DE YOGAKRANT
DE 7 PSYCHISCHE ADEMHALINGEN
DE KUNST VAN HET LIEFHEBBEN
Onderzoek heeft aangetoond dat het vrouwenlijf gemiddeld 45 minuten nodig heeft om seksueel te openen. En dan het liefst zonder verwachtingen of pressie. Maar slowing down is niet meer van deze tijd, met de razendsnelle informatiestromen. Marcia Sanders op pag. 5..
Men is gezond wanneer het lichaam naar alle richtingen kan ademen. Yoga onderscheidt zeven psychische ademhalingen. De ademhalingen van de zeven chakra’s. Wanneer deze in de juiste richting kunnen bewegen en samenwerken, dan is men gezond. Meer op pag. 4.
DE ESSENTIE VAN DE DHARMA
De essentie van het leven is dat je het ten volle aangaat. Dat gaat verder dan je geest, je lichaam en je ego. Er is overgave nodig aan de kracht en intelligentie van het universum, de kosmos. Steeds wordt je uitgedaagd om juiste en wijze besluiten te nemen en dat lukt het best als je blijft ingetuned op de karmische keuzes van de situatie. Corine Lepoutre op pagina 7.
BOUW JE ESSENTIE OP
In de winter trekt de energie in de natuur en in onszelf naar binnen, en verbind je je met de nier-energie. Je laat de bewuste sturing en controle wat los, en komt meer in contact met je onderbewuste. Door deze naar binnen trekkende beweging toe te laten, kan je de Jing, de essentie, beschermen en opbouwen. Lees hoe op pagina 13.
ZELFLIEFDE ALS ANTWOORD
In de basis zijn er maar twee energieën waardoor we gevoed worden: liefde of angst. Alle andere uitingsvormen zijn afgeleide vormen van liefde of van angst. Liefde is dus het antwoord op alles. Lees het interview met Rosalinda Weel op pagina 10.
STABIEL IN DE ASANA
Stabiel (sthira) en comfortabel (sukham) zijn in de asana zijn, is essentieel. Het is belangrijk om in Hatha Yoga in balans te blijven in stabiliteit en gemak. Fysiek kan het een uitdagende asana zijn, maar je moet in staat zijn om de pose voor een lange tijd vast te houden. Dan brengt yoga je zenuwstelsel in evenwicht. Lees hoe op pagina 9.
SASWITHA YOGA ONLINE
BEWEGEN, EEN NATUURLIJK MEDICIJN
Use it or lose it: wat stilstaat vergaat. Ongeacht je gewicht, leeftijd of conditie: gebruik je lichaam. Maak van bewegen je medicijn. Functionaliteiten van zowel het brein als de rest van je lichaam zullen afnemen of stoppen als ze niet worden gebruikt. Lees meer op pagina 13.
PERFECTIONISME, DE NIEUWE EPIDEMIE
Uit een studie blijkt dat de sociale druk onder millennials om perfect te zijn, de laatste 30 jaar met 33% is gestegen. Perfectionisme wordt aangemoedigd: alles moet steeds sneller, mooier en beter. Je moet mee doen, anders val je buiten de boot. Maar perfectionistische neigingen kunnen leiden tot depressie, angst en zelfbeschadiging. Lees meer op pagina 6.
IN DEZE KRANT:
• Terug naar af 2
• Intiem zijn met emoties 3
• Gezondheid volgens ayurveda 4
• De kunst van het liefhebben 5
• Perfectionisme, een groeiende epidemie 6
• De essentie van dharma 7
• De essentie van hatha yoga 9
• Zelfliefde als antwoord 10
• Rust in je hoofd krijgen 11
• Waarom doen we aan yoga? 12
• Bewegen, een natuurlijk medicijn 13
• Bouw je essentie op 13
• Een ongewenste hand in de nacht 16
• Natuurlijk gezond zijn 15
• Shopping 17
Een online abonnement met meer dan 200 video’s Saswitha Yoga (door Anneke, Diana e.a.) en audio’s van ontspanningen, meditaties, filosofielezingen. NIEUW
met en over oude geluidsopnames van Saswitha en Jos Plenckers Yoga en wijsbegeerte voor iedereen van beginnende tot ervaren yogi’s 75 JAAR SASWITHA OPLEIDING SASWITHA JOS PLENCKERS ANNEKE VERWEIJEN DIANA PLENCKERS WWW.YOGA-SASWITHA.NL/SASWITHA-YOGA-ONLINE
: PODCASTS
DE KRANT VOOR INNERLIJKE RUST achtste jaargang Nr. 4 / wintereditie 2022-2023 € 4,75 WWW.YOGAKRANT.NL Voor jezelf, de ander en de wereld M ail & W in # HET LEVEN WERKT INSIDE OUT # # EARTH LINE BODY WASH PAKKET # # HET MAGISCH DAGBOEK #
• mindfulness • meditatie • gezondheid •
•
• ayurveda • simple life
yogafilosofie
bewustzijn
yogafood
start 25 november bekkenbodem yoga 28-29-30 januari omgaan met polariteiten start 21 januari intervisie voor yogadocenten start 18 februari yoga en seksualiteit 18-19 maart yoga en dans weekend 24-25-26 maart retraite weekend 'ontkiemen' voor yogadocenten (in opleiding) en yoga-liefhebbers
De essentie
Winter editie
Terug naar af
Je
Daar zitten we dan met onze twee middelbare schoolvrienden, bijna 38 jaar later. De mannen fris en fruitig en alleen maar knapper, mijn vriendin en ik ietwat gebutst en verrimpeld. Gevolg van een onstuimig leven en een jarenlange combinatie van zowel kostwinner als moeder zijn. Destijds wilden deze vrienden wel meer van ons dan samen theedrinken en het huiswerk doornemen. Mijn moeder moedigde me ontelbare keren aan: hier was sprake van de ideale schoonzoon. Maar wij wilden meer dan brave schooljongens, en voor ons lag nog een zee van avontuur, we wilden reizen, en ‘spannende’ mannen, waardoor jaren vol verliefdheden, liefdesverdriet, hard werken, verhuizingen en ups en downs volgden. Een periode die allesbehalve voorspelbaar was, maar wel dodelijk vermoeiend. Uiteindelijk kreeg ik een zoon van zo’n mysterieuze, spannende man. Het moeder zijn bracht me rust en geluk, ik belandde in kalmer water. Maar wel zo single als het maar kon.
Weemoedig bekijken we oude foto’s. Ik kijk naar het vertrouwde gezicht van mijn jeugdvriend: zijn dromerige bruine ogen, die nu wat meer vastberadenheid tonen. We wentelen ons in het vanzelfsprekende samenzijn. Met zijn vieren in het restaurant zijn we weer even vijftien, zorgeloos aan de vooravond van het leven. Altijd samen in een bomvolle woonkamer, mijn ouders vonden de dagelijkse invasie prima. De
èèn zat te dammen, een ander speelde met de kat. Of we hingen gewoon wat lacherig over elkaar heen. Er huppelde een konijn rond, we verfden elkaars haar en bakten plaatpizza’s. Bij mijn vriend op zijn zolderkamer dronken we thee, zijn mini papegaai vloog rond en hij tokkelde wat op zijn basgitaar. We richten een tienkoppige coverband op en gaven heuse optredens.
Nu hebben we banen, kinderen en grotemensen-zorgen. ‘Mijn vrouw heeft 140 jassen’, verzucht de ene vriend. Hij is CEO en heeft vijf kinderen. Hij werkt 70 uur per week. ‘Ik heb 35 kajaks, een uit de hand gelopen hobby’, zegt de ander. Hij heeft een onderneming maar verlangt naar de dag dat hij kan stoppen met werken.
Maar samen aan onze dame blanche, wordt onze tafel weer even die hang-out. We krijgen er geen genoeg van. ‘Wat bezielde ons om deze mannen ooit laten gaan,’ verzuchten mijn vriendin en ik na afloop tegen elkaar.
Maar dit is het leven: we verliezen van alles en doen butsen op. We breken, we helen en worden wijzer. In deze krant alles over wat ons terugbrengt naar de essentie en hoe je bij jezelf blijft, ook in roerige tijden.
Marcia Sanders brengt een pleidooi voor slow-down seks: het kan allemaal wel wat zachter en langzamer voor ons vrouwen. Vertragen als hét middel om meer te
verbinden, én meer liefde te ervaren. Want liefde is het antwoord op alles, geeft ook Rosalinda Weel aan.
En Elske Feitsma vertelt over de intimiteit met je emoties: net als water willen emoties vloeien en stromen. Water reinigt en transformeert, net als gevoelde emoties. En Yoga geeft een bedding hiervoor. Het is de poort naar die wijsheid, intimiteit met jezelf, je emoties en de manier om onze essentie weer te voelen. Zonder vorm of kleur, als een overgave aan het grotere.
En te ontdekken dat de liefde geen onvoorspelbare, wilde rivier is, maar een kalme vijver. En dat je deze nooit hoeft te zoeken, want de liefde zit in jezelf.
Ik wens jullie een verwarmende winter, met veel zachte momenten. En compassie voor de ander, maar ook voor jezelf.
Saskia Onck, hoofdredactrice
IG yogakrant
FB deyogakrant
COLOFON
Aan deze krant werkten mee:
Klaas Stuive, Liesbeth de Beurs, Elske Feitsma, Corine Lepoutre, Aafke de Geus, Ron van der Post, Rosalinda Weel, Paula Jap Tjong, Maartje van Hooft, Johan Noorloos en Marcia Sanders.
ABONNEMENTEN (4 X 1 YOGAKRANT PER JAAR)
Ontvang 4 nummers per jaar op je deurmat voor slechts € 14,75* (*na eerste jaar 18,75)
Opgave en vragen klantenservice@aboland.nl
Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Tel. 0251 – 257924 en Fax +31(0)251-31 04 05
Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www. aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.
Geef je op via: www.yogakrant.nl/abonnement
Opgave en vragen over abonnementen (losse nummers): BE:
Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Site: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen. Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.
PARTNERS
Opgave & vragen partners (4 x 60/70 yogakranten per jaar)
Kosten: € 127,75 per jaar (excl. 9% btw) voor 4 x 60 tot 70 yogakranten (4 edities) incl. vermelding adres en logo op de website van de YOGAKRANT. Per jaar opzegbaar. Voor België € 27,00 toeslag.
Opgave en vragen: via info@yogakrant.nl O.v.v. partner abonnement. Vermeld studio adres en afleveradres.
Prijswijzigingen voorbehouden. Alle rechten voorbehouden. De yogakrant kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de inhoud, correctheid, compleetheid of kwaliteit van de inhoud.
Druk: VastGrafisch, Cuijk Sales: info@yogakrant.nl
Redactie: redactie@yogakrant.nl
Hoofdredactie: Saskia Onck
Eindredactie Liesbeth Berg-Meulenberg WWW.YOGAKRANT.NL
Onderdeel van Het InspiratiePakket
Ben je benieuwd naar de betekenis van de Yoga Sūtra’s van Patañjali? 22 januari 2023 start de online Sutra cursus.Tijdens deze cursus gaan we in op de sutra’s en proberen we een link te leggen met ons dagelijks leven. Yoga is immers behalve een enorme en indrukwekkende levensfilosofie vooral een praktische methode! Tijdens de Yoga Sutra Cursus discussiëren we over yoga en de boodschap ervan, niet alleen over hoe het leven kan zijn, maar ook over wat we echt kunnen doen. Interesse? Meld je aan via de website.
19 t/m 25 juni 2023
Thema “Gehechtheid en de zin en onzin van het gehecht zijn” www.yogastudie.nl
Vestigingen in Nederland, Suriname, Frankrijk en Kroatië
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 2
let soms even niet op en drijft ongemerkt weg, van waar je vandaan kwam. En dan is het stevig doorroeien om de weg terug weer te vinden. Tijdens een genoeglijk dinertje kwam ik erachter dat ik best wat omwegen heb gemaakt.
Opgeslagen emoties kunnen voor veel klachten zorgen. Om emoties te helen is het nodig om ze helemaal te ervaren, maar vaak is dit te spannend of te diep weggestopt. Ongeuite emoties zetten zich vast in het lichaam en zorgen uiteindelijk voor klachten. Er is een pad naar heling: intiem zijn met je emoties.
die klachten hebben als gevolg van oude, opgeslagen emoties. Spanning in de buik of het bekken, pijnlijke of onregelmatige menstruatie, moeite met seksualiteit, burn-out of depressie; het zijn veelvoorkomende klachten. Door helende aanraking maak ik vanuit zachtheid contact met het lichaam. De wijsheid van het lichaam laat heel helder zien wat er opgeslagen ligt en geheeld wil worden. Het is een rechtstreekse manier om te verbinden met de ongeuite emoties, voorbij het mentale denken en voorbij alle beschermingsmechanismen. Onder deze lagen liggen de rauwe emoties die schreeuwen om (h)erkenning, zonder oordeel, zonder aannames, zonder analyse.
stromen. Het vraagt liefdevolle acceptatie van wat is. Ook als dat betekent dat je nog last hebt van oud trauma. Je mag dan liefdevol accepteren dat de pijn nog te groot is om te voelen, dat je beschermlagen nog nodig zijn om je veilig te doen voelen en je nog meer liefde mag stromen naar de verwonding in jezelf. Je wordt spaceholder van je eigen emoties, je bent de drager van je eigen bedding, je bent de liefdevolle ouder voor je verwonde innerlijke kind. Je wordt meer intiem met je emoties, meer intiem met je diepste essentie.
Yoga als bedding
Het woord emotie stamt af van het Latijnse woord ‘emovere’, wat ‘energie in beweging’ betekent. Het emotionele centrum in ons lichaam is het tweede chakra wat verbonden is met het element water. Net als water willen emoties vloeien en stromen. Water reinigt en transformeert, net als gevoelde emoties. Na een flinke huilbui voelen we ons doorgaans lichter en opgeruimder. De energie van de emoties wil in beweging zijn en het uiten van emoties geeft de ruimte aan die beweging. In onze maatschappij leren we echter niet om voluit en vrij onze emoties te uiten. Aan de oppervlakte laten we ze soms toe, maar op een diepere laag zetten emoties zich bij veel mensen vast in het lichaam.
Vrijwel iedere volwassene heeft onbewuste, opgeslagen emoties in het lichaam, die op den duur voor fysieke, mentale of emotionele klachten kunnen zorgen. Het merendeel van de fysieke klachten hebben een emotionele oorsprong, dus het kan heel raadzaam zijn om goed voor je emoties te zorgen.
Intiem zijn met emoties
In mijn praktijk krijg ik veel vrouwen
Steeds vaker merk ik dat er heel weinig nodig is om deze opgeslagen emoties vrij te laten zodra ze eenmaal herkend zijn. Het vraagt om overgave aan dat wat is, om spaceholder te zijn voor dat wat gevoeld wil worden en losgelaten mag. Het is mijn taak als therapeut om die ruimte te creëren en er te zijn voor iemand in dit helingsproces, maar dit is iets wat we net zo goed allemaal aan onszelf kunnen geven.
Liefdevolle acceptatie
Elke sensatie in het lichaam is een weg naar binnen. Elk gevoel is een richtingaanwijzer naar onze essentie. Hoe meer we dat ruimte geven, hoe makkelijker emoties door ons heen
Yoga geeft een fijne bedding voor deze intimiteit met jezelf. Zachte, kleine, liefdevolle houdingen waarmee je je lichaam koestert verdiept de intimiteit. Het laat je voelen hoe groot je draagkracht is, hoe liefdevol je hart en hoe zacht je lichaam. Neem elke dag de tijd om even te zijn met jezelf in een intiem moment. Door in stilte te zijn, door zacht te bewegen en rustig door te ademen kunnen emoties in beweging komen en doorstromen. Dat is een prachtige vorm van intimiteit met jezelf.
Elske Feitsma is holistisch therapeut en geeft de opleidingen Hormoonyoga, Chakrayoga en Heelyoga. Zij schreef de boeken Chakra lifestyle en De authentieke vrouw. Zie voor meer info: www.yoginess.nl
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 3 YOGA LICHT
Elk gevoel is een richtingaanwijzer naar onze essentie INTIEM ZIJN MET EMOTIES ELSKE FEITSMA Yoga
15 januari van 10.00 tot 16:00 Bijscholing tot Yogongdocent Van yoga en Qi Gong naar Yogongdocent! Kosten voor deze dag zijn E179,* E50,- euro korting voor erkend gediplomeerde yogadocenten **Inclusief lunch. Certificaat behalen is mogelijk na een tweede verdiepingsdag. Start september 2020 www.yoginess.nl Opleiding Hormoonyoga Ben je yogadocent en heb je interesse om hormoonyoga te geven? Werk je met vrouwen en wil je je verdiepen in hormonen? Ben je vrouw en wil je meer verbinding met je vrouwelijke lichaam? Start januari 2023 • Hatha yoga 100 h (YACEP): 14 januari t/m 25 maart ‘23 • Multi style yoga 200 h (Yoga Alliance) : 14 januari t/m 8 juli ‘23 • Yoga nidra (workshop): 18 en 19 maart ‘23 REIS MEE OP HET AUTHENTIEKE EN VERBINDENDE PAD VAN YOGA! Informatie: www.adhouna.nl/yoga-docent-opleiding YOGA (DOCENT) OPLEIDINGEN 2023: CENTRUM ADHOUNA
heelt
GEZONDHEID VOLGENS AYURVEDA
Een persoon noem je gezond als hij of zij zowel lichamelijk, geestelijk als spiritueel gezond is. Er is niet alleen een afwezigheid van een lichamelijke ziekte, maar ook een afwezigheid van geestelijke gemoedstoestanden. Ook is er sprake van een gezonde ademhaling: men is pas gezond wanneer het lichaam naar alle richtingen kan ademen.
(levenskracht/energie) en de weefsels zijn verantwoordelijk voor het immuunsysteem. Wanneer een weefsel verzwakt is, beïnvloedt deze de andere weefsels, want ieder weefsel ontvangt voeding van de voorgaande.
De 7 weefsels hebben de hier onderstaande volgorde:
a) Voedingsplasma – dit bevat de substanties, voortkomende uit de spijsvertering. Het voedt de weefsels, de organen en de systemen
b) Bloed – het beheerst de zuurstofvoorziening van alle weefsels, van de vitale organen en onderhoudt het leven c) Spierweefsel – het bedekt de kwetsbare vitale delen. Het maakt de beweging van de gewrichten mogelijk en houdt de lichaamskracht in stand.
DE 7 CHAKRA ADEMHALINGEN
Een natuurlijke en gezonde ademhaling. Om het hele wezen volgens Ayurveda en Yoga vitaal te maken en te behouden is de kennis van de adem van groot belang.
1. De stuitchakra ademhaling. De psychische ademhaling gedraagt zich als het element aarde. Aarde beweegt zich van nature neerwaarts en is samentrekkend. De fysieke ademhaling gaat via de kleinst mogelijke openingen, via de neus in en uit, zoals de aarde die het meest verdichte element is.
Ongeacht of deze gemoedstoestanden positief of negatief zijn, ze zijn verstorend voor het lichaam en de geest en niet gezond.
Op spiritueel gebied spreek je over karmische aspecten. Je dient in staat te zijn om de karmische aspecten uit te kunnen werken. Dit kan je bijvoorbeeld terugvinden in een juiste beroepskeuze of leefomgeving.
1. Gezondheid volgens Ayurveda: Men is gezond als de drie bio energetische krachten (tridosha), de zeven weefsels (dhatu’s) en de levenskracht (agni) in een goede staat verkeren. De urine, ontlasting en transpiratie (mala’s) dienen in de juiste verhouding aanwezig zijn. Ook de geest, gevoelens en de ziel dienen in een gelukkige staat te verkeren. Men spreekt pas van gezondheid als dit zo is.
De 7 weefsels (dhatu’s)
Deze weefsels zijn onderdeel van het biologische afweersysteem. Agni
d) Vetweefsel – het maakt smering mogelijk en bepaalt het gehalte van vetten in de weefsels
e) Bot – het geeft het lichaam stevigheid en vormt het geraamte f) Merg en zenuwen – het vult de lege plaatsen van het lichaam en transporteert de motorische en sensorische prikkels g) Reproductieweefsel – het bevat ingrediënten van alle weefsels en is verantwoordelijk voor de voortplanting
2. Gezondheid volgens Yoga:
Men is gezond wanneer het lichaam naar alle richtingen kan ademen. Yoga onderscheidt zeven psychische ademhalingen. De ademhalingen van de zeven chakra’s. Wanneer deze in de juiste richting kunnen ademen en met elkaar samenwerken, is men gezond. Dit is in tegenstelling tot het westerse idee over de ademhaling, die alleen de fysieke ademhaling onderscheidt.
2. De heiligbeenchakra ademhaling. De psychische ademhaling gedraagt zich als het element water. Water maakt van nature een neerwaartse en verspreidende beweging. De fysieke ademhaling gaat klein in en breed uit, via de neus in en via de mond uit. Zoals bij het ontspringen van de bron die naar beneden uitloop in een beekje of rivier.
3. De navelchakra ademhaling. De psychische ademhaling gedraagt zich als het element vuur. Eerst naar beneden voor voeding en dan omhoog als licht en warmte. Zoals de vlam van de kaars.
De fysieke ademhaling gaat breed in door de mond en smal uit door de neus. Zoals bij de blaasbalg die het vuur aanwakkert.
4. De hartchakra ademhaling. De psychische ademhaling gedraagt zich als het element lucht, breed en zigzaggend. Denk aan de beweging van een blad in de wind. De fysieke ademhaling gaat breed door de mond in en uit.
5. De keelchakra ademhaling. Ether is het element dat al doordringend is. Het maakt ons standvastig. Ether is gelijk aan ruimte. De psychische ademhaling gaat nu via de spraak en het luisteren. Via mantra en gebed.
6. De voorhoofdchakra ademhaling.
Ayurveda health ❤
De psychische ademhaling van positieve en negatieve gedachten. Zijn de gedachten harmonisch en niet teveel in het verleden of in de toekomst dan kunnen we de eerder genoemde chakra’s besturen en onze persoonlijke visie op het leven concretiseren, vrij van egocentrische gedachten, niet gehecht zijn.
7. De kroonchakra ademhaling. De psychische ademhaling van geen gedachten, het aldoordringende geluid van de stilte, waaruit alles zich ontvouwt en in teruggaat (Unmani). In werkelijkheid is dit chakra geen chakra, omdat deze niet verbonden is met de wervelkolom.
Om de zevende psychische ademhaling te realiseren, durven we een sprong te maken. Denk aan verliefd zijn.
Nadat wij de zeven ademhalingen op elkaar hebben afgestemd, zijn er in de wervelkolom twee vitale stromen in evenwicht gekomen: linksom draaiend de ida en rechtsom draaiend de pingala. Uit de balans tussen deze twee kanalen wordt een derde stroom actief, de sushumna. Door dit kanaal kan het genezende vermogen van de kundalini zich oprichten en de zon, overvloed en bekroning brengen.
Ik groet uit respect.
Aafke de Geus – Zijp Ganesha-centrum voor Yoga en Ayurveda Alkmaar www.ganesha-centrum.nl
PS Het Sanskriet woord voor wiel is cakra, Inmiddels wordt het woord in de meest voorkomende teksten phonetisch geschreven, met een ch. In dit artikel volg ik dit gebruik.
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 4 YOGA AYURVEDA
BREESTRAAT 83 LEIDEN KLEINE HOUTSTRAAT 92 HAARLEM YOGA-SPECIALS.NL
EN DE 7 PSYCHISCHE CHAKRA ADEMHALINGEN Innerlijke rust nodig? Neem nu een abonnement op de Yogakrant WWW.YOGAKRANT.NL De krant die je raakt. 4 nummers op je deurmat voor slechts € 14,75 • Verander je leven door yoga • Lees de mooiste levenslessen • Ontdek verrassende inzichten • De leukste mail&win acties • Leer omgaan met emoties • Lessen uit de yogafilosofie • Gezondheids tips uit de ayurveda • Eenvoudig opzegbaar • Na 2e jaar € 18,75 per jaar WWW.YOGAKRANT.NL/ ABONNEMENT-AFSLUITEN
De kunst van het liefhebben
Seks van binnen naar buiten
Het brein is ons belangrijkste seksorgaan. Maar andersom speelt seks zich ook zich af door te voelen via je lichaam, je zintuigen en door helemaal, zonder gedachten, in het moment te zijn. Dan kunnen we de seksualiteit puur, zonder de invloed of vertroebeling van eerdere ervaringen. En ons dieper verbinden met onszelf en de ander. Wanneer je zintuigen dan tot leven komen spelen de sensaties zich naar binnengericht af. Net zoals je een lekker ijsje eet. Dan doe je ook vaak je ogen dicht om helemaal op te gaan in de sensatie.
Invloed van de porno industrie
Dat de beleving van seksualiteit zo naar buiten gericht is, hebben we vooral te danken aan de pornoindustrie. Deze geeft een totaal verknipt beeld van wat seks en wat genieten is. Bijna alle porno is penis- en klaarkom-gericht. Daar ga je al, als vrouw, want wij vrouwen hebben een compleet andere vrouwelijke seksuele beleving dan mannen.
Hier worden we dus al gevangen in een fuik van vernauwing. Seks op het scherm wordt harder, grover en gericht op mannelijk vertier, overwinning of machtspel.
Blijf bij jezelf
Je benen spreiden in een relatie, terwijl je eigenlijk geen opwinding voelt, kan leiden tot ongevoeligheid. Je vervult een verlangen van de ander. Of je vult iets in voor de ander, maar weet niet of het klopt en je durft het niet te checken. Een goed recept voor grensoverschrijdend gedrag in je liefdesleven. Je conditioneert het hoofd (je brein) met please gedrag en daarmee verlies je het contact en de wijsheid van je lijf.
Als je heel eerlijk bent: gebruik je seks als strategie of als expressie van liefde voor je partner?
Onderzoek heeft aangetoond dat het vrouwenlijf gemiddeld 45 minuten nodig heeft om seksueel te openen. En dan het liefst zonder verwachtingen of andere pressie. Maar slowing down is niet meer van deze tijd, met razendsnelle informatieverwerking en indrukken op onze beeldschermen. Toch is vertragen wél de sleutel tot het herstel van het contact met het lichaam en het leren genieten. Echt te voelen wat je wensen zijn. En je grenzen. Wetenschappelijk onderzoek zegt ook dat pas wanneer er veiligheid en ontspanning is, er plaats is voor het seksueel openen van het lichaam.
De kunst van het liefhebben Elke cel kunnen openen voor plezier, liefde en devotie is een kunst. Vroeger, in de oude Tantra Tempels, leerden de vrouwen hoe ze hun seksuele frequentie konden
Liefdesles van
Marcia
❤
verhogen en hiermee ook de frequentie van de man. Zonder doel, maar als practise voor devotie. Devotie van de Godin, het heilig vrouwelijk principe en de vagina van de vrouw te aanschouwen als de poort van geboorte en dood, als het mysterie van het eeuwige leven of verlichting. De vagina werd zeker niet gezien als een soort afvoerputje van een momentopname waarin een man zijn spanning kwijt kan. Maar als kosmische poort waarin je je kunt verliezen, je ego dus, en opnieuw kunt worden geboren in de schoot van de Godin.
Er is een revolutie nodig om authentieke seksuele beleving terug te claimen
Seksuele slow-motion Ik pleit voor seksuele mindfullness en sexual slow-motion als tegenbeweging van de pornoindustrie. Het is niet gemakkelijk om informatie te vinden. Ik hoop een verschil uit te kunnen maken met mijn trainingen van ‘School of Shakti’, want er is een revolutie nodig om authentieke seksuele beleving terug te claimen. En zo weer het contact met de intelligentie van het lichaam en geest te herstellen en onze kracht terug te vinden. Seksueel ontwaken betekent dat je los bent van alle ketens.
Marcia Sanders www.schoolofshakti.org
TANTRA TIPS VOOR BEGINNERS
Het woord tantra is Sanskriet voor expansie (tan) en bevrijding (tra).
In tantra draait het erom dat je je zintuigen gebruikt en met je vitale levensenergie.
Tantra gaat over het ervaren van het leven in ons lichaam. Met tantra gaan we uit het hoofd in het lijf, en deze levensenergie gebruiken we om tot rust te komen. Tijdens tantra seksualiteit maak je een diepe energetische verbinding met je partner.
TIPS VOOR MEER INTIMITEIT
• Laat alle verwachtingen los.
• Zie samen zijn en intimiteit als een meditatie.
• Steek kaarsjes aan, zorg voor warme kamer.
• Masseer elkaar rustig, met aandacht en fijne, geurende olie
• Vertel open aan elkaar wat je voelt
• Kijk elkaar wat langer diep in de ogen.
• Werk niet toe naar een doel, zoals een orgasme. Maar geniet van het moment.
• Deel je verlangens, je wensen als alles mogelijk zou zijn, wees kwetsbaar. Luister zonder elkaar in de rede te vallen.
• Deel ook je mogelijke angsten.
• Geef elkaar een lange omhelzing.
Bronnen: centrumvoortantra.nl/visie
HOUDING / PADMASANA
Deze houding stimuleert het bekken, de rug, buik, en blaas en stretcht de knieën en enkels. De Lotushouding geeft rust in het hoofd is geschikt voor meditatie.
De bloedsomloop in de rug en het bekken wordt gestimuleerd, waardoor deze houding verlichting biedt bij menstruatiepijn. Dit is een gevorderde asana die open heupen en veel oefening vergt. Beoefen deze houding zeer voorzichtig en forceer nooit.
Al je favoriete yoga spullen shop je voordelig en met zekerheid bij Superyoga. Ondanks alle ontwikkelingen in de wereld doen we er alles aan om onze producten tegen een eerlijke prijs te verkopen. In de huidige tijd is er niets zo fijn dan een ontspannende yogales en daar helpen wij je graag bij. Laten we samen zorgen dat lichaam en geest in balans zijn om iedere dag het mooiste naar boven te halen.
• Gratis verzending vanaf € 50,- in NL en BE • Kies je favoriete bezorgtijd en -locatie
Al meer dan 100.000 tevreden klanten • Veilig betalen op jouw manier • Wij planten bomen
Als partner van de organisatie Trees for All proberen we zoveel mogelijk waarde terug te geven aan de natuur. Met jouw bestelling planten wij bomen terug!
WIST JE DAT?
Wil je voordelig een groter aantal yoga en meditatie producten inkopen? Dat kan! Stuur ons een berichtje en ontvang een mooie korting. Ook als yogadocent mag je ons altijd vragen om korting!
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 5 YOGA LIFE
Vrouwen shoppen liever dan dat ze seks hebben, toont een onderzoek van Psychologie Magazine aan. Ze vinden seks minder leuk dan eten, winkelen of lezen. Alleen tv kijken, werken, sporten en stofzuigen scoren lager. En dat terwijl seks bij mannen wel met stip op één staat.
•
Namaste. 10% metkortingcode winter10 ONTVANG MET CODE WINTER10 10% KORTING OP ALLE PRODUCTEN VAN LOTUS EN PURE: WWW.SUPERYOGA.NL -10% TIJDENS DE KOUDE WINTERDAGEN Ganesha-centrum Yoga en Ayurveda Alkmaar (Bij)scholing Ayurvedische Massage voor en door vrouwen Een synthese van de traditionele oliemassage en kennis vanuit de yoga wetenschap. 3, 10, 17 en 24 februari - 10 en 17 maart 2023 van 10.00 - 17.00 uur. Informatie en aanmelden: www.ganesha-centrum.nl /BIJSCHOLING-YOGA-EN-AYURVEDA
LOTUS
Perfectionisme: een groeiende epidemie
Uit een studie uit 2018 blijkt dat de sociale druk onder millennials om perfect te zijn de laatste 30 jaar met 33% gestegen is. Perfectionisme is vervlochten met onze wereld: alles moet steeds sneller, mooier en beter. Je moet meedoen, anders blijf je achter. Maar neemt perfectionisme de overhand, dan loop je een risico op onder andere depressie, angst en dwang- en eetstoornissen.
Haal het moeten helemaal weg.
Perfectionisme en jezelf afkeuren Perfectionisme kan zorgen voor gezondheidsproblemen. Door de lat steeds hoog te leggen, zet je jezelf voortdurend onder druk. Dat put uit. Perfectionistische neigingen zijn gekoppeld aan depressie en angst (ook bij kinderen), zelfbeschadiging, dwang- en eetstoornissen, chronisch vermoeidheidssyndroom, chronische hoofdpijn, slapeloosheid, een verstoorde spijsvertering en vroege sterfte en zelfs zelfmoord.
Steun jezelf
Perfectionisme kan voortkomen uit angst, en kan op die manier je leven gaan beheersen. In je onderbewuste ben je bang dat, als je faalt of een (kleine) fout maakt, jij niet goed genoeg bent of zelfs geen bestaansrecht hebt. Perfectionisten zijn zelden gelukkig.
Zelfafwijzing of zelfhaat Teveel perfectionisme kan ontaarden in zelfafwijzing of zelfs zelfhaat: een vernietigende vorm van jezelf afkeuren en minderwaardig voelen. Dit gebeurd als jij steeds negatief tegen jezelf ‘praat’, je jezelf de grond in trapt en vindt dat er van jou niets deugt. Er komt van jou nooit iets terecht, je bent overbodig, je bent tot last en ongewenst. Je beschuldigt jezelf en vindt dat je tekortschiet.
Het kan zijn dat je je uiterlijk afkeurd en je je gedrag en gedachten haat; Dat je je schaamt je voor jezelf en wie je bent. Door deze overtuigingen kan het zijn dat je, ongemerkt, steeds slechter voor jezelf gaat zorgen. Je gaat ongezond, teveel, of juist te weinig eten. Je werkt of sport teveel. Het gevaar is dat je in een neerwaartse spiraal belandt en je jezelf steeds harder gaat behandelen.
Controle is een illusie
Mensen die vol zelfhaat zitten, denken dat zelfkritiek een manier is om je standaard hoog te houden. Als ik mezelf maar blijf afwijzen, stimuleer ik mezelf om te verbeteren. Maar je kunt nooit groeien als mens wanneer je jezelf steeds ondermijnt. Net als een plant heb je liefde en voeding nodig om te groeien. Zelfacceptatie is noodzakelijk voor het verminderen van zelfhaat.
Fouten maken moet Er schuilt in perfectionisme een schrijnende ironie: je doet zo je best om géén fouten te maken, terwijl je van fouten juist zoveel leert. Deze lessen zorgen ervoor dat je behendiger en aandachtiger wordt, op persoonlijk en professioneel gebied. Maar als je fouten steeds wilt vermijden, ontstaat er geen ruimte om te leren.
Verander je overtuigingen
Je overtuigingen over hoe het leven zou moeten zijn, kunnen bijdragen aan het afkeuren van jezelf. Zoals wanneer je vindt dat je van je familie moet houden, maar hun gedrag zo lastig is, dat dit moeilijk gaat. Hierdoor kun je je een slecht, ondankbaar mens voelen. Of dat je altijd
maar vrolijk moet zijn en een blije moeder. Ontkoppel het idee dat als je iets niet goed doet, jij als persoon ook niet goed bént.
Je kunt zelfafwijzing verminderen door je overtuigingen te veranderen.
Een aantal voorbeelden:
• Ik moet alles goed doen: feestjes, familie, werk, sociale contacten, alles moet leuk zijn.
• Mijn huis moet tiptop in orde zijn.
• Compassie geef ik aan andere mensen, niet aan mezelf.
• Ik moet er perfect uitzien.
• Ik moet van mijn familie houden.
• Ik moet veel vrienden en een bruisend sociaal leven hebben.
• Ik moet werk hebben.
• Ik moet veel geld verdienen.
Mensen denken dat zelfkritiek een manier is om de standaard hoog te houden: als ik mezelf maar blijf afwijzen, stimuleer ik mezelf om te verbeteren.
• Een dierbare leeft niet meer of is ziek. Ik mag daarom ook niet genieten.
Het leven heeft vaak andere plannen. Helaas vallen feestjes soms in het water, zijn vakanties ook niet altijd leuk en vrienden komen en gaan. Het huishouden gaat soms ten koste van tijd voor je kinderen, sporten en werk. Of andersom. Werk blijkt niet bij je te passen en we worden ouder.
Denken dat alles steeds goed en leuk moet zijn, is ondermijnend en kost, vaak onbewust, zoveel energie. Het dient geen enkel doel en het is gewoon niet de realiteit.
Ga anders tegen jezelf praten: Het feest wat ik organiseerde was saai. Draai het eens om: Ik heb de moeite genomen mensen bij elkaar te brengen, wat lekkers te maken en iets in beweging te zetten.
Verander het moeten in mogen:
• Fouten maken mag. Dit hoort bij mens zijn.
• Compassie is voor iedereen, dus ook voor mezelf.
• Ik mag eruitzien zoals ik eruitzie.
• De band met mijn familie hoeft niet perfect te zijn.
• Ik mag vrienden hebben, 1 of 10 dat maakt niet uit.
• Ik mag werk hebben en geld verdienen.
Door perfectionisme saboteer je jezelf. Als je te streng voor jezelf bent, blijf je hangen in een negativiteit die schadelijk is voor je levensgeluk en je persoonlijke ontwikkeling. En ook vertroebeld het je zicht op je unieke levenspad wat jij vanuit je ziel mag lopen. Motiveer jezelf, vergeef jezelf, steun jezelf en wees vol compassie. Kies voor mensen waar jij je mee wilt verbinden en die in jou geloven.
Perfectionisme en yoga
Ook in yoga is er een groeiend beeld ontstaan dat houdingen er perfect uit moeten zien en we er iets mee moeten bereiken. Maar yoga gaat juist over alles observeren zoals het nu is, zonder oordeel. Yoga kan je helpen neutraal naar jezelf te kijken. Niet te labelen als goed of slecht, maar slechts observeren en vervolgens accepteren. Het helpt jezelf te zien als een mens, die fouten maakt. Wees je eigen
beste vriend en steun jezelf ten alle tijde. Als je steeds door jezelf wordt afgekraakt kun je nooit de top bereiken. Tijdens de yogales leer je niet te vergelijken, maar gewoon te zijn. Je kunt gaan beseffen dat je gedachten hèbt, maar dat jij niet je gedachten bent. Niet alles te controleren, maar zonder oordeel te ervaren. Ook kom je dieper in contact met je lichaam, waardoor je minder over je grenzen zult gaan en beter voor jezelf gaat zorgen. Tijdens yoga hoef je niets te bereiken en niemand te zijn. Neem die ruimte en die vrijheid.
6 TIPS VOOR PERFECTIONISTEN
1. Neem kleine stapjes, visualiseer je einddoel, maar laat de gehechtheid aan de uitkomst vervolgens ook weer los. Dat haalt de spanning eraf.
2. Observeer je gedachten en overtuigingen.
3. Vervang het woord ‘moeten’ door ‘willen’ of ‘mogen’.
4. Waar ben je zo bang voor? Schrijf het op en probeer het echt te voelen.
5. Beloon jezelf, vier je kleine successen, ondersteun jezelf zoals je bij een goede vriend zou doen. Koop bloemen voor jezelf of haal taart, vier het leven.
6. Leer jezelf kennen, je kansen en je beperkingen. Richt je op je sterkte punten. Saskia Onck
Bronnen: www.pb-coachingsolutions.nl / mentaalbeter.nl
GROENTEN BESCHERMEN JE LIJF
EEN SAPJE A DAY, KEEPS THE DOKTOR AWAY
voorbij. Iedere ochtend drinken we een flesje Frecious slowjuice sap. Het smaakt nog beter dan ik gedacht hebt, en het voelt gewoon goed. Een perfect begin van de dag, en het zet me de rest van de dag ook aan tot gezonder eten. Het helpt tevens mijn suikerverslaving aan te pakken.
Groenten beschermen je lijf Dagelijks veel groente en fruit eten is het ideaal, maar dat lukt slechts 5% van de Nederlanders. Groente en fruit zijn bronnen van vitaminen, mineralen, fytonutriënten en vezels. Ze werken beschermend op je lichaam, zorgen voor een gezonde bloeddruk en ondersteunen suiker- en vetstofwisseling. De oplossing om meer groente en fruit binnen te krijgen is om het te drinken.
Ook bij ons is het best een struggle de groente inname op peil te houden. Gebrek aan tijd, dol op thuisbezorgd en van nature geen liefhebber van het wegknagen van bergen wortels en bleekselderij. En mijn puberzoon zijn standaardvraag voor het avondeten is tegenwoordig: ‘mam, bestellen we wat?’
Maar sinds ik het kleurrijke pakket met biologische slowjuice sapjes van Frecious in huis heb, is dat knagende schuldgevoel
Na een week zijn mijn nagels sterker, mijn huid glanst meer en mijn spijsvertering is beter.
• Drink het sapje langzaam en mindful, met kleine slokjes, zo worden de voedingsstoffen het beste opgenomen.
• Liefst voor het eten of in de ochtend.
• Krijg een betere spijsvertering
• Mooiere nagels en haar
• Zet aan tot gezonder eten in het algemeen.
Frecious: 300 gram groenten per juice, 100% Biologisch, dagelijks ultravers vanuit je vriezer.
Bestel deze flesjes op: www.frecious.bio
• KRIJG NU 20 EURO KORTING MET DE CODE: YOGAKRANT20 •
FRECIOUS SLOWJUICE, HET GEZONDSTE SAP VAN NEDERLAND.
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 6
20,-
euro korting
Op het spoor gebracht van de Essenen schrijf ik graag de volgende woorden uit het Vredesevangelie van de Essenen op. Helaas was dit geschrift lange tijd, zoals zoveel zuivere bronnen, niet toegankelijk, maar inmiddels sijpelt het via onverwachte kanalen toch bij ons binnen. Het leidt ons naar onszelf, naar de diepte van het hart.
En Jezus ging in hun midden zitten en zei: Zoek de wet niet in geschriften. Want de wet is het leven, terwijl de schrift dood is. In het leven zelf staat de wet geschreven.
Je vindt hem in het gras, in de boom, in de rivier, in de berg, in de vogels in het zwerk, in de vissen in de zee. Maar zoek de wet voornamelijk in jezelf. God heeft de wetten
niet geschreven op de bladzijden van boeken, maar in je hart en in je geest. Ze zijn in je adem, in je bloed en in je beenderen, in je vlees, je ingewanden, je ogen, je oren en elk nietig deel van je lichaam. Ze zijn aanwezig in de lucht, in het water, in de aarde, in de planten, in de zonnestralen, in de diepte en in de hoogte.
Wat mij hierin aanspreekt is dat we eigenlijk alles al weten. Wetten zijn inherent aan het leven zelf, we weten wat goed is en slecht en als we bij onszelf te rade gaan weten we alle antwoorden al. Veel zuivere bronnen die voor ons verborgen werden en worden gehouden, zoals ook het vredesevangelie van de Essenen, leiden ons naar geheime kennis
over het pad naar binnen, naar de weg van het hart. Alle geheimenissen zitten in ons hart, daarvoor hebben we geen georganiseerde religie nodig.
De Dharma is de grondwet van de kosmos. In de Bhagavad Gita IV, vers 7 en 8 staat: ‘Steeds als de dharma in verval raakt en het doel van het leven vergeten wordt, manifesteer ik mijzelf. Ter bescherming van het goede en ter vernietiging van het kwaad word ik in elk tijdperk geboren om de dharma te herstellen.’ Juist nu, in 2022 met de toestand waarin de wereld verkeert, is dat essentieel. Blijf de wetten volgen zoals jij ze voelt, laat je niet meetrekken door politiek en wereldse wetten.
Dharma is het volgen van het levenspad. Iedereen heeft zijn eigen levenspad te volgen, ook al is het soms moeilijk, je ontloopt het niet. Zoals de Vedische prins Arjuna uit de Bhagavad Gita niet ontloopt dat hij de veldslag moet leiden, zullen wij ook ons levenspad niet kunnen ontlopen. We doen wat er gedaan moet worden. De essentie van het leven is dat je het ten volle aangaat. Dat gaat verder dan je geest, je lichaam en je ego. Er is overgave voor nodig, overgave aan de kracht en intelligentie van het universum, de kosmos.
Steeds opnieuw wordt je in momenten uitgedaagd om de juiste en de meest wijze besluiten te nemen en dat lukt het best als je blijft ingetuned op de karmische keuzes
van de situatie. Dharma is de kunst om wat er ook gebeurt, alles door je heen te laten gaan, het je niet aan te trekken wat anderen je aandoen, het gewoon niet meer zo belangrijk vinden en je ego opzij zetten. Dat betekent niet dat je een dikke huid hebt, maar in plaats daarvan beter gezegd helemaal geen huid. Wordt doorschijnend en laat het door je heengaan, laat het achter je zodat het niet aan je blijft kleven. Laat je hart het antwoord geven, je hart weet hoe met alles om te gaan, maak een bypass langs het ego. Zoek het contact met jezelf, met je essentie, je zijn, je wezen, dat wat je werkelijk bent geeft rust en evenwicht.
Mindfulness, mindful yoga en meditatie brengen je dichterbij je hart, je waarden en normen, je zuivere weten over wat goed is voor jou en de situatie. Dichtbij je hart of vanuit je hart leef je de dharma met meer gemak, met meer lichtheid, met meer liefde. Want uiteindelijk is liefde voor het leven de essentie, liefde voor je wezen, liefde voor de kosmos. Liefde voor verwondering van dag tot dag.
Corine Lepoutre is mindfulness professional en mindful coach, gespecialiseerd in hulp bij narcistisch trauma, burnout en stress. Info: mindfulacademy.nl/coaching corine@mindfulacademy.nl
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 7 YOGA ZIJN CORINE LEPOUTRE
TRAUMA EN AYURVEDA WWW.LIES-AMEEUW.COM VANAF € 14,99 INZICHT IN DE AYURVEDISCHE PSYCHIATRIE DE ESSENTIE VAN DE DHARMA Bij het thema van dit nummer, ‘Essentie’, moest ik direct denken aan een toespraak die Marcel Messing begin september dit jaar hield, waarbij hij het Vredesevangelie van de Essenen aanhaalde. Toch is het woord essentie niet herleid van Essenen maar van het Latijnse woord essentia, van esse, wat ‘zijn’ betekent, het wezen, het wezenlijke. Meer informatie vindt u op www.yogascholing.nl of bel 06 53471436 Hatha & Meditatie Bedrijfsyoga Workshops & opleidingen Zwangerschapsyoga Basis Yoga scholing Start februari 2023 10 lesdagen voor 750 euro Leer de Yoga basisprincipes. Onderdeel van de 4 jarige scholing.
OUR 50-HOUR MODULES
heart of yoga & ayurveda yoga • ayurveda • yogic mindfulness de ‘lost teachings ’ van yoga Juliette & Frank begeleiden vanuit hun eigen retreat center The Land of Now bijna maandelijks Heart of Yoga retreats. In hun teachings nemen ze je mee naar het hart van yoga en ayurveda. Inti em verbonden met het leven. Zo simpel als het ademen in het leven zelf. Oud en nieuw retreat: 29 dec. – 1 jan. 23 – 26 februari 2023 30 maart – 2 april 2023 11 – 14 mei 2023 22 – 25 juni 2023 27 – 30 juli 2023 17 – 20 augustus 2023 14 – 17 september 2023 19 – 22 oktober 2023 www.thelandofnow.com
We o er two pre-designed, 200-hour programs, put together by us to provide you with the solid foundation required to teach yoga with confidence: Functional Vinyasa, Anatomy and Philosophy Yin Yoga, Anatomy and Chakra Studies
• General Anatomy • Functional Vinyasa Basics • Yin Yoga Basics • Becoming a Teacher • Philosophy & Mindfulness • Chakras & Meridians THE FUNCTIONAL YOGA TEACHER TRAINING Led
Honoring your uniqueness and that of your students generates a practice that is safe, fulfilling and inspiring More info & booking: TFYTeacherTraining.com
OUR 200-HOUR PROGRAMS
by Marcel van de Vis Heil Senior assistant to Paul & Suzee Grilley
DE ESSENTIE VAN HATHA YOGA:
STABIEL EN COMFORTABEL IN JE HOUDING
Voordat je op je mat gaat staan, is het essentieel om de kernwaarden van Hatha Yoga te begrijpen. Het zal je beoefening op fysiek, mentaal en spiritueel niveau transformeren.
Wat is Hatha Yoga?
Mensen denken vaak dat Hatha Yoga alleen gaat om asana’s beoefenen, terwijl het uit vele delen bestaat. Om er een paar te noemen: het bevat de houdingen (asana’s), ademwerk (pranayama) en meditatie (dhyana). De bedoeling is om een staat van samadhi te bereiken: vrijheid van de illusie van vorm, tijd en ruimte. Wanneer je asana’s of pranayama beoefent, wil je in een stabiele maar comfortabele toestand van lichaam en geest blijven. Deze staat is de essentie van Hatha Yoga en staat bekend als sthira sukham asanam.
Het principe van Sthira Sukham Asanam De soetra, of het vers ‘sthira sukham asanam’ komt uit hoofdstuk twee (vers 46) van het boek “Yoga Sutras of Patanjali”. Het betekent stabiel (sthira) en comfortabel (sukham) zijn in asana. Zoals eerder vermeld, is het belangrijk om in Hatha Yoga in balans te blijven in stabiliteit en gemak. Fysiek kan het een uitdagende asana zijn, maar moet je in staat zijn om de pose voor een lange tijd vast te houden. Mentaal kan het lijken alsof je jezelf voortdurend terugbrengt naar het huidige moment waarop je geest wordt afgeleid door gedachten, emoties of zintuigen.
Hier zijn zeven redenen waarom sthira sukham asanam essentieel is in je yogabeoefening;
• Brengt je zenuwstelsel in evenwicht.
• Veilig oefenen en blessures voorkomen.
• Genereert een gevoel van vreugde en vrijheid in jezelf.
• Verbetert het bewustzijn van jezelf en de mensen om je heen.
• Synchroniseert je met de natuurwet: het principe van minimale actie. Dit wordt gedaan door in elke asana te ontspannen met de minste fysieke en mentale inspanning.
• Verbetert je geduld en concentratie in de yogales en het dagelijks leven.
• Bouwt een sterke basis voor harmonie tussen lichaam en geest.
Je kent nu de voordelen van een yogabeoefening gebaseerd op kracht en comfort. Maar hoe verweef je dit in je yoga beoefening?
Volg deze eenvoudige tips om kracht en comfort in je beoefening op te nemen:
• Zorg voor je lichamelijke welzijn door je oefeningen aan te passen wanneer je ziek of gewond bent.
• Train je geest om je gedachten, emoties en fysieke sensaties te observeren zonder erop te reageren of erdoor geabsorbeerd te worden.
• Vind een balans tussen uitdagende en herstellende houdingen. Na een uitdagende pose zoals Kraai pose haal een paar keer diep adem in de houding van het kind.
• Weet wanneer je jezelf moet uitdagen en wanneer je een stap terug moet doen. Daag jezelf alleen uit om verder te gaan als je de houdingen gedurende een redelijke tijd stevig en comfortabel kunt vasthouden.
• Onthoud dat je tijdens je Hatha Yogabeoefening nooit helemaal buiten adem of in pijn mag zijn. Luister naar je lichaam en wees je altijd bewust van je innerlijke en energetische processen.
Focussen op het principe van sthira sukham asanam zal je Hatha Yogabeoefening en je leven verbeteren. In het leven hebben we ook een balans nodig tussen kracht en comfort, stoer en zacht, en uitdagende en rustgevende momenten. Het idee is om continu te werken aan de balans tussen stabiliteit en comfort, ook als je je soms uit balans voelt. Zorg ervoor dat je Hatha Yogabeoefening sthira (stabiliteit en kracht) en sukkah (comfort, gemak en openheid) omvat.
Hoe meer je deze concepten oefent, hoe makkelijker het wordt om meer balans in het dagelijks leven te ervaren.
Over de Auteur
Ram Jain is de Founding Director van de Arhanta Yoga Ashrams (India en Nederland) & Arhanta Online Academy. Sinds 2009 zijn de Arhanta Yoga Ashrams internationaal bekend vanwege hun professionele yogalerarenopleidingen en hebben ze meer dan 12000 yogadocenten opgeleid. www.arhantayoga.org www.instagram.com/arhanta.yoga
DE RUIMTE WAAR WONDEREN GEBEUREN
HET LEVEN WERKT INSIDE OUT
In dit baanbrekende boek presenteert Michael Neill een radicaal nieuwe kijk op de basale eenvoud van het leven, waarbij hij de traditionele psychologie op zijn kop zet. Zijn beschrijving van de 3 Principes van Sydney Banks laat zien wat er verandert als je de stroom van het leven werkelijk van binnenuit toelaat.
‘In elke werkelijk transformatieve conversatie lijken altijd twee elementen aanwezig te zijn. Het eerste is wat ik zou noemen ‘een dieper gevoel’. Door de eeuwen heen is de beschrijving hiervan zowel de inspiratie als de vloek van elke spirituele leraar geweest. Ik stel het me voor als het beschrijven van een zonsondergang aan een blinde – je kunt dat nog zo precies doen, tot in het kleinste detail, maar hoe dichtbij je ook komt, het is nog steeds mijlenver verwijderd van het echte ding. Door de jaren heen heb ik het diepere gevoel vanbinnen als van alles horen beschrijven, van ‘de ongeconditioneerde denkgeest’ tot ‘nirvana’ tot ‘aangeboren geestelijke gezondheid’ en ‘aangeboren welzijn’. Ik noem het ‘de ruimte waar wonderen gebeuren’. En zoals veel dingen die de moeite waard zijn, ontglipt het je op het moment dat je het gaat najagen.
Det gedachten die in ons hoofd opkomen lijken veel belangrijker en echter dan iets zo ‘triviaals’ als een dieper gevoel. Dit gold in mijn leven tot het punt waar ik al mijn ervaringen van dat diepere gevoel toeschreef aan verbeelding en zelfbedrog. Maar op het moment dat ik weer in het diepere gevoel beland, weet ik dat juist het tegendeel waar is. Mijn gedachten zijn duidelijk de misleiders; die creëren de illusie van realiteit overal om me heen, terwijl de waarheid hier binnenin zit. In het transformatieve gesprek vertragen we voldoende om op te merken dat de wereld van dieper voelen er altijd voor ons is. Deze wordt zowel onze metgezel als onze gids, houdt ons warm in koude omstandigheden, geeft vuur aan onze eigen inspiratie en laat ons weten dat we op of van het spoor zijn door haar aanwezigheid of afwezigheid. Het tweede element dat alle werkelijk transformatieve gesprekken gemeen lijken te hebben is dat ze, in plaats van naar de details van ons leven te kijken om zo onze ervaring te begrijpen, ons naar
binnen leiden naar de bron en de aard van die ervaring.
De 3 Principes van Sydney Banks
De 3 principes zijn: levensenergie, bewustzijn en denken, en deze onpersoonlijk benaderen. Mind is de intelligente bron in/achter alles. Bewustzijn maakt het mogelijk dat er een ervaring/gewaarzijn is. Wat er ervaren wordt, bestaat uit het denken (de dualiteit, creatie). Het handige en verlichtende van dit weten is dat wanneer je (h)erkent dat alles slechts een tijdelijke ervaring is, je daar niet meer bang voor hoeft te zijn. Want: wie is er bang voor een gedachte? Al lijkt hij nog zo echt? Sydney Banks zei niet voor niets: “Als mensen alleen maar zouden leren om niet bang te zijn voor hun ervaring, dan zou dat de wereld al veranderen.
Boekfragment uit Het leven werkt INSIDE OUT, Ontwaak je innerlijke vonk/ Michael Neill. www.samsarabooks.com
De YOGAKRANT geeft drie keer het boek Het leven werkt INSIDE OUT weg.
Schrijf* je in op www.yogakrant.nl en maak kans. *Inschrijven mogelijk tot 27 maart 2023
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 9
Hatha Yoga is niet alleen bedoeld voor beweging en sport, zoals tegenwoordig wel eens wordt gedacht. Het is een beoefening die de toestand van je lichaam en geest verandert.
Michael Neill is een internationaal bekende transformatieve coach en auteur van bestsellers als You Can Have What You Want, Supercoach, The Space Within and Creating the Impossible. Zijn wekelijkse Caffeine for the Soul blogs en podcasts kun je vinden op zijn website www.michaelneill.org.
Mail
&win!
Zelfliefde als antwoord
OPGROEIEN, LOSLATEN, DROMEN
Volgens
hierbij. Ik merk dat jongeren ook mijn zelfliefde-programma’s gebruiken zoals de kaartendeck en de online-meditaties. Ik krijg berichten van moeders, dat hun kind daar veel aan heeft gehad.’
Wat bedoel je met: gelukkig zijn moet je durven?
‘Gelukkig zijn is niet een constante staat van zijn. Maar het heeft wel vaak te maken met durven. Het woord ‘durven’ houdt in dat je voorbij de angst gaat. Durf je jezelf goed te leren kennen om te ontdekken wat jou blij maakt? Durf je los te laten wat jou niet meer dient? Durf je uit je comfortzone te komen? Durf je te kiezen voor jezelf? Durf je je angsten onder ogen te zien en deze te helen? Maar ook gewoon laagddrempelig: durf je helemaal in het hier en nu te genieten van alles wat is? Want het mag!
beter leerde kennen, mijn onderliggende angsten in de ogen keek, mijn trauma heb geheeld en vervolgens beter voor mezelf ben gaan zorgen. Zelfliefde is niet alleen voelen, maar ook doen. Want wat doe je als je echt van jezelf houdt? Terugkeren naar zelfliefde heeft mij geholpen los te laten wat niet meer bij mijn ware, authentieke zelf past. Ik ben me op een andere manier gaan verbinden met mezelf en daardoor ook met de wereld om me heen.’
Kinderen en tieners staan tegenwoordig voor veel uitdagingen: er is 24/7 afleiding aanwezig, ze worden geconfronteerd met een visuele overload op social media, waarin het lijkt of het leven perfect en maakbaar is. Games die vol triggers en verleidingen zitten, verleiden jongeren om maar door te blijven gaan. Kan yoga en meditatie ze helpen bij zichzelf te blijven? ‘Kinderen groeien tegenwoordig op met weinig tijd om te voelen en zichzelf echt te ervaren. Hiermee bedoel ik dat ze altijd worden beziggehouden door de buitenwereld. Niet in de laatste plaats door de overload via allerlei schermen en kanalen. Ik weet nog dat ik me als kind kon vervelen, dagdromen, staren en dan zomaar creatief bezig was. Oftewel, ik kon mijn binnenwereld ervaren en zo ook tot rust komen. Als kinderen en tieners in mijn Droomstudio komen is dat altijd met het verlangen naar meer rust en te ontstressen. Door yoga en meditatie keren ze weer in hun binnenwereld en kunnen ze zichzelf ervaren. Met yoga en meditatie zijn ze weer even alleen met zichzelf, zonder afleiding. Ze ervaren hoe ze zich werkelijk voelen.’
Wat missen kinderen aan persoonlijke ontwikkeling in het regulier onderwijs? Hoe kan meditatie bijdragen aan ontwikkeling?
‘Het reguliere onderwijs is prestatiegericht. Ik heb in het basisonderwijs gewerkt en was verbaasd dat zelfs de kleuters cito-toetsen kregen. Maar ook dat creatief werk of gymlessen teveel aan prestatie werden gekoppeld. Daardoor krijgen kinderen onbewust altijd maar het gevoel dat ze moeten presteren, iets goed of zelfs beter moeten doen. Door meditatie in het onderwijs is er even een moment van gewoon tot rust komen en zijn. Je hoeft ook niet goed in meditatie te zijn. Je mag gewoon even jezelf ervaren. Het mooie is dat het geen tijd kost, maar tijd geeft. Sommige onderwijzers zijn wel eens bang dat het teveel lestijd kost. Maar het geeft juist tijd omdat kinderen na meditatie weer rustiger zijn en daardoor zich onder andere beter kunnen concentreren op hun werk. Ik leid steeds meer mensen op tot Kindermeditatiedocent, ook in het onderwijs, en ik word zo blij van de reacties!’
Wat zijn de inzichten die jij in de praktijk als meditatiedocent voor kinderen hebt opgedaan?
‘De dag dat ik besloot om kinderen te leren mediteren, was het moment dat ik zo dankbaar was dat ik het zelf had geleerd. Sinds ik zelf kon mediteren, veranderde mijn leven op een hele positieve manier. Ik ging meer vanuit mijn hart leven, meer van mezelf houden en ervaarde innerlijke rust. Dit gunde ik mijn eigen kinderen maar ook de kinderen aan wie ik les gaf. Ik zag toen dat kinderen het op een andere manier ervaren en ook op een andere manier aangereikt mogen krijgen. Door veel met kinderen te mediteren, heb ik technieken ontwikkeld die kinderen als prettig ervaren. Kinderen mediteren dus anders als volwassenen. Ze kunnen het ook makkelijker, omdat er nog niet zoveel vaste gedachtenpatronen zijn ontstaan. Dus des te eerder je ze het leert, des te makkelijk je ze iets waardevols meegeeft in het leven. De effecten van meditatie op kinderen is vaak dat ze beter kunnen slapen, functionele gezondheidsklachten verminderen of verdwijnen zelfs, net als angsten en dat ze makkelijker hun gevoelens kunnen uiten.’
Rouw is eigenlijk ook liefde. Als er geen liefde was, was er geen rouw
Meer jongeren dan ooit worstelen met depressieve gevoelens. Wat zou de oorzaak zijn en wat zou jij ze adviseren? ‘Die jongeren ontmoet ik ook in mijn Droomstudio. Het valt op dat jongeren vaak hooggevoelig zijn en ondergesneeuwd raken door alle prikkels van de buitenwereld. Het moeten presteren komt hier ook weer om de hoek kijken. Niet alleen presteren op school, maar ook op werk, in de sport, uiterlijk en sociaal (zowel thuis als in de media). Ze weten daardoor vaak niet meer wie ze echt zijn en raken zichzelf kwijt. Als er dan ook nog thuissituaties of trauma’s zijn, wordt het helemaal teveel. Mijn advies is altijd om weer goed voor jezelf te zorgen. Tijd voor jezelf nemen, jezelf beter leren kennen en jezelf omarmen en accepteren zoals je bent. Yoga en meditatie is heel erg helpend
Wat helpend is, is om het loslaten met liefde te doen: in dankbaarheid voor alles wat het me heeft geleerd en gegeven.
Is geluk maakbaar? ‘Geluk is niet helemaal maakbaar. Net als het leven niet helemaal maakbaar is. Het leven is het leven. Kijk maar naar de natuur en de vier seizoenen: het kan niet altijd zomer zijn. Oftewel, je kunt niet altijd in de bloei van je leven zijn. Soms krijg je ook te maken met tegenslag. Maar het gaat er wel om hoe je met alles omgaat. Dus je kunt niet alles naar je hand zetten, maar je kunt jezelf wel trainen in hoe je ermee omgaat. Zo leer je hoe je op een stomme dag toch geluksmomentjes kunt hebben. Maar ook op een hele blije dag misschien even een verdrietig moment. Het bestaat allemaal naast en door elkaar en mag er allemaal zijn.’
We willen wel gelukkig zijn, maar vinden vaak dat we het niet verdienen. Hoe kunnen we dit veranderen? ‘Dat komt ook weer neer op dat durven. Durf je te ontvangen? Mag het van jezelf? Als je dit onderzoekt in jezelf, kom je ook weer terug bij zelfliefde. Daarom maakte ik Terugkeer naar zelfliefde. Want als je echt van jezelf houdt, weet je dat je geluk verdient. Dat je het waard bent.’
Wat was de grootste uitdaging in jou persoonlijke leven? Hoe ben je eruit gekomen?
‘Mijn grootste uitdaging in mijn leven is loslaten. Dat ervaarde ik toen ik ging scheiden van de vader van mijn kinderen. Ik kon de droom niet loslaten, maar ik moest het uit zelfliefde doen. Ik begon me af te vragen waarom ik zo laat écht mijn grens had getrokken. Ik dacht dat ik genoeg van mezelf hield, maar toen ik kritischer naar mezelf ging kijken, ontdekte ik dat dit niet zo was. Ik hield wel van mezelf, maar niet genoeg. Want als je écht van jezelf houdt, laat je niet zo lang pijn toe. Zelfliefde is overigens niet alleen maar leuke en lieve dingen doen voor jezelf. Zelfliefde hield voor mij in dat ik mezelf
Waarom is liefde het antwoord? ‘Liefde is het antwoord op alles. In de basis zijn er maar twee energieën waardoor we gevoed worden: liefde of angst. Ook al lijkt het misschien niet altijd zo. Maar al die andere uitingsvormen, zijn afgeleide vormen van liefde of van angst. Je kunt ook zeggen: laat je je voeden door liefde of door angst? Met alles wat jij of een ander doet, voelt of denkt, kun je je afvragen: komt dit voort uit angst of liefde? Het is heel interessant om dit te onderzoeken bij jezelf en de ander of wat je waarneemt om je heen. Laat je dan leiden door liefde, want dat brengt ware innerlijke rust en heling in je leven.’
Wat adviseer je mensen die rouwen? Rouw is eigenlijk ook liefde. Als er geen liefde was, was er geen rouw. Rouw is een nieuwe relatie vormen met die liefde. Daarom heeft rouw ook liefde nodig. Rouw mag omarmt, gevoeld en begrepen worden. Er mag tijd voor worden genomen. Rouw is ook vertrouwen dat er na diepe pijn, weer lichtere tijden komen.’
Wat is de grootste les die je geleerd hebt? ‘Dat loslaten moeilijk is, maar belangrijk om te doen. Ik heb het geleerd, ervaren en soms daagt het leven me nog steeds uit. Loslaten van oude patronen. Loslaten van niet-ware gedachten. Loslaten van angst. Loslaten van mensen. Loslaten van oude dromen. Loslaten van emoties. Wat helpend is, is om het loslaten met liefde te doen: in dankbaarheid voor alles wat het me heeft geleerd en gegeven. Mediteren blijft voor mij de sleutel hierin. Mediteren is eigenlijk ook loslaten. Je laat de buitenwereld los. Je laat je gedachten en patronen los. En als je jezelf daarin echt loslaat, is er maar een ding wat je overblijft: liefde.’
www.rosalindaweel.nl
Rosalinda Weel is behalve yoga-, meditatieleraar en coach, ook auteur van diverse succesvolle boeken en kaartendecks voor innerlijke rust, geluk en liefde.
Droomavontuur / Verhalende meditaties voor kinderen
In ‘Droomavontuur’ neemt Rosalinda Weel kinderen vanaf 5 jaar mee op speelse en fantasievolle droomreizen, die hen helpen zelfvertrouwen te ervaren, tot rust te komen en in slaap te vallen. € 18,99 bol.com
YOGA JONG DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 10
Spiritueel coach Rosalinda Weel is zelfliefde het antwoord op alles. In de basis zijn er maar twee energieën waardoor we gevoed worden: liefde of angst. Liefde is het antwoord voor opgroeiende kinderen, voor wie de lat tegenwoordig behoorlijk hoog ligt. Maar ook bij tegenslagen en als we rouwen helpt de liefde ons.
RUST IN JE HOOFD KRIJGEN – IK BEN NIET MIJN GEDACHTEN
Door interne drukte (nadenken, piekeren, je zorgen maken, plannen) of druk van buitenaf (op het werk, lawaai, prikkels) staan we geregeld onder spanning. Dit veroorzaakt een stroom van gedachten: maar liefst 60.000-70.000 gedachten per dag, waarvan 90% dezelfde zijn als de dag ervoor. En 75% van die gedachten zijn negatief. Yoga je kan helpen om rust in je hoofd te krijgen en je denken meer onder controle te hebben.
STAP 2: Kalmeren van je gedachten door deze te labelen
Oefening
Kom weer zitten. Sluit je ogen, ontspan je lichaam en je ademhaling. Observeer je gedachten. Als je een negatieve gedachte hebt over jezelf of iemand anders, een gedachte die niet bijdraagt aan je groei, neem dat dan waar en merk op: “Dit is niet nuttig”. Zeg deze woorden in stilte. Bij een positieve gedachte doen we dat op dezelfde manier: “Dit is nuttig”.
Negatieve gedachten kunnen ons alleen blijven beheersen als we er ons niet van bewust zijn. Positieve gedachten helpen ons bij spirituele groei en geven ons meer lichtheid.
STAP 3: Observeren van je denken
Oefening
De oorzaken van onrust
Deze gedachten en emoties zorgen ervoor dat we het contact met ons Zelf en onze intuïtie zijn kwijtgeraakt. Het doel van yoga is om je weer terug te brengen naar je ware Zelf. Zoals Patajali beschreef in de yoga sutra’s: Yoga Chitta Vritti Nirodah. Yoga is het denken onder controle brengen. Om die reden is het dan ook belangrijk dat we de mind gaan kalmeren zodat je meer inzichten gaat krijgen in je denken.
Gedachten worden vaak veroorzaakt door patronen, gewoontes en gehechtheden. Wanneer je eenmaal een gewoonte hebt ontwikkeld, zul je deze steeds herhalen. Gedachten en emoties komen voort uit overtuigingen of indrukken/deuken die we hebben opgelopen in ons leven. Deze noemen we in de yoga Samskara’s. Deze deukjes kunnen ervoor zorgen dat je niet kunt doen wat je wilt, dat je door oude angsten en de daarbij horende gewoontes en gedachten tegengehouden wordt. Als deze indrukken getriggerd worden komen er negatieve gedachten en negatieve emoties los, zoals angst, boosheid, afkeer of juist aantrekking. Dit noemen we in de yoga ook wel de Klesha’s.
Creëer weer rust in je hoofd, en krijg controle over je denken door deze 4 stappen:
STAP 1: Onderzoek of gedachten gekleurd zijn of niet
We identificeren ons vaak met onze gedachten en de daaruit voortkomende emoties: op dat moment zíjn wij die boosheid, zijn wij die angst. Om daarvan los te komen is er de volgende oefening: je realiseren dat jij niet die gedachten bent.
Oefening
Kom zitten en sluit je ogen. Ontspan je lichaam en ontspan je ademhaling. Ga dan met je aandacht naar je denken. Onderzoek je gedachten. Zijn deze gekleurd of niet gekleurd?
Gekleurd: Dan komen de gedachten voort uit gehechtheid, aversie of uit het verleden. Niet gekleurd: dit zijn de gedachten die neutraal zijn, of gewoontes uit het verleden die we hebben losgelaten. Door dit te observeren kun je gekleurde gedachten steeds bewuster los gaan laten.
DE ESSENTIE VAN MIJN LEVEN
Na een hectische periode dacht ik mijn roeping wel even terug te vinden tijdens een vakantie van 4,5 week in Scandinavië. Op pad met veel boeken en tijd voor meditatie was succes verzekerd.
‘De essentie’, als je gaat nadenken over die woorden, blijken ze heel zwaar te zijn. Zwaarder dan zomaar ‘een essentie’. Het gaat om dé zin, de zin van het leven, de zin van mijn leven! Mijn weg vinden zoals het universum die voor mij bedacht heeft. Na 43 jaar geploeter vind je die niet zomaar even op Google.
Tijd nemen om te lezen, ging me aardig goed af. Hoe meer boeken ik las, hoe meer ‘de zin’ persoonsafhankelijk bleek te zijn: Wetenschappers willen graag kennis toevoegen aan de wereld en daarmee hun eigen honger stillen, mensen die een ziekte hebben, zetten zich in voor een stichting of als er tijdens je jeugd
Sluit je ogen weer en observeer je denken. Kijk zonder een oordeel te geven naar je gedachten.
Hoe zijn je gedachten nu? Druk, rustig of kalm?
• Wanneer zwaar en negatief overheerst, noemen we dat Tamas.
• Wanneer de gedachten druk en onrustig zijn, overheerst Rajas.
• Wanneer het denken licht is geeft dat een gevoel van wijsheid en meesterschap, en overheerst Sattva.
Door hiernaar te kijken en te observeren leer je meer over de staat van je denken. Tijdens de mediatie wil je graag dat Sattva overheerst.
STAP 4: Laat los
Door je gedachten te observeren en te labelen zul je steeds beter kunnen focussen. Er zal steeds meer rust in je denken ontstaan, waardoor je een beter contact met jezelf zal krijgen, en kunnen gaan leven vanuit je hart en intuïtie.
ASANA’S
Asana’s die je helpen om je denken te kalmeren en negatieve gedachtenpatronen te doorbreken en los te laten:
• Prasartita Padangustasana (gespreide intensief gestrekte beenhouding
iets is voorgevallen, kan dat nu richting geven aan je pad. Uiteraard zijn er wat universele onderwerpen uit de boeken te halen zoals betekenis aan je leven willen geven, verbonden zijn met dierbaren en jezelf graag willen ontwikkelen. Maar toch interpreteren jij en ik deze universele onderwerpen verschillend: Er is dus geen standaard antwoord voor handen. Balen. Mediteren dan maar.
Tijd maken om te mediteren, zelfs op vakantie, bleek moeilijker dan gedacht: De hond moest uitgelaten, de afwas gedaan of andere kneuterige vakantiedingen samen met mijn man vroegen de aandacht. Maar gaat het daar niet eigenlijk om:
Lichamelijke effect: Versterkt de benen en maakt het heupgebied soepel, bevordert de spijsvertering.
Mentaal effect: alle vooroverbuigingen maken het hoofd rustig.
Energetische werking: 2e chakra (waterchakra).
• Vrkshasana (boomhouding)
Lichamelijk effect: versterkt de wervelkolom, maakt benen veerkrachtig en geeft meer evenwicht.
Mentaal effect: Verbetert de concentratie/focus. Je kunt beter gronden.
Energetisch effect: 1e chakra, (aarde chakra) en 5e chakra (keelchakra).
Yoga Opleiding Nederland
Annemiek Latour, eigenaar en hoofddocent van de Yoga Opleiding Nederland. Meer weten? Neem contact met haar op via yogaopleiding@gmail.com of kijk op www.yogaopleiding.com. In januari 2023 start de Rijkserkende NOC*NSF Yogainstructeur voor yogadocenten met minimaal 200h in de prachtige yogakerk in Amsterdam Noord. Of doe mee aan de professionele erkende bijscholingen: Met o.a Basistraining Yoga Nidra. In januari start de 5 daagse Pranayama teachertraining www.yogaopleiding.com
Yoga column
Het samen zijn, relaxed genieten van een kopje koffie in de vroege ochtend en kijken wat de dag ons brengt? Zoals een onvergetelijke zonsondergang, een praatje met een medekampeerder of een spelletje rummikub terwijl het buiten regent.
Gewoon ‘zijn’.
We zijn tegenwoordig allemaal zo druk met onze eigen ontwikkeling en het vinden van de weg, dat we uit het oog verliezen dat alles er al is. Overal om ons heen. Als we ons er maar voor openstellen en iets minder hard op zoek gaan.
Toch nog gevonden dus tijdens de vakantie.
Liesbeth Berg-Meulenberg
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 11 YOGA LIFE
Vrkshasana (boomhouding)
WAAROM DOEN WE AAN YOGA?
Yoga en meditatie
In mijn visie kun je niet goed of slecht zijn in yoga. Je kunt het niet fout doen. Het is goed om te beseffen dat het op de yogamat onaangenaam kan zijn. Op twee vierkante meter yogamat wordt de weerstand bewust opgezocht. Pijn wil je nooit, weerstand vaak wel. Omdat die je sterker maakt en stimuleert om los te laten wat niet meer dient. Het verschil tussen pijn en weerstand is levenskunst. ’Dient dit mij, of doe ik mezelf geweld aan’, is een waardevol mantra.
Yoga en ambitie
Yoga en ambitie gaan niet echt samen. De beoefening van yoga is geen kunstje. Bewustwording is geen kunstje. “Ik ben niet goed in yoga”, betekent misschien dat je lichaam stijf is en dat je onbewust geneigd bent om te reageren op alles wat zich aandient. De kwaliteit van een yogales hangt niet af van dat wat je kunt. Wel van wat je probeert. Lenigheid, kracht en concentratie zijn gevolgen van het feit dat je oefent.
OEFENING
Deze houding opent de keel en het hart. Ga op je rug op de grond liggen. Buig je knieën en zet je voeten op heupbreedte op de grond. Je armen liggen langs je lichaam op de grond.
In mijn lessen zijn yoga en meditatie onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik noem het meditatie in beweging. Of mindfullness in actie. In iedere beweging, in elke houding, is er de mogelijkheid om waar te nemen wat er op dat moment is. Om te observeren wat je denkt en voelt. In plaats van onbewust te reageren, leert yoga ons om bewust de waarnemer te zijn. Zonder afkeer of stress. Niet om passief te blijven waarnemen en willoos te verduren wat eventueel pijnlijk kan zijn, maar om op een bewuste en doeltreffende manier tot actie tot actie te kunnen overgaan.
De yogales houdt niet op wanneer je van de mat afstapt. Misschien begint de les dan pas écht.
Yoga van de mat af
De yogales houdt niet op wanneer je van de mat afstapt. Misschien begint de les dan pas écht. De yogamat of het meditatiekussen kan een prachtige metafoor zijn voor het leven van alledag. Wat onderzoek je en oefen je op je yogamat en wat zou je daarvan graag in je dagelijks leven willen meenemen? Doorademen bijvoorbeeld? Grenzen wel verkennen, maar ze niet overschrijden? Wilskracht ontwikkelen en compassie met jezelf, zodat je je grenzen kunt verleggen? Om de ruimte in te nemen die er voor je blijkt te zijn? In plaats van reageren op impulsen, gelijkmoedig kunnen waarnemen? Een grotere verbondenheid met je eigen
vrijheid heeft invloed op je relaties, op je werk en op de manier waarop je met uitdagingen omgaat. Het helpt je je dromen verwezenlijken en stimuleert je te streven naar oprechte expressie van jouw Zijn, als mens hier op aarde.
Verlichting in de aloude Sutra’s wordt helder het doel van yoga beschreven: Verlichting. In al die jaren dat ik me in de wereld van yoga en meditatie onderdompelde, streefde ik niet naar verlichting. Ik was op zoek naar verstilling en ik wilde me niet meer door angst laten leiden. Ik voelde de behoefte om in verbinding te zijn met mijn gevoel. En ik wilde me vooral gezond en fit voelen. De betekenis die ik gaf aan yoga, evolueerde met me mee.
Sinds enige tijd krijgt het concept Verlichting betekenis voor mij. Het lijkt alsof de meditaties me aan het wakker schudden zijn. De waarheid is dat ik al ben wat ik zocht. Ik zocht naar God met Zijn ogen.
“Wordt wakker”, schrijft spiritueel leraar Adyashanti. “Jullie zijn allemaal levende Boeddha’s.” Deze waarheid is zo eenvoudig en schokkend dat het makkelijk over het hoofd wordt gezien als je zo druk bezig bent met zoeken. Het geeft voldoening om deze inzichten te mogen delen in onze lessen en opleidingen.
Ik realiseer me dat verlichting niet het einde is. Het is het einde van het zoeken en de zoeker. Het is het begin van een leven vanuit onze ware aard. Het licht in mij herkent het licht in jou!
Johan Noorloos / www.denieuweyogaschool.nl
Trek je schouders naar elkaar toe. Adem in en breng dan je schaambeen en bekken omhoog, zodat je bovenbenen ongeveer parallel aan de vloer zijn. De knieën blijven boven de enkels.
• In de brug stretch en open je tevens de heupen, het bekken, je nek en bovenrug en je stimuleert de buik, de organen, longen en schildklier. De Brug kalmeert je en laat stress en angstgevoelens afnemen. Hij is effectief bij menstruatieklachten, hoofdpijn en slapeloosheid. Goed voor elke dag dus!
MAIL EN WIN: MAGISCH DAGBOEK
Dit wordt jouw magisch dagboek, je persoonlijke ontdekkingsreis.
In dit boek van Susan Smit lees en leer je niet alleen over hekserij, je krijgt ook de ruimte om jouw eigen ervaringen en gedachten te noteren. Ontdek jouw eigen (onbewuste) magische kant. Leer, lees, schrijf; verwonder je over de magische kracht van de natuur en laat je intuïtie spreken!
Bestsellerauteur Susan Smit neemt je mee in de wereld van de oeroude natuurreligie. Zij schrijft in heldere bewoordingen over hekserij in al haar veelzijdige facetten: de elementen, de
invloed van de maan, rituelen, het gebruik van kruiden, kristallen, licht en schaduw, rituelen, het herkennen van tekenen en de kracht van je dromen.
Magisch dagboek
Ontdek de heks in jezelf / Uitgever: Spectrum Auteur: Susan Smit Prijs: € 21,99
De YOGAKRANT geeft één keer het magisch dagboek weg.
Schrijf* je in op www.yogakrant.nl en maak kans. *Inschrijven mogelijk tot 27 maart 2023
KOM TOT JEZELF
Kindhouding / Balasana
De kindhouding neem je aan wanneer je tot jezelf wilt komen. Je sluit je af voor alle indrukken. Het voorhoofd rust op de vloer. Indien je buik in de weg zit, kun je je benen iets spreiden.
Deze houding lijkt op die van het kind in de baarmoeder. Je sluit jezelf en je zintuigen af.
De hersenen en het hoofd krijgen extra zuurstof.
Blijf zo enige tijd liggen.
Kom heel rustig weer overeind en blijf nog even met gesloten ogen op je voeten zitten.
• De organen en darmen krijgen een massage. Het gezicht en de hersenen worden extra doorbloed. OpVerlicht spanning in de onderrug. Verfrist vermoeide benen.Werkt ontspannend voor de geest.
*Heb je last van hoge bloeddruk, leg je hoofd dan op een boek of een andere verhoging.
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 12 YOGA OEFENING
Het is een vraag die ik mezelf en anderen vaak heb gesteld: Beoefen je yoga om rustig te worden? Om meer in balans te komen met je gevoel? Of om meer energie te krijgen? Om sterker en leniger te worden? Elke motivatie om aan yoga te doen lijkt me perfect.
Mail &win!
OEFENING
ONTDEK DE HEKS IN JEZELF
De brug / Setu Bandhasana
BOUW JE ESSENTIE OP DOOR NAAR BINNEN TE KEREN
In de Traditionele Chinese Geneeskunde wordt gesproken over de drie schatten: de Jing, de Qi en de Shen. Qi is energie, Shen is de spirituele, meer verfijnde energie. Jing is wat de essentie genoemd wordt.
Nier Yin en Yang
Jing is de wortel van de Yin en Yang in je lichaam en wordt opgeslagen in de (bij) nieren. In de winter trekt de energie in de natuur en in onszelf meer naar binnen en je verbind je met de nier-energie. Je laat je bewuste sturing en controle wat los en komt meer in contact met je onderbewuste. Door deze naar binnen trekkende beweging in de winter toe te laten, kan je de Jing, de essentie, beschermen en opbouwen. Met name de Nier-Yang, het Nier-Vuur, kan je in de winter bij je houden en voeden. Of juist uitputten, als je teveel met je aandacht naar buiten gericht blijft.
OEFENINGEN
Opwarmen van de onderrug
Je komt zitten met de benen gestrekt voor je en de voeten op heupbreedte. Dan draai je naar rechts, je plaatst je rechterhand achter je met de vingers naar achter wijzend en de ellenboog iets gebogen. Dan draai je terug naar het midden, draai je verder naar links en je plaatst de linkerhand achter je. Het tempo van deze beweging is vrij dynamisch. Herhaal de beweging en kom dan terug naar het midden.
De essentie
De oude meesters van de Tao zochten het mysterie en de diepste geheimen door in het duister door te dringen...
Tao te ching, deel van vers 15
Je innerlijk vuur ankeren
We hebben in onszelf een innerlijk vuur. Door deze te ankeren in het bekken, word je van binnen verwarmd door deze energie in plaats van dat je deze energie laat vervliegen. Deze oefenset helpt je om je aandacht en energie naar binnen te brengen en het innerlijk vuur te ankeren in jezelf.
Verbindende rotatie
Je komt op de rug liggen, de knieën naar de buik. Leg de armen opzij, handpalmen op de grond. Op de uitademing draai je de knieën naar een zijde, strek de armen opzij, en focus daarbij op de ringvingers. Breng op de inademing de knieën weer naar de buik, en draai de benen dan op de volgende uitademing de andere kant op. Weer strek je de handen weg, met name de ringvingers. Herhaal de beweging. Deze beweging stimuleert de Driewarmer-meridiaan.
De wave
Dan rol je over je zij en kom je naar handen-en- knieënstand. Je plaatst je de handen verder naar voren, voor de schouders. Kom met het hele lichaam naar voor, je trekt de schouders in de flanken, breng het bekken verder naar voor en sluit de bilspieren. Buig de ellenbogen en rol als het ware af: het bekken komt naar de grond, dan de buik, dan de ribben en de borst. Rol dan op dezelfde manier weer op. Je komt weer op handen en knieën, en brengt de billen naar achter, naar de hielen. Herhaal deze bewegingsgolf.
Nierstrekking zittend
Je komt zitten in langzit, de benen gestrekt voor je. Om te kunnen ontspannen in deze houding is het fijn om de rug tegen een muur te steunen. Ook kan je komen zitten op een stoel met een rugleuning. Je buigt het rechterbeen en je plaatst de rechterduim in de knieholte van de gebogen knie, binnen-achter de kniepees. Je legt de enkel dan op het linkerbovenbeen. De rechterknie ligt naar buiten. De linkerduim plaats je achter de bal van de rechtervoet. Met de rechterduim beweeg je de rechterknie rustig naar buiten. Je brengt de aandacht naar de lijn tussen linkerduim en rechterduim (Niertraject in het onderbeen). Kan je met je aandacht in de onderrug en naar het been zakken? Doe hetzelfde aan de andere zijde.
BEWEGEN: EEN NATUURLIJK MEDICIJN
Use it or lose it: wat stilstaat vergaat. Ongeacht je gewicht, leeftijd of conditie: gebruik je lichaam. Het is gemaakt voor beweging. Functionaliteiten van je lichaam kunnen afnemen als ze niet worden gebruikt. Gebruik beweging als medicijn door met regelmaat, bewustzijn, aandacht, focus en met een rustige ademhaling te bewegen.
langer gezonder leven en minder medische ingrepen.
De beweegrichtlijn voor volwassenen: • Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, en beweeg elk dagdeel. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.
• Doe minstens twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten, voor 60 plussers gecombineerd met balansoefeningen.
• Voorkom veel stilzitten.
Dat bewegen gezond is, weten we wel. maar het is ook een natuurlijk medicijn om ziektes te voorkomen. Jarenlang deed ik iedere ochtend een paar zonnegroeten en liep ik twee keer per week hard. Maar ik voldeed hiermee toch niet aan de nieuwe beweegrichtlijn.*
De beweegrichtlijn
Sinds 2017 volg ik de nieuwe beweegrichtlijn. Ieder dagdeel (ochtend, middag en avond) beweeg ik minimaal 15 minuten aaneengesloten en doe ik twee keer per week aan kracht en balanstraining. Daarnaast voorkom ik dat ik te lang aaneengesloten zit. Stoelyoga zorgt ervoor dat ik niet veel tijd kwijt ben en toch beweeg. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik mij energieker voel en op gewicht blijf. Uit deze onderzoeken kwam naar voren dat een paar minuten per dagdeel bewegen, zorgt voor minder ziekte, hogere levenskwaliteit,
Wat levert 15 minuten bewegen in de ochtend, middag en avond op?
Het grootste gezondheidsvoordeel zit in het effect van vetverbranding in plaats van suikerverbranding. Door ieder dagdeel minimaal 15 minuten aaneengesloten te bewegen zet jij je vetverbrandingsmotor aan en voorkom je dat je bloedsuikerwaarde en de lipiden (ongezonde vetten die voor een te hoog cholesterol zorgen) in je bloed stijgen. Tevens vertraag je de degeneratie van je lichaam. Aanvullend is het belangrijk om een rustige adem te hebben als je niet beweegt, hierdoor verbruik je ook energiezuinige vetten als brandstof.
• Minder kans op hart- en vaatziekten, diabetes, dementie, depressie en botontkalking.
• Je werkt aan je emotionele en mentale
gezondheid. Je kunt meer aan!
• Positief effect op bloeddruk en LDLcholesterol en je gewicht.
• Minder kans op kanker, COPD en facturen.
• Verbetering van de insulinegevoeligheid.
• Afname van vetmassa en buikomvang.
• Meer loopsnelheid en spierkracht.
• Je immuunsysteem versterkt
• Je voelt je sterker & energieker.
In de praktijk Het is bewezen dat wandelen en fietsen een gunstig effect hebben op het risico van hart- en vaatziekten, diabetes, vele chronische aandoeningen en dementie. Dus pak iets vaker de fiets en maak een ommetje voor of na het eten. Hou tevens de beenspieren sterk met krachttraining.
Maak van bewegen jouw medicijn! Kom elk dagdeel in beweging, zodat je bloed wordt rondgepompt en je afvalstoffen afgevoerd. Beoefen yoga, pilates of een sport waar je blij van word. Maak een ommetje tijdens de lunchpauze of doe wat oefeningen voor de televisie. Als je wacht op je koffie of totdat het water kookt, doe 20 squats. Hiermee blijf je sterker en heb je minder overgewicht en blessures.
Op het YouTube kanaal van Stoelyoga Nederland vind je tal van gratis videolessen om ook gezond te blijven terwijl je zit.
*De richtlijn is voortgekomen uit wetenschappelijke onderzoeken o.a. gepubliceerd door de Gezondheidsraad en de WHO (Wereld gezondheidsorganisatie.
Het vuur ankeren
In deze oefening werken we weer met de Driewarmer. Je zit nog steeds rechtop. Leg eerst de beide handen op de bovenste ribben en volg de adem. Dan leg je beide handen op de flanken/onderste ribben en volgt de adem. Dan leg je een hand op de onderbuik, de andere op de onderrug en volgt de adem.
Breng de handen boven het hoofd, vingers wijzen naar elkaar. Maak dan de ‘ghiii’klank, het is een keelklank. Deze klank werkt op de Driewarmer. Terwijl je de klank blijft maken, breng je de handen langzaam voor het lichaam langs naar de onderbuik. Leg dan weer de handen op onderbuik en onderrug en volg de adem.
Diep ontspannen
Voor deze oefening knoop je twee tennisballen, of twee zachtere ballen, in een sok. Kom dan liggen in een prettige houding. Bedenk jezelf eventueel met een deken.
Dan leg je de tennisballen dwars onder het achterhoofd, niet bij de nekwervels! Zoek die positie waarin de ballen niet wegglijden. Laat het hoofd rusten op de tennisballen. Blijf zo een paar minuten liggen.
Maartje van Hooft is hoofddocent van opleiding Amitabha, en schrijfster van enkele boeken, waaronder ‘Meridiaanyoga voor het leven’. www.amitabha.nl
Zo voer je de dynamische Utkatasana uit:
In iedere stoelyogales doe ik beenversterkende oefeningen en de dynamische Utkatasana (stoel oefening) Deze kan zowel zittend op de stoel als staand met behulp van de stoel uitgevoerd worden.
• Kom achter je stoel staan en houd de rugleuning vast.
• Sta met je voeten iets breder als heupbreedte, je tenen wijzen iets naar buiten.
• Zak naar beneden alsof je gaat zitten. Je knieën blijven boven je voeten, niet voorbij de tenen.
• Houd je rug recht, borst licht naar voren en focus op een punt voor je zodat je rug en nek recht blijven.
• Heb je voldoende balans strek dan een of beide armen schuin omhoog uit.
• Maak er een dynamische stoel van en doe hem 20x waarbij je inademt als je naar beneden zakt en uitademt weer omhoog strekt. Span bilspieren aan en houd je natuurlijke holling in de onder rug.
Paula jap Tjong www.Stoelyoga-nederland.nl
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 13 YOGA OEFENING
Namasté
ONS SPIRITUEEL LEVENSPAD
de Upanishads. Daarbij is ons individuele dharma gekoppeld aan het universele. Alles komt voort uit de Oerbron van Bestaan, een Vitale Levenskracht, welke aan de basis ligt van alles, en waar alles uiteindelijk weer terugkeert.
Religies gaan uit van die volmaaktheid van de mens en spreken dan over het ZIJN, zoals het Boeddhisme of essentiële, fundamentele of zuivere aard (svarupa), zoals in de Yogasutra’s van Patanjali.
dat ons brengt naar Zelfrealisatie en Bevrijding. Patanjali beschrijft het proces van bevrijding als: ‘vrij van bezoekingen (klesha’s), vrij van karma, einde van weten, volkomen zuiver, niet meer beïnvloed door de toestanden van de natuur, tijdloos, een toestand van bewustzijn gevestigd in ons zuivere Aard, een Purusa, Zuiver Bewustzijn’.
dan weten of we met onze dharma in ons leven spiritueel op de juiste koers varen?
In ieder geval onderscheiden de Upanishads een zuidelijk pad dat leidt naar de wereldse genoegens, naar wedergeboorte. Daarnaast het noordelijk pad dat leidt naar geestelijke realisatie.
Ons begrensd bewustzijn
Het levenspad dat we bewandelen is in essentie bedoeld om ons als mens spiritueel te laten groeien. Als je in harmonie leeft met je dharma: je innerlijk zuivere Zelf, dan leidt dit naar geluk en uiteindelijk naar Zelfrealisatie en Bevrijding. Wat we niet altijd beseffen is dat alle kennis al in ons is. ‘Ken uw Zelf’ zegt het Orakel van Delphi als antwoord op de vraag wat ons dharma is.
Terug naar de oerbron
Vanaf het begin van ons bestaan heeft de mens verlangen terug te keren naar volmaaktheid, naar Purusa, een volmaakt mens, ‘geschapen naar het evenbeeld van God’, zoals we in Genesis kunnen lezen in het verhaal over het paradijs, maar ook in
In India is de universele dharma via contemplatie aan zieners geopenbaard en vastgelegd in shruti’s: rechtsreeks ontvangen door zieners en smrti’s: ‘dat wat later herinnerd wordt. We vinden de kennis daarover in de Veda’s, Upanishads, Aranyaka’s, Purâna’s, Samhita’s, Yogasutra’s van Patanjali.
Yoga is eenwording
Yoga zelf betekent: eenwording door het terugbrengen van alle onrust in lichaam en geest naar de stilte in ons zelf, dus weer terug naar die contemplatieve, volmaakte, geestelijke staat, ons oorspronkelijke zuivere Aard.
Het achtvoudig stelsel van Patanjali, maar ook de vier edele waarheden en het achtvoudig pad van Boeddha wijzen ons naar een spiritueel levenspad
De Nederlandse opleiding tot Kundalini yogaleraar
In september 2023 begint de volgende Nederlandse opleiding tot Kundalini yogaleraar. Doe op vrijdag 17 maart 2023 mee aan de kennismaking via Zoom!
Hariang
Kijk voor meer informatie op: 3HONEDERLAND.NL/OPLEIDING
Direct weten In contemplatie is de achtste trede in het Yogastelsel, de hoogste (diepste) vorm van meditatie; een toestand van bewustzijn van ‘direct weten’, zegt Patanjali. Het verkrijgen van zicht op ons individuele dharma kan, naast direct weten in contemplatie, ook gebeuren door gevolgtrekking of getuigenis (door een goeroe), maar die laatste twee zijn minder zuiver, zegt Patanjali. Vanuit de subtiele anatomie (wetenschap van de ziel) weten we dat dit de harmonisatie is van ajñā- en sahasrara chakra, respectievelijk van ons zesde en zevende zintuig, nadat andere energiecentra ook in evenwicht zijn gebracht. Het brengt ons naar het vermogen om te onderscheiden wat tijdelijk en eeuwig, zinvol en minder zinvol is in ons leven.
Gevoelswaarneming
De kennis over dharma is een gevoelswaarneming, boven onze gedachten, boven ons verstand verheven. Daarom zeggen zieners: ‘Neti-Neti’, ‘het is niet dit en niet dat’. Maar, hoe moeten we
Het (esoterisch) verhaal van het eten van de vruchten van de boom van ‘kennis van goed en kwaad’ en het verdrijven van de eerste mensen (Adam en Eva) uit het Paradijs of het Hof van Eden verhouden zich karmisch gezien als oorzaak en gevolg. De evolutionaire betekenis daarvan is dat de mens steeds fysieker werd en minder contemplatief, minder geestelijk en door versterking van het ego belast met een begrensd bewustzijn. We zijn daardoor onze ware afkomst vergeten. Uiteindelijk brengt ons individuele dharma, in metaforische zin, weer terug naar het Paradijs. Dat is ons geboorterecht.
We kunnen het universele dharma vinden in alle wijsheid geschriften, maar door beoefening van de drie hoogste stappen in Yoga: concentratie, meditatie, contemplatie stemmen we persoonlijk af op ons individuele dharma en dan varen we voorzeker onze eigen spirituele koers binnen het Groter Geheel.
Klaas Stuive MCM, Pandit Yogabrahma, Academie Raja Yoga Nederland, www.raja-yoga.nl, voor al uw yogaopleidingen in de klassieke yoga, persoonlijk advies: 06-46758949.
Leer in één jaar hoe je Kundalini yoga kunt inpassen in je dagelijks leven en hoe je er les in kunt te geven. Je krijgt les in de achtergrond, de praktijk en de theorie van Kundalini yoga.
De opleiding wordt in het Nederlands gegeven door Hariang Kaur en gastdocenten en bestaat uit: • 4 weekends in ons yogacentrum in Enschede
• Een opleidingsweek van 6 dagen in juli 2024
• 6 zaterdagse Zoom-meetings van twee uur
• 64 uur aan videolessen die je een jaar lang thuis online kunt bekijken wanneer je wilt
Na afronding van de opleiding mag je zelfstandig lesgeven in yoga. Je bent internationaal erkend KRI Kundalini Yoga Instructor en je komt in aanmerking voor Yoga Alliance RYT 200.
3HO Nederland
Kundalini yoga opleidingen
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 15 YOGA FILOSOFIE
Kaur gee al meer dan vij ig jaar dagelijks les in yoga. Ze is Yoga Alliance E-RYT 500 en Continuing Education Provider Sinds 1995 is ze hoofddocent van de Nederlandse opleiding tot Kundalini yogaleraar van KRI.
We kunnen met yoga invulling gegeven aan ons spirituele levenspad (dharma). Daarbij zijn we een onderdeel van een groter geheel. Net zoals andere religies en godsdiensten dit zien.
NATUURLIJK GEZOND
`Natuurlijk gezond’ is niet meer zo vanzelfsprekend als dat men denkt. Tegenwoordig moeten we er moeite voor doen om gezond te eten en gezond te zijn. Dat als gegeven is eigenlijk te belachelijk voor woorden: dat wij als mensheid het natuurlijke en gezonde leven al zover achter ons hebben gelaten dat we er vervreemd van zijn geraakt. En dat het nu alleen maar is weggelegd voor westerse mensen die weer terug willen naar een ’gezondere’ leefstijl.
oorzaken. Allereerst zijn alle bederfelijke producten, zoals groente en fruit, duurder dan lang houdbare producten. Simpelweg omdat verse producten maar beperkt houdbaar zijn en dus weggegooid moeten worden als niemand ze koopt.
En natuurlijke voeding die gezond is voor ons lichaam lijkt duur gehouden te worden, zodat de massa deze nooit gaat kopen. Dit is allemaal politiek natuurlijk, wat laat zien dat de mensen die onze volksvertegenwoordigers zijn er niets voor voelen om gezonde voeding te promoten. Dat is een zeer trieste zaak. De multinationals en hun lobbyisten doen hun werk blijkbaar zeer doeltreffend en overtuigend.
Wat mij fascineert is dat amper iemand zich afvraagt wat we eigenlijk doen op deze planeet. De meesten accepteren de werk-eet-vermaak-slaap-cyclus als het leven en hebben geen verlangen voor een dieper begrijpen van het doel en het nut in dit universum.
bewust te worden waarvoor we eten tot ons nemen. We dienen ons bewust te worden wat deze voeding die we tot ons nemen met ons doet. Dat wat we eten zijn de bouwstenen van onze state of mind.
De manier waarop wij denken en handelen wordt beïnvloed door wat wij als voeding tot ons nemen. Niet alleen maar de grofstoffelijke voeding maar ook de inname van mentale en emotionele voeding heeft een impact op onze state of mind. Ofwel stress en omstandigheden in werk en privé en in het bereiden van ons voedsel heeft allemaal impact.
‘Natuurlijk’ klinkt alsof het vanzelfsprekend goed en gezond is. Tegelijk wordt het woord ‘gezond’ erachter gezet. Alsof dat wat van de natuur afkomt ook gezond is. Laten we helder houden dat de mens niet alles zou moeten eten wat er in de natuur voorkomt. Gezond is een afwezigheid van zichtbare of merkbare disbalans. En in de natuur draait alles om balans. Dieren leven onder de wetmatigheden van de natuur. De mens heeft een vrije wil gekregen, die hij of zij naar believen mag gebruiken. En het mag duidelijk zijn dat de mens het naar believen is gaan gebruiken. Zonder zich ook maar een moment te schamen voor het leed en de rotzooi die hij achterlaat. Hoe kan de mens praten over een gezonde lifestyle als we onze enige woning (onze planeet) laten
verpauperen waar we bijstaan. Waar al 2.1 miljard mensen kampen met overgewicht en 85 miljoen mensen hongerig zijn en lijden aan ondervoeding.
De prijs van voeding De multinationals zijn absoluut niet begaan met de gezondheid van de mens: er dient omzet gemaakt te worden. Gezonde en verse producten zoals groente en fruit zijn tussen 2000 en 2007 meer dan 40% duurder zijn geworden. Terwijl suikers juist met meer dan 20% goedkoper werden. Het kost ons minder water om eten te produceren voor iemand die veganist is dan voor iemand die vlees eet: zelfs 1300 liter water per dag!
Dat gezond voedsel vaak duurder is dan ongezond voedsel heeft meerdere
DE ONGEWENSTE HAND IN DE NACHT
Het besef dat je grenzen zijn overtreden, kan pas vele jaren later indalen. Hoe meer ons bewustzijn groeit, en de aanwezigheid in ons lijf toeneemt, hoe duidelijker gevoeld kan worden wat onze grenzen zijn. Misschien was er wel sprake was van verkrachting, tijdens die onverwachte move in de hitte van het liefdesspel. Of het was een ongewenste, onverwachte en opgedrongen intimiteit op een plek waar jij je veilig zou moeten voelen. En pas als het misbruik doorvoelt en erkent wordt, kan de heling beginnen.
Liesbeth: ‘Het was op een vrijdagavond, inmiddels 37 jaar geleden, maar ik herinner het me als de dag van gisteren. Mijn vader had een nieuwe vriendin, en zij en haar zoon van 20 jaar kwamen gezellig langs en bleven slapen. Mijn vader had bedacht dat de zoon wel op mijn slaapkamer kon slapen.
Ik was zestien, maar de zoon was aardig, dus slapen op een kamer met twee ver uit elkaar staande bedden leek mij geen probleem. Maar omdat ik het ongemakkelijk vond om tegelijkertijd naar bed te gaan kroop ik er vroeg in.
Toen ik al een tijdje op bed lag hoorde ik de zoon naar boven komen. Ik deed alsof ik sliep, omdat er iets in mij het toch wat ongemakkelijk vond. Hij was op de kamer en ik merkte dat hij dichter bij mijn bed kwam.Wat kwam hij doen? Zijn bed stond toch aan de andere kant van de kamer? Voordat ik het wist lag er een ongewenste hand op mijn schouder en werd ik wrijvend aangeraakt op verschillende plekken op mijn rug en schouders. Ik bleef doen alsof
ik sliep en maakte afwerende bewegingen met mijn lichaam. Hij begreep het signaal en ging zijn eigen bed in. Ik lag daarna verstijfd in mijn bed, mijn hart maakte overuren en mijn adem stokte in mijn keel. Ik voelde me naïef en stom en durfde er met niemand over te praten. Ergens maakte ik het onbelangrijk, want wat was er nu eigenlijk gebeurd?
Nu, 37 jaar later, kreeg ik een droom die veel leek op de situatie van toen.
Ik lig in bed en word ongewenst aangeraakt. Ik wil schreeuwen en slaan, maar het lukt niet. Het lijkt alsof ik gevangen zit in mijn eigen lichaam.
Ik schrik wakker en ben in paniek. Nu pas realiseer ik me wat de ervaring op mijn slaapkamer met me heeft gedaan. Ik waande me veilig in mijn huis, mijn eigen kamer en mijn eigen bed.
Mijn reactie op het onveilig voelen was: blijven doen alsof ik sliep en vriendelijk laten merken dat de aanrakingen ongewenst waren.
Daarna heb ik er met niemand over gesproken en heb alle emoties hierover
Een sattvische leefstijl Vanuit de yoga geven wij de voorkeur aan een sattvische leefstijl. Dezeziet er als volgt uit: Vegetarisch of veganistisch eten om de spijsvertering licht te houden met voldoende voedingsstoffen. Mentaal ontspannen middels meditatie en pranayama. Leven volgens de yama’s en niyama’s. Spiritualiteit krijgt in een gezondere, natuurlijke leefstijl een prominente rol. Daar waar we zoeken naar een innerlijke balans tussen ons wereldse en spirituele leven.
Bescheidenheid
Zelfreflectie en bescheidenheid gaan steeds belangrijker worden in de innerlijke houding van het individu. We dienen ons
Op zoek naar balans Natuurlijk gezond is niet zomaar even wat natuurlijke producten kopen. Het is onze hele levensvisie en leefstijl in het leven wat uiteindelijk een natuurlijke gezondheid met zich meebrengt. Daar waar de mens steeds meer in balans kan leven met de natuur. ‘Natuurlijk gezond’ is voor het arme deel van de mensen in het westen bijna onbereikbaar. Mede door het beleid van de overheid zijn de gezonde producten minder gesubsidieerd dan ongezonde producten. Zouden we kunnen zeggen dat de kwaliteit van natuurlijk gezonde voeding voor het lichaam slecht ondersteunt wordt door het beleid van de overheid? Een overheid die wij als burgers zelf kiezen. Het is en blijft voor mij vreemd dat onze eigen volksvertegenwoordigers slecht of helemaal niet opkomen voor gezonde voeding en dus gezondere burgers.
Ron van der Post www.yogastudie.nl
weggestopt. Wat zou dit met mijn gedrag en mijn lichaam gedaan hebben?
Komende periode ga ik aandacht geven aan deze ervaring, zodat deze een plek gaat krijgen waar het hoort. Niet weggestopt en onbesproken, maar het uitspreken en de emoties die erbij horen toelaten en omarmen, zodat het kan helen.
Hierbij gebruik ik oa de Antar Mouna van Swami Niranjananda te vinden op You Tube https://www.youtube.com/watch?v=AjwIvYxwZI . Deze begeleide meditatie helpt om liefdevol in stilte aandacht te geven aan diepe traumatische ervaringen.
Op een dag verdwijnen de ervaringen in het licht dat je bent.’
Geschreven door: Liesbeth de Beurs. Yogadocent/ coach en eigenaresse van Yoga Maarssen/ Yoga Scholing. www.yogamaarssen.nl
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 16 YOGA LIFE
Yoga Health Yoga column WWW.YOGA.NL Neem nu een abonnement! TIJDSCHRIFT VOOR YOGA HET YOGABLAD MET DIEPGANG 4 nummers voor t 32,00 Voor ont-wikkeling van lichaam & geest JAARGANG DECEMBER 4I22 Hoe realiseer je vrijheid en essentie les- kunst dobberen YOGA, DE WEG TERUG NAAR HET PARADIJS KENNIS GELOOF Hét yogablad met diepgang Al 32 jaar hèt platform voor yoga.
YOGAGOODIES BIO BEND
Heerlijk voor dit seizoen, een oversized sweater flinke col èn geinige details.
Voor binnen en buiten. Olly Zip Sweater van het Nederlandse LUNE Active via www.yoga-specials.nl
Winkels: Breestraat 83 Leiden, Kleine Houtstraat 92 Haarlem.
Zip it up Geef
Het merk House of Gravity maakt duurzame athleisure wear; kleding geschikt voor yoga & sport die ook heel goed casual te dragen is. Draag je kleding dus on and off the mat en geniet van het comfort en de kwaliteit van dit hippe merk! • www.yogisha.nl
Utrecht (Oudkerkhof 26), Rotterdam (Van Oldenbarneveltstraat 119), Den Haag (Prins Hendrikstraat 138) of Amsterdam (Ceintuurbaan 306)
Deze staafmixer is licht in gewicht en geeft je extra gemak in de keuken. Gebruik het mengopzetstuk en de BPA-vrije mengbeker voor het mengen van sauzen, gezonde smoothies en cocktails. Het roestvrijstalen blenderopzetstuk is veilig voor gebruik met ingrediënten tot 100°C, perfect voor soep. www.cuisinart.nl €119,90
IROHA | MINAMO | VIBRATOR
In een wolk van zachte siliconen verpakte vibrator! De Minamo vibrator is de liefdevolle heerlijkheid zelve. Misschien klinkt dat wat overdreven maar wij worden lyrisch van het gevoel van deze vibrator. Hij heeft een laagje heel zachte siliconen onder de toplaag, die ook van siliconen is. Dat maakt het geheel tot een donzig aanvoelende vibrator € 119,00 / www.mailfemale.com
BODY WASH
Ideetje voor de feestdagen, deze fijne gift sets die je voor jezelf of voor iemand anders koopt.
Geef de Sleep well, Be Calm, Stay Balanced set of de meer spirituele Wanchako set. Ze sturen het voor je op in een mooie verzend- en geschenkverpakking, jij blij, de ander blij. Vanaf €12,50.
Ze zijn online verkrijgbaar via • www.yoga-specials.nl
Winkels: Breestraat 83 Leiden, Kleine Houtstraat 92 Haarlem.
MAIL&WIN BODY WASH
De romige, gecertificeerd natuurlijke Body Washes van Earth Line reinigen de huid in alle zachtheid zonder deze uit te drogen. Biologische zonnebloemolie en olijfolie hydrateren, voeden en helpen de huid fluweelzacht te houden. Verwen jezelf met al het goede dat Moeder Natuur te bieden heeft. Gemaakt met respect voor mens, dier en natuur. Biologisch afbreekbaar en vrij van microplastics.
5 Natuurzuivere body washes pakket t.w.v. € 39,75 online te koop: • www.shop.thegreenchapter.com/bad-douche/
De YOGAKRANT geeft drie keer een Body
Wash pakket van Earth Line weg.
Schrijf* je in op www.yogakrant.nl en maak kans.
*Inschrijven mogelijk tot 27 maart 2023
Uw product in shopping voor € 210,-. Lever voor 03 maart 2023 een HR productbeeld aan én 30 woorden o.v.v. shopping. Mailen naar info@yogakrant.nl
YOGA SHOP
Furry love
LICHTGEWICHT Mail &win!
Cuisinart / Draadloze Pro staafmixer RHB100E
In 2023 bestaat onze Casa al weer 10 jaar. De tijd vliegt!
Wij gaan dit natuurlijk vieren, maar ook afsluiten. 2023 zal ons laatste jaar worden met onze yoga weken.
In deze 10 jaar hebben wij enkele honderden gasten mogen ontvangen bij ons op de berg en 99.9 procent hiervan heeft een geweldige tijd bij ons gehad Ook wij hebben er vol van genoten! Maar het ook best hard werken geweest. Wat wij met veel liefde gedaan hebben. Voor ons was het een prachtige reis! Ook wij zijn weer tien jaar ouder geworden, en willen
Word nu partner van de yogakrant
nog meer gaan genieten met elkaar in dit mooie Spanje! Wij gaan niet weg van onze berg, en ons gastenverblijf is nog te huren na 2023.
Er zijn veel gasten die (nog) een keer willen komen in één van de laatste yogaweken, mocht jij dit ook leuk vinden; bel of mail ons via de website
Met lieve groet, Lilian en Jacques WWW.CASALASUERTE.NL / 0031 653411140
VOLG ONS OP SOCIAL MEDIA!
Voor yoga docenten
En krijg de meest inspirende yoga inzichten
INSTA yogakrant FB deyogakrant
OPLEIDING ZENBOKS TRAINER
Zenboksen is een lesvorm waarbij je in 1 les kickboksen en yinyoga beoefent. Deze combinatie zorgt ervoor dat je meer in je kracht komt en tegelijkertijd terugkeert in je eigen rust en stilte. Zenboksen is zowel als groepsles als Personal Training toe te passen. Spreekt dit jou aan? Ik geef een opleiding tot Zenboks Trainer.
Meer informatie vind je op: zenboksen.nl/zenboks-academy
De yogakrant: 4 x per jaar volop yoga inspiratie, inzichten en achtergronden voor cursisten.
Ontvang 4 x per jaar 60/70 kranten, 4 edities.
Tevens verschijnt je logo en website vast op onze site onder provincie. Wees zichtbaar voor 37.000 yogaliefhebbers in heel Nederland.
Voor €127,75 per jaar ben je partner van de yogakrant. Al 350 yogascholen gingen je voor.
Geef je nu op: Stuur een mailtje met naam, de naam van de organisatie of yogaschool en de website, het adres en logo naar: info@yogakrant.nl
En schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Voor de fijnste yoga inspiratie www.yogakrant.nl WWW.YOGAKRANT.NL
DE YOGAKRANT WINTER 04 / 2022-2023 • 18 YOGA LIFE
2023 / CASA LA SUERTE / 10 JAAR Opleiding Bijscholingen (VYN-erkend) hoofddocent: Maartje van Hooft www.amitabha.nl Boeddhisme lijf & leden Meridiaan Yoga Opleiding Hara en Meridiaan Asana in Aplomb online 20 weken Start januari 2023 200-uurs opleiding Start in voorjaar 2023 6 lesdagen - Deventer Voorjaar 2023 1- 6 lesdagen - Deventer Voorjaar 2023
ALLE INFO VIND OP: YOGA-SASWITHA.NL DE YOGA DE KRANT VOOR INNERLIJKE RUST yogalifestyle mindfulness •meditatie gezondheid BEWUST ONBEWUST Tijdens vollemaan in macro kosmosdemaanvolledigbeschenen noemen nacht leraar.Hetbewusteverlichtonbewuste.Degenade inzichtvindt plaats.Leesmeer pagina ROUW Rouwenkan angstigeervaringverliezendecontrole een VROUWEN TEVEEL Vrouwen eenmannelijkschilddragen, voelenextreemveelverantwoordelijkheid. Hierdooroefenen controleuit omgeving als deze testellen, want paskunnen ontspannen.Leesmeer pagina GANESHA-CENTRUMVOORYOGAENAYURVEDA KadertrainingAyurvedischeMassage Ayurvedischeoliemassage,die synthese van traditionele Ayurvedischegeneeskunde energetischeprincipes Yoga. 24 Scheldestraat WBAlkmaar aafkedegeuszijp@gmail.com insta @Lonsyogastory Model: Lonni Rivera MIS GEEN NUMMER! ONTVANG DE YOGAKRANT 4 X PER JAAR OP JE DEURMAT WWW.YOGAKRANT.NL Voor jezelf, de ander en de wereld • Verander je leven door yoga • Lees de mooiste levenslessen • Ontdek verrassende inzichten • Ga beter slapen • Leukste mail&win acties • Leer omgaan met emoties • Lessen uit de yogafilosofie • Gezondheids tips uit de ayurveda • Eenvoudig opzegbaar SLUIT HET HIER AF www.yogakrant.abonnment-afsluiten SLECHTS €14,75 DE YOGAKRANTVOORINNERLIJKERUST yogalifestyle mindfulness meditatie gezondheid volledigAYURVEDA KadertrainingAyurvedischeMassage Ayurvedischeoliemassage, @Lonsyogastory Model:
Yogaschool Ron van der Post NIJMEGEN/GRONINGEN/ PARAMARIBO www.yogastudie.nl
TRAINING
6-daagse Kadertraining Ayurvedische Massage in Alkmaar
Een synthese van de traditionele Indiase massage, Ayurvedische geneeskunde en de energetische principes van Yoga. Theorie en praktijk tezamen leiden op tot docent en therapeut.
• www.ganesha-centrum.nl
RETREATS
Art of Movement Ibiza retreat (14-20 mei) een stap op weg in jouw persoonlijk meesterschap. Bewust bewegen, in contact komen met je lichaam, gezonde voeding op een prachtige plek. Meer info • www.artofmovement.nl
RETREAT
Yoga – Wandelen – Mindfulness in de winterzon Sinds 2011 op het groene Canarische eiland La Palma. Individueel of kleine groep, start tussen 24 dec. – 10 jan. Kijk op: • www.beweegenleef.nl
OPLEIDING
Opleiding zenboks trainer
Zenboksen is een lesvorm waarbij je in 1 les kickboksen en yinyoga beoefent. Kom in je kracht en keer tegelijkertijd terug in je eigen rust en stilte. Zenboksen is zowel als groepsles als Personal Training toe te passen. • zenboksen.nl/zenboks-academy
Samsara Yoga Opleiding Korte Haven 125 SCHIEDAM www.samsara.nl
Yogamoves St. Janshovenstraat 1 UTRECHT www.yogamoves.nl
Sc Slui e gif
Dolfijn Wellness Erkende Opleidingen Jollenpad 6, AMSTERDAM www.dolfijnwellness.nl
Breestraat 83 LEIDEN Kleine Houtstraat 92 HAARLEM www.yoga-specials.nl
www.superyoga.nl
Academie Raja Yoga Nederland Rendierweide 16 NIEUWEGEIN www.raja-yoga.nl
Saswitha Opleiding voor Yoga en Wijsbegeerte Prof. Bronkhorstlaan 10 BILTHOVEN www.yoga-saswitha.nl
Samsara Books & Art Oude Spiegelstraat 7 AMSTERDAM www.samsarabooks.shop
Volg een door de VYN erkende 200 uursopleiding en geniet van kwaliteit en goede begeleiding.
In Nieuw-Vennep, Maarssen, Bilthoven, Schiedam, Tilburg, Amersfoort en Voerendaal.
Profiteer van de vele voordelen die de beroepsvereniging biedt: goede belangenbehartiging
• sterke community; contacten met collega’s
• jaarlijks festival met docenten uit binnen- en buitenland
• gratis abonnement op het vakblad Yoga Vizier
Kijk voor informatie en open dagen op www.yoganederland.nl/yogadocent-worden
Arhanta Yoga Ashrams INDIA | THE NETHERLANDS www.arhantayoga.org
GAIA House of Yoga Almere Docenten Opleiding Raja Yoga Giraffeweg 10 ALMERE www.GAIAHouseofYoga.com www.stoelyoga-nederland.nl
Yoga Scholing (VYN): Intensieve Yoga Scholing en erkende bijscholingen. MAARSSEN www.yogamaarssen.nl
PARTNERS
www.watmooi.nl
Yoga-opleiding Amitabha MindyourBody Nieuwstraat 55, DEVENTER ww.yoga-opleiding.com
School van Ayurveda Molenaarsstraat 111-45 GENT www.lies-ameeuw.com www.mailfemale.nl
Yogisha Ceintuurbaan 306 AMSTERDAM prins hendrikstraat 138 DEN HAAG Oldenbarneveltstraat 119 ROTTERDAM Oudkerkhof 26 UTRECHT www.yogisha.nl
SPIRITUELE CENTRA
Oohm centrum voor puur zijn Bekslaan 22 VOGELENZANG oohm.nl
Yogadocent of yoga instructeur worden?
DE WINTER 04 / 2022-2023 • 19
info@yoganederland.com Tel. 06 53 78 83 80
Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN) Aangesloten bij de Europese Yoga Unie
WHAT’STHEBUZZ? MET JE MEDEDELING IN DE YOGAKRANT?
je tekst voor 13
naar
voor 30
Je
LENTEEDITIE VAN DE YOGAKRANT VERSCHIJNT ROND 27 MAART 2023
mail & win acties • De duur van onze Mail & Win-acties is ongeveer 3 maanden of korter • Winnaars worden via e-mail op de hoogte gesteld; • Alle inzenders abonneren zich op onze nieuwsbrief. Natuurlijk kan je je daarvoor op elk gewenst moment weer afmelden; • Zie voor de volledige spelregels onze website. YOGASHOPS
Mail
maart 2023
info@yogakrant.nl / € 37,50
woorden.
mededeling verschijnt ook online op www.yogakrant.nl/agenda
Spelregels
YOGA OPLEIDINGEN
Beauty en lichaamsverzorging van Amanprana is effi ciënt en zuiver
ALANA
Make-up effectief verwijderen zonder oog- en huidirritaties
• Haalt vuil en onzuiverheden weg rond ogen en gelaat • Zonder irritaties • Verwijdert waterproof make up en mascara eenvoudig. Waarom? Formule bevat geen water. Wel plantaardige olie en plantenextracten • Goed reinigen met Alana helpt sterk om gelaatsveroudering te voorkomen
SHANGRI-LA
Anti-aging serum voor gezicht, oogcontouren & decolleté
• Actieve anti-veroudering elimineert fijne rimpels
• Diepe hydratatie, doffe huid herleeft • Werkt efficiënt tegen bruine huidvlekken en depigmentatie • Rijk aan antioxidanten • Plantaardige olie en plantenextracten, zonder water, zonder junk
• Is geen medicijn, maar een kruidenbalsem met 10 plantenextracten • Ook voor kinderen
• Heerlijk vrijer ademen • Munt en kruidig • Klein, stevig en handig glazen meeneempotje altijd bij de hand • Ervaar een diepe ademhalingsensatie • Natuurlijk, bio en vegan
ORAL & AURIS
• Is geen medicijn, maar een natuurlijke kruidenbalsem met plantaardige olie en planten- en kruiden • Ook voor kinderen • Super zacht • Klein, handig en stevig glazen meeneempotje • Natuurlijk, bio en vegan
WINTER 04 / 2022-2023
100% BIO • 100% ACTIEF • 100% NATUURLIJK • 100%❤ BE-BIO-02 EU/non-EU Agriculture DIERVRIENDELIJKE COSMETICA VEGAN
De verzorgingsproducten van AMANPRANA
Info en inschrijving op de nieuwsbrief: www.amanprana.eu Verkrijgbaar bij de bio-winkel. Of thuis geleverd door www.amanvida.eu AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT 100% natuiurlijk &100% bio gegarandeerd zonder chemicalien of pesticiden ZONDER PLASTIC SINDS 2005 zie www.amanprana.eu GECHENK IDEEËN VAN AMANPRANA 53-NL-Yogakrant-lichaamsverzorging-Dec2022-Adv.indd 1 03/11/2022 23:51
“Doe niet op je huid wat je niet eten kan!” -Amanprana-
zitten in donkere glazen verpakkingen om de plantaardige en essentiële olieën te beschermen tegen licht