Portret van een blower
Gegijzeld door de Taliban Door: Feije Wieringa
Gefascineerd door berichten dat Osama Bin Laden zich in het grensgebied tussen Afghanistan en Pakistan zou verschuilen, ging CBS/CNN journalist Jere van Dyk in 2007 met enkele gidsen in dat gebied op onderzoek uit om materiaal te verzamelen voor zijn tweede boek over Afghanistan. Hij kwam terecht in tribale gebieden waar grenzen wel op de kaart staan getekend, maar in de praktijk nietszeggend zijn. Terwijl Jere en zijn gidsen zich veilig waanden, stonden ze plotseling oog in oog met een groep Talibanstrijders. Van Dyk werd 45 dagen lang door de groep gegijzeld. In tegenstelling tot zijn collega Daniel Pearl kan hij het navertellen. Hij schreef een ander boek dan hij eerst voor ogen had: Gevangene van de Taliban. Van Dyk was even in Nederland, waar Highlife met hem sprak.
search voor mijn boek begon, waren we de bergen overgestoken naar de tribale regio Mohmad, vlak over de Pakistaanse grens. Dat deden we samen met drugssmokkelaars in een oude auto over een VWRI¿JH RQYHUKDUGH ZHJ :H YHUPHGHQ de Taliban en praatten met een stamleider. Een maand later was er wel contact met de Taliban. We ontmoetten elkaar midden in de nacht, hoog in de bergen. Boven ons hoofd cirkelde een predator, zo'n onbemand vliegtuigje. Die missie werd afge-
dorp waar ze oorspronkelijk woonden is
broken omdat mijn gids de zaak niet meer
Rembrandt nog getrouwd. Zo'n combinatie
vertrouwde. Daar had ik begrip voor, want
is op een of andere manier troostend.”
een paar weken eerder was een andere gids, die een goede vriend van hem was,
El Qaida
door de Taliban onthoofd.”
“Ik was al eerder in Afghanistan geweest.
“Later ging ik weer. Met een andere gids.
Ik was er al in de tijd van de hippies en
De contacten waren via schimmige we-
ook tijdens de Russische bezetting. On-
gen en organisaties tot stand gekomen.
danks de oorlogen ben ik gefascineerd ge-
Eigenlijk wist ik op dat moment niet echt
raakt door dat land. Ik maakte er vrienden
meer wie ik wel en wie ik niet kon ver-
tijdens de Russische invasie. Mensen met
trouwen. Ik had soms het gevoel dat ik
wie ik hechte banden had en die ik ver-
gevolgd werd en vermoedde dat verschil-
trouwde. Toen was er eigenlijk nauwelijks
lende geheime diensten bepaalde dingen
sprake van Taliban en van El Qaida had
wisten. Misschien was het een teveel aan
al helemaal niemand gehoord. Beide groe-
zelfvertrouwen, misschien was het een
peringen zijn voor het grote publiek zo'n
soort roekeloosheid, maar ik vond de si-
“Ik ben van nature een reiziger. Ooit ben
beetje hetzelfde. Dat is een misvatting.
tuatie niet alarmerend en besloot om door
ik als lifter in Holland geweest, maar dat
Er kunnen best leden van de Taliban bij El
te zetten. Ik zag eruit als een Afghaan, ik
was in de jaren zestig. Vorig jaar kwam ik
Qaida zitten, maar andersom is El Qaida
sprak de taal en ik kende het gebied beter
hier terug met meer serieuze bedoelingen.
zeker geen Taliban. De Taliban richten zich
dan veel anderen, want ik was er eerder
Door de ontvoering, en na de dood van
in principe niet op internationale doelen,
geweest en kende er mensen. Maar na
mijn vader, was ik bang geworden om nog
maar hebben hun invloed in de tribale
een paar dagen reizen werden we plotse-
te reizen. Irrationeel, maar die angst was
stamverbanden. El Qaida is internationaal
ling door een groep gewapende mannen
er gewoon. Holland werd een testcase. Ik
en opgezet als terreurorganisatie. De Tali-
aangehouden. Het waren Talibanstrijders.
heb minder genoten dan decennia geleden,
ban kennen strenge wetten en zijn recht in
We waren opeens gevangenen.”
maar voor een getraumatiseerde journalist
de leer, maar hun principes zijn gebaseerd
zijn er slechtere opties denkbaar. Ik ging
op oeroude tribale tradities. Terreur is niet
naar het noorden, naar Friesland. Mijn
hun primaire doel. Niet elke Talibanstrijder
Geketend
voorouders komen er vandaan en ik had de
sympathiseert met Bin Laden.”
“Op dat moment besefte ik dat ik de toe-
behoefte om er iets van mijn roots te vinden. Niet dat ik veel teruggevonden heb,
stand had onderschat. Ik voelde me schuldig. De situatie was totaal anders dan in de
maar de familienaam Van Dyk staat wel in
Unembedded
veel registers. Ik behoor tot de tak waar-
“Ik wist dat het gevaarlijk zou zijn om un-
fen. Ik had niet alleen het leven van mezelf,
van de voorouders tijdens de Amerikaanse
embedded (onbeschermd, red.) de tribale
maar ook dat van mijn gidsen in gevaar ge-
burgeroorlog de oceaan overstaken. In het
gebieden te bezoeken. Toen ik aan de re-
bracht. Opeens spookte het beeld van wat
76
jaren tachtig en dat had ik moeten besef-
