Dubbelbloed
Interview Jezidi-vrouwen
‘Wat ik het fijnst vind is mijn naam. Dat voelt echt als ik, Shishani’
Jezidi-vrouwen negen jaar na de genocide
Ik mailde terug: Als kind had ik de woorden niet om uit te leggen dat het altijd een pijnlijke periode was voor mij. Ook omdat onze vader letterlijk op Sinterklaas lijkt met zijn lange witte baard en blauwe oogjes. Mijn broer is daar destijds compleet overheen gewalst. Dat was emotioneel en pijnlijk voor mij. Toen besloot ik afstand te nemen om mezelf te beschermen.”
‘De wond geneest, maar het litteken blijft’
Dubbelbloed “In Namibië ben ik wit, maar in Europa word ik niet als Europees gezien. Mijn nieuwe antwoord is: kom maar naar Nederland, dan ondervind je hoe wit ik ben. Omdat ik dubbelbloed ben, sta ik meer open voor anderen. Ik weet wat het is om niet geaccepteerd te worden. Dubbelbloed gaat niet alleen over welk bloed door je aderen stroomt maar ook over de plekken waar je woont. Lang heb ik me een beetje ‘zo’ gevoeld.” Shishani duikt ter demonstratie in elkaar en zegt met klein stemmetje: “Mag ik er zijn?” “Ik deed dit onbewust, omdat mensen je – al dan niet subtiel – laten weten; je bent niet van ons.” In wat ben jij typisch Namibisch? “Ik heb ruimte om me heen nodig, ik kan niet op een stoepje lopen maar ik moet naar het midden van de weg. Dat komt door mijn vroege jeugd in Namibië met de eindeloze uitzichten. De mensen met wie ik mee omga in Namibië zijn heel bezield, krachtige zielen. Ja, dat resoneert in mij.” En in wat ben je typisch Nederlands? “Ik word recht voor zijn raap genoemd en wil alles benoemen en bespreken.” Ik nam deel aan een ontbijtdialoogtafel op Keti Koti en moest kiezen of ik wit of zwart was, in verband met de tafelsetting. Wat zou jij doen? “Wat een verschrikkelijke beledigende vraag! Als mixed person heb je een andere realiteit. Je bent belast met niet wit zijn en niet geaccepteerd worden als zwart. Ik wil dat mensen begrijpen dat ik écht allebei ben.” Heb je een dubbelbloed blooper? “Bloopers vinden vooral plaats in Noord-Namibië in het dorp waar mijn moeder vandaan komt. Bijvoorbeeld een brouwsel waarvan ik dacht dat je het moest schudden terwijl je dit absoluut niet moest doen. Het moment dat ik met twee handen de beker pakte om te schudden begon iedereen te schreeuwen, no!” O 58
DOOR RE NAT E VA N DE R Z E E BEEL D M ONA VA N D E N BE R G
H
et is deze maand precies negen jaar geleden dat IS-strijders de Noord-Iraakse provincie Sinjar binnenvielen en genocide pleegden op de Jezidi’s. De Jezidi’s zijn etnisch een Koerdisch volk met een eigen godsdienst die ouder is dan de islam. Tijdens de inval in Sinjar vermoordden IS-strijders duizenden mannen en oudere vrouwen. 6500 vrouwen en kinderen werden ontvoerd, tot slaaf gemaakt, systematisch verkracht, uitgebuit en doorverkocht op slavenmarkten. Negen jaar later is de situatie van de Jezidi’s nog steeds heel slecht. Ze kunnen niet terug naar Sinjar, omdat de wederopbouw daar vanwege de instabiele politieke situatie nog steeds niet is begonnen. Veel Jezidi’s willen ook niet terug naar Sinjar vanwege de gruwelijkheden die ze daar hebben meegemaakt. Volgens cijfers van de UNHCR zijn een half miljoen Jezidi’s in 2014 en 2015 op de vlucht geslagen. Er worden nog steeds 2700 Jezidi’s vermist. Sommige Jezidi’s zijn naar landen als Australië, Canada of Duitsland gevlucht, maar de meesten wonen als ontheemden in Irak, in onafgebouwde
of verlaten gebouwen in stedelijke gebieden of in tentenkampen. De omstandigheden zijn daar slecht, er zijn weinig scholingsmogelijkheden en er is nauwelijks werkgelegenheid. Een ander probleem is de moeizame berechting van IS-strijders die zich schuldig hebben gemaakt aan misdaden tegen Jezidi’s. Eerder dit jaar bracht de Nederlands-Koerdische filmmaker Reber Dosky zijn documentaire Daughters of the Sun uit. Daarin portretteert hij Jezidi vrouwen die bevrijd zijn uit IS-slavernij. Opzij sprak met drie van hen.
Daughters of the Sun
Een groep Jezidi-vrouwen komt samen in een vluchtelingenkamp in Koerdistan om te helen. Na bruut misbruikt te zijn door de terroristen van de Islamitische Staat moeten ze hun leven opnieuw zien op te bouwen. De film Daughters of the Sun is te zien tijdens het Nederlands Film Festival, van 22 tot en met 29 september in Utrecht. De film is tevens genomineerd voor een Gouden Kalf. OPZIJ 2023
59
