daarbij zo modulair mogelijk maken. Studenten die een andere richting volgen kunnen dan in de toekomst ook modules meepakken waar ze anders niet mee in aanraking zouden komen.” ROC Friese Poort zoekt daarbij ook buiten de kaders van de schoolmuren, aldus Sinnema. “Uiteraard! We zoeken altijd samenwerking met het bedrijfsleven en de bouwsector; zij hebben vaak mooie projecten waar we die kennis in de praktijk kunnen toepassen. Overigens; vinden we het ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid om daarbij niet alleen jonge studenten, maar ook mensen die bijvoorbeeld al werkzaam zijn in de bouw een kans te geven kennis op te doen op het gebied van smart buildings.”

OF 2021-06

Praten over de bouw met Raethuis Hoe staat het ervoor in de bouw? Die vraag stelden vennoten Rients de Jong (hierna RdJ), Rein Dijkstra (hierna RD) en Onijdes Wijma (hierna OW) van Raethuis Accountants uit Heerenveen zichzelf voor een tweede keer. In navolging van de kennissessie van vorig jaar ging Raethuis opnieuw in gesprek met goede bekenden. Dit keer vond het gesprek plaats in de schitterende Sluisfabriek in Drachten, het symbool van Drachten en de maakindustrie. Aan de hand van drie centrale vragen, een groepsgesprek over de bouw, anno 2021.

Aanwezigen, behalve de gastheren: Werner Brouwer, partner bij Interra uit Joure (hierna WB), Klaas Herman Postma, mede-eigenaar van Bouwbedrijf Postma uit Kootstertille (hierna KHP), Miranca van der Tol, directeur van VolgjeWoning uit Heerenveen (hierna MvdT), Maarten Willemsen, directeur van Technopark Personeelsdiensten en Educatie uit Heerenveen (hierna MW) en Johannes Schilstra, mede-eigenaar Hegosteen uit Hommerts (hierna JS).

OF 2021-06

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Van coronacrisis naar personeelscrisis? Werner Brouwer

KHP: “Van de voorspelde crisis hebben wij geen last gehad. Maar als gevolg van corona was het zeer onzeker wat de impact zou zijn van het vertrouwen van onze potentiele opdrachtgevers. We hadden op dat moment een goede orderportefeuille, maar wisten niet wat er ging komen. Achteraf is het meegevallen. De crisis blijkt uiteindelijk alleen positieve invloed op het aantal opdrachten te hebben gehad.” WB: “Door het vele thuiswerken stellen mensen andere eisen aan hun woning. De huiskamer is opeens belangrijk. Alleen het bouwen zelf wordt lastiger. Jongeren kiezen niet meer voor opleidingen in de bouw. Waar je twintig jaar geleden in het noorden nog 3 volle klassen voor de opleiding HTS Civiele Techniek in de klas had, zijn dat nu niet meer dan zeven studenten.”

Partner bij Interra, een advies- en ingenieursbureau op het gebied van stedenbouw en civiele techniek in Joure. Brouwer was ook ruim 11 jaar directeur van de Zuidlanden (Leeuwarden) en gebiedsregisseur van de zelfbouwwijk Oosterwold in Almere. Over een jaar… “Werken we als Interra hetzelfde als nu. We blijven in de breedte werken.” Bedreiging… “We moeten meer jongeren bij het vak betrekken en vasthouden.”

KHP: “De oplossing voor nieuw personeel op de bouw is om ze binnen het bedrijf op te leiden. Dan is de kans groter dat ze ook blijven. Mijn jongens zijn allround. Goed personeel is heel belangrijk. Dat bepaalt hoeveel werk je weg kunt zetten.” MW: “De mensen van toen, krijg je nu niet meer. Het aanbod is nu al twintig procent minder dan het twee decennia geleden was. De kloof tussen het onderwijs en het beroep is groot. We leiden jongeren op tot timmerman, maar wat ze op school leren gaan ze niet in de praktijk doen. De robotisering is vol ingezet. Nog even en er gaan boomstammen de fabriek in en er rollen kozijnen uit. Je ziet dat complete trappen in woningen worden getild, om ze daarna te installeren.”

Johannes Schilstra Mede-eigenaar van Hego Handel BV en Hego Aannemings-en Bestratingsbedrijf BV in Hommerts. Hego is sinds 1973 specialist op het gebied van sierbestrating. Over een jaar...”Zijn we nog beter ingericht op het adviseren van de beste tuinmaterialen en kunnen we met ons sterk groeiende netwerk van hoveniers en straatmakers zorgen voor de in-richting van een veilige, geheel klimaatproof ingerichte buitenruimte, inclusief een tuinkantoor of mancave. De tuin wordt steeds meer een plek van geborgenheid en gezelligheid, en daar spelen wij graag op in. Bedreiging: ….”Er is veel vertrouwen. Misschien téveel? Het kan toch zo niet door blijven gaan? Er zal eens een kentering komen. Dat maakt mij onrustig.”

OF 2021-06

JS: “Dat is dan ook weer mooi om te zien. De economie floreert. Met alle gevolgen van dien. Hierdoor zie je allerlei initiatieven vanuit creativiteit ontstaan. Bouwprocessen worden verder geautomatiseerd en gerobotiseerd, om aan vraag en marktomstandigheden te kunnen voldoen. De economische ontwikkeling na de lockdown is enorm. Dit mogen we koesteren.”

Tekort aan woningen én personeel: wat zijn de oplossingen? MvdT: “We maken de wereld te complex met de bestaande regels. Waarom geldt er bijvoorbeeld een maximaal aantal studenten per gebouw? Daar zit ruimte in. Woningen verhuren aan 3 of meer volwassenen die niet tot een gezin behoren is steeds lastiger door nieuwe regelgeving. In de vorige crisis in 2008 is het verpachten van grond als optie genoemd. Dan houd je de prijzen van de huizen lager. Tiny Houses zijn ook een oplossing.”

WB: “Een Tiny House is niet goedkoop. Je betaalt voor een nieuw huis al gauw een ton. Het rondkrijgen van financiering is lastig, omdat banken nog niet aan het nieuwe wonen gewend zijn en meestal sprake is van een tijdelijke vergunning. Het grote nadeel is dat de prijs voor een tiny house bij verkoop vervolgens flink over de kop gaat. De groep waar het oorspronkelijk voor was bedacht, heeft vanwege die hoge prijzen het nakijken.” KHP: “Het zijn vooral de grotere kernen die uitbreiding krijgen. In de kleinere dorpen is het vaak niet meer dan een losse kavel waar wordt gebouwd. Het zijn krimpgebieden. In Hantum, waar ik woon, hebben we een stichting

Maarten Willemsen Directeur Technopark. Technopark is erkend leerbedrijf en verzorgt opleidingen, cursussen, verleent personeelsdiensten, zendt personeel uit en doet aan loopbaanbegeleiding in de houtsector. Over een jaar… “Is de markt verbreed en is er meer houtbewerking.” Bedreiging… “We redden het in deze beroepen niet alleen met Nederlanders. Om de vraag aan te kunnen moeten we buiten onze landsgrenzen personeel zoeken.”

mogen sluiten. Voor veel maakwerk is geen personeel te vinden. Hier komen dus gedeeltelijk wel ander oplossingen voor, maar ook werkgevers mogen meer wezenlijke veranderingen in de job doorvoeren om werk aantrekkelijk te houden. Niet te rationeel blijven denken en meebe-wegen met veranderende werkmotivatie.”

buitenruimte heeft extra aandacht gekregen. Wel staat ook in onze sector de beschikbaarheid van materialen en prijzen onder druk. Door proactief naar alternatieve oplossingen te zoeken kunnen we het probleem voor een belangrijk deel wel tackelen.”

Miranca van der Tol Eigenaar Volgjewoning en MyBuildAssist. Slaat een brug tussen het belang van de koper en de voortgang van een project. Over een jaar…”Ontwikkelt ons bedrijf zich dóór, waarbij een speerpunt zal zijn dat Volgjewoning een soort kapstok is waar andere specialisten die betrokken zijn bij de bouw van een woning op in kunnen haken via een koppeling. Tegen die tijd hebben we ons product MyBuildAssist ook uitgebreid naar de Scandinavische landen.” Bedreiging… “Onze bedreiging is de concurrentie. Die moeten we voorblijven. Dat valt of staat met de juiste mensen.”

opgericht om de oude kern van het dorp leefbaar te houden. We hebben zelf woningen opgekocht, herverdeeld en aan lokale jongeren verkocht. Daarmee houd je gezinnen in de dorpskernen en blijft het bruisend.” JS: “Problemen als personeelstekorten en gebrek aan woonruimte is van alle tijden en inherent aan de economische ontwikkeling. Wel denk ik dat versnellen van besluitvormingsprocessen de woningbouw kan helpen. En opleidingen zouden minder versnippert en meer bij de praktijk aan

RJ: “Met het machinaal bouwen is er deels een oplossing voor het arbeidstekort/ woningtekort maar verschuift zich het probleem naar de infrastructuur, zoals nutsvoorzieningen en ook de beschikbaarheid van grond.”

Prijsstijgingen en samenwerken: ervaringen? KHP: “De extreme prijsstijgingen van dit moment zijn nagenoeg niet te verrekenen binnen de bestaande opdrachten. We moeten het ook doen met wat beschikbaar is. De belangrijkste materialen voor volgend jaar zijn al ingekocht alleen de prijs weten we nog niet. Nog weet je niet of je al het materiaal hebt. Zijn bijvoorbeeld grote schroeven wel voorradig? En hoe zit het met lijm, glaswol en ander klein materiaal? Onderdelen die anders vanzelfsprekend waren hebben nu ook aandacht nodig, dat maakt het onrustig.” RD: “Je kunt met een particulier vastleggen dat de prijs kan stijgen. Als sector heeft de bouw met zoveel prijsstijgingen te maken gehad. De afhankelijkheid is heel groot.” JS: “De lockdown heeft onze branche flink laten floreren. Tuinhuizen, bestratingen, aankleding van een gezellige tuin en

Klaas Herman Postma Staat samen met zijn broer Jurjen als vierde generatie aan het roer van Bouwbedrijf Postma in Kootstertille. Het bouwbedrijf bestaat al ruim een eeuw. Over een jaar… “gaan we door met het verstevigen van onze activiteiten in de particuliere woningbouw en uitbouwen van de projectmatige bouw. Het is een fijn bedrijf en dat willen we zo houden.” Bedreiging… “Het is voor ons een uitdaging om de spullen op tijd te krijgen.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Rein Dijkstra, Rients de Jong en Onijdes Wijma “Er is bij ons een gezonde nieuwsgierigheid naar ontwikkelingen in de bouwbranche. Stijgende materiaalprijzen, schaarste op arbeidsmarkt, duurzame en circulaire economie; het zijn maar een paar thema’s welke we met aandacht blijven volgen en waarover we met onze klanten in gesprek blijven. We zien de toekomst vol vertrouwen tegemoet maar blijven opletten, zie voorbeelden momenteel in China, waar het vertrouwen zo kan omslaan.”

MvdT: “We kunnen beter met elkaar de samenwerking zoeken. Wij Hebben als VolgjeWoning bijvoorbeeld een mooi platform voor de consument en bouwer doorontwikkeld, op vragen uit de markt en nieuwe ontwikkelingen in de markt geïntegreerd. Toch zijn er enkele grote bouwers die toch zelf een klantenportal ontwikkelen, dit loopt soms in de miljoenen euro’s als investering. Deze kosten kunnen ze beter in de bouw van woningen stoppen. Bouwbedrijven moeten geen ICTbedrijf willen zijn.” MW: “Als timmerbedrijf kun je ook met een collega een robot aanschaffen. Als je goede afspraken maakt, kun je 24/7 van het apparaat gebruik maken. Het is veel efficiënter en je verdeelt de kosten. Toch gebeurt dat niet. Hier liggen echt kansen.”

OF 2021-06

Klaas van Leggelo: gelukkig in IJsland én Zurich

‘De natuur en het universum zijn om ons heen én in ons’ In Friezen in den Vreemde tekenen we de verhalen op van Friese managers en ondernemers in het buitenland. Waar waren ze? Wat deden ze daar? En wat maakten ze mee? En ook: wat doen ze ‘thuis’ precies, in onze eigen provincie? In deze editie Klaas van Leggelo, onder andere oprichter van ‘Sessies aan Zee.’ IJsland zit in zijn hart. Maar Zurich ook.

OF 2021-06

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Ondernemen is verantwoordelijkheid nemen. Het is een verantwoordelijkheid om succesvol te zijn en keuzes te maken.

Wij ondersteunen u met onze expertise

Bouwplaatsmanagement Bouwtoezicht/Directievoering Bouwgebrekenonderzoek Deskundigenonderzoek Bouwkundige keuringen NRBI gecertificeerd

Zadelmakersstraat 20a 8601 WH Sneek info@benedictus-bouwadvies.nl www.benedictus-bouwadvies.nl

Durf te kiezen voor de beste mix in weet wat uw succes bepaalt!

Wat bepaalt uw succes?

een nuchtere samenwerking met mensen die oplossen! Kijk ook eens op: www.polderloon.com: Payroll www.polderwerk.com: ZZP’ers

Polderkracht Klaproos 2, 1761 VS Opmeer Telefoon: 0226 212000 info@polderkracht.com PolderNoord Smidsstraat 13, 8601WB Sneek 0515 727050 info@poldernoord.com www.polderkracht.com

Wij laten zien wie je bent

• Merk- en

Productpresentatie

• Showroom • Stand Alone®

Product Presentaties Haadwei 22 9109 NS De Falom

+31 511 421260 info@wijbengaproductpresentaties.nl www.wijbengaproductpresentaties.nl

Klaas van Leggelo Werk: Sessies aan Zee, coaching, workshops en trainingen (persoonlijk en zakelijk, ook incompany) Functie: Lichaamsgerichte coach en trainer

Klaas, je bent in 2016 voor het eerst naar IJsland gegaan: waarom? Wilde natuur en desolate landschappen hebben mij altijd gefascineerd. Op de lagere school vertelde een meester over IJsland en ik wist: daar ga ik later naartoe, alleen. Toen we met topografie de hoofdsteden van landen moesten leren, zag ik in REYKJAVIK mijn initialen terug: KJAVL, Klaas Jan Aldert Van Leggelo, van de hoofdletter I maakte ik natuurlijk een kleine ‘l’. Hoe duidelijk wil je het hebben!

Wat was het doel? Thuiskomen in het land dat mijn lichaam en ziel al lang kenden voordat ik het bewust heb leren kennen. Inmiddels ben ik er acht keer naar teruggekeerd. Hopelijk kan het binnenkort weer zonder gedoe.

Hoe heb je die reizen ervaren? Als thuiskomen, ook bij mezelf. Ik heb mijn relatie beëindigd en de professionele switch

waarmee ik in studie en trainingen al bezig was, is in een stroomversnelling gekomen. Van marcom naar lichaamsgerichte (trauma) trainingen, workshops en coach-sessies. Zowel persoonlijk als zakelijk.

Geboren: 10 juni 1963 Geboorteplaats: Groningen Burgerlijke staat: Ongehuwd Hobby’s: schilderen, schrijven, componeren, klussen, wandelen, koken en bakken Website: sessiesaanzee.nl

Wat is het meest opvallende aan het land waar je verbleef? IJslanders respecteren de natuur, het weer en de elementen; deze bepalen het leven daar. Ook sociaal en economisch gezien. Hier in Nederland is het alsof de natuur en het weer vooral lastig is. “Code oranje” bij de eerste sneeuwbui; ik bedoel maar.

Wanneer ga je emigreren? Ha ha, de eerste stap is gezet. Ik ben verhuisd uit een groot monumentaal pand uit Leeuwarden naar een kleine dijkwoning in Zurich. Met de Waddenzee als achtertuin voel ik de verbinding met IJsland. De volgende stap zal ik maken als deze zich aandient. Ik kijk er naar uit.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Welke les neem jij als ondernemer mee naar huis? De natuur en het universum zijn om ons heen én in ons. Als je je daarmee weet te verbinden, gaat je leven moeiteloos en komen mogelijkheden vanzelf tot je. Herstellen van de connectie met je Zelf vormt ook altijd het uitgangspunt in de coachsessies, workshops en trainingen die ik geef bij Sessies aan Zee.

OF 2021-06

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Campagne `De bouw iets voor jou‘

`Bouwopleiding garantie voor leuke baan‘ Met enige regelmaat kunnen wij in dit magazine melding maken van de campagne ‘De Bouw iets voor jou’. Een campagne waarmee de gezamenlijke Friese bouwsector jongeren wil stimuleren om een bouwopleiding te kiezen. Een urgente uitdaging, want de bouw kan de instroom van jong talent goed gebruiken. Wat is de belangrijkste boodschap waarmee jongeren worden gestimuleerd om een bouwopleiding te kiezen? En met welke middelen probeert ‘de Bouw iets voor jou’ dat te bereiken? Drie vragen aan campagnemanager Tineke de Groot.

Tineke de Groot

Tineke, nog even heel kort: waarom die campagne? Zoals jullie weten heeft de bouw een schreeuwende behoefte aan goed opgeleid personeel. Ons land staat voor grote opgaven, als het gaat om bouwen. Denk aan het huizentekort, het verduurzamen van gebouwen, maar ook aan infrastructuur; helemaal met het oog op de klimaatverandering. Er zijn echt heel veel mensen en dus ook jongeren nodig om alles te realiseren en te onderhouden.

de bouw of infra, dan is dat een garantie op een leuke en goedbetaalde baan. Al vanaf groep 7/8 van de basisschool brengen we kinderen in aanraking met bouwen. We nemen ze mee naar een bouwbedrijf of ze krijgen een gastles of workshop op school. Op het voortgezet onderwijs VMBO -VWO zetten we dat door en verbreden het met praktijkopdrachten, lesbrieven, ludieke acties en geven natuurlijk voorlichting. Zo laten we ook regelmatig filmpjes over jongeren in de bouw maken. Zij vertellen heel puur over hun persoonlijke ervaringen. Daar herkent de doelgroep zich in. En laatst hebben we, voor de zichtbaarheid op straat een bouwhekdoeken-campagne opgezet.

middel om de zichtbaarheid te vergroten en dat zijn de dundoeken op bouwhekken. We hebben bouwhekdoeken laten maken en die hangen nu bij bouwplaatsen op zichtlocaties door heel Friesland. Met dank aan de aannemers. Sowieso werken we veel samen: met het voortgezet onderwijs binnen STO (Sterk Techniek Onderwijs, red.), met mbo en hbo, met Bouwmensen en Bouwloket Friesland en ook andere sectoren. Dat is ook essentieel, want alleen zo kun je elkaar versterken. We verwachten dat we het komend jaar daar nog verdere stappen in kunnen zetten. Per slot van rekening werken we allemaal aan hetzelfde doel: meer leerlingen in de techniek en in de Bouw- en Infra in het bijzonder.

Een bouwhekdoeken-campagne? Doen jullie dat: jongeren interesseren voor de bouw en infra? Veel jongeren beseffen niet dat de bouw heel breed is en dat er voor iedereen mogelijkheden zijn. Of je nu met je hoofd of met je handen wilt werken. Kies je voor

Klopt. Het is heel simpel: het grootste deel van onze campagne bestaat uit het zeer gericht opzoeken van de doelgroep. Maar, je moet uiteraard ook breder zichtbaar zijn, met name richting ouders. De bouwsector gebruikt al decennialang een heel praktisch

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

https://debouwietsvoorjou.nl/

OF 2021-06

Frank Geurts van Breman Drachten:

‘Breman wil in 2025 energiepositief zijn’ Breman Drachten maakt deel uit van de Breman Installatiegroep, een landelijk werkende groep van 28 installatiebedrijven met in totaal circa 1900 werknemers, die zowel voor de particuliere als de zakelijke markt werkt. Er worden binnen de Breman Groep vier divisies onderscheiden: woningbouw, utiliteit, renovatie en woningbeheer. Ook heeft Breman een Installatiefabriek.

OF 2021-06

Frank Geurts Woonplaats: Wilp Vooropleiding: HTS en Bedrijfskunde Leeftijd: 64 jaar Functie: Regiodirecteur, verantwoordelijk voor Breman Drachten en Installatiebedrijf T. Breman in Genemuiden. Passie: “Rentmeesterschap van onze aarde zodat wij de generaties na ons als erfenis een prettige en leefbare wereld nalaten. Om die reden voel ik mij bij de Breman Groep als een vis in het water.” Burgerlijke staat: Gehuwd, vijf kinderen Hobby’s: Gezin, tuinieren, wandelen met zijn Bernedoodle en muziek.

balans moeten zijn om uiteindelijk te leiden tot een prettig leefklimaat in de woning.

Breman Drachten is binnen die groep een sterk bedrijf dat als werkgebied Groningen, Friesland, Drenthe en West-Friesland bestrijkt. Het heeft een duidelijk eigen identiteit; het is een Friese onderneming en wil dat ook uitstralen. “Wij zijn sterk in de technische installaties van seriematige woningbouw (grondgebonden woningen en appartementen, red.) en grootschalige renovatieprojecten”, aldus Frank Geurts (64), regiodirecteur van Breman Drachten en Installatiebedrijf T. Breman in Genemuiden. Een portret van Breman aan de hand van vier vragen aan Frank Geurts.

Wat maakt Breman Drachten bijzonder? Wij willen in ontwikkelingstrajecten op de voorste rij zitten om met onze opdrachtgevers, voornamelijk aannemers en projectontwikkelaars, in goede samenwerking een optimaal woningconcept te ontwikkelen. Onze afdeling ‘engineering’ beschouw ik dan ook als het kloppende hart van de onderneming. Als bijna 100-jarig familiebedrijf kunnen wij gebruik maken van een breed palet aan expertises. Ons vertrekpunt daarbij is dat de bouwkundige ‘schil’ en installatietechnische aspecten in

Wat Breman uniek maakt is dat in ons visiedocument als hogere doelstelling van het bedrijf is opgenomen dat wij in 2025 energiepositief willen zijn; dus energie willen teruggeven aan klanten, medewerkers en aan de aarde, in plaats van het te verbruiken. Ook bijzonder is dat onze medewerkers een grote mate van zeggenschap hebben in het reilen en zeilen van de onderneming.

Wat is jullie Exclusieve Verkoop Argument? Wij gaan als Breman Installatiegroep over de hele levenscyclus van installaties. Dat betekent dat we kunnen maken wat we adviseren. Dat we kunnen garanderen, servicen, monitoren, onderhouden en vervangen wat we maken. Dat betekent voor ons bedrijf in Drachten: veel specialistische kennis, waardoor we een duidelijke eigen inbreng hebben. Wij hanteren een intern merkenbeleid; in de wereld van merken maken wij eigen keuzes met welke merken c.q. fabrikanten wij in zee gaan. Die moeten voldoen aan een aantal ‘Breman-criteria’ ten aanzien van kwaliteit, arbeid, engineering en keuzes. Alle nieuwe gebouwen moeten sinds 1 januari 2021 BENG zijn, Bijna Energie Neutrale Gebouwen. We sturen daarbij op technische kwaliteit, rekenkundige kwaliteit (de installatie moet voldoen aan de BENG-criteria), de mate van duurzaamheid, en de samenwerking met het servicebedrijf. De installatie moet dus kwalitatief en qua efficiency gemakkelijk onderhouden kunnen worden.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Waar staat Breman op de landelijke markt? De Breman Groep behoort tot de grote spelers in de markt; daardoor kunnen wij optimaal gebruik maken van het brede kennispalet, de inkoopkracht en capaciteitsbenutting van de groep. Wat expertise en capaciteit betreft kunnen wij zo nodig een beroep doen op andere vestigingen van de Breman Groep.

Waar staat Breman over vijf jaar? We willen verder specialiseren in prefabricage. Ons bedrijf BREINN (Breman Innovatie) en onze Installatiefabriek spelen daarin een centrale rol. Daar werken collega’s die zich dagelijks bezighouden met vraagstukken ten aanzien van techniek, innovatie en milieu. Daar zijn we al vanaf de zeventiger jaren mee bezig, maar dit onderdeel wordt de komende jaren een speerpunt. In het prefabricage-concept zijn alle technische installaties geïntegreerd in één installatieblok, dat in de fabriek wordt geproduceerd en op de bouwplaats ‘plug-and-play’ kan worden geplaatst. Dat betekent niet alleen efficiënter en effectiever werken door de geconditioneerde omgeving van een eigen fabricage unit, maar ook winst voor het milieu omdat er minder vervoerbewegingen nodig zijn. Het is daarbij niet uitgesloten dat wij onze prefabricage modules in de toekomst gerobotiseerd gaan produceren.

OF 2021-06

Succesvolle duurzame businesscase van Friesland Lease

Corona speelt elektrisch rijden in de kaart 42

OF 2021-06

Bevlogen directeur Jan Baljeu en de 85 medewerkers van Friesland Lease zijn van Friesland tot in de Randstad volop actief om kansen te zien en te benutten in de leasemarkt. Het bedrijf groeit, met duurzaamheid als succesvolle businesscase.

Friesland Lease groeit nog steeds omdat het volop de kansen benut die er voorbijkomen en ook omdat het bedrijf zelf eveneens die kansen creëert. “Je moet vooroplopen en soms je klanten inspireren met de nieuwe mogelijkheden”, zegt de directeur. En Friesland Lease voegt de daad bij het woord. Het bedrijf is niet voor niets drie jaar achtereen verkozen tot Leasemaatschappij met de hoogste Klanttevredenheid van Nederland. Vorig jaar werd het uitverkozen tot Friese Onderneming van het Jaar. Vier vragen aan Jan Baljeu.

komen die aan de verplichtingen van de CO2 doelstellingen van het klimaatakkoord voldoen. Kortom: een versnelling in de verschuiving van auto’s die fossiele brandstoffen rijden naar elektrische auto’s of plug-in hybrids. ‘Ook voor fietsen geldt vertraging. Dat speelt ons in de kaart, omdat wij al eerder een voorraad hebben aangelegd. We hebben onze nek wel uitgestoken als bedrijf door daarin te investeren, maar het betaalt zich nu terug.’

Én jullie zijn populair in Amsterdam Is er door corona veel veranderd? Het coronavirus verandert de markt in hoog tempo. Mensen reizen minder vaak met het openbaar vervoer uit angst voor corona en rijden minder kilometers met hun auto. Ze kiezen vaker voor elektrisch. Het is bijzonder dat ondanks dat de overheid de financiële steunmaatregelen afbouwt - de bijtelling gaat bijvoorbeeld omhoog - toch steeds meer mensen elektrisch gaan rijden. Ze rijden echter niet meer naar een werkafspraak in Breda, maar vergaderen via internet. In binnensteden zien we dat leasefietsen steeds populairder worden, evenals elektrische bakfietsen voor ‘delivery’s’. In de deliverymarkt leveren wij bijvoorbeeld in een aantal steden de bakfietsen waar PostNL de pakketjes mee bezorgt. Die bakfietsen zijn niet meer te vergelijken met vroeger, de huidige kunnen gemiddeld tussen 150 en 200 kilo aan laadgewicht meenemen.

Zijn chips en auto’s wel leverbaar? Er is een tekort aan chips en ook auto’s zijn steeds moeilijker leverbaar. Vanwege corona is er een vertraging opgetreden en we zien dat autofabrikanten nu inspelen op de toekomst, door alvast met auto’s op de markt

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Inderdaad, alle leasefietsen van het hippe merk Van Moof worden door ons geleased. Als je bij hen op de website klikt om zo’n fiets te leasen, kom je automatisch bij ons terecht. Daar zijn we heel erg trots op. Zo’n samenwerking hebben we ook met de bakfietsen van Babboe en met de Consumentenbond werken we ook regelmatig samen met diverse fietsacties. Ook hebben we een flinke voorraad van het hippe en stijlvolle merk Piaggio. We zien dat mensen hun tweede auto verkopen en een fiets gaan leasen. Dat mag dan best iets kosten en moet dan natuurlijk wel een mooie zijn.

Zijn jullie zelf eigenlijk een beetje milieuvriendelijk bezig? Wij hebben met ons wagenpark van 10.000 auto’s onze CO2-uitstoot met de helft verminderd. Dat scheelt nogal wat vervuiling. Onze medewerkers rijden elektrisch of op waterstof. Wij laten zelf ook zien dat duurzaamheid een uitstekende businesscase is en gebruiken de ervaringen van onze medewerkers om onze klanten ook zo goed mogelijk over alle details te informeren. Wij merken dat we daardoor al veel vooroordelen en belemmeringen weghalen.

OF 2021-06

IdFrm schijnt nieuw licht op omgevingsbeleving Licht is een vorm van emotie. Het bepaalt de sfeer en heeft invloed op hoe iemand een bepaalde ruimte beleeft. Dat maakt dat Jan Adema, oprichter en directeur van IdFrm, nog lang geen genoeg heeft van zijn werk. Dat, en de innovaties op dit vlak die elkaar opvolgen. Innovaties waar IdFrm aan bijdraagt. Het nieuwste product uit de koker van dit bedrijf? Direct HeatLight system.

OF 2021-06

Jan Adema werd voor gek verklaard toen hij ongeveer twintig jaar geleden led-verlichting in zijn assortiment opnam. Dat koele licht; wie zit daarop te wachten? Nu is led zo’n beetje de standaard. En de mogelijkheden qua kleurwarmte zijn inmiddels legio. Van praktisch helder tot warme sfeerverlichting; voor elke ruimte is een passende kleur te realiseren. “En het mooie is: de levensduur van led die wij toepassen is 100.000 branduren”, vertelt Jan Adema. “Dat is voor een kantoor of onderwijsomgeving veertig jaar licht!”

Moderne ambacht

we dachten: kunnen we zo’n armatuur niet combineren met licht? Zo’n dubbelfunctie brengt ook besparing met zich mee.” Het IdFrm-team nam plaats aan de ontwikkeltafel en inmiddels, een jaar later, is het product klaar om mee de markt op te gaan. Met dank aan de provincie Fryslân. Die had de New Economy Challenge in het leven geroepen: een subsidieregeling voor bedrijven die ondanks de coronamaatregelen bleven innoveren. “Mede dankzij die ondersteuning hebben we dit kunnen ontwikkelen.”

‘Internet of People’ Beleving, innoveren, duurzaamheid. Daar draait het om bij IdFrm. Het ligt ten grondslag aan elke stap die het Leeuwarder bedrijf zet. “Wat je steeds meer ziet, is het op afstand monitoren van bijvoorbeeld CO2, ventilatie en legionella in bedrijfsgebouwen. Oftewel: Internet of Things. Daarin zijn wij ook actief, in samenwerking met andere bedrijven en disciplines. Als een (nood)lamp kapot is, krijgt de onderhoudsdienst daar een melding van. In plaats van dat die eens in de zoveel tijd standaard langskomt. Zo hoef je niet onnodig iemand op pad te sturen, wat extra fijn is gezien het tekort aan technici. Of je monitort en ziet dat er licht brandt in een ruimte waarin eigenlijk zelden iemand komt. Dan kun je als bedrijf besparen.”

Het Direct Heat-Light system verwarmt oppervlaktes. Ook de huid. “Door de armaturen goed te verdelen, krijg je een gelijkmatige warmte in de ruimte. En natuurlijk kunnen we dit combineren met het juiste licht. Deze oplossing is geschikt voor bijvoorbeeld kantoren, vergaderruimtes, thuiswerkplekken en showrooms.”

Adema vindt het mooi dit soort dingen bedenken. “De leukste projecten zijn projecten waarvoor je zelf een oplossing hebt bedacht en ontwikkeld. We zijn echt een maakindustrie. Dit werk is moderne ambacht. We maken ook wel nieuwe dingen met afgedankte lampen uit voormalige Oostbloklanden. Daar komt circulariteit bij kijken, wat we ook belangrijk vinden. Maar uiteindelijk moet licht vooral fijn zijn. Het is een vorm van emotie. Hoe beleef je een ruimte? Laatst hebben we voor het Flexcafé van een horeca vakopleiding in Leeuwarden een lichtplan bedacht, ontwikkeld en uitgevoerd. In dit Flexcafé wordt gekookt, vinden lessen en meetings plaats en kunnen studenten studeren. De verlichting hebben wij naar wens geprogrammeerd en het licht wordt door de gebruikers bedient met een touchscreen. Zo is voor elke situatie het juiste licht en een optimale beleving.”

Jan R. Adema (rechts) en Anton Hendriks (links) van IdFrm

Naast Internet of Things spreekt Adema ook wel over ‘Internet of People’. Hij benoemt dit omdat het volgens hem niet alleen gaat om materialen en technieken, maar ook zeker om de mensen. “Die staan centraal. Het gaat erom dat zij plezier hebben van hun werkplek, woonomgeving, restaurant, museum, enzovoorts. Door techniek goed in te zetten kun je het welbevinden van mensen vergroten.”

Licht en warmte Een andere innovatie uit de koker van IdFrm: het Direct Heat-Light system. Een beetje bij toeval ontstaan. Vorig jaar verhuisde het bedrijf naar een nieuw, groter pand. Hier is onder meer de lichtstudio te vinden, waar mensen kunnen ervaren wat de mogelijkheden en effecten zijn van licht. Ondanks dat het zomer was ten tijde van de verhuizing, was het er behoorlijk koel. Gunstig op warme dagen, maar het moest wel goed verwarmd worden in de winter. “Verwarmen op basis van infrarood sprak ons aan. Maar

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Het belang van isolatie voor je energielabel

De pareltjes van NIVO Wat heb je aan de duurzame energie van zonnepanelen en windenergie als je kantoor of huis niet goed geïsoleerd is? Dan vliegt de duurzame energie je gebouw uit. Mooie kans voor NIVO Groep. Het bedrijf, lid van Freonen fan Fossylfrij Fryslân en tot voor kort vooral bekend van een breed pakket aan schoonmaakdiensten, heeft haar dienstenpakket uitgebreid met het duurzaam isoleren van kantoren en woningen.

NIVO Groep heeft 1200 medewerkers, vestigingen in Leeuwarden, Bolsward, Groningen en Zwolle en een jaaromzet van bijna 30 miljoen euro. Over de uitbreiding van het dienstenpakket informeert Jan Remmelt Schoemaker, één van de directeuren van het familiebedrijf ons vanuit de vestiging in Bolsward: “Vorig jaar kwamen we op het idee dat we ons ook best konden richten op Spouwcleaning en isoleren van woningen en kantoren.” Hij vervolgt: “Een logische aanvulling van ons dienstenpakket, waarbij wij met NIVO Groep werken aan een schonere wereld. Wij merkten dat het isoleren van spouwmuren door prijsdruk en toenemende concurrentie niet door elk bedrijf even goed wordt uitgevoerd. Hierdoor kunnen op de lange termijn vochtproblemen en gezondheidsproblemen ontstaan.” “Vorig jaar waren we in eigen beheer al druk bezig met het ontwikkelen van een nieuwe

OF 2021-06

machine om spouwmuren schoon te maken”, aldus Schoemaker. “Dat was kort voordat de kans zich voordeed om Schuil Isolatiezorg over te nemen. Schuil Isolatiezorg was al gespecialiseerd in Spouwcleaning en het isoleren van spouwmuren. We hebben hun machines, medewerkers, kennis en de website overgenomen. De isolatiemarkt kent veel prijsvechters, maar wij richten ons op kwaliteit voor zowel de korte als lange termijn.” Kwaliteit is bij NIVO gegarandeerd, alle disciplines zijn voorzien van de juiste certificeringen. “Door de prijsdruk van de grote hoeveelheid aan concurrenten is de geleverde kwaliteit en bijbehorend rendement niet altijd zoals vooraf is beloofd.” De directeur vervolgt: “Wij weten wat de beste wijze is om te isoleren en wanneer je juist wel of niet kan na-isoleren. Hiervoor hebben wij deskundige mensen met tientallen jaren bouwervaring in huis.”

Kwaliteit heeft altijd een prijs, zo vertelt Schoemaker. “Je hebt als huiseigenaar de investering van het isoleren al binnen vier jaar terugverdiend, mits er op de juiste wijze wordt geïsoleerd, dus op zich valt de investering reuze mee.” Spouwmuren en daken worden geïsoleerd met EPS-parels. “Dat is geen biologisch materiaal, maar het is wel circulair”, aldus de directeur. “Wij zijn in staat om de na-isolatie er ook weer uit te halen. Deze EPS-parels kunnen dan niet worden hergebruikt als isolatiemateriaal, maar wel als grondstof voor schuimbeton. EPS-parels zijn ideaal om mee te isoleren, omdat de ruimte tussen de parels zorgt voor een ademende muur, het is vocht ongevoelig en je behaalt de hoogste isolatiewaarde. Hierdoor voorkom je dat er schimmel ontstaat.” “Voor kruipruimtes gebruiken wij Drowa-chips. Die kun je hergebruiken en zijn hierdoor circulair. Het isoleren

van vloeren met EPS-parels raden wij af. Kruipruimtes zijn door de parels niet meer bereikbaar, bovendien liggen de parels los (ongelijmd), waardoor ze sneller in de natuur belanden. Als je dan kijkt naar het duurzaamheidsaspect (milieu en hergebruik) en diervriendelijkheid (inhaleer of inslikgevaar bij opstuiven), dan zijn parels volgens ons niet de juiste oplossing op lange termijn.” NIVO isoleert naast woningen, ook kantoorgebouwen. Voor kantoren is het per 1 januari 2023 verplicht om het energielabel C te hebben. Dat geldt voor kantoren die groter zijn dan honderd vierkante meter. Hoe beter geïsoleerd, hoe beter het energielabel wordt. Jan Remmelt: “NIVO Isolatiezorg helpt ondernemers om hun kantoorgebouw naar energielabel C te brengen door het aanbrengen van de juiste vloer-, muur-, en dakisolatie. We hebben een speciale website gemaakt met uitgebreide informatie:

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

www.nivoisolatiezorg.nl. Op www.uwhuissaneerder kan men terecht voor het saneren van asbest en andere gerelateerde werkzaamheden. Onze divisies vullen elkaar perfect aan.” De 1200 medewerkers van NIVO zijn op vele fronten actief. “Alles staat in het teken om de wereld schoner te maken en goed achter te laten voor de generatie na ons”, vertelt de directeur. Met een eigen NIVO Academie worden de mensen voortdurend bijgeschoold en borgen zij op die manier de constante kwaliteit. “We zijn specialist op de gebieden van Facilitaire Dienstverlening, Specialistische Reiniging, Calamiteitendiensten (24/7), Asbest & Milieutechniek en Isolatiezorg. Onze slogan is dan ook: ‘Samen maken we NIVO’.”

www.nivogroep.nl

OF 2021-06

Als we samenwerken, kunnen we vandaag al het verschil maken voor morgen. Voor ons team, onze klanten, én voor de aarde.

Hoe energiepositief kun jij zijn in 2025?

Wij zijn Breman. Een familie van installatie-experts die bouwen aan een toekomst vol duurzame energie. Bij ons staat alles wat we doen in het teken van de toekomst met een beter woon- en werkklimaat. Als installatiebedrijf én als mensen. We denken graag mee over innovaties op het gebied van verduurzaming, renovatie en onderhoud. Die kennis en het vakmanschap delen we ook, om zo de energietransitie te versnellen. Zo zorgen we samen voor een beter klimaat om in te wonen, leven en werken. Iedereen energiepositief

Breman Drachten T 0512 – 51 49 15, drachten@breman.nl

breman.nl

HEERENVEEN Jos Danes

Met CijferMeester voor op koers!

Zilverweg 6 8445 PE Heerenveen T 0513 84 95 95 j.danes@cijfermeester.nl Voor meer informatie, ga naar cijfermeester.nl/heerenveen

ZO… NU ÉÉRST MEER WINST! WAT IS UW VERBETERPOTENTIEEL? UW SPECIALIST IN RENDEMENTSVERBETERING SOLIDE • PROFESSIONEEL • PERSOONLIJK

Duurzame Doeners: Synnovem In de eigen productie ‘Duurzame Doeners’ introduceren de Freonen fan Fossylfrij Fryslân partners die al iedere dag bezig zijn met verduurzaming. In deze editie: Synnovem uit Dokkum.

Op welke manier zetten jullie duurzame stappen? Bij Synnovem zijn we dagelijks bezig met de energietransitie en de nieuwe economie. Wij staan voor een grote uitdaging om de gestelde klimaatdoelen te behalen. Wij zijn ervan overtuigd dat deze doelen haalbaar zijn door samen te werken. Door overheden en het bedrijfsleven samen te brengen kunnen we duurzame stappen zetten. Met duurzaam en economische advies op maat gaan we samen op weg naar een nieuwe economie.

Wat is jullie doel? Wij adviseren met de focus op een zo scherp mogelijk rendement. We kennen de regelgeving en vanuit een financiële achtergrond rekenen we de terugverdientijd uit. We maken inzichtelijk

wat de duurzame investering oplevert. Een overgang naar de nieuwe, circulaire economie vraagt een andere werkwijze van bedrijven. Veel duurzame initiatieven leveren na een aantal jaren winst op en wij begrijpen je dit vooraf inzichtelijk wilt hebben. In onze haalbaarheidsonderzoeken geven we onafhankelijk advies over een duurzame investering. Dit kunnen zonnepanelen zijn, maar ook steeds vaker windmolens. Deze scans worden in steeds vaker aangeboden door de gemeente, waardoor het voor ondernemers nog interessanter wordt om de kijken naar de duurzame mogelijkheden. Een van de voorbeelden waar gemeente en het bedrijfsleven steeds vaker samenwerken om de duurzaamheidsambities te behalen: door gezamenlijk aan het touw te trekken.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Wat levert het op? Ons doel is om verschillende partijen samen te brengen, om samen grote stappen te nemen. Daarom bieden we praktische hulp bij het ontwikkelen en formuleren van het beleid van gemeenten en zetten we ons actief voor de implementatie. We spreken de taal van de ondernemer en die van de overheid. Wij zien de economische kansen van de energietransitie, waarbij overheden, onderwijs en het bedrijfsleven moeten samenwerken. Op deze manier kunnen we de stappen op een economisch verantwoorde manier zetten, met winst voor de toekomst.

OF 2021-06

Dennis Gijsman Naam: Dennis Gijsman

Jantsje Hellema

Geboorteplaats: Wolvega Burgerlijke staat: Samenwonend Hobby’s: Voetbal, golf & watersport

Naam: Jantsje Hellema

Motto: “If you do what you did, you get what

Geboorteplaats: Hallum

you got”

Burgerlijke staat: Samenwonend Hobby’s: Tennis en hardlopen Motto: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan”

Van Vuuren Grou

‘In the end is het mensenwerk’ Van Vuuren in Grou is toonaangevend leverancier van binnendeuren in de utiliteitsbouw. Op dit moment gaan er per dag zo’n 550 deuren de productiehal uit, maar dit aantal wordt binnen twee jaar meer dan verdubbeld, dankzij een nieuwe machinelijn. Dennis Gijsman, directeur, en Jantsje Hellema, marketing manager, zetten voor Ondernemend Friesland de deur wagenwijd open. “Bedrijfsmatige groei is ook persoonlijke groei.”

OF 2021-06

De heerlijke geur van vers hout vult de productiehal van Van Vuuren. “Het proces begint hier met het zaagwerk”, legt marketing manager Jantsje Hellema uit. “Daarna worden brandwerende en geluidwerende vullingen voorzien van bijpassend randhout. Zo zijn er meer dan 400 verschillende deurtypes en krijgt iedere deur een andere opbouw, afhankelijk van de gebruikersfunctie. De enorme machine die je hier ziet staan is ‘de Kameleon’, onze nieuwste aanwinst en grootste trots. De machine past zich aan de marktvraag aan – vandaar de naam – en kan straks meer dan 1000 deuren per dag produceren.” De naam Van Vuuren prijkt sinds 1996 op de gevel, maar het bedrijf ontstond in 1994 door het samenvoegen van de firma Picus uit Eindhoven en de firma Halbertsma uit Grou. Picus maakte sigarenkistjes, Halbertsma startte met houten botervaatjes maar beide bedrijven gingen later over op het maken van deuren. “We zijn trots op deze geschiedenis”, zegt directeur Dennis Gijsman. “Picus en Halbertsma hadden allebei een grote naam,

waren zuinig op hun personeel, werkten samen met andere plaatselijke ondernemers en dachten aan hun dorps- en stadsgenoten. Wij voelen ons ook zeer verantwoordelijk voor een gezonde en plezierige werkomgeving voor onze medewerkers en sponsoren bijvoorbeeld graag de (sport)clubs in Grou en omgeving.” Gijsman stapte 13 jaar geleden als student technische bedrijfswetenschappen Van Vuuren binnen. “Met een dergelijke studie was het gebruikelijk om bij grote bedrijven zoals Shell en Akzo aan de slag te gaan, maar ik vond het MKB veel interessanter”, licht hij toe. “Van Vuuren vond ik een mooi en warm bedrijf, het was overzichtelijk en had een eigen productontwikkeling en productie. In 2008 begon ik er als marketing manager, ik zag hoe het bedrijf in de bouwcrisis belandde waardoor een zware periode aanbrak. Van Vuuren draaide verlies, er werden grote series gemaakt en het was veel van hetzelfde. Uiteindelijk ben ik vier jaar geleden begonnen als directeur en hebben we een totaal andere visie en ambitie neergelegd!

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

We wilden met het bedrijf een groeistap maken, investeerden veel in automatisering, machines en vakkundige medewerkers. Door een hecht en professioneel team verdubbelden wij in drie jaar tijd de omzet.” “Bedrijfsmatige en persoonlijke groei gaan hierbij hand in hand”, gaat Gijsman verder. “Door de drive, de sfeer, binnen Van Vuuren krijgen we volop de ruimte om ons eigen ding te doen en een eigen koers te bepalen. We zorgen voor spreiding van de orders door middel van het aanboren van nieuwe branches en doelgroepen, bijvoorbeeld in het buitenland. Met Duitsland doen we nu zo’n vijf jaar zaken, met België zitten we in de opstartfase. Deze ontwikkelingen vragen om een andere marktbenadering met nieuwe producten en het goed inrichten van processen. Een hechte samenwerking tussen marketing, sales, productontwikkeling en productie is hiervoor een vereiste,” zegt Hellema. “Mensen zitten zelf aan het stuur”, besluit Gijsman. “In the end blijft het mensenwerk.”

OF 2021-06

Bruno Zandberg van BruZan Projecten en Ontwikkeling:

Binnensteden leefbaar houden en maken is een mooie uitdaging 52

OF 2021-06

Bruno Zandberg is BruZan Projecten en Ontwikkeling, en andersom. De Franeker die kantoor houdt in Leeuwarden, geniet van uitdagende projecten en is onderhand expert geworden in complexe ontwikkelingen in binnensteden en dorpskernen. Hij combineert veel ervaring met mensenkennis. “Mijn werk bestaat voor een heel groot deel uit samenwerken met anderen”, vertelt hij.

Binnenstadbewoners, eigenaren van het vastgoed, gemeenten én toekomstige bewoners moeten tevreden worden gesteld bij de herbestemming van vrijkomende panden in steden en dorpen en dat is elke keer een mooie uitdaging en een pittige klus. BruZan wordt steeds vaker ingeschakeld als expert op dat vlak. Het fraai en verantwoord restylen van binnensteden, van meestal bedrijfsfuncties naar prettig wonen, is een complex en interessant gebeuren waarin je met verschillende partijen te maken hebt met allerlei belangen, zo vertelt Bruno Zandberg.

‘Ladder voor duurzame verstedelijking’ Bruno: “Onder andere in Dronrijp, Franeker, Joure en Leeuwarden ben ik op dit moment daarmee actief. Het scoort hoog op ‘de ladder voor duurzame verstedelijking’; beleid waarbij herbestemming en inbreiding de voorkeur heeft, in plaats van het opofferen van boerenland. Daarin heb ik inmiddels veel ervaring opgebouwd, wat vaak ook weer tot nieuwe klussen leidt.” Voornamelijk in Friesland, een beetje in Groningen en sinds kort ook in het Overijsselse Dalfsen, is BruZan actief. “In Dalfsen ben ik terecht gekomen via mijn netwerk bij Jumbo-supermarkten, voor wie ik in Friesland veel ontwikkel. De Jumboondernemer in Dalfsen ontwikkelt samen met Aldi een nieuw winkelpand.”

schakelt hij een architect in om zijn plannen vorm te geven en regelt hij alles van A tot Z. “Bijvoorbeeld in Franeker ben ik nu met een project bezig met 31 woningen. Het gaat om 20 koop- en 11 huurwoningen. Voor de koopwoningen hebben zich 289 geïnteresseerden gemeld, dus dat gaat wel goed komen.”

Units voor bedrijven en particulieren via FlexBloqs Daarnaast is BruZan het bedrijf FlexBloqs gestart, waarmee units worden gebouwd die door particulieren en (kleine) bedrijven kunnen worden gekocht voor vele doeleinden. De units in Jirnsum en Gorredijk zijn allen gebouwd en verkocht. In Wolvega is recent ook grond aangekocht voor 47 FlexBloqs. Daarvoor is nu al erg veel belangstelling. Zeven jaar geleden is hij zijn bedrijf gestart. Na jarenlang in loondienst ditzelfde werk te hebben gedaan voor Van Wijnen en voor BAM werd het tijd zijn eigen bedrijf te starten. “Ik wilde het ook wel eens voor mijzelf doen. Zoals het nu gaat wil ik er zeker nog wel tien jaar mee doorgaan en misschien wel langer want het is schitterend werk. Elke dag is anders en dat vind ik prachtig”, aldus de 56-jarige ondernemer.

Ook huizenbouw voor eigen risico Ook koopt Bruno zelf zo nu en dan grond waar hij voor eigen rekening en risico huizen en/of appartementen laat neerzetten. Dan

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Verzorgingshuis Bertilla, Drachten

Ons credo is:

‘Afspraak is afspraak’ Buitengevelisolatie Dekvloeren • Separatiewanden Spackspuitwerk • Stukadoorswerk • Vloerafwerkingen

Peizerweg 140 9727 AP Groningen T: 050 528 06 80 info@afbouwperdok.nl

Transformatie Theologische Universiteit

Politiebureau Rademarkt, Groningen

Openingstijden: ma. t/m vr.: 9.00 - 17.00 za. op afspraak Appartementen Ridderhof, Leek

Transformatie Zorgcentrum Abbingahiem, Leeuwarden

Projectmanagement bij duurzaam bouwen en renoveren Energie- en duurzaamheidsadvies Kennispartner voor bedrijven en overheden

www.dak2.nl

info@dak2.nl

Trends in de bouw: krapte en duurzaamheid

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Bedrijfsleider Remco van der Mossel van Heijmans Woningbouw Noord. “Wij bouwen en ontwikkelen woningbouw- en renovatieprojecten.”

Daarnaast staat het Biobased bouwen (bouwen met hernieuwbare grondstoffen) nog in de kinderschoenen. Het is wel een hoopvolle ontwikkeling, waarvan ik hoop dat dit door de massa erkend gaat worden. Op mijn bedrijfsvoering hebben deze ontwikkelingen weinig invloed. In het bouwtoezicht en bij het onderzoeken van bouwgebreken sta je achteraan in de bouwcyclus.

Zou u uw eigen bedrijf als traditioneel beschrijven, of bent u een echte ‘verduurzamer’?

Wat ziet u als de belangrijkste ontwikkeling in de bouw? Welke invloed heeft deze ontwikkeling op uw bedrijfsvoering? Sjoerd Kuiper, directeur van Man&Mach: De belangrijkste ontwikkeling in de bouw is volgens mij het prefab bouwen. Dennis Gijsman, directeur Van Vuuren Grou: Wij zien er twee. Ten eerste: verduurzaming. Zowel tijdens de bouw zelf, als het gebruik van duurzame producten in het gebouw. De markt vraagt steeds meer naar een deur bestaande uit duurzame materialen, geleverd door een bedrijf die deze deuren duurzaam produceert. Tevens krijgen wij steeds meer de vraag naar het circulair inzetten van deze deur.

Man&Mach: ‘Ooit saneren wij het laatste asbest van Nederland’

De tweede: sneller leveren vanwege prefabbouw. Van Vuuren zit in de utiliteitsbouw en bij deze gebouwen is prefab-bouw nog minder van toepassing. Alleen onze functionele deuren worden wel gebruikt voor appartementsbouw. Dat heeft invloed op ons proces, omdat wij sneller deuren dienen te leveren.

OF 2021-06

Rintje Miedema en Jelmer Bruinsma van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma: De woningkrapte, verduurzaming en prijsstijging in de bouw vraagt om slimmere bouwsystemen. Eén daarvan is het prefabriceren en automatiseren van de woningbouw. Wij hebben hiervoor een bijna volledig geautomatiseerde fabriek gebouwd, die als dochterbedrijf BYNT deze prefab woningen en onderdelen gaat leveren aan meerdere opdrachtgevers. Bedrijfsleider Remco van der Mossel van Heijmans Woningbouw Noord: Industrialisatie, verduurzaming en circulariteit zijn drie belangrijke ontwikkelingen binnen Heijmans. Eén van de oplossingen om de woningnood op te lossen is industrieel bouwen. Binnen Heijmans zijn we veel bezig met diverse industrialisatieconcepten. Hierin speelt verduurzaming en circulariteit een grote rol. Heijmans wil in 2023 volledig circulair zijn. Robert Benedictus van Benedictus Bouwkundig Adviesbureau: Ik zie een aantal interessante ontwikkelingen die elkaar mogelijk versterken. Door het woningtekort en het tekort aan goedgeschoolde vakmensen in de bouw is er een verdergaande standaardisering van woningen en onderdelen van woningen (zoals badkamers) gaande. Woningen die in een fabriek geassembleerd worden en op de gewenste locatie neergezet worden, kunnen het tempo van bouwen enorm versnellen. Maar er moet ook aan de kant van de planvoorbereiding en procedures veel gedaan worden, dit zie ik als een bottleneck.

Miedema en Bruinsma (Bouwbedrijf Jelle Bruinsma): Wij zijn in de kern traditioneel, maar springen in op de huidige situatie. Je moet als ondernemer dynamisch en flexibel zijn om de vraag uit de markt en veranderende regelgeving te kunnen beantwoorden, een voorbeeld hiervan is de oprichting van BYNT. Van der Mossel (Heijmans): Onze visie is dat wij makers zijn van een gezonde leefomgeving. Onlosmakelijk hieraan verbonden is verduurzaming. Heijmans wil graag voorop lopen in gezonde woonoplossingen en hierin staan verduurzaming en circulariteit centraal. Als specialist in renovatie verduurzamen wij veel bestaande woningen voor corporaties en beleggers. Benedictus (Bouwkundig Adviesbureau): Bedrijfsmatig is mijn bedrijf een traditioneel bedrijf. Aan het controleren op bouwplaatsen is niets duurzaams en ook een bouwgebrek analyseren is ‘traditioneel’ werk. In mijn hart

Heijmans Woningbouw Noord: ‘Over vijf jaar willen wij de veiligste bouwer van Nederland zijn’

Van Vuuren: ‘We willen marktleider zijn op het gebied van het produceren en ontwikkelen van utiliteitsdeuren’

ben ik een verduurzamer. Zo ben ik op dit moment onze eigen woning (een boerderij uit 1908) duurzaam aan het verbouwen naar een energieneutrale woning. Kuiper (Man&Mach): Bij asbestsanering komt weinig verduurzaming kijken, maar we innoveren zeker. Gijsman (Van Vuuren): Wij zijn een echte verduurzamer. Enkele jaren geleden waren we de eerste deurenleverancier die zich inschreef in de Nationale Milieudatabase. Ook hebben we dit jaar, als enige Nederlandse deurenleverancier, het Cradle to Cradlecertificaat behaald. Het komen tot een duurzaam product en proces staat dan ook hoog in het vaandel.

Houd u ontwikkelingen op het gebied van weten regelgeving nauwlettend in de gaten? Zal bijvoorbeeld de Wet Kwaliteitsborging (die in 2022 ingaat) een grote invloed hebben op (de kwaliteit van) bouwprojecten? Gijsman (Van Vuuren): De afdelingen Productontwikkeling en Marketing houden de ontwikkelingen goed in de gaten. Omdat wij bij verschillende hout-, bouwen deurbranches aangesloten zijn, zijn we snel op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Wat de Wet Kwaliteitsborging betreft: de dossiervorming borgt de kwaliteit en juistheid van de geleverde producten. Dit leidt tot een kwalitatieve keuze voor de toe te passen bouwmaterialen en diensten en zal een verbetering van de keten bevorderen. Dat resulteert uiteindelijk in een hogere kwaliteit.

Sjoerd Kuiper, directeur Man&Mach BV: “Onze voornaamste bedrijfsactiviteit is asbestsanering.”

Kuiper (Man&Mach): Wij hebben te maken met de weten regelgeving omtrent asbest en die volgen we nauwlettend, maar in principe hebben wij niet of nauwelijks te maken met de Wet Kwaliteitswaarborging.

onderdeel van. Wij voeren in 2021 en begin 2022 diverse projecten uit onder de nieuwe WKB. Onder andere onze eigen ontwikkeling van 22 woningen in Norg worden onder de WKB uitgevoerd.

Benedictus (Bouwkundig Adviesbureau): Kwaliteit op papier is niet direct kwaliteit op de bouw. Dit is een grote misvatting die ten grondslag ligt aan de Wet Kwaliteitsborging. Het is een ordinaire bezuiniging op kwaliteitstoezicht, wat nog steeds noodzakelijk is. Iedereen kan op papier goed bouwen. Uiteindelijk gaat het om de vakmannen die het bouwwerk maken. Die zijn er steeds minder en helaas kom ik hiervan steeds meer voorbeelden tegen bij de bouwgebrekenonderzoeken: de bouwfouten zijn in negentig procent van de gevallen te wijten aan het ontbreken van tijd, kennis en kunde. Dit is een probleem dat niet op papier te vangen is.

Krapte op de arbeidsmarkt: waar zijn de mensen die goed met hun handen kunnen werken? Speelt dit probleem ook binnen uw onderneming?

Miedema en Bruinsma (Bouwbedrijf Jelle Bruinsma): Jazeker, om de regelgeving kun je niet heen: dit is leidend voor vergunningen. De Kwaliteitsborging zit er aan te komen en wij zijn er druk mee bezig, samen met de gemeente Waadhoeke draaien wij pilots om straks klaar te zijn wanneer het wordt ingevoerd. Van der Mossel (Heijmans): In de bouw is de weten regelgeving constant aan het wijzigen. Heijmans zit vooraan bij die wijzigingen, hierdoor kunnen wij vroegtijdig inspelen op nieuwe ontwikkelingen. De Wet Kwaliteitsborging (WKB) is hier ook een

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Benedictus (Bouwkundig Adviesbureau): Als zelfstandige heb ik dit probleem niet. Je merkt wel in de huidige markt dat er bij elk bedrijf krapte is. Wachttijden die oplopen en helaas regelmatig nee moeten verkopen bij aanvragen van mensen die een echt groot bouwtechnisch probleem hebben. Ik wil ze dan graag helpen, maar heb er dan geen tijd voor. Miedema en Bruinsma (Bouwbedrijf Jelle Bruinsma): Dit valt niet mee, vakmensen zijn moeilijk te vinden. Gelukkig hebben wij een vrij grote stabiele ploeg, dit zijn trouwe mensen die hier al een tijd in dienst zijn. Je moet er met het aannemen van werk rekening mee houden dat je dat met deze vaste kern kunt maken. De krapte is één van de redenen dat we hebben gekozen voor onze geautomatiseerde houtskeletbouwfabriek BYNT. In verhouding zijn hier door de automatisering minder handen nodig. Ook op de bouw zijn minder mensen nodig omdat de wanden, gevels, vloer en daken prefab worden geleverd en er op de bouw dus minder uren nodig zijn. Kuiper (Man&Mach): Ook wij hebben

OF 2021-06

Voor al je financiën de klantvriendelijkste adviseur van Friesland

s Award Winnaar Friese Advie ard 2021, aar van de Advies Aw

ciewinn AdviesNet is de provin beste financieel advieskantoren van een verkiezing voor dede race om de meest klantvriendelijke het land. En we zijn in worden. van heel Nederland te

Zoek jij een betaalbare aansprakelijkheids- of arbeidsongeschiktheidsverzekering? Of wil je jouw financiële bedrijfsrisico’s glashelder in beeld krijgen? Praat dan eens met AdviesNet. Wij zijn uitgeroepen tot meest klantvriendelijke advieskantoor van Friesland. En dat merk je zodra je bij ons binnenloopt. Bij AdviesNet nemen we de tijd om jou als ondernemer persoonlijk te leren kennen. Wij willen weten wat jouw dromen en jouw doelen zijn – zakelijk en privé. Want als we je echt goed kennen, kunnen we een echt goed financieel advies geven. Een advies dat klopt bij jouw leven en jouw zakelijke ambities. Maak eens kennis! Loop even binnen of bel voor een afspraak. H YPOTH EK EN

VERZE K E RINGEN

FI NA NCI ËLE PLA NNI NG

Stationsweg 60, 9201 GP Drachten | 0512 549 500 | www.adviesnet.nl | info@adviesnet.nl

REGI O BA NK

Dennis Gijsman, directeur Van Vuuren Grou BV: “Wij produceren deuren voor de utiliteitsbouw.”

Bouwbedrijf Jelle Bruinsma: ‘Wij hebben een bijna volledig geautomatiseerde fabriek gebouwd, die als dochterbedrijf BYNT prefab woningen en onderdelen gaat leveren’

problemen met het vinden van de juiste medewerkers. We leiden zelf mensen op voor de sanering. Gijsman (Van Vuuren): Hier heeft Van Vuuren uiteraard ook mee te maken. Als bedrijf zetten wij enerzijds in op robotisering voor een hogere productiviteit: met evenveel mensen méér kunnen maken. Daarnaast proberen we ons te onderscheiden als goede werkgever en zorgen we voor prettige omstandigheden. Van der Mossel (Heijmans): De krapte op de markt wordt steeds meer voelbaar. Wij zien dit bij onze eigen medewerkers, maar ook zeker bij onze co-makers. Wij hebben met veel partijen een langdurige relatie opgebouwd en hier plukken wij nu de vruchten van.

Twee prachtige projecten waar we heel trots op mogen zijn. Benedictus (Bouwkundig Adviesbureau): Inhoudelijk ben ik het meest trots op de bouw van de Brede School in Steenwijkwest voor de gemeente Steenwijkerland. Ik heb hier namens de opdrachtgever de directievoering en het bouwtoezicht verzorgd. We hebben in een goede en harmonieuze samenwerking tussen aannemer en opdrachtgever een prachtig gebouw gerealiseerd voor twee scholen, een kinderopvang, BSO en wijkcentrum. Hierbij

is binnen budget en planning en met een goede bouwkundige kwaliteit een uniek gebouw gerealiseerd. Gijsman (Van Vuuren): We leveren vele projecten waar we trots op zijn, met name ook de prachtige exportgroei die we op dit moment doormaken. Om toch een project te noemen: het Van der Valk hotel Leeuwarden. Niet ons grootste project, maar wel een project waarbij de opdrachtgever heeft gekozen voor onze onderscheidende duurzame oplossingen. Miedema en Bruinsma (Bouwbedrijf Jelle

Robert Benedictus van Benedictus Bouwkundig Adviesbureau: “Onze voornaamste bedrijfsactiviteit is bouwtoezicht en deskundigenonderzoek bouwgebreken.”

Op welk recent bouwproject bent u het meest trots? Van der Mossel (Heijmans): Op het gebied van nieuwbouw hebben wij recent voor De Bouwvereniging in Harlingen 70 huurappartementen gebouwd, 13 koopwoningen en 16 koopappartementen (beide eigen ontwikkeling). Een project met een fantastische uitstraling. Ook in de renovatie hebben we mooie projecten, zoals de renovatie van 180 appartementen in de wijk Vinkhuizen in Groningen van woningcorporatie De Huismeesters.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

DIGITAAL METEN BOUW, INDUSTRIE, INFRA

WWW.BDM.NL - 085 079 4600

PROJECTENGINEERING CASTELEIN Mr. W.M. Oppedijk van Veenweg 8 9251GA Burgum 0511 431314 www.projectengineering.nl info@projectengineering.nl

Adviseur in:

* HOUTCONSTRUCTIES * STAALCONSTRUCTIES * BETONCONTSTRUCTIES * FUNDERINGSTECHNIEKEN * SEISMISCHE BEREKENINGEN

Expertise:

* BOUWGEBREKEN * BRANDVEILIGHEIDSONDERZOEK

in vijf jaar. Van deze groei zal minimaal vijftig procent export-gerelateerd zijn. Op het gebied van automatisering zullen onze productie en -processen veel meer geautomatiseerd en gerobotiseerd zijn, dit zal leiden tot een verdubbeling van de productiviteit. Benedictus (Bouwkundig Adviesbureau): Ik ben zeer tevreden met de mix van werkzaamheden binnen mijn bedrijf. Op dit moment verzorg ik namens Smeets Bouwmanagement en Advies het bouwtoezicht bij een woningbouwproject van Nijestee in Groningen. Samen een mooi project realiseren is nog steeds prachtig om te doen.

Rintje Miedema van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma: “Onze voornaamste activiteiten zijn woningbouw(projectmatig), onderhoud, restauratie en utiliteit (agrarisch).”

Bruinsma): We zijn voor de bouwvak gestart met de bouw van tien kadewoningen in Deinum: vijf starterswoningen en vijf levensloopwoningen. We hebben dit in samenwerking met het dorp, de architect en de gemeente op een locatie aan het water voor een betaalbare prijs kunnen realiseren. Kuiper (Man&Mach): Helaas zijn onze werkzaamheden alleen zichtbaar tijdens het werk: als wij weg zijn is alles schoon en opgeruimd en dus niet meer zichtbaar. We zijn bijvoorbeeld trots op de klanten die al tientallen jaren ons de saneringen laten doen. En waar we ook trots op zijn, zijn de reviews van klanten op de site van Klantenvertellen.nl. Hoe ziet u uw bedrijf over vijf jaar? Welke ambities koestert u voor uw onderneming? Kuiper (Man&Mach): We groeien door en ontzorgen de eigenaren van asbest steeds meer, door sanering in combinatie met

herstelwerkzaamheden aan te bieden. Geen ‘half werk’ dus. Daarbij saneren wij ooit het laatste asbest van Nederland. Van der Mossel (Heijmans): Over vijf jaar willen wij de veiligste bouwer van Nederland zijn met een if-cijfer < 1 (ongevallenfrequentie, red.). De ambitie is 0 ongevallen. Een grote uitdaging, maar ons motto is: ‘we bouwen veilig of we bouwen niet’. Daarnaast zal Heijmans co2-neutraal en 100% circulair zijn. Veel producten zullen geïndustrialiseerd zijn en wij willen de nr. 1 werkgever in de bouw zijn. Gijsman (Van Vuuren): We willen marktleider in Nederland zijn op het gebied van het produceren en ontwikkelen van utiliteitsdeuren. Dat willen we bereiken met een hecht en professioneel team. Op het gebied van internationalisering en groei willen we nogmaals de omzet verdubbelen

Daarnaast krijg ik erg veel aanvragen voor bouwgebrekenonderzoeken. Het bouwtechnisch onderzoeken waar een probleem ligt en mensen een oplossing aanreiken geeft erg veel voldoening. Als zelfstandige zie ik mezelf de kennis die ik in de beide deelgebieden heb verbreden, maar ook de aanwezige kennis delen met collega’s en voor de toekomst: collega’s hierin opleiden. Miedema en Bruinsma (Bouwbedrijf Jelle Bruinsma): Wij zijn een familiebedrijf en hebben een lange termijnvisie. Dat betekent dat we in tijden zoals nu, met krapte op de arbeidsmarkt, dit kunnen opvangen met een vaste ploeg mensen en vaste onderaannemers. Ook blijven wij meebewegen met de verduurzaming en nieuwe bouwsystemen die daarbij horen. Maar volgens ons zijn we daar met onze visie en reeds gemaakte investeringen al aardig ver mee.

Benedictus Bouwkundig Adviesbureau: ‘Kwaliteit op papier is niet direct kwaliteit op de bouw. Iedereen kan op papier goed bouwen.’ Jelmer Bruinsma van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Stucbouw Bolsward overgenomen door Perdok Afbouw

‘Klanten nog beter bedienen en vakmensen behouden voor toekomst’ “De kans kwam op ons pad en die hebben we met beide handen aangegrepen”, zegt directeur Benjamin Bies van Perdok Afbouw uit Groningen over de overname van Stucbouw uit Bolsward, eerder dit jaar. De vijftien medewerkers van het Bolswarder bedrijf zijn allemaal in dienst gebleven. Stucbouw blijft onder de eigen naam actief, als zusterbedrijf van Perdok. Beide bedrijven werken intensief samen en versterken elkaar in Friesland, Groningen en Drenthe. Het samengaan komt ten goede aan de grote klantenkring die bestaat uit een groot aantal bouwbedrijven, woningcorporaties en particuliere huizenbezitters uit de drie provincies.

OF 2021-06

Het samengaan van beide bedrijven is noodzakelijk om voldoende omvang te hebben en te houden om zowel jongere als oudere medewerkers aan het werk te hebben, zo leren we. Zo wordt specifieke vakkennis aan elkaar overdragen. Stukadoors worden namelijk voor een groot deel in de praktijk opgeleid, doorgaans door oudere collega’s. Aangezien Stucbouw één van de weinige bedrijven in Friesland is met veel stukadoors in dienst, is het belangrijk dat het bedrijf blijft bestaan voor het overdragen van specifieke vakkennis op volgende generaties.

‘Ons werk goed uitvoeren is het belangrijkst’ De werkzaamheden van Stucbouw en van Perdok Afbouw versterken elkaar, zodat hun samenwerking ook weer extra werk kan opleveren. Extra werk generen en

groeien is overigens niet het hoofddoel. “Ons werk zo goed mogelijk uitvoeren blijft het belangrijkst”, zegt Gerard Brouwer die sinds 1 januari ook directeur is geworden van Stucbouw. Het lag niet in de planning van Perdok om Stucbouw over te nemen, maar toen de kans zich voordeed is er over nagedacht en is de samenwerking beklonken. Wat dat betreft lijken beide bedrijven qua mentaliteit op elkaar: afspraak is afspraak en je best doen om een mooi eindresultaat te halen. Perdok Afbouw – opgericht in 1936 – werkt al decennialang in Friesland en is bekend met de manier waarop hier in de regio wordt gewerkt.

exo-skelet ter beschikking, waarmee het gaat testen of de stukadoors er echt baat bij hebben om tijdens hun werk ondersteund te worden door robot-armen. Het bedrijf Knauf heeft twintig van dergelijke ‘kostuums’ ontwikkeld, die bedoeld zijn om het werk voor een stukadoor lichamelijk lichter te maken. Uit onderzoek door de Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven (NOA) blijkt dat de spieren die de functie hebben om de armen te heffen, bij het dragen van een exoskelet bij bijna alle taken een verlichting laten zien. Gerard Brouwer: “We werken graag mee aan het testen ervan, want het lijkt erop dat dit een uitstekend product is voor de gezondheid van onze medewerkers.”

Testen met ‘robot-armen’ Perdok heeft sinds kort een innovatief

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Mart Eerligh, directeur Bouwmensen Friesland:

‘Bij ons staan leerlingen centraal’ Bouwmensen Friesland heeft haar roots in 1989, en zag destijds het licht onder de naam Praktijkopleiding Bouw. Nog altijd zorgt Bouwmensen ervoor dat leerlingen bij een aannemer aan de slag kunnen. Ook begeleidt ze hen bij zowel de praktijk als de theorie die ze bij de Friese ROC’s volgen. Plannen en ideeën om de bouwopleidingen verder te ontwikkelen zijn er genoeg. Zo staat Bouwmensen Friesland aan de wieg van één bouwbrede opleiding in Friesland. En dat is uniek in Nederland.

Mart Eerligh Directeur Bouwmensen Gehuwd, 3 kinderen Geboren: Leeuwarden Huzum Woonplaats: Grou Hobby’s: Wedstrijdzeilen, verbouwen, secr. SKSskûtsje Doarp Huzum

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Samen maken we het.

Uw partner voor al uw projecten op het gebied van grond en water.

Lytse Sûdein 8 8624 TT Uitwellingerga Tel.: 0515 - 55 95 89 E-mail: info@atsmabv.nl

www.atsmabv.nl

Adresgegevens: Breewijd 22 8602 CK SNEEK

Telefoon: 06 839 78 662 e-mail: info@bbbsneek.nl

(Ver)bouwen is meer dan het uitvoeren van een opdracht.

Boerfinne 12, Aldtsjerk 058 256 10 71 info@hooghiemsterbouw.nl

hooghiemsterbouw.nl

Ontzorgend bouwen

hebben afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de realisatie van een bouwbrede opleiding met één loketfunctie waar mensen zich kunnen oriënteren op het aanbod van bouwopleidingen. Dat is uniek in Nederland. De planning is dat we in 2022 operationeel zijn. In een later stadium willen we dat uitbreiden naar andere bouw gerelateerde branches, denk bijvoorbeeld aan de installatietechniek.”

Modulair systeem

In 2013 werd Praktijkopleiding Bouw franchisenemer bij Bouwmensen Nederland. Het bestuur wordt gevormd via Bouwend Nederland afdeling Friesland. Nog steeds is Bouwmensen een vereniging, aangestuurd door Friese aannemers. Mart Eerligh: “Aan dat principe is niets veranderd. Wij zijn als Bouwmensen ook werkgever van de leerlingen, zo kunnen we hen een leerwerkplek in de bouw garanderen.” De leerlingen staan altijd centraal, aldus Mart Eerligh: ”Zolang de leerlingen je focus zijn, zit je wel op het goede spoor.” De begeleiding van leerlingen ziet hij dan ook als een belangrijke taak: “Je kunt wel zeggen; de opleiding is hun eigen verantwoordelijkheid, maar het gaat om jongens van zestien. Die hebben die aandacht en ondersteuning gewoon nodig. Dus komen onze begeleiders regelmatig bij de jongens op de werklocatie, en houden we vinger aan de pols. Zit de cursist hier op zijn plek? Hoe gaat het op school? Lukt het allemaal?”

aantal leerlingen groeide de afgelopen jaren gestaag. Mart Eerligh “De bouw blijkt populair. Een baan in de bouw betaalt goed. En een mooi bijkomend voordeel is trouwens dat je je eigen huis kunt bouwen en met je vak een vermogen kunt opbouwen.”

Eén bouwbrede opleiding De realisatie van een bouwbrede opleiding, samen met de ROC’ s, moet binnenkort een einde maken aan de segmentering binnen het aanbod van bouwopleidingen. Eerligh: “Wanneer je nu als jongere op een opleidingsbeurs komt zie je stands van Bouwmensen, bouwen infrabedrijven, ROC’ s, enzovoort. Dat zorgt voor keuzestress. We

De ontwikkelingen in de bouw gaan het laatste decennium snel. Eerligh: “Een standaard opleiding voldoet niet meer. Heb je net een opleiding in de steigers, en dan moeten we ineens van het gas af of luchtdicht gaan bouwen. Maar er zijn ook aannemers die graag een medewerker in dienst willen die wél die brede opleiding heeft.” Eerligh ziet daarom wel heil in een modulaire opleiding: “Dan kunnen leerlingen hun eigen opleiding samenstellen, ze kunnen kiezen voor standaard en breed, maar ook voor één of meerdere specialisaties.” Zo’n systeem kan ook het volwassenonderwijs een impuls geven: “We gaan later met pensioen en willen een beetje gezond die eindstreep halen. Ook in de bouw. Dan moet je gedurende je loopbaan kunnen switchen naar bijvoorbeeld minder belastend werk of werk dat beter past. Met een modulair systeem kun je gericht bij- of omscholen. Dat is het mooie van zo’n systeem.”

Pretmetselen Het pand van Bouwmensen in Leeuwarden fungeert als een soort ‘clubhuis van de bouw’. Mart Eerligh: “Er is plek voor vergaderingen en het geven van trainingen, maar ook medische keuringen vinden hier plaats. Het geeft ons ook de ruimte om mensen te interesseren voor de bouw. Zo hebben we hier een werkplaats waar VMBO-leerlingen kunnen pretmetselen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt actief kennis kunnen maken met de bouw.” Het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Man&Mach: Asbest is in circa 3500 toepassingen verwerkt

‘Check elk pand van voor 1994 op asbest’

In panden die in de jaren vóór 1994 zijn gebouwd, mag je op maar liefst 3500 toepassingen het ongezonde asbest verwachten. Daar willen we in de samenleving van af. Om particulieren én bedrijven een beter inzicht te geven in hun eventuele asbest-situatie heeft asbestsaneerder Man&Mach uit Drachten een asbestcheck geplaatst op haar website. Zo kun je zelf zien of je hulp nodig hebt om je woning, kantoor of werkplaats gezonder te maken.

Je mag in Friesland eigenlijk nooit van jezelf zeggen dat je goed bent, maar als je een 9,3 gemiddeld scoort op de website klantenvertellen.nl dan mag dat best worden vermeld. Asbestsaneerder Man&Mach uit Drachten doet het toch maar even. Asbest saneren is geen gemakkelijke klus, maar de mannen en vrouwen gaan secuur te werk, zo leren we uit een gesprek. “Wij leveren geen half werk en ronden alles compleet af”, zegt directeur Sjoerd Kuiper. Bedrijfsleider Henk Doorten: “Ik durf mijn handen wel in het vuur te steken voor onze medewerkers, want naast een goede werkmentaliteit hebben de meesten ook veel ervaring.”

OF 2021-06

Sjoerd: “Wij zijn sinds 1993 als asbest saneerder actief omdat het vanaf dat moment wettelijk verboden werd om met asbest te werken.” De eerste klanten zaten in de agrarische sector, zo leren we. Omdat Man&Mach onder de agrarische bedrijfsverzorging is gestart was dat een logische branche om asbest te gaan saneren. Inmiddels is het bedrijf bij alle mogelijke panden actief, van boerderijen tot andere bedrijfspanden zoals kantoren, maar ook voor particuliere woningbezitters. Aannemers, bouwbedrijven en woningcorporaties schakelen Man&Mach eveneens regelmatig in.

gesaneerd moet worden, maar kijken ook of een gebouw voor een deel in gebruik kan blijven tijdens de sanering. We houden rekening met gewassen of vee die in een schuur of stal aanwezig moeten blijven. En daarnaast proberen wij transparant te werk te gaan. Wij maken heldere en duidelijke offertes, waardoor je als klant achteraf niet voor verrassingen komt te staan. Wij leggen daarin goed uit waar de kosten voor bedoeld zijn. Mensen vinden dat prettig om te weten. Omdat we daar transparant in zijn, weten ze ook precies wat wij voor hen aan instanties moeten afdragen en wat wij er zelf aan verdienen.”

Henk Doorten: “Één van de redenen van ons succes is het meedenken met de klant. Wij kijken niet alleen naar wat er aan asbest

Flexibiliteit en creativiteit is óók een factor waarin het bedrijf onderscheidend is, aldus Sjoerd Kuiper: “Wij hebben veel mensen in

dienst met een groot aantal dienstjaren. We kennen elkaar en weten wat we aan elkaar hebben. Wat wij hier op kantoor aan klanten beloven, maken zij waar op de werkvloer. Door de ervaring kan men ook in onverwachte situaties goede oplossingen bedenken. Dat is toch ook wel een kracht van ons bedrijf.” Asbest zit in maar liefst 3500 toepassingen verwerkt. Dat betekent dat asbest saneren best een klus is waar vele aspecten aan zitten. “Wij zijn op dit moment bijvoorbeeld van 123 woningen van WoonFriesland in Drachten de kozijnen aan het vervangen omdat er ooit asbesthoudende beglazingskit is gebruikt. Samen met een montagebedrijf zetten we daar nu nieuwe kozijnen in.”

Asbestcheck Sinds kort kan men via de website van Man&Mach zelf een test doen om te kijken of een woning of bedrijfspand over één of meerdere van die 3500 toepassingen met asbest beschikt. Erg handig, want gezond is het materiaal niet en het kan dus op veel plekken zitten. “Het kan in cementhoudende producten verwerkt zijn, in rioolbuizen, ventilatiebuizen, vloerbedekking, vensterbanken, gevelplaten en lijmlagen, om zo maar een paar voorbeelden te noemen”, stelt Kuiper. Henk Doorten: “Heb je een pand dat voor 1994 is gebouwd, dan zou ik het sowieso checken op asbest.”

De asbestcheck kan uitgevoerd worden op: https://www.manenmach.nl/de-asbestcheck-van-manmach/

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Heijmans Woningbouw Noord

‘Samenwerken zit in onze genen’

Vanuit de vestiging in Drachten biedt Heijmans Woningbouw Noord voor de drie Noordelijke provincies diensten op het gebied van Vastgoed, Woningbouw, Utiliteit en Infra. Ondernemend Friesland dook samen met Senior Ontwikkelaar Arjen van der Veen en Ontwerpleider Gerke van der Werf in de wereld van nieuwbouw en renovatie/ transformatie. ‘’Wij creëren graag een gezondere leefomgeving.”

Wie zijn jullie en wat doen jullie? Arjen van der Veen: “Ik werk bij Heijmans Woningbouw Noord als Senior Ontwikkelaar, samen met een creatief en commercieel team ontwikkel ik nieuwe ontwerpen voor met name woningbouw, verwerf ik nieuwe locaties en adviseer ik bijvoorbeeld gemeenten, woningbouwcoöperaties en projectontwikkelaars.” Gerke van der Werf: “In mijn functie als Ontwerpleider Renovatie bij Heijmans Woningbouw Noord ben ik projectverantwoordelijk vanaf het initiatief moment tot aan het overdragen aan het uitvoeringsteam. Door ook in de uitvoeringsfases regelmatig de projecten te bezoeken zorg ik voor een waardevolle

OF 2021-06

koppeling tussen buiten en binnen. Samen met collega’s zorg ik ook voor de commerciële ondersteuning.”

Waarin onderscheidt Heijmans Woningbouw Drachten zich ten opzichte van andere woningbouwbedrijven? AVDV: “Wij zetten hoog in als het gaat om het creëren van een veilige woon- en leefomgeving. Op dat gebied hebben wij een enorme hoeveelheid kennis. Zo betrekken wij bij alle projecten ecologen en specialisten op het gebied van bijvoorbeeld energieconcepten en watertechnologie. Daarin bieden wij absoluut toegevoegde waarde. Wij zijn van het samenwerken,

dat zit in onze genen. Het eindresultaat voor alle partijen – de eindgebruiker, onze opdrachtgever en wij – is heel belangrijk.” GVDW: “Bij renovatieprojecten zitten we al vroeg om tafel met onze opdrachtgever. De klantvraag willen we zo helder mogelijk krijgen en daarbij kijken we naar verschillende scenario’s. Uiteindelijk kiest de klant en maken wij de koppeling: waar kan hij op rekenen? Voor alle opdrachten geldt: Wij werken veilig of we werken niet! Onze mensen werken buiten en we willen geen ongelukken. De bedrijfscultuur is open, we overleggen met elkaar en spreken elkaar er ook op aan.”

Gerke van der Werf Arjen van der Veen

Naam: Gerke van der Werf Woonplaats: Ureterp

Naam: Arjen van der Veen

Hobby’s: Lange wandelingen met onze twee

Woonplaats: Oostwold

Rhodesian Ridgebacks, klussen, mountainbiken

Hobby’s: Ik blijf fit door flink te sporten en door

en barbecueën met vrienden en familie

veel buiten bezig te zijn

Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen binnen Heijmans Woningbouw Drachten? AVDV: “We stellen steeds hogere eisen aan een gezonde leefomgeving. Om die te realiseren, zijn de instrumenten die we tot dusver inzetten niet meer voldoende. We hebben slimme, integrale oplossingen nodig die gebruik maken van de nieuwste technologie, om antwoord te geven op de grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. Heijmans heeft door haar expertise op het gebied van ‘Smart City’ inzicht om hier onderbouwd een bijdrage aan te leveren. Dit doen we door de 7 Smart City Pijlers: Smart Governance, Smart Building, Smart Energy,

Smart Mobility, Smart Infrastructure, Smart Health & Well Being en Smart Environment. Om in te gaan op de laatste pijler: Met Smart Environment draagt Heijmans bij aan een natuur inclusieve en klimaat adaptieve omgeving. Met slimme toepassingen is het mogelijk real time inzicht te krijgen in de kwaliteit van het milieu binnen een gebied, zoals de biodiversiteit en waterstanden.”

Wat zijn jullie ambities voor de komende 5 jaar? GVDW: “Die liggen hoog! Heijmans wil na 2023 CO-2 neutraal bouwen. En de ambitie is om in 2026 volledig emissieloos te werken. Dus zonder uitstoot van CO-2, stikstof en

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

fijnstof. Goed voor het klimaat, het levert betere werkplekken op voor medewerkers en minder overlast voor de omgeving. Daarom moeten we ons bouwmaterieel verduurzamen. Het daagt ons enorm uit. Alle medewerkers zetten hun schouders eronder.” AVDV: “Daarnaast willen we onze mensen graag gezond houden, want we moeten met zijn allen langer door. We hebben een eigen academy waarin we een breed scala aan opleidingen bieden, voor zowel medewerkers op de bouw als voor de managementfuncties. ‘Levenslang leren’ is ons motto, Heijmans zorgt echt heel goed voor haar mensen.”

OF 2021-06

Prefab dochter BYNT van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma

Bijna klaar voor de hoogste versnelling BYNT, de volledig geautomatiseerde fabriek van prefab elementen voor de houtskeletbouw, gevestigd tegenover het moederbedrijf Jelle Bruinsma bouwbedrijf in Harlingen, is bijna klaar om op te schalen naar de hoogste versnelling. Vier vragen aan mededirecteur Rintje Miedema, zakelijk partner van Jelmer Bruinsma, over de achtergronden en de motivatie voor een volledig geautomatiseerde fabriek voor prefab elementen voor de houtskeletbouw

Traject van aanvraag tot eindproduct “Wanneer wij een aanvraag ontvangen voor een houtskelet-element of hele -woning, wordt door ons de bestektekening omgebouwd tot een bestand dat leesbaar is voor onze robotmachines. De computergestuurde afkortlijn zaagt eerst alle onderdelen op maat. Die onderdelen gaan gelabeld naar de robotlijn, de spijkerstraat, die alles volledig geautomatiseerd in elkaar zet tot een kant en klaar prefab element, inclusief de isolatie en de afwerkingsplaten, tot en met de uitsparingen van de wandcontactdozen toe. Dat element wordt op transportbokken naar buiten gereden, ingepakt en vervoerd naar de plaats van bestemming.”

Wat is voor jullie de motivatie geweest voor deze nieuw fabriek? Daar zijn meerdere redenen voor geweest. Jelle Bruinsma is een traditioneel bouwbedrijf, in 1986 opgericht door Jelle Bruinsma in Harlingen. In de loop der jaren zijn we doorgegroeid tot een bouwbedrijf met 55 man personeel voor de utiliteitsbouw, woningen en onderhoud voor woningbouwverenigingen, monumentaal werk (restauraties) en woningen voor particulieren. Zoals bekend heeft de bouwmarkt momenteel te kampen met een chronische krapte op de markt. Onder meer door overheidsmaatregelen ten aanzien van het milieu en een maatschappelijke trend richting duurzaamheid. En het lijkt erop dat dat de komende jaren niet met de

OF 2021-06

Jelmer Bruinsma (links) en Rintje Miedema van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma.

traditionele bouwmethoden opgelost gaat worden. Er is dus duidelijk behoefte aan prefab, waardoor er onder goed geconditioneerde omstandigheden kant en klare bouwelementen gerealiseerd kunnen worden. Niet alleen kan daardoor de bouwtijd aanzienlijk worden verkort, maar ook wordt het aantal transportbewegingen van en naar de bouwplaats drastisch gereduceerd.

Wat is en doet BYNT? BYNT is toeleverancier van prefab houtskelet elementen, kapconstructies of zelfs hele houtskeletwoningen voor aannemersbedrijven. Momenteel zijn we aan het opstarten. Het machinepark gaat bestaan uit twee lijnen: een volledig geautomatiseerde ‘afkortlijn’, die alle onderdelen op maat zaagt aan

de hand van een ingevoerde tekening. Daarnaast komt er in de productiehal een zogeheten ‘spijkerstraat’ te staan, die alle onderdelen assembleert tot een prefab houtskeletelement. Hout is duurzaam, dus promoten we als isolatie duurzame materialen als houtwol, houtvezelplaten, hennep en vlas. Die zorgen voor een gezonder leefklimaat. Op de bouwplaats hoeven de elementen alleen nog maar met elkaar te worden verbonden. Waardoor het mogelijk is om in twee dagen een woning neer te zetten op zijn fundatie.

Wat maakt BYNT bijzonder? BYNT begint ‘from scratch’ volledig geautomatiseerd, mede vanwege het personeelstekort, en dat is in de bouwwereld uniek. In de hele fabriek werken slechts 10

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

man, drie op de administratie en zeven in de productiehal. Beide machines zijn ontwikkeld en worden geleverd door H&M uit Sneek, een toonaangevende producent van ‘maatwerk’ machines.

Waar staat BYNT over vijf jaar? Een glazen bol heb ik niet, maar het is wel zeker dat de eerdergenoemde krapte op de markt nog wel enkele jaren gaat duren. Daarnaast zien we vanuit de overheid steeds stringentere eisen ten aanzien van het beperken van fossiele brandstoffen. Goed geïsoleerde houtskeletwoningen kunnen daar het antwoord op zijn. Dus zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet.

OF 2021-06

Bouw-expert Robert Benedictus bijna tien jaar zelfstandig ondernemer

‘Geen dag spijt gehad’ Diverse grote bouwprojecten in Noord-Nederland, die uiteindelijk ook echte ‘landmarks’ zijn geworden in de openbare ruimte, kwamen tot stand onder de supervisie van Robert Benedictus, toen nog in dienst van een bouwmanagementbureau. Zo begeleidde Benedictus onder andere de nieuwbouw van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, de aanleg van het vernieuwde Zaailand in de Friese hoofdstad en de bouw van het Martiniziekenhuis in Groningen.

OF 2021-06

Sinds 2012 bedient hij met zijn Benedictus Bouwkundig Adviesbureau (Sneek) zelfstandig de markt en dat met een behoorlijk breed dienstenpakket; van bouwmanagement tot het uitvoeren van contra-expertises en bouwgebrekenonderzoek. De adviseur vertelt graag over wat daar allemaal bij komt kijken. “Uiteraard helpt een flinke dosis ervaring enorm”, stelt Benedictus, gevraagd naar de meest belangrijke eigenschappen die je in zijn vak moet hebben. “Zo kun je daadwerkelijk oog houden voor kwaliteit. Maar je moet ook kunnen samenwerken en communicatief zijn. Het gaat vaak om twee of meer betrokken partijen. Soms leunt mijn werk zelfs tegen mediation aan.” De genoemde ervaring deed Benedictus op in diverse functies; eerst als tekenaar/ ontwerper op een architectenbureau, later als opzichter bij het Centraal Bureau Toezicht (Arnhem) en sinds 2012 dus met zijn eigen bedrijf. “Ik heb er geen moment spijt van gehad dat ik voor mezelf ben begonnen. Het is nog iedere dag boeiend. Direct bij de start viel ik eigenlijk al met mijn neus in de boter, want het project Nieuw Zaailand in Leeuwarden was bijna af, maar daar was in de afronding nog veel werk te doen. En de aardbevingen in Groningen zorgden voor een enorme hoeveelheid opdrachten om zogenaamde contra-expertises uit te voeren naar aardbevingsschade. Hierbij analyseer je de schade en bepaal je waar het aan toe te rekenen is, zodat je uiteindelijk ook weet op wie de schade verhaald kan worden. Door de jaren heen heb ik wel tweehonderd van dat soort expertises uitgevoerd; dan bouw je uiteraard een schat aan ervaring op.”

doorgaans erg goede reviews. Er zijn echter ook aannemers die mij inhuren. Die erkennen wel dat er mogelijk iets niet goed zit, maar kunnen niet achterhalen wat er fout is gegaan. Door mijn kennis van bouw, maar ook het gebruik van materialen kan ik ze dat vaak wel vertellen.’

veranderen, maar ook omdat we als experts ook altijd zaken kunnen verbeteren. Veel bouwkundigen vinden het bijvoorbeeld lastig om gemakkelijk leesbare rapporten te schrijven. Daar worden mensen dan in getraind.

Staken Je zou dus kunnen concluderen dat Benedictus voor komt rijden wanneer er zaken fout zijn gegaan, maar dat werpt de ondernemer lachend van de hand. “Met mijn kennis kun je ook mensen bij elkaar brengen, doordat er duidelijkheid komt. Ook kunnen problemen in perspectief worden geplaatst. Stel iemand wil een huis verkopen en de aspirant-koper is bijna zover, maar hoort na een keuring van mijn kant dat er houtworm in het dak zit. Dan kan men enorm in de stress schieten. Daar wordt niemand blij van. Terwijl ik tegelijkertijd dan ook kan aangeven dat het zelfs met een relatief beperkt budget vaak een op te lossen probleem is. Hetzelfde geldt voor houtrot in de kozijnen. Dat kan bepalend zijn voor het niet doorgaan van een aankoop, terwijl de rotte plekken met misschien een budget van tweehonderd euro herstelt zouden kunnen worden.”

Gecertificeerd Robert Benedictus is persoonlijk gecertificeerd bouwkundig ingenieur, aangesloten bij het Nederlands Register Bouw Inspecteurs (NRBI). “Een groep van veertig experts die vakkennis hebben en objectief zijn”, aldus Benedictus. “Met 10 deskundigen hebben we een landelijke dekking in bouwgebrekenonderzoek/ deskundigenonderzoek en we werken aan de ontwikkeling van het vak. Ten eerste omdat bouwtechnieken uiteraard ook evolueren en

Een activiteit waar Benedictus ook graag zijn expertise inzet: gestaakte bouwprojecten. Nee, die komen niet alleen in Spanje voor; ook in Nederland komt het door diverse omstandigheden regelmatig voor dat een aannemer halverwege een project staakt. “Dan zit een opdrachtgever dus met veel onzekerheid”, aldus Benedictus. “Er wordt dan een zogenaamde standopname gemaakt en ik controleer: wat is er allemaal al gerealiseerd, welke kwaliteit heeft dat, wat moet er nog gedaan worden en vooral ook: wat heeft de opdrachtgever tot nu toe betaald? Soms zijn er al voorschotten gedaan, waarvan het werk niet volledig is uitgevoerd; dan zal er dus geld teruggevraagd moeten worden.” Redenen voor het staken van bouwprocessen zijn divers, aldus de adviseur: “Het kan zijn dat een opdrachtgever voor een dubbeltje op de eerste rang heeft willen zitten en een beunhaas heeft ingehuurd. Maar er komen ook situaties voor van overmacht, zoals sterfte, of ziekte. Partijen met onafhankelijk advies dan bij elkaar proberen te brengen en zaken transparant afhandelen. Daar gaat het dan om. Soms ben ik dan bijna een mediator. Maar ook dát vind ik een prachtig onderdeel van mijn vak.”

https://benedictus-bouwadvies.nl/

Onafhankelijk Als onafhankelijk adviseur doet Benedictus méér en ook voor diverse partijen. Voor woningbezitters voert hij bijvoorbeeld onderzoek uit naar bouwgebreken, maar er zijn ook juist ook aannemers die hem daarvoor inhuren. “Heel veel gaat goed, maar er kan ook wel eens wat misgaan. Een woningbezitter die ervan overtuigd is dat een aannemer fouten heeft gemaakt, waardoor schade is ontstaan komt vaak via een rechtsbijstandsverzekering of via een advocaat bij mij. Ik kijk met een onafhankelijke blik wat het probleem is. Dat gaat me denk ik wel goed af, want ik krijg

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

NHL Stenden Opleiding Bouwkunde

‘Wij leiden op voor de toekomst’

De Opleiding Bouwkunde aan de NHL Stenden zit flink in de lift. De vierjarige studie leidt direct op om als aannemer, constructeur of bouwfysicus aan het werk te gaan. Ook krijgen studenten tijdens de opleiding een prima voorbereiding voor als ze (interieur)architect of stedenbouwkundige willen worden. Docenten/ onderzoekers Hans Schaeffer, Kurt Boomgaard, Tom Smits, Friso Brouwer en Anne Visser nemen Ondernemend Friesland mee in de creatieve en innovatieve wereld van de bouw. ‘’Studenten Bouwkunde maken zich zeer gewild bij bedrijven.”

OF 2021-06

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

VONN_adv_170x115_fc.indd 2

19-03-2021 13:31

Verkoop | Aankoop | Taxatie | Vastgoedbeheer

www.jkoopmans.nl | 0512-381993

Jan Koopmans

Fetze Koopmans

Makelaarskantoor J. Koopmans is dé full-servicemakelaar uit het prachtige Beetsterzwaag. Wij helpen u graag!

Hoe gaat het met de Opleiding Bouwkunde aan NHL Stenden? Hans Schaeffer: ‘’Bijzonder goed! Het aantal studenten neemt toe. Op dit moment hebben we bijna 100 studenten die ingestroomd zijn in het eerste jaar. We groeien dus mooi. Vorig jaar zijn we gestart met het uitrollen van het uitdagende onderwijsconcept DBE (Design Based Education). Dit concept rust op de pijlers: Design Thinking, Internationaal en intercultureel, Multidisciplinair, Duurzaam en Persoonlijk leiderschap. Het onderwijs is helemaal op de studenten en hun talenten toegespitst.” Kurt Boomgaard: “De eerstejaars studenten leren een hele nieuwe wereld kennen en moeten over het algemeen daar ook aan wennen. Ze zijn zoekende naar welke richting ze leuk vinden, welke bouwkundige opgaven interessant zijn en waar hun passies en interesses liggen. Om hierachter te komen laten we ze bijvoorbeeld een tiny house ontwerpen, want hierbij komen alle aspecten van ontwerpen en bouwen aan de orde. Hoe gaat het huis gebouwd worden? Hoe is de inrichting en met welke materialen wordt het gebouwd? Door de verschillende onderdelen in dit proces worden de studenten aan het denken gezet en leren ze zichzelf goed kennen. Bij ons op de afdeling staan alle maquettes van de tiny houses, dat is heel leuk om te zien. Het is echt handenarbeid: knippen en plakken.”

Welke innovatieve ontwikkelingen zijn er in de bouw en in de opleiding? Kurt Boomgaard: ‘’De bouwwereld - en dus ook de opleiding - is enorm in beweging,

bijvoorbeeld op het gebied van materialen en technieken. De overheid stelt hoge eisen aan duurzaamheid. De twee grote uitdagingen die daarbij spelen: energie en grondstoffen. Daarin zijn al slagen gemaakt. Materialen worden hergebruikt en ontwikkeld, proces- en productiemethodes aangepast – denk aan bio-based materials, print- en assemblagetechnieken, robotisering en het goed samenwerken van architecten, aannemers en bouwers. We komen uit een tijd waar projecten “over de schutting werden gegooid” en we moeten toe naar een systeem waar betrokken partijen niet achter, maar naast elkaar staan. Wij zetten onze opleiding bouwkunde daarvoor in en lopen graag voorop in die ontwikkelingen.” Tom Smits: “Ik geef mijn studenten altijd de drie ‘’V’s” mee: Verbinden, Verbeelden en Vertellen. Als bouwkundige kun je in onze circulaire economie een spin in het web zijn. Maak daar gebruik van.” Friso Brouwer: “De ontwikkeling van softwarepakketten zoals het 3-D tekenen van een gebouw heeft een enorme vlucht genomen. Je kunt nu allerlei informatie in het systeem stoppen waardoor je de energieprestatie, de isolatiewaarde of de akoestiek laat berekenen. De zogenaamde parametrische software kan onder andere een daglichtberekening uitvoeren waardoor je precies weet hoeveel glas je nodigt hebt. De computer bedenkt dus de oplossing. Daar kan Anne meer over vertellen; hij is gespecialiseerd in parametriseren. Anne Visser: “Voor een project in Amsterdam hebben onze studenten samen met print specialisten een gevel gemodelleerd met veel

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

letters erop. Deze werd vervolgens geprint en daarbij werden de letters mooi verdeeld over de gevel. Mochten er in de toekomst letters worden toegevoegd, dan verdeelt het programma die weer automatisch over de gevel. Als je het dus slim inricht, scheelt het je veel rekenwerk.” Kurt Boomgaard: “Dit laat wel zien dat de ontwikkelingen in de systemen en bij de studenten echt razendsnel gaan. Studenten halen ons als docenten soms in!”

Hoe ziet de toekomst eruit voor de bouw en wat betekent dit voor de studenten? Tom Smits: “Een van de bedreigingen die we zien is het gebrek aan integratie tussen verschillende oplossingen. Een voorbeeld is de aanpak van stedenbouw, we besteden hier in de opleiding veel aandacht aan. Gebouwen moeten in samenhang worden ontworpen. De overheid wil in 10 jaar een miljoen huizen bouwen. De eerste vraag is: is het echt nodig? Daarna: op welke wijze pakken we dit aan om vervolgens integrale oplossingen te bedenken die bijdragen aan een duurzame leefomgeving?” Hans Schaeffer: “De CO2uitstoot, de opwarming van de aarde, al die vraagstukken over duurzaamheid lopen door ons curriculum heen! Die zijn vervlochten in de opleiding. Wij leiden op voor de toekomst.”

OF 2021-06

BHP Funderingstechniek

Fundering en funderingsherstel “Vanaf de start in 2018 loopt het als een trein bij Boor Heipalen Postma.” Aan het woord is Hendrik Jan Postma, de enthousiaste oudste broer van de drie broers Postma die het heien funderingsbedrijf leiden. “Het mooie van ons drieën is dat we eenzelfde idee hebben hoe we het bedrijf willen runnen en tegelijkertijd, bedrijfsmatig, zeer verschillende achtergronden en vaardigheden hebben. Samen maakt dat een uniek geheel.”

OF 2021-06

Hendrik Jan Postma ‘We willen de puntjes op de i zetten. Dat betekent ook je bedrijf steeds onder de loep leggen en kijken waar het beter kan.’

ook van. Persoonlijke binding, meedenken, flexibel zijn. We willen daarmee de puntjes op de i zetten. Dat betekent ook je bedrijf steeds onder de loep leggen en kijken waar het beter kan.” Misschien was dat wel een reden voor Siegfried om zijn broer te gaan ondersteunen in het bedrijf. Siegfried heeft een achtergrond als machinist en technicus en kon daarmee op een ander vlak een meerwaarde zijn, waardoor het bedrijf grote stappen heeft kunnen nemen.

De ondernemer

De regelaar

“Bij Wouter is het begonnen”, vertelt Hendrik Jan. “Als zzp’er heeft hij verschillende bedrijfstakken van binnenuit ervaren. Hij heeft bijvoorbeeld in Duitsland een tijd een boerderij gerund. Uiteindelijk kwam hij ‘in de heipalen’ terecht. Hij vond dat niet alleen leuk, hij had er ook ideeën over. Een mooie wereld met voldoende perspectief. De kans in 2018 om zijn eigen bedrijf hierin te starten pakte hij direct aan.”

Wat met Wouter begon, is inmiddels een bedrijf met elf man personeel. Wat als heipalenbedrijf begon voor kleinere opdrachten is een bedrijf geworden met groot materieel dat grote bouwprojecten aankan. “De groei maakte specialisatie nodig. Kijk alleen al naar alle veiligheidscertificaten, verkoop, werkvoorbereiding,

Het startte klein. Opdrachtgever na opdrachtgever meldde zich. Mensen verder helpen is een tweede natuur van de Postma’s: “zakelijk waar nodig, maar ook verbinding zoeken met de klant.”

De technicus

’We houden van aandacht geven, flexibel meebewegen en de puntjes op de i zetten.’

“Wij horen regelmatig dat onze kracht het geven van aandacht is. Misschien hoort dat bij een klein bedrijf, maar wij houden daar

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

personeelszaken en vervoer voor ons materieel; dan begrijp je dat er ook iemand voor het plan- en regelwerk moest komen. Dat werd ik, de oudste van het stel. Ik was diplomaat van beroep, maar de passie en energie die ik kreeg door te werken met mijn broers tijdens de coronamaatregelen heeft ertoe geleid dat ik erbij ben gekomen.”

De toekomst “We heien met prefab betonpalen, we heien trillingsarm met stalenbuispalen en we boren trillingsvrij met mortelschroefpalen. Wat we ook doen en waarin we steeds verder aan het specialiseren zijn, is funderingsherstel. Het werk is nauw verbonden met het aanbrengen van een paalsysteem. Logisch: het huis, stal, bedrijf, staat er al, maar is verzakt door droogte of andere problemen met de bodemgesteldheid. Onze kennis en technieken kunnen we wel aangepast toepassen om de verzakte fundering volledig te herstellen. We zien dat hier ook een groeiende vraag naar is.” Hendrik Jan ziet nog een opgave voor de toekomst. “We houden van aandacht geven, flexibel meebewegen en de puntjes op de i zetten. Daar zijn we goed in en dat gaan we vasthouden. We doen ons werk uiteindelijk niet voor het huis of het bedrijf wat gebouwd is of gaat worden, maar voor de mensen die er gebruik van gaan maken.”

OF 2021-06

Mooi project voor Dygra Lichtreclame in Groningen

Sontplein straalt dankzij strakke gevelreclame Zelden knapte een verlaten winkelplein zo op van nieuwe bedrijvigheid als het Sontplein in Groningen. Meerdere ketens hebben zich recent in dit winkelcentrum gevestigd en Dygra Lichtreclame uit Dronryp verzorgde voor elk van hen de gevelreclame. Het resultaat: een strakke, moderne gevel. Een echte blikvanger. Directeur-eigenaar Jouke Dijkstra van Dygra legt een aantal foto’s op tafel. Hij is trots op het resultaat tot nu toe. “Wij voorzien al sinds 1991 bedrijven van gevelreclame, maar zo’n groot project met meerdere winkelketens mogen uitvoeren proeft zeker naar meer.” Die ketens hebben

OF 2021-06

vaak een vastgelegde huisstijl, waarin kleur, vorm en afmetingen nauwkeurig zijn vastgelegd. “Wij hebben ons verdiept in die huisstijlen en we hebben gezamenlijk voor alle panden vergunningen aangevraagd voor de gevelreclame. Zo hebben de winkels daar geen omkijken naar en

kunnen wij controleren of alles volgens de richtlijnen wordt uitgevoerd.” Het zijn namelijk nogal zware installaties boven de ingang van elk van die winkels. “Wij zorgen voor een veilige constructie van aluminium, waar de letters en logo’s op worden gemonteerd.”

mee doen. Zij weten dat wij altijd solide constructies leveren en hebben ons daarom gevraagd ook de geveltechniek te verzorgen. In samenspraak met de architect hebben we aluminium profielen ontworpen en geproduceerd. Daardoor ontstond een mooi strakke gevel, waarop direct de reclameuitingen konden worden gemonteerd.”

nieuwste LED’s zijn nóg beter dan de voorgaande. Wij weten precies welk type LED we waar kunnen toepassen.” Op het terrein van ruim duizend vierkant meter in Dronryp worden regelmatig testen uitgevoerd om het effect van verlichting te controleren. “Wij voorzien onze klanten van een waardevol en bewezen advies.”

Nieuwe kansen

Jubileum

Ontzorgen

Dijkstra somt een aantal van de aanwezige winkels op: Toychamp, Beterbed, PlatteTV, Jysk, Boerenbont, Pets Place, BCC, Fietsvoordeelsop en de ketens Mandemakers Keukens, Keukenkampioen en Keukenconcurrent. “Velen van hen zijn landelijk actief en dat biedt ons nieuwe kansen. Zo hebben we voor Toychamp ook al in Apeldoorn en Veenendaal reclameuitingen mogen verzorgen. Een mooi vervolg: wij kennen immers hun huisstijlwensen al.”

Ondanks corona heeft Dygra een druk jaar achter de rug. “De overheidsmaatregelen hebben een positieve boost gegeven in bepaalde sectoren. Wij zien een enorme verschuiving in de bezetting van bedrijfsgebouwen en nieuwbouw. Dat zal zo blijven zolang de rente zo laag blijft.” Dijkstra weet waarover hij praat: Dygra bestaat in november maar liefst dertig jaar. “We hebben ontzettend veel ervaring opgedaan en een solide naam opgebouwd.”

Geveltechniek

Trends in LED

Het Friese bedrijf kwam in Groningen terecht dankzij een trouwe opdrachtgever. “Een partij waar we al vijftien jaar zaken

Nieuwe trends worden altijd nauwlettend gevolgd. “De ontwikkelingen in LEDverlichting gaan nog steeds door: de

Daarnaast is Dygra flexibel waar het gaat om het aanpassen van ontwerpen, denkt het team graag mee met opdrachtgevers en weet men eenvoudigweg alles van verlichting, de mogelijkheden van aluminium, textielframes met verlichting en noem maar op. Dijkstra toont een etalage-lichtbak die het bedrijf maakte voor één van de winkels op het Sontplein. “Dat doen we desgewenst ook. Klanten kunnen alles bij ons neerleggen: wij zorgen dat het van A tot Z goedkomt. Wij ontzorgen de klant graag en gaan voor een optimaal resultaat. Het is pas goed als we allemaal tevreden zijn.”

Directeur-eigenaar Jouke Dijkstra van Dygra ‘Wij leveren altijd solide constructies’

Versterking Directeur Jouke Dijkstra: “We zijn nog op zoek naar versterking van ons team op het gebied van montage en productie. Lijkt dit jou wat? Neem gerust contact op!”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Peter van der Meij, Faber Telecom & Data:

Doch mar gewoan, dat is al gek genôch

Peter van der Meij Naam: Peter van der Meij Geboren: te Dokkum Opleiding: MBO Ondernemer/Manager; HBO Commerciële economie Functie: Accountmanager bij Faber Telecom & Data (inmiddels 8,5 jaar)

Sjoerd Kloostra

Hobby’s: Auto’s, voetbal, skeeleren

Naam: Sjoerd Kloostra Functie: IT Manager, Dokwurk

OF 2021-06

“Bij ons vind je geen addertjes onder het gras en geen snelle jongens. Alhoewel, nog dezelfde dag staan we bij je op de stoep wanneer dat nodig is. Wij zijn Faber. Doch mar gewoan, dat is al gek genôch.” Een statement op de website van Faber Telecom & Data uit Dokkum. En ze hebben recht van spreken, de mensen van Faber. Want ze hebben de hele weg van analoog naar digitale telefonie en data-uitwisseling meegemaakt. Vier vragen aan accountmanager Peter van der Meij.

Kun je wat vertellen over de historie van Faber Telecom & Data?

Wat is een project waar jullie écht trots op zijn?

Sjerk Faber is ongeveer dertig jaar geleden in Oosternijkerk begonnen met zijn telecombedrijf, in de periode dat vaste telefonie nog analoog was en mobiele telefoons formaat ’koelkast’ vergeleken bij nu. Vanuit hier heeft hij veelal de zakelijke markt bediend met het adviseren en leveren van bedrijfstelefonie oplossingen. Sinds 12 jaar is Faber Telecom & Data gevestigd in Dokkum.

We zijn trots op elke klus, klein of groot. Maar de opdracht om het sociale werk-/leerbedrijf DokWurk, het voormalige NEF, te ontzorgen ten aanzien van de hele in- en externe communicatie, was wel een hele mooie. NEF is al heel wat jaren een klant van ons. NEF, dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt helpt en begeleidt bij het vinden van werk, was gevestigd in een verouderd gebouw. Nieuwbouw was dan ook geen overbodige luxe. Tegelijk met het nieuwe pand heeft NEF haar naam veranderd in DokWurk. DokWurk plaatst mogelijkheden boven beperkingen.

Wat zijn de beweegredenen geweest om te verhuizen naar Dokkum? De verplaatsing van het bedrijf van Oosternijkerk naar Dokkum blijkt een goede zet te zijn geweest. Dokkum ligt centraler, we zitten hier in een prachtig pand op een mooie locatie en niet te vergeten: er is meer bedrijvigheid in en rondom de regio Dokkum.

Faber Telecom & Data heeft in opdracht van Koninklijke Damstra Installatietechniek in het grote nieuwe pand een ‘state of the art’ Cat6a netwerk aangelegd met zeven patchkasten en meer dan 50 access points (wifipunten) geïnstalleerd. In totaal is er een slordige 14 kilometer aan kabel in het pand achter de wanden verdwenen. Het eindresultaat mag er zijn, daar zijn we trots op; waar je je ook bevindt in het grote pand, internetten en communiceren gaat supersnel, zowel bekabeld als draadloos. De medewerkers kunnen daardoor onbezorgd en optimaal gefaciliteerd hun werk doen en zo hoort het.

Wat maakt Faber speciaal? Faber Telecom & Data heeft de ontwikkeling van analoog naar de IT wereld meegemaakt, waardoor we een breed spectrum aan kennisgebieden in huis hebben. We zijn een no-nonsense bedrijf dat zegt wat het doet en doet wat het zegt. Vandaar dat we ons presenteren als: Doch mar gewoan, dat is al gek genôch. Dat past prima bij de nuchtere Friese manier van zakendoen. En ook bij het personeel, want van de tien werknemers zijn er verschillende die al ongeveer 20 jaar bij het bedrijf zitten. Laagdrempeligheid, persoonlijk contact en een groot netwerk zijn termen die ons op het lijf zijn geschreven. “It moat noflik fiele” zeggen we zelf altijd. Sjerk Faber is nog volop werkzaam binnen het bedrijf, maar heeft het bedrijf inmiddels overgedaan aan Gerben van der Schaaf, die ook al 13 jaar bij Faber werkt als Hoofd Technicus. Een aantal van onze projecten is geconcentreerd in de regio Dokkum, maar we hebben klanten in heel Noord-Nederland.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Drukkerij De Vries in Sneek:

‘Wij zijn een eigenwijs bedrijf’

Drukkerij De Vries in Sneek bestaat al sinds 1874 en mag zich koninklijk noemen. Waar eerst nog handelsdrukwerk, brieven en facturen werden verwerkt, is De Vries anno 2021 volgroeid tot een grote speler in de Nederlandse industrie, op het gebied van vouwkartonnage. ‘’Wij hebben een goede naam in de markt.”

OF 2021-06

Bert Teunissen Geboortedatum: 7 januari 1967 Geboorteplaats: Ettenleur Burgerlijke staat: gehuwd Hobby’s: golfen, gezelligheid opzoeken, met vakantie gaan Levensmotto: gezond blijven en zoveel mogelijk genieten

In de grote bedrijfshallen van Drukkerij De Vries in Sneek kom je ogen en oren tekort. Grote pallets met vellen karton worden bedrukt, gestanst, gevouwen en gelijmd. “De machine die je hier ziet bedrukt tot 18.000 vellen per uur”, legt Wybren Yntema, leiding magazijn, uit. “Ik werk hier al sinds 1982 en heb het nog altijd naar de zin. Drukkerij De Vries is een echt familiebedrijf, er heerst een goede sfeer en iedereen is collegiaal. Bert is gewoon Bert, en niet de directeur.” Algemeen directeur Bert Teunissen knikt instemmend. “Onze medewerkers hebben over het algemeen langdurige arbeidscontracten, dat is een goed teken. Ze zijn trouw aan het bedrijf.” Koninklijke Drukkerij De Vries begon in 1874 in de binnenstad van Sneek. Eind jaren ’70 verhuisde het bedrijf onder leiding van de broers Sjors, Peter en Gerard de Vries naar het huidige pand aan de Lorenzstraat. Zo’n 25 jaar geleden nam Jan Streppel de drukkerij over, waarna het bedrijf in 2018 uiteindelijk door FB Oranjewoud werd overgenomen. Sinds 1 februari 2020 is de uit Brabant afkomstige Bert Teunissen algemeen directeur. “Wij ontwikkelen en produceren verpakkingen van vouwkartonnage”, licht hij toe. “Voor bijvoorbeeld koffie- en theeproducten, speelgoed en zoetwaren. Inmiddels leveren we – naast de Benelux - ook in Portugal, Duitsland, Hongarije en Italië. Allereerst gaan wij met de klant in gesprek, leading bij het vervolg is welke verpakkingsmachine de klant heeft staan. Daarna wordt het model bepaald en de uitstraling, vervolgens wordt het karton gedrukt. We gebruiken gerecycled karton dat het FSC-keurmerk heeft, dat betekent dat de grondstoffen voor het karton uit verantwoord beheerde bossen komen. We zijn onderscheidend in de markt doordat

wij technische vaardigheden hebben die ons uniek maken, bijvoorbeeld het aanbrengen van spotvernis (glans of mat) en of UV. Daarnaast hebben wij een gloednieuwe zevenkleurenmachine, daarin zijn we redelijk uniek. Ook zijn we goed uitgerust met allerlei online-inspectiemiddelen die de kwaliteit van onze vouwkartonnage garanderen. Wij benaderen nieuwe klanten altijd persoonlijk, waardoor we goed in kunnen spelen op specifieke klantwensen.” Drukkerij De Vries telt inmiddels rond de 125 medewerkers en investeert graag in mensen en machines. “We zijn een eigenwijs bedrijf”, aldus Teunissen. “We hebben graag mensen met ervaring en investeren veel in opleidingen. Op het gebied van machines hebben we het nieuwste van het nieuwste. We zijn dan ook blij dat we

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

een eigenaar hebben die openstaat voor investeringen, zo kunnen wij vooroplopen in de techniek. Het was vorig jaar lastig voor mij om me te verdiepen in het personeel, omdat vlak na mijn aantreden in februari 2020 de eerste lockdown inging. De mensen van de productie mochten niet de medewerkers van kantoor ontmoeten. Erder hebben wij onder onze medewerkers nagenoeg geen last van corona gehad, waardoor onze bedrijfsprocessen normaal doorgang hebben kunnen vinden. Iedere dag weer vind ik het mooi om met een mix van mensen en verpakkingen bezig te zijn. Collega’s, klanten, toeleveranciers. De verbinding maken onderling, met als resultaat een mooi product en een tevreden relatie.”

OF 2021-06

Smart & Circular Hub:

Circulair én slim De industrie van de toekomst is circulair. Daar zijn overheden, kennisinstellingen - en in toenemende mate het bedrijfsleven zelf - van overtuigd. De huidige wake-up calls van het klimaat en nieuwe aanstaande klimaatakkoorden versterken die overtuiging alleen maar. Maar de industrie van de toekomst is ook slim. Een nieuw initiatief, opgezet binnen het netwerk Chemport Europe, gaat het Noorden helpen circulair én slim ineen te worden: de Smart & Circular Hub. Hier combineren studenten, wetenschappers en ondernemers straks circulaire technieken aan smart processing. Om een simpel voorbeeld te noemen: plasticrecycling met behulp van smart robots.

OF 2021-06

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-06

Initiatiefnemers zijn de professoren Erik Heeres, Gert-Jan Euverink, Jan Post en Jacquelien Scherpen. We spraken met de eerste twee. Heeres is hoogleraar chemische technologie aan de RUG en wetenschappelijk directeur van Engineering and Technology institute Groningen (ENTEG). Euverink is hoogleraar biotechnologie aan de RUG en eveneens verbonden aan ENTEG. Zij houden zich - samen met studenten, onderzoekers en ondernemers - al langer bezig met vergroening van de chemie en circulaire technologie.

waar circulair en smart hand in hand gaan. Met als achterliggend doel het stimuleren van de Noordelijke regio, die in het afgelopen decennium voor nieuwe uitdagingen is komen te staan door ondermeer de aardbevingen, stopzetting van gaswinning, achterblijvende groei van bevolking en bruto regionaal product, alsmede van de werkgelegenheidsgraad in de industrie. Een regio die tegelijkertijd unique selling points heeft als een sterk innovatieklimaat, een flexibel vestigingsklimaat en sterke netwerken, waaronder Chemport Europe.

“Vanuit de praktijk en van wetenschappers die zich met smart technology bezighouden ervaren wij dat er binnen het bedrijfsleven behoefte is aan meer dan alleen nieuwe circulaire technieken en toepassingen. Er is ook behoefte aan artificial intelligence, sensoring, big data, robotisering en andere vormen van smart processing. Waarom dan niet circular en smart combineren? Breng alle verschillende disciplines bijeen en kom met betere integrale oplossingen.”

RUG

Hand in hand Vanuit deze crossover benadering gingen RUG en PwC in mei 2020 aan de slag met een haalbaarheidsonderzoek voor een initiatief

OF 2021-06

De RUG heeft binnen die netwerken een spilfunctie, zo lezen we in het haalbaarheidsonderzoek: ‘De universiteit heeft onlangs de strategische beslissing genomen om hun onderzoek en onderwijs in engineering te versterken en in te spelen op regionale uitdagingen (RIS-3), waaronder Smart Industry en Circulaire Economie. Binnen ENTEG zijn actieve onderzoekslijnen ontwikkeld en is er op beide onderwerpen al veel kennis en expertise. Momenteel zijn er veel initiatieven over deze onderwerpen, maar vaak geïsoleerd en uitgevoerd met beperkte synergie. De RUG wil daarom het voortouw nemen om deze initiatieven beter

te verbinden en de integrale transitie naar een circulaire en slimme toekomst voor het bedrijfsleven te stimuleren, in samenwerking met relevante stakeholders.’

Kwartiermaker Voor het haalbaarheidsonderzoek is gesproken met deze stakeholders, waaronder vooraanstaande Noordelijke industriële ondernemingen. Die gaven aan dat het initiatief zeker interessant voor hen is en kans van slagen heeft. En dus gaat het er komen. De start is in het najaar van 2021. Als eerste wordt een kwartiermaker aangesteld die alle partijen bijeen gaat brengen om projecten op te zetten. Heeres en Euverink nodigen geïnteresseerde kwartiermakers, alsmede relevante partijen die aan de nieuwe Smart & Circular Hub willen meedoen, van harte uit zich nu te melden.

Waardeketens verbeteren Het mission statement van de Smart & Circular Hub is: ‘het stimuleren van innovatie op het gebied van smart industry en circulaire economie, om bestaande waardeketens te verbeteren en nieuwe te bouwen. Met als uiteindelijk doel het stimuleren van de regionale ontwikkeling in Noord-Nederland’. Concreet gaat het instituut aan de slag met

technologisch onderzoek, ontwikkeling en onderwijs in de vorm van vraaggestuurde projecten vanuit - en in samenwerking met - kleine en grote bedrijven, op Technology Readiness Level 3-4.

Plasticrecycling “Denk bijvoorbeeld aan plasticrecycling”, noemt Heeres als voorbeeld. “Een complexe keten met veel stappen: inzamelen, sorteren en conversie naar een voor de chemie interessante grondstof als nafta, waaruit plastic gemaakt kan worden. In een circulair traject kijk je naar de technische en chemische processen om de grondstof te winnen. Maar combineer je dat met smart processing, dan ga je in alle stappen van de keten ook kijken of het efficiënter kan, met behulp van bijvoorbeeld sensoring en robotisering. Waarmee je bovendien een zo zuiver en hoogwaardig mogelijke grondstof krijgt, die voldoet aan allerlei specificaties. Dat kun je vanaf het begin van de keten al efficiënt regelen met smart processing.”

Digital Twins Een ander voorbeeld is de inzet van het fenomeen Digital Twins. “Een digital twin bootst een productiefaciliteit na in een

digitale omgeving. In die omgeving kun je de processen snel regelen en bijstellen. Om vervolgens te kunnen voorspellen wat er in het echt gaat gebeuren en daarop te anticiperen. De efficiencywinst die dat met zich meebrengt kan ook circulaire processen economisch interessanter maken.”

Klein beginnen Euverink benadrukt dat hoewel het instituut deel uitmaakt van een groot netwerk Chemport Europe, met tal van noordelijke bedrijven en instellingen - en grote ambities heeft, het toch klein gaat beginnen. “Dat hebben we geleerd van andere succesvolle instituten zoals Brainport Eindhoven. Klein begonnen in een klein kantoortje, met een kwartiermaker en veel enthousiasme. Zo willen we het hier ook starten. Daarmee hopen we tevens uit te stralen dat niet alleen grote bedrijven welkom zijn, maar ook kleine bedrijven.” Want innovatieve eenpitters, start-ups, kunnen evengoed de fabriek van de toekomst ontwerpen en realiseren. “Oftewel een fabriek die slimme technologieën implementeert om meer autonome processen te creëren, terwijl de uitstoot en afval wordt verminderd om circulair te worden, met nul emissies en nul afval.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Testfaciliteiten Bij het nieuwe Smart & Circular Hub vinden de ondernemers de juiste tools om die slimme en circulaire fabriek van de toekomst te bouwen. En niet alleen in de vorm van een vraaggestuurd project, al dan niet gesubsidieerd. “We bieden ook toegang tot testfaciliteiten. En delen onze kennis en onderzoeksresultaten. In de vorm van onderwijs, informatie- en netwerkbijeenkomsten”, benadrukt Euverink.

Bloeiende economie Uiteindelijk kan dit alles leiden tot toegevoegde waardeproposities en dus volop kansen voor Noord-Nederland. De regio heeft al een sterke chemische, proces-, productieen agrovoedingsindustrie. Juist in deze sectoren liggen meerdere kansen voor Smart & Circular. Dat kan leiden tot ‘een bloeiende regionale economie en werkgelegenheid, wat resulteert in een algehele verbetering van de welvaart in de regio’, lezen we in het haalbaarheidsonderzoek.

OF 2021-06

Aansprekend subsidietraject voor lisdodde als isolatiemateriaal

‘Stap uit je comfortzone, dan leer je iets nieuws’ Had je innovatiemedewerker Coen Verboom vijf jaar geleden vertelt dat hij zich nu zou bezighouden met lisdodde als isolatiemateriaal, dan had hij daar om gelachen. Inmiddels zit hij er middenin en teelt zijn werkgever, Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD), het materiaal zelf. De pilot die tot opschaling moet leiden is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidie uit de Versnellingsagenda van Noordoost-Friesland.

De Subsidieregeling Versnellingsagenda werkt met drie categoriën. Aanvragen tot en met 5000 euro én aanvragen tussen 5000 en 25.000 euro kunnen het hele jaar door worden aangevraagd. Voor aanvragen boven 25.000 euro is er driemaal per jaar een openstelling. Voor de categorie boven 25.000 euro kunnen dit jaar nog tot 1 november aanvragen worden ingediend. Coen Verboom (innovatiemedewerker bij BGDD) en Jan Haakma (programma-adviseur bij QOP) op de locatie van de lisdodde-pilot, in De Mieden bij Driezum.

OF 2021-06

QOP: Door mensen aan elkaar te verbinden helpt QOP samenwerkende partijen om met projecten te komen die de regionale economie stimuleren. Om de kans van slagen zo groot mogelijk te maken, kijkt QOP of een projectidee past binnen de Versnellingsagenda.

Versnellingsagenda: Kansrijke projecten kunnen worden ingediend voor de subsidieregeling van de Versnellingsagenda. De Versnellingsagenda is bedoeld om de economische groei in de regio te versnellen, daar is geld voor beschikbaar vanuit de Regiodeal NoordoostFriesland.

De lisdodde-pilot was het eerste dat bij Jan Haakma, programma-adviseur bij QOP, opkwam toen wij vroegen een voorbeeld te noemen van een aansprekend subsidieproject. “Eén van onze programma’s is ‘Bouwen aan de bouw’, hierin is deze pilot een prachtig project. Wij hopen dat meer bouwbedrijven met projecten komen waarvoor ze subsidie kunnen aanvragen bij de Versnellingsagenda.”

subsidie voor het hele traject is: vanaf de start, de aanleg en het beheer van het veld, het doen van onderzoek naar oogsten verwerkingstechnieken en zelfs het verkrijgen van certificering. Onze volgende stap is aantonen dat lisdodde op grote schaal gebruikt kan worden en agrariërs in de regio enthousiasmeren. Als zij genoeg kunnen leveren, kunnen wij dat gebruiken in de woningen die wij bouwen.”

Gekkenwerk BGDD werd voor gek verklaard, toen men lucht kreeg van de lisdoddeplannen. “Gekkenwerk, dat een bouwbedrijf zich hiermee bezighoudt. Dat gaat nooit lukken!”, lacht Coen. “Maar lisdodde blijkt een goed alternatief voor gangbaar isolatiemateriaal. We hebben meer materiaal nodig om te kunnen opschalen, daarom hebben we in De Mieden bij Driezum tien hectare grond gekocht. In dat gebied zijn we nu bezig met een pilot.” De lisdodde staat daar nu een meter hoog. “Het gaat goed met de teelt!”, bevestigt Coen.

Dat moet al in 2022 het geval zijn. Coen: “Wij houden graag de vaart erin, dat ging bij het subsidietraject ook goed. Vanuit QOP werd duidelijk gemaakt aan welke doelen de aanvraag moest voldoen. Na het schrijven en indienen van de aanvraag, werd de pilot al snel beoordeeld en de subsidie toegewezen.” Jan: “Dat de aanvraag en toewijzing elkaar snel opvolgden, kwam doordat dit project precies past in het beoordelingskader voor de businesscase bouw. Het doel is om innovatieve producten die tegen marktintroductie aanzitten, een kans te geven. Het lisdoddeproject is al dichtbij markintroductie.”

Vlot subsidietraject

Cross-sectorale samenwerking

Ook BGDD, een grote bouwer in de regio, kan zoiets niet doen zonder ondersteuning. Coen: “Wat ons aansprak is dat deze

Een belangrijke voorwaarde voor subsidieaanvragen is samenwerking. Jan: “Bij voorkeur cross-sectoraal. Bijvoorbeeld een

bouwbedrijf, een installatiebedrijf en een onderwijsinstelling.” Coen: “Wij zijn hierin bouwer én akkerbouwer, maar we werken samen met een ontwerper die producten maakt voor autofabrikanten en bijvoorbeeld sandalen uit palmbomen. Een klein bureau dat echt out-of-the-box denkt.” Jan: “Zo’n partij kijkt met een heel andere blik, dat heb je nodig voor een succesvolle innovatie.”

‘Een idee? Vraag hulp’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Jan: “Er zijn in de regio ideeën genoeg die - met een beetje hulp – klaargestoomd kunnen worden tot een innovatieproject dat passend is voor een subsidieaanvraag. Als programma-adviseurs verbinden wij partijen met elkaar om zo’n idee verder te helpen.” Coen: “Vraag gewoon hulp, dat is echt niet raar. Leg je idee aan een ander voor. Samen kom je verder.” Jan: “Het is uiteindelijk toch de bedoeling dat de subsidiegelden de regio in vloeien, dus we vragen ondernemers zich niet te bescheiden op te stellen.” Coen: “Stap uit je comfortzone, dan leer je echt iets nieuws. En help je je onderneming én de regio vooruit.”

OF 2021-06

Wat kan de Versnellingsagenda betekenen voor jouw bedrijf?

Kennisdeling tijdens QOPbijeenkomst smaakt naar meer Save the date: 8 december De volgende bijeenkomst staat al op de planning. Op woensdag 8 december van 17.00 tot 19.00 uur houdt QOP een evenement – inclusief eten - in het kader van de businesscases Bouwen aan de Bouw en

In het nieuwe pand van Dokwurk, voorheen NEF, hield QOP begin september een bijeenkomst om Noordoost-Friesland bij te praten over de subsidiemogelijkheden van de Versnellingsagenda. “Na een lange periode waarin we elkaar niet konden ontmoeten, was deze bijeenkomst in Dokkum zeer welkom. De aanwezigen waren enthousiast: dit smaakt naar meer!”, aldus het team van QOP. “Vanuit QOP is onze belangrijkste taak het samenbrengen van aanvragers voor subsidie vanuit de Versnellingsagenda. Wij helpen partijen uit de regio samen initiatieven op te starten. Daarvoor is het nodig dat ondernemers, onderwijs en overheden elkaar ontmoeten. De sfeer zat er gelukkig meteen goed in bij Dokwurk!” Voor deze locatie werd gekozen vanwege het thema arbeidsmobiliteit, één van onze programmalijnen. Bij Dokwurk staat werk voor iedereen centraal, dat paste er perfect bij.”

Toelichting Voor directeur Jan Knol van Dokwurk was het de eerste bijeenkomst in het nieuwe pand. “Hij was verheugd ons te kunnen ontvangen en alles was perfect geregeld.” Dagvoorzitter was Hielke Jan Ellens van communicatiebureau Custard. “Hij deed de uitleg over de Versnellingsagenda ontzettend leuk.” Daarnaast waren

OF 2021-06

er sprekers van verschillende subsidieprojecten. “Wij merken dat men weet dat er een subsidieregeling is, maar het lastig vindt of hun idee daarin past. Daarom lichtten we een paar projecten toe.” De programma-adviseurs van Qop gaan graag met ondernemers in gesprek: is de businesscase al klaar voor een subsidieaanvraag? Zijn er andere bedrijven of instellingen bij betrokken?”

Meedenkende adviseurs Er zijn meer adviseurs die graag meedenken in de regio Noordoost-Friesland. “Tijdens de bijeenkomst kwamen ook RVO, VNO-NCW MKB Noord en Ynbusiness aan het woord. Zij kunnen veel voor ondernemers betekenen: van meedenken tot meewerken aan de uitvoering.” Ondanks de coronacrisis zijn er al vijftig projecten gesubsidieerd. “We zijn tevreden over het afgelopen jaar, er worden mooie

Metaal. “Deze bijeenkomst is vooral gericht op ondernemers, de focus ligt op elkaar ontmoeten. We zijn nog bezig met een geschikte locatie. Kijk op www.qop.nl voor meer info.”

projecten gerealiseerd in de regio. Ook een idee? Neem contact op met QOP en kom erachter wat de Versnellingsagenda kan betekenen voor jouw bedrijf!” In de pauze van het evenement gaf QOP een aantal QOP-Doppers weg, maar ook drie Dok-stoeltjes die zijn gemaakt door medewerkers van Dokwurk.

Wij denken graag net even anders met u mee! Duidelijk en betrokken advies. Daar ligt onze kracht en uw kans om het verschil te maken. Wij zijn betrokken adviseurs die ervaring en visie meebrengen. Doelgericht op zoek naar kansen en inventieve oplossingen om samen succesvol te kunnen groeien.

www.vanbraakaccountants.nl

adres Kraaiheide 15 9202 PC Drachten

post Postbus 652 9200 AR Drachten

tel 0512 - 571250 mail drachten@vanbraakaccountants.nl

KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN

GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

Ondernemend Friesland editie 6 2021

Articles inside

Wat kan de Versnellingsagenda betekenen voor jouw bedrijf? Kennisdeling tijdens QOPbijeenkomst smaakt naar meer

Aansprekend subsidietraject voor lisdodde als isolatiemateriaal ‘Stap uit je comfortzone, dan leer je iets nieuws’

Smart & Circular Hub: Circulair én slim

Drukkerij De Vries in Sneek: ‘Wij zijn een eigenwijs bedrijf’

Peter van der Meij, Faber Telecom & Data: Doch mar gewoan, dat is al gek genôch

Mooi project voor Dygra Lichtreclame in Groningen Sontplein straalt dankzij strakke gevelreclame

BHP Funderingstechniek Fundering en funderingsherstel

NHL Stenden Opleiding Bouwkunde ‘Wij leiden op voor de toekomst’

Bouw-expert Robert Benedictus bijna tien jaar zelfstandig ondernemer ‘Geen dag spijt gehad’

Prefab dochter BYNT van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma: Bijna klaar voor de hoogste versnelling

Heijmans Woningbouw Noord: ‘Samenwerken zit in onze genen’

Man&Mach: Asbest is in circa 3500 toepassingen verwerkt ‘Check elk pand van voor 1994 op asbest’

Mart Eerligh, directeur Bouwmensen Friesland: ‘Bij ons staan leerlingen centraal’

Stucbouw Bolsward overgenomen door Perdok Afbouw ‘Klanten nog beter bedienen en vakmensen behouden voor toekomst’

Trends in de bouw: krapte en duurzaamheid ‘Het gaat om de vakmannen die het bouwwerk maken’

Bruno Zandberg van BruZan Projecten en Ontwikkeling: Binnensteden leefbaar houden en maken is een mooie uitdaging

Van Vuuren Grou: ‘In the end is het mensenwerk’

Duurzame Doeners: Synnovem

Het belang van isolatie voor je energielabel

IdFrm schijnt nieuw licht op omgevingsbeleving

Succesvolle duurzame businesscase van Friesland Lease

Frank Geurts van Breman Drachten: ‘Breman wil in 2025 energiepositief zijn’

Campagne `De bouw iets voor jou‘ `Bouwopleiding garantie voor leuke baan‘

Klaas van Leggelo: gelukkig in IJsland én Zurich

Praten over de bouw met Raethuis

ROC Friese Poort ‘Geen mbo’er, geen energietransitie’

Column: Chocolademomentje

Profiwatch en het succes van bouwplaatsen beveiligen

Column: Verzekerbaarheid van risico’s

VDM Woningen trekt regionale jongeren aan met opleidingsmogelijkheden in de bouw- en installatietechniek

Cyber Security in de toekomst