Victor Lustig: de man die de Eiffeltoren verkocht en een geldmachine maakte
Corruptie, fraude en zwendel: het is van alle tijden Door: Feije Wieringa
Je kunt geen krant open slaan, of er staat wel een artikel in over fraude. En programma's als TROS Radar en Opgelicht mogen zich verheugen in een massa kijkers, die ervan overtuigd zijn dat zij slimmer zijn dan die sukkels die zich door vlot babbelende landgenoten het geld uit de zak laten kloppen. Toegegeven: zelf moet ik ook een beetje lachen om iemand die klaagt dat hij is opgelicht door iemand die hem een rendement van zijn investering beloofde van tientallen procenten. Eigen schuld dikke bult, denk ik dan.
Victor Lustig
Maar soms trappen we zelf in een gevalletje fraude. Vaak zonder het in de gaten te hebben. Lees jij de kleine lettertjes van je provider? Hou jij altijd je datalimiet in de gaten? En wat te denken van de banken. Denk aan het luchtkasteel van mijnheer Scheringa, die samen met kompaan Gerrit Zalm met de schrik vrijkwam. Overigens heeft Zalm de bonus afgeschaft. Er is alleen maar 20% salarisverhoging bijgekomen. Het is maar hoe je het noemt...
Miljardenzwendel In de Volkskrant stond deze zomer een stuk over de nasleep van de bouwfraude. Dat was miljardenzwendel, maar
68
daar gaat het even niet over. Ik wil het hebben over de mentaliteit van zwendelaars. Het onderwerp is de grootschalige corruptie bij het bedrijf Ballast Nedam. Hoofdrolspeler is de twee jaar geleden overleden G. Oomen. Een typisch geval van een grote graaier met oog voor het detail. Uit een verklaring van een onderaannemer van Ballast Nedam: “Toen een relatie van mij hoorde dat ik het werk had aangenomen zei hij: 'dat is toch een project van G. Oomen? Ben je al met hem naar de hoeren gemoeten?' Toen ik zijn verzoek - het leek overigens meer op een bevel - om mee te gaan naar een club afwimpelde, zei hij; 'dan zoek ik wel iemand anders, maar jij betaalt de rekening.' Die rekening heb ik inderdaad gekregen. Het feestje heeft mijn ongeveer 2000 euro gekost.” Verder wordt in het artikel gesproken over het opplussen van uren en over valse facturen van nooit verstrekte adviezen. Het ging om een miljardenorder voor defensie. En een andere onderaannemer klaagt:”Een keer in de twee weken was het mijn beurt om zijn (Oomens) vertier te betalen.” Anno 2014 zijn dit soort berichten eerder regel dan uitzondering. Laten we er maar niet te diep op ingaan, want dat gaat ten koste van het goede humeur. Kleine krabbelaars, groot geld, zo kun je dergelijke situaties het beste omschrijven. Waarschijnlijk gaat er in de 'witte boorden wereld' meer crimineel geld om dan in het 'gewone' criminele circuit.
Inventief Corruptie, fraude, zwendel, het is van alle tijden. Alleen anno 2014 lijkt het wel geïnstitutionaliseerd. Waardering hebben wij voor de wetsovertreders die hun zaakjes creatief en doordacht aanpakken. Zeg maar het oude handwerk. Dus geen trucs met declaraties, torenhoge bonussen of het afromen van zorgkosten, maar inventief werk waarvoor je over een goed verhaal, overtuigingskracht en een grote fantasie moet beschikken. Het lijkt erop dat het soort schurken dat dit handwerk beheerst een uitstervend ras vormt. Zou er ooit nog eens een man opstaan die het presteert om de Eiffeltoren te verkopen? Het lukte Victor Lustig in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hij was Oostenrijker van geboorte en al vroeg lid van het gilde, want hij begon z'n loopbaan bescheiden met het oplichten van rijke passagiers op luxe stoomboten. Hij wist als geen ander dat het van hebberige mensen goed halen is. En daarin paste natuurlijk zijn geheel zelfontworpen geldmachine. Het ideale speeltje voor geldbeluste mensen...
Ingewikkeld duplicatieproces Hoe het werkte? Heel simpel, je zou er thuis eentje kunnen maken. Lustig liet tijdens een scheepsreis soms een wonderlijk houten kistje zien, met daarin wat raderwerk. Als een passagier vroeg wat het was, stopte hij een honderd dollar biljet in het kistje en bleef vervolgens enige uren wachten. Uiteindelijk opende hij het kistje en, je raadt het al, tot grote verbazing van het publiek kwamen er twéé briefjes uit. Lustig legde uit dat in het doosje een ingewikkeld duplicatieproces had plaatsgevonden. Het tweede biljet
