Deel 1
Opneembaarheid van voeding, de pH Door: P.T. Klaassen BSc (CANNA Research Laboratories)
pH is geen eenvoudig begrip. Toch is het aanhouden van een juiste pH-waarde in het voedingswater en in het substraat minstens zo belangrijk als de rol van de EC. In een tweeluik zullen we eerst de theorie achter pH uitleggen. In een volgend deel bespreken we de mogelijkheden van de pH-waarde in het medium, het meten ervan en eventueel het corrigeren.
Bicarbonaat reageert samen met zuur tot koolzuur dat weer uiteenvalt tot water en CO2
In chemische formule: H3O+ + HCO3H2CO3 2H2O + CO2
Wat is pH?
pH-getal
pH is een chemisch begrip voor de zuur-
De pH-waarde varieert gewoonlijk van 0
tegraad van een oplossing. De pH is
tot 14. De pH-waarde neemt af naarmate
Onder een pH-waarde van 5,2 is alle bicar-
daarmee een maat voor de concentratie
er meer zuur in de oplossing zit. pH 0 is erg
bonaat verbruikt en daarmee vervalt ook
ZDWHUVWR¿RQHQ LQ HHQ RSORVVLQJ S+ VWDDW
zuur en pH 14 erg basisch.
zijn bufferende werking. De kweker zal dit
zuur en bicarbonaat
voor pondus Hydrogenii of potentia Hy-
koolzuur
water en kooldioxide
herkennen doordat hij weet: hoe lager de
drogenii (pondus = gewicht, potentia =
Eén pH-eenheid betekent een 10-voudige
pH wordt, des de minder pH min er nodig is
kracht, hydrogenium = waterstof). Een
hoeveelheid zuur (=H+). Het is te bereke-
om de pH verder te verlagen.
ZDWHUVWR¿RQ ++) is altijd gebonden aan
nen volgens een negatief logaritme.
water (H2O) en wordt daarom vaak be-
Voorbeeld:
schreven als (H3O ).
0,00001
+
pH 5 = -log 5 = 10-5 =
mol [H3O+] per liter water. pH 6 = -log 6 = 10
Kortom: pH geeft dus aan hoeveel zuur-
-6
=
0,000001 mol [H3O+] per liter water.
Het voedingsvat moet goed gemengd worden (van onder naar boven), wil men de pH goed kunnen afstellen. Vaak verandert een
deeltjes er zich in een oplossing bevinden.
Zuur
Tips 1:
pH-buffering Een pH-buffer is een stof die in staat is de
afgestelde pH binnen een kwartier, nadat een zuurdeeltje toch weer een bicarbonaat molecuul gevonden had.
Een oplossing met een pH-waarde van
zuurdeeltjes “weg te vangen”. Dit bete-
0 tot 7 is zuur en van 7 tot 14 basisch.
kent, zolang deze stof in de oplossing zit,
Meng nooit verschillende analysemonsters
Azijn en cola hebben een pH-waarde klei-
dat de de pH-waarde nauwelijks veran-
om de pH te controleren. Het monster zal
ner dan 3. Soda en zeep hebben een pH-
dert. Ondanks dat er zuur aan de oplos-
in theorie naar de laagste pH-waarde nei-
waarde groter dan 8. Bij een pH-waarde
sing wordt toegevoegd.
gen of als er nog bicarbonaat in zit, naar de hoogste pH-waarde.
van 7 is de oplossing neutraal. Zuiver water heeft bij kamertemperatuur een pH
Leidingwater bevat de stof bicarbonaat
van 7. Kraanwater heeft meestal een iets
(HCO3-) en is een belangrijke pH-buffer.
hogere pH-waarde. Veel natuurlijke omgevingen zoals onze huid, planten- en voedingsbodems zijn licht zuur en hebben een pH-waarde tussen de 5,0 en 6,5. Bekijken we welke stoffen mensen lekker vinden, dan zijn dat vooral lichtzure stoffen tot aan neutrale stoffen zoals water. Ook planten houden meer van licht zure stoffen. Een pH-waarde rondom de 5,5 komt zo vaak voor in de natuur, dat sommige plantendeskundigen dit als “neutraal” beschouwen. Deze voorkeur bij mens, dier en plant heeft ook te maken met een betere opneembaarheid van allerlei mineralen bij die pH waarde, waarop we straks terugkomen.
44
In afbeelding 1 een voorbeeld hiervan.
